26-1-2013
Netwerkbijeenkomst BV Limburg:
Terug naar de Rijnlandse werkcultuur?!
Komt de Hudson bij Rotterdam het land in?
Mathieu Weggeman Baarlo, 25 januari 2013
Ideaal--typische kenmerken van twee bestuurlijke tradities Ideaal ANGLO-AMERIKAANS
RIJNLANDS
- COÖRDINATIE DOOR REGELS
- COÖRDINATIE DOOR SHARED VALUES
- minimale staatsbemoeienis; de markt regeert (= the invisible hand) - individueel succes (The American Dream) - gericht op KT-winst; belongings (shareholder value) geld is macht; win-lose; ‘you are for us or against us’ - de organisatie als money-making-machine (planning & control; transactiekosten; agents) - centraal staan geld, macht en heldendom - de manager is een MBA want managen is een professie - vakdeskundigheid is de verantwoordelijkheid van de medewerker - technology (D&E) en marketdriven - avontuurlijk, spannend en gepassioneerd (in Hollywood termen) - ABN Amro (aandeelhouderswaarde), Rijk Groenink, Cor Boonstra, Adam Smith
- maatschappelijke consensus tussen werkgevers, werknemers en financiers - collectieve kracht; cultuur: open en feminine - gericht op LT-continuïteit en vertrouwen; belonging (stakeholdervalue); win-win; ‘het ligt genuanceerd’ - de organisatie als ‘noodzakelijk kwaad’ voor het realiseren van complexe producten - centraal staat vakdeskundigheid, inhoud - de manager als meewerkend voorman (vgl. gilden met hun meesterproef) - vakdeskundigheid is de verantwoordelijkheid van de medewerker en de organisatie - design- en science {R&D (&E)} driven - voorzichtig, overdacht, deugdzaam en saai; alles bezien in historisch perspectief - Rabo (klantwaarde), Herman Wijffels, Arie de Geus, Jürgen Habermas, Jacques Derrida
1
26-1-2013
De Rijnlandse werkcultuur vraagt managementkwaliteiten die bij vrouwen vaker aanwezig zijn dan bij mannen: - een win-win attitude - multi-tasking - om kunnen gaan met chaos - irrationaliteiten accepteren - brede oriëntatie (vs. focus)
We gaan van een highhigh-trust society naar een lowlow-trust society, en hoe minder vertrouwen, hoe harder de roep om transparantie veel
'Tell me' (narratief)
Liefdevolle bureaucratie liefdevolle bureaucratie of: hypocratie of hypocratie
'Show me'
VERTROUWEN van het bevoegd gezag in de professionals
'Prove it to me' zorgeloze organisatie of non-organisatie weinig zacht
ROEP OM TRANSPARANTIE door het bevoegd gezag
hard
2
26-1-2013
KAN HET NIET WAT MINDER TENDENTIEUS? (1) Nadelen van de Rijnlandse traditie: - Wolken van overleg; verhullend; hei- en Poolse landdagen; voor alles een commissie, denktank, adviesraad, project- of klankbordgroep. - Gebrek aan ondernemerschap, (eens failliet, altijd failliet); liever ‘meeliften’ met wat er al is; zuigelingengedrag. - Hoofd moet onder het maaiveld blijven; bevordert middelmatigheid; excelleren is verdacht; iedereen is gelijk. - Schuivende doelen als gevolg van een te grote waardering voor voortschrijdend inzicht. - Onderlinge afhankelijkheid en loyaliteit wordt misbruikt, (bevoogding; morele druk). - Gesloten (zoals in het gildesysteem). - Starre arbeidsvoorwaarden. - De jonge generatie ‘lijdt’ onder de traagheid van de Rijnlandse drang tot oeverloos gepraat (vergaderen) en geschrijf (notulen; beleidsdocumenten). - Sloom, duf, saai.
KAN HET NIET WAT MINDER TENDENTIEUS? (2) Voordelen van de Anglo-Amerikaanse stijl: - Volstrekte duidelijkheid over wat belangrijk is: the bang for the buck; het bottom-line financiële resultaat; simpel. - Outputgericht en prestatiebevorderend; de wil om te winnen. - Transparant, open, helder, controleerbaar; meten = weten. - Het is duidelijk waarop je afgerekend wordt en er wordt ook afgerekend; je weet waar je at the end of the day verantwoordelijk voor bent. - Uitdagend, avontuurlijk, vol glitter & glamour. - Het is duidelijk wie de baas is en de baas beslist. - De leider is alles bepalend, (als tragische of als zegevierende held). - Als je hard werkt, verdien je veel geld. - Vitaal en flexibel; makkelijk veranderbaar.
3
26-1-2013
Eliminatie van een mogelijk misverstand Sociaal--culturele gerichtheid Sociaal
economische gerichtheid
sterk
zwak
sterk
Rijnlands
AngloAmerikaans
zwak
de Rijnlandse traditie zit dus NIET hier
(Naar Jan Schouten: De mensen en het dorp, 2002)
Rijnlandse traditie: samenwerken op basis van gedeelde waarden “The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity” (Maister, 1985)
Organizational values
Personal values
Shared values
4
26-1-2013
Fragmenten van collectieve ambities: Disneyland
“We give our customers an experience of happiness”
?????
“We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live. It’s an adventure and we’re in it together”
Holec
“De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag – maar ook: moet – worden geleerd”
Johnson & Johnson
“We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services”
Philips Research
“Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes”
Werken aan droge voeten Nederland ligt voor een belangrijk deel onder de zeespiegel. Dat is een bedreigende situatie. In het westen en noorden dreigt de zee en vanuit het zuiden en oosten brengen de grote rivieren soms plotseling enorme watermassa’s ons land binnen. Bescherming tegen overstromingen door de zee, meren, rivieren en kanalen is daarom de missie van Rijkswaterstaat.
(Afsluitdijk: 32 km, 1927 – 1932)
5
26-1-2013
Ritz Carlton Hotels
We are ladies and gentlemen, serving ladies and gentlemen. - geeft aan wat voor soort medewerkers zij graag willen - geeft aan het type klanten waar zij zich op richten - geeft de essentie van hun bijdrage weer: to serve
Respect voor oudere medewerkers:
BMW--fabriek voor senioren in Dingolfing BMW Assemblage fabriek in Beieren; medewerkers tussen 50 en 65 jaar Ontworpen door ingenieurs, architecten met de hulp van artsen, fysiotherapeuten en de senioren zelf (issues: zithoogte, voorover bukken, shift-duur e.d.) Vooraf: training op het gebied van gezondheid, voeding en beweging Fysiotherapie: 24/7 oproepbaar Meer verlichting, rijdende gereedschapskisten, grotere letters, langzamer draaiende band Geluidsgeïsoleerd, zonnepanelen, regenwatergebruik
6
26-1-2013
HET GROTE MISVERSTAND ITEM
Wat professionals belangrijk vinden:
Wat managers denken dat professionals belangrijk vinden:
Interessant werk
1
5
Waardering en bevestiging
2
8
Betrokkenheid (PPP)
3
10
Arbeidszekerheid
4
2
Goed salaris (GSM)
5
1
Promotie- en groeimogelijkheden
6
3
Goede arbeidsomstandigheden
7
4
Persoonlijke loyaliteit
8
6
Tactvol optreden werkgever
9
7
Hulp bij problemen
10
9
BRON SYSTEMATICA (Management Team)
Veranderende waardenpatronen
Millenials - geboren tussen 1980 en 2000 (= Generatie Y):
“In plaats van een vaste baan, een koophuis met hypotheek, een huwelijk, een kind en een auto op afbetaling ….. ……kiezen ze voor een free-lance bestaan, een huurappartement, een knipperlichtrelatie en als kostbaarste bezit: de volledige productrange van Apple en een liefdevol opgeknapte race-fiets
Bron: The Atlantic Monthly, september 2012
7
26-1-2013
Differentiëren in managementstijl want niets is zo ongelijk, als de gelijke behandeling van ongelijken Traditionele medewerkers vinden belangrijk: • status; plek in hiërarchie • langdurige carrière • onderdeel groot geheel • inhoud van het werk • vaste baan • imago werkgever • > 40 uur = betrokken
De Nieuwe Generatie vindt belangrijk: • Shared values, CA • kortlopende projecten • betekenisvolle bijdrage • idem + sociale contacten • afwisseling • idem + regelcapaciteit • > 40 uur = niet zo slim
(naar: van Steensel, 2007)
Conclusie EUREUR-IBP onderzoek: Werknemer 2.0 wil uitdagingen, snelle feedback en vertrouwen Waarden: - Stellen traditionele werkstructuren en hiërarchie ter discussie - Waarderen vooral leer- en groeimogelijkheden - Zoeken professionalisme en uitdagingen in plaats van geld en macht Vaardigheden: - Netwerken - Multi-tasking - (Productief) samenwerken
De downside: “Problemen waar ik leeftijdleeftijdgenoten mee zie worstelen: - keuzestress
Verwachtingen: - hang naar roem en - Bedrijfsreputatie en visie - faalangst” - Balans werk-privé (De Volkskrant, 5 maart 2010) - Snelle feedback, erkenning en vertrouwen - Willen betekenisvol bijdragen i.p.v. stijgen in de hiërarchie
8
