Kwaliteitshandboek Bliksembeveiligingsinstallaties

Model Kwaliteitshandboek BRL 1201 – 1 juli 2008

Handleiding voor het opstellen van een

Kwaliteitshandboek Bliksembeveiligingsinstallaties gebaseerd op BRL1201 versie 1 juli 2008

UNETO-VNI is de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel


Deze handleiding is, mede dankzij een financiële bijdrage van OTIB, opgesteld door Stichting KBI, in opdracht van UNETO-VNI. Aan deze handleiding hebben de volgende organisaties en personen meegewerkt: Rob Barnhoorn Jules Goossens Bliksembeveiliging / lid Vakgroep Bliksembeveiliging Guido Coppens PRC Bouwcentrum Gerrit van Dijk CBB Nederland / lid Vakgroep Bliksembeveiliging Terry Heemskerk UNETO-VNI / vakgroepmanager Vakgroep Bliksembeveiliging Gerard Jans Jans Beveiligingen / lid Vakgroep Bliksembeveiliging Ruud Miggels ACN Bliksembeveiliging / lid Vakgroep Bliksembeveiliging Ton van Oostwaard Stichting KBI Brenda van Rijn BMT Consultants / Van Rijn Advies John Scholing Jules Goossens Bliksembeveiliging / lid vakgroep Bliksembeveiliging Arjan Veldkamp TNO Quality Hubert de Veer HV Advies

© UNETO-VNI, Zoetermeer, juli 2008 Artikelnummer: 47613

Prijs: UNETO-VNI-leden: gratis Niet-leden: EUR 35,- (excl. 6% BTW)

Disclaimer Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kunnen de opstellers van dit model kwaliteitshandboek geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten in deze publicatie of voor de teksten die uiteindelijk door een bedrijf in het eigen handboek worden opgenomen.

UNETO-VNI is de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel


Voorwoord Geachte lezer, U treft hierbij een handboek aan dat is opgezet ten behoeve van een ieder die zich bezighoudt met het schone ambacht bliksembeveiliging, veiligheidsaarding en overspanningsbeveiliging en de kwaliteit van zijn onderneming wenst te borgen door certificering onder de regeling BRL 1201. De rol van bliksembeveiligingsbedrijven wordt steeds belangrijker. Het klimaat verandert met een toename van het aantal ontladingen en blikseminslagen als gevolg. Ook de samenleving verandert, automatisering is niet meer weg te denken en de afhankelijkheid daarvan is groot! Het gevolg is een grotere noodzaak om personen, processen, producten, diensten en informatie optimaal te beschermen. Niet in de laatste plaats verandert het bewustzijn of het gevoel dat een redelijke mate van bescherming niet alleen nuttig en economisch verstandig is maar ook en vooral ethisch juist. Wie zou zichzelf achteraf het verwijt willen maken (mede) verantwoordelijk te zijn voor een ondeugdelijke bescherming? De BRL 1201 is een objectieve certificatieregeling die de processen binnen een bliksembeveiligingsbedrijf waarborgt met een kwalitatief hoge output als gevolg. Het onderliggende handboek is ontwikkeld op initiatief van de Vakgroep Bliksembeveiliging van UNETO-VNI. Het brengt het proces tot en met de eigenlijke certificatie goed in beeld en is een nuttig, ondersteunend handvat voor geïnteresseerde bedrijven. Het bestuur van de Vakgroep Bliksembeveiliging hoopt u, als lezer en mogelijke gebruiker, hiermee van dienst te zijn. Met vriendelijke groet, Rinus Rubrech Voorzitter Vakgroep Bliksembeveiliging UNETO-VNI

-3-


Woord vooraf ten behoeve van de implementatie Deze handleiding is een uitgave van UNETO-VNI te Zoetermeer, te gebruiken door alle organisaties die gecertificeerd willen worden voor het ontwerpen, leveren en installeren van bliksembeveiligingsinstallaties (BRL1201). Als één van de vereisten om in aanmerking te komen voor het BRL1201 certificaat dient een kwaliteitssysteem aanwezig en aantoonbaar onderhouden te worden. Deze handleiding bevat een model voor een handboek en geeft suggesties waarmee leden op relatief eenvoudige wijze zelf een kwaliteitshandboek kunnen vervaardigen. Het is niet de bedoeling dat dit model zonder meer letterlijk wordt opgenomen. Opzet is dat leden dit modelhandboek gebruiken als leidraad om een eigen handboek op te stellen. Hierbij mogen de teksten uit dit handboek worden gebruikt. Wij bevelen aan om de implementatie van het uiteindelijke handboek met medewerkers van het bedrijf te bespreken in toolbox-achtige bijeenkomsten. Eventueel kunnen medewerkers zelf een deel van de processen beschrijven en aanpassen. Zodoende zal het uiteindelijke document als maatpak binnen uw bedrijf geïmplementeerd zijn en niet als een "opgelegde" werkwijze vanuit de directie.

Opbouw van het modelhandboek De onderwerpen in BRL1201 waarvoor beschrijvingen in het kwaliteitshandboek moeten worden opgenomen hebben voor een deel betrekking op de inrichting van de organisatie en voor een deel op de rond projecten te volgen procedures (zie onderstaande tabel) voor het inventariseren, ontwerpen en installeren van bliksembeveiligingsinstallaties. Onderhouds- en inspectiewerkzaamheden zijn in BRL1201 niet opgenomen, hiervoor zijn in het model kwaliteitshandboek dan ook geen procedures opgenomen. Te beschrijven onderwerpen Organisatiegerichte procedures A1 Bedrijfsvoering A2 Interne kwaliteitsbewaking A3 Projectenregistratie A4 Documentenbeheer A5 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden A6 Beheersing vakbekwaamheden A7 Klachtenbehandeling

Projectgerichte procedures B1 Inventarisatie B2 Ontwerp B3 Materialen en componenten B4 Installeren en keuren B5 Eind- en opleveringscontrole en beheersing van tekortkomingen B6 Beheer van meet- en beproevingsmiddelen

De te beschrijven onderwerpen worden via een vast format beschreven Datum....... Versie........ Doel Wie Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

Onderwerp Hier wordt aangegeven wat men wil bereiken Hier wordt aangegeven op welke functies de beschreven eis of procedure direct betrekking heeft Hier wordt aangegeven op welk hoofdstuk en paragraaf van BRL1201 dit onderwerp van toepassing is Hier wordt omschreven wat de werkwijze van het bedrijf is Hier wordt verwezen naar de toegevoegde bijlage(n) zoals bijvoorbeeld controle- of hulpformulieren, overzichten, etc.

In de toelichtende verklaring zijn de eisen uit de BRL1201 opgenomen en toegelicht. Deze teksten staan in een cursief lettertype en tussen <>haken opgenomen. Deze teksten zijn bedoeld als extra informatie voor de opsteller, en hoeven niet in het uiteindelijke handboek te worden opgenomen. -4-


In kaders staan voorbeeld-werkbeschrijvingen opgenomen die gebruikt kunnen worden indien deze overeenkomen met de in het bedrijf gevolgde procedure. Indien dit niet het geval is, dient het bedrijf de gevolgde werkwijze zelf te beschrijven. Tot slot is er een aantal hulpformulieren en/of -overzichten opgenomen. Deze hulpformulieren zijn met name bedoeld om bedrijven te helpen bij het implementeren van de kwaliteitsprocedures. Deze sluiten aan op de nieuwste norm voor bliksembeveiligingsinstallaties, de NEN-EN-IEC 62305. Het is mogelijk voor bedrijven om zich alleen voor het ontwerpen en installeren van inwendige bliksembeveiligingsinstallaties te certificeren. Waar de BRL1201 verschillende kwaliteitseisen tussen uitwendige en inwendige bliksembeveiligingsinstallaties stelt, wordt hiervan in de procedure-beschrijvingen melding van gemaakt. De ontwikkelde hulpformulieren zijn voor beide type installaties te gebruiken, aangegeven wordt welk deel van de hulpformulieren specifiek voor inwendige bliksembeveiligingsinstallaties van toepassing zijn.

Actueel en operationeel In het handboek moet duidelijk herkenbaar zijn wanneer wijzigingen zijn doorgevoerd en wanneer wijzigingen van kracht zijn geworden. Dit kan door: op iedere bladzijde van het kwaliteitshandboek, inclusief de bijlagen een versienummer of een datum aan te geven. De inhoudsopgave van het kwaliteitshandboek wordt ook voorzien van deze versienummers of de data van de verschillende pagina´s; een wijzigingsoverzicht in het handboek op te nemen. Alle wijzigingen met de gewijzigde datum of versienummer zijn op dit wijzigingsoverzicht terug te vinden. Benamingen en functies moeten overal gelijk worden toegepast. Of de in het handboek beschreven procedures ook in de praktijk zo worden uitgevoerd, wordt beoordeeld op het moment van het Toelatingsonderzoek, maar ook tijdens de periodieke audits die zullen plaatsvinden na verlening van het certificaat. Op de dag(en) waarop deze onderzoeken plaatsvindt, moet de auditor van de CI worden begeleid door een medewerker van het bedrijf die goed op de hoogte is van de inhoud van het handboek. Voor de beoordeling van de uitgevoerde projecten moet de auditor begeleid worden door een medewerker die goed geïnformeerd is rond de technisch inhoudelijke kant van de te beoordelen projecten. UNETO-VNI, Zoetermeer Ontwerpdatum: 24 juni 2008 Laatste wijziging: 1 juli 2008

-5-


Handboek kwaliteitszorg BRL1201: 2003

Naam bedrijf: Straat en huisnummer bedrijf: Postcode en plaats bedrijf: Tel: Fax: E-mail: Web:

telefoonnummer bedrijf faxnummer bedrijf [email protected] http://www.bedrijf.nl

Scope: ......

-6-


Inhoudsopgave Beleidsverklaring directie Organisatiegerichte (procedure)beschrijvingen Pagina 9 10 11 13 15 17 20

Organisatiegericht A1 Bedrijfsvoering A2 Interne kwaliteitsbewaking A3 Projectenregistratie A4 Documentenbeheer A5 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden A6 Beheersing van vakbekwaamheden A7 Behandeling klachten opdrachtgevers

Datum/versie

Projectgerichte (procedure)beschrijvingen Pagina 22 33 44 45 50 52

Projectgericht B1 Inventarisatie B2 Ontwerp B3 Materialen en componenten B4 Installeren en keuren B5 Eind- en opleveringscontrole en beheersing van tekortkomingen B6 Beheer van meet- en beproevingsmiddelen

Datum/versie

Kwaliteitsdocumenten Pagina 13 16 18 19 21 23 24 25 34 36 43 46 48 51 53

Hulpformulieren/schema's A Normen- en voorschriftenoverzicht B Taken-, verantwoordelijkheden- en bevoegdhedenmatrix C Vakbekwaamheidseisen D Opleidingsoverzicht en -plan per medewerker E Klachtenformulier F Schema bepalen beveiligingsklasse G Uitwerking inventarisatie landhuis annex kantoor (toelichting) H Uitwerking berekening beveiligingsklasse landhuis annex kantoor (toelichting) I Ontwerpplan uitwendige / inwendige bliksembeveiligingsinstallatie (LPS) J Model-projectspecificatie (ook te gebruiken voor opleveringstoets) K Controleformulier ontwerp / projectspecificatie / offerte L Formulieren risico-inventarisatie en -evaluatie "Werken aan een gevel", "Werken op daken" M Keuringsplan inclusief controlepunten N Opleveringsrapport O Instrumentenoverzicht

Datum/versie

Nuttige adressen/links

-7-


Beleidsverklaring Directie Hierbij verklaart ondergetekende dat het beleid van het bedrijf met behulp van ons kwaliteitssysteem, beschreven in dit kwaliteitshandboek, er op is gericht om blijvend te laten voldoen aan de eisen die in BRL 1201 gesteld worden ten aanzien van inwendige en uitwendige bliksembeveiligingsinstallaties. De directie verklaart daarbij tevens geen invloed uit te oefenen op de uitkomsten van de diensten. Er zal extern geaudit worden aan de hand van de BRL1201 2003-11-04 en wijzigingsblad .......

Datum:

Naam Directeur:

Handtekening

-8-


Organisatiegerichte (procedure)beschrijvingen Datum....... Versie........ Doel Wie Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

A1 Bedrijfsvoering Te voldoen aan de eisen die BRL1201 stelt ten aanzien van de bedrijfsvoering van het bedrijf. Directie BRL1201 Hoofdstuk 3 Opnemen onderstaande voorbeeldverklaring of eigen verklaring Geen

Voorbeeldverklaring Ons bedrijf staat bij de Kamer van Koophandel ingeschreven als bliksembeveiligingsinstallateur. We beschikken over een erkenning conform de Regeling voor de erkenning van Elektrotechnische Installateurs. Werknemers die niet in loondienst zijn hebben geen bevoegdheden zoals omschreven in de beoordelingsrichtlijn.

-9-


Datum....... Versie........ Doel Wie Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

A2 Interne kwaliteitsbewaking Aan te geven hoe het kwaliteitssysteem wordt onderhouden, wie verantwoordelijk is, en hoe het kwaliteitsbeleid wordt overgebracht naar het personeel Directie / KAM-coördinator / kwaliteitsmanager / projectleider BRL1201 Hoofdstuk 4 Zie onderstaande voorbeeld-werkomschrijving of eigen omschrijving geen

Voorbeeld werkomschrijving interne kwaliteitsbewaking De directie is verantwoordelijkheid voor het kwaliteitssysteem en beoordeelt jaarlijks aan de hand van de afwijkingenregistratie, klachtenregistratie of interne audits of het kwaliteitssysteem nog voldoet. Het kwaliteitssysteem wordt door de certificatie-instelling extern geaudit. Het onderhoud van het kwaliteitssysteem is gedelegeerd aan de kwaliteitsmanager. Een medewerker die van mening is dat het kwaliteitssysteem moet worden aangepast, kan dit bij de kwaliteitsmanager melden. De kwaliteitsmanager stelt eventuele wijzigingsvoorstellen op, toetst deze aan de geldende normen en voert deze - na goedkeuring door de directie - door in het kwaliteitssysteem. Wijzigingen in de procedures zullen via interne publicaties en reguliere werkoverleggen bekend wordt gemaakt.

- 10 -



A3 Projectenregistratie Alle projectgegevens en de hiervoor uitgevoerde procedures systematisch te documenteren en traceerbaar te administreren Projectleider / werkvoorbereider BRL1201 Hoofdstuk 8 Zie onderstaande voorbeeld-werkomschrijving of eigen omschrijving Geen

Voorbeeld werkomschrijving projectregistraties (in geval van kantoor- en werkdossier) Indien de opdracht definitief is worden door de projectleider twee dossiers aangemaakt. Een werkdossier voor de uitvoerende wordt voorzien van de definitieve ontwerptekeningen, projectspecificatie, en andere technische gegevens om het project goed te kunnen uitvoeren. Ook worden de uitkomsten van de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) aan het werkdossier toegevoegd. Een kantoordossier voor de projectleiding wordt voorzien van de opdrachtbevestiging, de opname- en inventarisatieregistraties, het ontwerpplan (of controleformulier op ontwerp), tekeningen en andere technische gegevens van het project, het keuringsplan, en de controles op de installatie (tussencontrole, eindcontrole), de afwijkingsregistraties en het opleveringsrapport. De projectleiding zorgt er ook voor dat vergaderverslagen en financiële gegevens en andere relevante gegevens in het kantoordossier aanwezig zijn. Indien van toepassing worden de gewijzigde gegevens die van belang zijn voor de uitvoering, aan het werkdossier toegevoegd. Bij het afsluiten van de opdracht worden de gegevens van het werkdossier en het kantoordossier door de verantwoordelijke medewerker samengevoegd tot een projectdossier, zodanig dat alle relevante gegevens in het projectdossier aanwezig zijn. Dit projectdossier wordt ten minste gedurende tien jaar na oplevering bewaard. De kalibratiegegevens worden minimaal 10 jaar in een apart kalibratiedossier bewaard.

- 11 -



A4 Documentenbeheer Alle documenten in de laatst gewijzigde versie beheren nader in te vullen BRL1201 Hoofdstuk 9 Zie onderstaande voorbeeld-werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage A Normen- en voorschriftenoverzicht

Voorbeeld werkomschrijving documentenbeheer Het documentenbeheer onderscheidt de volgende documenten: • normen en voorschriften • projectdocumenten • kwaliteitsdocumenten Voor het beheer van de meest actuele normen en voorschriften wordt gebruik gemaakt van het Documentenoverzicht van Uneto-VNI. De verantwoordelijk medewerker zorgt er voor dat het handboek steeds de meest recente normen- en voorschriftenoverzicht bevat, en bestelt gewijzigde normen en voorschriften. Projectdocumenten worden beheerd in de projectdossiers, zoals beschreven in A3. Kwaliteitsdocumenten zijn de procedures en controleformulieren. Deze documenten zijn opgenomen in dit handboek; het beheer hiervan vindt plaats door middel van de inhoudsopgave. De gewijzigde procedures en formulieren worden in de inhoudsopgave voorzien van de gewijzigde datum en versienummer.

- 12 -

Normen- en voorschriftenoverzicht (bron: Documentenoverzicht UNETO-VNI)

N.B. Onderstaand overzicht is een voorbeeld. Zorg ervoor dat u altijd de laatste versie heeft van dit document. U kunt zich op het documentenoverzicht abonneren via de webshop van UNETO-VNI (artikelnummers 46330 en 46331)

Bijlage A


- 13 -


- 14 -


Datum....... Versie........ Doel Wie Referenties Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

A5 Taken-, verantwoordelijkheden- en bevoegdhedenmatrix Vastleggen wie in de organisatie bevoegd en/of verantwoordelijk is voor bepaalde taken Directie/personeelsmanager Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdhedenmatrix BRL1201 Hoofdstuk 5 Zie onderstaande voorbeeld-werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage B Taken-, verantwoordelijkheden- en bevoegdhedenmatrix

Voorbeeld-werkomschrijving taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden In de taken, verantwoordelijkheden- en bevoegdheden matrix is omschreven welke medewerker binnen de organisatie verantwoordelijk of bevoegd is voor het uitvoeren van de beschreven taken uit te voeren. Aangegeven wordt welke medewerkers gedelegeerd bepaalde deeltaken mogen uitvoeren zonder volledig over de daarvoor benodigde vakbekwaamheidseisen beschikken. Dit gebeurt dan onder verantwoordelijkheid van een volledig gekwalificeerde medewerker. De gedelegeerd medewerker werkt of op het project zelf samen met de verantwoordelijke medewerker, of meldt na uitvoering van de deeltaak aan de verantwoordelijk medewerker dat de deeltaak is uitgevoerd. De vakbekwaamheids-eisen voor alle betrokken functies en/of gedelegeerde taken staan beschreven in "A6" vakbekwaamheidseisen.

- 15 -

........................

........................

Bevoegd maken risicoanalyse (opname) Engineer U I U

Monteur I

Verantwoordelijk Installatie

U

Engineer I

Verantwoordelijk Eindcontrole

Bevoegd Autorisatie opleveringsapport Engineer U I U

U

- 16 -

I

Gedelegeerde deeltaak** .................

Toelichting: voor de in de tabel opgenomen taken dient aangegeven te worden welke medewerker hiervoor bevoegd of verantwoordelijk is en voldoet aan de vakbekwaamheidseisen in bijlage C. Aangegeven dient ook te worden welke medewerker gedelegeerd - onder verantwoordelijkheid van een volledig gekwalificeerd medewerker , welke deeltaken verricht. Aangeven of het een bevoegdheid betreft voor uitwendige (zet kruis bij U) of inwendige bliksembeveiliging (zet kruis bij I) danwel beide (zet kruis bij U en I).

I

Gedelegeerde deeltaak** .................

* voor vakbekwaamheidseisen behorende bij niveau engineer of monteur, of gedelegeerd medewerker, zie A6, bijlage C, vakbekwaamheidseisen.

........................

Minimum niveau*

Functie

Taken-, verantwoordelijkheden- en bevoegdhedenmatrix

........................

Naam

Bijlage B




A6 Beheersing van vakbekwaamheden Er voor zorgdragen dat de kennis van de medewerkers op het vereiste niveau is en blijft Directie / personeelsmanager BRL1201 Hoofdstuk 12 Opnemen onderstaande voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage C Vakbekwaamheidseisen Bijlage D Opleidingsoverzicht en -plan per medewerker

Voorbeeld werkomschrijving, beheersing vakbekwaamheden De directie zorgt er voor dat alle medewerkers over voldoende kennis beschikken om de aan hen opgedragen werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Bijlage C bevat de voor verschillende functies en gedelegeerde deeltaken gehanteerde minimale vakbekwaamheidseisen. Aan extern in te huren medewerkers wordt gevraagd gegevens over opleidingen en werkervaring te verstrekken. Op grond van de daarin vermelde opleidings- en ervaringsgegevens wordt aan de hand van de in de bijlage C vastgelegde vakbekwaamheidseisen voor de gevraagde werkzaamheden beoordeeld of hieraan voldaan wordt. Uitbestede werkzaamheden worden altijd onder eindverantwoordelijkheid van een eigen (gekwalificeerd) medewerker uitgevoerd. Opleidingsoverzicht (bijlage D) geeft per medewerker de verplichte, de aanwezige en eventueel nog te volgen opleidingen aan. In het personeelsdossier van de medewerkers zijn de kopieën van de behaalde diploma's en certificaten aanwezig. Een keer per jaar wordt beoordeeld of de medewerkers nog aan de minimale vakbekwaamheidseisen voldoen.

- 17 -


Bijlage C

Vakbekwaamheidseisen

Functie Monteur uitwendige bliksembeveiliging Engineer uitwendige bliksembeveiliging Monteur inwendige bliksembeveiliging Engineer inwendige bliksembeveiliging

Omschrijving Installeren van en meten aan installaties voor uitwendige bliksembeveiliging Inventariseren, ontwerpen, keuren en opleveren van installaties voor uitwendige bliksembeveiliging Installeren van en meten aan installaties voor inwendige bliksembeveiliging Inventariseren, ontwerpen, keuren en opleveren van installaties voor inwendige bliksembeveiliging

Vakbekwaamheidseisen Diploma MABO

Gedelegeerde deeltaak* ... ... ...

Omschrijving ... ... ...

Vakbekwaamheidseisen ... ... ...

Diploma TAB/TAO Diploma MABO Diploma TAB/TAO

* Door bedrijf zelf gestelde minimum vakbekwaamheidseisen voor deeltaken die door niet volledig gekwalificeerde eigen medewerkers worden uitgevoerd of door extern in te huren medewerkers.

- 18 -

Functie

Aanwezige opleidingen

Vereiste opleidingen volgens BRL1201

Opleidingsoverzicht en -plan per medewerker

Naam medewerker

Bijlage D


Opleidingsplan

- 19 -



A7 Behandeling klachten opdrachtgevers Corrigerende maatregelen nemen naar aanleiding van geregistreerde klachten om herhaling te voorkomen Directie / projectleiding BRL1201 Hoofdstuk 13 Opnemen onderstaande voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage E Klachtenformulier

Voorbeeld werkomschrijving klachtenbehandeling Een klacht is een (gegronde) uiting van ontevredenheid over een geleverde dienst met betrekking tot het leveren van installaties en materialen. Indien er een klacht wordt gemeld, zal worden beoordeeld of de klacht voldoet aan bovenstaande voorwaarden. Als de klacht voldoet aan deze voorwaarden zal deze klacht worden geregistreerd op het klachtenformulier. De ontvanger van de klacht is verantwoordelijk voor een juiste invulling van het klachtenformulier. De directie is er verantwoordelijk voor dat • er direct met de klant in contact wordt getreden na ontvangst van de klacht; • de klant wordt geïnformeerd over de afhandeling van de klacht; • corrigerende maatregelen efficiënt en met het gewenste resultaat worden uitgevoerd; • de klacht correct administratief wordt afgehandeld. De klacht wordt in behandeling genomen en in overleg met de klager opgelost. Eén keer per jaar zal door de directie een analyse plaatsvinden van de geregistreerde klachten. Indien er overeenkomsten in de gemelde klachten aanwezig zijn zal de directie structurele maatregelen nemen om herhaling ervan te voorkomen. De genomen maatregelen zullen in een werkoverleg worden besproken en hiervan wordt een verslag gemaakt.

- 20 -


Bijlage E Klantgegegevens Naam Adres Woonplaats Telefoon Email

Klachtenformulier

... ... ... ... ...

Projectgegevens Projectnummer Soort project Locatie Datum installatie Uitgevoerd door

... ... ... ... ...

Omschrijving van de klacht Klacht behandeld door Oorzaak van de klacht Corrigerende maatregel Klacht afgehandeld ja / nee

Datum: ... Paraaf:

- 21 -


Projectgerichte (procedure)beschrijvingen Datum....... Versie........ Doel Wie Referenties Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

B1 Inventarisatie Er voor zorgen dat er een juiste inventarisatie van het te beveiligen object en het gebruik van het object gemaakt wordt, en de juiste beveiligingsklasse wordt vastgesteld. Projectleider Nvt BRL1201 Hoofdstuk 6.1 Opnemen onderstaand voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage F Schema bepalen beveiligingsklasse Bijlage G Uitwerking inventarisatie landhuis annex kantoor (toelichting) Bijlage H Uitwerking berekening beveiligingsklasse landhuis annex kantoor (toelichting)

Voorbeeld werkomschrijving, Aan de hand van deel 2 van de norm NEN-EN-IEC 62305 "Protection against lightning" (stroomschema, bijlage F) worden alle benodigde gegevens verzameld op basis waarvan de beveiligingsklasse met bijbehorende maatregelen wordt vastgesteld. Als de berekende beveiligingsklasse afwijkt van wat de opdrachtgever vraagt, worden de consequenties hiervan in de offerte aan de opdrachtgever schriftelijk meegedeeld. Bij nieuwbouw wordt er voor gezorgd dat alle relevante delen van het bestek in het projectdossier worden opgenomen. Indien er van een extern aangeleverd bestek wordt uitgegaan waarin de bliksembeveiligingsinstallatie al is omschreven, wordt het ontwerp van de installatie aan de hand van de uitgangspunten van BRL1201 door de projectleider gecontroleerd en, indien goedgekeurd, voorzien van een datum en paraaf Mochten de door derden verstrekte gegevens niet voldoende zijn om een volledige controle op basis van BRL1201 te kunnen uitvoeren, wordt dit in de offerte naar de opdrachtgever expliciet vermeld (zie ook B2).

- 22 -


Bijlage F

Schema bepalen beveiligingsklasse

Beschrijf het te beveiligen object

Beschrijf de soorten schade’s in relatie tot de structuur en of diensten van het te beveiligen object

Bepaal voor elke soort verlies: Het aanvaardbare risico RT Berekend alle risico factoren RX

Bereken R = ∑ RX

Nee R > RT

Het object of dienst is voldoende beveiligd tegen de genoemde schade´s

Ja Installeer een adequate beveiliging tot het reduceren van de risico’s R

Waarin: R = totaal risico RX = deel risico's RT = aanvaardbaar risico

- 23 -


Bijlage G

Uitwerking inventarisatie landhuis annex kantoor (toelichting)

Projectnaam Eenvoudig object voorbeeld landhuis Gebouw en constructie gegevens Parameters Commentaar * Afmetingen Omgevingsfactor LPS Gebouw afscherming Ruimte afscherming Personen buiten Personen binnen Inslag dichtheid Kaart NL

Symbool Lb ,Wb ,Hb Cd PB KS1 KS2

Waarde

1

Eenheid m -

Tabel A.2 B.2

Formule

(B.3) (B.3)

/km2/jaar

(A.1)

Ωm

-

Externe netvoedingleiding en intern systeem Leidinglengte in Z0 [1000] Hoogte leiding transformator Leiding factor Omgevingfactor leiding Leiding afscherming Interne leiding maatregelen Stoothoudspanning Uw= kV Gecoördineerde SPD

Lc Hc Ct Cd Ce PLD KS3 KS4 PSPD

m m -

Externe Telecomleidingen en intern systeem Leidinglengte in Z0 [1000] Hoogte leiding Leiding factor Omgevingfactor leiding Leiding afscherming Interne leiding maatregelen Stoothoudspanning Uw= kV Gecoördineerde SPD

Lc Hc Cd Ce PLD KS3 KS4 PSPD

m m

ru rf hz rp KS2

-

Soortelijke bodemweerstand

Parameter voor in het gebouw Structuur van de vloer Brandrisico Bijzondere gevaren Brandbeschermingsmaatregelen Zone grens 0 naar 1 Interne voedingsleidingen Interne dataleidingen Verlies door aanraking en stapspanning Verlies door gebouw schade

Zie bodemkaarten [500 Ωm]

Ng

2.5

-

A.4 A.2 A.5 B.6 B.5 B.3

(B.4)

A.1 A.4 B.6 B.5 (B.4) B.3

C.2 C.4 C.5 C.3 (B.3)

Ja Ja Lt

C.1

Lf

C.1

[waarde] is standaard waarde ( waarde ) aanduiding voor een formule

- 24 -


Bijlage H

Uitwerking berekening beveiligingsklasse landhuis annex kantoor (toelichting)

Landhuis / kantoor Inleiding: In onderstaand voorbeeld wordt een risicoanalyse uitgevoerd om de noodzakelijkheid van een bliksembeveiligingssysteem te onderzoeken. Tevens wordt onderzocht welk niveau van beschermingsmaatregelen er genomen moet worden tegen bliksemschade. Ter oriëntatie en beeldvorming zie onderstaande figuren.

Figuur 1 Het landhuis annex kantoor: Verdieping

L

Begane Grond

H

W

Figuur 2 dak en verdieping tekening

- 25 -


Uitgangspunten In het voorbeeld wordt het berekende risico van het verlies van mensenlevens bepaald en vergeleken met het toelaatbare risico RT = 10-5 (overeenkomstig 5.5 en tabel 7). Vervolgens worden de beschermingsmaatregelen geselecteerd die nodig zijn om op het toelaatbare risico uit te komen.

1.

Opnemen relevante gegevens en kenmerken

De volgende gegevens en kenmerken worden opgenomen waarbij: • Tabel 1 de gegevens van het landhuis en de omgeving bevat • Tabel 2 de gegevens bevat van de aanwezige inpandige systemen en de hierrmee verbonden binnenkomende kabels (bijvoorbeeld de bekabeling van de elektrische installaties). Tabel 1 Gebouwgegevens en -eigenschappen Parameter

Opmerking

Symbool

Afmetingen (m) (Pb, Wb, Hb) Lokatie factor Geïsoleerd(1) Cd LPS Geen PB Afscherming op de Geen KS1 gebouwgrens Interne afschermingen Geen KS2 van ruimten Aantal aanwezige Geen (2) personen buiten het huis Bliksemintensiteit 1/km2/year Ng (1) Vrij in de omgeving, geen aangrenzende gebouwen (2) Trefkans voor mensen RA=O

Waarde

Verwijzing norm

15, 20, 6 1 1 1

Tabel A.2 Tabel B.2 Formule (B.3)

1

Formule (B.3)

4

- 26 -


Tabel 2 Gegevens en eigenschappen van de interne en externe bekabeling en systemen Parameter Grondweerstand Lengte (m) Hoogte (m) Transformator Kabel lokatiefactor (1) Kabel omgevingsfactor Kabel bescherming Interne draadbeveiliging Stootspanningvastheid van interne systemen en installatie Gecoördineerde SPD systeem

Opmerking

Symbool

Ωm p LV stroomkabel en interne bedrading Lc Ingegraven Hc Geen C1 Geïsoleerd Cd Landelijk CB Geen PLD Geen KS3 Uw = 2,5 kV KS4 Geen PSPD Telecommunicatiekabel en interne bedrading Lc Hc Geïsoleerd Cd Landelijk CB Geen PLD Geen KS3 Uw = 2,5 kV KS4

Waarde

Verwijzing norm

500 1000 1 1 1 1 1 0,6

Tabel A.4 Tabel A.2 Tabel A.5 Tabel B.6 Tabel B.5 Formule (B.4)

1

Tabel B.3

Lengte (m) 1000 Hoogte (m) 6 Kabel lokatiefactor (1) 1 Tabel A.2 Kabel omgevingsfactor 1 Tabel A.5 Kabel bescherming 1 Tabel B.6 Interne draadbeveiliging 1 Tabel B.5 Stootspanningvastheid van 1 Formule (B.4) interne systemen en installatie Gecoördineerde SPD systeem Geen PSPD 1 Tabel B.3 (1) Vlakke oppervlakte, geïsoleerde kabel (geen aangrenzende structuren verbonden aan het einde (einde “a”) van de kabel (NDa = 0) Rekeninghoudend met het feit dat • het soort oppervlak verschilt buiten met dat van binnen het object; • het gebouw aparte brandcompartimenten heeft; • er geen speciale afschermingen zijn; kunnen de volgende hoofdzones worden gedefinieerd: • Z1 buiten het landhuis • Z2 binnen het landhuis Let op; dit zijn geen zones van het zoneconcept. Er hoeven geen andere zones te worden gedefinieerd mits • beide installaties (voor voeding en telecommunicatie) zich in zone Z2 bevinden • aangenomen mag worden dat de verliezen L in Zone Z2 constant zijn Als er zich geen mensen buiten het gebouw bevinden, mag het risico R1 voor zone Z1 (buiten het landhuis)verwaarloosbaar worden verondersteld. Een risicobeoordeling hoeft dan alleen voor zone Z2 te worden uitgevoerd.

- 27 -


De kenmerken van zone Z2 zijn vastgelegd in tabel 3. De bliksembeveiligingsontwerper heeft bij de analyse gekeken naar de relatieve, te verwachten verliezen per jaar volgens tabel C1. Tabel 3 Zone Z2 (kenmerken binnen het gebouw) Parameter Type vloer Brandgevaar Bijzondere gevaren Brandbeveiliging Speciale afscherming Interne elektrische apparatuur

Opmerking Hout Laag Geen Geen Geen Ja

Symbool Ru Rf hZ Rp KS2

Aangesloten op LV stroomkabel Aangesloten op telecomkabel

Waarde 10-5 10-3 1 1 1 -

Verwijzing norm Tabel C.2 Tabel C.4 Tabel C.5 Tabel C.3 Formule (B.3)

Interne telecommunicatie apparatuur

Ja

Verlies door aanraakspanning en stapspanning Verlies door fysieke schade

Ja

L5

10-4

Tabel C.1

Ja

Lt

10-1

Tabel C.1

- 28 -


1.2

Inventarisatie relevante risico's

Berekeningen van relevante verzamelgebieden zijn opgenomen in tabel 4. Berekeningen van het te verwachten aantal risicovolle situaties zijn opgenomen in tabel 5. Tabel 4 Verzamelgebieden van structuren en leidingen/kabels Symbool voor gebied Ad

Formule / verwijzing tabel (A.2)

Al(P)

Tabel A.3

Ai(P)

Tabel A.3

Al(T)

Tabel A.3

Ai(T)

Tabel A.3

Formule voor verzamelgebied Voor de structuur: Ad = (Lb x Wb + 6Hb x (Lb + Wb) + π x (3 Hb)2 ) Voor de elektriciteitsleiding Al(P) = √p x (Lc – 3Hb) In de nabijheid van de elektriciteitsleiding Ai(P) = 25 x √p x Lc Voor de telecommunicatiekabel: Al(T) = 6Hc x (Lc – 3 Hb) In de nabijheid van de telecommunicatiekabel: Ai(T) = 1000 x Lc

Waarde m2

Gegevens uit tabel H.1

2,58 x 103

H.1 H.2

2,2 x 104

H.2

5,6 x 105

H.1 H.2

3,5 x 104

H.2

106

Gegevens uit tabel H1 H4 H1 H2 H4 H1 H2 H4 H1 H2 H4 H1 H2 H4

Waarde (1/jaar) 1,03 x 10-2

Tabel 5 Verwacht aantal risicovolle situaties op jaarbasis Symbool voor aantal ND

Formuleverwijzing (A.4)

Formule voor aantal bliksemschichten

NL(P)

(A.7)

Ni(P)

(A.8)

In de omgeving van de elektriciteitsleiding: Ni(P) = Ng x Ai(P) x Ct(P) x Ca(P) x 10-6

NL(T)

(A.7)

Voor de telecommunicatiekabel: NL(T) = Ng x Ai(T) x Cd(T) x 10-6

Ni(T)

(A.8)

In de nabijheid van de telecommunicatiekabel: Ni(T) = Ng x Ai(T) x Ca(T) x 10-6

Voor de structuur: ND = Ng x Ad x Cd x 10-6 Voor de elektriciteitsleiding NL(P) = Ng x Ai(P) x Cd(P) x Ct(P) x 10-6

8.78 x 10-2

2,24

1,41 x 10-1

4

- 29 -


1.3

Risicoberekening voor het beslissen van de noodzakelijkheid tot het aanbrengen van bliksembeveiliging

In het geval van dit landhuis/ kantoor moet het totale risico R1 worden beoordeeld. Volgens de geldende formule (1), moet dit risico worden uitgedrukt in de som van aantal componenten: R1 = RB + RU (elektriciteitskabel) + RV (elektriciteitskabel) + RV (telecommunicatiekabel + RV (telecommunicatiekabel) De risico's van de afzonderlijke componenten en het berekende totale risico is weergegeven in tabel 6. Tabel 6 Berekening risicocomponenten en totale risico (waarden x 10-5) Symbool voor aantal RB

Formule / verwijzin g tabel Tabel 9

Formule voor risicocomponent voor inslag in

Gegevens uit tabel

Waarde (x 10-5)

de structuur, resulterend in fysieke schade:

H1 H3 H5

0,103

RB = ND x PB x hZ x rp r Rt x Lt RU (elektriciteitskabel) RV (elektriciteitskabel) RU (telecomkabel)

Tabel 9

RV (telecomkabel)

Tabel 9

Totale risico R1

Tabel 9

Tabel 9 Tabel 9

de elektriciteitskabel, resulterend in een schok: RU = (NL + NDa) x PU x ru x Lt de elektriciteitskabel, resulterend in fysieke schade: RV = (NL + NDa) x PV x hz x rp x rt x Lt de telefoonkabel resulterend in een schok: RU = (NL + NDa) x PU x ru x Lt de telefoonkabel resulterend in fysieke schade: RV = (NL + NDa) x PV x hz x rp x rt x Lt RA + RB + RU (elek.kabel) + RV (elek.kabel) + RU (telecomkabel + RV (telecomkabel)

0,000009 H2 H3 H5

0,878 0,000014 1,41

H6

2,39

- 30 -


1.4

Conclusie vanuit berekening totale risico R1

Omdat het berekende totale risico R1 van 2,39 x 10-5 groter is dan de toelaatbare waarde RT = 10-5, is een bliksembeveiligingsinstallatie voor het landhuis noodzakelijk! Hiermee is de eerste opdracht uitgevoerd. De volgende vraag is nu: welke maatregelen zijn het meest effectief in relatie tot de berekende risico's?

1.5

Selectie van beschermingsmaatregelen

Het totale risico R1 valt uiteen in een aantal componenten (zie 4.3.1 en 4.3.2) en ziet er als volgt uit: RD = RA + RB + RC = RB = 0,103 x 10-5 Rl= RM + RU + RW + RZ = RU + RV = 2,287 x 10-5 RS = RA + RU = RU = 0 RF = RB + RV = 2,39 x 10-5 RO = RM + RC + RW = 0 Waarbij RD Rl RS RF RO

het het het het het

risico risico risico risico risico

op blikseminslagen in het gebouw (bron S1) op beïnvloeding van de structuur zonder inslag, inslag op kabels op verwondingen bij levende wezens is op fysieke schade op gevolgschade door het uitvallen van elektriciteits- of telefoonlijnen

Uit de voorgaande opsomming wordt duidelijk dat het risico voor het landhuis vooral bestaat uit fysieke schade veroorzaakt door inslag op de binnenkomende bekabeling (Rl en RF) met daarin RV Overeenkomstig tabel 6 wordt het grootste deel van Component RV (blikseminslag telecommunicatielijn) Component RV (blikseminslag elektriciteitslijn) Component RB (blikseminslag structuur)

het totale risico veroorzaakt door 59% 37% 4%

Om het risico R1 tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen moeten maatregelen worden getroffen die met name de RV en RB terugbrengen (zie tabel H 6). Geschikte maatregelen zijn: a. Het installeren van SPD of LPL IV bij de binnenkomst van de leidingen om zowel de elektriciteitslijnen als telecommunicatielijnen te beschermen. Volgens tabel B.3 vermindert dit de waarden PU en PV (als gevolg van SPD in de leidingen) van 1 tot 0,03. b. Het installeren van een LPS klasse IV vermindert de waarde van PB volgens tabellen B.2 en B.3 van 1 tot 0,2 en de waarden PU en PV (als gevolg van SPD in de leidingen) van 1 tot 0,03. Het invoeren van deze waarden in de formules in tabel 6 leidt tot nieuwe risicowaarden voor de afzonderlijke componenten en het totale risico, zie tabel 7.

- 31 -


Tabel 7 Waarden van afzonderlijke risicocomponenten en totale risico na installeren van beschermende maatregelen (a of b) Risicocomponenten RA RB RU (elektriciteitskabel) RV (elektriciteitskabel) RU (telecomkabel) RV (telecomkabel) Totale risico R1

Keuze a 0 0,103 =0 0,0263 =0 0,0423 0,1716

Waarden x 10-5 Keuze b 0 0,0206 =0 0,0263 =0 0,0423 0,0892

Welke oplossing wordt gekozen is mede afhankelijk van een financieel economische beoordeling. Mocht een gebouw meerdere gebruiksfuncties hebben dan zal voor elk van deze gebruikszones een apart ontwerp moeten worden gemaakt.

- 32 -


Datum....... Versie........ Doel

Wie Referenties Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

B2 Ontwerp Het realiseren van een ontwerp en projectspecficatie conform de stappen die volgens de NEN-EN-IEC 62305 zijn aangegeven. Op basis hiervan wordt een offerte opgesteld. Als er een bestek wordt aangeleverd dient het ontwerp te worden gecontroleerd. Projectleider Nvt BRL1201 Hoofdstuk 6.2 Opnemen onderstaande voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving Bijlage I: Ontwerpplan uitwendige / inwendige bliksembeveiligingsinstallatie (LPS) Bijlage J: Model projectspecificatie (ook te gebruiken voor opleveringstoets) Bijlage K: Controleformulier ontwerp / projectspecificatie / offerte.

Het ontwerp en de projectspecificatie voor een uitwendige of inwendige bliksembeveiligingsinstallatie komen volgens het in bijlage I beschreven ontwerpplan tot stand.Hierin zijn ook tussentijdse controlemomenten opgenomen. In de projectspecificatie is ten minste informatie opgenomen over de mate van beveiliging, de aard en omvang van de beveiliging, de uitvoering van de installatie, de toe te passen materialen en componenten, eventuele beperkingen van de beveiliging en de consequenties daarvan. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van formulier J. Dit formulier wordt ook gebruikt voor de opleveringstoets (zie B5). Het gemaakte ontwerp en de projectspecificatie worden aan de hand van controleformulier K gecontroleerd of deze overeenkomen met de wensen van de opdrachtgever, de verzekeringseisen, en de gemaakte inventarisatie. De offerte bevat minimaal de mate van beveiliging, de aard en omvang van de beveiliging, de beperkingen van een lager beveiligingsniveau, en eventuele consequenties hiervan. Indien er door derden een ontwerp of bestek wordt aangeleverd, worden deze eveneens aan de hand van controleformulier K gecontroleerd. Indien het aangeleverde ontwerp voldoet aan de gehanteerde uitgangspunten, parafeert de projectleider het ontwerp. Indien gegevens niet volledig zijn aangeleverd wordt hiervan op het controleformulier J en in de offerte naar de opdrachtgever melding van gemaakt.

- 33 -


Bijlage I

0. a. b. c.

Ontwerpplan uitwendige / inwendige bliksembeveiligingsinstallatie (LPS) (basis norm NEN-EN-IEC-62305)

Inventarisatie (berekening beveiligingsklasse LPL) Bepaal de beveiligingsklasse LPL (zie B1) Bereken het restrisico en beschrijf dit voor de klant Maak een dossier met alle gegevens volgens BRL

Voor uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie: => 1 opvangfunctie en verder Voor inwendige bliksembeveiligingsinstallatie: => 5: inwendige potentiaalvereffening

1.

Opvangfunctie

a.

Ontwerp de opvangfunctie op basis van LPL met a. Beschermingshoeken: bepaal hoogte opvangers en hoek b. Bliksembolradius: bepaal bolradius R = c. Vermazing: bepaal lengte en breedte d. Hoogte gebouw b. Houdt afstanden aan op basis van brandgevaar ondergrond (10-15 cm bij licht ontvlambare materialen, bijvoorbeeld riet) c. Natuurlijke componenten • Als opvanger gebruikt o Toestemming, continuïteit en corrosie, bij metalen gestel klasse I afleider gebruiker o Toestemming, continuïteit en corrosie, bij vreemd geleidend deel • In beschermd gebied o Afstand tot installatie berekenen, bij metalen gestel klasse II afleider gebruiker o Afstand tot installatie berekenen, bij vreemd geleidend deel Kleine metalen delen niet beveiligen als < 0,3 m boven het dakvlak en < 0,1 m2 oppervlak en < 2 m lengte => Projecteer de opvanginstallatie

2. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.

3.

Afleidfunctie Bepaal de omtrek Bereken het aantal afgaande leidingen volgens tabel 4 uit norm NEN-EN-IEC 62305 Bepaal of er compensatieleidingen nodig zijn Bepaal de loop van de afgaande leidingen: buitenom, in spouw, kolommen, Bereken de scheidingsafstanden tot metalen delen Bereken de scheidingsafstand in lussen Bepaal het brandgevaar van de ondergrond Natuurlijke componenten: 1. Toestemming, continuïteit en corrosie bij metalen delen zoals gevel beplatingen Pas meetkoppelingen toe en nummer deze projecteer de afleidinstallatie

Aardingsfunctie

Voer een tussentijdse controle met formulier M a. Bepaal de soortelijke weerstand van de bodem b. Bepaal het type aardingsinstallatie • Type A Aardelektrodes o Bepaal het aantal elektroden o Bepaal de lengte volgens figuur 2 NEN-EN-IEC 62305 o Pas eventueel meetputten toe

- 34 -


o

Maak een indrijfrapport

Type B Ringleiding o Breng een ringleiding in het beton o Breng aardplaten aan binnen en buiten het beton o Bepaal de lengte van de ringleiding buiten het beton volgens figuur 2 NEN-EN-IEC 62305 o Breng koppelingen aan tussen de installatie onderdelen o Let op corrosie projecteer de aardingsinstallatie Voer een meting uit Ra < 10Ω

•

• •

4.

Externe potentiaalvereffening

Uitwendig: zie natuurlijke componenten

5. a. b. c. d.

e. f. •

Inwendige potentiaalvereffening Pas het zoneconcept toe volgens de LPL en NPR 8110 Bij een geïsoleerde opvanginstallatie alleen potentiaalvereffening op maaiveld hoogte Pas een zoneconcept toe volgens de LPL en NPR 8110 Bepaal het stroomstelsel: TT of TN • Potentiaalvereffening op zonegrens 0 / 1: metalen installatie, constructie, afschermingen en SPD klasse I in voeding en data • Potentiaalvereffening op zonegrens 1 / 2: : metalen installatie, constructie, afschermingen en SPD klasse II in voeding en data • Potentiaalvereffening op zonegrens 2 / 3: : metalen installatie, constructie, afschermingen en SPD klasse III in voeding en data Zorg voor een goede coördinatie tussen de SPD volgens leveranciers Bereken de scheidingsafstand S voor die plaatsen waar potentiaalvereffening niet wenselijk is. Projecteer de potentiaalvereffeningsinstallatie.

- 35 -


Bijlage J Model-projectspecificatie (ook te gebruiken voor opleveringstoets) Op basis van het ontwerpplan (bijlage I) komt een projectspecificatie voor een bliksembeveiligingsinstallatie tot stand, opgebouwd uit zes hoofdstukken. 1. Algemene gegevens 2. Opvangfunctie van de installatie 3. De afleidfunctie van de installatie 4. De aardingfunctie van de installatie 5. De externe potentiaalvereffening functie van de installatie 6. De interne potentiaalvereffening functie van de installatie. Let op: als alleen een inwendige bliksembeveiligingsinstallatie wordt geïnstalleerd, dan hoeven alleen hoofdstukken 1 en 6 te worden ingevuld. Dit formulier bevat tevens de aspecten die bij oplevering van een bliksembeveiligingsinstallatie moeten worden gecontroleerd. Het formulier is daarom zo ingericht dat het tevens geschikt is om een eindcontrole en opleveringstoets uit te voeren. (zie B5).

1.

Algemene gegevens

Projectnummer: Naam klant:

Volgens: NEN-EN-IEC 62305 Contactpersoon:

NPR 1014 toegepast J/N1 NPR 8110 toegepast J/N1 Telefoon:

E-mail:

Mobiel: 06-

Adres:

opleveringsdatum

Naam installateur:

Lid van UNETO-VNI

Adres:

Ontwerptekening:

Naam ontwerper:

Datum ontwerp

Nr: PvE

Naam controleur ontwerp

Datum controle + paraaf

Nr: Tussentijdse controle

Naam controleur

Tussentijds rapport (formulier L)

Naam inspecteur:

Datum ... Datum rapport

Datum ... Opleveringstoets

nr.

nr:

Datum ... nr. 1 doorhalen wat niet van toepassing is.

- 36 -


2.

Opvangfunctie van de installatie

Beveiliging van het deel complex: ...

LPL: ...

Beveiligingsaspecten

Van Ontwerpwaarde toepassing/ (volgens norm aanwezig NEN-EN-IEC ja/ nee 62305) Plaatsbepaling opvangfunctie volgens uitgangspunten van tabel Beschermingshoeken Hoogte: Hoek : Bliksembolradius R= Maasvormige afscherming Lengte: Breedte: Opvangers Hoogte: Vangdraden Hoogte object > 60 m 20 % is Hoogte object> 120 m Afstand tot constructie 15-cm bij licht ontvlambare materialen (riet) 10-cm bij licht ontvlambare materialen (riet) Natuurlijke componenten NC Metalen gestellen Direct aangesloten Corrosiemaatregelen Afstand S tot installatie Beschermingshoek volgens tabel 2 Vreemd geleidende delen Direct aangesloten Corrosiemaatregelen Afstand S tot installatie Beschermingshoek volgens tabel 2 Metaal platen volgens tabel 3 Soort: Dikte: Corrosiemaatregelen Metalen dakconstructies (zie tabel 6) Spanten Leuningen Buisleidingen Glazenwasserrails Trappen Ornamenten Balustrades Tanks Leidingen met ontvlambare stoffen Flensen over bruggen

Meetwaarde / beoordeling eindcontrole

Opmerkingen/ afwijkingen

2

Met metaal

Zonder metaal

Afstand: ... m = ...

Afstand: ... m = ...

Soort: Dikte:

- 37 -


Corrossie Kleine objecten < 50 cm vanaf installatie > 30 cm boven dakvlak Metalen objecten < 0,1 m2 <2m Opvangfunctie dakvorm Nok Hoekkepen Randen Ornamenten Hellingshoek 1:10 Scheidingsafstand NC tot inwendige metalen delen Continuïteit NC Materiaal NC voldoet aan tabel 5 en 6 Montage volgens norm Meetkoppelingen Expansievoorzieningen Status opvangfunctie

Goed

Ja / nee

Onvoldoende

Ja / nee

Datum

- 38 -


3.

Afleidfunctie

Beveiliging van het deel complex: ... Beveiligingsaspecten

Van toepassing/ aanwezig ja/ nee

Omtrek Aantal afgaande leidingen volgens tabel 4 • Op de muren • In de spouw • In de kolommen Compensatieleidingen nodig Scheidingsafstand lussen (s) in afgaande leidingen Gebruik van natuurlijke componenten NC Gevelbeplatingen Continuïteit Corrosie Expansievoorzieningen Scheidingsafstand NC tot inwendige metalen delen Materiaal voldoet aan tabel 5 en 6 Montage volgens norm Logische loop leidingen Effectiviteit Meetkoppelingen Brandbare ondergrond Status afleidingfunctie

LPL: ... Ontwerpwaarde (volgens norm NEN-EN-CIE 62305) Omtrek: = ...

Vermazing l x b ...



Onvoldoende

Ja / Nee

= ... (aantal) = ... (aantal) = ... (aantal) Waar: s=

Goed

Ja / Nee

Datum

Circuitmetingen (bovengrondse installatie bij oplevering)

1. 2. 3. 4. 5.

Ω Ω Ω Ω Ω

1. 3. 5. 7. 9.

Ω Ω Ω Ω Ω

2. 4. 6. 8. 10.

Ω Ω Ω Ω Ω

- 39 -


4.

Aardingfunctie


Soortelijke bodemweerstand Type A: Aardelektrodes Aantal elektrodes ≥2: Lengte elektrode volgens fig 2 Diepte kop 0,5 m j/n1 Type B: Ringleiding Lengte elektrode volgens r≥l1, volgens fig. 2 Diepte 0,5 afstand 1 m Aanvullende elektroden noodzakelijk Meetputten Natuurlijke componenten gebruikt Continuïteit NC Fundatie aarde Voorziening voor het verlagen van de stapspanning Corrosie hiervan Weersinvloeden Scheidingsafstand tot metalen delen Materiaal voldoet aan tabel 5 en 6 Montage volgens norm Status aardingfunctie

LPL: ...

Van toepassing/ aanwezig ja/ nee nvt

Ontwerpwaarde (volgens norm NEN-EN-CIE 62305) = ... Ωm

Goed

Ja / Nee



Onvoldoende

Ja / Nee

Datum

Meetwaarde Elektrodes op welke items in de tabel hebben deze metingen betrekking) 1 2 3 4 5 6 7 8

Ω Ω Ω Ω Ω Ω Ω Ω

9 10 11 12 13 14 15 16


17 18 19 20 21 22 23 24


Totale aardverspreidingsweerstand gemeten:__________ Ω

- 40 -


5.

Externe potentiaalvereffening


LPL: ...


Ontwerpwaarde (volgens norm NEN-EN-CIE 62305)

Meetwaarde /beoordeling eindcontrole


Goed

Ja / Nee

Onvoldoende

Ja / Nee

Gebouwlengte, breedte of hoogte > 20 m Geïsoleerde opvanginstallatie Potentiaalvereffening op maaiveldhoogte Scheidingafstand installatie tot metalen delen Materiaal voldoet aan tabel 8 en 9 Montage volgens norm Zijn uitwendige metalen delen aangesloten Corrosiemaatregelen getroffen Status uitwendige potentiaalvereffeningsfunctie

Datum

- 41 -


6.

Inwendige potentiaalvereffening


Stroomstelsel • TT • TN S • TN-C Scheidingsafstand s tot metalen delen Materiaal voldoet aan tabel 8 en 9 Montage volgens norm Zoneconcept • 0 / 1 grens • 1 / 2 grens • 2 / 3 grens Potentiaalvereffening Waterleiding Gasleiding CV leidingen Airco Constructie Sprinkler Afschermingen voeding Afscherming data Afscherming vloeren Afscherming wanden Overige leidingen Coördinatie toegepast Status inwendige potentiaalvereffeningsfunctie


LPL: ... Ontwerpwaarde (volgens norm NEN-EN-CIE 62305)


Opmerkingen/afwijkingen

s= Nvt Nvt SPD voeding klasse/ type

Goed

Ja / Nee

Onvoldoende

SPD data klasse / type

Ja / Nee

Datum

- 42 -


Bijlage K

Controleformulier ontwerp / projectspecificatie / offerte

Ontwerp (algemeen)

Eigen ontwerp Voldoet Voldoet niet

Bestek derden Voldoet Voldoet niet

Onvold. gegevens

Ontwerpplan incl. ontwerpstappen/controles Ontwerp uitwendige bliksembeveiligingsinstallatie Ontwerp afgestemd op - uitgangspunten opdrachtgever - verzekeringseisen - inventarisatie - vastgestelde beveiligingsklasse - eisen NEN-EN-IEC 62305 en andere relevante normen en voorschriften Ontwerp inwendige bliksembeveiligingsinstallatie Ontwerp afgestemd op - uitgangspunten opdrachtgever - verzekeringseisen - inventarisatie - vastgestelde beveiligingsklasse - eisen NEN-EN-IEC 62305 en andere relevante normen en voorschriften Projectspecificatie Vastleggen specificatie installatie inclusief - mate van beveiliging - aard en omvang van beveiliging, hetzij omschreven, hetzij op tekening - uitvoering installatie - toe te passen materialen en componenten - beperkingen van de beveiliging - consequenties van de beperkingen Offerte Bevat tenminste informatie over - mate van beveiliging* - aard en omvang van beveiliging, hetzij omschreven, hetzij op tekening* - beperkingen van de beveiliging (als de opdrachtgever een minder hoog beveiligingsniveau wenst) - consequenties van deze beperkingen* Naam en handtekening controleur: Datum:

- 43 -


Datum ... Versie ... Doel Wie

B3 Materialen en componenten Zeker stellen dat de toegepaste materialen en componenten voldoen en blijven voldoen aan de gespecificeerde eisen Materieelbeheerder

Verwijzing BRL

BRL1201

Werkomschrijving

Opnemen onderstaande voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving

Hoofdstuk 7.1

Bijlage

geen

Bij de aanschaf van onderdelen voor bliksembeveiligingsinstallaties wordt er op toegezien dat deze voldoen aan NEN-EN 50164 en dus door de fabrikant ook getest zijn in hun toepassingsgebied. Door de materieelbeheerder zal steeksproefsgewijs de kwaliteit van de onderdelen op visueel waar te nemen kenmerken (kleur, afmetingen, specificaties) gecontroleerd worden. De materieelbeheerder houdt een lijst bij van toegepaste materialen en componenten en legt hierop de resultaten van de steekproefsgewijze controles vast.

- 44 -


Datum ... Versie ... Doel

B4 Installeren en keuren Zekerstellen dat de installatie veilig wordt gerealiseerd en dat de installatiewerkzaamheden worden uitgevoerd volgens ontwerp en projectspecificatie

Wie

nader in te vullen

Verwijzing BRL

BRL1201

Werkomschrijving


Bijlage

L. Formulieren risico-inventarisatie en –evaluatie “Werken aan een gevel”, “Werken op daken” M. Keuringsplan inclusief controlepunten

7.2

Voorbeeld werkomschrijving controle op de installatie Voorafgaand aan de installatie wordt met behulp van formulieren K een risicoinventarisatie en -evaluatie uitgevoerd. De installatie van de bliksembeveiliging vindt plaats conform ontwerp en specificatie. Netgebonden overspanningsbeveiligingen worden uitgevoerd volgens de voorwaarden gesteld in NEN3140. Tijdens de aanleg van uitwendige bliksembeveiligingsinstallaties wordt aan de hand van een keuringsplan (zie bijlage L) gecontroleerd of de installatie voldoet aan alle eisen. Bij de keuze van de keuringsmomenten wordt rekening gehouden met die situaties waarbij op een later tijdstip keuring niet meer mogelijk is, bijvoorbeeld wegens ontoegankelijkheid. De resultaten van de metingen worden met opgave van (meet)waarden en toelaatbare afwijkingen op het controleformulier geregistreerd. Het formulier wordt voorzien van de naam van de controleur en de controledatum. Indien er afwijkingen zijn ten opzichte van het ontwerp, zal dit schriftelijk aan de opdrachtgever worden gemeld.Het kan zijn dat de vastgestelde tekortkoming de veiligheid van de installatie niet beïnvloed. De vastgestelde tekortkoming wordt dan voorgelegd aan de verantwoordelijk medewerker. Wordt ook door deze persoon bepaald dat de veiligheid niet in het geding is, dan kan de vastgestelde tekortkoming, in overleg met de opdrachtgever, worden geaccepteerd. De geaccepteerde tekortkoming zal op het opleveringsprotocol worden vermeld. De afwijking zal in een afwijkingsregistratie worden opgenomen. Als er sprake is van een niet acceptabele mate van beveiliging zal zonodig een nieuwe opname moeten plaatsvinden en een nieuw ontwerp moeten worden gemaakt. Van alle overleggen met de opdrachtgever en andere deelnemers in het project zullen notulen worden gemaakt.

- 45 -

Bijlage L

(N.B. Leden van de Vakgroep Bliksembeveiliging kunnen onderstaande hulpformulieren bestellen via de webshop van UNETO-VNI)

Formulieren risico-inventarisatie en –evaluatie “Werken aan een gevel”, Werken op daken”


- 46 -


- 47 -


Bijlage M

Keuringsplan inclusief controlepunten

Naam klant, NAW gegevens: ...

Projectnummer: ...

Naam installateur, NAW gegevens: ...

Naam inspecteur, datum ... Zone*:

* bestaat een gebouw uit meerdere beveiligingszones, dan zal per zone moeten worden aangegeven wat wanneer gecontroleerd wordt. Op de volgende momenten zal een controle plaatsvinden: ... ... ...

Inspectie onderwerpen tijdens de bouw

Van toepassing ja/nee

Criteria

Aantal

Waarde

Opmerkingen

LPL, beschermingsklasse volgens ontwerp Type aarding A of B (ring of electrodes) Gebruikte doorsnede Cu, Fe Heipalen, aardstaven aangebracht, Aantal*, meetwaarde 1 Lassen in betonfundatie, aan aardstaven in de heipalen, aantal* ,Laslengte, meetwaarde 1 Doorlassen ijzer in de kolommen, Laslengte, meetwaarde Ringleiding van koper in de beton aangebracht Schroefverbindingen in beton, aantal*, meetwaarde 1 Aardplaten voor aardelektrodes, aantal*, meetwaarde 1 Aardplaten voor vereffening, aantal*, meetwaarde 1 Afgaande leidingen in de spouw, aantal*, meetwaarde 1 Koppeling ankers van constructie aangesloten, aantal*, meetwaarde

1

Koppeling van wapeningsmatten, aantal*, meetwaarde1 Voorziening tot verlagen van de stapspanning Voorzieningen voor het koppelen van gevelbeplating, aantal*, meetwaarde

1

- 48 -


Zijn afstanden conform het ontwerp tussen metalen delen en installatie Corrosiemaatregelen bij verlaten fundatie/ beton Voorzieningen aangegeven op tekening Mogelijkheid tot aanbrengen van ringleiding rond fundatie, deze is nog niet aangestort * Aantal aangeven ten opzichte van aantal in het ontwerp 1 meetwaarde door laag ohmige meting

- 49 -


Datum ... Versie ... Doel Wie Verwijzing BRL Werkomschrijving Bijlage

B5 Eind- en opleveringscontrole en beheersing van tekortkomingen Vaststellen van de gerealiseerde installatie voldoet aan het programma van eisen van de opdrachtgever en de van toepassing zijnde normen en voorschriften Projectleider BRL1201 Hoofdstuk 7.3 Opnemen onderstaande voorbeeld werkomschrijving of eigen omschrijving J. Model-projectspecificatie (ook te gebruiken voor opleveringstoets, zie B2) N. Opleveringsrapport

Voorafgaande aan de oplevering wordt door de projectleider aan de hand van formulier J (zie B2) een opleveringstoets uitgevoerd en gecontroleerd of de installatie conform ontwerp en specificatie is geleverd en of alle keuringen en controles zijn uitgevoerd. De opdrachtgever wordt schriftelijk van het moment van de opleveringstoets op de hoogte gesteld. Vastgesteld wordt of de gerealiseerde mate van beveiliging afwijkt van de overeengekomen mate van beveiliging. Het resultaat van de opleveringtoets wordt geregistreerd, afwijkingen ten opzichte van het ontwerp worden aan de opdrachtgever gemeld en de consequenties van de geconstateerde afwijking. Het kan zijn dat de vastgestelde tekortkoming de veiligheid van de installatie niet beïnvloed. De vastgestelde tekortkoming kan, in overleg met de opdrachtgever, worden geaccepteerd. Indien dit wel het geval is dient zonodig een nieuwe afweging ten aanzien van het ontwerp en de mate van beveiliging moeten worden gemaakt. Als een installatie in delen wordt opgeleverd, dient voor elk afzonderlijk deel een oordeel te worden gegeven over de mate van beveiliging bij het op dat moment vastgestelde gebruik. Als bewijs dat de beveiligingsinstallatie de overeengekomen mate van beveiliging biedt, zal een geautoriseerd opleveringsrapport worden verstrekt conform de vereisten in de BRL1201.

1

* Bij nieuwbouw is het niet ongebruikelijk dat er, na oplevering, een flinke tijd voorbijgaat voordat het gebouw en daarmee de installatie in gebruik wordt genomen. Pas dan, als alle apparatuur aanwezig is en op de juiste plaats staat, kan worden gecontroleerd of het ontwerp en de daarbij gehanteerde uitgangspunten nog steeds geldig zijn. Deze controle valt buiten de reikwijdte van dit certificaat.

- 50 -


Bijlage N

Opleveringsrapport

Naam bedrijf Gecertificeerd voor BRL1201 onder nummer Opgeleverd object / beveiligingsinstallatie of deel daarvan Overeengekomen mate van beveiliging (specificatie) Gerealiseerde mate van beveiliging Geconstateerde afwijking van het ontwerp en specificatie Consequenties eventuele afwijkingen mate van beveiliging Door opdrachtgever geaccepteerd Ja / Nee Eventuele vervolgactie Datum opleveringstoets 1 Autorisatie opleveringsrapport Hierbij verklaren wij de installatie(s) te hebben opgeleverd conform het overeengekomen ontwerp en projectspecificatie alsmede de van toepassing zijnde normen en voorschriften. De installatie is geïnstalleerd, beproefd en gemeten volgens de richtlijnen zoals aangegeven in de BRL1201 Naam geautoriseerd medewerker Datum Handtekening Bijlagen opleveringstoets (formulier J) tussentijdse meetrapporten (formulieren M)

- 51 -


Datum ... Versie ... Doel

B6 Beheer van meet- en beproevingsmiddelen Er voor zorg dragen dat de metingen uitgevoerd worden met behulp van instrumenten en beproevingsmiddelen waarvan de aangegeven waarden correct zijn

Wie

Directie / materieelbeheerder / gebruiker

Verwijzing BRL

BRL1201

Werkomschrijving


Bijlage

Bijlage O Instrumentenoverzicht

Hoofdstuk 10

Voorbeeld werkomschrijving beheer van meet- en beproevingsmiddelen De directie is er voor verantwoordelijk dat de nauwkeurigheid van de gebruikte keuringsmiddelen voldoet aan de gestelde nauwkeurigheidseis van 10%. De directie controleert dit voor aanschaf en bepaalt de kalibratietermijn. De gebruiker van de meet- en beproevingsmiddelen controleert vóór het gebruik van de meet- en beproevingsmiddelen of • de kalibratiedatum niet overschreden is; • deze een kalibratiestatus en registratiesticker hebben; • ze niet beschadigd zijn door bijvoorbeeld vallen, stoten of overbelasting. De materieelbeheerder houdt een lijst bij van de meet- en beproevingsmiddelen die gebruikt worden met bijbehorende kalibratiefrequentie en wijze van kalibratie. Deze instrumenten voldoen aan de “keuringseisen van KBI 2004 voor meetapparatuur voor elektrische installaties”. Alle meetinstrumenten die worden gebruikt voor metingen waarvan de resultaten beslissend zijn voor goedkeuring of afkeuring worden steeds tijdig gekalibreerd. In het geval dat een meetinstrument voor de reguliere kalibratiedatum is ontregeld, wordt deze voortijdig gekalibreerd. Nagegaan wordt dan wat de consequenties van het ontregelde instrument voor de kwaliteit van de installatie(s) zijn geweest. De kalibratiestatus staat met behulp een sticker op elk instrument aangegeven. Er vindt jaarlijks een beoordeling plaats van de kalibratiegegevens, zonodig worden kalibratiefrequenties aangepast. De kalibratiegegevens worden centraal geregistreerd en gedurende minimaal 10 jaar bewaard.

- 52 -

...

Persstangen

Gereedschap

... per .. jaar

... per ... jaar

Scoopmeter

...

... per ... jaar

Universeelmeter

Kalibratie frequentie

... per ... jaar

Id nummer

Instrumentenoverzicht

Aardingsweerstandmeter

Meetinstrument

Bijlage O


Kalibratiewijze

00-00-0000

00-00-0000

00-00-0000

00-00-0000

Kalibratiedatum

00-00-0000

00-00-0000

00-00-0000

00-00-0000

Kalibratierapport gecontroleerd

- 53 -


Nuttige adressen / links Brancheorganisatie UNETO-VNI Voor informatie over branchevereniging inclusief Vakgroep Bliksembeveiliging. De in bijlagen A en L van deze handleiding gebruikte voorbeeldformulieren kunt u bestellen via de webshop van UNETO-VNI. www.uneto-vni.nl tel. 079 325 06 50

Opleidingsfonds OTIB Voor informatie over opleidingen en subsidies www.otib.nl tel.: 0800-885 58 85

Model-kwaliteitshandboek bliksembeveiligingsinstallaties Site waarvan u de handleiding voor het model-kwaliteitshandboek kunt downloaden: http://bliksembeveiliging.uneto-vni.nl

Cursusloket UNETO-VNI Voor informatie over opleidingen www.cursusloket.com tel.: 079 329 10 30

Stichting Kwaliteitsborging Installatiebranche Voor Informatie over certificeringsregelingen waaronder de BRL1201. Het model-kwaliteitshandboek kunt u downloaden van de site www.kbi.nl tel: 010 206 65 50

Certificatie-instelling www.tno-certification.nl tel: 055 549 34 68

- 54 -

Kwaliteitshandboek Bliksembeveiligingsinstallaties

Recommend Documents