Tekst en fotografie Sander van der Werf
WANDELEN
Leeg land
44
VEEN, KUST EN KLIFFEN VAN NOORDWEST-IERLAND
2 - 2011
OP1102_Ierland 44
11-02-2011 11:38:46
In het uiterste noordwesten van Ierland ligt graafschap Donegal. Een desolater en ruiger landschap zul je in Ierland niet snel vinden. Elke wandeltocht is daardoor aangenaam eenzaam, en tegelijk is de gastvrijheid verassend hartverwarmend. That’s lovely, isn’t it lads?
2 - 2011
OP1102_Ierland 45
45
11-02-2011 11:38:51
Ik weet zelfs een Smelleken te herkennen en hoor er ook nog een beetje bij vandaag
Terwijl we even uitpuffen op deze hete wandeldag kijken we verbaasd naar de eindeloze rijen bruine stapeltjes in het glooiende landschap. ‘Is dat wat ik denk dat het is?’ vraag ik Oscar. ‘Het zal haast wel. Wat moet het anders zijn?’ Turf, wat in Nederland iets uit een ver verleden lijkt, is in Donegal nog springlevend. Het werd in dit deel van Ierland altijd al veel gebruikt. Maar sinds de stijging van de olieprijs en de economische crisis lijkt iedereen wel op turf te stoken. Op de Bluestack Way zien we veel veengebieden, bog, waar de turf keurig opgesta-
Turf ligt keurig opgestapeld in de zon te drogen.
peld ligt te drogen in de zon. Een vriendelijke Irishman die zijn turf aan het stapelen is, vertelt ons maar al te graag hoe alles in z’n werk gaat. Iedereen blijkt zijn eigen veldje te hebben waar hij turf kan steken. Dat gebeurt vooral veel op zondag. Ouderwets met de hand, of met een moderne machine die met messen rollen turf van onder het maaiveld haalt zonder dit aan te tasten. Je ziet er dus niets van. Maar de lijnen en hoogteverschillen in het landschap verraden waar de met de hand afgegraven bogs van vroeger waren. Een ruig cultuurlandschap dus, dat door noeste arbeid ontstaan is. De turf wordt tijdens het drogen gedraaid, gaat uiteindelijk in plastic zakken en wordt zo afgevoerd richting de kachel.
EMIGRATIE Onze verkenning van de Blue Stack Mountains begonnen we eerder die dag vanuit een Bed & Breakfast even buiten Donegal town. Alle pubs en restaurantjes in het stadje met 3.500 inwoners hadden de avond ervoor verraden dat dit het ‘centrum’ van het toerisme in Donegal is. De live muziek werd tot ‘s avonds laat gespeeld, de pints veelvuldig getapt. Vroeger vertrokken hier veel migranten naar de VS. Met kleine bootjes werden de mensen ten tijde van de aardap-
Bij Port ligt één van de vissersbootjes aan wal.
pelhongersnood van 1845-1849 over de rivier naar de grote schepen gebracht. Die voeren vervolgens naar het land van de onbegrensde mogelijkheden. De Bluestack Way voert ons langs Lough Eske en het luxueuze vijf sterren hotel in het oude kasteel. Het stoffige weggetje wordt hier vervangen door een brede oprijlaan vol luxe wagens en omgeven door standbeelden. Het huidige Lough Eske Castle is rond 1870 voltooid, en in 1939 door een grote brand vernietigd. Het gerenoveerde kasteel ziet er daardoor net iets te nieuw uit voor zo’n old castle. ‘Zullen we hier lunchen?’ ‘Ik vrees dat we niet aan de dresscode voldoen...’
NOU JA, BERGEN... Over een rustige gravelroad lopen we geleidelijk omhoog de Blue Stack Mountains in. Bergen in Ierland? Nou ja, geen echte bergen natuurlijk, maar toch best aardige hills. De hoogste van dit gebied, wat in het Iers Na Cruacha Gorma genoemd wordt, is 674 meter hoog. De bekendste is waarschijnlijk Carnaween, maar net 521 meter ‘hoog’. Het is dan ook niet de hoogte maar de oeroude traditie van de ‘berg’ die hem bekend maakt. Eens per jaar vindt op de top een festival plaats. Hierbij treffen de bewoners van dorpjes aan beide kanten van Carnaween elkaar boven. Er wordt dan de hele dag muziek gemaakt, gedanst en gedronken. Vorig jaar gingen er zo’n 400 mensen verkleed als Elvis naar boven... Gelukkig zien wij er vooral veel schapen. Dassen, otters en steenarenden zijn een paar van de wilde beesten die we nog in deze mountains hopen te zien.
ZONNESTEEK Vanaf het youth hostel Blue Stack Centre krijgen we ‘s morgens een lift naar The Graveyard. Deze religieuze plaats, met ondermeer een heilige bron, was al voor de geboorte van het Christendom in gebruik. Volgens de legende heeft de eeuwenoude steen met een gat erin helende krachten. Oogproblemen verdwijnen als je door het gat kijkt. Verwachtingsvol pak ik de steen en kijk er door heen. ‘En, beter?’ 46
2 - 2011
OP1102_Ierland 46
11-02-2011 11:39:06
DE FEITEN
Ruïnes van oude boerderijen aan de Blue Stack Way.
‘Helaas Oscar, ik vrees dat ik gewoon andere contactlenzen moet kopen.’ Hierna pikken we de Bluestack Way weer op. Black faced sheep, ruïnes, meer schapen en wat verlaten huisjes. En uiteraard regelmatig zicht op de oceaan en eenzame zandstrandjes. Tot Glenties is er geen ziel te bekennen. Heerlijk. In het keurige dorpje is het inmiddels zo warm dat we extra drinken moeten kopen. Op het traject langs de Owenea River banen we ons regelmatig een weg door dichte begroeiing. We zien aan de lage waterstand dat het hier al langer warm en droog is. Maar in een bocht is het water volgens Oscar dieper. ‘Hier moet ik echt even een duik nemen hoor!’ We zijn nog lang niet in Adara, maar krijgen al visioenen van ijskoude biertjes in een lokale pub. In een slome trance lopen we heftig transpirerend de laatste kilometers. In het kustplaatsje is de eerste de beste kroeg voor ons en weet de barvrouw voldoende pints aan te voeren om onze dorst te lessen. ‘Cheers!’
ATLANTISCHE KUST Tijdens het ontbijt zitten we er beide niet heel florissant bij. Oscar vermoedt dat hij gisteren een halve zonnesteek heeft opgelopen. Ik moest vannacht een natte handdoek op mijn hoofd doen om nog enigszins te kunnen slapen. Volgens de weersvoorspelling zal het kwik vandaag niet zo hoog oplopen. Zeker niet onprettig. Maghera Beach, een grote zandbank in Loughros Beg Bay, is ons startpunt vandaag. Na drie meter asfalt klimmen we direct steil omhoog langs de nog steilere kliffen aan de kust. Van het pad, door het terrein. Lovely. Verdwalen lukt niet, want je loopt altijd met zicht op de oceaan langs de ruige kust. Als bioloog is Oscar natuurlijk opgetogen wanneer hij zeehonden in de oceaan beneden ons ziet. Basking sharks, reuzenhaaien die bijna tien meter lang kunnen worden, zouden we met wat geluk ook kunnen spotten vandaag. Ze zwemmen met hun bek wijd open aan de oppervlakte op jacht naar hun ‘prooi’: plankton. Tevergeefs
GEBIED Bergen en kust van het graafschap Donegal, NoordwestIerland. TOCHT Bluestack Way: van Donegal Town naar Ardara, een kleine 47 km. Plus 7 km voor het lopen van en naar het Bluestack Centre hostel. Aansluitend vanaf Maghera Beach nog twee dagen verder langs de kust en de hoge kliffen van Slieve League naar Carrick. ZWAARTE/MOEILIJKHEID Eenvoudig. Langs de kust en de Slieve League gaat het deels door ongebaand terrein. En de langere afstanden maken het ook wat uitdagender. Hier worden tevens meer hoogtemeters gemaakt. Een klein stukje klauteren over de rotsen bij Slieve League kan omzeild worden door via Pelgrims’ Path af te dalen naar Teelin. NAVIGATIE Duidelijk pad, erg goed bewegwijzerd, behalve bij de kust en Slieve League, maar doordat je de kustlijn volgt, is verdwalen moeilijk. Topografische kaart en/ of gidsje is op sommige plekken noodzakelijk. BESTE TIJD In principe is de tocht het hele jaar door te maken, maar mei, juni en juli zijn het meest gangbaar. OVERNACHTEN Bed & Breakfast, hostel en hotel. ER NAARTOE Aer Lingus vliegt dagelijks vanaf Amsterdam via Dublin naar Donegal. MEER FEITEN Download de infopdf van www.oppad.nl.
2 - 2011
OP1102_Ierland 47
47
11-02-2011 11:39:17
People here are so laid back, they are almost horizontal
speuren we naar hun vinnen die dan boven het water uitkomen. Bruinvissen laten zich ook niet zien, maar de zeevogels zijn niet te missen. ‘Kijk dan, kuifaalscholvers! En daar, zwarte zeekoeten.’ Ook van de Noordse Stormvogels, Jan van Genten en Alpenkraaien die we zien wordt Oscar enthousiast. Ik weet zelfs een Smelleken te herkennen en hoor er ook nog een beetje bij vandaag.
DYLAN THOMAS ‘s Middags keren we even de oceaan de rug toe en lopen iets naar Lough Anaffrin. In de verte in het groene, vlakke dal ligt de stenen omheining en ruïne van de cottage waar in 1935 Dylan Thomas verbleef. Deze invloedrijke en zwaar aan de alcohol verslaafde dichter en schrijver uit Wales werkte op deze zeer afgelegen plek aan zijn tweede dichtbundel: 25 Poems. Via Port Hill dalen we af naar Port. Twee stenige ruïnes, een rental cottage en een minuscuul vissershaventje met een kiezelstrandje. Allemaal eenzaam verstopt aan een baai tussen de donkere kliffen. Dat is Port. En dat is nou ook precies de charme. Rust en eenzaamheid temidden van de ruige natuur aan de Atlantische kust. Dat moet ook deels geweest zijn wat Dylan Thomas hier zocht.
CLENCOLMCILLE Net als alle andere dagen begint ook vandaag met een traditioneel Irish breakfast. Koffie, gebakken eieren, tomaten, sausages, beacon, black pudding en toast. ‘Would you like some beans with that?’ is bij het opdienen de standaard vraag. We antwoorden steevast ontkennend. Vanuit het aangename Bed & Breakfast waar we ons voor twee nachten hebben geïnstalleerd loop ik één van de drie loops, goed gemarkeerde rondtochten, die Glencolmcille rijk is. Oscar moet ik ‘s morgens wat ziekjes van z’n zonnesteek in z’n bed achterlaten. De An Túr Signal Tower uit een ver verleden is het doel van de huidige Tower Loop. Via de kust verleng ik de route tot Port. Daar aangekomen daalt een grijze deken over de kust 48
neer en het begint te regenen. Het zal de eerste en enige bui zijn die we meemaken. Met nul zicht loop ik in sneltreinvaart via de Court tomb bij het kerkje terug naar het B&B. Onderweg ruik ik de geur van verbrande turf in het dorp. ‘I thought the sun always shines here’, zeg ik met een grote smile tegen de gastvrouw. ‘I wish that was true!’
GEALIC Het koste ons best wat tijd om aan het Iers te wennen. De taal leek bij aankomst op het vliegveld echt in niets op het Engels zoals wij het kennen. Alleen met de groots mogelijke moeite konden we de taxichauffeur verstaan. ‘Can yea understand wha I’m sayin?’ ‘Euh, … barely, sorry.’ ‘It’ s okeay, yea’ll get used to it. To Dongal toawn then, lads?‘ Maar het Gaelic... Dat is gewoon echt niet te verstaan. Of te lezen. In Glencolmcille wordt het niet alleen nog gesproken, het blijkt vooral de plek te zijn om het te leren. Vanuit alle windrichtingen komen mensen naar het taalcentrum om een cursus Gaelic te volgen.
broedplaatsen te landen. Een spektakel waar we in de zon even lekker van genieten. Als we richting Carrick lopen, stopt er een auto naast ons. ‘Hey boy’s, can I give you a lift?’ De aardige Ierse vertelt over het gebied en de lokale bevolking: ‘People here are so laid back, they are almost horizontal.’ Haar huis is vier jaar na haar vertrek uit het drukke Dublin nog steeds niet klaar. Maar ach, ze is inmiddels goed ingeburgerd en geniet vooral het rustige tempo van leven hier. En dat is ook precies wat wij hier nog anderhalve dag gaan doen. Lovely, isn’t it?!
SLIEVE LEAGUE Met 595 meter is de Slieve League één van de hoogste kliffen van Europa. Daar brengt de etappe van Malin Beg naar Teelin ons overheen. Tussen de schapen door stijgen we over de groene heuvels in rap tempo omhoog. Met de Atlantische Oceaan rechts van ons die constant tegen de kliffen beukt. ‘Wat een prachtige kust is dit.’ Na het hoogste punt komt de beroemde One Man’s Pass. Hij is minder spannend dan z’n naam doet vermoeden. Je kunt er zonder gevaar voor eigen leven best tegenliggers passeren. Het stukje afdalen over de rotsen daarna vraagt even wat meer aandacht. Is Slieve League bekend om de slechtvalken die er nestelen, op de vele kliffen rond Teelin Bay zitten ondermeer kolonies met Noordse Stormvogels. Ze zweven snel en sierlijk door de lucht, maar hebben soms moeite om op de zeer steile
Kleurrijke heide heeft bezit genomen van een oude landafscheiding.
2 - 2011
OP1102_Ierland 48
11-02-2011 11:39:31
Vogels spotten aan Teelin Bay, met daarachter Slieve League.
Ierland
Zelf wandelen in graafschap Donegal? Alle praktische informatie die je daarvoor nodig vind je op onze website in een handige pdf. Inclusief kaartje en gps tracks.
oppad.nl
Download de pdf met praktische informatie
2 - 2011
OP1102_Ierland 49
49
11-02-2011 11:39:49
