(Kwaliteits)jaarverslag 2011 GGD Hollands Midden
Gouda / Leiden februari 2011
1
Colofon Auteur(s): Datum: Uitgever:
Bestellen:
De leden van het Managementteam GGD HM Februari 2011 GGD Hollands Midden Postbus 121 2300 AC LEIDEN Bij de GGD Hollands Midden, vestiging Leiden tel (071)516 33 02
2
Inhoudsopgave 1 2
De GGD Hollands Midden in 2011 ...................................................................................................... 4 Kwaliteitsbevordering en -bewaking.................................................................................................... 5 2.1 Kwaliteitsmanagement en kwaliteitssysteem ............................................................................. 5 2.2 Resultaten kwaliteitsbeleid 2011 ................................................................................................ 6 3 Algemene Gezondheidszorg ............................................................................................................. 10 3.1 Algemene Infectieziekte Bestrijding ......................................................................................... 10 3.2 Tuberculosebestrijding ............................................................................................................. 11 3.3 SOA/Sense ............................................................................................................................... 13 3.4 Technische Hygiënezorg .......................................................................................................... 16 3.5 Medische Milieukunde .............................................................................................................. 18 3.6 Reizigerszorg ............................................................................................................................ 19 3.7 Forensische geneeskunde ....................................................................................................... 20 3.8 Sociaal Medische Advisering (SMA) ........................................................................................ 20 3.9 GGD Rampen Opvangplan ...................................................................................................... 21 3.10 BOPZ online ............................................................................................................................. 22 4 Openbare Geestelijke Gezondheidszorg HM ................................................................................... 23 4.1 OGGZ Preventie en beleid HM................................................................................................. 23 4.2 Meldpunt Zorg en Overlast HM ................................................................................................ 28 4.3 Steunpunt Huiselijk Geweld...................................................................................................... 32 5 Onderzoek& Beleid Hollands Midden ............................................................................................... 34 5.1 Epidemiologie: Groepsgerichte Monitoring HM ........................................................................ 34 5.2 Epidemiologie: Overig onderzoek HM ...................................................................................... 35 5.3 Lokaal gezondheidsbeleid en Publieke Gezondheidszorg HM ................................................ 38 6 Gezondheidsbevordering Midden-Holland ........................................................................................ 41 6.1 GB en Opvoedingsondersteuning Jeugd MH ........................................................................... 42 6.2 Gezondheidsbevordering 18-plus MH ...................................................................................... 45 6.3 Informatie en Documentatie Gezondheidsbevordering MH ..................................................... 47 6.4 Digitale Publieksinformatie MH................................................................................................. 47 6.5 Verslavingspreventie MH .......................................................................................................... 48 7 Gezondheidsbevordering Zuid-Holland Noord .................................................................................. 50 7.1 Gezondheidsbevordering Jeugd ZHN ...................................................................................... 50 7.2 Gezondheidsbevordering 18-plus ZHN .................................................................................... 52 7.3 Digitale sociale kaart ZHN ........................................................................................................ 53 7.4 Informatie- en documentatiecentrum GB ZHN ......................................................................... 54 7.5 Verslavingspreventie ZHN ........................................................................................................ 54 7.6 Verslavingspreventie Katwijk .................................................................................................... 56 8 Publieke Zorg voor Jeugd...................................................................................................................... 57 8.1 PZJ Algemeen .......................................................................................................................... 58 8.2 Contactmomenten JGZ 0-19 .................................................................................................... 60 8.3 JGZ extra zorg .......................................................................................................................... 62 8.4 Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma ............................................................................ 63 8.5 Logopedie ................................................................................................................................. 67 8.6 Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen ZHN ....................................................................... 69 8.7 Prenatale voorlichting en zorg MH ........................................................................................... 71 8.8 Zorgcoördinatie ......................................................................................................................... 72 8.9 Opvoedingsondersteuning ZHN ............................................................................................... 73 8.10 Gezondheidsbedreigingen........................................................................................................ 75 8.11 Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) .......................................................................................... 76 8.12 Inspectie Kinderopvang ............................................................................................................ 77 8.13 Overige producten PZJ: ............................................................................................................ 79
3
1
De GGD Hollands Midden in 2011
Het kwaliteitsjaarverslag bevat een verslag van de werkzaamheden van de GGD HM in 2011. Het eerste hoofdstuk gaat in op het kwaliteitsbeleid. De andere hoofdstukken geven een verslag van de activiteiten die in 2011 per product van de GGD HM hebben plaatsgevonden. De basis voor het werk van de GGD is de Wet Publieke Gezondheidszorg. In deze WPG is aangegeven op welke gebieden de gemeente taken en verantwoordelijkheden heeft. Artikel 5 stelt dat de gemeente ten behoeve van de uitvoering van deze taken een gemeentelijke gezondheidsdienst moet inrichten en in stand moet houden. Daarnaast worden er taken voor de GGD benoemd in het Besluit tattoo- en piercingsshops en in de Wet op de Kinderopvang. Aansluiting bij het programmajaarverslag 2011 Bij de jaarrekening 2011 is ook het programmajaarverslag gepresenteerd. Dit geeft een kortere samenvatting van de werkzaamheden van de GGD HM in 2011. De programmamethodiek veronderstelt dat aan het einde van het jaar de gerealiseerde maatschappelijke effecten en de daaraan bestede middelen worden gemeten en worden afgezet tegen de beoogde maatschappelijke effecten en begrote middelen, die in de programmabegroting zijn geformuleerd. Voor de openbare gezondheidszorg blijft dit een taaie materie. De beoogde maatschappelijke effecten van de werkzaamheden van de RDOG HM zijn in de Wet Publieke Gezondheid en in de missie van de RDOG HM verwoord: het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van de burgers in de regio Hollands Midden. Hierop zijn dermate veel (vanuit de RDOG HM gezien) autonome ontwikkelingen van invloed, dat een feitelijke meting van de gezondheidstoestand nog weinig zegt over de vraag of de RDOG HM in de voorziene mate heeft bijgedragen aan de realisering van de beoogde maatschappelijke effecten (outcome-meting). Vandaar dat voor het zichtbaar maken van de maatschappelijke effecten veelal een outputmeting wordt verricht van interventies of van het bereik van deze interventies. Als deze interventies een bewezen effectiviteit hebben, mag worden verondersteld dat ze bijdragen aan het beoogde maatschappelijke effect.
4
2 Kwaliteitsbevordering en -bewaking De GGD Hollands Midden vindt het belangrijk om de klanten, opdrachtgevers en ketenpartners op een verantwoorde manier van dienst te zijn en streeft een doelmatige, doeltreffende en klantgerichte zorg en dienstverlening na. De dienstverlening is afgestemd op de wensen en eisen van de klanten, de opdrachtgevers en de ketenpartners en gerelateerd aan de geldende wet- en regelgeving als mede aan professionele standaarden.
2.1
Kwaliteitsmanagement en kwaliteitssysteem
Kwaliteitsmanagement is binnen de RDOG/GGD HM geen afgebakend vakgebied, maar komt terug in alle delen van het management en houdt zich bezig met het optimaliseren van de kwaliteit van de producten, diensten en de hele organisatie. Het kwaliteitsmanagement van de RDOG/GGD is dan ook geen onderdeel op zich zelf, maar een geïntegreerd geheel binnen de totale bedrijfsvoering en is continu gericht op het vinden van verbeteringen in de bedrijfsprocessen.
2.1.1 Interne en externe kwaliteitsbeoordeling De GGD Hollands Midden hanteert onder andere de certificeringsschema’s van de Stichting Harmonisatie Kwaliteit Zorginstellingen, die in opdracht van GGD Nederland voor alle taken in het kader van de Wet Publieke Gezondheid zijn ontwikkeld. Ten aanzien van de primaire processen zijn de taken ingedeeld in verschillende certificatieschema’s, zoals voor de Jeugdgezondheidszorg, de Infectieziektebestrijding, Epidemiologie & Beleidsadvisering, Gezondheidsbevordering, Medische Milieukunde, Forensische Geneeskunde, Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en de Inspecties voor de Kinderopvang. De GGD HM voldoet aan alle eisen ten aanzien van de intake, uitvoering en de evaluatie van de zorg en dienstverlening en heeft in 2011 voor alle certificeringsschema’s met succes het HKZ-certificaat weten te behouden. Voor het eerst in 2011 is ook de dienstverlening voor de inspectie kinderopvang gecertificeerd en hebben de ondersteunende afdelingen van de RDOG (de facilitaire diensten en PO&C) een ISOcertificaat behaald. Naast de externe beoordeling worden jaarlijks interne audits gehouden. In 2011 zijn er in totaal 25 interne auditgesprekken gevoerd. Deze gesprekken hebben een toetsende en lerende intentie: doen wij wat we beloven, doen we de dingen die we doen goed en waar kunnen wij ons nog verbeteren? De uitkomsten van de interne audits worden verwerkt in de werkplannen.
2.1.2 Melding incidenten met cliënten (MIC) Alle medewerkers hebben de verantwoordelijkheid incidenten (kleine fouten of afwijkingen) tijdens het directe cliëntcontact te registreren. In 2011 werden er 12 MIC - meldingen geregistreerd. De incidenten hadden allen te maken met het toedienen van een verkeerd vaccin en zijn in overleg met de klant afgehandeld. Mede n.a.v. de incidenten is het vaccinatieprotocol JGZ 0-19 geüpdatet. Opvallend te noemen is dat er sinds de invoering van het digitale systeem voor reizigersadvisering minder advies- en vaccinfouten zijn gemaakt. In het jaar daarvoor was het aantal fouten voor de reizigersadvisering dubbel zo hoog.
5
2.1.3 Klachtenafhandeling De GGD beschikt over een klachtenprocedure en een externe klachtencommissie. Een klachtenbrochure informeert cliënten over de procedure en de wijze waarop de GGD HM aandacht schenkt aan klachten. Medewerkers zijn op de hoogte van de werkwijze en stimuleren het uiten van klachten. In 2011 werden er in totaal 22 formele klachten geregistreerd, tegenover 14 klachten in 2010, 18 kl. in 2009, 12 kl. in 2008. In 2011 zijn 2 klachten door de klachtencommissie in behandeling genomen. De doorlooptijd van de afhandelingen (4 tot 5 maanden) door de klachtencommissie is lang te noemen. Van de 22 klachten heeft 27% een langere doorlooptijd dan 2 ½ mnd. Het verkorten van de doorlooptijden is voor het management dan ook een aandachtspunt. Sector PZJ
AGZ
Aantal 11 x
Soort klacht Bejegening
Acties / verbeteringen
Doorlooptijd
Persoonlijk contact tussen klager en manager:
8 klachten 1 - 6 weken;
excuses en uitleg, soms alternatieven aangeboden
3 kl. langer dan 2 ½ mnd.
1x
Verkeerd vaccin
Excuses en afspraken vervolg
4 weken
1x
Werkwijze JGZ
Klager heeft op uitnodiging voor gesprek geen
4 weken
vragenlijst
gehoor gegeven. Via brief afgehandeld.
1x
Afwezigheid arts
Excuses aangeboden
4 weken
1x
Info accommodatie
Betere bewegwijzering accommodatie
4 weken
5x
Bejegening
3 klachten zijn nog niet afgesloten, waarvan een
2 klachten 4 - 5 mnd.
klacht ligt nog bij klachtencommissie ligt.
3 klachten 1-4 weken
2 klachten via persoonlijk contact afgehandeld.
OBG
1x
Keuring SMA
Persoonlijk uitleg en schriftelijke afhandeling
4 weken
1x
Bejegening
Nog niet afgehandeld,
Langer dan ½ jaar
klacht ligt nog bij de klachtencommissie
2.2
Resultaten kwaliteitsbeleid 2011
2.2.1 INK positiebepaling De directie heeft in 2011 i.s.m. het management een INK-positiebepaling laten uitvoeren. De conclusie die getrokken kan worden is dat de organisatie (nog) sterk activiteiten georiënteerd is en dat het aspect van management t.a.v. Strategie en Beleid en van Middelen dusdanig als de zwakste schakels wordt ervaren. De vertaling naar organisatorische verbeteringen is opgenomen in het werkplan 2012 van het MT GGD. Uitkomsten INK- Positiebepaling GGD HM 2011
6
2.2.2 Management van medewerkers Eind 2010 is het concern opleidingsbeleid vastgesteld. Nadere uitwerking in sectorale opleidingsplannen voor de sectoren heeft in 2011 vervolg gekregen. Specifiek beleid voor de opleiding: ‘Arts Maatschappij en Gezondheid’ is in 2011 vastgesteld. De informatie- en communicatiestroom naar de medewerkers is verbeterd: besluiten vanuit de directie worden sneller via intranet gecommuniceerd. Daarnaast is de formatie voor de communicatie- afdeling op concernniveau uitgebreid vanwege de uitbreiding van de taken ten gevolge van de komst van de JGZ 0-4 in ZHN en is het mediabeleid opnieuw vorm gegeven. Het werkplekbeleid was in 2011 in voorbereiding. Vanuit FAZ en PO&C wordt gewerkt aan een beleid hoe om te gaan met nieuwe apparatuur en technieken op het gebied van automatisering en telefonie om het flexwerken te ondersteunen.
2.2.3 Management van Middelen Er is geanticipeerd op verdere bezuinigingen in 2012. Ondanks de bezuinigingen 2011 is het jaar afgesloten met een positief saldo. In 2011 is er hard gewerkt aan de herinrichting van de financiële structuur: de productbegroting 2012 is een grote stap voorwaarts t.o.v. situatie 2011. In 2012 zal er veel aandacht worden geschonken aan het optimaliseren van het management informatiesysteem. In 2011 is er gestart met het actualiseren van het contractbeheer. Dit wordt in 2012 verder geconcretiseerd. Het inkoopbeleid en de inkoopvoorwaarden zijn vastgesteld en er is een inkoopcoördinator aangesteld. De ICT-afdeling heeft in 2011 hard gewerkt aan een nieuwe ICT-omgeving en de stabilisering van het systeem dat vanaf begin 2011 bepalend was voor veel ICT – problemen. Na een turbulente implementatie van de “nieuwe ICT omgeving” is er sinds medio 2011 een stabiele omgeving ontstaan.
2.2.4 Management van processen Niet alleen voor de algemene bedrijfsvoering, maar ook ter verbetering van de primaire processen werden er in 2011 tal van verbeteringen uitgevoerd. Het doel is om continu de zorg- en dienstverlening voor de klant te optimalieren. De keuze voor de verbeteringen werden bepaald op grond van diverse evaluaties & analyses uit de interne audits, incidenten, afwijkingen, klachten, klanttevredenheidsonderzoeken en uit de gestructureerde werk-, management- en directieoverleg en beoordeling. Diverse verbeteringen worden benoemd in de verslagen per product.
2.2.5 Waardering medewerkers Op basis van het MTO 2010 werd als belangrijkste aandachtspunt de werkdruk geconstateerd. Uit de vergelijking tussen de sectoren blijkt dit knelpunt zich te concentreren binnen de JGZ. In 2011 is er door alle managers binnen de sectoren ingezet om de werkdruk bespreekbaar te maken en zo mogelijk de werkdruk te verlagen. Ingezette acties zijn onder andere de persoonlijke en/of teamwerkplannen, teambuilding, scholing t.b.v. het coachen van medewerkers, verbeteren van de interne communicatie (communicatieplannen), werkplekonderzoeken, en voor diverse managers een zogenaamde CiEP – training. In de komende periode zal met het MT-GGD worden gesproken over de noodzaak voor verdere maatregelen.
2.2.6 Waardering klanten In juni 2011 heeft de GGD HM de klant- en ketenervaringen gemeten bij alle basisscholen in de regio Hollands Midden. De vragen hadden betrekking op alle taken die de GGD op de scholen aanbiedt. Alle sectoren van de GGD waren betrokken bij de waarderingstoets. De vragenlijst werd uitgezet bij de voornaamste contactpersonen van de basisscholen, over het algemeen waren dit de locatiedirecteuren. In totaal zijn er 362 basisscholen benaderd. De totale respons was 20 %.
7
Uit verschillende reacties van de schooldirecteuren en het lage respons blijkt dat de scholen een dergelijke enquêtes niet altijd even zinvol ervaren. Persoonlijke gesprekken worden (m.n. voor Logopedie) meer gewaardeerd dan het verspreiden van enquêtes. Eén van de meest belangrijke aandachtspunten ziet de GGD HM in het verbeteren van de interne samenwerking. De verwachting is dat door het verbeteren van de interne afstemming / samenwerking ook de samenwerking met de scholen zal verbeteren. De wens van de GGD is sneller en effectiever op de behoefte van de scholen in te spelen, en de mogelijkheden die scholen hebben om van de diensten van de GGD gebruik te maken, (nog) beter zichtbaar te maken. Overzicht: cijfer tevredenheid algemeen per sector:
Sector / deeltaak Jeugdgezondheidszorg Logopedie Gezondheidsbevordering Infectieziektebestrijding Website GGD
Cijfer 9 6% 8% 8%
Cijfer 8 39 % 21 % 25 % 30 % 31 %
Cijfer 7 45 % 34 % 49 % 49 % 52 %
Cijfer 6 7% 18 % 21 % 10 % 10 %
Cijfer 5
Cijfer 4
6% 4%
Tabel 1: De mate van tevredenheid over de taken van de jeugdgezondheidszorg
Tabel 3: de waardering over projecten voor gezondheidsbevoerdering, documentatiecentrum en de website Gezond op School
8
Tabel 4: de mate van tevredenheid over de infectieziektebestrijding op school
9
3
Algemene Gezondheidszorg
3.1
Algemene Infectieziekte Bestrijding
Doel van het product is Preventie van introductie en verspreiding van infectieziekten en waar nodig het bestrijden ervan in het werkgebied van GGD Hollands Midden. In onderstaande tabel de productiecijfers 2011. Uitvoeren wettelijke taken
GGD Benchmark en IGZ • Aantal aangiften meldingsplichtige ziekten • Aantal meldingen artikel 26 • Aantal vaccinaties voortkomend uit meldingen wet publieke gezondheid (excl. vaccinaties reizigers-advisering, Rijksvaccinatieprogramma) • Aantal oefeningen met draaiboeken voor grote uitbraken van infectieziekten • Aantal netwerken • Aantal preventieprojecten Intern door GGD aangewezen • Aantal telefonische consulten/informatie verstrekking • totaal aantal bron-contactonderzoeken; • aantal huisbezoeken • Niet meldingsplichtige meldingen/ voedselinfecties • Afgehandelde prik-/besmettingsaccidenten
2009
2010
2011
709 153 79
491 149 133
546 162 180
1
0
3
8 5
8 3
8 2
1043 1040 22 262 138
1027 795 35 249 111
1
1
4119 821 1 224 237 114
Ontwikkelingen 2011 Hercertificering Het product Algemene Infectieziektebestrijding heeft in 2011 het HKZ (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorg) certificaat behouden. Samenwerking ketenpartners In 2011 is gecontinueerd met het opbouwen van een goede relatie met de ketenpartners in de regio. Voorlichtingsbijeenkomsten met huisartsen werden georganiseerd en de samenwerkingsbanden met de microbiologen in de regio werden aangehaald. Preventie Binnen de deeltaak preventie zijn in het jaar 2011 de volgende zaken uitgevoerd: 1. In mei 2011 heeft de jaarlijkse voorlichting voor studenten over infectieziekten en hygiëne plaatsgevonden. De voorlichting werd positief gewaardeerd. 1
piek door nieuwe influenza
10
2. Naar aanleiding van de toename van het aantal bofgevallen onder met name studenten in de eerste helft van 2011, heeft de GGD HM landelijke informatie van het RIVM verspreid onder de Universiteit Leiden, de Hogeschool Leiden en de El Cid commissie. 3. Contacten zijn gelegd met verpleeghuizen in de regio Leiden. In maart 2012 zal een voorlichtingsbijeenkomst plaats vinden voor de verpleeghuisartsen. 4. De hepatitis A campagne zoals uitgevoerd in 2011 werd geëvalueerd naar aanleiding van het aantal meldingen van hepatitis A. Er bleken niet meer hepatitis A-meldingen te zijn dan voorgaande jaren. Om goede conclusies te kunnen trekken, zal over 2012 de hepatitis A campagne nogmaals in de huidige vorm worden uitgevoerd, waarna opnieuw een evaluatie plaatsvindt. Risico-inventarisatie In 2011 is een start gemaakt met een nieuw instrument voor risico-inventarisatie op het gebied van infectieziektenrisico’s. Het doel van het instrument is het in beeld brengen van risicogroepen voor infectieziekten en vervolgens op basis van onder andere epidemiologische, demografische gegevens en haalbare interventies een prioritering aan te geven voor preventief beleid. Het instrument bestaat uit drie delen. In de eerste fase (fase A) wordt op basis van een aantal criteria infectieziekten geprioriteerd, in fase B worden risicogroepen relevant voor die infectieziekten geprioriteerd en in fase C wordt gekeken naar bestaande interventies en naar de wenselijkheid van bestrijdingsplannen. De planning is dat fase C voor september 2012 afgerond is. Oefeningen outbreakmanagement In 2011 is onder begeleiding van Trimension drie keer een oefening op het gebied van grote uitbraken verricht. De voorgeschotelde problemen werden steeds complexer. Alle keren is het crisisoverleg geoefend: feiten, verwachtingen en scenario’s, tijdlijnen, prioriteiten en activiteiten. Tijdens de laatste training is een gefingeerd veldbezoek gebracht. De evaluatie was voor alle partijen positief en de samenwerking zal in 2012 worden gecontinueerd.
3.2
Tuberculosebestrijding
Op het gebied van tuberculosebestrijding bestaat er een samenwerkingsverband tussen de GGD Rotterdam Rijnmond (backoffice), GGD Zuid-Holland Zuid en de GGD Hollands Midden. De locatie Leiden is 3 dagdelen per week geopend voor cliënten. In Gouda zijn 4 spreekuren per maand, hier wordt gebruikt van een mobiele röntgenbus. Tuberculosepatiënten In 2011 werden totaal 31 nieuwe tuberculosepatiënten gemeld in de regio Hollands Midden: 21 in de subregio Zuid-Holland Noord en 10 patiënten in de subregio Midden Holland. Van de 31 patiënten waren 18 personen (58%) niet in Nederland geboren. Het aantal nieuwe patiënten neemt zeer geleidelijk af. Dit is ook de landelijke trend. De onderstaande grafiek toont het aantal meldingen van tuberculose sinds 2004 in de regio Hollands-Midden. Drie van de 31 patiënten werden gevonden middels screening van risicogroepen (immigranten, asielzoekers, gedetineerden). Daarnaast werd één patiënt gevonden naar aanleiding van een contactonderzoek, drie patiënten bij een keuring en één patiënt werd door de huisarts verwezen naar de GGD. De overige 23 patiënten hadden klachten en werden gediagnosticeerd in het ziekenhuis. 20 Patiënten hadden longtuberculose (65%) waarvan er 10 (de helft) besmettelijk waren. Landelijk ligt het percentage longtuberculose rond de 55-60% en is eenderde van de patiënten met longtuberculose besmettelijk. Er werd dit jaar geen multiresistente vorm van tuberculose gevonden.
11
Aantal nieuwe gevallen van actieve tuberculose in de regio Hollands-Midden 2004-2011
45 40
Totaal
35 Niet in Ned geboren 30 Geboorteland Ned
25 20
Lineair (Totaal)
15 Lineair (Niet in Ned geboren)
10 5
Lineair (Geboorteland Ned)
0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Tuberculose infecties Omdat we dit jaar relatief veel besmettelijke patiënten hadden, zijn er veel contactonderzoeken verricht. Het grootste contactonderzoek vond plaats in Krimpen aan de Lek rond een zeer besmettelijke patiënt die vrijwel dagelijks een café bezocht. In april 2011 werd bij 70 stamgasten van het café onderzoek verricht. Bij 14 personen werd een tuberculose-infectie vastgesteld. Dat wil zeggen dat zij wel de tuberkelbacterie bij zich droegen, maar hier niet ziek van zijn geworden (zoals tuberculosepatiënten). Vervolgens werden nog eens 50 minder frequente cafébezoekers onderzocht. Bij deze laatste groep werden geen infecties meer gevonden. Opvallend was dat in het contactonderzoek 13 personen de Mantoux niet hebben laten aflezen. In 2011 werden 867 contacten van tuberculosepatiënten onderzocht (ZHN 518; MH 349). Dit betrof ook contacten van tuberculosepatiënten uit andere regio’s. Tevens werd ook beperkt onderzoek verricht onder personeel van gezondheidsinstellingen en personeel werkzaam met risicogroepen. Bij totaal 83 personen werd een tuberculose-infectie vastgesteld (ZHN 49, MH 34). BCG-vaccinaties Elk jaar worden alle baby’s, waarvan één van de ouders in een tuberculose-endemisch land geboren is, opgeroepen voor BCG-vaccinatie. Ook aan sommige reizigers die langdurig in een tuberculoseendemisch land zullen verblijven wordt een BCG vaccinatie geadviseerd. In 2011 werden 815 BCG vaccinaties gegeven. Longfoto’s en risicogroepen Ook in 2011 werden geen dak- en thuislozen en drugsverslaafden meer onderzocht op tuberculose omdat er al 5 jaar geen gevallen van tuberculose meer zijn gevonden in deze groep. De overige risicogroepen die op tuberculose worden onderzocht zijn gedetineerden, asielzoekers, immigranten uit endemische landen en contacten van tuberculosepatiënten. Ketenpartners In 2011 heeft er veel overleg plaatsgevonden met de ketenpartners: de penitentiaire instelling in Alphen aan de Rijn, het Groene Hart Ziekenhuis, de Medisch Microbiologen van het LUMC en het Asielzoekerscentrum in Katwijk. Met allen heeft inhoudelijke afstemming plaatsgevonden en zijn afspraken gemaakt. In 2012 volgt nog het Diaconessen Ziekenhuis.
12
3.3
SOA/Sense
Doel product Preventie, bestrijding, voorkomen van Soa en HIV en het verbeteren van de seksuele gezondheid. Bezoek van de inspectie van volksgezondheid In november heeft de inspectie van volksgezondheid de Soapoli van Gouda een bezoek gebracht. Hierop is een rapport voor het thematisch toezicht seksuele gezondheid ontvangen. De aandachtspunten richten zich op: • Opbouwen van voldoende ervaring: de sociaal verpleegkundigen moeten minimaal 400 nieuwe consulten per jaar uitvoeren. • Het organiseren van werkafspraken op papier • Het helpen van cliënten met lichamelijke klachten binnen de daarvoor bestaande kwaltietsnormen mbt de doorlooptijd. • De verpleegkundigen die het seksualiteitsspreekuur uitvoeren hebben tenminste 30 uur seksuologische werkervaring per half jaar. Deze punten worden meegenomen in de voorbereiding van de visitatie van mei 2012. De afsprakenlijn Per 2012 wordt intensief samengewerkt met GGD Rotterdam-Rijnmond De afsprakenlijn is in juni overgegaan naar de gezondheidslijn van GGD Rotterdam-Rijnmond. Het resultaat is één triagesysteem en eenduidige benaming van de spreekuren. Soapoli’s In 2011 is er verder gewerkt aan het invoegen van Sense hulpverlening in de bestaande spreekuren op de Soapoli’s wat heeft geresulteerd in een geïntegreerd aanbod. Jongeren onder de 25 jaar die de Soapoli bezochten kregen naast een soa onderzoek ook informatie en hulp aangeboden rondom anticonceptie en seksualiteit. Wat is Sense? Veel jongeren hebben vragen over seks en weten niet waar ze terecht kunnen. Sense helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar met vragen rondom seksualiteit, relaties, lijf, anticonceptie en soa. Sense is een samenwerkingsverband van partijen die seksuele gezondheid in Nederland stimuleren. Daarbij is het uitgangspunt: seks is leuk, maar ‘nee' is ‘nee'. Sense heeft een interactieve website, www.sense.info, waarop jongeren niet alleen veel betrouwbare informatie kunnen vinden maar daarnaast ook kunnen chatten en mailen. En er is een telefonische hulplijn 0900-4024020 (5 cent per minuut). Ook kunnen jongeren via de site terecht bij regionale Sense-spreekuren. De hulpverlening is laagdrempelig en kosteloos voor deze leeftijdsgroep. Om afstemming met de Aanvullende Curatieve Soazorg beter te borgen is in 2011 het geïntegreerde Soa/Sense spreekuur verder vormgegeven. De samenwerking met ketenpartners SHAS en CASA Leiden is gecontinueerd. Het aantal Sense consulten in de regio Hollands Midden is opnieuw sterk gestegen t.o.v. 2010: 248-en in 2011 327. Dit in tegenstelling tot landelijke ontwikkelingen waar het aantal sense consulten stagneert. De hulpvragen hadden vooral betrekking op anticonceptie, seksualiteit en Soa. Sense is actief onder de aandacht van de doelgroep gebracht als onderdeel van landelijke en regionale publiekscampagnes en promotieacties zoals ‘De Week van de Liefde’ en ‘Maak seks lekker duidelijk’. Er zijn outreachende activiteiten geweest in de Leidse horeca en op VO scholen in de regio. Tijdens Serious Request heeft de GGD Hollands Midden Soa/Sense consulten uitgevoerd in de 13
Gezondheidsbus (een mobiele Soapoli). Daarnaast zijn de gehele week activiteiten georganiseerd om Sense te promoten. Inzet van nieuwe media speelt een steeds grotere rol bij het bereiken van jongeren. De regiefunctie van Sense is verder vormgegeven. Het netwerk is verder uitgebouwd en in kaart gebracht en de contacten met het jongerenwerk zijn verder uitgebouwd. Sense is vertegenwoordigd in een aantal (sub)regionale projecten op het gebied van bevordering seksuele gezondheid. Er is geïnvesteerd in het creëren van een breed draagvlak voor de bevordering van seksuele gezondheid binnen de diverse afdelingen van de GGD Hollands Midden. Uitgangspunt hierbij is gebruikmaken van ieders expertise om zo effectief en efficiënt mogelijk invulling te geven aan onze opdracht. CJG Met de opkomst van de Centrum Jeugd en Gezin (CJG) is in de regio Midden Holland actief gezocht naar afstemming in het verbeteren van seksuele gezondheid bij jongeren. Onder andere door een nauwere samenwerking met PZJ-verpleegkundigen die veel jongeren met een vraag op dit gebied tegen komen. Ook is er actief contact met scholen gezocht om ondersteuning te bieden bij het geven van lessen. In dit kader zijn er diverse gastlessen gegeven waarin er onderwerpen als wensen en grenzen en homoseksualiteit werden behandeld. Prostitutie Voorlichtingsbezoeken Doelstelling van de voorlichtingsbezoeken aan prostitutiebedrijven is het bewaken en/of bevorderen van de gezondheid van de prostituees en het bevorderen van veilig sekswerk. In 2011 werden elf prostitutiebedrijven in de regio GGD Hollands Midden twee keer bezocht. In de subregio Zuid Holland Noord is de pilot met het aanbieden van Soascreening op locatie voortgezet. Totaal zijn er 73 Soaconsulten op locatie uitgevoerd. Er is 8 x een Soa gediagnosticeerd. Tijdens de bezoeken is tevens de mogelijkheid tot vaccinatie hepatitis B in het kader van het hepatitis B vaccinatieprogramma aangeboden. Voor het aantal prostituees dat een eerste vaccinatie hepatitis B heeft ontvangen, zie item hepatitis B. Pilot outreach testen Brijder Op verzoek van de Stichting verslavingszorg Brijder is een pilot Soascreening op locatie uitgevoerd. Vrouwelijke deelnemers aan het methadonprogramma van de locaties Katwijk, Alphen aan den Rijn en Leiden is tweemaal de mogelijkheid geboden tot een gratis Soascreening op de methadonpost Leiden. Voorafgaand aan de pilot is een bijeenkomst georganiseerd voor vrouwelijke methadongebruiksters. Doel van deze bijeenkomst was vrouwen informeren over (seksuele) gezondheid en het aanbod van de GGD Hollands Midden. De bijeenkomst is door 16 vrouwen bezocht. Er zijn 6 vrouwen gescreend op soa. Er zijn geen Soa gediagnosticeerd. De pilot outreach Soascreening zal mogelijk in 2012 een vervolg krijgen binnen het dak- en thuislozen programma. Landelijk hepatitis B vaccinatieprogramma voor risicogroepen Met ingang van 2010 spreken we van hepatitis B vaccinatieprogramma, daarvoor werd altijd de naam hepatitis B vaccinatiecampagne gevoerd. Het programma was in 2011 bedoeld voor de risicogroepen MSM (‘mannen die seks hebben met mannen’), prostituees en drugsverslaafden. Vanaf 2012 worden drugsverslaafden niet meer uit het vaccinatieprogramma gevaccineerd. Drugsverslaafden die eerder waren gestart met het programma mogen de vaccinatiereeks wel afmaken.
14
MSM Voor de MSM is in 2011 3x het COC Leiden bezocht om te vaccineren. Van tevoren werd onze komst aangekondigd via posters, websites en sms-reminder. Daarnaast konden MSM zich via een (wekelijks) ste speciaal spreekuur op de GGD laten vaccineren. Voor de 1 vaccinatie kon men online een afspraak inplannen via de website van ‘Man of Mietje’. Voor de vervolgvaccinaties kon men zonder afspraak op een inloopspreekuur terecht. De vaccinaties konden ook gehaald worden tijdens een bezoek aan de Soapoli. Baanbezoeken In de zomer is er een aantal ontmoetingsplekken voor MSM bezocht met de Gezondheidsbus (een mobiele Soapoli) om MSM te motiveren zich te laten vaccineren tegen hepatitis B én hun daarnaast een gratis en anoniem Soa-onderzoek aan te bieden. De bezoeken werden uitgevoerd in samenwerking met een preventieteam, die de mannen aanspraken. Tijdens deze bezoeken werden vooral mannen getest die nooit eerder waren getest op Soa en die door hun seksuele voorkeur wel risico liepen. Prostituees In 2011 zijn er halfjaarlijks 11 bedrijven bezocht voor het geven van hepatitis B vaccinatie. Er was veel vraag naar testen op Soa. Nieuwe bedrijven krijgen volgens het plusaanbod drie keer een bezoek aangeboden om de compliance te bevorderen. Voor het regionaal platform prostitutie in oprichting is een aantal gemeenten in de regio bezocht. Doel van het platform is informatie uitwisseling en betere afstemming van de werkzaamheden van diverse betrokkenen bij de prostitutiebranche in de regio Hollands Midden. Inmiddels staat de eerste bijeenkomst voor 2012 gepland. Drugsverslaafden Drugsverslaafden konden in 2011 nog gevaccineerd worden vanuit het vaccinatieprogramma. Bij Brijder verslavingszorg in Leiden is nog een aantal keren op locatie gevaccineerd. Daarnaast stond 2011 ook in het teken van de overdracht van zorg rondom hepatitis B vaccinaties. In 2012 zullen verslavingszorginstellingen zelf verantwoordelijk zijn voor uitvoering van de hepatitis B vaccinaties. Er was ook een ‘hepatitis C project’, waarbij hepatitis C-geïnfecteerden het combinatievaccin Twinrix (hepatitis A/B vaccin) aangeboden kregen. Aangezien de A component niet door het programma wordt vergoed was er een regeling getroffen met de zorgverzekeraar. Er zal een nieuwe regeling getroffen worden om de zorg toch te blijven waarborgen voor deze groep. Aangezien het meer een infectieziekten aangelegenheid is, zal getracht worden afstemming te realiseren tussen de verslavingsarts en een arts infectieziekten van de GGD. Binnen de Penitentiaire inrichtingen (PI) Midden Holland en Teylingereind is in 2011 nog een aantal keren gevaccineerd, zij het zeer minimaal. De PI deed dit geheel zelfstandig en de GGD had enkel nog een rol als coördinator en contactpersoon. Voor 2012 zal ook voor de PI het hepatitis B vaccinatieprogramma volledig stoppen. Resultaten vaccinatieprogramma GGD Hollands Midden Bereikt 2010 & 2011 MSM Prostituees Gevaccineerd aantal nieuwe deelnemers
170
37**
verslaafden
Totaal
30**
248
de
Vaccinatietrouw bij 2 vaccinatie (in %) 90,6% 71,1% 89,3% 85,1% de Vaccinatietrouw bij 3 vaccinatie (in %) 74,2% 46,2% 54,9% 61,3% * Peildatum 28-11-11** Het werkelijke aantal ligt iets hoger omdat we na de peildatum nog een aantal keren op locatie hebben gevaccineerd
15
3.4
Technische Hygiënezorg
Inleiding De voornaamste doelstelling van Technische Hygiënezorg is het toezicht houden op en het bevorderen van de veiligheid, hygiëne en gezondheid in situaties waarin veel mensen van een collectieve voorziening (bron) gebruikmaken en waarbij de overdracht van micro-organismen mogelijk is. Er is een raakvlak met infectieziektebestrijding. Werkzaamheden bestaan uit het bijhouden van situaties waarin het risico op verspreiding van pathogene micro-organismen vergroot is, het signaleren van ongewenste situaties, het geven van advies en voorlichting en het beantwoorden van vragen uit de bevolking. Ook inspecties van instellingen zoals prostitutiebedrijven, tattoo- en piercingshops en asielzoekerscentra valt onder Technische Hygiënezorg. Productiegegevens Indicatoren Primaire werkzaamheden Schriftelijke rapportages liggen binnen 6 weken na het bezoek bij de opdrachtgever Alle publieksvragen en meldingen worden binnen 3 werkdagen in behandeling genomen
2010
2011
100%
100%
100%
95%
5 27 1 2 54 1 41
6 29 2 34 21
6
2
Tatoeage en piercingshops: aantal afgegeven vergunningen aantal ingetrokken vergunningen aantal geweigerde vergunningen
26 0 0
26 0 1
Legionella Afhandeling meldingen positieve kweek
126
278
Absolute output Aantal geïnspecteerde prostitutiebedrijven, Aantal geïnspecteerde tatoeage en piercingshops Overige inspecties Afgehandelde publieksvragen en meldingen Afgehandelde vragen en meldingen gemeenten en instellingen Beleidsadviezen
2 3
3
Veel Q-koorts vragen waarschijnlijke verbeterde registratie door digitalisering (voorheen sprake van onder melding)
16
Ontwikkelingen THZ 2011: Hercertificering HKZ In 2011 heeft een herbeoordeling plaatsgevonden en heeft het product technische hygiënezorg het kwaliteitscertificaat kunnen behouden. Inspecties asielzoekerscentrum, prostitutiebedrijven en tattoo- en piercingshops Conform de planning is het asielzoekerscentrum en zijn de diverse seksbedrijven geïnspecteerd. Met de gemeente Rijnwoude is een nieuwe overeenkomst opgesteld aangaande de hygiëne-inspecties van seksbedrijven en met de gemeente Leiden is de samenwerking geëvalueerd. 2011 werd gekenmerkt door een groei van het aantal tattoo- en piercingshops in de regio (totaal 58 shops), het verlengen van de geldigheidsduur van de vergunningen en de onrust bij de tatoeëerders omtrent het vergunningsstelsel. Wederom is in het proces van vergunningverlening voor tattoo- en piercingshops naar tevredenheid samengewerkt met de NVWA en het LCHV. Daarnaast is bij wat meer ingewikkelde vergunningsaanvragen intensief afgestemd met de politie en GGD’en van omringende regio’s. Samenwerking Inspecties Kindercentra en gastouders In 2011 is een start gemaakt met het voorbereiden van gastlessen voor gastouders op het gebied van veiligheid en hygiëne. Begin 2012 zal een pilot worden gehouden. Aan de hand van een evaluatie zullen zo nodig aanpassingen worden gemaakt voor een structureel aanbod. Evenementen Het team Technische Hygiëne Zorg heeft wederom zitting genomen in de RDOG-werkgroep evenementen. In het jaar 2011 heeft het GHOR-bureau meer vergunningaanvragen voor evenementen van gemeenten binnengekregen. Het team THZ heeft de GHOR vijf keer voorzien van advies omtrent hygiëne ten tijde van verschillende soorten evenementen (camping, braderie, 3 oktober, studentenkamp en een algemeen advies over alcoholgebruik bij een evenement). Het team THZ heeft afgelopen jaar tweemaal een verzoek om vrijstelling voor vergunningaanvraag binnengekregen voor een tattoo- en piercingsevenement, en hier een positieve beoordeling over gegeven. Binnenmilieu op scholen Voor het landelijke project ‘Verbetering Ventilatie Basisscholen’ 2008-2013 heeft het team Milieu, Hygiëne en Gezondheid met grote inspanning nog enkele nieuwe scholen geworven. De twaalf deelnemende scholen zijn in het stookseizoen bezocht en voorzien van een advies-op-maat. Uit de schoolbezoeken blijkt dat het binnenmilieu op veel basisscholen zeker wel te verbeteren is. Het project loopt nog door tot en met het schooljaar 2012-2013.
17
3.5
Medische Milieukunde
Doel product De voornaamste doelstelling van Medische Milieukunde is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van burgers door het contact met milieudeterminanten te beperken. Het werkveld van Medische Milieukunde is divers: verontreinigingen in bodem en/of water, binnenlucht van huizen en scholen, de buitenlucht, verstoring (stankhinder, geluidhinder, straling, veiligheid en rampenbestrijding) en leefbaarheid (de relatie tussen milieu, gezondheid en ruimtelijke ordening). In de praktijk gaat het met name om het behandelen van meldingen (signalen, vragen en klachten van burgers en gemeenten), het informeren, adviseren en voorlichten naar aanleiding hiervan en het uitvoeren van risico-inschattingen en onderzoek. Productiegegevens Indicatoren
2009
2010
2011
308 40 25
263 34 28
329 38 26
2 5 0
2 3 0
2 3 0
14
10
22
3 0
0 0
1 0
86%
87%
90%
1
1
2
Opmerkingen 2011
Primaire werkzaamheden -
-
Aantal afgehandelde meldingen Aantal lopende meldingen Aantal mondelinge en schriftelijke adviezen (onderzoeks- en beleidsadviezen, advies tbv rampenbestrijding in niet- crisissituaties) Aantal voorlichtingstrajecten Aantal rapportages Aantal onderzoeken (los van direct meldingsonderzoek) Aantal locatiebezoeken
Advisering milieu-incidenten: - Aantal milieu-incidenten - Aantal bijeenkomsten van het operationeel team (ROT) Kwaliteitsaspecten: -
Percentage volledig afgehandelde vragen en meldingen Uitvoeren regelmatige controle actualiteit website MMK + aanvullen nieuwe onderwerpen
binnenmilieu project scholen en zomermailing hitte
Moerdijkbrand
Speerpunten en resultaten in 2011 • In 2011 heeft een herbeoordeling van de kwaliteit plaatsgevonden en heeft het product Medische Milieukunde het kwaliteitscertificaat kunnen behouden. • In 2011 zijn er 329 meldingen afgehandeld (waarvan er 57 in 2010 waren aangemeld). • In 2011 zijn meerdere ruimtelijke adviezen gegeven: - Advisering projectplan Langeveld, Teylingen - Herindeling locatie Cardea jeugdzorg te Leiderdorp - Plannen voor een schoolgebouw aan de Tielweg, Gouda - Schoonzorgseweg 16, Sassenheim (gezamenlijk advies met Milieudienst West-Holland)
18
Samenwerking milieudiensten Mede naar aanleiding van de omvorming van milieudienst naar omgevingsdienst is de samenwerking met deze diensten opnieuw onder de loep genomen. Vanuit het productenboek is per product bekeken of en hoe er betrokkenheid vanuit de GGD gewenst is. De implementatie van deze afspraken zal in 2012 verder plaatsvinden. Mede door landelijke ontwikkelingen en nieuwe wetgeving kwam er meer aandacht voor de problematiek van de intensieve veehouderij in de regio. De GGD en de Milieudiensten hebben samen opgetrokken in advisering van gemeenten over dit onderwerp en zijn voornemens deze samenwerking en afstemming de komende jaren voort te zetten. Tot nu toe heeft advisering aan de gemeente Reeuwijk, Nieuwkoop en Kaag en Braassem plaatsgevonden. Verdere advisering • Bewonersavond Asbestbrand Zuidplas • Kouderegeling dak- en thuislozen centrumgemeente Leiden (in afstemming met centrumgemeente Gouda) • Reactie MRSV Kaag en Braassem. De GGD heeft een reactie opgesteld op het voorstel van de maatschappelijke en ruimtelijke structuurvisie van gemeente Kaag en Braassem. Hierin worden tips en aanbevelingen gegeven op het gebied van lucht- en geluidbeleid, geurbeleid in relatie tot de intensieve veehouderij en bewegingsbevordering. Dit soort kaderdocumenten zijn voor de GGD bij uitstek momenten waarop inspraak gewenst is. • Reactie Oude Dorp Leiderdorp. De GGD heeft reactie gegeven op het voorontwerp bestemmingsplan Oude Dorp, met name op het gebied van luchtkwaliteit en geluid.
3.6
Reizigerszorg
In 2011 is een belangrijke doelstelling op het gebied van de reizigerszorg gerealiseerd. Deze doelstelling was om op alle locaties met één software pakket te werken dat de reizigerszorg ondersteunt. Vanaf 1 februari 2011 wordt er gewerkt met HP Travel. Dit programma is in nauw overleg met Infact, een Engels bedrijf, ontwikkeld en voegt een nieuwe dimensie toe aan de reizigerszorg zoals die wordt uitgevoerd door de GGD Hollands Midden. Het werken met HP Travel maakt het mogelijk om bedrijfsprocessen verder te optimaliseren en de kwaliteit van het advies verder te verhogen waardoor de kans op het maken van fouten wordt verkleind. Ook voor onze klanten biedt HP Travel nieuwe mogelijkheden. De klant kan voortaan via internet zijn afspraak boeken en beheren. In 2011 is het programma op basis van de dagelijkse praktijk nog verder verbeterd. Ook in 2012 is het streven om HP Travel nog beter af te stemmen op de primaire processen en omgekeerd. In 2011 is het werkproces opnieuw getoetst (intern en extern). Uiteindelijk heeft dit erin geresulteerd dat in december 2011 de HKZ- hercertificering succesvol is verlopen. Sinds enkele jaren zijn er overeenkomsten met een tweetal zorgverzekeraars (Univé en Zorg en Zekerheid). Ook in 2011 zijn deze overeenkomsten gecontinueerd waarbij de klanten profiteerden van kortingen op consult- en vaccin prijzen. De reizigerszorg is onderhevig aan een veranderende markt. Economische ontwikkelingen hebben hun weerslag op de reizigerszorg. Het streven is om het product in de naaste toekomst meer op de wensen en behoeften van onze klanten af te stemmen door een gerichte benaderingswijze en een gepast aanbod van producten. HP Travel is hierbij alvast een belangrijk hulpmiddel. Voor 2012 zal de focus voornamelijk komen te liggen op een viertal groepen; gezinnen met kinderen, allochtone bedevaartgangers, studenten en reizigers van 60 jaar en ouder.
19
3.7
Forensische geneeskunde
In 2011 zijn belangrijke doelstellingen op het gebied van de forensische geneeskunde gerealiseerd. Besluiten zijn genomen over de regio-indeling, de paraatheidsvergoeding en het inroosteren van diensten. Een aantal artsen heeft besloten om te stoppen met forensische geneeskunde. Met inzet van betrokkenen (directie, management en artsen) is het gelukt om weer nieuwe forensische artsen te kunnen inzetten. Het huidige contract met Callmax is opgezegd. Een van de redenen is dat de laatste maanden van het jaar de bereikbaarheid niet gegarandeerd kon worden door Callmax. In het begin van 2011 hebben dergelijke problemen zich ook voorgedaan. Het doel is om op 1 maart 2012 de P2000 semafoons operationeel te hebben. De voorbereidingen (programmeren) vindt plaats in de maanden januari en februari. In 2011 is het werkproces opnieuw getoetst (intern en extern). Uiteindelijk heeft dit erin geresulteerd dat in december 2011 de hercertificering succesvol is verlopen. Het contract met de politie Haaglanden is in 2011 gecontinueerd. Voor 2012 worden wij geconfronteerd met de ontwikkelingen van de landelijke politie met 10 regionale eenheden, waarbij de politie korpsen Haaglanden en Hollands Midden samen een nieuwe eenheid gaan vormen. Bij deze ontwikkeling bestaat het risico dat de goed ontwikkelde samenwerking met de politie op vele terreinen onder druk komt te staan. In het verslagjaar is een start gemaakt met het selecteren van een informatiesysteem dat de werkprocessen van forensische geneeskunde ondersteunt. In 2012 wordt een systeem gekozen.
Aantal Verrichtingen Arrestantenzorg 1e Arrestant 2e Arrestant Telefonisch consult Forensisch Afname bloed/urine/DNA Letselbeschrijving Maatwerk uren Telefonisch consult Lijkschouw Euthanasie Lijkschouw hoog tarief Eindtotaal
3.8
Eindtotaal 2137 1171 449 464 954 163 547 48 196 469 145 324 3560
Sociaal Medische Advisering (SMA)
In het jaar 2011 zijn belangrijke doelstellingen op het gebied van sociaal medische advisering gerealiseerd. Een portfolio is ontwikkeld waarin de uiteenlopende producten en diensten staan vermeld. Het portfolio is besproken met onze opdrachtgevers; (regio)gemeenten en de gemeentelijke diensten en afdelingen, zoals Publieks Zaken, Jeugd, Welzijn en WMO. De toenemende concurrentie met name op het terrein van WMO en AWBZ leidde ertoe dat de interne bedrijfsvoering is aangepast. Vanwege het realiseren van efficiency- en effectiviteitsregels was het mogelijk om de tarieven voor 2012 aan te passen. De basis is gelegd voor het uitbreiden van nieuwe opdrachtgevers. Een geheel nieuw product is ontwikkeld: project Preventiekracht. Dagelijks komt SMA in aanraking met mensen met een wwbuitkering. Het merendeel heeft psychische- en of lichamelijke klachten. De klachten vormen vaak een belemmering om sociaal te participeren op diverse vlakken. Deze groep wordt zonder interventie niet 20
gezonder. De afdeling SMA gaat op doorverwijzing van de afdeling Sociale Zaken van de gemeente Leiden mensen met een wwb-uitkering screenen op gezondheidsrisico’s. Deze populatie krijgt een bindend advies en wordt doorverwezen en krijgt interventies aangeboden waarmee getracht wordt de leefstijl te verbeteren, zodat gezondheidsrisico’s verminderen en de arbeidsparticipatie verbetert. Protocollen en regels zijn gestandaardiseerd. Met als belangrijk doel de cliënt moet er beter van worden. De aangekondigde inhaalslag op het terrein van advisering leerlingenvervoer voor een aantal K5gemeenten is succesvol afgerond. Het nieuwe product Zorgadvisering is in 2011 aangevraagd door verschillende gemeenten.
MH ABW Arbeidsgeschiktheid Bezwaarschrift Gehandicaptenparkeerkaart Inburgeringsexamen Leerlingenvervoer SMI Kinderopvang Urgentie huisvesting Vervallen advies WMO WSNP Zorgadvies Overig Eindtotaal
3.9
ZHN 82 11 9 450 4 110 6 109 40 5 9 3 835
Totaal 36 179 16 631 52 71 105 183 72 171 38 20 1574
118 190 25 1081 56 181 111 292 112 5 180 38 23 2412
GGD Rampen Opvangplan
In 2011 werd gestaag doorgewerkt aan de verdere voorbereiding van de GGD op een ramp of crisis en de wijze waarop de GGD zich dan organiseert. In nauwe samenwerking met de GHOR werd voor de 4 processen binnen de GGD (Medische Milieukunde, Infectieziektebestrijding, Gezondheidsonderzoek na rampen en Psychosociale hulp na rampen/incidenten) een “maatjesproject” opgestart. Per proces zorgden een medewerker van de GGD en de GHOR samen voor een processchema en het aansluiten van de hulpverlening in crisis op de dagelijkse werkzaamheden in normale situaties. Samen met de GGD Den Haag en Zuid-Holland West werd vorm gegeven aan OTO (opleiden, trainen en oefenen) binnen de GGD. Dat gebeurde tegen de achtergrond van onze gezamenlijke subsidieaanvraag bij het ROAZ-West, het regionaal overleg acute zorg, waarvan de projectleiding ligt bij het LUMC. Op inhoudelijk vlak is de samenwerking tussen de GGD’en geïntensiveerd, zodat we elkaar meer ondersteunen bij het ontwikkelen van het GROP en alle daarvoor nodige voorbereidingen in ieder geval op het gebeid van OTO. In 2011 vonden 2 trainingen plaats: e-learning voor crisisteamleden en een training aan de hand van een casus van het crisisteam.
21
3.10 BOPZ online Toelichting op de huidige systematiek BOPZ-Online In maart 2005 heeft het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Hollands Midden besloten tot de invoering van BOPZ-Online. M.b.t. de administratie rondom BOPZ-Online werd besloten dat de GGD namens de gemeenten optreedt als contractpartner voor de firma die de BOPZ diensten levert. De GGD treedt op als regionaal administratiekantoor d.w.z. de GGD voert onder meer de financiële administratie. Het systeem BOPZ online functioneert op hoofdlijnen goed. De doorlooptijd in de besluitvorming is sinds de ingebruikname van het systeem enorm versneld, waardoor bij de politie, gemeenten en GGZ instellingen geen tijd verspild wordt. Via het systeem is ook een goed overzicht ontstaan in hoeveel IBS’en, in welke gemeenten worden afgegeven. Aantal BOPZ 2011 Alphen aan den Rijn
31
Bergambacht
1
Bodegraven-Reeuwijk
1
Gouda
46
Hillegom
7
Kaag en Braassem
1
Katwijk
9
Leiden
96
Leiderdorp
9
Lisse
6
Nederlek
2
Nieuwkoop
5
Noordwijk
11
Noordwijkerhout
5
Oegstgeest
48
Ouderkerk
1
Teylingen
29
Voorschoten
2
Waddinxveen
4
Zoeterwoude
1
Zuidplas
4
Totaal
319
Huisverbod-Online Op 1 april 2009 is op grond van de besluitvorming in het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio gestart met Huisverbod-Online. Het lopende contract met de leverancier van BOPZ-Online is hiertoe uitgebreid met Huisverbod-Online. Zie voor meer informatie over de huisverboden in 2011 het verslag van het meldpunt zorg en overlast (4,2).
22
4
Openbare Geestelijke Gezondheidszorg HM
De samenhang tussen de beide subregio’s met betrekking tot deze producten is groot. Dit is de reden dat de jaarverslagteksten van OGGZ, Meldpunt Zorg en Overlast en het Steunpunt Huiselijk Geweld in één hoofdstuk worden gepresenteerd. Daar waar nodig met een vermelding van de specifieke gegevens per subregio.
4.1
OGGZ Preventie en beleid HM
Doel van het product Het doel van de OGGZ is om in samenspraak met alle betrokken partijen te komen tot een samenhangend beleid ten aanzien van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) in de regio. Daarbij is het bevorderen en ondersteunen van de samenwerking van de betrokken ketenpartners van belang. Daarnaast richt de OGGZ zicht op het optimaliseren van de geestelijke gezondheid, waarbij naast het individu het algemeen en maatschappelijk belang voorop staat. Bovenstaande punten betreffen een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en vele (zorg) instellingen binnen het werkgebied Zuid Holland Noord en Midden Holland. OGGZ richt zich op: • Sociaal kwetsbare mensen en hun omgeving. • Inwoners met ernstige psychiatrische en/of verslavingsproblemen dan wel andere psychosociale problemen die zorg nodig hebben, maar daar zelf niet om vragen. • Inwoners en risicogroepen die een verhoogde kans hebben geestelijke gezondheidsproblemen te ontwikkelen.
4.1.1 Uitgevoerde activiteiten en resultaten in 2011 Midden Holland In 2007 is binnen het OGGZ platform in Midden-Holland door ketenpartners een gezamenlijke visie vastgesteld en een bijbehorend convenant ondertekend. In de visie staan speerpunten genoemd waar het platform zich op wil richten. Daarnaast is er een regionale visie (O)GGZ Midden Holland 2008-2011 opgesteld door het portefeuillehoudersoverleg WMO. Deze sluit aan bij de visie van het platform. Het uitgangspunt van laatstgenoemde visie is een samenhangend beleid te formuleren op de prestatievelden 7, 8, en 9 en de collectieve preventie Geestelijke Gezondheidszorg uit de WMO. In 2011 zijn de volgende resultaten bereikt in de OGGZ: • Ondersteuning en secretarisfunctie voor het platform OGGZ • Voorzitter van werkgroep maatschappelijke opvang • Stuurgroep coördinatieteam (voorzitterschap en secretarisfunctie) • Realiseren van afspraken over en implementatie van regiobinding met betrokken instellingen • De pilot ‘Voorkomen Huis Uitzettingen’ die gestart is in 2009 heeft geresulteerd in een convenant Voorkomen Huis Uitzetting Gouda. Verbeterpunten, evaluatiemomenten en de noodzakelijke financiering zijn uitgewerkt en hierin opgenomen. Eind 2011 heeft de eerste tevredenheidsevaluatie over de samenwerking plaatsgevonden. In 2012 zal de cijfermatige resultaatsevaluatie plaatsvinden. Afspraken hierover zijn opgenomen in het convenant. De uitrol van het project voorkomen huisuitzetting naar de regio heeft vertraging opgelopen door de vermindering van de beleidscapaciteit bij de GGD en zal als één van de speerpunten voor 2012 worden opgenomen. Wel zijn woningbouwcorporaties uit de regiogemeenten opgenomen in die zorgnetwerken OGGZ en worden daar ook casussen m.b.t. dreigende huisuitzetting ingebracht.
23
• • • •
•
•
• • • • • •
De registratie van zwerfjongeren is verder uitgewerkt en er is verbinding gelegd met alle betrokken initiatieven in de regio rondom dit onderwerp, zodat afstemming kan plaatsvinden. Het casusoverleg Multi Probleem Gezinnen is geëvalueerd. Het HKZ certificaat voor de OGGZ is in 2011 behouden. Het convenant zorgnetwerken OGGZ met daarin opgenomen de gegevensuitwisseling is gereed gekomen en ondertekend door de gemeenten. De ondertekening door instellingen staat gepland voor begin 2012. De winterregeling noodopvang Midden Holland is na evaluatie bijgesteld en verder uitgewerkt tot een volledig draaiboek, waarbij afstemming met alle partijen heeft plaatsgevonden. De GGD leverde een bijdrage als documentbeheerder en heeft informatie opgenomen over de gevolgen van hypothermie (onderkoeling). De politie Hollands Midden heeft een A4 met informatie over koude opgenomen in de folder die ze uitreiken aan hun medewerkers/agenten. Landelijke en regionale ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de transities AWBZ, jeugd en de nieuwe wet Werken naar Vermogen worden actief gevolgd, om te worden omgezet in beleidsaanbevelingen. Meedenken over verbeteringen en ondersteunen of initiëren van nieuwe initiatieven voor de doelgroep OGGZ (FACT/ACT team, projectaanvragen zoals Maatschappelijk Steunsysteem) Verbindingen leggen tussen de circuits Jeugd, Veiligheid, OGGZ Bijdragen aan evaluatie beleid WMO 7,8.9 Ondersteuning van en advisering aan beleidsmedewerkers van gemeenten in de regio en aan instellingen. Implementatie van de afspraken rondom privacy en gegevensuitwisseling in de zorgnetwerken OGGZ. Realisering van inzage in GBA-V voor de meldpunten om de informatievoorziening voor de casussen te optimaliseren.
4.1.2 Uitgevoerde activiteiten en resultaten in 2011 Zuid Holland Noord Resultaten ten aanzien van het platform OGGZ De GGD organiseerde in 2011 samen met de gemeente Leiden zes maal het beleidsvoorbereidend platform OGGZ ZHN. Het werkplan 2010-2014, opgesteld onder begeleiding van de GGD, vormde voor deze bijeenkomsten het uitgangspunt. Naast de vervulling van de secretarisfunctie voor het beleidsvoorbereidend platform OGGZ heeft de GGD HM in 2011 ook een secretarisfunctie vervuld bij het subregionaal platform OGGZ in de Duin en Bollenstreek. Dit platform is vier maal bijeengekomen. Tot slot neemt de GGD HM structureel deel aan het platform OGGZ Rijnstreek. Zij adviseert over het subregionale OGGZ beleid en verbindt alle bestaande initiatieven. Het Regionaal Kompas Daklozen De GGD levert een actieve bijdrage aan de uitvoering van het Regionaal Kompas. Met dit Kompas wil de centrumgemeente de aanpak van dakloosheid en daarmee samenhangende problemen in de regio Zuid-Holland Noord een extra impuls geven. Het Regionaal Kompas kent verschillende onderdelen, waarin de GGD een actieve rol speelt, t.w. de werkgroep maatschappelijk participatie/ Stuurgroep Maatschappelijk Steunsysteem, Het project Persoonsgerichte Aanpak Daklozen en het project Voorkomen Huisuitzettingen. De GGD heeft in 2011 uitgebreide gegevens aangeleverd ten behoeve van de tussenevaluatie van het Regionaal Kompas.
24
Voorkomen Huisuitzettingen In verschillende gemeenten of regio’s werkt de GGD mee aan de totstandkoming en uitvoering van convenanten ter voorkomen van huisuitzettingen. De convenanten worden afgesloten tussen de woningcorporaties, gemeentelijke schuldhulpverlening en het Meldpunt Zorg en Overlast van de GGD. De voorbereiding van een convenant vraagt uiteraard betrekkelijk intensief overleg. Is een convenant eenmaal in werking dan komen de betrokken partijen meestal zo’n twee tot vier maal per jaar bij elkaar om de effectiviteit en de samenwerking te toetsen en eventueel bij te stellen. De GGD is betrokken bij convenanten in de volgende gemeenten/regio’s: - Duin- en Bollenstreek; is in 2011 geëvalueerd - Leiderdorp/Zoeterwoude; betrokken bij de voorbereidingen - Alphen aan den Rijn; is in 2011 geëvalueerd - Oegstgeest; uitvoering - Katwijk, betrokken bij de voorbereidingen - Leiden, betrokken bij de uitvoering en in 2011 een doelgroepencheck ontwikkeld. Overig Winterkoude In 2011 werkten de gemeente Leiden, de Binnenvest en de GGD samen aan de regionale Winterkouderegeling Noodopvang Zuid-Holland Noord 2011-2012. De GGD leverde een bijdrage als documentbeheerder en gaf advies op het gebied van de gevolgen van hypothermie (onderkoeling). Tevens is er voor medewerkers van zorginstellingen een bijeenkomst georganiseerd over de gevolgen van onderkoeling. Er waren 11 deelnemers. De politie Hollands Midden heeft een A4 met informatie over koude opgenomen in de folder die ze uitreiken aan nieuwe medewerkers/agenten. Overlegvormen OGGZ In juli 2011 verscheen een nieuwe versie van het Overzicht Overlegvormen OGGZ. De GGD beheert dit document, dat informatie geeft over de meer dan 60 overlegvormen op het terrein van de OGGZ in de regio Zuid-Holland Noord. Voorkomen Waterafsluiting Kwadraad, Stadsbank Leiden en de GGD werken samen aan een initiatief om waterafsluiting bij kwetsbare doelgroepen te voorkomen. Betrokken partijen hebben in 2011 gesprekken gevoerd met een van de waterbedrijven in de regio (Dunea). Dit heeft geleid tot voldoende draagvlak en partijen gaan in 2012 gezamenlijk onderzoeken of het doel ook praktisch haalbaar is.
4.1.3 Veerkracht: depressiepreventie (ZHN) De naam Veerkracht is verbonden zowel aan een wijkgericht project depressiepreventie bij ouderen in Leiden Zuidwest als aan het Samenwerkingsverband depressiepreventie in Zuid-Holland Noord. Veerkracht in Leiden Zuidwest Het doel van het project Veerkracht in Leiden Zuidwest is vermindering van depressieve klachten bij ouderen van 55 jaar en ouder. De kern is dat zij tijdig in beeld komen en worden bereikt met passend aanbod. Vanaf 2006 werkt een aantal instellingen samen in Leiden Zuidwest aan een integrale aanpak depressiepreventie bij ouderen (gemeente Leiden, ActiVite, Libertas Leiden, Stichting Radius, Kwadraad, Preventie GGZ Leiden en omstreken, en GGD HM). Het project kent een wijkgerichte aanpak en wordt uitgevoerd in Leiden Zuidwest, omdat daar relatief veel ouderen wonen met een
25
verhoogd risico voor depressieve klachten. Er is nauwe samenwerking met het wijkgezondheidsbeleid dat door GGD/Hara wordt uitgevoerd in de wijk. Projecten die worden uitgevoerd: • Uitvoering interventie ‘Huiskamerbezoeken’. Kwadraad en GGZ Leiden hebben veertien allochtone vrijwilligsters van verschillende nationaliteiten getraind tot het geven van voorlichting over geestelijk gezond ouder worden. Eind 2011 zijn ongeveer tachtig vrouwen bereikt met de huiskamerbijeenkomsten. • Ontwikkeling project vertrouwenspersoon. Het gaat om de inzet van vertrouwenspersonen in de buurt, die wijkbewoners met psychosociale klachten een luisterend oor bieden en hen toeleiden naar passende zorg. Bij voldoende aspirant vertrouwenspersonen wordt de training tot vertrouwenspersoon aangeboden door JSO in 2012. • Uitvoering verhalenproject. Jongeren interviewen ouderen. over hun persoonlijke (stads)historie en over een keerpunt in hun leven. Zij hebben ervaren dat jongeren met aandacht en respect luisteren. Een groot deel van de verhalen uit najaar 2010 en voorjaar 2011 zijn gebundeld het boekje ‘Veerkrachtige verhalen’, dat is aangeboden aan de wethouder Jeugd, Gezondheid en Welzijn tijdens een druk bezochte bijeenkomst. • Ontwikkeling van een plan van aanpak en schrijven van een fondsenaanvraag voor de implementatie van de interventie ‘Stem geven’. Het is in het buitenland een succesvolle interventie. Wij willen tien personen opleiden tot begeleider van de interventie en de interventie ‘Stem geven’ aanpassen voor verschillende doelgroepen. Samenwerkingsverband Veerkracht: depressiepreventie in Zuid-Holland Noord Deelnemende partijen zijn GGZ Leiden en omstreken, RADIUS, Kwadraad, ActiVite, Reos Zorg, Zorgbelang Zuid-Holland, Sensoor, GGD HM en de gemeenten Leiden, Noordwijkerhout en Noordwijk. In 2011 is het volgende uitgevoerd: • In december 2011 vindt in Leiden, in het kader van het Glazen Huis, publieksacties over gezondheid plaats. Vanuit Veerkracht wordt aandacht gevraagd voor de website Mentaal Vitaal. Bezoekers krijgen tips mee om mentaal vitaal te blijven. • Ontwikkeling van een folder voor burgers met uitleg over somberheid en depressie en informatie wat je eraan kunt doen. De folder bestaat uit een pdf die een instelling, zoals een Lokaal Loket, zelf kan drukken met ruimte voor eigen contactgegevens. • Ontwikkeling handreiking werkwijze vroegsignalering van psychosociale problematiek bij ouderen De handreiking beschrijft hoe organisaties intern en in samenwerking met andere organisaties vroegsignalering kunnen vormgeven. De kern is dat een brede groep signaleerders zonder specifieke kennis (bv. vrijwilligers, huishoudelijke hulpen en wijkbeheerders) een niet-pluis gevoel kan neerleggen in de organisatie, waarna een deskundige in kaart brengt wat de problematiek is, advies geeft en/of toeleidt naar passend aanbod of zorg. • Start ontwikkeling Business Case depressiepreventie, in samenwerking met partners en onder begeleiding van het Trimbos-instituut. Het resultaat is een onderbouwd beleidsadvies voor gemeenten. Academische Werkplaats thema Gezondheidsbevordering ZonMw financiert de ontwikkeling van een e-learning programma voor HBO-professionals in zorg en welzijn over vroegsignalering van depressieve klachten. Een literatuuronderzoek, een kwalitatief onderzoek bij professionals en een expertmeeting zijn uitgevoerd voor de onderbouwing van de opzet en inhoud van het programma. De inhoud van het programma is geschreven. Begin 2012 wordt het programma gebouwd en wordt een pilot uitgevoerd naar de haalbaarheid en effecten van het e-learning programma. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door GGD HM, LUMC en Trimbos-instituut. Het idee is voortgekomen uit het Samenwerkingsverband Veerkracht.
26
Academische Werkplaats Ouderenzorg GGD HM is mede-aanvrager en lid van de Adviescommissie van het onderzoek ‘Percepties van ouderen op somberheid en depressie’ bij ZonMw, dat ook is gehonoreerd. Het onderzoek wordt uitgevoerd door LUMC.
4.1.4 Maatschappelijk Steunsysteem (MSS) (ZHN) Het Maatschappelijk Steunsysteem wil de maatschappelijke participatie bevorderen door drempels weg te nemen voor mensen die deel willen nemen aan de samenleving, maar voor wie dat niet vanzelfsprekend is. De doelgroep van het MSS zijn mensen met psychische problematiek in ZuidHolland Noord. In 2011 is verder gegaan met het ontwikkelen van het Maatschappelijk Steunsysteem. De Stuurgroep MSS is zeven maal bijeengekomen, waarbij het accent lag op samenwerking. De notitie Doorbreek mijn isolement, mede gebaseerd op het eerder door de GGD uitgevoerde onderzoek Doorbreek mijn isolement is uitgangspunt voor het MSS werkplan. Verschillende organisaties in regio Leiden e.o., de regio Rijnstreek en de regio Duin- en Bollenstreek hebben input voor de notitie aangeleverd waardoor er nu een helderder beeld is van wat er al is, ten opzichte van de noden.De notitie is verspreid onder de participanten van het MSS en het platform OGGZ. Het werkplan MSS is gepresenteerd aan het sub regionaal OGGZ platform Rijnstreek. Vanuit het werkplan MSS van de stuurgroep is het volgende gerealiseerd: -
-
-
-
cursus fondsenwerving in de zomer 2011 en nogmaals een ronde in het najaar 2011. Bedoeld voor projecten met doelen voor maatschappelijke participatie van kwetsbare doelgroepen. 5 bijeenkomsten zijn door 6 deelnemers bijgewoond. De tweede ronde waren er 7 deelnemers. Er zijn 3 aanvragen (inclusief het VIP Plus project) toegekend door fondsen in de eerste ronde. Van de tweede ronde is het nog niet bekend hoeveel aanvragen zijn toegekend. er is een plan gemaakt voor het VIP Plus project in Katwijk en er zijn aanvragen gedaan bij 5 fondsen. De samenwerking met Faktor W heeft als resultaat dat 13 mensen vanaf 2012 naar vrijwilligerswerk en activiteiten kunnen worden begeleid in Katwijk. e 1 concept voor tentoonstellingsproject in Katwijk (2012) voor deelnemers van het VIP Plus. Dit wordt verder uitgewerkt in 2012. Jekuntmeer.nl-stand op de banenbeurs en het Leids Kapitaal (vrijwilligerswerk markt). In totaal zijn 40 informatietassen uitgedeeld. Notitie nazorg. Werving van deelnemers voor project verhalenverzamelaars en cursus schrijven & interviewen. Samenwerking met ZON en GGZ Informatiepunt voor ‘Redactieclub’ (project verhalenverzamelaars) heeft tot nog toe 2 aspirant redacteuren opgeleverd. Er zijn 5 werktafels en 1 activiteitentour gehouden in 2011. Tijdens de werktafelbijeenkomsten is het accent gelegd op relevante projecten voor de deelnemers. Over de projecten hebben 5 sprekers een presentatie gegeven. Verder is op verzoek van de deelnemers het participatiebeleid gemeente Leiden en de notitie MSS toegelicht met een presentatie. De werktafeltournee was succesvol; met 12 deelnemers zijn 2 projecten in Leiden en 2 projecten in de regio bezocht op een mooie zomerdag. De reïntegratiebedrijven nemen als gevolg van beleidswijzigingen in het minimabeleid, niet meer deel aan de werktafel.
27
4.1.4 Jekuntmeer.nl (ZHN) De voorkant van de website Jekuntmeer is vernieuwd. De beheerder heeft minder tijd kunnen besteden aan het bekendmaken van de website bij nieuwe aanbieders en verwijzers. Dit wordt in 2012 verder opgepakt. In december 2011 waren er 65 verwijzers, 60 aanbieders en 183 projecten. Het aantal aanbieders is flink gegroeid (32 aanbieders in 2010). De groei van het aantal verwijzers blijft daarentegen iets achter (in 2010 waren er 52 verwijzers) en het aantal projecten neemt langzaam toe ten opzichte van 2010 (in 2010 waren er 130 projecten). Het aantal bezoekers (484) in de maand december 2011 is gestegen ten opzichte van het aantal bezoekers (399) in december 2010. Er zijn 42 followers op de twitter-account van de regio Zuid-Holland Noord. Nieuws De webredactie van Jekuntmeer heeft in 2011 12 nieuwsbrieven uitgegeven met nieuws over projecten en een artikel over een uitgelicht project/ ervaringsverhaal. De nieuwsbrief is ontvangen door een groeiend aantal abonnees. In december 2011 ontvingen 395 personen de nieuwsbrief, dat is een stijging van 21% (69 personen) ten opzichte van het begin van het jaar 2011. De digitale flyer is sinds 2011 operationeel in de wachtkamer van GGZ Leiden Langerdurende zorg en de receptie van SPIL (Zorg regie bureau & Begeleid Wonen) van Stichting de Binnenvest in Leiden. Pr Vijf organisaties hebben gebruik gemaakt van de posteractie; organisaties in Zuid-Holland Noord Jekuntmeer bestelden posters met een passende slogan. Alle locaties van GGZ Rivierduinen in Leiden en de regio hebben de Jekuntmeer folders ontvangen voor de wachtkamers. In totaal zijn 1175 Jekuntmeer folders verspreid.
4.2
Meldpunt Zorg en Overlast HM
Het Meldpunt Zorg en Overlast is er voor de groep sociaal kwetsbaren die het zelfstandig niet redt en voor wie maatschappelijke uitval dreigt, vooral doordat de hulp- en dienstverlening hen om diverse redenen niet of onvoldoende bereikt. Het zijn doorgaans anderen uit de (leef)omgeving van deze kinderen, jongeren, volwassenen en gezinnen die zich over hen zorgen maken of (over)last van hen hebben en om die reden hen melden bij het Meldpunt. Het Meldpunt fungeert letterlijk als vangnet voor deze categorie sociaal kwetsbaren, met het doel hen na een melding toe te leiden naar passende hulp en de geboden hulp te coördineren en te monitoren zolang als nodig. De afgelopen jaren heeft er een verschuiving plaatsgevonden van steeds minder overlastmeldingen naar steeds meer zorgmeldingen (of een combinatie van beide). Het aantal zaken dat het Meldpunt in behandeling heeft is in 2011 gestabiliseerd.
28
Overzicht soort meldingen MH en ZHN Regio
Midden-Holland
Zuid-Holland Noord Onderdelen Meldpunt 2011 2010 2011 2010 Meldpunt meldingen 573 610 1000 960 Overlast 44 42 86 90 Zorgmelding 432 464 687 694 Combinatie overlast/zorg 97 104 227 176 Wet tijdelijk Huisverbod (WTH) 29 23 80 66 Telefoontjes Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) 97 60 202 106 Totaal 699 693 1282 1132 In onderstaande figuren is te zien wat het aandeel is van de verschillende onderdelen in 2011. Dit zegt iets over de verschillende taken die het Meldpunt Zorg en Overlast vervult, maar niets over de tijdbesteding van de medewerkers. Een huisverbod kost veel meer tijd dan een telefoontje voor het Steunpunt Huiselijk Geweld.
29
De groep sociaal kwetsbaren is breed en gedifferentieerd. Er ontstaan afgebakende subgroepen met eigen kenmerken en risicofactoren die een eigen (keten)aanpak vragen. Het zijn niet meer alleen vervuilers, verslaafden en daklozen, maar ook multiprobleem gezinnen, daders en slachtoffers van huiselijk geweld, loverboys, huurders met zodanige huurschuld dat energieafsluiting en/of huisuitzetting dreigt, alleenwonende dementerenden en/of vereenzamende ouderen, overbelaste mantelzorgers, vroegtijdige schoolverlaters enz. De doelgroepen hebben te maken met sociale kwetsbaarheid, meestal meerdere probleemgebieden tegelijkertijd en vragen om interventies middels outreachend werken en samenwerking tussen diverse betrokken partijen. Bij bijna alle meldingen speelt financiële problematiek een rol, naast andere problemen. Er is meer oog voor sociale kwetsbaarheid en voor nut en noodzaak van interventies middels outreachend werken voor deze doelgroep. Meldingen komen binnen via woningbouwcorporaties, politie, instellingen en via burgers. Het Meldpunt Zorg en Overlast onderzoekt de melding en de situatie, gaat na of reeds hulp aanwezig is, leidt waar nodig toe naar zorg, coördineert de samenwerking voor deze complexe zaken. In MH werkt zij voor de gehele regio nauw samen met het Coördinatieteam en vier regiodekkende zorgnetwerken OGGZ en heeft hierin de voorzittersrol. Voor de Multiprobleemgezinnen is de pilot met het Multi Probleem Gezinnen overleg onder voorzitterschap van een meldpuntmedewerker. In ZHN wordt voor de gemeente Leiden samengewerkt met het Toeleidingsteam Leiden en zijn er 15 regiodekkende zorgnetwerken OGGZ, drie netwerkoverleggen rond multiprobleemgezinnen en het Team PersoonsGerichte Aanpak daklozen. (In het uitgebreide jaarverslag van het Meldpunt Zorg en Overlast wordt dieper op deze netwerken ingegaan). De aansluiting met andere netwerken (veiligheid en jeugd) is in 2011 gezocht en wordt in 2012 verder uitgewerkt. Aansluitend bij de ontwikkeling van de CJG’s wordt waar nodig afgestemd over de doelgroep OGGZ. Het onderwerp van zorgcoördinatie en wanneer die waar en door wie het beste kan worden gerealiseerd is een belangrijk aandachtspunt en gespreksonderwerp wat in 2012 zal worden voortgezet. Daarbij gaat het ook om de verdere implementatie van de methodiek 1 gezin 1 plan, het betrekken van het systeem bij het maken van een plan, het onderzoeken en betrekken van alle leefgebieden bij alle gezinsleden en het bevorderen van de afstemming met direct betrokken hulpverleners. Ook is er verder contact gelegd met het veiligheidshuis. In ZHN is de GGD nauw betrokken bij de regionale nazorg ex-gedetineerden en in MH is er in december gestart met een samenwerkingspilot van een jaar. Convenant Zorgnetwerken ZHN Het convenant Zorgnetwerken OGGZ is in 2011 gerealiseerd. Dit convenant regelt de samenwerking tussen zorgpartijen, met name als het gaat om privacy en gegevensuitwisseling. De GGD heeft een actieve bijdrage geleverd en draagt zorg voor de logistiek van de ondertekening van het convenant door alle partijen (60).
30
Regio Midden-Holland aantal nieuwe zaken per gemeente
2011
2010
Aantal
Aantal
Aantal
inwoners
nieuwe zaken nieuwe zaken
1-1-2011
Boskoop
24
34
15.045
Gouda
298
354
71.047
Krimpenerwaard
72
69
53.664
Bergambacht
9
4
9.801
Nederlek
11
15
13.994
Ouderkerk
8
4
8.141
Schoonhoven
31
38
11.922
Vlist
13
8
9.806
Reeuwijk/Bodegraven
28
32
32.728
Reeuwijk
4
13
Bodegraven
24
19
Waddinxveen
61
45
25.337
Zuidplas
87
74
40.521
Moordrecht
9
24
Nieuwerkerk aan de IJssel
54
40
Zevenhuizen-Moerkapelle
24
10
elders
3
Totaal
573
610
238.342
Regio Zuid-Holland Noord
2011
2010
Aantal
Aantal
Aantal
inwoners
aantal nieuwe zaken per gemeente
nieuwe zaken nieuwe zaken
1-1-2011
Regio Leiden e.o.
537
477
198.566
Leiden
416
379
117.915
Leiderdorp
43
32
26.609
Oegstgeest
33
29
22.767
Voorschoten
39
33
23.865
Zoeterwoude
6
4
8.130
Rijnstreek
193
234
118.133
Alphen aan den Rijn
157
189
72.680
Nieuwkoop
23
32
26.988
Rijnwoude
13
13
18.465
Kaag en Braassem
16
19
25.744
31
Duin- en Bollenstreek
254
230
182.207
Hillegom
35
28
20.627
Katwijk
91
56
62.044
Lisse
35
40
22.685
Noordwijk
16
31
25.438
Noordwijkerhout
30
22
15.601
Teylingen
47
53
35.812
1000
960
522.746
Totaal
4.3
Steunpunt Huiselijk Geweld
Het Steunpunt Huiselijk Geweld Hollands Midden richt zich voor het realiseren van een integrale aanpak op de samenwerkingspartners in de zorg, dienstverlening en veiligheidscircuit betrokken bij zaken van huiselijk geweld. Daarbij wordt de definitie van huiselijk geweld van het Ministerie van Justitie gevolgd. Voor zover het gaat om het verlagen van de drempel om hulp te zoeken, bestaat de doelgroep uit: slachtoffers (kinderen, volwassenen en ouderen), plegers en omstanders. Vanuit het rijksbeleid, gebaseerd op de kabinetsnota " Privé geweld, publieke zaak", hebben gemeenten een belangrijke taak in de aanpak van huiselijk geweld. De GGD Hollands Midden geeft uitvoering aan de regierol inzake de aanpak van huiselijk geweld, die is toebedeeld aan de gemeenten. Landelijke ontwikkelingen worden nauwlettend gevolgd en opgepakt. Het Steunpunt Huiselijk Geweld Hollands Midden is ontstaan uit de hechte samenwerking tussen de Steunpunten in Zuid Holland Noord en Midden Holland. Ten behoeve van bestuurlijke borging op de terreinen van openbare veiligheid en zorg is er een regionaal beleidsoverleg alsmede een bestuurlijk overleg op het niveau van de veiligheidsregio. Ontwikkelingen Uit het Plan van aanpak Huiselijk Geweld tot 2011, ‘De volgende fase’, dat aan de Tweede Kamer is gestuurd, blijkt dat de strafrechtelijke aanpak van huiselijk geweld wordt aangescherpt. Doel is om het aantal aangiften te laten toenemen tot 45% van alle door de politie geregistreerde incidenten in 2011 (38% in 2006) en om het percentage aanhoudingen te verhogen tot 70% in 2011 (64% in 2006). Op 14 december 2011 is een brief naar de Tweede Kamer gestuurd door VWS, in samenspraak met de ministeries Veiligheid en Justitie, Onderwijs Cultuur en Wetenschap en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarin wordt de voorgenomen aanpak geweld in afhankelijkheidsrelaties beschreven onder de noemer “Kwetsbaren in Veilige handen’ een programma voor de jaren 2012 tot en met 2014.. Er wordt ingezet op een integrale aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling, verdergaande samenwerking tussen AMK en SHG, resulterend in 1 telefoonnummer voor burgers. In november werd de VNG Handreiking ‘De volgende Stap’ vastgesteld, over de versterking van de regierol van gemeenten, waarin op verschillende terreinen verbetervoorstellen worden gedaan. Tevens stelde VWS de functies van de Steunpunten vast in de Memorie van Toelichting, aangehaakt bij de voorgenomen wet Meldcode, die deze zomer waarschijnlijk van kracht wordt. Het Steunpunt Huiselijk Geweld Hollands Midden heeft meegewerkt aan de handreiking van de VNG en heeft zitting namens GGD Nederland in de adviescommissie voor de 3 branches waar SHG’s zijn ondergebracht, te weten Federatie Opvang, MO-groep en GGD-en.
32
Resultaten SHG in 2011: o Voorbereidingen op de voorgenomen wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling hebben geresulteerd in regionale afspraken in de diverse ketens, alsmede in een inventarisatie van behoeften aan deskundigheidsbevordering en overstijgende wensen ten aanzien van digitale ontsluiting van de diverse handelingsprotocollen in de vorm van een elektronisch handboek. Er is een flinke start gemaakt met het SHG frontoffice voor burgers en professionals ‘klaar’ te maken voor de meldcode, die verandering van rol en taak met zich mee brengt (onder meer over privacy wetgeving). In het kader van Werken met de Meldcode zijn trainingen en voorlichtingen gegeven aan het onderwijs en zorgpartners. De invoeringsdatum van de voorgenomen wet wordt waarschijnlijk zomer 2012. o De afspraken en werkwijze rondom de uitvoering van de Wet Tijdelijk Huisverbod zijn opnieuw geëvalueerd en daar waar nodig bijgesteld in samenspraak met relevante ketenpartners. o In 2011 is een start gemaakt met samenwerkingsafspraken voor een screeningsoverleg waar zaken huiselijk geweld besproken worden tussen veiligheids- en zorgketen waar veiligheid van cliënten in het geding is, of waar vastgelopen casuïstiek vlot getrokken moet worden. De pilot start in januari 2012. o Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt voor de invoering van AWARE , een alarm systeem voor acuut bedreigde cliënten die te maken hebben met stalking / belaging. De pilot gaat in januari 2012 van start. o Het Plan van Aanpak Eergerelateerd Geweld is geëvalueerd en bijgesteld. Er zijn verdiepingsprogramma’s en deskundigheidsbevordering aangeboden aan medewerkers van de ketenpartners teneinde de kennis en vaardigheden over signaleren en handelen te verbeteren. Er is een lichte toename te zien van adviesaanvragen bij de twee in 2010 opgerichte consultatieteams (Leiden en Gouda). Er is aandacht gevraagd voor huwelijksdwang bij scholen en aandacht functionarissen eergerelateerd geweld. o Speerpunt in de aanpak kindermishandeling zijn in Hollands Midden de Centra voor Jeugd en Gezin geweest waarin veel aandacht was voor inventarisatie van verbeterpunten per CJG en scholing van aandacht functionarissen kindermishandeling. o Preventie Huiselijk Geweld is verder uitgebouwd in het aanbod aan VMBO scholen in de regio. Het aanbod betreft gezonde en ongezonde relationele en seksuele vorming in het programma ‘Wensen en Grenzen’. Hierin worden in zorg, voorlichting en beleid modules op maat aangeboden. Loverboy problematiek, preventie relationeel geweld en eergerelateerd geweld komen hierin uitdrukkelijk aan de orde. Er zijn in 2011 17 scholen betrokken bij het programma met een voorlichtingsbereik van ruim 2100 leerlingen in gastlessen. Verder zijn er docententrainingen en ouderavonden gegeven. o De aandacht voor de loverboyproblematiek heeft geresulteerd in een voorstel voor een Hollands Midden brede aanpak in 2011 en een actualisatie van de sociale kaart. Diverse trainingen zijn aangeboden aan (semi-) residentiele instellingen. o Wat betreft het beleidsgebied ouderenmishandeling zijn netwerkbijeenkomsten, voorlichtingen en trainingen gegeven. Voor de oorspronkelijk geplande consultatienetwerken bleek niet voldoende animo. In MiddenHolland is het consultatienetwerk gecontinueerd. De aandacht was dit jaar vooral gericht op de vorming van een netwerkketen in de ouderenzorg, daarmee zijn regionale samenwerkingsafspraken in het kader van de Meldcode gemaakt. Er is een publieksfolder geschreven over ontspoorde mantelzorg, die begin 2012 zal verschijnen. o Communicatie richting ketenpartners en burgers van de boodschap :”huiselijk geweld , nu is het genoeg; help jezelf help de ander” kreeg onverminderd aandacht. Voorbereiding voor een campagne voor jongeren in 2012 zijn gestart, artikelen over ontspoorde zorg, loverboys, huwelijksdwang en mannelijke slachtoffers voor huis aan huis bladen zijn verspreid, er zijn diverse publieksactiviteiten en producten ontwikkeld rondom Serious Request/ Glazen Huis in december 2011.
33
5
Onderzoek& Beleid Hollands Midden
5.1
Epidemiologie: Groepsgerichte Monitoring HM
Het doel van dit product is het verkrijgen van inzicht in de gezondheidssituatie door het periodiek onderzoeken en monitoren van de gezondheid van de inwoners van Hollands Midden. Op grond van deze informatie kan beleid worden opgesteld en gemonitord. In het algemeen worden hierbij vier doelgroepen gedefinieerd: jeugdigen van 0-12 jaar, jongeren van 12-19 jaar, volwassenen t/m 64 jaar en ouderen van 65 jaar en ouder. In principe wordt elke doelgroep eens in de vier jaar ondervraagd. Informatie wordt daarnaast verkregen via gegevens afkomstig uit contactmomenten PZJ en/of uit bestaande (door derden geregistreerde) gegevensbronnen. Resultaten: regionale Volksgezondheids Toekomstverkenning (rVTV) • In 2011 zijn de twee aanvullende rapportages van de regionale Volksgezondheid Toekomstverkenning (rVTV) verschenen: Kernboodschappen voor lokaal gezondheidsbeleid in Midden-Holland en Kernboodschappen voor lokaal gezondheidsbeleid in Zuid-Holland Noord. Deze rapportages bevatten gegevens op gemeenteniveau met betrekking tot gezondheid, leefstijl en zorg. Tevens zijn de belangrijkste beleidsaanbevelingen n.a.v. deze lokale cijfers geformuleerd. • In 2011 is de website ‘Gezonde Gemeente’ (www.ggdhm.nl/gezondegemeente) gelanceerd, als submenu van de website van de GGD Hollands Midden. Beleidsontwikkelaars bij gemeenten en andere zorg- en welzijnsinstellingen kunnen daar actuele beleidsinformatie over gezondheid en preventie in Hollands Midden vinden, waaronder dus ook epidemiologische gegevens. Resultaten: gezondheidsmonitor 19 t/m 64 jaar en 65-plus: • Op basis van de in 2009 uitgevoerde peiling, zijn er drie factsheets verschenen over volwassenen van 19 jaar en ouder, drie factsheets over volwassenen van 19 t/m 64 jaar en drie factsheets over ouderen vanaf 65 jaar. Deze factsheets zijn digitaal gepubliceerd. Begin 2012 zullen de laatste twee factsheets verschijnen. • De data uit de peiling van 2009 zijn ingevoerd in de dataset van de lokale en nationale monitor volksgezondheid van het RIVM. • In 2011 zijn afspraken gemaakt met het CBS en met het RIVM om de uitvoering van de peiling onder volwassenen en ouderen zodanig te harmoniseren, dat er landelijke data beschikbaar komen. Dit betekent dat alle GGD’en in 2012 een peiling zullen gaan uitvoeren onder volwassenen en ouderen en dat voor een aantal onderwerpen is afgesproken dat iedere GGD deze (op gestandaardiseerde wijze) opneemt in de vragenlijst. • Alle beschikbare gegevens zijn gepubliceerd in de regionale gezondheidsatlas www.gezondheidsatlasholllandsmidden.nl, waardoor (gemeentelijke) beleidsmakers steeds over actuele informatie beschikken.
34
Resultaten; gezondheidspeiling 12 t/m 18: • Als gevolg van de landelijke afspraak om in 2012 een peiling uit te voeren onder volwassenen en ouderen, is besloten om de in 2012 oorspronkelijk geplande jongerenpeiling uit te stellen, waarschijnlijk naar 2013. Resultaten: dataverzameling jeugd 0 t/m 12 jaar: • In samenwerking met de sector PZJ is gekeken welke verbeteringen er mogelijk zijn in het verzamelen van beleids- en sturingsinformatie t.a.v. de doelgroep Jeugd. Er is besloten geen gezondheidspeiling uit te voeren onder (ouders van) kinderen van 4 t/m 12 jaar. In plaats daarvan zijn twee werkgroepen in het leven geroepen, waarin epidemiologen participeren. De eerste werkgroep betreft ‘Werkwijze gezond op school’. De bijdrage van epidemiologie aan deze werkgroep is adviseren over de schoolprofielen die in het kader van Gezond op School worden gemaakt en naar de bijbehorende vragenlijsten en manieren van dataverzameling. De tweede werkgroep betreft ‘Dataverzameling jeugd 0-12 jaar’. Deze werkgroep kijkt naar de huidige dataverzameling en eventueel gewenste aanpassingen daarin, rekening houdend met behoeftes van verschillende gebruikers van deze data. Het onlangs in gebruik genomen digitale kinddossier biedt hiervoor nieuwe kansen. Beide werkgroepen zullen in 2012 de werkzaamheden afronden.
5.2
Epidemiologie: Overig onderzoek HM
Het doel van dit product is tweeledig: (1) het verrichten van (epidemiologisch) onderzoek, dan wel het adviseren, begeleiden en ondersteunen bij de opzet en uitvoering van onderzoek door anderen en (2) advisering en levering van gegevens aan gemeenten, (zorg)instellingen en aan afdelingen binnen de GGD/RDOG op basis van bestaande gegevens uit eigen onderzoek en registraties of andere bronnen. In 2011 zijn er in totaal 116 verzoeken afgehandeld. Bijzonder is het gestarte gezondheidsonderzoek naar aanleiding van het schietdrama in Alphen aan den Rijn. De rapportage daarover zal in 2012 verschijnen. Resultaten: (advisering) onderzoeken • De GGD heeft geparticipeerd in het landelijke Peilstationsonderzoek (onderzoek naar gebruik van genotmiddelen) van het Trimbosinstituut. Uit Hollands Midden waren 10 basisscholen en 14 VOscholen in de steekproef opgenomen, hiervan hebben 5 basisscholen en 12 VO-scholen aan het onderzoek meegedaan. Medewerkers van PZJ hebben de vragenlijsten afgenomen. Epidemiologie was verantwoordelijk voor de coördinatie en de werving van de scholen. De resultaten (alleen landelijk niveau) worden in 2012 verwacht. e • De deelname vanuit Hollands Midden in het landelijke onderzoek ‘Seks onder je 25 ’ van SOA aids Nederland is niet doorgegaan. De scholen uit Hollands Midden, die waren opgenomen in de landelijke steekproef, hadden geen gelegenheid om aan het landelijke onderzoek mee te werken. • In opdracht van JSO (Midden-Holland) en het Tympaaninstituut zijn gegevens aangeleverd ten behoeve van de Quickscan kwantitatieve ontwikkelingen op het gebied van wonen-zorg-welzijn in Midden-Holland. • Er is meegekeken en geadviseerd bij onderzoek door medewerkers van PZJ. Het ging bijvoorbeeld om een kwalitatief evaluatieonderzoek onder ouders, artsen en verpleegkundigen in Midden-Holland naar aanleiding van het weglaten van het 7-maanden consult op het consultatiebureau. • In opdracht van de gemeente Alphen a/d Rijn is een Gezondheidsonderzoek uitgevoerd onder getroffenen en betrokkenen bij het schietincident in Alphen a/d Rijn op 9 april. De resultaten worden in 2012 verwacht. In 2012 is een herhalingsonderzoek gepland. 35
•
•
In opdracht van de gemeente Teylingen is geadviseerd over kwalitatief onderzoek naar alcoholgebruik van 15-jarigen en de rol van de moeders hierbij. Dit onderzoek vindt plaats in het kader van de academische werkplaats en is gefaciliteerd door de GGD. De resultaten worden in 2012 verwacht. Er is een rapportage van de ZAT-teams (Zorg Advies Team) in de Rijnstreek over het jaar 2010 gemaakt.
Resultaten: gezondheidsatlas • Sinds 2006 worden gegevens over de gezondheidssituatie van de inwoners van Hollands Midden aan beleidsmakers ter beschikking gesteld via de Gezondheidsatlas Hollands Midden. Op de website www.gezondheidsatlashollandsmidden.nl kunnen beleidsmedewerkers de meest recente informatie opzoeken over het onderwerp naar keuze en op het moment naar keuze. Ieder jaar wordt de Gezondheidsatlas geactualiseerd en aangevuld met nieuwe gegevens. In 2011 zijn gegevens toegevoegd uit de monitor volwassenen en ouderen van 2009 en uit de rVTV (onder meer gegevens over zorggebruik en vaccinatiegraad). • De Gezondheidsatlas is ook anderszins geactualiseerd: vanwege gemeentelijke herindelingen was het nodig de gemeente-indeling aan te passen; er wordt nu uitgegaan van de gemeenteindeling op 1 januari 2011. • Gemiddeld wordt de gezondheidsatlas wekelijks door 7 personen bezocht om gegevens te raadplegen. Resultaten: OGGZ • In beide subregio’s wordt periodiek een OGGZ-monitor uitgevoerd en verscheen in 2011 de OGGZ-monitor-rapportage. • Op Hollands-Midden niveau is de werkwijze m.b.t. de OGGZ-monitor afgestemd en is er uitwisseling van ervaringen geweest in de academische werkplaats Publieke Gezondheid Noordelijk Zuid-Holland. • In 2010 zijn gegevens verzameld over de jaren 2008 en 2009 bij alle instellingen die aan de OGGZ-monitor deelnemen. De resultaten zijn begin 2011 in twee rapporten gepubliceerd: ‘Monitor OGGZ Zuid-Holland Noord 2008-2009’ en ‘Monitor OGGZ Midden-Holland 2008-2009’. De rapporten bevatten gegevens over de aard en omvang van (groepen) sociaal kwetsbare mensen in de regio, met als doel gemeenten informatie te verstrekken die zij kunnen gebruiken bij de beleidsontwikkeling met betrekking tot de OGGZ. Beide rapporten zijn verspreid onder alle gemeenten en deelnemende instellingen. De resultaten zijn onder andere d.m.v. presentaties in de verschillende overlegstructuren onder de aandacht gebracht. • In 2011 is voor de vierde keer een daklozentelling gehouden bij De Binnenvest en De Schuilplaats met het doel een omvangschatting te maken van het aantal feitelijk daklozen in de Leidse regio. De resultaten komen begin 2012 beschikbaar. • In het rapport ‘Risicogroepen voor sociale uitsluiting in Midden-Holland’ wordt omschreven wat de grootste risicofactoren zijn om sociaal uitgesloten te raken en hoeveel mensen in MiddenHolland dit risico lopen. Dit is gedaan op verzoek van het OGGZ-platform in Midden-Holland. Voor Zuid-Holland Noord zijn deze gegevens te vinden in de Monitor OGGZ. Resultaten: meldpunt Zorg en Overlast • Er is een evaluatie van het Zorgnetwerk Meldpunt Zorg en Overlast (i.o.v. gemeente Noordwijkerhout) uitgevoerd. • Vanuit de functie epidemiologie vindt het applicatiebeheer van Regipro plaats. Resultaten: overig • De GGD levert periodiek aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gegevens over een vastgestelde set gezondheidsindicatoren. De Inspectie gebruikt deze gegevens ter beoordeling van de kwaliteit van de activiteiten van de gemeenten en hun GGD. In 2011 heeft de IGZ 36
• •
•
• •
•
thematisch toezicht bij de Jeugdgezondheidszorg uitgevoerd. Met hulp van de epidemiologen heeft de GGD hiervoor de gevraagde indicatoren op HM-niveau, peiljaar 2010, aangeleverd. Uit de daaruit volgende rapportage bleken enkele tekortkomingen, welke door opstellen van een plan van aanpak in 2012 moeten worden opgelost. Ten behoeve van de hercertificering is het kwaliteitshandboek voor epidemiologie herzien. Ook is meegekeken en geadviseerd bij het uitvoeren van klantentoetsen bij AGZ. Op verzoek van het GGD-Managementteam is geadviseerd op welke wijze binnen de GGD vragenlijsten digitaal kunnen worden afgenomen. Mogelijkheden voor online vragenlijstprogramma’s zijn hiervoor geïnventariseerd en enkele applicaties zijn getest. Uiteindelijk is besloten het pakket Survey Monkey aan te schaffen. Er is een GGD-brede richtlijn voor de toepassing ervan opgesteld, waarbij epidemiologen als adviseur optreden. Er is meegewerkt aan het ontwerpen van een excel-registratiesysteem voor het registreren van interventies voor Gezondheidsbevordering. Deze registratie is belangriijk omdat beleidsmakers, maar ook de Inspectie voor de Gezndheidszorg en het Centrum Gezond Leven van het RIVM, verzoeken om de aard en het bereik van dergelijke interventies te registreren. Voor diverse interne afdelingen (PZJ, logopedie, AGZ, SOA, Meldpunt Zorg en Overlast) zijn in 2011 jaar- en kwartaalcijfers geleverd t.b.v. sturing en monitoring van hun activiteiten. In totaal zijn bij epidemiologie in 2011 zo’n 116 interne en/of externe verzoeken binnengekomen voor advies of gegevens. Interne verzoeken kwamen bijvoorbeeld van AGZ, PZJ, OBG en het meldpunt Zorg en Overlast. Externe verzoeken kwamen binnen van onder meer gemeenten, thuiszorgorganisaties, Hoge School Leiden, het LUMC, JSO, GGD’en, het RIVM, het Tympaaninstituut, regionale en lokale pers en een gymnastiekvereniging. De epidemiologen hebben in 2011 in totaal 16 presentaties gehouden, voor zowel interne als externe partners. De meeste presentaties werden gehouden n.a.v. de OGGZ-Monitor (11x). Andere onderwerpen waren de rVTV, kwetsbare ouderen, resultaten uit de landelijke Voedselconsumptiepeiling, JGZ-cijfers, outbreak infectieziekten en dataverzameling jeugd 4 t/m 12 jaar.
37
5.3
Lokaal gezondheidsbeleid en Publieke Gezondheidszorg HM
Lokaal gezondheidsbeleid Het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van lokaal gezondheidsbeleid is een gemeentelijke taak. Gemeenten zijn volgens de Wet publieke gezondheid verplicht om hiervoor elke vier jaar hun lokale gezondheidsbeleid in een nota vast te leggen. In het voorjaar van 2011 verscheen de nieuwe landelijke nota ‘Gezondheid Dichtbij’ als kaderstellend document. Naast deze landelijke nota, zijn de regionale gezondheidssituatie en lokale prioriteiten richtinggevend bij de uitwerking van het lokale gezondheidsbeleid. De GGD levert deze informatie en adviseert de gemeenten over hun gezondheidsbeleid. Publieke Gezondheidszorg Belangrijke meerjarige thema’s binnen de publieke gezondheid waaraan in de regio, ook in 2011, wordt gewerkt, zijn de versterking van de afstemming in de keten op verschillende preventiethema’s, afstemming van taken tussen gemeenten en zorgverzekeraars (selectieve en geïndiceerde preventie) en voorbereiding van de mogelijke introductie van de beweegkuur. Voor de inhoudelijke samenwerking en afstemming t.a.v. preventie op diverse inhoudelijke thema’s (overgewicht, alcoholmatiging, depressiepreventie) zijn er samenwerkingsverbanden/netwerken actief, waarin diverse partijen zoals gemeenten, zorgaanbieders en afnemers participeren. De GGD vervulde vaak een trekkers- of voorzittersrol of participeerde als deelnemer. Het is bekend dat er veel gezondheidswinst is te behalen als preventie beter aansluit op de eerstelijnszorg. Daarom investeerde de GGD ook in het bevorderen van de samenwerking op dat terrein en worden er vanuit de GGD diverse pilot-projecten geïnitieerd, vaak met aanvullende financiële middelen. Enkele voorbeelden zijn de Routeplanner Diabetespreventie, de Beweegkuur (Noordwijk, Leiden, Gouda en Zuidplas), het PTO-project (Hillegom), het project ‘ van beweeginterventie naar beweegbehoud (Kaag en Braassem) en subsidieaanvragen ‘gemeentelijke gezondheidsconsulent’ en ‘bewegen in de buurt’ (ZonMW). Resultaten: Lokaal gezondheidsbeleid • Er zijn twee rapporten (ZHN en MH versie) ‘Kernboodschappen voor lokaal gezondheidsbeleid’ gepubliceerd, verspreid en onder aandacht gebracht van belanghebbenden in de regio. • De website ‘Gezonde Gemeente’ (onderdeel van de GGD-website www.ggdhm.nl is ontwikkeld en gelanceerd. De website bevat toegankelijke informatie over het bevorderen van een gezonde leefstijl in de regio HM en geeft een overzicht van beschikbare interventies. Er is publiciteit over deze website naar gemeenten en andere belanghebbenden verzorgd. • Ten aanzien van de cyclus ‘Lokaal gezondheidsbeleid’ zijn voorbereidende overleggen in beide subregio’s ZHN en MH ter evaluatie van oude nota en voorbereiding nieuwe nota gevoerd. • In 2011 is er een Hollands Midden brede ambtelijke werkgroep ingesteld, waarin gemeenteambtenaren en twee GGD-beleidsadviseurs participeren. Deze werkgroep doet voorstellen voor de vorm en inhoud van het gemeentelijke gezondheidsbeleid 2012-2015. Eind 2011 is besloten dat er een beknopte kadernota wordt opgesteld, die de afzonderlijke gemeenten kunnen gebruiken bij de opstelling van hun lokale gezondheidsbeleid. ‘Sporten en bewegen in de buurt’ zal daarbij de rode-draad zijn, die meerdere inhoudelijke thema’s verbindt. Voor dat laatste is een bijeenkomst over ‘bewegen in de buurt’ voor begin 2012 voorbereid. • Er zijn bijdragen geleverd aan (de voorbereiding van) de relatiebeheergesprekken met gemeenten en voor ambtelijke overleggen (onderwerpen: stand van zaken lokaal e gezondheidsbeleid en samenwerking met 1 lijnszorg in betreffende gemeenten)
38
•
•
Er is een onderzoeksaanvraag ‘Bewegen in de buurt ouderen’ t.b.v. de Extra ZonMw-call voor 'Klein-maar-fijn'-onderzoeksprojecten op het terrein van lokaal gezondheidsbeleid in overleg met gemeenten voorbereid, uitgewerkt en ingediend bij ZonMw Er heeft interne afstemming (tussen OBG en AGZ) over Gezond- en Bewegingsbevorderend Bouwen plaatsgevonden, met als resultaat een concept advies.
Resultaten: Publieke gezondheidszorg • Er heeft afstemming van beleidsvoornemens met regionale (zorg)partners waaronder REOS, Regionale bureau gezondheidszorg (ZHN), Transmuraal Netwerk (MH) en Sportservice Zuid Holland plaatsgevonden: o Er zijn twee overleggen met de stuurgroep Geïntegreerde Eerstelijnszorg & Public Health ZHN en één overleg met de werkgroep geïntegreerde eerstelijnszorg ZHN gevoerd. o Er is bijgedragen aan de opzet van een periodiek overleg tussen gemeenten/GGD en de eerstelijnsgezondheidszorg in Midden-Holland om samenwerking en afstemming tussen partijen te verbeteren. o Er is afstemming met ROH-MH over mogelijke samenwerking rond COPD en leefstijlthema’s (twee overleggen), er is een (digitaal) overzicht met regionaal aanbod ‘Stoppen met Roken’ gerealiseerd en gecommuniceerd naar ROH-MH. o Er is geadviseerd aan Holland-Rijnland en Sportservice over de inzet van RAS-uren voor Sportservice. • De GGD heeft deelgenomen aan de thematische samenwerkingsverbanden (ZHN) en de preventienetwerken (MH), waarbij de ketenbenadering preventie-zorg centraal staat: o er vond afstemming met Transmuraal Netwerk MH op diverse (preventie)thema’s plaats: ouderen, voortgang preventienetwerken op thema’s, betekenis decentralisaties (twee overleggen van de Kerngroep netwerk preventie, tweemaal met ouderennetwerk en een afstemmingsoverleg over ouderenbeleid) o Binnen het samenwerkingsverband overgewicht ZHN is gesproken over de afstemming van activiteiten van de diverse preventie-partners • De samenwerking met REOS en Sportservice is verder geïntensiveerd en vormgegeven. Dit betreft de beweegkuur/routeplanner diabetes en afspraken over de ondersteuning aan gemeenten. • Er is deelgenomen aan diverse lokale overleggen met de gemeenten Noordwijkerhout, Oegstgeest, Leiderdorp, Voorschoten over lokale netwerkvorming met huisartsen en sportaanbieders over sociale kaarten met informatie over beweegaanbod • Het project ‘Hillegom Gezond’ (huisarts, AWP, gemeente, Zorg en Zekerheid) is voortgezet (vervolg op PTO-project). Tevens is een subsidieaanvraag ‘Samen gezond: gemeentelijk gezondheidsconsulent bij de huisarts’ geschreven en bij het ZonMw-programma ‘Op één lijn’ ingediend. • Er is een advies gegeven over het project van Meander ‘beweegaanbod nieuwe stijl’ in Alphen a/d Rijn (rol van welzijnswerk bij bewegingsstimulering hoogrisicogroepen en samenwerking e met 1 lijnszorg). • Er is geadviseerd over het project ‘van Beweeginterventie naar beweegbehoud’ voor de gemeente Kaag en Braassem. • Binnen de GGD is een positiebepaling rond samenwerking met de eerstelijn opgesteld en besproken met de directie. • Er is bijgedragen aan een GGD-overleg over de decentralisaties (Jeugdzorg, Werken naar vermogen en AWBW-functie ‘begeleiding’).
39
Samengevat: Kengetallen en prestatie indicatoren • Aantal schriftelijke adviezen en aantal adviezen per beleidsterrein
•
Mate van betrokkenheid bij de nota (prioriteiten, doelstellingen en pakket van activiteiten)
•
Visie geformuleerd t.a.v. adviesrol GGD over lokaal gezondheidsbeleid.
Productie Adviezen worden gegeven: • Regionaal via kernboodschappen lokaal beleid en Submenu gezonde gemeenten (producten van de rVTV) • Regionaal via ondersteuning bij evaluatie en voorbereiding nieuwe nota • (Beperkt:) Op maat aan individuele gemeenten Er is een grote betrokkenheid vanuit de GGD bij de ontwikkeling van een regionale (kader)nota, vooral bij de uitwerking van de kaders, de prioriteiten en mogelijkheden Dit is onderdeel van regionale planvorming en in 2011 nog niet afgerond. Dit wordt in 2012 verder uitgewerkt.
40
6
Gezondheidsbevordering Midden-Holland
Op het terrein van de Gezondheidsbevordering voert de GGD op diverse preventie-thema’s effectieve interventies uit. Met name op het terrein van alcoholmatiging, rookpreventie, meer bewegen, gezonde voeding en een gezonde seksuele en relationele ontwikkeling verzorgt de GGD een breed scala aan interventies. Voor een groter bereik en breder draagvlak werkt de GGD daarbij vaak samen met andere intermediairen in de gezondheidszorg, het onderwijs of in de welzijnssector. De activiteiten hebben tot doel burgers door gezond gedrag bij te laten dragen aan hun eigen gezondheid. Intermediairen in de gezondheidsbevordering, waaronder gemeenten, en inwoners van Midden-Holland vormen de belangrijkste doelgroepen. Voorlichting en educatie nemen, als essentieel onderdeel in de cyclus voor het aanleren en behouden van gezond gedrag, een belangrijke plaats in bij de preventieprogramma’s van de GGD. De instrumenten wet- en regelgeving (juridisch), economische maatregelen en het creëren van een gezonde leefomgeving door het wegnemen van barrières die gezond gedrag in de weg kunnen staan, maken steeds nadrukkelijker deel uit van de programma’s. De aldus verkregen ‘interventiemix’ geeft de meeste garantie voor het behalen van gezondheidswinst via het bevorderen van gezond gedrag. Voor het jaar 2011 waren de volgende Ontwikkelingen en speerpunten vastgesteld: • Opvolgen van ontwikkelingen rond het landelijke certificeringssysteem van Gb-interventies bij het Centrum Gezond Leven van het RIVM en waar mogelijk toepassen in eigen uitvoeringspraktijk, • Verder inzetten op afstemming en samenwerking in Hollands Midden verband met name voor ‘Gezond op School’ maar ook op andere speerpunten, • Uitbouwen van de samenwerking met Centra voor Jeugd en Gezin onder andere door ondersteuning bij totstandkoming en up-to-date houden van Virtueel CJG, • Onderzoeken en toepassen van mogelijkheden van inzet digitale/sociale media in gezondheidsbevordering, • Afstemming van aanpak van thema’s in de gehele zorgketen; van preventie tot behandeling en zorg (binnen de themanetwerken van het netwerk preventie en zorg). In de volgende paragrafen is per product thematisch weergegeven welke activiteiten zijn uitgevoerd en welke resultaten zijn bereikt.
41
6.1
GB en Opvoedingsondersteuning Jeugd MH
Gezond op school (GoS) Scholen worden actief ondersteund en begeleid bij de ontwikkeling en uitvoering van hun schoolgezondheidsbeleid via de werkwijze Gezond op School. Op die manier werken zij vraaggericht en op basis van gegevens over de gezondheidssituatie op die betreffende school aan een integraal schoolgezondheidsbeleid. De GGD adviseert en ondersteunt scholen hierbij ‘op maat’ en biedt allerlei relevante informatie aan via de website Gezond op School en periodieke digitale nieuwsbrieven. • Begin 2011 is het meerjaren Programmaplan Gezond op School Hollands Midden 2011-2014 opgesteld.. De externe samenwerkingspartners hebben hierover hun commitment uitgesproken. • Om uitvoering aan dit programmaplan te geven zijn binnen de GGD drie tijdelijke werkgroepen ingesteld: werkgroep Loket en Communicatie, werkgroep Werkwijze Gezond op School en werkgroep Dataverzameling Jeugd. Deze werkgroepen hadden als opdracht om de werkwijzen van ZHN en MH te integreren en te harmoniseren. • De werkgroep Loket en Communicatie heeft zich gericht op het vernieuwen van de website www.gezondopschoolhm.nl. Deze moet beschikbaar worden gemaakt voor heel Hollands Midden. Dit vraagt aanpassingen aan de inhoud, vormgeving en functionaliteit. Een programma van wensen en eisen is opgesteld. • De werkgroep Werkwijze Gezond op School heeft zich gebogen over een minimum en maximum variant om gezondheidsbevordering structureel en planmatig binnen het onderwijs te implementeren. Dit moet in 2012 resulteren in een digitaal draaiboek voor Hollands Midden. • De werkgroep Dataverzameling Jeugd heeft geïnventariseerd welke data op welke manier worden verzameld over jeugd en hoe deze gebruikt kunnen worden voor het maken van schoolprofielen. Er is vervolgens besloten geen jeugdmonitor op het basisonderwijs uit te voeren, maar de benodigde informatie op een andere manier te genereren, onder andere door informatie uit het digitale kinddossier op schoolniveau te benutten. • De GGD beheert de website www.gezondopschoolhm.nl. Op de website is een overzicht van het regionale aanbod van participerende instellingen geplaatst, zowel voor basisonderwijs als voortgezet onderwijs. Dit overzicht is regelmatig geactualiseerd. Ook zijn nieuwsberichten op de website geplaatst. Het totaal aantal bezoekers in 2011 van de website was 2.977. • In 2011 zijn voor het basisonderwijs vier en voor het voortgezet onderwijs drie digitale nieuwsbrieven uitgebracht. Het totaal aantal abonnees is in 2011 toegenomen van 445 naar 470. • Vanwege de interne reorganisatie heeft er in 2011 geen actieve werving van nieuwe basisscholen plaastgevonden. Basisscholen die reeds bekend waren met de Gezond op School werkwijze zijn uiteraard begeleid. Dat gold ook voor drie scholen voor voortgezet onderwijs. • Aan Gezond op School doen meerdere samenwerkingspartners mee: GGZ Kinderen & Jeugd, JSO, MHR (Schooladviesdienst), Vierstroom Weten & Eten. Er is éénmaal een operationeel afstemmingsoverleg met partners geweest. Op managersniveau vond er één beleidsoverleg Gezond op School MH plaats. Daarnaast hebben deze partners bijgedragen aan de Nieuwsbrieven en informatie geleverd voor de website. • Alle activiteiten op scholen zijn per school geregistreerd in het GB-registratiesysteem. • De GGD heeft deelgenomen aan het DISC-onderzoek van de Universiteit van Maastricht over samenwerking tussen scholen, preventiepartners en gemeenten ten behoeve van de Gezond op School. De resultaten worden in het voorjaar van 2012 verwacht. • Ook landelijk waren er ontwikkelingen, waaraan de GGD HM heeft bijgedragen door deelname aan een Expertgroep en een Partneroverleg van het Centrum Gezond Leven (RIVM) en door te participeren aan de netwerkbijeenkomsten Gezonde School van de NSPOH. • De GGD heeft verder twee aanvragen voor het landelijke Vignet Gezonde School beoordeeld. Eén basisschool in Bodegraven heeft het Vignet als eerste school in Nederland ontvangen. De andere 42
aanvraag (buiten de regio) kwam voort uit de beoordelaars-pool van het RIVM waar de GGD aan deelneemt. Gezond Gewicht Voor het thema gezond gewicht is begin 2011 als kader het programmaplan ‘Gezond Gewicht’ vastgesteld. In dit plan staat beschreven welke interventies de GGD HM de komende jaren wil uitvoeren. • Lekker fit!: Vijf basisscholen in Boskoop hebben in het schooljaar 2010/2011 de lesmethode Lekker fit! uitgevoerd. De lesmethode is geëvalueerd onder de leerkrachten die ermee gewerkt hebben. In het schooljaar 2011/2012 zijn de scholen weer benaderd in verband met de mogelijkheid om nieuwe lesmaterialen op kosten van de gemeente Boskoop te verkrijgen. De vijf scholen hebben hier vanaf gezien (meeste scholen gaan verder met de bekende materialen). Een andere basisschool in Boskoop is met de nieuwe methode gestart. • Extra Lekker fit! (dit is een uitbreiding op Lekker fit!): Drie scholen in Waddinxveen zijn door de GGD ondersteund en begeleid bij het pilot-onderzoek Extra Lekker fit! van TNO, Voedingscentrum, NIGZ en NISB. • SchoolGruiten: De GGD begeleidt basisscholen bij het invoeren van fruitdag(en) per week. Scholen, die mee hebben gedaan met het EU-Schoolfruitprogramma 2010/2011 of aan het Nationaal Schoolontbijt, zijn daarvoor telefonisch benaderd. Op één school is een adviesgesprek geweest. Verder is er met terugwerkende kracht een projectaanvraag bij het landelijke Steunpunt SchoolGruiten voor het schooljaar 2010-2011 en een projectaanvraag voor het schooljaar 20112012 ingediend. Beide projectaanvragen zijn goedgekeurd. Via de nieuwsbrief Gezond op School zijn de scholen verschillende keren geattendeerd op deelname aan het EU-Schoolfruitprogramma. In het schooljaar 2011/2012 doen 37 scholen in Midden-Holland daaraan mee. Twintig scholen hebben inmiddels fruit ontvangen. Met twee scholen is contact geweest om hen te adviseren over het vervolg van SchoolGruiten. • Gezonde Schoolkantine (GSK): er is met één school voor voortgezet onderwijs contact geweest omtrent hun gezonde schoolkantine. Met een andere school is een adviesgesprek geweest om aan de slag te gaan met GSK (dit zal naar verwachting volgend schooljaar zijn) en één school heeft zich opgegeven voor de Schoolkantine Award 2011. Met deze laatstgenoemde school is een adviesgesprek gevoerd en in januari 2012 zal de GGD i.s.m. een diëtiste van de Vierstroom een ouderavond over voeding en pubers verzorgen. • Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG): voor het Portefeuillehoudersoverleg is informatie over JOGG geschreven met als doel gemeenten te informeren en te enthousiasmeren over deze effectieve interventie. (NB In Leiden is ondertussen gestart met de uitvoering van JOGG.) • In 2011 zijn er drie afstemmingsoverleggen GGD-Vierstroom Weten & Eten georganiseerd. In dit GGD-Vierstroom-overleg vindt er op operationeel niveau afstemming plaats tussen de diëtisten van de Vierstroom en de sectoren PZJ en OBG van de GGD over activiteiten van De Vierstroom en de GGD op het gebied van voeding en mondgezondheid. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden tot samenwerking bij de uitvoering van activiteiten. • Er is een overzicht samengesteld van interventies voor overgewicht bij jeugd in de regio MiddenHolland. Het overzicht is opgenomen in het kwaliteitshandboek en in het PZJ-signaleringsprotocol overgewicht, zodat jeugdartsen dit kunnen gebruiken bij doorverwijzen van kinderen met overgewicht. • ‘Gouda Beweegt’: voor zowel het evenement Gouda Fietst! als Gouda Loopt! heeft de GGD een rol gespeeld in de communicatie (bericht op intranet, posters opgehangen, bericht in nieuwsbrief Gezond op School). • ‘Eetplezier & Beweegkriebels: is een interventie voor 0-4-jarigen. In samenwerking met Vierstroom Weten & Eten zijn er door een diëtiste zeven voorlichtingen aan ouders in kinderdagverblijven van Factor G over voeding gegeven aan (m.n. Marokkaanse) ouders. De bijbehorende workshop ‘Eetplezier & Beweegkriebels’ is nog niet uitgevoerd. In 2012 wordt gepoogd om de workshop binnen het huidige cursusaanbod van PZJ in te passen. 43
• •
Voor de jeugdavondvierdaagse in Waddinxveen zijn teksten over gezonde tussendoortjes voor het boekje en de website van dit wandelevenement aangeleverd. De GGD verzorgde op regionaal niveau de ondersteuning van de landelijke actie Nationaal Schoolontbijt. 22 basisscholen hebben hieraan in november meegedaan. De scholen hebben van de GGD een brief ontvangen met daarin mogelijkheden voor aanvullende acties (zoals SchoolGruiten, de schooldiëtist van De Vierstroom Weten & Eten en het lenen van leskisten over voeding en bewegen en mondgezondheid).
Preventieve Jeugdtandzorg • De leskisten over mondgezondheid voor basis- en speciaal onderwijs zijn 16 keer uitgeleend. • De peuterkist ‘Houd de peutermond gezond’ is ook 16 keer uitgeleend. • De vernieuwde checklisten Mondgezondheid zijn bij alle PZJ-medewerkers onder de aandacht gebracht, zodat zij ze kunnen gebruiken in de contactmomenten met kinderen en ouders. Psycho-sociale gezondheid • Tijdens een bijeenkomst over ‘Effectieve interventies in het onderwijs’, georganiseerd door JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding, is een workshop verzorgd over het programma PRIMA, anti-pestmethode voor het basisonderwijs. Seksuele en relationele vorming • De GGD beidt aan scholen voor voortgezet onderwijs de docententraining Lang Leve de Liefde aan. De werving van docenten-deelnemers is gebeurd door een item in de nieuwsbrief Gezond op School en door een persoonlijke benadering van de scholen door verpleegkundigen van PZJ. Helaas heeft de training wegens gebrek aan deelnemers geen doorgang kunnen vinden. • Er is wel een nieuwe interventie ontwikkeld: een combinatie van Lang Leve de Liefde en Wensen& Grenzen, waarbij de school een docententraining krijgt aangeboden en vervolgens een gastles. In 2012 krijgt dit een vervolg. • Er zijn diverse publieksactiviteiten rondom de ‘Week van de Liefde’, ‘Valentijnsdag’ en ‘Maak seks lekker duidelijk’ uitgevoerd. • Voor basisscholen is er de lesmethode ‘Lentekriebels’, deze is onder de aandacht gebracht, maar ook hiervoor bleek bij de scholen in MH geen animo te bestaan. • Er is contact gezocht met MEE met als doel samen te werken in hun trainingsaanbod richting scholen. Begin 2012 wordt deze samenwerking verder uitgewerkt. Tabak • De leskist ‘De gezonde school en genotmiddelen’ voor het basisonderwijs met informatie over roken is 23 keer uitgeleend. • Er is meegewerkt aan het onderzoek ‘Leuk zonder Peuk’ van de universiteit Maastricht door berichten in de nieuwsbrief en de website Gezond op School te plaatsen. Er hebben zich geen scholen uit Midden-Holland aangemeld voor deelname aan het onderzoek. Doelgroepgerichte Voorlichting Eigen Taal en cultuur (VETC) • Voorlichtsters Eigen taal en Cultuur zijn door PZJ ingezet bij de communicatie met Marokkaanse doelgroep: ondersteuning bij PGO’s, telefonisch advies- en huisbezoeken, voorlichtingen op CJG. Ook is er meegewerkt aan het programma bedplasbegeleiding voor deze doelgroep.
44
6.2
Gezondheidsbevordering 18-plus MH
Gezond Gewicht Voor het thema gezond gewicht is begin 2011 als kader het programmaplan ‘Gezond Gewicht’ vastgesteld. In dit plan staat beschreven welke interventies de GGD HM de komende jaren wil uitvoeren. • Beweegkuur (BK): In samenwerking met REOS en Sportservice Zuid-Holland vonden pilots in verschillende gemeenten plaats. In Midden-Holland zijn dit Gouda, Waddinxveen en Zevenhuizen. In Waddinxveen is als vervolg op de pilot een ‘beweeg-rittenkaart ontwikkeld door lokale zorgverleners, sport- en beweegaanbieders, Reos, Sportservice Zuid-Holland en de GGD. De ‘beweeg-rittenkaart’ is bedoeld voor mensen die vanuit de huisartsenpraktijk het advies krijgen meer te gaan bewegen (i.v.m. overgewicht en/of (risico op) diabetes. De POH geeft de beweeg-rittenkaart uit. In Waddinxveen doen tien sport- en beweegaanbieders mee. De beweeg-rittenkaart wordt in januari 2012 geïmplementeerd. Daarnaast zijn in april en november nieuwsbrieven ‘Sport & Zorg’ uitgebracht voor alle ambtenaren volksgezondheid en sport om hen op de hoogte te stellen van de ontwikkelingen rondom samenwerkingsprojecten tussen de eerstelijnsgezondheidszorg en sport- en beweegaanbieders. • De ketenbenadering ‘Preventie Overgewicht’ krijgt gestalte in de Klankbordgroep/werkgroep en het Netwerk Bewegen, waarvan de GGD samen met het Transmuraal Netwerk de trekker is. • Gezond en Bewegingsbevorderend Bouwen: voor de GGD-website is een informatieblad over bewegingsbevorderend bouwen geschreven. • Voor de website van de GGD is een informatie-item gemaakt over ‘Gezonde leefstijl op de werkplek’. Werkgevers kunnen hier informatie vinden omtrent gezondheidsbevorderings-activiteiten die zij binnen hun bedrijf kunnen uitvoeren. Bedrijven zijn op de website geattendeerd door middel van een brief. De brief bevatte eveneens informatie over de Nationale Traploopweek en Lunchwandelen. • Vanuit Gezondheidsbevordering vond ook ondersteuning van landelijke acties op regionaal niveau plaats. In samenwerking met dansschool Step by Step en het netwerk Ouderenzorg van het Transmuraal Netwerk is het dansevenement ‘Mag ik deze dans van u?’voor 55+’ers voorbereid. Dit is een campagne om ouderen meer te laten bewegen en uiteindelijk valincidenten te voorkomen. In oktober is de landelijke campagne ‘Mag ik deze dans van u?’ in Gouda uitgevoerd bij dansschool Step by Step door twee dansmiddagen voor ouderen. De GGD heeft een rol gespeeld bij de communicatie over het evenement (verspreiden persbericht onder regionale pers en bericht verspreiden onder regionale partners voor werving). • Voor de Nationale Traploopweek zijn medewerkers van de GGDHM geïnformeerd en konden ze op het interne Intranet van de GGD ook meer informatie vinden over een gezonde leefstijl. In het trappenhuis en bij de koffiecorners zijn campagneposters opgehangen en in de kantine stonden bordjes met gezondheidsboodschappen op de tafels. Verder zijn er tijdens de week twee lunchwandelingen georganiseerd. Bedrijven in Midden-Holland zijn door middel van een brief geattendeerd op de Nationale Traploopweek. Psycho-sociale gezondheid • De GGD heeft deelgenomen aan twee bijeenkomsten van de themagroep ‘Depressiepreventie’. Ook hier stond de ketenbenadering centraal en werd een relatie gelegd naar het speerpunt psychische gezondheid voor het gemeentelijke gezondheidsbeleid. Tabak • Er waren in 2011 nogal wat landelijke ontwikkelingen omtrent de financiering van ondersteuning bij stoppen-met-roken in het basispakket van de zorgverzekeringen. Dit had ook consequenties voor het werk van de GGD, aangezien de GGD bevordert dat er een goed en aantrekkelijk ondersteuningsaanbod in de regio is. Er zijn gesprekken met Roder Consult (over de cursus ‘Pakje 45
•
•
•
Kans’) en met Sinefuma (over de cursus ‘Rookvrij! Ook jij?’) gevoerd. Vervolgens is door ZorgBrug (de uitvoerder van dergelijke cursussen in Midden-Holland) besloten om zowel Rookvrij! Ook jij? als Pakje Kans aan te bieden. ZorgBrug voert de trainingen uit. In mei is met de eerste training Rookvrij! Ook jij? gestart. In oktober is een tweede training gestart. Ook is er in september geworven voor een Pakje Kans training in oktober. Deze training is niet doorgegaan vanwege te weinig aanmeldingen. In januari 2012 zal er weer een Pakje Kans training starten. De GGD heeft voor alle trainingen de PR verzorgd (persbericht, berichten op websites GGD, ZorgBrug, Vierstroom, brief huisartsen e.d.). Verder is er op regionaal niveau meegewerkt aan de landelijke Stop Campagne van STIVORO in januari door de verspreiding van materialen en busreclame en door berichtgeving op internet en in een persbericht. Er is overleg gevoerd met de Regionale Ondersteuning Huisartsen (ROH) Midden-Holland omtrent het zorgprogramma COPD. Er is een afspraak gemaakt dat de GGD HM het aanbod op het gebied van roken in Midden-Holland (en landelijk) in kaart brengt. Dit overzicht van het aanbod stoppenmet-roken staat inmiddels op website van de GGDHM. Het overzicht is bij huisartsen en verloskundigen door middel van een brief onder de aandacht gebracht. Huisartsen zijn ook geattendeerd via de nieuwsbrief van de ROH. In december is er door de GGD HM een regionale bijeenkomst stoppen-met-roken (voor geheel HM) georganiseerd. Bij de bijeenkomst waren regionale partijen aanwezig die een rol spelen bij de doorverwijzing naar Stop-met-roken-aanbod of zelf zo’n aanbod hebben. Het doel van de bijeenkomst was in kaart brengen welk aanbod er is, de knelpunten en succesfactoren bij doorverwijzing en de mogelijkheden van communicatie over het aanbod benoemen. Acties voortkomende uit de bijeenkomst worden in 2012 opgepakt. Deelnemers waren zeer enthousiast over de bijeenkomst en daarom is besloten om in 2012 weer bij elkaar te komen.
Doelgroepgericht Voorlichting in Eigen Taal en Cultuur (VETC) • Er zijn 17 voorlichtingsbijeenkomsten uitgevoerd over diverse gezondheidsonderwerpen voor groepen vrouwen van Marokkaanse afkomst en/of gemengde nationaliteiten in Gouda, Boskoop, Zuidplas, Schoonhoven en Waddinxveen. • Tot midden 2011 zijn er door de VETC-er reguliere telefoondiensten uitgevoerd bij het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (OGGZ). Daarna heeft om organisatorische redenen inzet op verzoek van medewerkers van het steunpunt plaatsgevonden. • Er zijn drie bijeenkomsten geweest van het regionale overleg VETC-ers/Allochtone zorgconsulenten in Midden-Holland, waarin werkafstemming en casuïstiekbespreking heeft plaatsgevonden en er heeft één training plaatsgevonden (Gemeente Gouda) over de ‘Geld Terug Regeling’. • VETC-ers hebben adviezen gegeven over diverse thema’s/ trajecten zoals rond prenatale zorg, positie allochtone zorgconsulent GHZ, huiskamerbijeenkomsten Veerkracht. • Er is een start gemaakt met de opzet van de intersectorale werkgroep diversiteit (PZJ en OBG) met als doel de inzet van de sector PZJ voor de Marokkaanse doelgroep te optimaliseren. Doelgroepgericht Ouderen • Er is geparticipeerd in de themagroep Gezondheidsbevordering van de Academische Werkplaats waarin Ouderen-onderzoek was geagendeerd. • Er heeft tweemaal afstemming over initiatieven en ontwikkeling in het ouderenbeleid in de regio plaatsgevonden door participatie in de regiegroep ‘Ouderen’ van het Transmuraal Netwerk.
46
6.3
Informatie en Documentatie Gezondheidsbevordering MH
Via het Informatie- en documentatiecentrum van de GGD worden informatie, lesmaterialen en voorlichtingsmaterialen beschikbaar m.b.t. gezondheidsbevordering en ziektepreventie beschikbaar gesteld. Doelgroepen zijn intermediairen in de gezondheidsbevordering; met name leerkrachten van scholen maken er gebruik van. Daarnaast ook gemeenten, (zorg)instellingen en hulpverleners met een publieksinformatiefunctie. Ook inwoners van Hollands Midden kunnen er terecht. • • • • • •
Er is door het Documentatiecentrum Gezondheidsbevordering 85x (les-)materiaal uitgeleend en daarover geadviseerd. Publieksvragen worden niet apart genoteerd. Het vernieuwde aanbod voor het schooljaar 2011-2012 van de documentatiecentra in Gouda en Leiden is in één overzicht gecombineerd en op de GGD-website geplaatst. Het aanbod van het Documentatiecentrum, zoals vermeld op de website van Gezond op School, is geactualiseerd. Op verzoek zijn folders en ander informatiemateriaal verstrekt aan scholieren en andere geïnteresseerden. Ten behoeve van de CJG’s is een foldermap samengesteld met relevante folders voor kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar en hun ouders. Voor het beheer van het documentatiecentrum is een nieuw (webbased) softwaresysteem, BIBIS, in gebruik genomen. Alle materialen in het documentatiecentrum zijn in dit systeem gecatalogiseerd.
6.4
Digitale Publieksinformatie MH
Via digitaal beschikbare informatie krijgen inwoners van Hollands Midden toegang tot actuele en betrouwbare informatie over mogelijkheden van zorg, wonen en welzijn dichtbij huis. Intermediairen met een verwijsfunctie in de gezondheidszorg. Ook instellingen en hulpverleners met een publieksinformatiefunctie (zoals loketmedewerkers van gemeenten, ouderenwerk, thuiszorg, zorgcentra, bibliotheken en ziekenhuizen) kunnen er gebruik van maken Onderliggend doel is het bevorderen van de samenwerking en afstemming tussen instellingen met een publieksinformatiefunctie. •
• • • •
Op 12 januari 2011 zijn de CJG-websites voor opvoeders van de tien gemeenten in Midden-Holland gelanceerd. Het actueel houden van deze websites vraagt continue actualisatie van cursussen, agenda-items, nieuwsberichten etc. In 2011 is vier keer deelgenomen aan het landelijk overleg van de Stichting virtueel CJG. In 2011 is de regionale redactieraad van de CJG-websites negenkeer bijeengekomen, Er is twee keer een Content Management Systeem -training georganiseerd voor webredacteuren van de afzonderlijke gemeenten. De tien CJG-websites zijn in 2011 in totaal 20.840 keer bezocht.
47
6.5
Verslavingspreventie MH
Sinds begin 2009 is er in Midden-Holland een aandachtsfunctionaris aangesteld met als rol het adviseren van gemeenten bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun gemeentelijke alcoholmatigingsbeleid. Het doel is om in samenspraak met gemeenten planontwikkeling en uitvoering te geven aan werkzaamheden voor het gemeentelijke alcoholmatigingsbeleid. Dat gebeurde ook op de schaal van Hollands Midden door advisering aan het Bestuurlijk Overleg Alcoholmatiging. Daarnaast voert de GGD preventieve interventies in het onderwijs uit en wordt meegewerkt aan allerlei initiatieven en acties op het gebied van alcoholmatiging. Advisering en ondersteuning aan alle gemeenten in Midden-Holland: • In de K5-gemeenten is het project ‘Blijf scherp, blijf jezelf’ gecontinueerd. De werkgroep is in 2011 vijf maal bij elkaar geweest. De GGD heeft een bijeenkomst voor projectleiders van Gezonde Slagkracht bijgewoond. De nieuwsbrief ‘Alcohol en Drugsmatiging in de K5’ is in 2011 tweemaal uitgekomen. • In de gemeente Zuidplas werkt de integrale werkgroep aan de operationalisering van het alcoholbeleid. De werkgroep is vier maal bij elkaar geweest en werkt nu met de slogan “Alcoholismelink”. • In de gemeenten Boskoop en Bodegraven, Reeuwijk en Waddinxveen is uitvoering aan de gemeentelijke nota gegeven. In de gemeente Boskoop is geadviseerd ten aanzien van de nota ‘Hokken en Ketenbeleid’ en ten aanzien van de nota ‘Horeca-beleid’. Er is eenmaal een gesprek geweest met de ambtenaar Zorg van de gemeente Waddinxveen. • In de gemeente Gouda is een integrale werkgroep gestart. Er is een namenlijst met mogelijke kandidaten samengesteld. In overleg met de beleidsambtenaar van de gemeente Gouda worden de gesprekken in januari 2012 gevoerd, waarna in maart een werkconferentie zal worden georganiseerd. • Er is overleg geweest met de gemeente Gouda en Bureau Halt over de invoer van de Haltafdoening Alcohol. Eind 2011 is bekend geworden dat de gemeente de invoering van de leerstraf in 2012 gaat financieren. Halverwege januari 2012 is een bijeenkomst gepland om de invoering te bespreken. • In de gemeente Vlist is ondersteuning geboden door een informatiekraam bij het ‘Drugsdoolhof’ tijdens de happening rondom de opening van het CJG. En er is een presentatie in het horecaoverleg verzorgd, dat de gemeente periodiek heeft met de plaatselijke horeca-ondernemers. • In de gemeente Ouderkerk: is meegewerkt aan de tweedaagse Winterfair door het uitdelen van alcoholvrije glühwein aan de burgers. • In de gemeente Nederlek is ook deelgenomen aan de Winterfair door het uitdelen van alcoholvrije glühwein. Adviseren en ondersteunen van het bestuurlijk overleg alcoholmatiging Hollands Midden: • De aandachtsfunctionaris is lid van de agendacommissie van het BOA, lid van de agendacommissie van het Samenwerkingsverband Alcohol en neemt deel aan beide gremia. Het BOA en het Samenwerkingsverband Alcohol zijn ieder viermaal bijeen geweest. De agendacommissies zijn viermaal bijeen geweest. • De aandachtsfunctionaris is namens de subregio Midden-Holland trekker van twee inhoudelijke projecten, voortvloeiend uit het Bestuurlijk Overleg. Eind 2011 lag er voor beide projecten een (concept-)handreiking (evenementenbeleid) of een advies (Halt-afdoening Alcohol). De werkgroep ‘Evenementenbeleid’ is vijfmaal bij elkaar geweest, de werkgroep ‘Halt’ is driemaal bij elkaar geweest. In 2012 zullen de handreikingen worden geïmplementeerd.
48
Activiteiten in het onderwijs • Onder de noemer ‘Preventiecarrousel’ is met financiering vanuit de Goudse gemeentelijke doeluitkering Verslavingszorg door de GGD in afstemming met Brijder een ondersteuningsaanbod aan scholen over alcohol en genotmiddelen gedaan. Alle vestigingen van het voortgezet onderwijs in Midden-Holland zijn benaderd voor een gesprek. Op één school na, zijn alle VO-scholen ook daadwerkelijk bezocht. Elf van de 17 scholen bleken geïnteresseerd in de methode De Gezonde School en Genotmiddelen. Met twee scholen zijn nog voor de zomer afspraken gemaakt en is het traject inmiddels in gang gezet. Met negen scholen is na de zomervakantie wederom contact geweest, hetgeen bij drie scholen geresulteerd heeft in bijdragen vanuit de GGD tijdens ouderavonden en gastlessen (zie hieronder). Overleg over het vervolgtraject op deze scholen loopt. De overige zes scholen zijn nog niet zover dat ze willen kiezen voor De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG). • Het Wellant College in Boskoop heeft in september de modules DGSG voor alle leerjaren besteld. Tijdens de mentoravonden van elk leerjaar is een presentatie verzorgd. In januari 2012 staat een docententraining op het programma. Bij de gemeente is een waarderingssubsidie aangevraagd en toegekend. • Op de Goudse Waarden (Heemskerkstraat) is een ouderavond verzorgd. Er staat voor begin 2012 een gesprek gepland over het vervolg. • Op het Coornhert Gymnasium in Gouda is een ouderavond voor ouders van tweedejaars verzorgd. Begin 2012 volgen gastlessen voor alle tweedejaars. Daarna wordt verder gesproken over de inzet van DGSG in schooljaar 2012/2013. • Bij het GSG Leo Vroman is een docententraining ‘signaleren en begeleiden’ verzorgd. De school oriënteert zich op het inzetten van de module OiO van de DGSG. In januari 2012 volgt een gesprek over het inzetten van de overige modules. • Het Thorbecke College in Nieuwerkerk a/d IJssel heeft in het najaar van 2010 een docententraining gehad in het werken met DGSG. In februari 2011 zijn drie docenten nogmaals getraind. In september is het werken met DGSG met de school geëvalueerd en zijn opnieuw modules voor leerjaar 1 t/m 3 besteld. Eind augustus is een ouderavond over alcohol en jongeren verzorgd. • In april 2011 zijn de nieuwe lesmaterialen van het Trimbos-instituut voor het programma Gezonde School en Genotmiddelen voor het basisonderwijs verschenen. Deze nieuwe materialen zijn opgenomen in de leskisten ‘De gezonde school en genotmiddelen’ voor het basisonderwijs. In 2011 hebben 23 basisscholen de leskist geleend. Het spel Trip is eenmaal uitgeleend. Overige activiteiten: • Samen met Brijder-verslavingszorg vervult de GGD de trekkersrol in het themanetwerk Alcohol van het Netwerk Zorg & Preventie. Het netwerk is 2011 viermaal bij elkaar gekomen. Vervolgens is besloten eerst een ‘Alcoholgids’ (sociale kaart) te maken. Het Transmuraal Netwerk trekt dit project, GGD en Brijder schrijven mee. • Er is een geadviseerd over een onderzoeksproject van de Academische werkplaats. Bij toekenning van de aanvraag door ZonMW zal worden bijgedragen aan de uitvoering. • Er is een stagiaire begeleid bij het schrijven van haar afstudeerscriptie: “Parents’ view on a community- based intervention with peer- education to prevent alcohol abuse among adolescents in the Krimpenerwaard, the Netherlands” • Daarnaast is een stagiaire begeleid, die een voorlichting voor docenten over het gevaar van het gebruik van smartphones ontwikkelt. • Er is vier maal een afstemmingsoverleg geweest met de preventiemedewerker van Brijder Verslavingszorg.
49
7
Gezondheidsbevordering Zuid-Holland Noord
7.1
Gezondheidsbevordering Jeugd ZHN
De thematische invulling van deze taak wordt voor een groot deel ingegeven door de landelijke speerpunten van preventie. Daarnaast zijn subregionale en/of lokale gegevens, wensen en behoeften in sterke mate bepalend voor de implementatie van de diverse denkbare interventies. Hierdoor is op dit product sprake van enerzijds een verdergaande regionale uniformering met anderzijds subregionale verschillen in de uitvoering. Gezond Op School is een methodiek voor integrale gezondheidsbevordering in de setting school. Naast de advisering van scholen, is er expliciete aandacht geweest voor een verdergaande integratie met als doel vanuit één loket scholen te ondersteunen bij de opzet en uitvoering van hun integrale gezondheidsbeleid. Om zeer nauw aan te kunnen sluiten op de wensen en mogelijkheden van het basisonderwijs is getracht een aantal focusgroepen bijeen te krijgen met ouders en met leerkrachten. Dit is helaas wegens onvoldoende aanmeldingen nog niet naar tevredenheid van de grond gekomen. Voor de preventie van overgewicht wordt gewerkt vanuit de gezamenlijk ontwikkelde visie, die de keuzes voor bepaalde interventies onderbouwt. Opnieuw is subsidie verkregen voor Schoolgruiten in het basisonderwijs en zijn scholen voortgezet onderwijs begeleid om mee te dingen voor de prijs van Gezonde Schoolkantine. Door mede financiering van Zorg en Zekerheid was het mogelijk om een project Voeding en Weerbaarheid uit te zetten. In dit kader is onderwijsleermateriaal Ik Eet Wijzer en een poster Eet Wijzer Tussendoor ontwikkeld voor het basisonderwijs en aansluitend op de nationale Kinderboekenweek het project Snelle Peer. De winnende scholen hebben hierdoor buitenspeelmateriaal kunnen aanschaffen waarmee het bewegen op school extra wordt gestimuleerd. In het kader van preventieve jeugdtandzorg is, in samenwerking met tandartsen en zorgverzekeraar, gekozen voor de implementatie van een nieuwe educatieve methode. Alle scholen zijn geïnformeerd over dit pakket Trammelant in Tandenland. In het kader van seksuele en relationele gezondheid is een docententraining en ouderavond Puberwereld ontwikkeld. Hierin aandacht voor de lichamelijke ontwikkeling, de puberteit en de opvoeding en begeleiding van de kinderen ten aanzien van een gezonde leefstijl. Verder is bijgedragen aan de informatieverstrekking via het Virtuele Centrum voor Jeugd & Gezin. Met de Pabo afdeling van de Hogeschool Leiden is een samenwerkingsproject gestart. Studenten voeren na de gastcolleges van de GGD over gezondheidsbevordering en leefstijlonderwerpen, gezondheidsprojecten uit op hun stage-scholen. De samenwerking met studentenvereniging SCORA is hernieuwd. Scora verzorgt voor de GGD de gastlessen in het basisonderwijs in het kader van lichamelijke en relationele ontwikkeling. Door dergelijke samenwerkingstrajecten aan te gaan worden uiteindelijk meer scholen bereikt. In onderstaand schema is voor de subregio ZHN samengevat weergegeven wat in 2011 de productie t.a.v. het onderdeel Gezondheidsbevordering voor Jeugdigen is geweest. Output Gezondheidsbevordering Jeugd ZHN Gezond Op School • 7 scholen met een adviestraject • 2 prioriteitenworkshops met bereik van 29 leerkrachten. • Plan van aanpak focusgroepen Samenwerkingsproject Pabo • samenwerkingsovereenkomst • gastdocentschap; bereik van 35 studenten Lichamelijke en relationele ontwikkeling BaO • met 99 scholen contact 50
• 5 docententrainingen, 127 docenten deelgenomen • 25 maal Ouderbijeenkomst Puberwereld, 650 ouders bereikt • 17 Gastlessen door Scora op 10 scholen, 457 leerlingen bereikt • Gastdocentschap verzorgd, 35 studenten bijgeschoold • Actualisatie leskist lichamelijke en relationele ontwikkeling Lang Leve de Liefde • Docententraining VSO, 8 docenten Gezonde Schoolkantine • 5 VO-scholen Project Voeding en Weerbaarheid • Alle scholen hebben het educatieve materiaal van Snelle Peer en de poster Gezonder Wijzer Tussendoor ontvangen • Educatief materiaal Ik Eet Wijzer is ontwikkeld • 3 scholen hebben buitenspeelmateriaal kunnen aankopen • Op 1 school Weerbaarheidslessen; op de andere 9 scholen worden deze in 2012 uitgevoerd • Ouderbijeenkomst Voeding en Bewegen VO Wijkgerichte benadering • Plan van aanpak koppeling setting school en wijk (On)gevraagde advisering • Regionaal overleg jeugdtandzorg; • Deelname redactie VCJG • Adviseringen gemeente Leiden Alphen en Teylingen Overige werkzaamheden: • Aanbodgids BaO en VO • Herziening materiaal magneten en flyers bij Maathouden • Bijdragen aan websites als GGD, Gezonde Gemeente, VCJG, ZO Zit Dat Lekker Fit (aanvullende dienst ZHN) Op basis van de evaluatie van het project Okido is de interventie ter preventie van overgewicht bij jeugdigen aangepast aan de wensen en behoeften van de docenten. Kern van de interventie wordt gevormd door het lespakket Lekker fit! Dit schoolbreed in te voeren pakket, maakt kinderen in de basisschoolleeftijd bewust van en vergroot hun kennis over, het belang van een gezond eet- en beweegpatroon en leert hen hierin keuzes te maken. Doordat de organisatie van Kids In Balance failliet is gegaan moest noodgedwongen een alternatief worden gezocht hetgeen gevonden is in een weerbaarheidstraining. Een en ander zal in 2012 uitgevoerd worden. Om inzicht te krijgen in hoe de voorbereidingen, samenwerking en implementatie van het lespakket zijn verlopen, is een procesevaluatie uitgevoerd. Dit gebeurt door middel van een vragenlijst, die in totaal twee keer door de leerkrachten en directies van de 7 basisscholen wordt ingevuld. Het eindverslag biedt inzicht in de wijze waarop en de mate waarin scholen werken aan het stimuleren van gezonde voeding en meer bewegen. Aanvullende projectfinanciering Nulmeting Draaiboek ontbijtles Folder ouders
51
7.2
Gezondheidsbevordering 18-plus ZHN
Rookpreventie Naast het stimuleren van het regelmatig organiseren van groepscursussen en het actief bijdragen aan de werving van deelnemers, zijn ook stappen gezet om de samenwerking met de huisartsen en ziekenhuizen vorm te geven. De ingezette samenwerking rondom de stoppen met roken cursussen met partners uit de beide subregio’s is nu bestendigd op niveau van regio Hollands Midden. Er is een regionaal overzicht van stopondersteuning gemaakt als ook een gezamenlijk communicatieplan. Preventie van Overgewicht en Diabetes Onder voorzitterschap van de GGD is het Regionaal samenwerkingsverband Preventie Overgewicht en Diabetes opnieuw tweemaal bijeen gekomen. Hierin zijn, naast onderlinge informatie-uitwisseling, een aantal thema’s middels presentaties aan de orde gekomen: activiteiten op het gebied van preventie overgewicht en diabetes en organisatiestructuur van de thuiszorgorganisaties, financiering van activiteiten e.d., ontwikkeling gezondheidsbeleid en uitvoering door gemeenten. Mede op basis van de input van de deelnemers van regionaal samenwerkingsverband is een kaderdocument opgesteld van waaruit diverse interventies worden uitgezet in de regio. Zo is met het Midden- en klein bedrijf contact opgenomen om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor het bevorderen van een gezonde leefstijl op de werkplek. Bovendien zijn alle bedrijven benaderd om actief mee te doen aan de ‘Nationale Traploopweek’. In de gemeente Alphen is een traject gestart voor een ‘Gezonde Bedrijfskantine’. Verder is de campagne ‘Mag ik deze dans van U’ onder de aandacht gebracht. In Alphen en Leiden zijn daarop acties ondernomen. Verder is met acties aangesloten op ‘Serious Request’ dat dit jaar opereerde vanuit Leiden. Ter ondersteuning van het beleid is aan een aantal beleidsinstrumenten gewerkt. Zo is in samenwerking met de milieudeskundige van de GGD en de sector bouwen van de gemeente, gestart met het opstellen van een document bewegingsbevorderend bouwen. Daarnaast voorbereidingen getroffen voor een document bewegingsvriendelijk maken van de werkomgeving en het gebruik van de fiets naar het werk, en een document bewegingsvriendelijk maken van het schoolplein. De documenten zullen in 2012 gereed zijn. Samen met lokaal gezondheidsbeleid wordt gewerkt aan de samenwerking tussen eerstelijnszorg en overige lokale organisaties. Gestart is met het project ‘Van Interventie naar Beweegbehoud’ in Kaag en Braassem. Er zijn adviezen uitgebracht aan Teylingen, Noordwijkerhout, Alphen en Leiderdorp. Voor Hillegom is een projectaanvraag ‘Hillegom gezond’ geschreven. Verder is bijgedragen aan de subsidieaanvraag ‘Op één lijn’ bij ZON MW. Ook dit jaar is met de thuiszorgorganisaties samengewerkt aan de verantwoording 2011 en aanvraag 2012 van de subsidie Preventiekracht Dichtbij Huis. Verder is geadviseerd aan stichting Meander inzake het project ‘Gezonde leefstijl’ waarin de kansen van welzijnsorganisaties om actief te zijn met bewegingsstimulering zijn onderzocht en een toolkit is ontwikkeld voor veldmedewerkers die met kwetsbare groepen werken. Om burgers en professionals goed te informeren is bijgedragen aan diverse communicatiemogelijkheden als website Gezonde Gemeente, GGD website, nieuwsbrief Reos. Output Gezondheidsbevordering 18-plus 2 x lokale projectondersteuning 4 x advies beleidsadvisering lokale gemeenten 3 x voorbereiding (3) beleidsdocumenten 3 x (bijdragen aan) aanvragen landelijke subsidies ZON MW 3 x uitzetten campagne 2 x bijeenkomst regionale samenwerkingsverband Overgewicht en Diabetes ZHN 52
2 x bijeenkomsten regionale samenwerking rookpreventie Hollands Midden breed 1 x interventieoverzicht stoppen met roken Diverse bijdragen aan communicatie
7.3
Digitale sociale kaart ZHN
Een belangrijke pijler van de publieksgerichte informatiefunctie is de Digitale Sociale Kaart (DSK). De DSK is een verzameling van gegevens op het terrein van zorg, zorggerelateerd welzijn en wonen. Deze gegevens dienen als bron voor publicaties, zowel digitaal (websites, Wmo loket) als analoog (folders, boekjes, etc.). Gegevens zijn onder voorwaarden (geen winstoogmerk) te gebruiken door gemeenten en publieke organisaties in de regio. De GGD Hollands Midden houdt zich bezig met de ontwikkeling, het beheer en de publicatie van de DSK. Voor het algemene publiek is de sociale kaart beschikbaar via de website www.zorgwelrijnland.nl. Gemiddeld wordt Zorgwelrijnland 300 maal per dag geraadpleegd, gebruikers vanuit de eigen GGD zijn bij deze telling uitgesloten. Om aan te sluiten bij de behoeften van de websitebezoekers wordt de informatie uit de DSK ontsloten naar themasites, die dichtbij de zoekvraag van de bezoeker liggen. Het VCJG is daar een goed voorbeeld van. Een digitale sociale kaart staat in relatie tot de omliggende regio’s. Zeker voor burgers in de grensgebieden van Hollands Midden geldt dat zij het voor hen relevante aanbod niet alleen binnen de regio halen. Ook veel organisaties werken over de grenzen van de regio heen. Daarom is afstemming tussen regio’s en op landelijk niveau onontbeerlijk. GGD en MEE hebben nauw samengewerkt aan een completere sociale kaart, zonder dubbel werk. Met dit Schakelpunt beschikken MEE en GGD over elkaars adressen en wordt het beheer verdeeld. Met Sleutelnet, REOS en Verwijskompas werkt de GGD samen om aan eerstelijnszorgverleners informatie over preventieaanbod te kunnen verstrekken in de Zorgaanbiedersgids (ZAG). De GGD participeert in het Landelijk Overleg Sociale kaart en in de twee werkgroepen die zich bezighouden met de content en de applicatie waarmee de gegevens beheerd worden. Output digitale sociale kaart Basis
Toepassingen
4.378 bezoekers (exclusief bezoek via webservices)
Senior Gezond
3.546 kaarten actief; waarvan:
GHOR4All
2.111 met www-adres, 1.918 met e-mail, 3.344 met telefoon Redigeerfunctie
Schakelpunt Websites Centra voor Jeugd en Gezin (15)
53
7.4
Informatie- en documentatiecentrum GB ZHN
Het informatie- en documentatiecentrum voorziet in een behoefte van het onderwijs, kinderopvang, jeugd- en jongerenwerk, jeugdhulpverlening en eigen medewerkers. Steeds meer wordt gebruik gemaakt van digitale voorlichting en is gebruik gemaakt van websites als die van Gezond Op School en VCJG waarop onder meer de geactualiseerde materialenoverzichten voortgezet onderwijs/jeugd- en jongerenwerk en het basis onderwijs is geplaatst. In 2011 is overgegaan op een nieuw beheersysteem. Vanwege de komst van de zorg van 0- 4 jarigen is de collectie vakliteratuur van de thuiszorgorganisatie voor deze medewerkers overgenomen. In de backoffice speelt het informatie- en documentatiecentrum ook een grote rol. In samenwerking met de afdeling communicatie is gewerkt aan de harmonisering en het beheer van de folderlijn voor de sector PZJ. Er is goede samenwerking met de CJG’s; zij worden geadviseerd over de invulling van de wachtkamervoorlichting en regelmatig worden folderoverzichten gemaakt, daarnaast is er een besteladminstratie voor de CJG’s uitgewerkt. Verder vervult zij het beheer en de interne roulatie van 135 tijdschriftabonnementen, doet zij het publicatiebeheer en maakt zij digitale knipselkranten met lokale actualiteiten. Output informatie- en documentatiecentrum Op intermediairen gerichte acties Aantal op publiek gerichte acties • Ca. 600 aanvragen uitleen van • 157 vragen van burgers en intermediairen beantwoord materialen • actualisatie van materialenoverzichten • 77 maal materiaal aangeleverd voor VO en BaO ouderavonden, gastlessen en voorlichtingsacties • Overzicht PZJ-folders • herziening leskist mondgezondheid en • 8x Actualisatie van de GGD-hal en lestas peuters wachtkamers en 11 folderbakken JGZ
7.5
Verslavingspreventie ZHN
Verslavingspreventie vindt plaats binnen de kaders van de decentralisatie uitkering maatschappelijke opvang en verslavingszorg. De GGD verzorgt de preventie in de setting school en de beleidsadvisering.
Voorlichting op scholen De GGD adviseert scholen over de educatieve voorlichting, biedt deskundigheidsbevordering en adviseert ten aanzien van regelgeving en signaleren. Met name scholen voor voortgezet onderwijs hebben veel aandacht voor een ‘beschermende’ omgeving en formuleren (aan de hand van het voorbeeldreglement) en handhaven schoolregels ten aanzien van het omgaan met genotmiddelen, in het bijzonder alcohol. De deskundigheidsbevorderingen voor docenten en de ouderavonden genieten grote belangstelling. Hierin worden de inhoudelijke én opvoedkundige aspecten belicht. Het koppelen van de ouderbijeenkomst aan de reguliere ouderavonden van de school, waarborgt een grote opkomst met vaak aanwezigheid van beide ouders. De meeste scholen werken met de leerlingen met het materiaal Gezonde School en Genotmiddelen in de Electronische LeerOmgeving. In klassen één staat het thema tabak centraal, in klassen twee het thema alcohol en in de derde klassen drugs(en alcohol). In het basisonderwijs ligt de focus wat meer richting de algemene ontwikkeling van het kind in relatie tot puberen, experimenteren met genotmiddelen, relaties en seks. Ook hier veel belangstelling voor de docententrainingen en ouderbijeenkomsten. De ouderbijeenkomst is ook uitgevoerd in CJG’s.
54
Beleidsondersteuning gemeenten Effectief preventiebeleid vraagt om intersectoraal en integraal beleid. In de lokale adviestrajecten wordt aangehaakt bij de nota’s lokaal gezondheidsbeleid en de WMO. De onderwerpen variëren van alcohol, harddrugs tot lokale netwerkvorming. De werkzaamheden variëren van informatieverstrekking tot presentaties in gemeenteraden, tot beleidsnotities en/of bestedingsvoorstellen. Alle gemeenten zijn geïnformeerd over het preventieaanbod, voor twee gemeenten is een voorstel geformuleerd voor besteding van additieve financiële middelen. In het Regionaal Samenwerkingsverband Alcohol, waarvoor de GGD de secretarisrol vervult, is op ambtelijk niveau samengewerkt aan visie op en de concrete invulling van preventie. Via deelname aan het Bestuurlijk Overleg Alcohol Hollands Midden waar de mogelijkheden voor handhaving en regelgeving aan de orde komen, wordt de koppeling tussen preventie, regelgeving en handhaving geborgd. Met de Academische Werkplaats is een voorstel voor kortdurend onderzoek uitgewerkt ter beantwoording van gemeente Teylingen. Met de zorgverzekeraar zijn gesprekken gaande over de mogelijkheden voor verzekerde alcoholpreventie. Output Verslavingspreventie Voortgezet (Speciaal) Onderwijs (Speciaal) Basisonderwijs 34 adviesgesprekken (25 scholen)
9 directie-overleggen (7 scholen)
488 contacten/consulten 5 scholen gaan op voor vignet Alcoholvrije School in 2012
237 contacten (84 scholen)
Advisering en ondersteuning aan 12 gemeenten 7 maal advisering aan interne en externe partners / stakeholders Deelname in 3 regionale netwerken met voor één de secretarisrol
10 x scholing signaleren en begeleiden (156 personeelsleden, 7 scholen) 30 ouderavonden (3.002 ouders) 67 gastlessen (1.573 leerlingen) Brochure reglement gemaakt & verspreid onder alle scholen Aanbodgids gezondheidseducatie Incl. enkele regionale gezondheidscijfers
Beleidsadvisering
20 ouderavonden (712 ouders) 6 colleges (170 Pabo-studenten)
Aanbodgids gezondheidseducatie Incl. enkele regionale gezondheidscijfers
55
7.6
Verslavingspreventie Katwijk
Dit product wordt aanvullend gefinancierd door de gemeente Katwijk. Op verzoek van de gemeente is het voorzitterschap van het Kernteam en het Signaleringsnetwerk op genomen. In de diverse netwerken hebben een aantal thema’s de aandacht gehad: vereenvoudiging overlegstructuur, jongeren opvallend gedrag, handhaving, naleving, preventie en opvoedingsondersteuning. Preventie en handhaving zijn uiterst belangrijke kaders voor het beleid in Katwijk. Middels een drietal pilots wordt hier vorm aan gegeven. In het kader van de pilot Lokale handhaving Drank en Horecawet zijn op basis van de nieuwe inzichten aanbevelingen geformuleerd en is er financiering gevonden voor een derde traject. Naast alcohol wordt nu ook aandacht gevraagd voor handhaving op cannabis. Ter voorbereiding op een nieuw traject is cijfermatige en inhoudelijk georiënteerde informatie verzameld. Ter versterking van de preventie in de setting school is een pilot Retraining op school uitgevoerd,; de resultaten worden april 2012 verwacht. Preventie en handhaving gebeurt niet alleen vanuit één setting of organisatie. Voor de preventie in de setting sport en voor de Oranjeverenigingen zijn convenanten opgesteld. Ook is aandacht geweest voor het benutten van de mogelijke bijdragen die kerken kunnen leveren. Ter versterking van hun opvoedkundige taak is voor ouders van jongeren die op straat lastig of vergaand gedrag vertonen een bijeenkomst georganiseerd en is een nieuwe folder verspreid. Voor en met het jongerenwerk zijn weer bijeenkomsten in de survivalweken uitgevoerd en een Frizzzfeest georganiseerd.
Uitvoering 3 IVA scholingen Ouderbijeenkomst 2 survivals Training Grenzen Stellen Frizzzfeest Jongerenfolder Uitbreiding digitale informatie Piot Retraining
Beleid en ontwikkeling Voorzitterschap 7 stuur- / werkgroepen Advisering 2 pilots Financiering pilot Bijdragen aan 2 convenanten 8 x Consultatie/ presentatie derden
56
8 Publieke Zorg voor Jeugd Inleiding De sector PZJ heeft in 2011 sterk ingezet op kwaliteitsverbetering (traject Samen Verbeteren) en innoveren (traject Samen Vernieuwen). De sector is voor de HKZ-hercertificering met vlag en wimpel geslaagd en voldoet daarmee aan de kwaliteitsnormen. Voor innoveren is een programma structuur opgezet, waarbinnen aan aantal deelthema’s worden uitgewerkt. Deze vier trajecten zijn: - “oog voor de klant” (ouders met vragen eerder vinden). - “oog voor de professional” (als JGZ problemen eerder vaststellen en onze zorgkwaliteit versterken en verdiepen). Daartoe een strategisch opleidingsplan ontwikkelt en bijvoorbeeld continue aandacht in scholing 1Gezin1plan ook bij nieuwe medewerkers - “oog voor de nood van kinderen” (versterken van onze bemoeienis, waar ouders hun opvoedingstaak lastig vinden) In paragraaf 5.1 worden de concrete werkzaamheden toegelicht. Samen met de medewerkers is een strategisch leer- opleidingsplan (incl. concreet scholingsplan) opgesteld. Naast verplichte scholingen biedt dit plan een kader voor het verbeteren van competenties van medewerkers via intervisie en werkbezoeken. De scholingen voor CJG zijn geïntegreerd in het opleidingsplan PZJ. Vanaf april 2011 werken de medewerkers in MH samen in CJG teams en CJG regio’s, waarbij integraal gewerkt wordt voor jeugd van 0 tot 19 jaar. In ZHN is dit in de meeste gemeentes ook het geval. De laatste gemeentes zullen volgen in 2012. Er is een start gemaakt met het invoeren van de CJG/JGZ huisstijl en daarbij is de gehele communicatie aan ouders onder de loep genomen. Dat vraagt eveneens aanpassing in het Digitaal Dossier (DDJ) JGZ. De producten van de sector PZJ, met uitzondering van het product Inspectie Kinderdagverblijven, zijn subregionale producten. In toenemende mate vindt er overleg en afstemming plaats tussen de subregio’s over het beleid en de uitvoering van de werkzaamheden. Het uitvoeringsplan 2011 is integraal opgesteld voor wat betreft de integratie JGZ 0-19 als voor afstemming tussen beide subregio’s. De producten zijn qua indeling geclusterd conform de indeling in het productenhandboek 2012; er is onderscheid gemaakt tussen basistaak en aanvullende dienst/maatwerk. De cijfers in het jaarverslag voor JGZ 0-19 en Logopedie zijn voor het eerste gegenereerd uit het DD JGZ. Daar de export module nog niet optimaal functioneert is hier en daar geëxtrapoleerd of gecorrigeerd op basis van de tijdschrijfregistratie. Naar verwachting zullen de cijfers in 2012 verder aan betrouwbaarheid winnen door aanpassingen in de software van het DD JGZ pakket.
57
8.1
PZJ Algemeen
Digitaal Dossier JGZ (DD-JGZ) 2011 is het jaar geweest waarin de eerste versie van het digitaal dossier is geïmplementeerd. In tegenstelling tot het soms heersend beeld is het geen statisch dossier maar een dossier in opbouw. Voortdurend vinden er verbeteringen plaats, zowel binnen de RDOG alsook vanuit de leverancier. Gebruik door zoveel grote partijen in Nederland genereert nieuwe wensen en brengt oude zwaktes in het dossier naar boven. Gebruikers zoeken een gebruiksvriendelijkheid die te midden van de ontwikkelingen niet altijd voldoende zichtbaar is. Het dossier zal, net als het oude papieren dossier ook uiterst relevante bron moeten zijn van monitor gegevens die door veel belanghebbenden gebruikt kunnen worden. 2011 is het jaar geweest van de basis; de switch van papier naar computer, het leren omgaan met programma en computer en het werkbaar maken van het dossier. 2012 zal meer gericht zijn op de opbrengst, zijn cijfers voldoende betrouwbaar, hoe maken we ze optimaal bruikbaar, wie moet, wil of kan iets met de gegevens doen. Daarnaast zal verder gewerkt worden aan het gebruiksvriendelijker maken van het dossier en het realiseren van een maximaal rendement met een minimum aan administratieve inspanningen. Kwaliteitsmanagementsysteem De invoering van het digitale dossier, de CJG-ontwikkelingen en de integratie van JGZ 0-4 heeft in belangrijke mate de agenda bepaald voor het kwaliteitsmanagement. De kwaliteitsdocumenten van de drie JGZ 0-4 organisaties zijn geactualiseerd en geborgd in het digitale kwaliteitshandboekhandboek. Op basis van een onderhoudsschema zijn ook de kwaliteitsdocumenten van JGZ 4-19 en logopedie geactualiseerd. Diverse protocollen of werkinstructies zijn afgestemd tussen de subregio’s en/of voor de integrale JGZ. Nieuwe werkinstructies/handleidingen zijn opgesteld, o.a. handleiding digitaal dossier en werkinstructie Burgerservicenummer. Van de producten Inspectie Kinderopvang en Basiszorg kwetsbare kinderen is het primaire proces beschreven en met de onderliggende kwaliteitsdocumenten opgenomen in het kwaliteitshandboek. Begin december vond de externe audit plaats. De inzet was her-certificering voor de komende 3 jaar. In totaal zijn er verspreid over drie dagen 14 gesprekken gevoerd met management en uitvoerenden over onze werkprocessen. Het beeld dat de auditor hiermee kreeg was zeer positief. In al die gesprekken zijn geen tekortkomingen geconstateerd. De conclusie was dan ook dat wij voldoen aan de normen en nog steeds HKZ-waardig zijn. De afdeling Inspectie Kinderopvang werd dit jaar voor het eerst getoetst en ook zij slaagde met vlag en wimpel. De afdeling IKO mag nu ook het HKZ-certificaat aan de muur hangen. Innovatietraject De uitwerking van een visie en de uitvoering van innovatie is breed weggezet in de regio Hollands Midden. Er is een innovatie programma opgesteld met de naam “Samen ontwikkelen en Samen verbeteren”. In 2011 zijn de volgende vier groepen voor vernieuwing van de JGZ geformuleerd, nl.: • Vinden • Vaststellen • Versterken en verbinden • Verdiepen Binnen deze werkgroepen vallen verschillende projecten die als doel hebben concrete verbeteringen te formuleren en uit te voeren. Deze verbeteracties betreffen zowel verbeteringen die direct ingevoerd
58
kunnen worden (“quick wins”) als verbeteringen die nader onderzoek behoeven (onderzoeksvragen) of een langer traject zullen hebben. In 2011 is er een start gemaakt of een verbeterproject uitgevoerd o.a. met betrekking tot: Gastvrijheid: Er zijn diverse trainingen gegeven aan CB assistentes klantvriendelijkheid en bevorderen uitwisseling tussen ouders in de boxenkamer. Herijking basistakenpakket: Onderzoek naar weglaten 7 maanden contact is afgerond. De onderzoekgegevens zijn verzameld en de resultaten zijn in een verslag verwerkt wat begin 2012 gepresenteerd zal worden. Flexibilisering van het integrale aanbod Jeugdgezondheidszorg van de GGDHM voor kinderen van -9 maanden tot 19 jaar De klant staat centraal in de samenwerking en organisatie van zorg rond het kind. Onderzoek is in dit kader gedaan en de resultaten hiervan worden begin 2012 gepresenteerd. Ontwikkeling samenwerkingsplatform: start gemaakt met de ontwikkeling van een samenwerkingsplatform wat gaat dienen ter ondersteuning en bevordering van de samenwerking van de medewerkers betrokken bij het innovatie traject PZJ VVE traject op de basisschool: Proefproject heeft plaatsgevonden en de resultaten hiervan worden verwerkt. Er is een werkinstructie geschreven. Aanpassing website CJG Goudse regio is uitgevoerd. Strategisch opleidingsplan is ontwikkeld voor de gehele PZJ Email gebruik: In juli 2011 is het gebruik van persoonlijke email in het contact met de klanten (ouders en jongeren) in het gehele werkgebied van de PZJ 0-19 jaar geïmplementeerd. Academische werkplaats Jeugd In 2010 heeft ZONmw de aanvraag voor de Academisch werkplaats-jeugd Noordelijk Zuid-Holland gehonoreerd. De al bestaande samenwerking tussen GGDen, LUMC en TNO van de Academische Werkplaats Public Health Noordelijke Zuid-Holland is uitgebreid tot een Academische werkplaats jeugd. Met een groot aantal nieuwe deelnemers op het gebied van de jeugdgezondheidszorg, jeugdwelzijn, jeugd geestelijk gezondheidszorg, jeugdzorg en onderwijsinstellingen wordt samengewerkt. De doelstelling van de AWPJ NZH is het verbeteren van de integrale ketenzorg voor de jeugd, op maat en naar de behoeften van kind en omgeving, evenals de ondersteuning van CJG’s in de regio, door middel van verbinding van ontwikkeling, onderzoek en opleiding. In 2011 zijn vier projecten van start gegaan: onderzoek en ontwikkeling naar een methode van risicotaxatie en – management voor het CJG (samen opletten), het bereiken van migrantengezinnen met interventies ter preventie van psychosociale problemen en opvoedingsproblemen (samen opvoeden), 1 gezin 1plan, onderzoek naar de verbetering van zorgcoördinatie (samen optreden) en een interactief implementatieen onderwijsnetwerk ( samen opleiden). Tijdens een startbijeenkomst op 25 mei 2011 in Den Haag zijn gezamenlijke thema’s geformuleerd die we leidend achten voor de bijdragen aan de zorg voor jeugd vanuit de AWP-j NZH. GGD Hollands Midden is verantwoordelijk voor het project Samen opletten en levert een bijdrage in het project samen optreden. Mei 2011 is het project Samen Opletten gestart met inrichting projectstructuur, plan van aanpak, analyse en voorbereidingen voor de uitvoering van vier ontwikkelpilots in Hollands Midden. Deze zullen in nauwe samenhang met het interne innovatietraject flexibilisering basistakenpakket jeugdgezondheidszorg en de ontwikkeltrajecten van gemeenten over de transitie jeugdzorg worden gerealiseerd in 2012. De jeugdgezondheidszorg neemt verder deel aan de themagroep jeugd, waar professionals van beleid, praktijk en onderzoek onderzoeksthema’s formuleren en de voortgang van onderzoeksprojecten bewaken die relevant zijn voor de praktijk.
59
8.2
Contactmomenten JGZ 0-19
8.2.1. Productiecijfers JGZ 0-4 Onderstaande tabel geeft de cijfers weer van de JGZ 0-4 voor beide subregio’s, gebaseerd op het eerste jaar registreren in het digitaal dossier. De gegevensvastlegging in het digitale dossier betreft niet het gehele jaar. De cijfers zijn of aangevuld vanuit de “oude” registratie of geëxtrapoleerd of gecorrigeerd op basis van de tijdschrijfregistratie. Daarnaast zijn er ongetwijfeld in de aanloopfase afwijkingen/invulfouten in de registratie opgetreden. Dit is de reden waarom uitspraken over trends en vergelijkingen met vorig jaar achterwege zijn gebleven. Naar verwachting zullen de cijfers in 2012 verder aan betrouwbaarheid winnen. De regio ZHN is ongeveer 2x zo groot als de regio MH. Deze verhouding komt dan ook tot uiting in de aantallen standaard contactmomenten. Activiteit Standaard huisbezoek Standaard contactmomenten zuigelingen Standaard contactmomenten peuters Contactmomenten op indicatie waarvan huisbezoeken op indicatie Inloopspreekuur Alleen vaccinaties Verwijzingen en interventies totaal Kinderen in VVE doelgroep Gebruik GO-poli (MH)
MH 2.730 22.285 13.607 5.248 2.000 2.144 187 2.016 162 290
ZHN 6.070 48.923 27.049 7.949 341 5.983 1.461 5.177 275
8.2.2. Productiecijfers JGZ 4-19 Met ingang van dit jaar is in navolging van de subregio Midden-Holland gekozen voor een rapportage van de JGZ 4-19 cijfers per kalenderjaar, waarmee afscheid is genomen van rapportage per schooljaar. Ook hier is de verhouding 2:1 terug te vinden in de standaard contactmomenten PGO groep 2 Basis Onderwijs, screening groep 7 en PGO klas 2 Voortgezet Onderwijs. Het verschil in aantallen extra contactmomenten wordt hoogst waarschijnlijk veroorzaakt door afwijkingen/invulfouten in het registreren.
Activiteit PGO groep 2 Basis Onderwijs PGO groep 7 Basis Onderwijs Screening groep 7 PGO klas 2 Voorgezet Onderwijs PGO Speciaal onderwijs Extra contactmoment op verzoek van JGZ Extra contactmoment op verzoek van anderen Extra contactmoment op verzoek van onbekend Aanbod / PGO Nieuwkomers Onderzoek, soort onbekend
MH
ZHN
2.724 25 2.572 2.176 356 1.768 453 3.626 31 53
5.951 116 6.124 5.702 728 7.242 2.630 137 44 60
Totaal
13.784
28.674
De effectiviteit van de PGO’s is in onderstaande tabellen weergegeven. Bij respectievelijk 61% (ZHN) en 48% (MH) van de kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs zijn ‘bevindingen’ (risico’s voor de ontwikkeling en gezondheid) geconstateerd. Deze leidden tot een advies, her-controle dan wel interventies (zoals kortdurende begeleiding, huisbezoek, 1gezin1plan) en, indien er sprake is van ernstigere (psychosociale) gezondheidsproblemen tot een verwijzing naar curatieve zorg. De percentages voor klas 2 in het Voortgezet Onderwijs bedragen 48% (ZHN) en 17% (MH). Het contactmoment klas 2 VO verschilde tussen de subregio’s ZHN en MH. In MH werd tot en met schooljaar 2010-2011 bij alle leerlingen klas 2 Voortgezet Onderwijs een vragenlijst afgenomen. De jongeren werden op basis van de score of op indicatie van school/ouders/ de jongere zelf uitgenodigd voor een gesprek. Alleen deze laatste groep werd voorheen geregistreerd. Met ingang van september 2011 is dit contactmoment verbeterd: alle leerlingen krijgen een vragenlijst, worden gemeten en gewogen en krijgen een kort gesprek. Dit, samen met de aanpassingen in de registratie door de komst van het digitaal dossier verklaart de stijging in het aantal leerlingen wat gezien is en de nog te lage aantallen gezien in vergelijking met het aantal leerlingen in klas 2 in MH (ruim 3000). Acties n.a.v. standaard contactmomenten in groep 2 (BaO) en klas 2 (VO) in de regio Zuid-Holland Noord
61
Acties n.a.v. standaard contactmomenten in groep 2 (BaO) en klas 2 (VO) in de regio Midden Holland
Geplande zorg bestaat uit advies, planning van een extra contactmoment, overleg met derden/school of verwijzing.
8.3
JGZ extra zorg
Vanaf 2012 is JGZ extra zorg een afzonderlijk product van de JGZ 0-19. Cijfers over extra contactmomenten / contactmomenten op indicatie zijn nu terug te vinden in de tabellen van paragraaf 5.2. Volgend jaar worden de cijfers onderscheiden en afzonderlijk toegelicht. In ZHN volgt in maart een uitgebreide jaarrapportage van de JGZ 0-19 jaar inclusief de aanvullende diensten en maatwerk. Goudvis, voorheen signalering en integrale vroeghulp (MH) Goudvis is een interdisciplinair samenwerkingsververband. De poli bestaat uit 2 teams van artsen en psychologen. Twee jeugdverpleegkundigen doen de trajectbegeleiding van ouders en kind naar één van de ketenpartners. In totaal hebben zij in 2011 12 trajecten begeleid. De trajectbegeleiding kost meer tijd dan er voor gereserveerd is: in 2011 ruim 14 uur per traject. Daarbij komt nog overleg en afstemming. Er zijn veel aanmeldingen bij Goudvis en voor ouders is het prettig dat zij op snelle wijze geholpen worden en dat hun kind tijdig de juiste zorg krijgt. Pipopoli (MH) In 2011 zijn 25 kinderen door de Pipo poli van het Groene Hart ziekenhuis verwezen naar de Jeugdgezondheidszorg van de GGD. De Jeugdverpleegkundige is n.a.v. het huisbezoek gestart met de plaswekker bij deze kinderen. De bedplas begeleiding heeft ervoor gezorgd dat 9 kinderen droog zijn. Bij 16 kinderen loopt de begeleiding nog. Arbozorg voor leerlingen (ZHN) Het project arbozorg voor leerlingen wordt gefinancierd door de gemeente leiden. Er zijn middelen ter beschikking gesteld om leerlingen die opvallend vaak verzuimen en daarbij als reden ziekte opgeven, in contact te brengen met de jeugdgezondheidszorg van de GGD. Een jeugdarts brengt in beeld wat de 62
aard en achtergrond is van het ziekteverzuim om zo in samenwerking met leerling, de ouders en de school door middel van een reïntegratieplan met gerichte adviezen en interventies het verzuim te verminderen en uitval te voorkomen. De resultaten worden beschreven in een jaarlijkse projectevaluatie. In 2011 is het project door een jeugdarts uitgevoerd samen met verpleegkundigen. Geconstateerd wordt dat de problematiek die op basis van ziekteverzuim wordt aangetroffen zwaar is en niet altijd makkelijk te doorbreken. De jeugdarts kan goede stappen zetten richting huisartsen en GGZ. Er wordt intensief samengewerkt met Bureau leerplicht. Er zijn contacten gelegd met het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs om met alle scholen afspraken te maken over intensivering van hun registratie van ziekteverzuim en zowel vanuit jeugdgezondheidszorg als vanuit leerplicht om een goede manier vervolg te geven na signalering van zorgwekkend ziekteverzuim. Preventie van zorgwekkend ziekteverzuim in het Voortgezet Onderwijs (MH) Als je ziek bent blijf je thuis en doe je even niet meer mee. Niet erg als dit incidenteel gebeurt. Het wordt problematisch als het ziekteverzuim lang duurt of zeer regelmatig voorkomt. Dan is de kans groot dat er achterliggende problemen zijn. De Jeugdgezondheidszorg wordt steeds meer geconfronteerd met zorgwekkend ziekteverzuim. Er is behoefte aan meer kennis over dit onderwerp en een eenduidige richtlijn. Een werkgroep, samengesteld uit Jeugdgezondheidszorg en Leerplichtambtenaren, is gestart met het opstellen van een werkinstructie aanpak begeleiding zorgwekkend ziekteverzuim. In de werkinstructie worden afspraken gemaakt over samenwerking en afstemming zodat dit voor de betrokken disciplines helder is. Dit met als doel: de jongere zo snel mogelijk terug naar school te laten gaan! In 2011 is een pilot zorgwekkend ziekteverzuim gestart. Vanaf april worden leerlingen aangemeld en begeleid door jeugdverpleegkundigen. In de periode van april-december 2011 zijn 97 leerlingen aangemeld. Van 45 leerlingen is de begeleiding afgesloten en hebben de school hervat.
8.4
Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma
(bron: rapport Vaccinatiegraad RVP Nederland verslagjaar 2011, RIVM) D(K)TP en BMR 9-jarigen (betreft kinderen die 10 jaar zijn geworden in 2011) In Zuid-Holland Noord hebben de meeste gemeenten een vaccinatiegraad die boven het Nederlandse gemiddelde ligt (figuur 1 en 2). Alle gemeenten in Zuid-Holland Noord hebben een vaccinatiegraad boven de 90%, de vaccinatiegraad die ten minste behaald zou moeten worden voor voldoende groepsimmuniteit. In de gemeenten Oegstgeest en Katwijk zijn de percentages voor beide vaccinaties in 2011 gestegen ten opzichte van 2010, in de gemeenten Voorschoten en Noordwijkerhout zijn deze percentages gedaald. In Zoeterwoude en Alphen a/d Rijn is alleen het percentage kinderen dat is gevaccineerd voor D(K)TP gestegen. In Midden-Holland heeft een aantal gemeenten een vaccinatiegraad ruim onder de 90%, te weten Bergambacht en Ouderkerk (figuur 3 en 4). In deze gemeenten zijn de percentages gedaald ten opzichte van 2010. Andere gemeenten die een daling in de percentages laten zien, zijn Schoonhoven, Boskoop en Nederlek. In Vlist zijn de percentages nu boven de 90%, deze zijn iets gestegen ten opzichte van 2010.
63
Figuur 1. D(K)TP 9-jarigen 2011 Zuid-Holland Noord
Figuur 2. BMR 9-jarigen 2011 Zuid-Holland Noord
64
Figuur 3. D(K)TP 9-jarigen 2011 Midden-Holland
Figuur 4. BMR 9-jarigen 2011 Midden-Holland
HPV-vaccinatie meisjes geboren 1993 t/m 1996 Op basis van een advies van de Gezondheidsraad is vanaf voorjaar 2010 de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker opgenomen in het RVP. Deze vaccinatie is gericht op meisjes geboren op of na 1 januari 1997. In 2009 vond de eenmalige inhaalvaccinatiecampagne plaats voor meisjes geboren in 1993 tot en met 1996. Het landelijk vaccinatiepercentage voor de HPV-inhaalcampagne is 52,3%. Bijna alle gemeenten in Zuid-Holland Noord zitten hier boven. Alleen in de gemeente Katwijk is het percentage kleiner dan het landelijk gemiddelde. Met betrekking tot de D(K)TP en de BMR-vaccinaties scoorde Katwijk steeds hoger dan het landelijk gemiddelde. In Midden-Holland ligt het percentage gevaccineerde meisjes in zes van de tien gemeenten onder het landelijk gemiddelde. Bergambacht en Vlist zitten hier in buurt van het landelijk gemiddelde, terwijl de percentages voor D(K)TP en BMR-vaccinaties ruim onder het landelijk gemiddelde zitten. Voor de gemeenten Schoonhoven en Zuidplas geldt dat zij wat betreft de HPV-vaccinaties lager scoren dan het landelijk gemiddelde, terwijl de percentages voor D(K)TP en BMR juist relatief hoog zijn. Ouderkerk scoort voor alle typen vaccinaties ruim onder het landelijk gemiddelde. 65
Figuur 5. HPV meisjes 1993-1996 Zuid-Holland Noord (2011)
Figuur 6. HPV meisjes 1993-1996 Midden-Holland (2011)
Het Rijksvaccinatieprogramma JGZ 0-4 Ook dit jaar is in het uitvoeringsgebied Hollands Midden voor de populatie kinderen 0 tot en met 4 jaar, een vaccinatiegraad behaald die boven de WHO ondergrens van 90% ligt. Wat betreft het beeld per gemeente; de vaccinatiegraad is ten opzichte van voorgaande jaren nauwelijks veranderd. Actuele informatie op dit punt is terug te vinden op de website van het RIVM: http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/210021014.xls
66
8.5
Logopedie
Logopedisten zijn van oudsher betrokken bij het vroegtijdig signalen van taal- en spraakstoornissen bij kinderen. De Wet Publieke Gezondheid regelt dat gemeenten bij jeugdigen nagaan of er sprake is van spraak- en taalstoornissen. Naar schatting heeft minimaal 5-15% van alle peuters en kleuters problemen met hun taal en/of spraak. Taalontwikkelingsstoornissen zijn daarmee één van de meest voorkomende aandoeningen die voorkomen bij kinderen in Nederland (Reep – van den Bergh, et al. 1995). Bij ongeveer 7% is er sprake van een ernstige, hardnekkige taalontwikkelingsprobleem (SLI) (Tomblin et al., 1997; Johnson et al., 1999). Niet bij alle kinderen tussen 0 en 4 jaar kunnen de factoren die de spraaktaalontwikkeling negatief beïnvloeden gesignaleerd worden. Sommige spraaktaalproblemen manifesteren zich pas na het vierde jaar. Het gaat dan bijvoorbeeld om problemen met articulatie, fonologie, pragmatische aspecten van taal en/of vloeiendheidsstoornissen en de risicokinderen voor lees en schrijfproblematiek. Uit een Nederlands bevolkingsonderzoek onder leerkrachten blijkt dat ruim 20% van de jongens en 10% van de meisjes van zes en zeven jaar een spraakprobleem heeft. Op tien- en elfjarige leeftijd zijn deze percentages respectievelijk 15% en 5%, en op twaalf- en dertienjarige leeftijd voor beide geslachten rondom 5% (Verhulst et al. 1997). De logopedie binnen de GGD Hollands Midden kent de volgende producten: preventieve logopedie: screenen, onderzoeken, adviseren, controleren en kortdurend begeleiden van 4-13 jarigen in het regulier basisonderwijs onderzoeken, adviseren en controleren van 0-4 jarigen op het logopedisch spreekuur op het consultatiebureau (als aanvullende dienst c.q. maatwerk) observeren, onderzoeken, adviseren en controleren van 2-4 jarigen op de peuterspeelzaal (als aanvullende dienst c.q. maatwerk) curatieve logopedie (alleen in Midden-Holland); behandelen van 4-13 jarigen in het regulier basisonderwijs op verwijzing van de huisarts voorlichting en deskundigheidsbevordering op verzoek onderzoeken en adviseren van leerlingen in het voortgezet onderwijs De logopedisten van Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar zijn in 2011 betrokken geweest bij activiteiten van de Centra voor Jeugd en Gezin. Tevens zijn de logopedisten in de regio Midden Holland betrokken bij de Vroeg Voorschoolse Educatie (VVE) activiteiten, de toeleiding, vervolg en evaluatie van het VVEtraject (pilot Gouda en Boskoop). Niet alleen op de logopedische spreekuren vindt vroeg-signalering van spraak- en taalproblemen plaats, ook peuterspeelzalen en kinderdagverblijven zijn belangrijke partners. Op deze manier is een goede doorgaande lijn in zorg gewaarborgd. Door de toenemende bezuinigingen staat de zorg voor het jonge kind onder druk, maar door het aanbieden van kwalitatief goede zorg op een effectieve manier kan de logopedie een uitstekende bijdrage leveren aan de vroegsignalering. JGZ- logopedie zal in 2012 zowel intern als extern de plaats van de logopedie in de zorg voor het jonge kind blijven benadrukken. Vanwege de verschillen in werkwijze en registreren tussen de regio’s Midden Holland en Zuid-Holland Noord zijn de jaarcijfers niet één op één te vergelijken. Vanaf februari 2011 (MH )/ augustus 2011 (ZHN) registreren beide subregio’s in het Digitaal dossier Jeugdgezondheidszorg. In de loop van 2012 zal de preventieve logopedie uniform, zowel in Zuid-Holland Noord als in Midden Holland, aan de gemeenten aangeboden worden.
67
Productiecijfers Midden-Holland Jaar
2011
2010
2009
2008
2007
Kinderen gescreend
2478
2668
2796
2808
2865
Kinderen onderzocht
1364
1128
1028
1026
1132
Onderzoeken
1560
1889
1740
1683
1748
Kinderen met interventies
1693
1756
1893
1816
1922
Interventies
2146
3039
3780
3781
4033
Kinderen gecontroleerd
--
68
248
313
294
Controles
--
72
304
359
337
Productiecijfers Zuid-Holland Noord Jaar
2011
2010
2009
2008 2007
Kinderen gescreend
2072
2181
2658
2502 2470
Kinderen onderzocht
2141
665
713
632 710
Nadere onderzoeken
665
390
409
314 308
1830
1914
2058
1999 2104
--
912
1257
956 1238
1755
1941
2389
2111 2029
Oudergesprekken Controles Kortdurende begeleiding
De controles komen zowel in de regio Midden Holland als Zuid Holland Noord te vervallen. Indien nodig, bijvoorbeeld bij risico-/zorgleerlingen, worden er (controle)onderzoeken gedaan. Dit is conform de afspraken om de preventieve werkzaamheden doelmatiger en efficiënter in te vullen. In de tabellen is dit te zien doordat het aantal onderzochte kinderen in 2011 is toegenomen, daar zijn nu ook de kinderen opgenomen die eerdere jaren bij controle vermeld stonden.
In de regio Zuid-Holland Noord schommelt het aantal kinderen omdat een aantal gemeenten besloten heeft de preventieve logopedie niet meer door de GGD te laten uitvoeren en andere gemeenten dit juist weer wel bij de GGD HM zijn gaan afnemen. In de tabel is te zien dat de ernst van de stoornissen is toegenomen omdat steeds meer nadere onderzoeken worden afgenomen. Dit zijn dan vooral langduriger, uitgebreide taalonderzoeken om de problemen goed in kaart te kunnen brengen en ouders, kind en school zo goed mogelijk te kunnen informeren over een juist vervolgtraject. Als gevolg daarvan is ook het aantal kortdurende begeleidingen afgenomen. Deze worden alleen aangeboden als de verwachting is dat de zes begeleidingen voldoende resultaat zullen opleveren.
Screeningsresultaten Hollands Midden
MH Productiecijfers 2011
ZHN
n
%
n
%
2478
100%
2072
100%
830
33%
997
48%
Niet-pluis
207
8%
445
21%
Pluis met aandachtsgebied
557
22%
500
24%
66
3%
52
3%
Aantal kinderen gescreend Aantal kinderen met stoornissen Waarvan:
Onbekend
68
Aantal kinderen zonder stoornissen
1602
65%
1062
51%
Aantal kinderen waarvan stoornis onbekend
46
2%
30
1%
Niet gezien: geen toestemming
21
34 MH
Gevonden stoornissen Stem Taal Articulatie Spraak verstaan (gehoor) Vloeiendheid Mondgedrag Nasaliteit Auditieve vaardigheden Overig (gedrag, selectief mutisme) Totaal Curatieve zorgactiviteiten in Midden-Holland Jaar Kinderen onder zorg Kinderen behandeld Behandelingen
ZHN
n 41 154 392 18 37 182 10
% 5% 18% 47% 2% 4% 22% 1%
100%
n 98 257 483 43 50 332 11 121 87 1482
% 7% 17% 33% 3% 3% 22% 1% 8% 6% 100%
834
2011 nog niet bekend 765 8035
2010
2009
2008
2007
23846 803 8761
24151 791 9000
24455 778 8276
24731 818 8633
Toelichting: Startperikelen in de overgangsfase (vanaf februari 2012) van registratie in OpenCare (Midden Holland) naar Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg en de start (augustus 2012) van registreren in DD JGZ in Zuid-Holland Noord zijn de oorzaak van onderrapportage van het aantal interventies en een aantal ontbrekende gegevens bij de screening. Ook dit jaar is bij de screening in de rubriek “kinderen met stoornissen” onderscheid gemaakt tussen kinderen die naar aanleiding van de screening niet pluis zijn en kinderen die pluis zijn, maar waarbij wel één of meer aandachtsgebieden vastgesteld is. De ouders van de kinderen, die aangemerkt worden als pluis met aandachtsgebied, worden eenmalig opgeroepen voor informatie en advies over dit aandachtsgebied. De kinderen met stoornissen die logopedische behandeling nodig hebben, worden na de screening verwezen naar zelfstandige logopediepraktijken. De gegevens van de screening worden jaarlijks geanalyseerd en besproken.
8.6
Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen ZHN
Bkk heeft een preventieve doelstelling, namelijk het voorkomen dat er zich bij kinderen ernstige problematiek ontwikkelt in een gezin met ouders met psychiatrische problemen en/of verslavingsproblematiek. Dit gebeurt dan met name door de gevolgen van de ziekte van de ouder(s) voor het kind te verminderen en voldoende basiszorg te bieden. Naast gebruikmaking van verschillende theorieën over ontwikkeling, gezinssystemen en behandeling werkt Bkk volgens het principe van case management en 1gezin1plan, waarbij de basiszorgcoördinator optreedt als neutrale casemanager in de hulpvraag van het gezin. De interventies richten zich 69
voornamelijk op de hulp- en zorgverleners (het formele netwerk) rondom het gezin.. De basiszorgcoördinator stemt de hulp, die het gezin vanuit verschillende instellingen ontvangt, op elkaar af in nauw overleg met alle betrokkenen, inclusief de ouders. Resultaten in 2011: • Gezinnen in zorg: 110 • Gezinnen nieuw gestart 42 • Gezinnen afgesloten 42 • Er stonden aan het eind van het jaar 3 gezinnen op de wachtlijst, alle meldingen worden binnen 3 maanden in zorg genomen • Er is 31 keer telefonisch consultatie geboden aan professionals of melders • Er is een nieuwe folder voor ouders gemaakt en die wordt nu gedrukt • Er is bij 4 externe partijen een voorlichting gegeven over Bkk en intern bij alle CJG coördinatoren. • Klanttevredenheidsonderzoek: alle afgesloten gezinnen krijgen een KTO opgestuurd die ze anoniem kunnen invullen en opsturen. Er zijn 22 formulieren retour gestuurd van de 55 gestuurde formulieren in 2011. • Er is gestart met het HKZ traject en de interne en externe audit zijn geweest en met goed gevolg beoordeeld. • Alle gezinnen hebben een zorgplan vanuit het format 1G1P. • In principe komt er voor alle gezinnen een waakvlam, behalve voor de gezinnen die na een intake toch niet verder in zorg blijven of geen toestemming hebben gegeven voor gegevensuitwisseling (deze gaan niet in begeleiding). • Er zijn 10 gezinnen die zijn aangemeld niet in zorg gekomen door verschillende redenenen. Bij 3 gezinnen waren te weinig hulpverleners in het gezin betrokken om te coördineren. Het advies is gegeven om nog een zorgpartij in het gezin in te zetten (via 1G1P), waarna een heraanmelding kan plaatsvinden. Bij 2 gezinnen was er sprake van MEE coördinatie. Bij 2 gezinnen was er geen sprake van GGZ problematiek. Bij 1 gezin woonden de kinderen bij opa en oma. Eén gezin was al twee keer eerder in zorg geweest en nu overweegt BJZ een Raadsmelding, en bij 1 gezin zou Bkk geen meerwaarde hebben omdat BJZ al casemanager was.
70
8.7
Prenatale voorlichting en zorg MH
Nadat in 2010 een concept-bestuurs-advies werd geschreven omtrent de pre- en perinatale voorlichting en Zorg is in 2011 nader vorm gegeven aan de volgende speerpunten: • Ketensamenwerking voorlichting Hiervoor is aangesloten bij een werkgroep vanuit In Zwang, het regionale e e samenwerkingsverband van 1 en 2 lijns verloskundigen; • Ketensamenwerking gegevensoverdracht en zorgcoördinatie Hiervoor is een werkgeroep opgericht waarin JGZ, Kraamzorg en verloskundigen op regionaal niveau onderzoeken hoe de onderlinge gegevensoverdracht en zorgcoördinatie kan worden vormgegeven en vervolgens vastgelegd; • Regionale samenwerking Hiervoor is aangesloten bij het regionaal Consortium dat in het kader van de ZonMWonderzoeksfinanciering rond de perinatale fase is opgericht in de regio Noordelijk Zuid-Holland. Het consortium zal straks in de sub-regionale consortia elk en deel van het beoogde onderzoek oppakken. Hierin zal de bovengenoemde werkgroep ketensamenwerking worden voortgezet; • Veldpeiling zorgbehoefte Er is gestart met een beknopte telefonische enquête onder alle verloskundige praktijken in de regio. Naar aanleiding daarvan zal ook een schriftelijke enquête worden uitgezet onder aanstaande ouders. Onderwerp is de mate van voorlichting en zorg zoals deze nu in de regio beschikbaar is en de wensen van zowel aanstaande ouders als professionals voor de toekomst; • Uitwerking beleidskader Op grond van verschillende werkgroep-bijeenkomsten is, voortvloeiend uit het bestuursadvies uit 2010, een bondig beleidskader geformuleerd waarin ook de visie van de verschillende ketenpartners benoemd is; • Werkconferentie samenwerking Op 27 september is in Bodegraven een werkconferentie georganiseerd voor alle professionals in de perinatale keten. Het programma was vol en zeer gevarieerd. Het begon met een plenair gedeelte waarin enerzijds de beleving van de bevalling voor moeders en de onderzoeksplannen van het regionaal consortium centraal stonden en waarin anderzijds aandacht was voor de initiatieven en actuele ontwikkelingen in de regio Midden-Holland, zoals de POP-poli, de werkwijze MEE rond zwangeren en de invoering van Stevig Ouderschap prenataal. Na een korte pauze werd de rest van de middag gevuld volgens de principes van halen en brengen: in 3 rondetafelgesprekken werd gezamenlijk nagedacht over voorlichting, samenwerking en over de mogelijke koppeling van Hielprik en Neonatale Gehoor Screening (NGS). Vervolgens werden de aanwezigen gevoed met kennis en vaardigheden in een drietal inhoudelijke workshops met als thema’s Media-aandacht, nieuwe gespreksvaardigheden en preventie van Shaken Baby Syndrom. Met een opkomst van ruim 60 professionals en veel zeer enthousiaste reacties mag de werkconferentie als geslaagd beschouwd worden. Plannen voor 2012 De resultaten waar de verschillende werkgroepen zich dit jaar op gericht hebben, dienen volgende jaar door de betrokken partners onderschreven en breed geïmplementeerd te worden. Dit zal nog de nodige coördinatie vergen. In het kader van het regionaal consortium zal in deze subregio de samenwerking moeten uitkristalliseren in een voorlichtingsaanbod dat ook voor risicogroepen beschikbaar, bekend en toegankelijk is. Dit aanbod zal zodanig geïmplementeerd moeten worden dat het enerzijds past binnen de uitgezette koers, ongeacht de honorering van de onderzoeksvraag van het regionaal Consortium bij ZonMW. Tegelijkertijd dient het aanbod aanknopingspunten te bieden voor onderzoek wanneer de aanvraag bij ZonMW wordt gehonoreerd. 71
Naast dit aanbod van voorlichting zal ook worden geïnvesteerd in verdere invoering van Stevig Ouderschap prenataal, een aanbod van prenatale huisbezoeken dat door de ketenpartners als buitengewoon bruikbare methodiek wordt beschouwd in de begeleiding van aanstaande ouders met een verhoogd risico.
8.8
Zorgcoördinatie
Zorgnetwerken Voor kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar zijn er per gemeente zorgnetwerken. Deze worden gecoördineerd door een jeugdverpleegkundige van de JGZ. Voor kinderen ouder dan 4 jaar zijn er schoolgebonden zorgnetwerken: in het Basisonderwijs (Meerpartijenoverleggen) en het Voortgezet Onderwijs (zorgadviesteams). De jeugdgezondheidszorg is vaste partner in deze netwerken. Daarnaast neemt de JGZ ook deel in alle zorg- en begeleidingsnetwerken op het Speciaal Onderwijs. In alle gemeenten zijn Centra voor Jeugd en gezin tot stand gekomen. In samenwerking met de CJG partners zijn de JGZ medewerkers geschoold in ‘1 Gezin 1 plan’ en nemen deel aan casuïstiekoverleggen in CJG verband. Daarnaast neemt de JGZ deel aan de casuïstiek-overleggen voor de multiproblemgezinnen (MPG overleg in ZHN), gezinscoachprojecten (MH) , signaleringsoverleggen en enkele buurtnetwerken. JeugdMATCH (JM) De GGD heeft in de regio Hollands-Midden het functioneel en inhoudelijk beheer van JeugdMATCH. In 2011 is het werken met JeugdMATCH verder ingebed; zowel in de afzonderlijke instellingen als in de ontwikkelingen in de beide regio’s. Het systeem is korte tijd uit de lucht geweest ivm problemen met het veiligheidscertificaat, zoals bij meer landelijke sites. Voor JeugdMATCH zijn er geen aanwijzingen dat dit tot problemen heeft geleid. Er zijn geen klachten van cliënten binnengekomen. In MH resulteerden 1341 signalen in 401 matches. Aansluiting Vrouwen Opvang Centrum is geformaliseerd. Aansluiting met Veiligheidshuis en onderwijs is in gang gezet. De William Schrikker Groep is als nieuwe partner toegetreden. Er zijn voorbereidingen getroffen om het convenant JM aan te passen. Hiertoe hebben de organisaties hun werkprocessen beschreven, organisatieprofielen opgesteld en zijn er handleidingen geschreven voor intern gebruik. De overleggen met management hebben grotendeels in dit kader plaats gevonden. In ZHN zijn 2270 signalen geplaatst en was er 666 keer een match. De twee leerplicht organisaties in de regio zijn aangesloten evenals het CJG in de Gemeente Zoeterwoude. Daarnaast loopt het gesprek met verschillende organisaties over aansluiting in 2012. De aansluiting met de GGZ Kinderen en Jeugd is nog niet gerealiseerd, we streven naar het aansluiten van meerdere afdelingen van de GGZ tegelijk in 2012. 1Gezin1Plan; methodiek voor zorgcoördinatie In opdracht van Holland Rijnland voert de GGD de regionale coördinatie van het gebruik van de methode 1gezin1plan (1g1p) uit. In 2011 is veel aandacht besteedt aan de verdere implementatie van het gebruik van 1g1p bij verschillende organisaties middels gesprekken en presentaties. Bij de aangesloten organisaties is gezorgd voor één centraal aanspreekpunt per organisatie, met deze mensen is op basis van de monitor de methode geëvalueerd en wordt gewerkt aan verbetering. Daarnaast is met 8 partijen het gesprek gestart of zij ook met 1g1p willen gaan werken.
72
8.9
Opvoedingsondersteuning ZHN
Gezondheidsbevordering Jeugd ZHN: Zie de tekst in hoofdstuk 6 Opvoedingsondersteuning Opvoedingsondersteuning staat sterk in de belangstelling van de landelijke en lokale overheid. Het is één van de belangrijke functies van de Centra voor Jeugd en Gezin. Positief opvoeden / Triple P Triple P is een evidence-based opvoedingsondersteuningsprogramma op meerdere niveaus gericht op positief opvoeden. Triple P is bedoeld voor ouders met eenvoudige opvoedingsvragen tot gezinnen met meervoudige problemen in combinatie met stress, depressie en relatieproblemen. Alle JGZ 4-12 medewerkers in ZHN zijn getraind op niveau 2 (individueel en groeps) en/of niveau 3. Tevens zijn er verpleegkundigen 12-19 getraind op beide niveaus. In de regio MH en Duin- en bollenstreek is in 2010 een start gemaakt met het scholen van jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen 0-4 jaar en pedagogisch medewerkers van het Opvoedbureau in de methodiek op niveau 2 (individueel en groeps) en/of niveau 3. Dit scholingstraject is in 2011 afgerond. In 2011 zijn door de JGZ medewerkers 0-19 jaar in de regio ZHN ruim 3000 gezinnen ondersteund op niveau 2 door het geven van informatie en advies en 227 gezinnen op niveau 3 met een adviestraject van 3 á 4 bijeenkomsten. Er zijn in de regio 13 lezingen Triple P gegeven met gemiddeld 34 deelnemers. Deze lezingen zijn georganiseerd door het Servicepunt opvoedcursussen. Opvoedcursussen, themabijeenkomsten en Triple P lezingen Het Servicepunt Opvoedcursussen, een samenwerkingsverband tussen GGD, Activite, Libertas Leiden, Kwadraad en JSO, organiseert in de Leidse regio de oudercursussen en themabijeenkomsten. Dit jaar zijn ook op aanvraag van twee gemeenten uit de Duin & Bollenstreek Triple P lezingen georganiseerd vanuit het Servicepunt opvoedcursussen. De vraag naar meer cursussen op maat en gericht op risicogroepen heeft zich in 2011 voortgezet. Hieronder de resultaten: Cursussen Opvoeden & Zo: 3 keer Beter omgaan met pubers: 3 keer Drukke kinderen: 1 keer Koffie-opvoed-ochtenden: 1 keer Totale deelname aan cursussen: 77 ouders Lezingen Reeks 3 Triple P lezingen: 4 keer Triple P lezing 1: 1 keer Totale deelname aan lezingen: 442 ouders De docenten van de oudercursussen en de ouderavonden zijn afkomstig uit verschillende organisaties. De GGD leverde voor de cursussen en lezingen in de Leidse regio negen maal een docent. In de Duin- en Bollenstreek en in de Rijnstreek werden geen oudercursussen gegeven. Eind 2011 heeft een aantal gemeenten besloten dit weer op de pakken als onderdeel van de dienstverlening op het CJG.
73
In de regio MH organiseert de JGZ in verschillende gemeenten de cursus Peuter in Zicht en bijeenkomsten voor ouders van Meerlingen. In 2011 zijn in totaal 9 cursussen Peuter in Zicht gegeven, met gemiddeld 11 deelnemende ouders per cursus. Deze vonden 4x plaats in Gouda, 2x in Nieuwerkerk ad IJssel, 1x in Waddinxveen, 1x in Bodegraven en 1x in Reeuwijk. Daarnaast heeft in Nieuwerkerk ad IJssel een serie bijeenkomsten voor ouders van Meerlingen plaats gevonden, met 10 deelnemende ouders. Stevig Ouderschap (SO) Stevig ouderschap is een preventieprogramma dat zich richt op risicogezinnen met een pasgeboren kind, dat door middel van vroegtijdige opvoedingsondersteuning problemen op dit gebied wil voorkomen. Het programma richt zich op de ouder in diens context. De interventie bestaat uit 6 huisbezoeken van elk 75 minuten gedurende 18 maanden. In de gehele regio HM wordt dit preventieprogramma aangeboden. In ZHN zijn in 2011 208 ingestroomde trajecten en in MH 30. Stevig ouderschap plus: extra opvoedingsondersteuning (ZHN) De GGD heeft ook in 2011 in aansluiting op “Stevig ouderschap” van de thuiszorg “Stevig ouderschap plus” uitgevoerd. Doel is de systematisch signalering van opgroei- en opvoedproblemen in zorgwekkende gezinssituaties en vroegtijdige gerichte interventies. Op vijfjarige leeftijd voert het JGZteam deze brede risicosignalering uit. In 2011 hebben 8 gemeenten deel genomen aan stevig ouderschap plus, namelijk Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Lisse, Noordwijk, Oegstgeest, Teylingen en Voorschoten. In totaal hebben 221 gezinnen extra gesprekken gevoerd met een jeugdarts. 33 gezinnen hebben extra ondersteuning middels huisbezoeken ontvangen van een sociaalverpleegkundige. Stevig Ouderschap Prenataal (MH) Sinds een aantal jaren biedt JGZ Stevig Ouderschap aan: extra huisbezoeken aan jonge gezinnen met een verhoogd risico op opvoedingsproblematiek, door een hiertoe opgeleide JGZ-verpleegkundige. Met de inzet van RAS-middelen heeft de GGD, regio MH, dit jaar de module Stevig Ouderschap prenataal in uitvoering genomen. Dit houdt in: de mogelijkheid om al in de zwangerschap te starten met extra huisbezoeken (max. 4) aan gezinnen. De huisbezoeken richten zich vooral op het ouderschap. Gespreksonderwerpen tijdens de huisbezoeken zijn onder andere de verwachtingen die ouders hebben van hun kind en van zichzelf, de manier waarop zij hun ouderschap ervaren in relatie tot hun eigen ontwikkelingsgeschiedenis en de steun die ze kunnen krijgen uit hun sociale netwerk. Daartoe behoort ook het zo nodig in contact brengen met aanvullende bronnen van steun. Naast deze vaste onderwerpen zijn de bezoeken ook gericht op de vragen die bij de ouders zelf leven. De jeugdverpleegkundigen die SO prenataal uitvoeren zijn extra geschoold en er is nauwe samenwerking met de verloskundigen en andere partners voor toeleiding van a.s. ouders. In 2011 hebben 15 gezinnen SO prenataal ontvangen. De redenen van toeleiding waren divers, zoals: alleenstaand ouderschap, psychiatrische problematiek, verstandelijke beperking, eigen jeugdervaringen, onzekere gevoelens, etc.
74
Eigen Kracht-conferenties Vanuit de regionale taak, gefinancierd door Holland Rijnland, om de Eigen Kracht- conferenties te introduceren in Zuid-Holland Noord is door de GGD verder gewerkt aan het bekendheid gegeven hieraan middels presentaties en gesprekken bij verschillende organisaties. Er hebben 12 Eigen Krachtconferenties plaatsgevonden na aanvraag bij de GGD. Daarnaast hebben er in 9 gezinnen informatieve gesprekken over een mogelijke Eigen Kracht-conferentie plaatsgevonden. Er zijn trainingen georganiseerd voor medewerkers van MEE, JGZ en Jongerenloket over het werken met Eigen Kracht van gezinnen.
8.10 Gezondheidsbedreigingen Calamiteiten- en zedenteams Calamiteiten- en zedenteams Zowel Midden-Holland als Zuid-Holland Noord hebben een calamiteiten- en zedenteam. In deze teams werken de politie en hulpverlenende instellingen met elkaar samen om gecoördineerde psychosociale opvang, hulp en voorlichting te leveren bij ingrijpende incidenten. Het doel van het calamiteiten- en zedenteam is het voorkomen en beperken van gezondheidsproblemen en maatschappelijke onrust bij ingrijpende gebeurtenissen. De teams coördineren de psychosociale hulpverlening. De GGD levert de calamiteitencoördinatoren. In ZHN zijn in totaal 19 calamiteiten/zedenzaken bij de calamiteitencoördinatoren binnen gekomen. Het ging hierbij om zeven meldingen van calamiteiten. Daarnaast waren er 12 meldingen van zedenzaken. In alle gevallen is actie ondernomen door enkele leden van het team. In drie gevallen was het nodig om als volledig team bijeen te komen. In MH zijn in totaal zes calamiteiten/zedenzaken bij de calamiteitencoördinatoren binnen gekomen. Het ging hierbij om twee meldingen van calamiteiten en vier meldingen van zedenzaken. In alle gevallen is actie ondernomen door de calamiteitencoördinatoren en/of enkele leden van het team. Het was bij deze meldingen niet nodig om als volledig team bijeen te komen. In 2011 is er vanuit het calamiteiten- en zedenteam grote inzet geweest rond het schietincident in Alphen aan den Rijn. Door alle teamleden is er enkele weken zeer intensief gewerkt aan het in goede banen leiden van de psychosociale hulpverlening. De GGD heeft het proces gecoördineerd en meegewerkt met een team van calamiteitencoördinatoren, JGZ artsen en verpleegkundigen en secretariële ondersteuning. Uit het inspectierapport van de inspectie openbare orde en veiligheid blijkt dat de psychosociale hulpverlening vanuit het calamiteitenteam goed verlopen is. De jarenlange ervaring van het calamiteitenteam heeft hier zeker aan bijgedragen. Vanuit de afdeling epidemiologie wordt een nog lopend onderzoek naar de effecten van het schietincident ondersteund.
Convenant Ketenaanpak De afdeling PZJ participeert in de projectgroep ketenaanpak jeugd ZHN en levert daarin ook een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de regionale samenwerking. In 2011 is gewerkt aan de borging van de reeds ingezette trajecten ( 1G1P, JeugdMATCH ZHN, CJG) en aan de verdere ontwikkeling van de backoffice CJG, voorbereiding transitie Jeugdzorg, verbetering kwaliteit opvoedingsondersteuning, zorg in en om school en verbinding van netwerken.
75
8.11 Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) In 2011 hebben alle gemeenten een CJG geopend. De GGD levert de coördinatie voor deze centra in heel Midden-Holland en in een deel van Zuid-Holland Noord. In Midden-Holland is naast een team CJG coördinatoren ook een team gevorm van balie/ frontoffice-medewerkers. (ZHN?). De virtuele toegang voor ouders tot het CJG is in Hollands Midden door redactie vanuit de GGD ondersteund en inmiddels wordt gebruik gemaakt van dezelfde aanbieder. Telefonische vragen en vragen via de e-mail zijn opgevangen, beantwoord en/ of doorgeleid naar samenwerkingspartners. Samenwerkingsafspraken zijn in Midden-Holland geformaliseerd in 2011 en er is een handboek CJG en folderboek ontwikkeld. De werkwijze met de methodiek 1 gezin 1 plan voor zorgcoördinatie is nu in heel Hollands Midden gestart. Ervaringen met deze werkwijze nemen snel toe en zijn positief. Er vond gezamenlijke scholing plaats met professionals binnen het CJG op thema’s als :Triple P, 1 gezin 1 plan. Het werken met JeugdMATCH en met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is opgenomen in het werkproces CJG Midden-Holland dat in concept gereed is en wordt uitgeprobeerd in de praktijk. Er is gestart met een opvoedcursusbureau in Zuid-Holland Noord, waar regio Midden-Holland volgend jaar bij zal aansluiten. De verbindingen tussen het CJG en het onderwijs, het veiligheidshuis Gouda en met het Meldpunt Zorg en Overlast is in ontwikkeling en zullen in 2012 beschreven zijn en waar mogelijk uitgeprobeerd. In Midden-Holland is eind 2011 een registratiesysteem aangeschaft voor de CJG’s. Voor lokale informatie over de CJG ontwikkelingen wordt verwezen naar het jaarverslag per gemeente.
76
8.12 Inspectie Kinderopvang De doelstelling van het product Inspectie Kinderopvang is het toezicht houden op en het bevorderen van de veiligheid, hygiëne en gezondheid in kindercentra, gastouderopvang en peuterspeelzalen. Jaarlijks worden kindercentra, gastouderbureaus en steekproefsgewijs gastouders bezocht en gecontroleerd op naleving van de Wet kinderopvang en de hieruit voortkomende beleidsregels Kwaliteit Kinderopvang. Het doel van de Wet Kinderopvang en de beleidsregels Kwaliteit Kinderopvang en peuterspeelzalen is de kwaliteit van de opvang te waarborgen. Ontwikkelingen In 2011 is ingezet op doorontwikkeling van landelijke Wet- en regelgeving en projecten als de gemeenschappelijke inspectie ruimten(GIR) en het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). Het Landelijk Register Kinderopvang is begin 2011 operationeel geworden. Door kindercentra, gastouderbureaus en gastouders landelijk te registeren, is het toezicht overzichtelijker en transparanter. De geregistreerde gegevens in het Landelijk Register Kinderopvang zijn de input voor de gemeenschappelijke inspectieruimte (GIR). De GIR is een geautomatiseerd systeem waaruit onder andere inspectierapporten gegenereerd kunnen worden. In mei 2011 is gestart met het werken met de GIR. De rapporten worden vanuit de GIR ingevoerd, gegenereerd en openbaar gemaakt. Bestaande processen zijn aangepast aan het werken met de GIR. De ervaringen zijn positief en de werkprocessen zijn nog transparanter en efficiënter geworden. Vanaf oktober 2011 zijn drie gemeenten, op verzoek van de Inspectie Kinderopvang, gestart met de pilot GIR handhaven. Het streven is dat alle gemeenten vanaf medio 2012 gaan werken met de GIR Handhaven, zodat er een optimale samenwerking tot stand komt tussen het inspectieproces en de gemeentelijke handhaving. De Inspectie Kinderopvang is nauw betrokken bij de doorontwikkeling van de GIR en de implementatie van de GIR handhaven. Uitvoer inspecties Eind 2011 is een einde gekomen aan het project gastouderopvang. Alle gastouders in de regio hebben een inspectiebezoek gehad en zijn opgenomen in het Landelijk Register Kinderopvang. Naast de gastouderopvang inspecties zijn alle gastouderbureaus en kindercentra conform de planning geïnspecteerd. Vanaf medio 2011 zijn alle peuterspeelzalen geïnformeerd over de nieuwe kwaliteitseisen geldend voor de peuterspeelzalen en is kort daarna gestart met de uitvoer van de inspecties. Ongeveer 50% van alle peuterspeelzalen is in 2011 geïnspecteerd. De overige 50% zal in 2012 geïnspecteerd worden. Dit conform de wettelijke en gemeentelijke afspraken. Nieuwe kindercentra en gastouderbureaus De start van nieuwe kindercentra en gastouderbureaus binnen de regio, met name in ZHN, is in 2011 wederom aanzienlijk geweest. In 2011 hebben zich voor de regio ZHN 64 nieuwe locaties gemeld, in 2010 waren dit er 60. Voor de regio MH zijn 14 nieuwe locaties gemeld, in 2010 waren dit er 6. Kwaliteit In 2011 zijn alle werkprocessen en werkinstructies beschreven. Eind 2011 is het product geauditeerd en gecertificeerd.
77
Productiegegevens ZHN 2011 (tussen haakjes 2010) Prestatie-indicatoren Cluster Toezicht Kinderopvang o Alle legale kindercentra en gastouderbureaus worden jaarlijks geïnspecteerd conform de Wet Kinderopvang o Alle meldingen van nieuwe kindercentra en gastouderbureaus (incl. gastouders) worden behandeld binnen de wettelijke termijn o Alle nadere of incidentele onderzoeken worden uitgevoerd conform de Wet Kinderopvang en afspraken met gemeenten o Alle peuterspeelzalen worden geïnspecteerd conform afspraken met gemeenten o Schriftelijke rapportages kindercentra liggen binnen 12 weken na inspectiedatum bij gemeente en houder o Schriftelijke rapportages peuterspeelzalen liggen binnen 6 weken na inspectie bij aanvrager Absolute output o Aantal geïnspecteerde kindercentra en gastouderbureaus o Aantal geïnspecteerde peuterspeelzalen o Aantal behandelde aanvragen opname Landelijk Register o Aantal uitgevoerde nadere of incidentele onderzoeken o Aantal geïnspecteerde gastouders toets A o Aantal geïnspecteerde gastouders toets B
Productiegegevens MH 2011 (tussen haakjes 2010) Prestatie-indicatoren Cluster Toezicht Kinderopvang o Alle legale kindercentra en gastouderbureaus worden jaarlijks geïnspecteerd conform de Wet Kinderopvang o Alle meldingen van nieuwe kindercentra en gastouderbureaus (incl. gastouders) worden behandeld binnen de wettelijke termijn o Alle nadere of incidentele onderzoeken worden uitgevoerd conform de Wet Kinderopvang en afspraken met gemeenten o Alle peuterspeelzalen worden geïnspecteerd conform afspraken met gemeenten o Schriftelijke rapportages kindercentra liggen binnen 12 weken na inspectiedatum bij gemeente en houder o Schriftelijke rapportages peuterspeelzalen liggen binnen 6 weken na inspectie bij aanvrager Absolute output o Aantal geïnspecteerde kindercentra en gastouderbureaus o Aantal geïnspecteerde peuterspeelzalen o Aantal behandelde aanvragen opname Landelijk Register o Aantal uitgevoerde nadere of incidentele onderzoeken o Aantal geïnspecteerde gastouders toets A o Aantal geïnspecteerde gastouders toets B
Gerealiseerd percentage o 100% (100%) o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
Gerealiseerd aantal o 365 (250) o 60 (60) o 64 (60) o 98 (20) o 127 (900) o 410 (250)
Gerealiseerd percentage o 100% (100%) o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
o
100% (100%)
Gerealiseerd aantal o 122 (100) o 28 (20) o 14 (6) o 16 (2) o 84 (750) o 345 (250)
78
8.13 Overige producten PZJ: Externe vertrouwenspersoon Het aantal besturen dat een contract heeft afgesloten met de RDOG is licht gestegen in 2011. De hoeveelheid consultatievragen/klachten die we per jaar krijgen blijft min of meer constant. In 2011 hebben we voor het eerst het scholingsprogramma voor de interne contactpersonen regiobreed georganiseerd. De voorlichtingsbijeenkomsten en studiemiddagen zijn, ook voor het eerst, door JSO uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van de evaluaties zal het scholingsprogramma in 2012 meer gedifferentieerd worden aangeboden.
Regio
Zuid-Holland Noord Midden Holland Voorlichting Studiemiddag
aantal besturen
aantal scholen
aantal leerlingen
aantal consultaties/klachten
29
141
17
11
85
circa 40.000 Circa 23700
aantal deelnemers
7 28 49
Coördinatie Regionale AAnpak Kindermishandeling (RAAK) In 2011 is binnen de Regionale Aanpak RAAK veel geïnvesteerd in de voorbereidingen rondom de komst van de Wet Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. Samen met partners uit de jeugdketen (zoals AMK, BJZ en het AMW) is gewerkt aan regionale samenwerkingsafspraken rondom deze wet. Er zijn binnen het digitale handelingsprotocolhm.nl meldcodes voor de JGZ, Kinderopvang, Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs gerealiseerd waarin de regionale samenwerkingsafspraken opgenomen worden/zijn. Daarnaast zijn zo’n 200 professionals uit het onderwijs en kinderopvang (waaronder gastouders) voorgelicht over de nieuwe wet. Ook is geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering van professionals rondom het werken met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. In HM zijn 276 professionals getraind. In de regio is op diverse CJG’s het CJG-spel gespeeld. Dit is een spel met als doel het uitwerken van preventie en beleid rondom kindermishandeling in het CJG. Ook zijn aandachtvelders kindermishandeling voor het CJG getraind. Er zijn 14 voorlichters getraind in voorlichting over opvoeden zonder geweld aan niet-westerse ouders. Ter versterking van het preventief beleid meisjesbesnijdenis zijn veel artsen en verpleegkundigen geschoold in het thema meisjesbesnijdenis via e-learning In Midden Holland is in een werkgroep voorbereiding getroffen voor een samenwerkingsprotocol signalering, overdracht en zorgcoördinatie rond zwangerschap en geboorte voor verloskunde, kraamzorg en JGZ. Er zijn acties uitgezet voor het ontwikkelen van een website waarop al het hulpaanbod in de regio te vinden is. Daarnaast wordt nagedacht over een pakket van voorwaarden om het systeemgericht werken standaard onderdeel te laten worden van de huidige werkwijze van zorgprofessionals. Er is een inventarisatie gemaakt rondom scholing in systeemgericht werken binnen organisaties.
79
