Lectoraat Cybersafety. NHL Hogeschool. Politie Academie

       

Lectoraat Cybersafety    

  NHL Hogeschool    &    Politie Academie          Jaarverslag 2013                                Prof. dr. W.Ph. Stol  Mei 2014         

  Inhoud:  1. 

Inleiding .......................................................................................................... 1 

2. 

Missie, ambitie en doelen .............................................................................. 1  2.1  Missie en ambitie .................................................................................. 1  2.2  Doelen ................................................................................................... 2 

3. 

Samenstelling van het lectoraat ..................................................................... 2 

4. 

Directe bijdrage aan onderwijs ...................................................................... 2  4.1  Vertrekpunten ...................................................................................... 2  4.2  Geleverde directe bijdrage aan het onderwijs ..................................... 3 

5. 

Professionalisering van docenten .................................................................. 5  5.1  Vertrekpunten ...................................................................................... 5  5.2  Bijdrage aan professionalisering van docenten .................................... 6 

6. 

Kennisdiensten voor het beroepenveld ......................................................... 7  6.1  Vertrekpunten ...................................................................................... 7  6.2  Realisatie van kennisdiensten voor het beroepenveld ........................ 9 

7. 

Kenniscirculatie .............................................................................................. 9  7.1  Vertrekpunten ...................................................................................... 9  7.2  Realisatie aangaande kenniscirculatie .................................................. 9 

8. 

Externe positionering van het lectoraat ...................................................... 14  8.1  Vertrekpunten .................................................................................... 14  8.2  Externe positionering.......................................................................... 14  8.3  Lectoraat in de media ......................................................................... 15  8.4  Lectoraat in landelijk beleid en politiek .............................................. 15 

9. 

Begroting ...................................................................................................... 16  9.1  Vertrekpunten .................................................................................... 16  9.2  Realisatie begroting 2013 ................................................................... 16 

Bijlage 1: staat van baten en lasten 2013 (realisatie)............................................ 17       

         

1.  Inleiding  Op 1 september 2004 start aan de NHL Hogeschool (NHL) het lectoraat Integrale Vei‐ ligheid (2004‐2008), verbonden aan de opleiding Integrale Veiligheid. Het lectoraat  heeft als één van de inhoudelijke hoofdlijnen Veiligheid en technologie. Speciaal gaat  de  aandacht  uit  naar  veiligheid  in  cyberspace  (cybersafety).  Signalen  uit  het  werk‐ veld wijzen op een fors kennistekort op dit terrein, tegelijk laat een marktverkenning  zien  dat  er  bijzonder  weinig  onderzoekers  zijn  die  zich  vanuit  een  sociaal‐ wetenschappelijk perspectief op dit thema toeleggen. In 2008 kiest de NHL er voor  zich te profileren op de speerpunten livability & creative technologies. In Cybersafety  komen  beide  speerpunten  tot  uitdrukking,  dus  ook  gezien  vanuit  NHL‐beleid  is  Cy‐ bersafety in 2008 een goede keuze voor een nieuw lectoraat.    Op  1  september  2008  gaat  het  NHL‐lectoraat  Integrale  Veiligheid  verder  als  het lectoraat Cybersafety (2008‐2012). De verbondenheid met de opleiding Integrale  Veiligheid blijft. Op 1 juni 2009 wordt de lector Cybersafety aangesteld aan de Open  Universiteit  (OU)  als  bijzonder  hoogleraar  Politiestudies  met  bijzondere  aandacht  voor vraagstukken van cybersafety. Daarmee bundelen NHL en OU hun krachten op  dit thema.    Op  30  november  2010  wordt  het  lectoraat  gevisiteerd  door  een  externe  be‐ oordelingscommissie.  Die  rapporteerde  haar  bevindingen  in  een  rapport  op  14  maart 2011. De commissie schrijft dat ‘het lectoraat Cybersafety floreert’ en dat ‘De  samenvattende conclusie is: ga door op de ingeslagen weg.’ Als inhoudelijke verbe‐ terpunten noemt de commissie: het uitbreiden en verstevigen van contacten in de  regio, het uitwerken van de onderzoekslijn ‘bedrijf en cybersafety’ en het uitbouwen  van het internationale netwerk.    Op  15  februari  2011  sluiten  NHL  en  Politieacademie  een  samenwerkings‐ overeenkomst  aangaande  cybersafety.  Sindsdien  is  het  lectoraat  een  gezamenlijk  lectoraat van beide kennisinstellingen en is de lector zowel lector aan de NHL als aan  de Politieacademie (PA). Het lectoraat dient vanaf dat moment dus bij te dragen aan  de organisatiedoelstellingen van de NHL, de PA en de OU.    Omdat het lectoraat succesvol is in onderzoek en onderwijs en voorziet in een  kennisbehoefte in het beroepenveld, krijgt het lectoraat per 1 september 2012 een  tweede termijn (2012‐2016), waarbij NHL, PA en OU hun samenwerking aangaande  het lectoraat op dezelfde wijze voortzetten. Onderhavig jaarverslag gaat over het ka‐ lenderjaar 2013.    In dit jaarverslag komen aan de orde: de directe bijdrage van het lectoraat Cy‐ bersafety  aan  het  onderwijs  (paragraaf  3),  bijdrage  aan  de  professionalisering  van  docenten  (4),  uitvoering  van  kennisdiensten  voor  het  beroepenveld  (5),  kennis‐ circulatie (6), de positionering van de lectoraat (7), en de begroting 2013 (8). Eerst  echter, bij wijze van achtergrondschets, een paragraaf over de doelen zoals vastge‐ legd bij de aanvang van de tweede termijn van het lectoraat.  2.  Missie, ambitie en doelen  2.1  Missie en ambitie  Het lectoraat Cybersafety heeft als maatschappelijke missie het leveren van een bij‐ drage  aan  de  veiligheid  in  cyberspace,  in  het  bijzonder  in  de  Nederlandse  context.  Het  lectoraat  levert  haar  bijdrage  middels  hoogwaardig,  onafhankelijk  en  praktijk‐ gericht  veiligheidskundig  onderzoek  ten  gunste  van  het  veiligheidsonderwijs  en  de  veiligheidspraktijk.    1       

  Het lectoraat wil haar toonaangevende positie in Nederland op het gebied van  cybersafety behouden en versterken, onder meer door in verschillende samenwer‐ kingsverbanden een initiërende en constructieve bijdrage te leveren (onder meer via  CyREN  en  CyREN‐jeugd;  zie  www.cybersafety.nl).  In  de  loop  van  de  lectoraats‐ periode verwerft het lectoraat zich een degelijker internationale reputatie, hetgeen  blijkt  uit  sterker  wordende  internationale  relatienetwerken  (aansluiting  bij  een  of  meer relevante communities), samenwerkingen en publicaties.    2.2  Doelen  Het lectoraat Cybersafety werkt aan haar missie aan de hand van drie hoofddoelen:  1. Werken aan een consistent onderzoeksprogramma ‘Cybersafety’.  2. Realiseren  van  een  structurele,  substantiële  bijdrage  aan  veiligheidsonderwijs,  ten gunste van het onderwijsniveau en de praktijkgerichtheid ervan.  3. Realiseren van een kennisbijdrage aan de beroepspraktijk.  3.  Samenstelling van het lectoraat  In 2013 was het lectoraat het grootste deel van het jaar als volgt samengesteld:  ‐ 1 lector/hoogleraar (Wouter Stol, 1,0 fte)  ‐ 1 postdoc (Sanneke Kloppenburg, 0,6 fte)   ‐ 5 promovendi (Joyce Kerstens, Sanne Boes, Jurjen Jansen, Rutger Leukfeldt, Sven  Kiljan, totaal 5,0 fte)  ‐ 3 docent‐onderzoekers (Sander Veenstra, Renske Zuurveen, Erik Prins, totaal on‐ geveer 1,4 fte)  ‐ 1 office manager (Marja Blok, 0,6 fte)  Totaal: plm. 8,6 fte.    Daarbij zij opgemerkt:  ‐ de lector Wouter Stol is voor 0,6 fte verbonden aan de NHL (waarvan 0,2 gedeta‐ cheerd aan de OU) en voor 0,4 aan de PA;  ‐ de postdoc Sanneke Kloppenburg verzorgt naast onderzoek voor 0,4 fte NHL‐ onderwijs,  ‐ de vijf promovendi hebben geen vaste onderwijstaak maar geven wel gastcolle‐ ges en begeleiden incidenteel wel studenten,  ‐ de drie docent‐onderzoekers verzorgen naast onderzoek ook NHL‐onderwijs:  - Sander Veenstra voor 0,4 fte bij Integrale Veiligheid,  - Renske Zuurveen voor 0,3 fte bij Integrale Veiligheid,  - Erik Prins voor plm. 0,9 fte bij HBO‐Rechten,  ‐ de office manager verricht voor 0,4 fte andere taken binnen het instituut EcMa.    In 2013 is een postdoc aangetrokken (per 1 mei) om te zorgen voor meer senioriteit  binnen het lectoraat, mede bedoeld voor het schrijven van subsidieaanvragen en het  uitbouwen van het internationale netwerk.  4.  Directe bijdrage aan onderwijs  4.1  Vertrekpunten  Bij de start van de tweede termijn van het lectoraat is over het leveren van een bij‐ drage aan het onderwijs vastgelegd: ‘Het lectoraat moet bijdragen aan de kwaliteit  van veiligheidsonderwijs. Middels toegepast onderzoek van wetenschappelijke kwa‐ liteit  werkt  het  lectoraat  aan  kennisvermeerdering  in  het  vakgebied,  zodanig  dat    2       

studenten  direct  zelf  die  kennis  opdoen  of  dat  de  opgedane  kennis  toegankelijk  is  voor overdracht aan studenten:  a. Studenten participeren in het onderzoeksprogramma van het lectoraat.  b. Docenten  die  aan  NHL/PA  veiligheidsonderwijs  verzorgen,  kunnen  participeren  in het onderzoeksprogramma van het lectoraat (professionalisering).  c. Het lectoraat initieert de ontwikkeling van veiligheidsonderwijs. Bijvoorbeeld: in  2011 verscheen de tweede, geheel heziene druk van het Basisboek Integrale Vei‐ ligheid;  in  2012  verscheen  een  Engelstalige  inleiding  in  digitale  veiligheid:  Cy‐ bersafety:  an  Introduction;  en  in  2013  is  gewerkt  aan  een  multimediaal  e‐boek  voor methodenonderwijs.’     Het lectoraat werkt aan de kwaliteit van het onderwijs door daaraan zelf een directe  bijdrage  te  leveren  (onderwijs  geven,  studenten  begeleiden  bij  stage  en/of  afstu‐ deren,  en  ontwikkelen  van  onderwijs)  en  op  twee  manieren  langs  indirecte  weg:  professionalisering  van  docenten  en  het  schrijven  van  onderwijsmateriaal  (kennis‐ circulatie).  Deze  paragraaf  gaat  verder  over  de  directe  bijdrage.  De  professio‐ nalisering komt aan bod in paragraaf 4, de kenniscirculatie in paragraaf 6.    4.2  Geleverde directe bijdrage aan het onderwijs  De door het lectoraat Cybersafety in 2013 geleverde directe bijdrage aan het NHL‐ onderwijs bestaat uit:  - het begeleiden van studenten bij stage en/of afstuderen;  - het in het kader van stage of afstuderen meewerken van NHL‐studenten aan  praktijkonderzoek van het lectoraat;  - het geven van gastcolleges tijdens NHL‐onderwijsprogramma’s die worden ver‐ zorgd vanuit NHL‐onderwijs;  - het ontwikkelen en/of verzorgen van NHL‐onderwijsprogramma’s.    Het lectoraat Cybersafety begeleidde de volgende studenten bij hun afstuderen:  - Remco van Rennes (Integrale Veiligheid). Een onderzoek naar de werkwijze van  van de publiek‐private samenwerking ‘Electronic Crime Task Force’ en een inven‐ tarisatie van sterke en zwakke punten.   - Dick Dreves (deeltijd Integrale Veiligheid). Onderzoek naar het gebruik van offici‐ ele en niet‐officiële politie‐Twitteraccounts.    In het kader van de minor Cybersafety 2012‐2013 hebben de volgende studenten  (begeleid door het lectoraat) de volgende rapportages opgeleverd:  - Inzet van Twitter door wijkagenten. Door: Jorgo Leermakers (IV extern), Vincent  Stegenga (Integrale Veiligheid), Ingrid Wijnja, Mandy Mensen (beide Forensic Sci‐ ence).  - Phishing: Een onderzoek naar phishing, de gehanteerde methoden, de veroor‐ zaakte schade en de voorlichting. Door: Joël van Harten, Wiebren Kloosterman,  Annelies Pietersma (alle drie Integrale Veiligheid), Marianne Siesling, Jorrit van  Vaals (beide HBO Rechten).  - Netwerkpartners politie 3‐noord: onderzoek naar bedrijven welke mogelijk een  rol kunnen spelen bij gegevensverzameling op het gebied van hacken voor de po‐ litie 3‐noord. Door: Hilgur Demmer (hbo rechten), Remco van Rennes (Integrale  Veiligheid), Marijke Damsma, Ulrike Soos (beide Forensic Science).    3       

- Social media en opsporingsonderzoeken. Door: Ilja Brander (Informatica), Justin  Moody, Bart Driessen (beide Forensic Science), Melissa Bergsma (HBO Rechten).  [onvoldoende]  - ‘Iets dat niemand weet’ Een onderzoek naar de effecten van een theatervoorstel‐ ling over grooming. Door: Anne Adema (lerarenopleiding maatschappijleer), Am‐ ber Hopster, Sytske van der Vegt (beiden Forensic Science), Daniëlle van der Wei,  Kenneth van Oossanen (beiden Integrale Veiligheid).   - Onderzoeksopdracht theatervoorstelling ‘Iets dat niemand weet’. Door: Ciska  Dussenbroek, Josephine Plemper, Lana Span (alle drie Integrale Veiligheid), Deb‐ bie  Smith (Forensic Science).  - Onderzoek Landelijk meldpunt internet oplichting. Door: Erwin Rombout, Tom  Estié, Martijn Zwaga (alle drie Integrale Veiligheid)  - Mark Hoogewerf, Kevin de Boer (alle vier Integrale Veiligheid), Albert‐ Menno Laf‐ fra (Forensic Science).  - Intake cybercrime bij de politie Noord‐Nederland. Een onderzoek naar de imple‐ mentatie van een handreiking en training over cybercrime en de effecten hiervan  op het intakeproces bij de politie Noord‐Nederland. Door: Tim Dros, Marcel De  Jong, Monica Van Der Meer, Anne‐Marije Perdok,, Ando Wardanian, Jur Wieringa  (allen Integrale Veiligheid).  - Aard en omvang van phishing. Door:, Jelmer Pijpers (Forensic Science), Jeroen  Riezebos, Niels Rotman (Integrale Veiligheid extern) Nick Roskam, Geert Braaks‐ ma, Jeffrey Witteveen (alle drie Integrale Veiligheid).  - De juridische grenzen van het gebruik van social media door de politie. Bram van  der Velden (Integrale Veiligheid), Fatna Zbir, Cilia van den Akker, Nynke Andringa,  Marga Huitema (alle vier HBO rechten).  - De inzet van social media bij crisisbeheersing. Door: Onur Ozay, Gijs Runneboom  (alle twee Integrale Veiligheid extern), Vincent Ruers, Kees Haanstra, Luuk Ver‐ hoeff (alle drie Integrale Veiligheid), Mariska Lemmers (European Studies).  - De inzet van social media tijdens een crisis. Een onderzoek naar social media ge‐ bruik van Veiligheidsregio Fryslân. Door: Martijn Poel, Glenn Saber, Paul Masséus,  Geart de Vries, Marco Hiemstra (alle vijf Integrale Veiligheid), Jeffrey Groen (Fo‐ rensic Science)    In 2013 verzorgde het lectoraat de volgende gastcolleges tijdens NHL‐onderwijspro‐ gramma’s:  - Gastcollege voor studenten van de minor Cybersafety over Jongeren, Risico’s en  Social Media  - Masterclass voor eerstejaarsstudenten ECMA over het doen van onderzoek naar  cybercriminaliteit  - Gastcollege voor studenten van de minor Cybersafety over beschermende maat‐ regelen  - In het kader van de minor Social Media: Cybercrime: Victimization and Perpetra‐ tion in Cyberspace.  - In het kader van de minor Recht & Internet van de studierichting HBO Rechten:  Workshop Onderzoeksvaardigheden     In 2013 verzorgde het lectoraat de volgende gastcolleges aan de PA te Apeldoorn:  - 04‐03‐2013 ‐ PA Politiekunde (door Wouter Stol),  - 13‐03‐2013 ‐ PA Recherchekunde (door Wouter Stol).    4       

- 11‐06‐2013 ‐ PA Seminar (door Wouter Stol)  - 12‐09‐2013 ‐ PA MSc in Policing (door Wouter Stol)    Colleges  door  het  lectoraat  in  het  kader  van  de  minor  Cybersafety  (3e  en  4e  jaars  studenten):  - Startbijeenkomst  - Inleiding cybercrime + Praktijkvoorbeelden onderzoek  - Praktijkvoorbeelden onderzoek en cybercrime  - Jeugd en cybersafety: inleiding + online seksuele activiteiten  - Jeugd en cybersafety: financiële criminaliteit en cyberpesten  - Uitleg onderzoeksopdracht  - Het meten van cybercrime  - Internet en criminologische theorieën  - Techniekfilosofie en gedragsregulering  - Politie en bestrijding van cybercrime  - Beschermende maatregelen  - strafrechtelijke afhandeling van cybercrime  - cyberpesten  - verklaren van wangedrag in cyberspace    De directe bijdrage aan het onderwijs omvat ook het ontwikkelen en het in de ont‐ wikkelfase verzorgen van onderwijs. In 2013:   - Coördineerde het lectoraat de minor Cybersafety en verzorgde een substantieel  deel van de inhoud.  - Coördineerde het lectoraat de onderwijsmodule Community Safety en vezorgde  een  substanhtieel  deel  van  de  inhoud.  Binnen  die  onderwijsmodule  wordt  stu‐ denten inzicht geboden in de grondbeginselen van de criminologie, penologie en  het Strafrecht. Daarnaast voeren zij in projectgroepen onderzoek uit.   - Leverde het lectoraat een bijdrage aan de ontwikkeling van de minor Recht en In‐ ternet.  Studenten  moeten  binnen  die  minor  beroepsrelevante  onderzoeks‐ opdrachten uitvoeren.   - De  ontwikkeling  van  onderzoeksworkshops  die  zijn  toegepast  in  de  minor  recht  en internet (HBO Rechten), de module community safety (Integrale Veiligheid) en  de minor cybersafety (Integrale Veiligheid)   - Zette  het  lectoraat  de  samenwerking  voort  met  de  Donau  Universität  Krems  (Oostenrijk), in de richting van een MSc Social Media Practice & Cybersafety.    5.  Professionalisering van docenten  5.1  Vertrekpunten  Bij de start van het lectoraat is over het leveren van een bijdrage aan de professiona‐ lisering  van  docenten  vastgelegd:  ‘Docenten  die  aan  NHL/PA  veiligheidsonderwijs  verzorgen, kunnen participeren in het onderzoeksprogramma van het lectoraat (pro‐ fessionalisering).’ Zie ook par. 3.1.   

  5       

5.2  Bijdrage aan professionalisering van docenten  In 2013 leverden verschillende NHL‐docenten een aandeel in de door het lectoraat  geïnitieerde minor Cybersafety.  - van de personen die voor een vast deel van hun werktijd zijn verbonden aan het  lectoraat  (zie  par.  3):  Jurjen  Jansen,  Sander  Veenstra,  Joyce  Kerstens,  Sanneke  Kloppenburg, Wouter Stol en Sven Kiljan;  - van de personen die niet voor een vast deel van hun werktijd zijn verbonden aan  het lectoraat maar wel zijn verbonden aan de opleiding Integrale Veiligheid: Tilly  Boerma, Sander Hupkes en Marika Toutenhoofd.    Het lectoraat draagt bij aan de NHL‐doelstelling om te komen tot een hoger percen‐ tage gepromoveerde medewerkers:  1. Na toekenning van de RAAK‐subsidie voor het onderzoek Jeugd en Cybersafety in  2009  is  Joyce  Kerstens  voor  haar  volledige  werktijd  benoemd  tot  projectleider  van dat onderzoek, tevens haar promotieonderzoek. Deze benoeming impliceert  dat Joyce Kerstens niet meer als docent beschikbaar is voor de reguliere onder‐ wijsplanning. Wel blijft ze haar aandeel leveren aan het onderwijs door het bege‐ leiden van studenten (stage, afstuderen) en het verzorgen van colleges.  2. Op 1 april 2012 startte het Kennisprogramma Veiligheid Digitaal Betalingsverkeer  (KVDB),  in  het  kader  waarvan  vier  promotieonderzoekers  zijn  aangesteld  bij  het  lectoraat. Ook zij dragen bij aan NHL‐onderwijs via het begeleiden van studenten  en het verzorgen van colleges.    De lector treedt op als promotor van vijf promovendi:  - Joyce Kerstens (‘Jeugd en Cybersafety’), met co‐promotor Trijntje Völlink (OU).  - Jurjen Jansen (‘Klanten van banken en veiligheid internetbankieren’), met co‐ promotor Nicolien Kop (PA).  - Rutger Leukfeldt (‘Georganiseerde cybercrime en internetbankieren’), met co‐ promotor Nicolien Kop (PA).  - Sven Kilkjan (‘Technische beveiliging van internetbankieren’), met medepro‐ motor Marko van Eekelen  (OU en RUN).  - Sanne Boes (‘PPS en veiligheid van internetbankieren’), met medepromotor  Evert Stamhuis (OU).    In 2013 is de lector lid van het dagelijks bestuur van het landelijk Netwerk van Sa‐ menwerkende  Kennisinstellingen  voor  Veiligheid  (www.skv‐netwerk.nl).  Het  in  het  SKV‐convenant vastgelegde doel van het SKV‐netwerk is ‘de verdere professionalise‐ ring van veiligheid als vakgebied.’ Activiteiten in dat verband zijn:  − Tijdschrift voor Veiligheid (TvV, www.bju.nl);  − Basisboek Integrale Veiligheid (www.basisboekintegraleveiligheid.nl);  − Publicatiereeks Veiligheidsstudies (www.bju.nl);    De lector is lid van de reactieraad van het TvV, hoofdredacteur van het Basisboek en  redactielid  van  de  Publicatiereeks.  Langs  deze  weg  draagt  het  lectoraat  bij  aan  de  (landelijke)  professionalisering  van  docenten  op  het  vakgebied  van  veiligheid.  Do‐ centen  van  verschillende  hogescholen  worden  met  elkaar  in  contact  gebracht  en  onderlinge kennisuitwisseling wordt gestimuleerd (bv. redactiewerk voor TvV, publi‐ catiereeks); kennis over het vakgebied wordt gebundeld en komt zo ter beschikking    6       

voor de docenten (TvV, Basisboek IV, publicatiereeks) en docenten worden gestimu‐ leerd tot zelf publiceren (TvV, Basisboek).    Los van het SKV‐netwerk startte het lectoraat het Cybersafety Research and  Education  Network  (CyREN;  www.cybersafety.nl).  Dit  netwerk  is  primair  een  ont‐ moetingsplaats voor docenten en professionals op het gebied van Cybersafety. Do‐ centen  en  onderzoekers  van  kennisinstellingen  vinden  elkaar  en  het  beroepenveld  vindt hier de experts op Cybersafety‐gebied. CyREN biedt een website met een over‐ zicht van deelnemende kennisinstellingen op het vlak van Cybersafety. Ook in 2013  onderhield het lectoraat dit netwerk. Op 9 december 2013 organiseerde het lecto‐ raat i.s.m. Universiteit Twente een CyREN Netwerkbijeenkomst.    In  het  kader  van  het  onderzoeksprogramma  Jongeren  &  Cybersafety  is  een  daarop aanvullend kennisnetwerk opgebouwd: CyREN‐Jeugd. Dat is een netwerkor‐ ganisatie van allerlei mensen die zich beroepsmatig bezighouden met het bevorde‐ ren  van  de  veiligheid  voor  kinderen  en  jongeren  in  cyberspace.  De  kennispartners  van  CyREN  komen  uit  verschillende  organisaties,  uit  verschillende  beroepsgroepen  en uit verschillende wetenschappelijke disciplines (www.cyren‐jeugd.nl).   Naast het bovengenoemde omvat professionalisering ook diverse activiteiten  die lectoraatsleden ondernemen in hun rol als onderzoeker. Te denken valt aan het  bezoeken van congressen en netwerkbijeenkomsten, aan werkbezoeken en natuur‐ lijk  het  opdoen  van  ervaring  met  onderzoek.  Afzonderlijke  activiteiten  van  diverse  onderzoekers zijn o.a.:   - Behalen van Pedagogische en Didactische Bekwaamheid  - Verzorgen gastcolleges  - Uitvoeren promotieonderzoek   - Participeren in kennisnetwerk van de nationale politie  6.  Kennisdiensten voor het beroepenveld  6.1  Vertrekpunten  Bij aanvang van het lectoraat is over het leveren van kennisdiensten aan het beroe‐ penveld  opgenomen  dat  het  lectoraat  invulling  geeft  aan  een  consistent  onder‐ zoeksprogramma ‘Cybersafety’ en dat zij een kennisbijdrage levert aan de beroeps‐ praktijk.  Het  begrip  ‘kennisbijdrage’  is  wat  breder  dan  ‘kennisdiensten’,  want  dat  laatste  begrip  verwijst  enkel  naar  onderzoek  in  opdracht  van  (betaald  door)  het  werkveld.  Het  begrip  ‘kennisbijdrage’  omvat  ook  onbetaalde  activiteiten,  zoals  bij‐ voorbeeld een expertmeeting onder CyREN‐vlag.  In de financiële paragraaf van de startnotitie staan drie geldstromen onder‐ scheiden  voor  de  financiering  van  het  lectoraat:  een  eerste  geldstroom  welke  be‐ staat uit een bijdrage vanuit het NHL‐budget; een tweede geldstroom welke bestaat  uit (bijvoorbeeld RAAK) subsidies die het lectoraat verwerft voor onderzoek in de lijn  van  haar  onderzoeksprogramma;  en  een  derde  geldstroom  welke  bestaat  uit  in‐ komsten die het lectoraat verwerft middels opdrachtonderzoek.    De eerste geldstroom wordt niet gebruikt voor het financieren van een com‐ pleet  onderzoek.  Wel  wordt  de  eerste  geldstroom  gebruikt  voor  acquisitie  van  tweede en derde geldstroom, en wordt de eerste geldstroom gebruikt voor het rea‐ liseren van vooronderzoek en eventueel het co‐financieren van onderzoek. De derde  geldstroom  gaat  steeds  zoveel  mogelijk  om  onderzoek  in  de  lijn  van  het  onder‐ zoeksprogramma.    Het onderzoeksprogramma in de eerste termijn van het lectoraat (2008‐2012)  omvatte drie lijnen:    7       

1. Patronen en trends in Cybercrime  2. Jeugd en Cybersafety  3. Bedrijf en Cybersafety    Zoals gepland bij aanvang van de eerste termijn, lag het accent in het onderzoeks‐ programma op verkennend onderzoek met (dus) een brede scope. Dat was logisch,  gezien de beschikbare kennis op dit terrein bij aanvang van de eerste termijn. Als er  nog weinig bekend is, dan ligt het uitvoeren van breed opgezet, exploratief onder‐ zoek immers voor de hand. Inmiddels is er wel iets gewijzigd in de kennisvoorraad  inzake  cybersafety  in  Nederland  en  het  lectoraat  had  daar,  in  samenwerking  met  anderen,  een  duidelijk  aandeel  in.  Het  lectoraat  publiceerde  in  de  periode  2008‐ 2012  enkele  verkennende  onderzoeken:  onderzoek  naar  de  intake  van  cybercrime  (Toutenhoofd e.a., 2009; in opdracht van het PAC), onderzoek naar de omvang van  het  werkaanbod  cybercrime  in  politiedossiers  (Domenie  e.a.,  2009;  i.o.v.  het  PAC),  een inhoudelijke verkenning naar cybercrime in politiedossiers (Leukfeldt e.a., 2010;  PAC), een verkenning van illegale handel in kunst‐ en cultuurvoorwerpen op internet  (Van Ham e.a., 2011; ministerie van OC&W)1, een landelijk onderzoek naar slachtof‐ ferschap cybercrime onder burgers in Nederland (Domenie e.a.; KLPD/PAC), landelijk  onderzoek  naar  jeugd  en  veiligheid  in  de  digitale  wereld  (Kerstens  &  Stol,  red.;  RAAK). Ook zijn in die periodie drie meer toegespitste studies verschenen: een eva‐ luatie van filteren en blokkeren van kinderporno (Stol e.a., 2008; WODC), een studie  naar achtergronden van e‐fraudeurs (Leukfeldt, 2010; PAC/NHL) en een onderzoek  naar  afhandeling  van  processen‐verbaal  inzake  cybercrime  in  de  strafrechtketen  (Leukfeldt e.a.; PAC/OM).    In de tweede termijn van het lectoraat Cybersafety is het onderzoeksprogramma  niet veel maar toch enigszins anders:  1. Meer ruimte voor verdiepende analyses, ook in de vorm van secundaire analyses  over de in verkennend onderzoek aangelegde grote databestanden (slachtoffer‐ onderzoek met n>9.000 en jeugdonderzoek met n>6.000).  2. Vertaling  van  onderzoeksbevindingen  naar  de  praktijk  in  de  vorm  van  ‘handrei‐ kingen’ waarin staat opgenomen wat onderzoeksbevindingen betekenen voor het  handelingsrepertoire van specifieke beroepsbeoefenaren en/of burgers.  3. Een vierde onderzoekslijn, die betreft het bestrijden van onveiligheid in een gedi‐ gitaliseerde  samenleving,  met  daarin  bijvoorbeeld  aandacht  voor  het  optreden  van politie  en andere professionals, en aandacht voor de effectiviteit van speci‐ fieke maatregelen (zoals het eerder genoemde evaluatieonderzoek naar filteren  en blokkeren van kinderporno).    Het onderzoeksprogramma 2012‐2016 omvat vier lijnen:  1. Patronen en trends in criminaliteit in cyberspace.  2. Jeugd en Cybersafety  3. Bedrijf en Cybersafety  4. Bestrijden van onveiligheid in cyberspace.   

                                                        1

 Van dat onderzoek was de penvoerder bureau Beke in Arnhem.  

  8       

6.2  Realisatie van kennisdiensten voor het beroepenveld  Binnen de eerste onderzoekslijn voerde het lectoraat in 2013 de volgende opdracht‐ onderzoeken uit (tweede/derde geldstroom):  − slachtofferschap cybercrime onder MKB’s (vervolg op het eerder door het lecto‐ raat uitgevoerde slachtofferondserzoek cybercrime onder burgers);  − slachtoffer‐  en  daderschap  cybercrime  onder  jongeren  (binnen  het  pogramma  Jeugd en Cybersafety).    De  tweede  onderzoekslijn  wordt  ingevuld  met  het  (tweede  geldstroom)  RAAK‐ project Jeugd en Cybersafety. De partners in het consortium investeren in het onder‐ zoek in de vorm van hun inbreng in uren. Dat kan worden beschouwd als een derde  ‘geldstroom’ in natura. Ook werd binnen deze lijn voor de zorginstellingen Tjallinga‐ hiem en Alliade een onderzoeksvoorstel geschreven betreffende jongeren met een  licht verstandelijke beperking en hun veiligheid in cyberspace. De financiering voor  dat onderzoeksvoorstel kon niet worden gerealiseerd.    Binnen  de  derde  onderzoekslijn  voert  het  lectoraat  in  2013  de  volgende  opdracht‐ onderzoeken uit:  − slachtofferschap cybercrime onder MKB’s.  − kennisprogramma  Veiligheid  Digitaal  Betalingsverkeer.  Naar  de  veiligheid  van  het digitale betalingsverkeer (i.s.m. de bancaire sector en de politie).    Met het aldus invullen van deze onderzoekslijn is invulling gegeven aan één van de  aanbevelingen  van  de  evaluatiecommissie  (‘het  uitwerken  van  de  onderzoekslijn  ‘bedrijf en cybersafety’).1    Binnen de vierde onderzoekslijn diende het lectoraat twee subsidie‐aanvragen in die  beide niet zijn gehonoreerd:  - bij NWO (programma NCSRA)een onderzoeksvoorstel in naar het gebruik van politiebe‐ voegdheden in cyberspace;  - bij Politie en Wetenschap een onderzoeksvoorstel naar internationale politiesamenwer‐ king inzake cybercrimebestrijding. 

7.  Kenniscirculatie  7.1  Vertrekpunten  Twee manieren om kennis te circuleren is het verzorgen van lezingen en het publice‐ ren van artikelen in vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften alsmede het publi‐ ceren van boeken of hoofdstukken daarin.    7.2  Realisatie aangaande kenniscirculatie  Het lectoraat verzorgde in 2013 ongeveer 40 lezingen/gastcolleges/workshops voor  het werkveld:  10 januari 2013 – Topberaad cybercrime van politie en justitie    Lezing door Wouter Stol  10 januari 2013 ‐ Security sessie te Ridderkerk    Lezing door Sanne Boes: Publiek‐private samenwerking binnen het veilig‐                                                          1

  De  drie  inhoudelijke  verbeteradviezen  waren:  het  uitbreiden  en  verstevigen  van  contacten  in  de  regio,  het  uitwerken van de onderzoekslijn ‘bedrijf en cybersafety’ en het uitbouwen van het internationale netwerk. 

  9       

 

heidsdomein. Onbekend maakt onbemind?  Verslag  van  deze  bijeenkomst:  Publiek‐private samenwerking staat of valt bij kwaliteit communicatie. Bevei‐ liging, september 2013, p. 66‐67.  29 januari 2013 ‐ Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, Den Haag    Gastcollege door Wouter Stol  9 februari 2013 ‐ GGD Fryslan‐ Leeuwarden  Presentatie Joyce Kerstens voor medewerkers JGZ en gezondheidsbevor‐ deraars  11 februari 2013 – De Nederlandse Bank, Amsterdam    Lezing door Wouter Stol  22 februari 2013 ‐ Instituut Fysieke Veiligheid: Crisis & Public Order Management   Presentatie Jurjen Jansen over Digitale Samenleving: Criminaliteit en Mis  Standen  14 maart 2013 ‐ landelijk Netwerk Recherchekundigen, Den Haag  Lezing door Wouter Stol  22 maart 2013 ‐ Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid, Arnhem  Gastcollege door Wouter Stol  10 april 2013 ‐ Velp – GGD nascholingsdag  Presentatie Joyce Kerstens over Jeugd & Cybersafety voor jeugdartsen en  vertrouwenspersonen in het primaire en voortgezet onderwijs  15 april 2013 ‐ NHL‐ Leeuwarden  Presentatie Joyce Kerstens over resultaten van de herhaalmeting voor leden  van het consortium van het onderzoeksprogramma Jeugd & Cybersafety  16 april 2013 ‐ Congres Medilex “Pesten 2.0”  Presentatie Sander Veenstra over cyberpesten  25 april 2013 – NIK Themadag  Presentatie Jurjen Jansen en Sander Veenstra over Dienstverlening in een   Gedigitaliseerde Samenleving ‐ Politie: Netwerk voor Innovatie en  Kwaliteit    13 mei 2013 ‐ International Banking Security Association, Amsterdam    Lezing door Wouter Stol  16 mei 2013 ‐ GGD – Heerenveen  Presentatie Joyce Kerstens aan medewerkers GGD‐Gezonde School over  Jeugd en Cybersafety  Presentatie Sander Veenstra over (de tekortkomingen in) bestaand preventie  en interventiemateriaal over de cyberproblematiek onder jongeren  16 mei 2013 – Ouderavond OBS Willespoort te Wilnis    Presentatie Sander Veenstra over cyberpesten  24 mei 2013 ‐ congres LVG’ers en social media, Leeuwarden  3 x powerlecture door Joyce Kerstens over mediawijsheid en licht verstande‐ lijk gehandicapten  24 mei 2013 ‐ International Police Association, Den Haag    Lezing door Wouter Stol  4 juni 2013 – NHL Hogeschool – lunchlezing Spread the Word    Presentatie Rutger Leukfeldt over Kennisprogramma Veiligheid Digitaal   Betalingsverkeer: de boeven en de zwakke schakels  10 juni 2013 – GGD Gelderland Midden  Presentatie Jurjen Jansen en Sanneke Kloppenburg aan medewerkers GGD  Gelderland Midden over Jeugd en Cybersafety en pilot vroegsignalering   10       

13 juni 2013 ‐ Leiden‐criminologencongres  Presentatie Joyce Kerstens over factoren die van invloed zijn op online  Slachtofferschap  Presentatie Jurjen Jansen over Slachtofferschap van criminaliteit met een di  gitale component  Presentatie Jurjen Jansen over Kennisprogramma Veiligheid Digitaal   Betalingsverkeer: Klanten van banken  Presentatie Rutger Leukfeldt over Georganiseerde cybercrime in het digitale   Betalingsverkeer  Presentatie Sander Veenstra over strafrechtelijke afhandeling van cyber‐  Zaken  24 juni 2013 ‐ Malta Association of Risk Management, Valetta (Malta)  Lezing door Wouter Stol  23 augustus 2013 ‐ Donau Universität Krems, Krems (Oostenrijk)    Gastcollege door Wouter Stol  6 september 2013 ‐ Boedapest (Hungary)– Eurocrim 2013    Presentatie Joyce Kerstens + voorzitter workshop over online risico’s voor     jongeren  16 september 2013 ‐ Stichting MEE Fryslan  Presentatie Joyce Kerstens over LVG’ers en Social Media voor management  en medewerkers  14 oktober 2013 ‐ NHL‐ Leeuwarden  Presentatie Joyce Kerstens  over resultaten herhaalmeting Jeugd en Cy‐ bersafety en presentatie Sanneke Kloppenburg over ontwikkeling handrei‐ king voor leden van het consortium van het onderzoeksprogramma Jeugd &  Cybersafety  16 oktober 2013 ‐ Gemeente Leeuwarden – congres over Social Media  Presentatie Joyce Kerstens over online seksuele activiteiten en risico’s voor  jongeren  Presentatie Sander Veenstra over cyberpesten   17 oktober 2013 ‐ internationale politiesamenwerking Caliber, Den Haag      Lezing door Wouter Stol  17 oktober 2013 ‐ Havenpolitie Rotterdam, Rotterdam      Lezing door Wouter Stol  22 november 2013 – Erasmus Universiteit Rotterdam:       Interstedelijke Criminologie dag      Presentatie Jurjen Jansen en Rutger Leukfeldt over veelvoorkomende cyber      crime en de rol van politie      Presentatie Wouter Stol  23 november 2013 ‐ Open Universiteit Nederland:       OU studentendag rechtswetenschappen    Presentatie Jurjen Jansen, Sanne Boes en Rutger Leukfeldt over Veiligheid      internetbankieren:  Inleiding kennisprogramma & peiling  23  november  2013  ‐  OU‐studentendag  van  de  faculteit  Rechtswetenschappen,    Utrecht, thema: Cybercrime, recht en opsporing    Lezing door Sanne Boes: Veilig internetbankieren  29 november 2013 ‐ Vrije Universiteit, Amsterdam    Gastcollege door Wouter Stol  13 december 2013 – Congres Medilex “Pesten doe je niet alleen”   11       

  Presentatie Sander Veenstra over cyberpesten  13 december 2013 ‐ tweedaagse workshop te Donau Universität Krems, Wenen     (Oostenrijk) Workshop door Wouter Stol  19 december 2013 ‐ CyREN bijeenkomst georganiseerd te OU, Utrecht    Presentatie door Wouter Stol 

  De leden van het lectoraat realiseerden in 2013 de volgende publicaties:    Wetenschappelijk (peer reviewed):  1. Kerstens  J.  &  Veenstra  S.  (2013).  Cyberpesten  vanuit  een  criminologisch  per‐ spectief. In: Tijdschrift voor Criminologie. Den Haag: Boom Lemma.  2. Kerstens, J. & Stol, W. Ph. (2013). Receiving online sexual requests and produc‐ ing  online  sexual  images:  The  multifaceted  and  dialogic  nature  of  adolescents’  online sexual interactions. In: Cyberpsychology: Journal of Psychosocial research  on Cyberspace (under review).  3. Jansen, J., E.R. Leukfeldt, J.A. van Wilsem & W.Ph, Stol (2013) Online gedragin‐ gen:  Een  risico  voor  hacken  en  persoonsgerichte  cyberdelicten?  In:  Tijdschrift  voor Criminologie 55(4) 394‐408.  4. Leukfeldt, E.R.,  S.  Veenstra  &  W.Ph.  Stol  (2013)  High  Volume  Cyber  Crime and  the Organization of the Police. The results of two empirical studies in the Neth‐ erlands. In: International Journal of Cyber Criminology 7(1) 1‐17.  5. Feltes, T., M. Schreiber & W. Stol (2013) Polizeialltag: Der Bürger und seine Poli‐ zei. Eine empirische Studie. Polizei und Wissenschaft, 14, 4, 42‐66.  6. Leukfeldt,  E.R.,  J.  Jansen  en  W.Ph.  Stol  (2013)  Child  pornography,  the  Internet  and juvenile suspects. Journal of Social Welfare and Family Law, 35, 4, published  online 06 Nov 2013, DOI: 10.1080/09649069.2013.851178.  7. Jansen, J., R. Leukfeldt, J. van Wilsem en W. Stol (2013) On‐linegedragingen: een  risico voor hacken en persoonsgerichte cyberdelicten? Tijdschrift voor crimino‐ logie, 55, 4, 394‐408.  8. J. van Erp, W.Ph. Stol & J. van Wilsem (2013) Criminaliteit en criminologie in een  gedigitaliseerde wereld. Tijdschrift voor criminologie, 55, 4, 327‐341    Wetenschappelijk (niet peer reviewed):  1. Domenie, M.M.L., E.R. Leukfeldt, J.A. van Wilsem, J. Jansen & W.Ph. Stol (2013)  Victimisation in a Digitised Society. A Survey Among Members of the Public Con‐ cerning E‐fraud, Hacking and Other High‐Volume Crimes. The Hague: Eleven In‐ ternational Publishing.  2. Domenie,  M.M.L.,  Leukfeldt,  E.R.,  Wilsem,  J.A.  van,  Jansen,  J.  &  Stol,  W.Ph.  (2013). Slachtofferschap in een gedigitaliseerde samenleving: Een onderzoek on‐ der burgers naar e‐fraude, hacken en andere veelvoorkomende criminaliteit. Den  Haag: Boom Lemma Uitgevers.  3. Jansen, J, Veenstra, S. & Stol, W.Ph. (2013). Bedrijf en digitale veiligheid: Evalua‐ tie  van  het  Digitaal  Bedrijvenloket  Cybercrime.  Leeuwarden:  Lectoraat  Cyber‐ safety. (niet openbaar)             12       

Vakpublicaties:  1. Leukfeldt, E.R., J. Jansen, J.A. van Wilsem, M.M.L. Domenie & W.Ph, Stol (2013)  Slachtofferschap van delicten met een digitale component en de rol van politie.  In: Tijdschrift voor de Politie 75 (2) 30‐34.  2. Stol, W.Ph. & Jansen, J. (2013). Politie in een digitaliserende samenleving: Waar  staat de politie nu, wat vraagt aandacht. IPA Actief, 342, 11‐17.  3. E.R. Leukfeldt, Domenie, M.M.L., J. Jansen, J.A. van Wilsem & W.Ph. Stol (2013)  Slachtofferschap van delicten met een digitale component en de rol van politie.  Tijdschrift voor de Politie, 75, 2, 30‐34.  4. W.Ph. Stol & J. Jansen (2013) (eds.) Cybercrime and the Police. The Hague: Eleven  International Publishing.   Boekhoofdstukken:  1. Leukfeldt,  E.R.  (2013)  Crime  in  a  digitalized  society.  In:  W.Ph.  Stol  &  J.  Jansen  (ed.) Cybercrime and the Police. The Hague: Eleven International Publishing.  2. Jansen,  J.,  E.R.  Leukfeldt,  J.  Kerstens,  S.Veenstra,  J.  van  Wilsem,  W.Ph.  Stol  (2013) Victimization in a digitized society and chances for prevention. In: W.Ph.  Stol & J. Jansen (ed.) Cybercrime and the Police. The Hague: Eleven International  Publishing.  3. Veenstra, S., E.R. Leukfeldt & S. Boes (2013) Fighting cybercrime in the Nether‐ lands. The criminal justice system and public‐private partnerships. In: W.Ph. Stol  & J. Jansen (ed.) Cybercrime and the Police. The Hague: Eleven International Pu‐ blishing.  4. Stol, W.Ph., E.R. Leukfeldt & H. Klap (2013) Policing a digital society. The state of  affairs  in  the  Netherlands  in  2013.  In:  W.Ph.  Stol  &  J.  Jansen  (ed.)  Cybercrime  and the Police. The Hague: Eleven International Publishing.  5. Jansen, J., Junger, M., Montoya, L. & Hartel, P. (2013). Offenders in a digitized  society. In: W.Ph. Stol & J. Jansen (eds.): Cybercrime and the police. The Hague:  Eleven International Publishing.  6. Jansen,  J.,  Leukfeldt,  R.,  Kerstens,  J.,  Veenstra,  S.,  Wilsem,  J.  van  &  Stol,  W.  (2013). Victimization in a digitized society and chances for prevention. In: W.Ph.  Stol  &  J.  Jansen  (eds.):  Cybercrime  and  the  police.  The  Hague:  Eleven  Interna‐ tional Publishing.  7. Stol,  W.Ph.  &  Jansen,  J.  (2013).  Importance  of  the  findings  for  the  police.  In:  W.Ph. Stol & J. Jansen (eds.): Cybercrime and the police. The Hague: Eleven In‐ ternational Publishing.    Onderzoeksrapporten:  1. Domenie, M.M.L., E.R. Leukfeldt, J.A. van Wilsem, J. Jansen & W.Ph, Stol  (2013)  Slachtofferschap  van  delicten  met  een  digitale  component  onder  burgers.  Hac‐ ken,  malware,  persoonlijke  en  financiële  delicten  in  kaart  gebracht.  Den  Haag:  Boom Lemma.  2. Domenie, M.M.L., E.R. Leukfeldt, J.A. van Wilsem, J. Jansen & W.Ph, Stol (2013)  Victims  of  offenses  with  a  digital  component  among  Dutch  citizens.  Hacking,  Malware,  personal  and  financial  crimes  mapped.  The  Hague:  Eleven  Inter‐ national Publishers.  3. Leukfeldt,  E.R.,  S.  Veenstra,  M.  Domenie  &  W.Ph.  Stol  (2013)  De  strafechtke‐        ten  in  een  gedigitaliseerde  samenleving.  Een  onderzoek  naar  de  strafrechtelijke   afhandeling van cybercrime. De Bilt/Leeuwarden: PAC / NHL.   13       

  Overige publicaties:  1. Graaf. H, S. Kloppenburg., M. Zaagsma (2013) Jeugd en Cybersafety, Hoe je  online risi‐ co's kunt voorkomen of beëindigen, vanuit het perspectief van jongeren.   Utrecht:  Rutgers WPF/Leeuwarden: NHL Hogeschool  2. Stol, W.Ph. & Jansen, J. (2013). Cybercrime and the police (edited volume). The Hague:  Eleven International Publishing 

8.  Externe positionering van het lectoraat  8.1  Vertrekpunten  Bij de start van de tweede termijn van het lectoraat is over de externe positionering  van het lectoraat vastgelegd: ‘Het lectoraat wil haar toonaangevende positie in Ne‐ derland op het gebied van cybersafety behouden en versterken, onder meer door in  verschillende samenwerkingsverbanden een initiërende en constructieve bijdrage te  leveren (onder meer via CyREN en CyREN‐jeugd; zie www.cybersafety.nl). In de loop  van  de  lectoraatsperiode  verwerft  het  lectoraat  zich  een  degelijker  internationale  reputatie, hetgeen blijkt uit sterker wordende internationale relatienetwerken (aan‐ sluiting bij een of meer relevante communities), samenwerkingen en publicaties.’    8.2  Externe positionering  Aan de externe positionering van het lectoraat (en daarmee van de NHL, de PA en de  OU) dragen alle eerder genoemde activiteiten bij, in het bijzonder het realiseren van  een onderzoeksprogramma en dan speciaal het publiceren daarover en het houden  van lezingen. Daarnaast zijn te noemen als bijzondere activiteiten:  a. Het lectoraat Cybersafety maakt gebruik van en bouwt voort op eerder door het  lectoraat  IV  tot  stand  gebrachte  netwerken:  het  netwerk  van  Samenwerkende  Kennisinstellingen  voor  Veiligheid  (SKV‐netwerk)  en  de  daarmee  verbonden  netwerken zoals rond het Basisboek IV, de publicatiereeks Veiligheidsstudies en  het Tijdschrift voor Veiligheid.  b. In  het  Cybersafety  Research  and  Education  Network  (CyREN)  zijn  verschillende  voor Cybersafety relevante partners bijeengebracht, zowel nationaal als interna‐ tionaal.  Op  9  december  2013  organiseerde  het  lectoraat  i.s.m.  de  Universiteit  Twente  een  landelijke  CyREN‐bijeenkomst  waar  tal  van  Nederlandse  ‘cyberon‐ derzoekers’ hun onderzoek presenteerden.  c. De leerstoel ‘Politiestudies met speciale aandacht voor cybersafety’ vergroot de  zichtbaarheid van het lectoraat en genereert meer aandacht voor het thema cy‐ bersafety,  hetgeen  blijkt  uit  vragen  en  verzoeken  die  het  lectoraat  bereiken  vanwege het hoogleraarschap.  d. Internationaal is de samenwerking met de Donau Universität Krems (A) in 2012  voortgezet. Deze moet leiden tot een Engelstalige MSc ‘Social Media Practice &  Cybersafety’ t.b.v. overwegend DUK‐deeltijdstudenten.  e. de lector was lid van de commissie die op 24 april 2013 de visitatie uitvoerde bij  de opleiding Integrale Veiligheid van de Avans Hogeschool in Den Bosch.      Herhaaldelijk namen mensen contact op met het lectoraat vanwege de daar aanwe‐ zige  expertise  op  het  gebied  van  cybersafety.  Dat  leidde  tot  verschillende  lezingen  en netwerkcontacten (zie hierboven). Diverse keren droegen mensen uit het werk‐ veld en andere onderzoekers bij aan activiteiten vanuit het lectoraat (bv. in de vorm  van gastcollege, lezing of hoofdstuk).   14       

  8.3  Lectoraat in de media  In 2013 was er weer frequent media‐aandacht voor het lectoraat. Niet alle keren dat  het  lectoraat  wordt  benaderd  door  de  pers  of  alle  keren  dat  er  iets  over  het  werk  van het lectoraat in de media verschijnt zijn achterhaald en in een overzicht bijeen  gebracht. Hieronder een aantal voorbeelden:      Aandacht in de media voor het Raak Pro Project ‘Jeugd en Cybersafety’:   15 februari 2013 – Interview Omrop Fryslân (radio)    In programma “Need op Freed” interview met Sander Veenstra over digitale     kinderlokkerij  26 juni 2013 ‐ Interview Omrop Fryslân (radio)  Joyce Kerstens is als deskundige geïnterviewd over het onderwerp grooming  en het inzetten van lokpubers door de politie om digitale kinderlokkers te  ontmaskeren.  10 oktober 2013 ‐ Artikel in Volkskrant (p.1)   Waarom gaat een meisje zo’n contact aan? Profiel Kinderlokkers online. Joy‐ ce Kerstens is als deskundige geïnterviewd en geciteerd naar aanleiding van  groomingzaak.   11 oktober 2013 ‐  Interview Omrop Fryslân (radio)   Joyce Kerstens is als deskundige geïnterviewd naar aanleiding van groo‐  mingzaak Frank R.    Aandacht  in  de  media  voor  de  lector  en/of  onderzoekers  van  het  lectoraat  was  er  onder meer in/bij:  ‐   In ‘HulpPost’, Fonds Slachtofferhulp 2013 (2) 3.    Leukfeldt, E.R. (2013) Land van fietsendiefstal en hacken (Gastcolumn).  ‐  In “Zaken in Limburg” (KvK), editie Noord‐/Midden‐Limburg, augustus 2013     uitgave 5. Interview met Wouter Stol: ‘Doe altijd aangifte bij cybercrime’.  ‐  In Leeuwarder Courant – 9 april 2013    Interview met Wouter Stol, “Hengelen op internet”  ‐  Artikel in Nederlands Dagblad – 19 april 2013    Joyce Kerstens is als deskundige geïnterviewd over cyberpesten  ‐  NRC Handelsblad – 28 maart 2013  ‐  In Slachtofferwijzer.nl – 24 april 2013    Interview met Rutger Leukfeldt n.a.v. het onderzoek “Slachtofferschap in een  gedigitaliseerde samenleving”.  ‐  Vakblad ‘Beveiliging’ september 2013, p. 66‐67  Verslag van lezing door Sanne Boes: Publiek‐private samenwerking binnen het   veiligheidsdomein. Onbekend maakt onbemind?  Publiek‐private samenwerking staat of valt bij kwaliteit communicatie.   ‐  In ‘ASEGA’ Jaargang 32, nummer 1 – november 2013    Interview met Renske Zuurveen o.a. over het werken bij het lectoraat.    8.4  Lectoraat in landelijk beleid en politiek  Soms is zichtbaar dat het werk van het lectoraat haar weg vindt tot in de omgeving  van landelijk beleid en/of landelijke politiek. Bijvoorbeeld:  1. 5  april  2013:  beantwoording  Kamervragen  over  het  mediabericht  dat  ZZP‐ers  slachtoffer zijn van cybercriminaliteit. In zijn antwoord verwees de minister naar   15       

het destijds lopende onderzoek naar MKB en Cybercrime. Daarnaast was het be‐ richt aanleiding voor het inmiddels gestarte onderzoek naar ZZP en Cybercrime.  2. 9 april 2013: beantwoording Kamervragen (2013Z03330) Voordewind (Christen‐ Unie) en Van der Staaij (SGP) over het bericht 'IJsland wil porno blokkeren'. Het  lectoraat Cybersafety en meer specifiek het onderzoeksprogramma Jeugd & Cy‐ bersafety worden genoemd bij de beantwoording van de vragen 6 en 8.  3. Het  Landelijk  Expertisecentrum  Kinderporno  en  Kindersekstoerisme  (Politie  en  OM) heeft een leidraad beschreven over hoe om te gaan met minderjarige ver‐ dachten in kinderpornozaken. Bij de overwegingen om te komen tot deze richt‐ lijn wordt herhaaldelijk verwezen naar het onderzoek van het lectoraat ‘Verken‐ ning Cybercrime in Nederland 2009’, speciaal de bevinding dat 23,8 procent van  de verdachten voor 240b Sr (kinderporno) valt in de leeftijdscategorie van 12‐24  jaar.  9.  Begroting  9.1  Vertrekpunten  Er  zijn,  zoals  reeds  gememoreerd  in  paragraaf  5.1,  drie  geldstromen:  een  eerste  geldstroom welke bestaat uit een bijdrage vanuit het NHL‐budget; een tweede geld‐ stroom  welke  bestaat  uit  (bijvoorbeeld  RAAK)  subsidies  die  het  lectoraat  verwerft  voor onderzoek in de lijn van haar onderzoeksprogramma; en een derde geldstroom  welke bestaat uit inkomsten die het lectoraat verwerft middels opdrachtonderzoek.     9.2  Realisatie begroting 2013  Het lectoraat is in 2013 gefinancierd op basis van een mix van de drie geldstromen.  Doelstelling van het lectoraat is om minstens 50 procent van de omzet te behalen uit  2e en 3e geldstroom. De totale omzet bedroeg 531.702 euro, waarvan ruim 68 pro‐ cent uit 2e en 3e geldstroom. Tabel 1 geeft een nadere uitsplitsing naar geldstromen.  Tevens bevat de tabel de vergelijkbare gegevens uit 2012.       2013  2012    Euro  % van omzet  Euro  % van omzet  e 1  geldstroom  168.272 31,6 135.432  30,6 e 2  geldstroom  90.208 17,0 84.515  19,1 e 3  geldstroom  273.222 51,4 222.583  50,3 Totaal  531.702 100,0 442.530  100,0   De exploitatie over 2013 laat een positief saldo zien van 9.105 euro (bijlage 1). Dit  wordt  met  name  veroorzaakt  binnen  de  projecten  welke  vallen  onder  de  2e  en  3e  geldstroom.  De  eerste  geldstroom  bestaat  uit  de  bijdrage  vanuit  de  NHL,  welke  is  onderverdeeld  naar  de reguliere  bijdrage,  de  bijdrage  leerstoel  OU  en  de  plasterk‐ gelden. Daarnaast vallen de opbrengsten van de royalties die aan het lectoraat toe‐ vallen vanwege publicaties ook onder de eerste geldstroom.    De omzet van zowel de  eerste, tweede alsook derde geldstroom is in 2013 toegeno‐ men ten opzichte van 2012. De verhouding tussen de verschillende geldstromen is in  2013 ongeveer gelijk aan de verhouding in 2012. Het percentage van de omzet uit  de 2e en 3e geldstroom is met 68% ruim boven de beoogde 50%. 

 16       

 

Bijlage 1: staat van baten en lasten 2013 (realisatie)      Resultaat Lectoraat Cybersafety 2013. Begroting t/m dec.

Realisatie t/m dec.

over/tekort t/m dec.

Opbrengsten van derden Interne baten: Overige

540.000 139.955

391.747 139.955

-148.253 0

TOTAAL BATEN

679.955

531.702

-148.253

409.285 10.000 200.000 619.285

454.910 -7.470 5.883 34.601 487.925

-45.625 7.470 4.117 165.399 131.360

1.800 25.000 11.870 20.000 58.670

2.978 16.431 11.705 510 845 32.468

-1.178 8.569 165 -510 19.155 26.202

BATEN

LASTEN Netto loonkosten Caso Interne loonkosten Overige personele lasten Personeel niet in loondienst Personele lasten Administratie Reis en verblijfkosten Leermiddelen Apparatuur en inventaris kosten Overige beheerslasten Beheerslasten Afschrijvingen

-

Interne lasten

TOTAAL LASTEN RESULTAAT

-

2.000

2.204

-204

679.955

522.597

157.358

9.105

9.105

-

       

 17       

-