Activiteiten thema verliefd
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: SMOORVERLIEFD: HOE ZEG IK HET MET EEN LIED? Omschrijving De leerlingen zoeken uit hoe een eenvoudig liefdesliedje in elkaar zit en focussen daarbij op het spel met begin-, midden- en eindrijm; daarna steken ze zelf een eenvoudige tekst in elkaar. Taaldoelen en leesvoorwaarden / deelvaardigheden Taaldoel: 3 De leerlingen kunnen op beschrijvend niveau relevante informatie schriftelijk formuleren en uitwisselen Concreet: de leerlingen kunnen op basis van voorbeelden een eenvoudige liedjestekst schrijven voor hun medeleerlingen Deelvaardigheden: De leerlingen zijn voldoende vaardig met betrekking tot auditief waarnemen en hebben een voldoende ontwikkeld fonemisch bewustzijn Competenties 4 Functionele competenties De leerlingen beschikken over voldoende muzische vaardigheden Duur 2 lesuren Lesschema Fase 1
Organisatie klassikaal
2
klassikaal individueel
3
in duo’s
klassikaal
Activiteit de lln beluisteren enkele eenvoudige liefdesliedjes en zoeken uit hoe de liedjes in elkaar zitten de lln bespreken het klankschema van de teksten en oefenen auditieve discriminatie de lln steken zelf een eenvoudige liedjestekst met veel herhaling van klanken in elkaar; klassikale bespreking.
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
Materiaal duidelijk verstaanbare opname van enkele eenvoudige liefdesliedjes kopieerbladen met de teksten van de liedjes
eventueel instrumenten en opnamemateriaal om de eigen liedjesteksten op muziek te zetten en op te nemen
Activiteiten thema verliefd Voorbereiding Voor deze activiteit heb je opnames nodig van simpele ‘recht-toe-recht-aan’ liefdesliedjes in het Nederlands. Wij kozen voor ‘Ik hou van u’ van Noordkaap en ‘Smoorverliefd’ van Doe Maar. Dit laatste is een snel nummer en iets moeilijker te verstaan. De tekst is echter makkelijk en als je die vooraf bespreekt, moet het wel lukken. Je kan ook voor een ander nummer kiezen, bijvoorbeeld de geweldige draak ‘Ik ben verliefd op jou’ van Paul Severs. Er zijn veel Nederlandstalige liedjes over de liefde (De Kreuners: Ik wil je; Clouseau: Anne; ...) maar van veel liedjes is de tekst al wat moeilijker of dubbelzinnig. Lesverloop Fase 1 (voorgesprek – vooractiviteit) Houd met de leerlingen een kort klasgesprek over manieren om je liefde uit te drukken: een tekening, een tekstje, een lied. Ga samen met de leerlingen na waarover in liefdesliedjes gezongen wordt. Stel vragen als: Kennen jullie liefdesliedjes; in jouw taal of in het Nederlands? Wat zegt de zanger of zangeres zoal in zo’n liedje? Zijn het heel moeilijke teksten of gemakkelijke? Vertel de leerlingen dat ze naar liefdesliedjes in het Nederlands gaan luisteren om te ontdekken hoe zo’n liedje in elkaar steekt. Daarna zullen ze zelf proberen om (de tekst van) een liefdesliedje te maken. Laat de leerlingen kennismaken met de liedjes ‘Smoorverliefd’ of ‘Ik hou van u’. Ga na of ze de tekst begrijpen. Zoek eventueel samen naar de betekenis van enkele minder frequente woorden zoals ‘neerstorten’ of ‘weiland’... Speel de liedjes enkele malen af en vraag wat de leerlingen er van vinden. Zoek samen met de leerlingen uit hoe zo’n liefdesliedje in elkaar zit. Vertrek van de volgende vragen: . Welk gevoel zit er in het liedje? . Welk tempo, ritme heeft het liedje? Past het ritme bij het gevoel? Stel vragen als: Wellk gevoel zit er in ‘Smoorverliefd’; is de zanger rustig of een beetje zot van verliefdheid? Is ‘Smoorverliefd’ een traag of een snel liedje, hoe kan je hier op dansen? Wat voor ritme heeft ‘Ik hou van u’? Is dat ook zo snel en zot? Kan je hier op dansen? Hoor je in het liedje allemaal verschillende woorden en zinnen of komt hetzelfde vaak terug? Zijn er letters die terugkomen (begin- en eindrijm) of woorden die op elkaar lijken (eindrijm); welke? Fase 2 (uitvoering mits ondersteuning) Focus vervolgens op de tekst van het liedje en op de klanken met begin-, midden- en eindrijm. Stel vragen als: Is het een moeilijke tekst met lange woorden? Is het veel tekst of komt hetzelfde vaak terug? Hoe klinkt de tekst? Hoor je veel letters die terugkomen: begin- en middenrijm? Zijn er woorden die op elkaar lijken: eindrijm? Breng met de leerlingen het klankpatroon in de liedjesteksten in kaart. ‘Ik hou van u’:
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
Activiteiten thema verliefd eindrijm: bus-kus beginrijm: de w (we waren wel weiland) de z (zomer zonder zorgen zijn zie), de o middenrijm: de o (schoon zomer oog verloren open ogen). ‘Smoorverliefd’: eindrijm: keer – weer – neer – meer vrij –jij verward – hart verrot – kapot – zot – rot. Middenrijm: de ij: mijn, pijn, vrij de o: zo’n; over; oren; smoorverliefd; nodig de ‘ee’: keer, weer, neer, meer, veel, vreemde de ‘ie’: verliefd, niemand, ziekte. Laat de leerlingen zelf zoeken naar de rijmklanken en herhalingen en stimuleer hen om nog andere woorden met dezelfde klanken te zoeken. Stel vragen als: Kennen jullie nog woorden met een w vooraan (weten, wind)? En met een z (zot, zat)? En met een o in het midden (rood, mooi, ...)? Zijn er leerlingen met die letters in hun naam? Zien jullie in de klas dingen met die letters? Geef nu een klank aan. De leerlingen moeten het lied opnieuw beluisteren en opstaan of in hun handen klappen telkens zij die klank horen. Dit is een oefening in auditieve discriminatie. Fase 3 (nabespreking – afsluitende activiteit) Laat de leerlingen de ingrediënten voor een simpel liefdesliedje herhalen: Er zit een ritme in het lied dat bij het gevoel past, bijvoorbeeld: een goed rustig gevoel – een langzaam walsje in 3kwart; een zot hevig gevoel – een snelle beat. De zanger spreekt over zijn gevoelens. Het moet niet te moeilijk zijn.De zanger herhaalt veel. De zanger werkt met klanken die veel terugkomen en woorden die rijmen. Daag de leerlingen uit om volgens dit recept zelf een liedje te ‘schrijven’ / bedenken. Laat de leerlingen in duo’s werken. Vraag hen om minstens vier regeltjes te schrijven en als het kan 8. Ze moeten de tekst niet echt opschrijven maar natuurlijk wel onthouden. Zoals in de voorbeelden (liedjes) mogen er ook regeltjes herhaald worden dus ze hoeven niet zo veel te verzinnen. Breng de teksten aan het bord en bespreek de resultaten. Stel vragen als: Is de schrijver van deze tekst blij of droevig, rustig of zot? Welke woorden en klanken komen terug? Het zou leuk zijn als je de liedjes, eventueel met behulp van de muziekleraar, ook echt op een muziekje zou kunnen laten zetten. De leerlingen kunnen de liedjes ook als serenade
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
Activiteiten thema verliefd brengen. Je kan de oefening op auditieve discriminatie (in de handen klappen of rechtstaan bij een bepaalde klank) nog eens toepassen op hun eigen liedje. Differentiatie / ondersteuning o
Ga ter ondersteuning vooraf meer in op de taal van de liefde. Vraag de leerlingen hoe je in hun taal zegt: ‘Ik zie je graag, ik hou van u’. En in het Nederlands? Over welk ‘liefdesvocabularium’ beschikken ze al? Maak op het bord een woordveld rond een hartje: woorden of uitdrukkingen die te maken hebben met liefde en verliefd zijn en de gevoelens daarrond. Stuur een beetje zodat de woorden die voorkomen in de liedjes impliciet aan bod komen. Laat de leerlingen synoniemen zoeken. Breng in kaart wat je voelt of doet als je verliefd bent. Maak eventueel gebruik van visuele ondersteuning zoals emoticons of foto’s. Voorbeeld voor deze liedjes: Ik hou van jou/ u . Ik zie je / u graag . Ik ben verliefd. een beetje – veel – tot over mijn oren – smoorverliefd (gradaties kan je aanbrengen met een ‘liefdesbarometer’) Blij – gelukkig – lachen Triest – droevig – rot – pijn – ziek Zot – gek In de war – verward Verlegen Aan / uit (maken) Vrij / niet vrij Hand geven – knuffelen – kussen - ....
o
Oefen op het rijmen door je de leerlingen zelf een tekst laat maken. Vertrek van de woorden over liefde die uit de gesprekken en de liedjes naar voren komen. Schrijf een beginwoord aan het bord en laat de leerlingen zoeken naar rijmwoorden. Dat is niet gemakkelijk voor hen maar ze kennen zeker een paar woorden. Ter ondersteuning kan je een ‘longlist’ geven met mogelijkheden (kan ook mondeling) en hen hieruit de rijmwoorden laten kiezen. Schrijf de rijmwoorden aan het bord. Bijvoorbeeld: Ik hik tik Jij blij mij vrij wij kei zij zei hij Hou kou blauw trouw vrouw touw mouw jou Kus bus mus dus Rus Lief brief Hart hard verward Bart zwart Koud houd trouwt goud stout Verdriet niet lied ziet Piet U nu paraplu Keer weer meer peer veer zeer heer Zot kapot rot Plezier hier bier dier mier vier Ween teen been één heen Man kan dan pan
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
Activiteiten thema verliefd Aan maan gedaan staan baan Uit fluit ruit Hetzelfde kan je doen met begin- en eindrijm, bijvoorbeeld: De z in het begin: zot zomer zat ziek De o in het midden: mooi brood groot Differentiatie - / + Maak de oefening op auditieve discriminatie eventueel spannender/ingewikkelder door verschillende klanken aan verschillende leerlingen toe te wijzen: jij moet rechtstaan op de ‘o’, jij op de ‘z’... Maak klassikaal een liedjestekst. Maak zelf een tekst waarin je de leerlingen ‘gaten’ laat vullen, bijvoorbeeld: Je ogen zijn zo blauw en ik ... van ... Je haar is mooi zwart en ik mis je .... Tip: De teksten van deze liedjes zijn heel recht-toe-recht-aan. Als de leerlingen dit aan kunnen, kan je in het kader van dit thema ook enkele eenvoudige liefdesgedichtjes aanbieden die iets subtieler zijn.
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
Activiteiten thema verliefd
KOPIEERBLAD ACTIVITEIT: SMOORVERLIEFD: HOE ZEG IK HET MET EEN LIED? Ik hou van u – Noordkaap We waren bijna echt vergeten Hoe schoon de zomer wel kan zijn Zonder zorgen en zonder regen Hoe schoon de zomer hier kan zijn We waren uit het oog verloren Hoe warm een weiland wel kan zijn Open de vensters en open de ogen Zie hoe schoon de zomers zijn Ik hou van u (x 6). Geef me een kus (x 3) en vlug voor de laatste bus.
Smoorverliefd – Doe maar Mijn oh mijn oeh ik heb pijn O zo’n pijn tot over mijn oren smoorverliefd op jou Keer op keer stort ik weer neer ik kan niet meer Tot over mijn oren smoorverliefd op jou Veel te vrij, wat moet ik met een meisje zoals jij Veel te vrij, je hebt niemand nodig Tot over m’n oren smoorverliefd op jou Ik ben verward voel es m’n hart gaat veel te hard Tot over m’n oren smoorverliefd op jou Ik voel me verrot ik ga kapot Ik lijk wel zot tot over m’n oren smoorverliefd op jou Ik lijk wel zot en ik voel me rot Liefde is een vreemde ziekte
Centrum voor Taal en Onderwijs – Kathleen Collijs
