2013
Knipperlichten EU Mededingingsrecht
Filip Tuytschaever 20 februari 2013
Minerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .cont rast -l aw .be
Overzicht I.
Basisbegrippen
II. Knipperlichten EU mededingingsrecht – –
Europese Commissie Hof van Justitie
III. Knipperlichten nationaal mededingingsrecht – – –
België Frankrijk Zwitserland 2
Basisbegrippen • Ruim verbod mededingingsbeperkende afspraken – Art. 101(1) VWEU – art. 2(1) WEM
• Vrijstelling van verbod – Art. 101(3) VWEU – art. 2(3) WEM • Groepsvrijstelling • Individuele vrijstelling
• Misbruik van machtspositie – Art. 102 VWEU – art. 3 WEM
3
Basisbegrippen • Inbreuk op verbod mededingingsbeperkende afspraken – Publieke afdwinging • Stoppen van inbreuk • Administratieve geldboetes
– Private afdwinging • Onafdwingbaarheid (“van rechtswege nietig”) • Schadevergoeding – Initiatieven Europese Commissie eerste helft 2013
4
Overzicht I.
Basisbegrippen
II. Knipperlichten EU mededingingsrecht – –
Europese Commissie Hof van Justitie
III. Knipperlichten nationaal mededingingsrecht – – –
België Frankrijk Zwitserland 5
Europese Commissie Beleidsprioriteit: kartels Year 2012 2008 2007 2010 2001 2008 2010 2009 2010 2007
Name TV and computer CRT Car glass Elevators and escalators Airfreight Vitamins Candle waxes LCD Gas Bathroom fittings Gas insulated switchgear
Amount in € 1 470 515 000 1 383 896 000 832 422 250 799 445 000 790 515 000 676 011 400 648 925 000 640 000 000 622 250 782 539 185 000
6
Europese Commissie Beleidsprioriteit: kartels Year 2008 2012 2012 2001 2007 2008 2010 2009 2009 2007
Name Saint Gobain (car glass) Philips (CRT) LG Electronics (CRT) Hoffmann-La Roche AG (vitamins) Siemens AG (gas insulated switchgear) Pilkington (car glass) Ideal Standard (bathroom fittings) E.ON (gas) GDF Suez (gas) ThyssenKrupp (elevators & escalators)
Amount in €* 896 000 000 705 296 000 687 537 000 462 000 000 396 562 500 370 000 000 326 091 196 320 000 000 320 000 000 319 779 900
7
Hoogste kartelboete ooit in 2012 • Schoolvoorbeeld kartel – Inspecties (2007) na clementie – Belangrijke spelers, managementniveau – “Geheim (“green meetings”) • Maar: geen geheimen meer wegens clementie
– “Hardcore” inbreuken – Controle middels fabrieksbezoeken
– Lange duur 8
• Antitrust Manual of Procedures (“Antitrust ManProc”) – http://ec.europa.eu/competition/antitrust/antitrust_manproc_3_ 2012_en.pdf
9
Hof van Justitie • Zaak C-158/11, arrest van 14 juni 2012, Auto 24 • Zaak C-199/11, arrest van 6 november 2012, EG v Otis NV (Grote Kamer)
10
Auto 24 Selectieve distributie • Twee kenmerken volgens groepsvrijstelling: – Selectie van distributeurs op basis van vastgestelde criteria – Verbod van verkoop aan niet-erkende distributeurs
•
Alleen groepsvrijstelling, indien vastgestelde criteria: –
Publiek?
–
Objectief?
–
Niet-discriminerend?
–
Proportioneel? 11
Auto 24 Selectieve distributie • Prejudiciële vraag Franse Hof van Cassatie: “Met zijn vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de bewoordingen “gespecificeerde criteria” aldus moeten worden uitgelegd dat zij vereisen dat een … selectief distributiestelsel in de zin van de verordening slechts onder de vrijstelling valt indien het berust op objectief gerechtvaardigde criteria die eenvormig en zonder onderscheid worden toegepast op eenieder die om erkenning verzoekt.” 12
Hof van Justitie “Om de in deze verordening neergelegde vrijstelling te genieten, hoeft een dergelijk stelsel niet te berusten op objectief gerechtvaardigde onderscheid
criteria
worden
die
toegepast
eenvormig op
en
eenieder
zonder die
om
erkenning verzoeken” (ov. 32). “…dat de selectiecriteria die in het kader van een selectief
distributiestelsel
worden
gebruikt,
hoeven
niet
te
zijn
gepubliceerd opdat de precieze inhoud ervan zou kunnen worden vastgesteld” (ov. 31). 13
Auto 24 Selectieve distributie • Selectieve distributie geniet van groepsvrijstelling: criteria waarvan de precieze inhoud kan worden vastgesteld ≠
objectieve criteria
≠
niet-discriminatoire toepassing
≠
proportioneel
14
EG v Otis Schadeclaims • Liften en roltrappenkartel • Prejudiciële vragen door rechtbank koophandel te Brussel – Besluit Europese Commissie bindend voor de nationale rechter m.b.t. fout: eerlijk proces? – Europese Commissie: rechter en partij in eigen zaak, strijdig met “nemo iudex in sua causa”? 15
EG v Otis Schadeclaims • Nationale rechter dient nog steeds (i) schade en (ii) rechtstreeks causaal verband vast te stellen • Scheiding DG COMP (onderzoek)/Juridische Dienst (eiser): geen inbreuk op principe van het recht op een eerlijk proces
16
Overzicht I.
Basisbegrippen
II. Knipperlichten EU mededingingsrecht – –
Europese Commissie Hof van Justitie
III. Knipperlichten nationaal mededingingsrecht – – –
België Frankrijk Zwitserland 17
Nieuwe Belgische mededingingswet • Institutioneel kader
• Individuele sancties = administratieve geldboetes tot 10.000 EUR ≠ penale sancties
• Prijzenobservatorium 18
Fiscale aftrekbaarheid mededingingsboetes • Historiek – HvB Antwerpen: aftrekbaarheid is toegelaten
• EC: amicus curiae – Doeltreffendheid van de sancties (“effet utile”)
• Grondwettelijk Hof: arrest van 20 december 2012 – Geen aftrekbaarheid
19
Onlineverkopen • Autorité de la concurrence – http://www.autoritedelaconcurrence.fr/user/standard.php?id_rub =417&id_article=2010
• “Hardcore” beperking = verbod op online verkopen ≠ opleggen minimum volume offline verkopen ≠ opleggen kwaliteitsvereisten website 20
Export verbod • Zwitserse mededingingsautoriteit (COMCO) – Mei 2012: ca. 130 M EUR boete voor BMW – Exportverbod BMW en Mini naar Zwitserland
• Let op niet-EEA jurisdicties in EEA distributieovereenkomsten
21
Minerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .cont rast -l aw .be
