Klimaatbeleidsplan gemeente Coevorden 2009 en verder & Uitvoeringsprogramma

Klimaatbeleidsplan gemeente Coevorden 2009 en verder & Uitvoeringsprogramma 2009 – 2012

definitief mei 2009

Klimaatbeleidsplan 2009 en verder & Uitvoeringsprogramma 2009 - 2012, gemeente Coevorden definitief, mei 2009

Inhoudsopgave

1. Inleiding

3

2. Kaderbepaling

3

3. Uitwerking Energieakkoord Noord Nederland

5

4. Klimaatbeleid gemeente Coevorden 2009 en verder

9

5. Borging en monitoring klimaatbeleid

15

6. Planning, uren, financiën

17

7. Uitvoeringsprogramma 2009 - 2012

23

Bijlagen en achtergronddocumenten

2


1.

Inleiding

Klimaatverandering is tegenwoordig overal aan de orde van de dag. Wereldwijd worden afspraken gemaakt om broeikasgassen te verminderen, opdat de aarde ook voor generaties na ons nog leefbaar is. Op mondiaal, nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau wordt beleid ontwikkeld om de gevolgen van het broeikaseffect voor de toekomst zoveel mogelijk te verminderen. Het Klimaatbeleidsplan 2003 - 2006 van de gemeente Coevorden is redelijk succesvol uitgevoerd, maar er moet nog flink wat werk verricht worden om aan de op hoger niveau gewenste doelstellingen met betrekking tot de terugdringing van het broeikaseffect te kunnen voldoen. Hiermee is tijd en geld gemoeid. In het Bestuursprogramma 2006 - 2010 is aangekondigd dat het college met voorstellen zal komen om, als vervolg op het Klimaatbeleidsplan 2003 - 2006, een nieuw Klimaatbeleidsplan op te stellen. Ten behoeve van de uitvoering van het in dit plan beschreven gemeentelijk klimaatbeleid willen we een aanvraag indienen voor SLOK 1 -subsidie bij het Rijk. De SLOK-subsidieregeling ondersteunt de door het rijk met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gesloten Klimaatakkoord 2007 - 2011. De subsidie bedraagt maximaal 50% van de uitvoeringskosten. Voor de gemeente Coevorden is dit maximaal € 174.380 als er gekozen wordt voor een basispakket of maximaal € 231.356 als er gekozen wordt voor een pluspakket. Uitgangspunt is dat de projecten uit het Klimaatbeleidsplan zoveel mogelijk met behulp van bestaande middelen en reguliere uren uitgevoerd worden. Dit uitgangspunt geeft gelijk enige beperking in ambitieniveau. De kaders van het klimaatbeleid zijn vastgelegd in verschillende documenten, die als bijlage zijn bijgevoegd.

2. Kaderbepaling Om recht te doen aan de kaderstellende rol van de gemeenteraad heeft het college in de commissie Wonen en Leefomgeving van 23 februari 2009 een presentatie gehouden over de koers van het gemeentelijk klimaatbeleid. Daarbij is aangegeven dat het college wil inzetten op het realiseren van de doelen zoals die zijn gesteld in het Energieakkoord Noord-Nederland, dat door bijna alle noordelijke gemeenten (waaronder Coevorden), de vier noordelijke provincies, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland en het rijk in 2008 is ondertekend. Dit Akkoord tussen “het Noorden” en het rijk heeft als belangrijkste doelen: het leveren van een stevige bijdrage aan het oplossen van het klimaatprobleem en het behouden, versterken en uitbouwen 1

Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven, een vervolg op de BANS-subsidieregeling

3


van de energiebedrijvigheid in Noord-Nederland. Coevorden wil op lokaal niveau actief meewerken aan de verwezenlijking van deze doelen. Partijen hebben in dit Akkoord aangegeven zich in te spannen opdat: a. De CO2-emissie in 2020 met 30% is verminderd ten opzichte van 1990. b. De energie-efficiency wordt verhoogd tot 2% per jaar (is nu 1%). c. Het aandeel hernieuwbare energiebronnen wordt verhoogd tot 20% in 2020. Daarbij wordt ingezet op de volgende vijf strategische thema's: 1. Energiebesparing in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie. 2. Duurzame energie. 3. Biotransportbrandstoffen en duurzame mobiliteit. 4. Schoonfossiele energie: het voorbereiden voor en eventuele realisatie van CO2-opslag. 5. Kennis en innovatie. De raadscommissie is gevraagd mee te denken over de inhoud van het gemeentelijk klimaatbeleid voor 2009 en verder. Daarbij zijn de volgende aandachtspunten aangedragen: - Aandacht voor voorlichting/educatie van de burgers over energiebesparing, energielabels en duurzame energie. - Voor een groot deel kunnen maatregelen aan de markt worden over gelaten; pioniersschap van de gemeente en marktwerking kan echter samen gaan waarbij je in gezamenlijkheid goede voorbeelden en resultaten kunt laten zien. - Mogelijk kunnen keuzes met betrekking tot duurzaamheid in relatie tot de economische crisis worden gemaakt. - Mogelijkheid windmolens langs het Schoonebekerdiep. - Mobiliteitsbeleid heeft ook relatie met klimaatbeleid. - Er liggen kansen voor energiebesparing bij de sporthallen in de gemeente, maar ook nog bij bijvoorbeeld supermarkten (afdekking van koel- en vriesvakken). - Stel vooral realistische doelen. Het concept Klimaatbeleidsplan is besproken in de commissie Wonen en Leefomgeving van 18 mei 2009. Daarbij zijn (o.a.) de volgende aandachtpunten aangedragen: - Gedragsverandering is een belangrijk punt van aandacht. - Ook aandacht besteden aan energiebesparing in bestaande woningen en woningen van corporaties. - Biomassa clusteren, geen grote industrieën op het platteland. - Meer aandacht voor zonne-energie bijvoorbeeld op de NAVO-hallen of andere grote daken. - Windenergie zoveel mogelijk clusteren - Duidelijk aangegeven wanneer, door wie en hoe e.e.a. uitgevoerd wordt. Deze aandachtpunten zijn meegenomen in dit Klimaatbeleidsplan 2009 en verder en het daarbij behorende Uitvoeringsprogramma 2009 - 2012.

4


3. Uitwerking Energieakkoord Noord-Nederland Vanwege de keuze voor aansluiting bij de doelen van het Energieakkoord worden in dit hoofdstuk de vijf in het Energieakkoord Noord-Nederland genoemde strategische thema’s weergegeven. Voor de volledigheid worden ook de onderdelen beschreven, die niet direct van toepassing zijn op de gemeente Coevorden. In hoofdstuk 4 volgen de speerpunten van het gemeentelijke klimaatbeleid. 1. Energiebesparing in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie • Een verbeterde energieprestatie voor alle gebouwen binnen de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen. Het streven is om dit te doen door in samenwerking met gemeenten, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars de EPC 2 -norm voor nieuwbouwwoningen (in huidig Bouwbesluit 0,8) per 2008 aan te scherpen tot 0,5 en per 2011 tot 0,3, alsmede een overeenkomstige aanscherping van de EPC-norm voor utiliteitsbouw. Voor nieuwe wijken met minimaal 500 woningen geldt aanvullend dat de EPL groter of gelijk aan 8.0 moet zijn. Uitgangspunt is om hierbij gebruik te maken van het Experimenteerartikel duurzaam bouwen (artikel 7a) van de Woningwet. Daarnaast is het streven om in samenwerking met gemeenten, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars tot afspraken te komen om bij herstructurerings- en renovatieprojecten de energie-index van de woning met minimaal twee stappen te verbeteren en de aanwezigheid van energielabels te stimuleren. • Toepassing van HRe-ketels in 5 à 10 duizend woningen in Noord-Nederland en ontwikkeling van het SPS (Smart Power Systems concept) tot een commercieel inzetbaar aansturingssysteem voor decentrale energieopwekkers. • Programmatische benadering van alle geledingen van de gebouwde omgeving, gebruik makend van innovatieve (financierings-)concepten, evenals verdere uitrol van Wonen++ en cv-optimalisatie in Noord-Nederland. • Toepassing van innovatieve energieopties bij enkele honderden ha glastuinbouw in Fryslân (nabij Sexbierum), Drenthe (Rundedal bij Emmen) en Noord-Holland (Agriport A7). • Bevordering van ketenefficiency in de industrie, bijvoorbeeld door het gebruik van restwarmte en reststromen in Chemiepark Delfzijl, Europark Coevorden-Emlichheim en Emmtec Industry & Business Park te Emmen.

2

Energieprestatiecoëfficiënt

5


2. Duurzame energie • Biomassa: -

-

Het faciliteren van clusters van middelgrote biomassacentrales in de Eemshaven, ZuidoostDrenthe, Fryslân en Noord-Holland Noord van in totaal 300-400 MW. Het faciliteren van clusters van groen gasproductielocaties, zowel grootschalig (Groningen, Wijster) als kleinschalig (waaronder Leeuwarden, Heerenveen, Zwiggelte, Westerkwartier, Koudum, Wieringermeer) van in totaal 50-100 miljoen m3 groen gas. Het faciliteren van de opbouw van hoogefficiënte gebruiksnetwerken van groen gas met onderzoek naar gecombineerd gebruik van bestaande transportnetwerken voor verschillende energiedragers op diverse locaties in Noord-Nederland.

• Windenergie: Noord-Nederland is bereid een aanzienlijk deel van de ambities voor de uitbreiding van het windenergievermogen on- en offshore uit Schoon en Zuinig 3 (2000 MW respectievelijk 450 MW) voor hun rekening te nemen, waarbij het accent ligt op de provincies Groningen en Noord-Holland. Voor wind op land bekijkt Noord-Nederland actief de mogelijkheden in de eigen regio, welke kunnen worden meegenomen in de Landelijke Uitwerking Windenergie. • Geothermie: Winning van diepe aardwarmte (o.a. Assen, Zuidoost Drenthe en mogelijk Noordwest Fryslân). • Warmte- en koudeopslag: Stimuleren van de uitbreiding van het aantal systemen in de woningen glastuinbouw. • Zonne-energie: Het realiseren van innovaties in productietechniek (o.a. gebruik van nieuwe materialen) en toepassing. Met name decentrale niet-netgebonden toepassingen waaronder vaar- en voertuigen. 3. Biotransportbrandstoffen en duurzame mobiliteit • Biotransportbrandstoffen: -

-

3

Faciliteren van clusters van biodieselproductie-installaties zoals in Emmen (Sunoil Biodiesel), Eemshaven (Biovalue), Heerenveen, Oosterwolde en Harlingen van in totaal tenminste 655 miljoen liter. Faciliteren van clusters van ethanolproductie-installaties in Groningen (Grand Rapids/Cosun) en Wijster (Greennco) van in totaal 300 miljoen liter. Andere initiatieven zoals BMCN in Delfzijl (biomethanol 500 miljoen liter, uitbreiding in de komende jaren tot maximaal 2 miljard liter), en projecten rondom de productie van biogas uit reststoffen, injectie in het gasnet en rijden op biogas.

In het werkprogramma Schoon en Zuinig beschrijft het kabinet de ambities voor Nederland.

6


• Duurzame mobiliteit: De ambitie om in 2015 in Noord-Nederland 100.000 voertuigen op alternatieve brandstoffen of elektrische aandrijving te laten rijden, inclusief de ontwikkeling van de bijbehorende tankinfrastructuur. Een deel hiervan zal reeds in 2011 zijn gerealiseerd. 4. Schoonfossiele energie Voorbereidingen voor en eventuele realisatie van CO2-opslag en het faciliteren van innovaties op dat terrein onder meer bij: • 50 MW ZEPP-centrale te Drachten en mogelijke vervolgprojecten gebruikmakend van het ZEPPconcept en de leerervaringen te benutten voor andere projecten. • Het faciliteren en het geschikt maken van de 1200 MW NUON Magnum-centrale voor CO2-opslag en realisatie van opslag vanaf 2013/14. • Het faciliteren en het geschikt maken van de 1600 MW RWE energiecentrale voor CO2-opslag en realisatie van opslag vanaf 2013/14. • Het faciliteren van de andere initiatieven met betrekking tot CO2-afvang, -transport en (seizoens)opslag in Noord-Nederland, bijvoorbeeld in aquifers, gasvelden, zoutcavernes en zoals ondermeer in de Stromenstudie Zuid-Oost Drenthe wordt onderzocht. • Het onderzoeken van mogelijkheden om CO2 nuttig te hergebruiken in de industrie (bijv. Chemiepark Delfzijl) en de glastuinbouw. 5. Kennis en innovatie Naast de reeds gerealiseerde kennis- en innovatietrajecten kiest Noord-Nederland voor de volgende aanpak op de strategische energiethema’s: • Oprichting van kennis- en innovatiecentra die primair inspelen op regionale kansen en behoeften en die de potentie in zich dragen om uit te groeien tot centra van (inter)nationale betekenis. Samenwerking tussen bedrijfsleven en bestaande onderwijs- en kennisinstellingen staat hierbij voorop. Voorbeelden van initiatieven (die in voorbereiding) zijn: - GrASp - Gas research And Sustainability programme, een multidisciplinair programma dat zich op de volledige gasketen richt en de sterkten van Noord-Nederland op dit terrein bundelt. - INES - Innovatiecentrum voor duurzame EnergieSystemen, een samenwerking tussen Gasunie, Hanzehogeschool en TNO waarbij de koppeling tussen gas- en elektriciteitsystemen als basis voor de inpassing van duurzame energie leidend thema is. Uitbreiding met andere partners (ECN, KEMA etc) is voorzien. - Katalysatorcentrum Duurzame Mobiliteit, dat zich richt op de toepassing (voertuigen, tankinfrastructuur, etc.) van biotransportbrandstoffen. - ETP - Energietransitieparken, toegepaste technologiecentra die nauw aansluiten bij energie- en industriële activiteiten en die zich op de inzet van biomassa en andere reststromen richten voor de productie van elektriciteit, transportbrandstoffen, warmte, gas en grondstoffen. Mogelijke locaties zijn Delfzijl/Eemshaven, Emmen, Harlingen en Agriport/A7. - Bioerefinery Development Centre door o.a. ECN, WUR, RUG, Avebe, VNP, Cosun e.a., gericht op technologieontwikkeling voor het beter benutten van nevenstromen.

7


-

-

FRYSEPS - Frysian Solar Energy Products & Services, een onder het Cartesius Instituut opgericht samenwerkingsverband tussen o.a. TU Delft en Noord-Nederlandse bedrijven gericht op innovatieve (productie en) toepassingen van foto-elektrische zonne-energie. De door Carbohydrate Competence Centre ontwikkelde productinnovatie met koolhydraten als basis. Toepassing van de door LOFAR ontwikkelde sensortechnologie in o.a. energie- en watergerelateerde onderwerpen.

• Ontwikkeling van ondersteunende diensten en producten om nieuwe kennis en innovaties te faciliteren. Daarbij valt te denken aan: - Oprichting van een Energy Valoriser met als doel de omzetting van nieuwe kennis en innovaties in concrete producten en diensten te begeleiden en te versnellen. Hieronder vallen professionele begeleiding van starters (businessplannen), huisvesting en financiering. - Oprichting van clusters van bedrijven (met name MKB) en potentiële gebruikers zoals regionale en lokale overheden die als launching customer kunnen optreden. Een voorbeeld is een cluster van gemeenten, woningbouwcorporaties en bouwen installatiebedrijven om op uitgebreide schaal bij bestaande en nieuwe woningen (combinaties van) innovatieve toepassingen en slimme aansturing te realiseren. Een ander voorbeeld is de inrichting van complete ketens van productie tot en met eindgebruik van groen gas voor mobiliteit en voor de gebouwde omgeving. - Ondersteuning bij de ontwikkeling van nieuwe product-marktcombinaties door de hele keten heen om innovaties in kansrijke markten te laten landen. Voorbeelden hiervan liggen in de combinatie energie en ICT en toepassing van zonne-energieconcepten (bijvoorbeeld in de jachtenbouw). - Kennisoverdracht en voorlichting voor met name MKB en burgers, om hen kennis te laten nemen van nieuwe duurzame ontwikkelingen.

8


4. Klimaatbeleid gemeente Coevorden voor 2009 en verder De speerpunten van het klimaatbeleid voor de gemeente Coevorden voor de periode 2009 en verder zijn, zoals hiervoor aangegeven, afgeleid van de inhoud van het Energieakkoord Noord-Nederland. Bij de weergave van de gemeentelijke speerpunten is dezelfde thema-indeling gevolgd als in het vorige hoofdstuk. Per thema wordt verwezen naar de projecten waarin het thema wordt uitgewerkt. Projecten die bij meerdere thema´s horen, worden hierbij vaker genoemd. Alle projecten zijn opgenomen in het Uitvoeringsprogramma 2009 - 2012. Indien nodig worden de afzonderlijke projecten te zijner tijd nog voorgelegd aan B&W en eventueel de raad. 1. Energiebesparing in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie: a. Met ingang van 1 juli 2010 gelden voor Noord-Nederland strengere energie-eisen (EPC) voor nieuwbouwwoningen dan in de rest van Nederland. Bouwaanvragen voor nieuwbouw in Coevorden zullen dan verplicht aan deze strengere norm moeten voldoen. Vooruitlopend daarop willen we toekomstige bouwers in de wijk Ossehaar fase B in Coevorden door middel van een stimuleringsregeling duurzaam bouwen verleiden energiezuiniger te bouwen dan wettelijk verplicht is. b. De gemeente Coevorden wil door middel van voorbeeldwoningen aan toekomstige bouwers laten zien, dat energiezuinig bouwen in alle opzichten voordelen biedt. De eerste voorbeeldwoningen zullen medio 2009 in de wijk Ossehaar worden gebouwd. Deze woningen zijn energie(nota)neutraal. c. De gemeente Coevorden wil prestatieafspraken maken met de woningbouwcorporaties Domesta en Woonservice over het verduurzamen van hun woningbestand in onze gemeente. Door enkele voorbeeldprojecten duurzaam (ver)bouwen (Binnenvree en Schoonoord), die door de gemeente worden ondersteund, kunnen de corporaties ervaring opdoen met energiezuinig bouwen en de effecten daarvan voor hun (toekomstig) woningbestand. Bij renovatieprojecten kunnen HRe-ketels een goed instrument zijn. De eerste 20 HRe-ketels in onze gemeente worden in het kader van het voorbeeldproject van Domesta in de renovatiewoningen in de wijk Binnenvree toegepast. d. De gemeente Coevorden wil particulieren regelmatig informeren over de voordelen van energiebesparende maatregelen aan hun nieuwe en bestaande woningen en zo mogelijk aanzetten tot gedragsverandering. Dit in navolging van het project Wonen ++ dat in 2007 is uitgevoerd in de gemeente Coevorden. Het rijk heeft aangekondigd dat het een stimuleringspremie van € 300 tot € 750 in het vooruitzicht wil stellen voor consumenten die besluiten tot forse energiebesparende maatregelen. De premie wordt als korting aangeboden op de kosten van een maatwerkadvies en de uitvoering van besparende maatregelen. De maatregelen moeten samen wel 20 tot 30% energiebesparing opleveren. In de loop van 2009 wil het rijk bovendien een energiebesparingsfonds oprichten, dat

9


aantrekkelijke, goedkope leningen mogelijk maakt voor huiseigenaren voor energiebesparende investeringen in hun woning. De stimuleringspremie en het energiebesparingsfonds worden meegenomen bij de communicatie. Indien mogelijk en zinvol wordt hieraan ook binnen andere projecten aandacht besteed. e. De gemeente Coevorden voert voor de eigen gebouwen alle energiebesparende en duurzame energie opwekkende maatregelen uit die zichzelf binnen de afschrijvingstermijn, tot een maximum van 10 jaar, terugverdienen. f. De gemeente Coevorden wil ketenefficiency in de industrie bevorderen, bijvoorbeeld door het gebruik van restwarmte en reststromen op het Europark Coevorden-Emlichheim. De gemeente vervult hierbij met name een aanjagende rol. De uiteindelijke investeringen in de aanleg van een energienetwerk op het Europark zullen aan de markt worden over gelaten. g. Aan nieuwe bedrijven die zich willen vestigen op industrieterrein Leeuwerikenveld II in Coevorden wordt een duurzaamheidscan aangeboden. Eventuele aanvullende adviezen naar aanleiding van de scan zullen door de bedrijven zelf moeten worden bekostigd. Daarnaast wordt aandacht besteed aan energievoorschriften in milieuvergunningen en aan reductie van niet CO2-broeikasgassen.

Projecten Energiebesparing in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en

industrie: 1.A.1 Stimuleringsregeling Ossehaar, fase B 1.A.2 Gasloze kavels Ossehaar, fase C 1.A.3 Ruimte voor collectieve duurzame energieopties in bestemmingsen bouwplannen 1.B.1 Actief zoeken naar ontwerpende en uitvoerende partijen die duurzaam kunnen en willen bouwen 1.B.2 Energieprestatieafspraken maken met bouwpartijen over te ontwikkelen panden of locaties 1.C.1 Energiedoelstellingen opnemen in prestatieafspraken met woningcorporaties 1.C.2 Energiedoelstellingen opnemen in gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid 1.C.3 Wijkgerichte aanpak: 2 pilots 1.D.1 Deelname Drenthe Bespaart! 1.D.2 Promotie Klimaatstraatfeest 1.E.1 Inkoop van duurzame energie 1.E.2 Nulmeting CO2 en nulmeting energieverbruik 1.E.3 Opzet energiemanagement gemeentelijke gebouwen 1.E.4 Toetsing EPC nieuwe gemeentehuis 1.F

zie project 2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energieopties op met name het Europark

10


Projecten Energiebesparing in de gebouwde omgeving, glastuinbouw en

industrie (vervolg): 1.G.1 Vergunningverlening/ en handhaving gericht op de reductie van niet-CO2 broeikasgassen, bij supermarkten, koel- en vrieshuizen, gasmotoren en warmtekrachtinstallaties 1.G.2 Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over opname energievoorschriften in milieuvergunningen 1.G.3 Uitvoeren energiescans bedrijven Leeuwerikenveld 2

2. Duurzame energie a. Biomassa De gemeente Coevorden wil clusters van middelgrote biomassacentrales in Zuidoost-Drenthe faciliteren. Hiertoe willen we samen met de provincie Drenthe en de gemeente Emmen een (virtueel) energiebureau Zuidoost Drenthe oprichten, dat de markt ondersteunt bij initiatieven in deze. Voorkomen moet worden dat er grote industrieën ontstaan op het platteland. b. Windenergie De gemeente Coevorden is bereid een bijdrage te leveren aan de uitbreiding van het opgestelde vermogen aan windenergie op land. Hierbij wordt (zoveel mogelijk) rekening gehouden met de wens om windmolens te clusteren. Er liggen twee concrete verzoeken bij de gemeente om windturbines te plaatsen. Een in het gebied Mepper- en Aalderveld en een in het gebied tussen Coevorden en Schoonebeek. Wij zullen in beginsel medewerking verlenen aan de totstandkoming van een aantal windturbines in het gebied tussen Coevorden en de grens met de gemeente Emmen (langs het Schoonebekerdiep). De hoeveelheid windenergie die daarmee in Coevorden kan worden opgewekt kan, met inbegrip van de plannen van Defensie en anderen, worden uitgebreid tot ongeveer 30 MW, goed voor het gemiddeld elektriciteitsgebruik van ongeveer 18.000 4 huishoudens. c. Geothermie en warmte- en koudeopslag: Winning van diepe aardwarmte is geen optie binnen de gemeente, warmte- en koudeopslag biedt voor de gemeente wel mogelijkheden. Door een aanscherping van de wettelijke EPC tot 0,5 in het noorden van het land (naar verwachting per 1 juli 2010), zal warmte- en koudeopslag in combinatie met een warmtepomp in veel gevallen worden toegepast zonder nadere inzet van de gemeente. Door de stimuleringsregeling duurzaam bouwen voor Ossehaar fase B en de gasloze kavels voor Ossehaar fase C wordt warmte- en koudeopslag ook voor die datum gestimuleerd. Doelstelling van de gemeente is, dat in de periode 2010 - 2013 in 25% van de nieuwbouwwoningen gebruik gemaakt wordt van warmte- en koudeopslag in combinatie met een warmtepomp, dan wel van een warmtepomp met gebruikmaking van lucht.

4

De gemeente Coevorden heeft ongeveer 14.500 huishoudens.

11


d. Zonne-energie: Wij achten toepassing van zonne-energie het belangrijkste middel om duurzame energie op te wekken op decentraal niveau. Door innovaties in productietechniek (hogere opbrengsten tegen lagere kosten) en toepassing van rijkssubsidies zal zonne-energie voor nieuw en bestaande woningen naar verwachting snel rendabel worden. Wij zullen, bij voorkeur samen met andere Drentse gemeenten, vanaf 2009 door middel van herhaalde communicatieve acties toepassing van zonne-energie nader onder de aandacht van huiseigenaren brengen. Daarnaast zal aandacht besteed worden aan de mogelijkheden voor zonne-energie op grote daken, zoals bijvoorbeeld de daken van de NAVO-depots. e. Energie opgewekt door afvalverwerkingsbedrijf: Het rijk beschouwt de energie die door afvalverwerkingsbedrijven wordt opgewekt, voor wat betreft subsidieverlening, ook als duurzame energie. Op deze wijze wordt in Coevorden ongeveer 60 MW elektriciteit opgewekt, vergelijkbaar met het gebruik van ongeveer 36.000 huishoudens . In de gemeente Coevorden wordt met de opwekking van de elektriciteit door de afvalverbrandingsinstallatie en de toekomstige windturbines op het Europark bovenmatig alternatieve elektriciteit opgewekt.

Projecten Duurzame energie: 2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energieopties op met name het Europark 2.B.1 Uitvoeren plan windenergie 2.C

zie project 1.A.1 Stimuleringsregeling Ossehaar, fase B en project 1.A.2 Gasloze kavels Ossehaar, fase C

2.D.1 Communicatietraject zonne-energie

3. Biotransportbrandstoffen en duurzame mobiliteit a. De ambitie van Noord-Nederland is om in 2015 100.000 voertuigen op alternatieve brandstoffen of elektrische aandrijving te laten rijden, inclusief ontwikkeling van de bijbehorende tankinfrastructuur. Een deel hiervan zal reeds in 2011 zijn gerealiseerd. De gemeente Coevorden heeft in dit kader als uitgangspunt, dat bij vervanging van voertuigen in geval van gelijkblijvende kosten en praktische uitvoerbaarheid, wordt gekozen voor voertuigen die op alternatieve brandstoffen rijden. b. Mogelijkheden voor duurzame mobiliteit worden vastgelegd in ruimtelijk ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid. Tevens worden de mogelijkheden van thuis- en/of telewerken van ambtenaren in beeld gebracht.

Projecten Biotransportbrandstoffen en duurzame mobiliteit: 3.A.1 Duurzaam inkopen wagenpark

12


3.B.1 Aanbod Het Nieuwe Rijden voor medewerkers buitendienst 3.B.2 Uitgangspunten duurzame mobiliteit vastleggen in ruimtelijk ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid

4. Schoonfossiele energie Voorbereidingen voor en eventuele realisatie van CO2-opslag en -afvang en het faciliteren van innovaties op dat terrein, zijn voor de gemeente Coevorden op dit moment niet relevant. De gemeente Coevorden staat op voorhand ook niet positief tegenover CO2 opslag binnen de gemeentegrenzen, gezien de onzekerheden die hieraan verbonden zijn. 5. Kennis en innovatie De gemeente Coevorden en Europark GmbH zetten zich in om samen met andere partijen, zoals de Hogeschool Drenthe, een kenniscentrum te ontwikkelen op of nabij het Europark. Samenwerking tussen bedrijfsleven en bestaande onderwijs- en kennisinstellingen staat hierbij voorop.

Projecten Kennis en innovatie Zie project 2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energieopties op met name het Europark

Aanvullingen op het Energieakkoord Noord-Nederland 6. Duurzaam inkopen De gemeente Coevorden vindt duurzaam inkopen belangrijk en heeft daarom “de Verklaring Duurzaam Inkopen” van SenterNovem ondertekend. De gemeente spreekt in deze verklaring uit, dat ze: - de ambitie heeft in 2015 voor 100% duurzaam in te kopen, eventueel met als tussenstap 75% in 2010. - in het (milieu)jaarverslag zal rapporteren over concrete resultaten van duurzaam inkopen en de realisatie van bovengenoemde ambitie. - mee wil werken aan de Monitor Duurzaam Inkopen van het Ministerie van VROM. - good practices en ervaringen met duurzaam inkopen terug zal koppelen aan SenterNovem en ermee instemt, dat op de website van het Ministerie van VROM en van SenterNovem wordt vermeld dat de gemeente de verklaring heeft ondertekend. In het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente, dat in de eerste helft van 2009 wordt vastgesteld, wordt vastgelegd hoe deze ambitie in het inkoop- en aanbestedingsbeleid wordt ingebed.

13


Uitgangspunt is, dat de duurzaamheidscriteria van SenterNovem worden gebruikt bij het doorlopen van de specificatiefase van nationale en Europese aanbestedingen. De richtlijn daarbij is: “binnen de bestaande budgetten zo duurzaam mogelijk in te kopen”. De (deel)budgethouders zijn verantwoordelijk voor het aan de orde stellen van duurzaamheidsaspecten in de specificatiefase van een aanbestedingsprocedure. Geadviseerd om ook bij enkelvoudige en meervoudige onderhandse aanbestedingen aandacht te besteden aan duurzaamheidscriteria. Bij aanbestedingen waarbij de Inkoopfunctie betrokken is heeft de Inkoopfunctie een signalerende en adviserende rol.

Projecten duurzaam inkopen Zie project 3.A.1 Duurzaam inkopen wagenpark Zie project 1.E.1 Inkoop van duurzame energie

7. Millenniumgemeente De gemeenteraad van Coevorden heeft de ambitie uitgesproken om millenniumgemeente te worden. Dat houdt in dat de gemeente een bijdrage wil leveren aan het (mee) realiseren van de millenniumdoelen en dat bewust wil uitdragen. Door het stimuleren van energiebesparing, duurzame energie, duurzame mobiliteit en duurzaam inkopen levert de gemeente een bijdrage aan millenniumdoel 7 Meer mensen leven in een duurzaam milieu . Alle projecten uit dit Klimaatbeleidsplan leveren een bijdrage aan dit Millenniumdoel.

14


5 Borging en monitoring klimaatbeleid Het uitvoeren van de projecten uit het uitvoeringsprogramma wordt begeleid door een projectgroep. Voor de deelnemers aan de projectgroep wordt gedacht aan: de klimaatcoördinator en de teamleider Ruimte namens de afdeling Beleid & Strategie, de teamleider Buitendienst Centraal en de gebouwenbeheerder namens de afdeling Beheer & Uitvoering, de teamleider Bouw & Milieu namens de afdeling Publieksservice en de medewerker facilitaire zaken/inkoop namens de afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning. Van de projectgroepleden wordt verwacht dat zij enthousiast en voortvarend aan de slag gaan met het beschrijven en uitvoeren van hun eigen projecten en/of met het begeleiden van de projecten van hun team. De projectgroep komt eenmaal per kwartaal bijeen om de stand van zaken en de voortgang te bespreken. De verantwoordelijk wethouder wordt op de hoogte gehouden van de stand van zaken en de voortgang. De klimaatcoördinator informeert het college en de raad jaarlijks over de voortgang van de uitvoering van het Klimaatbeleidsplan. Daarnaast worden het college, de raad en de organisatie (indien relevant) tussentijds op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen, bijvoorbeeld via intercom. Indien nodig, worden de afzonderlijke projecten aan het college en eventueel de raad voorgelegd ter besluitvorming. In 2013, na afloop van het uitvoeringsprogramma, wordt de uitvoering van het klimaatbeleidsplan geëvalueerd door klimaatcoördinator in samenwerking met de projectgroep. De klimaatcoördinator informeert het college en de raad over deze evaluatie.

Project Borging en monitoring: 8.1 Coördinatie klimaatbeleid

Per project is door de projecttrekker beschreven welke interne en/of externe partijen bij het project betrokken moeten worden. Gedurende de uitvoering bepaalt de projecttrekker welke mate van interactiviteit daarbij aan de orde is. Leidraad hiervoor is de nota Interactief Beleid. De projecttrekker bepaalt ook of er voor het uitvoeren van het project een projectgroep nodig is, indien ja, dan stelt de projecttrekker deze samen. Uren benodigd voor de uitvoering van de klimaatprojecten moeten worden opgenomen in de het betreffende afdelingsplan. In tabel 1 is een overzicht opgenomen van de projectverantwoordelijken.

15


Tabel 1. Projectverantwoordelijken: 1.A.1 Stimuleringsregeling Ossehaar fase B - projectgroep Ossehaar 1.A.2 Gasloze kavels Ossehaar fase C - projectgroep Ossehaar 1.A.3 Ruimte voor collectieve duurzame energieopties in bestemmingsen bouwplannen Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.B.1 Actief zoeken naar ontwerpende en uitvoerende partijen die duurzaam kunnen en willen bouwen - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.B.2 Energieprestatieafspraken maken met bouwpartijen over te ontwikkelen panden of locaties - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.C.1 Energiedoelstellingen opnemen in prestatieafspraken met woningbouwcorporaties Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.C.2 Energiedoelstellingen opnemen in volkshuisvestingsbeleid - Afdeling Beleid & Strategie/ team Ruimte 1.C.3 Wijkgerichte aanpak: 2 pilots - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.D.1 Deelname Drenthe bespaart - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.D.2 Promotie Klimaatstraatfeest - Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken en Dienstverlening 1.E.1 Inkoop van duurzame energie - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.E.2 Nulmeting CO2 en nulmeting energieverbruik - projectgroep klimaat 1.E.3 Opzet energiemanagement gemeentelijke gebouwen Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 1.E.4 Toetsing EPC nieuwe gemeentehuis - Projectleider(s) nieuwbouw 1.G.1 Vergunningverlening en handhaving gericht op de reductie van niet-CO2 broeikasgassen bij supermarkten, koel- en vrieshuizen, gasmotoren en warmtekrachtinstallaties Afdeling Publieksservice / team Bouw en Milieu 1.G.2 Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over opname (standaard) energievoorschriften in milieuvergunningen - Afdeling Publieksservice / team Bouw en Milieu 1.G.3 Uitvoeren energiescan bedrijven Leeuwerikenveld 2 - Afdeling Beleid & Strategie / team ruimte 2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor benutten duurzame energie opties op met name Europark - Afdeling beleid & Strategie / team Economie 2.B.1 Uitvoeren plan windenergie - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 2.D.1 Communicatietraject zonne-energie - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 3.A.1 Duurzaam inkopen wagenpark - Afdeling Beheer & Realisatie / team Buitendienstcentraal 3.B.1 Aanbod Het Nieuwe Rijden voor medewerkers buitendienst - Afdeling Beheer & Realisatie / team Buitendienst-centraal 3.B.2 Uitgangspunten duurzame mobiliteit vastleggen in ruimtelijk ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid - Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte 8.1

Coördinatie klimaatbeleid Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte

16


6 Planning, uren en kosten In tabel 2 is een overzicht opgenomen van de planning van het Uitvoeringsprogramma klimaat. Per jaar zijn per project de uren en kosten aangegeven. Omdat het uitgangspunt is dat het uitvoeringsprogramma zoveel mogelijk met bestaand budget en reguliere uren uitgevoerd wordt, is in deze tabel een onderscheid gemaakt tussen reguliere uren en extra uren en bestaand budget en extra budget. Zoals uit de tabel blijkt is het in grote lijnen gelukt dit uitgangspunt te handhaven. Extra budget dat nodig is voor de uitvoering van het klimaatbeleid wordt naar verwachting verkregen door het aanvragen van SLOK-subsidie. Deze subsidie bedraagt maximaal 50% van de uitvoeringskosten, dat wil zeggen kosten voor personeel, onderzoek, communicatie en educatie. Investeringen in installaties en het geven van subsidies worden niet tot de uitvoeringskosten gerekend. De gemeente Coevorden komt in aanmerking voor een bedrag tussen de € 174.380 (basispakket) en € 231.356 (pluspakket). Op dit moment lijken de projecten uit het Uitvoeringsprogramma te voldoen aan een pluspakket. Het is echter pas op het moment van de beoordeling van de aanvraag, definitief duidelijk hoe VROM/SenterNovem de projecten inschatten. Volgens tabel 2 is er naast de reguliere uren en het bestaande budget ruim € 106.000 extra nodig voor de uitvoering van het klimaatbeleid. Beide subsidiebedragen bieden hier voldoende ruimte voor, inclusief het opvangen van eventuele tegenvallers, veranderde inzichten, te optimistische ramingen, e.d. In tabel 3 is een begroting opgenomen van de totale kosten van de uitvoering van het klimaatbeleid (exclusief de subsidies voor Ossehaar fase B en C). Er is een onderscheid gemaakt tussen loonkosten en externe kosten. De loonkosten zijn de gemeentelijke uren à € 67 per uur. Dit uurtarief is vastgesteld op basis van de Handleiding Overheidstarieven 2009 5 . Uitgegaan is van het kostendekkend uurtarief plus winstopslag in schaal 10. De externe kosten zijn bedoeld voor inhuur van adviesbureau´s, communicatiemiddelen, e.d. De totale inzet voor de uitvoering het klimaatbeleid is € 763.457 (en € 770.000 subsidies).

5

Ministerie van Financiën, Directie Begrotingszaken, november 2008

17


Tabel 2. Overzicht klimaatprojecten planning uren en kosten 2009 Projecten

2010

uren

kosten

2011

uren

kosten

2012

uren

kosten

uren

kosten

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

1.A.1 Stimuleringsregeling Ossehaar fase B

65

-

115.000

-

25

-

115.000

-

25

-

115.000

-

25

-

115.000

-

1.A.2 Gasloze kavels Ossehaar fase C

150

-

100.000

-

50

-

100.000

-

50

-

100.000

-

50

-

100.000

-

1.A.3 Ruimte voor collectieve duurzame energieopties in bestemmingsen bouwplannen

50

-

10.000

-

50

-

10.000

-

50

-

10.000

50

-

10.000

1.B.1 Actief zoeken naar ontwerpende en uitvoerende partijen die duurzaam kunnen en willen bouwen

-

-

-

-

100

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1.B.2 Energieprestatieafspraken maken met bouwpartijen over te ontwikkelen panden of locaties

-

-

-

-

-

-

-

-

75

-

-

5.000

-

-

-

-

1.C.1 Energiedoelstellingen opnemen in prestatieafspraken met woningcorporaties

35

-

-

-

35

-

-

-

35

-

-

-

35

-

-

-

1.C.2 Energie in volkshuisvestingsbeleid

25

-

-

-

125

-

-

-

25

-

-

-

25

-

-

-

1.C.3 Wijkgerichte aanpak: 2 pilots

35

-

-

35

-

-

-

35

-

-

-

35

-

-

-

1.D.1 Deelname Drenthe bespaart

30

-

2.000

-

30

-

2.000

-

30

-

2.000

-

30

-

2.000

-

1.D.2 Promotie Klimaatstraatfeest

16

-

1.000

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

18



2010

uren

kosten

2011

uren

kosten

2012

uren

kosten

uren

kosten

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

1.E.1 Inkoop van duurzame energie

-

-

-

-

20

-

6.000

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1.E.2 Nulmeting CO2 en nulmeting energieverbruik

50

-

-

-

50

-

-

10.000

-

-

-

-

-

-

-

-

1.E.3 Opzet energiemanagement voor bestaande gebouwen

25

-

-

9.900

25

-

-

7.500

25

-

-

7.500

25

-

-

7.500

1.E.4 Toetsing EPC nieuwe gemeentehuis

10

-

-

-

10

-

-

5.000

-

-

-

-

-

-

-

-

1.G.1 Vergunningverlening en handhaving gericht op de reductie van niet-CO2 broeikasgassen bij supermarkten, koel- en vrieshuizen, gasmotoren / warmtekrachtinstallaties

50

-

-

-

75

-

-

-

75

-

-

-

-

-

-

-

1.G.2 Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over opname energievoorschriften in milieuvergunningen

-

130

-

-

100

-

-

-

100

-

-

-

100

-

-

1.G.3 Uitvoeren energiescans bedrijven Leeuwerikenveld 2

-

-

-

-

20

-

35.000

-

10

-

35.000

-

10

-

30.000

-

125

-

23.500

-

125

-

40.500

-

125

-

37.500

-

125

-

-

-

2..A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energie opties op m.n het Europark

19



2010

uren

kosten

2011

uren

kosten

2012

uren

kosten

uren

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

regulier

extra

budget

extra

2.B.1 Uitvoeren plan windenergie

40

-

-

10.000

40

-

-

-

-

-

-

-

2.D.1 Communicatietraject zonneenergie

40

-

5.000

-

40

-

5.000

-

40

-

5.000

3.A.1 Duurzaam inkopen wagenpark

50

-

-

-

50

-

-

10.000

50

-

3.B.1 Aanbod Het Nieuwe Rijden voor medewerkers buitendienst

-

-

-

-

40

-

-

5.000

-

3.B.2 Uitgangspunten duurzame mobiliteit vastleggen in ruimtelijke ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid

50

-

-

-

50

-

-

-

8.1 Coördinatie Klimaatbeleid

250

-

-

-

250

-

-

-

regulier

kosten

extra

budget

extra

-

-

-

-

-

40

-

5.000

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

50

-

-

-

50

-

-

-

250

-

-

-

250

-

-

-

20


Tabel 3. Begroting Projecten

uren

1.A.1 Stimuleringsregeling Ossehaar fase 6 B

7

externe kosten

totaal

140

9.380

90.000

99.380

300

20.100

20.000

40.100

1.A.3 Ruimte voor collectieve duurzame energieopties in bestemmingsen bouwplannen

200

13.400

40.000

53.400

1.B.1 Actief zoeken naar ontwerpende en uitvoerende partijen die duurzaam kunnen en willen bouwen

100

6.700

-

6.700

1.B.2 Energieprestatieafspraken maken met bouwpartijen over te ontwikkelen panden of locaties

75

5.025

5.000

10.025

1.C.1 Energiedoelstellingen opnemen in prestatieafspraken met woningbouwcorporaties

140

9.380

-

9.380

1.C.2 Energiedoelstellingen opnemen in volkshuisvestingsbeleid

200

13.400

-

13.400

1.C.3 Wijkgerichte aanpak: 2 pilots

140

9.380

-

9.380

1.D.1 Deelname Drenthe bespaart

120

8.040

8.000

16.040

1.D.2 Promotie Klimaatstraatfeest

16

1.072

1.000

2.072

1.E.1 Inkoop van duurzame energie

20

1.340

6.000

7.340

1.E.2 Nulmeting CO2 en nulmeting energieverbruik

100

6.700

10.000

16.700

1.E.3 Opzet energiemanagement gemeentelijke gebouwen

100

6.700

32.400

39.100

1.E.4 Toetsing EPC nieuwe gemeentehuis

20

1.340

5.000

6.340

1.G.1 Vergunningverlening en handhaving gericht op de reductie van niet-CO2 broeikasgassen bij supermarkten, koel- en vrieshuizen, gasmotoren en warmtekrachtinstallaties.

200

13.400

-

13.400

1.G.2 Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over opname (standaard) energievoorschriften in milieuvergunningen

430

28.810

-

28.810

1.G.3 Uitvoeren energiescan bedrijven Leeuwerikenveld 2

40

2.680

100.000

102.680

2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor benutten duurzame energie opties op met name Europark

500

33.500

101.500

135.000

2.B.1 Uitvoeren plan windenergie

80

5.360

10.000

15.360

2.D.1 Communicatietraject zonne-energie

160

10.720

20.000

30.720

3.A.1 Duurzaam inkopen wagenpark

150

10.050

10.000

20.050

1.A.2 Gasloze kavels Ossehaar fase C

6

loonkosten

7

Externe kosten zijn exclusief € 370.000 subsidie, omdat dit niet meetelt voor de SLOK-aanvraag. Externe kosten zijn exclusief € 400.000 subsidie, omdat dit niet meetelt voor de SLOK-aanvraag.

21


Tabel 3. Begroting Projecten

uren

loonkosten

externe kosten

totaal

3.B.1 Aanbod Het Nieuwe Rijden voor medewerkers buitendienst

40

2.680

5.000

7.680

3.B.2 Uitgangspunten duurzame mobiliteit vastleggen in ruimtelijke ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid

200

13.400

-

13.400

8.1 Coördinatie klimaatbeleid

1.000

67.000

-

67.000

Totaal

4.471

299.557

463.900

763.457

22


7 Uitvoeringsprogramma 2009 - 2012

23


1.A.1

Stimuleringsregeling Ossehaar fase B

Subthema

B. Woningen: NB4 Nieuwbouw

Taakstelling

Voorlopend: Realiseren van woningen met een 20% à 37,5 % verscherpte EPC

Doelstelling

Door gemeentelijke stimulering lagere EPC-waarden in particuliere woningbouw realiseren.

Resultaten

• Lagere EPC-waarde (0,6 of 0,5) in Ossehaar fase B. • Particuliere bouwers zijn bekend met gemeentelijk beleid m.b.t. verlaagde EPC en hoe zij daaraan kunnen voldoen. Bouwpartijen zijn bekend met de gemeentelijke stimuleringsregeling en maken er maximaal gebruik van. Neveneffecten: • Verbetering comfort, kwaliteit en binnenmilieu van nieuwbouwwoningen. • Betere verkoopbaarheid/ verhuurbaarheid, ook op termijn.

Aanpak

1. Opstellen stimuleringsregeling (d.m.v. beleidsregel) verlaagde EPC voor particuliere bouwers in Ossehaar fase B. 2. Vaststellen benodigde bedrag. 3. Overleg met en inhuur van adviesbureau voor advies aan aspirantbouwers en voor het uitvoeren van controles. 4. Ontwikkelen van een aanvraagformulier en procedures voor uitbetaling en toetsing. 5. Opzetten van een administratiesysteem voor de uitgekeerde gelden. 6. Uitwerking van de regeling in een communicatieplan. 7. Uitvoering van het communicatieplan en de regeling. 8. Evaluatie van de regeling.

Uitvoerder/betrokken partijen

Interne partijen: • Projectgroep Ossehaar (trekker) • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte Externe partijen: • Aspirant-bouwers • Hypotheekverstrekkers • Makelaars, aannemers, bouwen installatiebedrijven • Adviesbureau

Investeringen

Tijd: 140 uur voor communicatie en overleg. Kosten: Communicatie € 10.000 Adviesbureau € 80.000 Uitvoering van de regeling raming € 370.000 (geen SLOK subsidie)

Planning

2009 opstelling regeling 2009 en 2010 uitvoering regeling 2010 evaluatie van de regeling

24


1.A.2

Gasloze kavels Ossehaar fase C

Subthema


Taakstelling

Voorlopend: Realiseren van woningen met een 25% à 100% verscherpte EPC.

Doelstelling

Stimulering van lage EPC-waarden door verkoop van gemeentelijke gasloze kavels voor particuliere woningbouw.

Resultaten

• Verkoop gasloze kavels in Ossehaar fase C. • Particuliere bouwers zijn bekend met gemeentelijk beleid m.b.t. duurzaamheid en de mogelijkheden van het duurzame energiesysteem van Rendo. • Bouwpartijen zijn bekend met gemeentelijk beleid en de mogelijkheden die Rendo biedt in dit kader. Mogelijke neveneffecten: • Verbetering comfort, kwaliteit en binnenmilieu van nieuwbouwwoningen. • Betere verkoopbaarheid/ verhuurbaarheid, ook op termijn.

Aanpak

1.

2. 3. 4. 5. 6. Uitvoerder/betrokken partijen

Energiebedrijf Rendo schrijft een voorstel voor het realiseren van een duurzaam energiesysteem in Ossehaar fase C inclusief taakverdeling en financiële consequenties hiervan. Advies op aan B&W en Raad. Uitwerking van het voorstel in een plan van aanpak en een communicatieplan. Uitvoering van het plan van aanpak en het communicatieplan en start van de kavelverkoop. Begeleiding van en advisering aan aspirant-bouwers door Rendo. Evaluatie van de regeling.

Interne partijen: • Projectgroep Ossehaar (trekker) • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte Externe partijen: • Rendo • Aspirant-bouwers • Hypotheekverstrekkers • Makelaars, aannemers, bouwen installatiebedrijven

Investeringen

Tijd: 300 uur voor overleg en communicatie. Kosten: € 20.000 voor communicatie € 400.000 uitvoering van de regeling (geen SLOK subsidie).

Planning

2009 opstellen voorstel 2010 t/m 2012 uitvoering

25


1.A.3

Ruimte voor collectieve duurzame energieopties in bestemmingsen bouwplannen

Subthema


Taakstelling

Voorlopend : Realiseren van woningen met een 25 % verscherpte EPC en realiseren van een EPL van 8,0 tot 9,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 200 woningen.

Doelstelling

Door collectieve DE-opties op te nemen in bestemmingsen bouwplannen creëert de gemeente de ruimtelijke randvoorwaarden voor collectieve DEopties.

Resultaten

• Bij bouwplannen voor ontwikkeling of herstructurering van woningen in het algemeen en voor het bestemmingsplan Polakkers in het bijzonder wordt onderzoek naar mogelijkheden voor collectieve DE-opties opgenomen in het programma van eisen (zodat er geen reële mogelijkheden voor collectieve DE-opties over het hoofd gezien worden). • De vergunningsprocedure kan gemakkelijker doorlopen worden omdat de mogelijke opties al genoemd zijn in het bestemmingsplan. 1. 2. 3.

Aanpak

4. 5.

6. 7.

Intern overleg over de noodzaak om de ruimtelijke aspecten van collectieve DE-opties vast te leggen. Inventarisatie van toekomstige herzieningen van bestemmingsplannen en toekomstige (woning)bouwlocaties. Inventariseren van mogelijkheden voor gebruik van lokale duurzame energiebronnen. Intern bepalen hoe deze aspecten zullen worden betrokken in planvormingsproces, plankaart, voorschriften en/of toelichting. Overleg met betrokken afdelingen en relevante partijen zoals projectontwikkelaars en provincie. Gezamenlijke afspraken vastleggen over de te behalen energieprestatie en beheersvormen. Informatiebijeenkomst bestemmingsplanherziening waarin aandacht voor de mogelijke collectieve DE-opties. Verwerken van de resultaten in bestemmingsplannen.

Interne partijen afdeling: • Afdeling Beleid en Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening Uitvoerder/betrokken partijen

Externe partijen: • Provincie • Woningcorporaties • Projectontwikkelaars • Deelgebiedscommissie 4 buitengewoon platteland • Architecten • Bouwbedrijven Uren: 200 uur voor overleg en communicatie

Investeringen

Kosten: € 10.000 voor communicatie € 30.000 voor de voorbereiding en begeleiding van het traject, het opstellen van een Duurzaamheidsplan en het monitoren van de resultaten.

Planning

2009 t/m 2012

26


1.B.1

Actief zoeken naar ontwerpende en uitvoerende partijen die duurzaam kunnen en willen bouwen

Subthema

C. Utiliteitsgebouwen: NB4 Nieuwbouw van utiliteitsgebouwen

Taakstelling

Actief : Realiseren van utiliteitsgebouwen met een 10 % verscherpte EPC.

Doelstelling

Het vergroten van de kans dat utiliteitsbouw binnen de gemeente met lagere EPC wordt gerealiseerd door betrokkenheid van bouwende partijen die aan energieprestaties willen voldoen.

Resultaten

• • •

Lagere EPC-waarde wordt gerealiseerd in alle nieuwbouwprojecten. Bouwpartijen zijn bekend met gemeentelijk beleid m.b.t. verlaagde EPC en weten hoe zij daaraan kunnen voldoen. Bouwpartijen zien zelf kansen van lage EPC voor toekomstige orderportefeuille.

Mogelijke neveneffecten: • Gemeente krijgt duurzame uitstraling door nieuwbouwprojecten met innovatieve en duurzame concepten. Aanpak

1.

2.

3. 4. 5. 6. 7. 8.

Interne discussiebijeenkomst lage EPC-waarde: bespreken voor- en nadelen, hoe een lage EPC-waarde bereikt kan worden en wie daarvoor nodig zijn. Informeren bij diverse bronnen (vooruitlopende gemeenten, SenterNovem, etc.) naar innovatieve en duurzame bouwpartijen en door hen gerealiseerde projecten. Lijst opstellen van deze bouwpartijen, hun expertise erbij zetten, hun referenties checken en voorselectie maken. Uitnodigen van iedere bouwpartij voor informatief gesprek. (Dynamische) lijst van innovatieve en duurzame bouwpartijen opstellen. Inventariseren toekomstige bouwplannen voor utiliteitsbouw, wie de opdrachtgevers zijn en wie de grondpositie heeft. Bespreken per bouwplan waar innovatieve en duurzame bouwpartijen actief betrokken kunnen worden. Actief benaderen van bouwpartijen en monitoren van resultaten.

Regionale aanpak

ja, mogelijk


Interne partijen: • Projectleiders gemeentelijk projectbureau (grootschalige bouwprojecten) • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Wethouder Externe partijen: • Projectontwikkelaars • Architecten • Bouw- en installatiebedrijven

Investeringen

Tijd: 100 uur Kosten: geen

Planning

2010

27


1.B.2

Energieprestatieafspraken maken met bouwpartijen over te ontwikkelen panden of locaties

Subthema

C. Utiliteitsgebouwen: NB2 Nieuwbouw van utiliteitsgebouwen

Taakstelling

Actief : Realiseren van utiliteitsgebouwen met een 10 % verscherpte EPC

Doelstelling

Verbeteren van de energetische kwaliteit van utiliteitsgebouwen door prestatieafspraken te maken met bouwpartijen.

Resultaten

• Nieuwbouwprojecten worden gerealiseerd met een verlaagde EPC. • Bouwpartijen committeren zich aan de gemeentelijke energie-eisen door het afsluiten prestatieafspraken.

Aanpak

1.

2. 3. 4.

5. 6. 7. 8.

Intern en bestuurlijk draagvlak: • Informatie verzamelen over voorbeeldprojecten. • Organiseren informatiebijeenkomst voor betrokken afdelingen en projectleiders en in beeld brengen voor- en nadelen). Inventariseren regionale en lokale bouwpartijen en uitnodigen voor bijeenkomst. In bijeenkomst doelen gemeente, gezamenlijke belangen en voorbeeldprojecten toelichten. Opstellen concept-prestatieafspraak in de vorm van een convenant en voor commentaar toesturen naar bouwpartijen. Voorbeeld van een dergelijke afspraak is: nieuwbouw krijgt een energetische kwaliteit die bepaald wordt door (exploitatie)technische mogelijkheden i.p.v. het wettelijke minimumniveau zoals vastgelegd in het Bouwbesluit. Reacties verwerken en definitieve prestatieafspraak toesturen. Ondertekening prestatieafspraak laten plaatsvinden met publiciteit. Informatiebijeenkomsten met architecten en aannemers over prestatieafspraken in combinatie met bezoek aan voorbeeldprojecten en excursie. Aandacht voor nazorg, handhaving en monitoring.

Regionale aanpak

ja, mogelijk


Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Beheer & Onderhoud • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu Externe partijen: • Projectontwikkelaars • Vastgoedeigenaren

Investeringen

Tijd: 75 uur voor overleg en organisatie Kosten: € 5.000,-. voor voorlichting, excursies, e.d.

Planning

2011

28


1.C.1

Energiedoelstellingen opnemen in prestatieafspraken met woningcorporaties

Subthema

B. Woningen: Bestaande woningvoorraad en nieuwbouw

Taakstelling

Actief : Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1 % per jaar Actief: Realiseren van woningen met een 10 % verscherpte EPC en realiseren van een EPL van 7,0 tot 8,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 200 woningen.

Doelstelling

Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, zowel bij bestaande bouw als bij nieuwbouw.

Resultaten

• Rechtsgelijkheid voor alle vergelijkbare bouwprojecten, hoe omgaan met andere bouwers? • Ambities en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in prestatieafspraken tussen gemeente en woningcorporaties.

Aanpak

1. 2.

3. 4. 5. 6. Uitvoerder/betrokken partijen

Doorvertalen van gewenste kwaliteit naar activiteiten en prestaties van woningcorporaties. Overleg met woningcorporaties over energieprestatieafspraken (als onderdeel van breder pakket aan prestatieafspraken) en ondersteuning vanuit gemeente. Vastleggen prestatieafspraken. Interne en externe communicatie over resultaten en implementatie van gemaakte keuzes. De energetische kwaliteit van de (kern)voorraad en nieuwbouw wordt binnen een bepaalde tijd in beeld en op een minimaal niveau gebracht. Controle van de afspraken vindt plaats bij de vergunningverlening.

Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu Externe partijen: • Woningcorporaties

Investeringen

Tijd: 100 uur voor ongeveer 10 overleggen en doorvertaling in prestatieafspraken 40 uur voor input van milieubeleidsmedewerker Kosten: geen

Planning

2009 t/m 2012

29


1.C.2

Energiedoelstellingen opnemen in gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid

Subthema

B. Woningen : Bestaande woningvoorraad en nieuwbouw

Taakstelling

Actief : Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1 % per jaar Actief : Realiseren van woningen met een 10 % verscherpte EPC en realiseren van een EPL van 7,0 tot 8,0 bij woningbouwprojecten met meer dan 200 woningen

Doelstelling

Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, zowel bestaande bouw als nieuwbouw.

Resultaten

• In het volkshuisvestingsbeleid zijn uitgangspunten opgenomen ten aanzien van de energetische prestatie. • Duidelijke beleidslijn en uniformiteit en daardoor draagvlak bij de bouwpartijen gedurende een langere periode binnen een bepaald gebied. • Rechtsgelijkheid voor alle vergelijkbare bouwprojecten. Neveneffecten: • Partijen weten waar ze aan toe zijn bij projecten in de gemeente.

Aanpak

1. 2. 3.


Inventarisatie gemeentelijke visie op de energetische kwaliteit van zowel bestaande bouw als nieuwbouw. Bepalen van de gewenste energetische kwaliteit. Bestuurlijke vaststelling van volkshuisvestelijke uitgangspunten.

Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu • College en gemeenteraad Externe partijen: • Woningcorporaties

Investeringen

Tijd: 100 uur beleidsmedewerker ruimte 100 uur beleidsmedewerker milieu Kosten: geen

Planning uitvoering

2009 t/m 2012

30


1.C.3

Wijkgerichte aanpak: 2 pilots

Subthema

B. Woningen : Herstructurering Binnenvree en nieuwbouw Schoonoord.

Taakstelling

Actief : Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad.

Doelstelling

Verbeteren van de energieprestatie van de woningen in deze gebieden.

Resultaten

• Zowel bij de herstructurering in Binnenvree als bij de nieuwbouw in Schoonoord zijn energiebesparing en duurzame energie onderdeel van een integrale aanpak van de woningverbetering. • Zowel woningcorporatie Domesta als Woonservice zullen deze pilots gebruiken om inzicht te verkrijgen in een verantwoorde ontwikkeling van woonlasten (energielasten + huur/hypotheeklasten), zodat er meer comfortabele en gezonde woningen binnen hun woningbestand kunnen komen.

Aanpak

Evalueren van de projecten en de lessen toepassen in nieuwe projecten.


Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu • College en gemeenteraad Externe partijen: • Woningcorporaties • Bewoners

Investeringen

Tijd: raming 50 uur (ongeveer 10 overleggen en voorbereiding besluiten) 90 uur input milieubeleidsmedewerker Kosten: Geen

Planning uitvoering

2009 t/m 2012

31


1.D.1

Deelname Drenthe Bespaart!

Subthema

B. Woningen : B BG2 Bewonersgedrag

Taakstelling

Actief niveau: 5% van de huishoudens vertoont energiezuinig gedrag.

Doelstelling

De website Drenthe bespaart! is voor de inwoners van Coevorden een hulpmiddel om kennis te vergaren en praktische ideeën op te doen over energiebesparing en Drentse aanbieders te vinden die energiebesparende producten en/of diensten aanbieden. Bovendien wordt de samenwerking tussen de verschillende aanbieders van energiebesparende producten en projecten in de provincie Drenthe versterkt.

Resultaten

• Bewoners krijgen een laagdrempelig aanbod om energiebesparende apparatuur te gebruiken en groene stroom af te nemen. • Bewoners raken bekend met energiebesparende alternatieven en leren waar dergelijke producten verkrijgbaar zijn. • Bewoners krijgen tips over energiebesparing. • Bewoners worden geïnformeerd over gemeentelijke en provinciale projecten. • Versterking van het lokale bedrijfsleven. In 2008 is gestart met de website Drenthe Bespaart! om het aanbod van producten en diensten, inclusief de lokale aanbieders, voor bewoners op een rij te zetten.

Aanpak

Deze campagne loopt de komende jaren door. De volgende werkzaamheden vloeien hieruit voort: 1. Deelnemen aan bijeenkomsten. 2. Actueel houden website voorzover het Coevorden betreft. 3. Voor zover relevant deelnemen aan projectgroepen. 4. Informeren burgers over energiebesparing en toepassing duurzame energie, door middel van een website en mogelijk een te verspreiden duurzaamheidskrant. Interne partners: • Afdeling Beleid & Strategie/ team Ruimte (trekker) • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening


Externe partners: • Provincie Drenthe • Milieufederatie Drenthe • Essent Energiediensten • RENDO Energieservice • Energiewacht • Alle Drentse gemeenten Uren: 30 uur per jaar

Investeringen Externe kosten: € 2000 per jaar voor deelname aan het project Drenthe bespaart! Planning

2009 t/m 2012

32


1.D.2

Promotie Klimaatstraatfeest

Subthema

B Woningen - BG8 Bewonersgedrag

Taakstelling

Actief niveau: 5% van de huishoudens vertoont energiezuinig gedrag.

Doelstelling

Het verlagen van het energieverbruik door de doelgroep en het vergroten van hun energiebewustzijn. • Bekendheid van de inwoners van de gemeente Coevorden met het Klimaatstraatfeest. • Deelname van minstens 20 straten aan het Klimaatstraatfeest. • Energiezuinig gedrag bij de deelnemers aan het Klimaatstraatfeest.

Resultaten Mogelijke neveneffecten: • Versterking van de sociale samenhang in de betrokken straten/buurten. • Verlaging van de woonlasten van minder draagkrachtige groepen. • Extra publiciteit genereren voor gemeentelijk klimaatbeleid. 1 2

Aanpak

3 4 5

6 7


Aanmelding van de gemeente op www.klimaatstraatfeest.nl. Plaatsen van de banner klimaatstraatfeest op de website van de gemeente. Plaatsen van artikel op gemeentepagina/persbericht(en). Plaatsen van informatie in een lokaal weekblad. Bij communicatie over het project wordt informatie toegevoegd over gemeentelijke klimaatactiviteiten, landelijke regelingen, subsidiemogelijkheden, e.d. Plaatsen nieuwsbericht over het klimaatstraatfeest op InterCom. Extra prijs voor de straat die in de gemeente als hoogste eindigt.

Interne partijen: • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening (trekker) • Afdeling Beleid & Strategie/ team ruimte Externe partijen: • Bewoners gemeente Coevorden Uren: 16 uur voor opstellen en publiceren berichten.

Investeringen Kosten: € 1000 voor de prijs en de prijsuitreiking. Planning

Voorjaar 2009

33


1.E.1

Inkoop van duurzame energie

Subthema

A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woonwerkverkeer en inkoop: BB2 Bestaande gebouwen; IV5 infrastructurele voorzieningen.

Taakstelling

Innovatief: 100% inkoop groene stroom.

Doelstelling

De gemeente koopt voor alle gemeentelijke gebouwen, openbare verlichting, riool- en pompgemalen 100% groene stroom in.

Resultaten

• De gemeente koopt duurzame energie in. • Directe en structurele milieuwinst door het verantwoordelijk inkopen van producten en diensten. • Vervulling van de voorbeeldfunctie. • De vraag naar duurzame producten en diensten van onderaf zal de ontwikkeling van duurzame producten stimuleren.

Aanpak

De Drentse gemeenten kopen gezamenlijk gas en elektriciteit in. De gemeente Assen regelt het inkoopproces, inclusief de Europese aanbesteding. De contracten lopen 1 januari 2011 af. In 2010 moet er dus opnieuw aanbesteed worden. Dit zal ook weer gezamenlijk opgepakt worden, en uitgevoerd worden door de gemeente Assen. Het streven is om wederom 100% groene stroom in te kopen. Indien mogelijk (aanwezig en niet te duur) wordt ook de inkoop van groen gas overwogen.

Regionale aanpak

Alle Drentse gemeenten gezamenlijk.


Interne partijen: • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Planning & Kwaliteit • Afdeling Beheer & Realisatie / team Binnendienst • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker)

Externe partijen: • Energiebedrijven • Drentse gemeenten • Provincie Drenthe Investeringen

Tijd: 20 uur voor overleg Externe kosten: € 6000 voor werkzaamheden van de gemeente Assen

Planning

2010

34


1.E.2

Nulmeting CO2 en nulmeting energieverbruik

Subthema

Organisatieversterkende randvoorwaarden

Taakstelling

Voorlopend: monitoren op resultaten

Doelstelling

Inzicht krijgen in de resultaten van het Klimaatbeleid.

Resultaten

• Nulmeting CO2 • Nulmeting energieverbruik 1.

2. Aanpak

3. 4. 5. 6.


In overleg met de projectgroep klimaat vaststellen wat bij de nulmeting betrokken wordt. Bijvoorbeeld de gehele gemeente, alleen projecten uit klimaatbeleidsplan, alleen gemeentelijke gebouwen en voorzieningen. In overleg met de projectgroep klimaat bepalen wie de nulmetingen gaat uitvoeren. Indien de nulmetingen extern worden uitgevoerd offertes aanvragen. Indien de nulmetingen intern worden uitgevoerd, iemand aanwijzen die dit gaat doen. In overleg met de projectgroep advies aan het College Uitvoering van de nulmetingen.

Interne partijen: • projectgroep klimaat (trekker) • College • Eventueel de uitvoerder van de nulmetingen Externe partijen: • Eventueel een adviesbureau

Investeringen

Uren: 1 t/m 4: 50 uur uitvoeren nulmeting energie 50 uur Financiën: 10.000 voor nulmeting CO2

Planning

2009 / 2010 ( zo spoedig mogelijk)

35


1.E.3

Opzet energiemanagement gemeentelijke gebouwen

Subthema

A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woonwerkverkeer en inkoop: BB6 Bestaande gebouwen.

Taakstelling

Actief : Energiebesparing 2 % per jaar.

Doelstelling

Opzetten en uitvoeren van energiemanagement in gemeentelijke gebouwen.

Resultaten

• Inzicht in het energieverbruik van gebouwen, bewaking en controle energieverbruik en mogelijke storingen. • Eenvoudige maatregelen voor verlaging van het energieverbruik en toepassen van duurzame energie. • Optimaal functionerende installaties door juiste inregeling. • Meer inzicht en sturing op storingen/werking installaties en energiekosten. • Monitoring resultaten en directe terugkoppeling mogelijk.

Aanpak

1. Vaststellen voor welke gebouwen, installaties, e.d. energiemanagement wordt ingevoerd. 2. Vaststellen nulsituatie 3. Analyseren van het huidige energieverbruik. 4. Energiemaatregelen opnemen in meerjarenonderhoudsplan(nen). 5. Budget opnemen voor eventuele (meer)investeringen. 6. Uitvoeren van besparingsprojecten en implementatie van energiezorgsysteem. Op dit moment wordt overleg gevoerd met Essent over Energiemonitoring Online.


Interne partijen: • Afdeling Beheer & Realisatie / team Binnendienst • Afdeling Beleid & Strategie/ team Ruimte (trekker) Externe partijen: • Energieleverancier • Gebruikers gemeentelijke gebouwen, zoals onderwijs, sportverenigingen/ zwembaden en andere huurders

Investeringen

Tijd: 25 uur per jaar Externe kosten voor Energiemonitoring Online: € 2.400 eenmalige kosten voor inventarisatie en inrichting in de systemen. € 7.500 jaarlijkse abonneekosten.

Planning

2009 t/m 2012

36


1.E.4

Toetsing EPC nieuwe gemeentehuis

Subthema

A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woonwerkverkeer en inkoop : Nieuwbouw van gebouwen

Taakstelling

Actief: Realiseren van een 20% verscherpte EPC

Doelstelling

Het toetsen van EnergiePrestatieCoëfficient (EPC) en het handhaven van deze normen op de locatie van de nieuwbouw van het gemeentehuis.

Resultaten

De beoogde energieprestatie van het nieuwe gemeentehuis wordt adequaat getoetst en gerealiseerd. Mogelijke bijkomende voordelen: • Verbetering van comfort en gezondheid • Lage exploitatielasten • Toename van kwaliteit • Betere ARBO-omstandigheden.

Aanpak

1. Creëren intern draagvlak voor toetsing EPC en handhaving EPC op de bouwlocatie. 2. (Bestuurlijk) vaststellen van de toetsingsmethodieken. 3. Aantrekken externe adviseurs. 4. Uitvoering van werkzaamheden volgens werkplan bij nieuwbouw gemeentehuis. • •

• Uitvoerder/betrokken partijen

Methodieken kunnen worden toegepast in verschillende stadia: ontwerpfase, bouw, na oplevering. Voorbeelden van methodieken: toetsen van schetsontwerp, toetsen van EPC-berekeningen, aandachtspunten op de bouwlocatie, kwaliteitscontrole na oplevering (infrarood, luchtdichtheid, binnenmilieu). Digitale toetsing van EPC-berekeningen (zie website SenterNovem voor programma EPCheck).

Interne partijen: • Afdeling Publieksservice, team Bouw en Milieu • Projectleider(s) nieuwbouw (trekker) • Afdeling Beheer & Onderhoud, team Binnendienst Externe partijen: • Adviesbureau voor uitvoering controles.

Investeringen

Tijd: 10 uur voor voorbereiding 10 uur voor overleg met adviseur e.d. Kosten: € 5.000 voor het adviesbureau

Planning

2009 t/m 2010

37


1.G.1

Vergunningverlening en handhaving gericht op de reductie van niet-CO2 broeikasgassen bij supermarkten, koel- en vrieshuizen, gasmotoren en warmtekracht installaties

Subthema

D. Bedrijven: ROB 1 Reductie overige broeikasgassen

Taakstelling

Actief : Alle relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet Milieubeheer en het Activiteitenbesluit, schriftelijk en/of persoonlijk benaderen en wijzen op de voor- en nadelen.

Doelstelling

Het minimaliseren van niet-CO2 broeikasgassen door het structureel uitvoeren van wettelijke verplichtingen op het gebied van vergunningverlening en handhaving bij supermarkten (HFK's), koel- en vrieshuizen (HFK's) en gasmotoren/WKK (CH4).

Resultaten

Binnen de gemeente is er zodanige prioriteit voor uitvoering en handhaving van wettelijke verplichtingen binnen deze sectoren dat de wettelijke verplichtingen geheel en grondig worden uitgevoerd. De hiervoor eventueel benodigde aanpassingen zijn verwerkt in het protocol voor handhaving.

Aanpak

1. 2. 3.

4. 5. 6.

Inventarisatie van supermarkten, koel- en vrieshuizen en gasmotoren/wkk's in de gemeente. Inventarisatie huidige stand van handhaving (wat wordt gecontroleerd, bij welke inrichtingen en met welke frequentie?). Onderzoeken of en hoe de uitvoering van wettelijke verplichtingen geïntensiveerd kan worden, bijvoorbeeld door het invoeren van controle van het type koudemiddelen bij aanmeldingen van nieuwe installaties en wellicht zelfs van het installatieontwerp. Voor bestaande installaties is de juiste controle op lekdichtheid van belang, bijvoorbeeld door het checken van logboeken op de frequentie van bijvullen. Creëren van intern draagvlak. Waar nodig aanpassing van het protocol voor handhaving. Monitoring en eventueel bijstelling.

Regionale aanpak

Eventueel in samenwerking met gemeenten Borger-Odoorn en Emmen.


Interne partijen: • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu (trekker) • Afdeling Beheer en Onderhoud / team Handhaving Externe partijen: • KvK, ondernemersverenigingen/winkeliersverenigingen

Investeringen

Tijd: 50 uur voorbereiding en 150 uur uitvoering Kosten: geen

Planning

Voorbereiding in 2009 (50 uur) Uitvoering in 2010 (75 uur) en 2011 (75 uur)

38


1.G.2

Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over opname van energievoorschriften in milieuvergunningen

Subthema

D. Bedrijven: VH1 Vergunningverlening en handhaving

Taakstelling

Actief : Alle relevante inrichtingen waarvan de gemeente bevoegd gezag is op basis van de Wet Milieubeheer hebben een actuele vergunning (BBT) op het gebied van energie. Handhaving van vergunningen en Activiteitenbesluit, gericht op energieaspecten heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats. Handhaving van afspraken MJA-bedrijfstakken waarvan gemeente bevoegd gezag is, heeft prioriteit, is gepland en vindt plaats.

Doelstelling

Opnemen van uniforme en actuele energievoorschriften in de milieuvergunning.

Resultaten

• Milieuvergunningen zijn zowel kwantitatief als kwalitatief op adequaat niveau. • In milieuvergunningen zijn uniforme en actuele energievoorschriften opgenomen. • Vergunningverleners hebben een actuele kennis van zaken en handelen er naar.

Aanpak

1. 2. 3. 4.

5. 6. 7.

Peilen intern draagvlak onder vergunningverleners over opstellen plan van aanpak. Inventariseren huidige aanwezige kennis en gehanteerde voorschriften in milieuvergunning. Inventariseren van de gewenste kennis van energie-efficiëntie en actuele energiegerelateerde voorschriften voor de milieuvergunning. Formuleren van plan voor invulling kennisbehoefte door opleiding/ coaching. Onderscheid naar behoefte aan algemene basiskennis en specialistische kennis. Ontwikkelen c.q. aanpassen hulpmiddelen zoals vragenlijsten, checklisten en scans op verruimde reikwijdte. Formulering nieuwe uniforme voorschriften en opnemen in basistekst milieuvergunning. Aanpassen vergunningen.

Regionale aanpak

Mogelijk in het kader van de samenwerking tussen de gemeenten BorgerOdoorn/Coevorden/Emmen.


Interne partijen: • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu (trekker) • Afdeling Beheer en Onderhoud / team Handhaving • Afdeling Beleid & Strategie / team Economie Externe partijen: • Bedrijven • SenterNovem • KvK, Industrievereniging Coevorden

Investeringen

Tijd: 30 uur voor voorbereiding en 100 uur per jaar voor uitvoering Kosten: geen

Planning

Voorbereiding in 2009 Uitvoering in de jaren 2009 t/m 2012

39


1.G.3

Uitvoeren energiescans bedrijven Leeuwerikenveld 2

Subthema

D. Bedrijven: VH5 Vergunningverlening en handhaving

Taakstelling

Voorlopend : Extra energie-efficiencyverbetering en/of verduurzaming van gemiddeld 2 % per jaar bij de bedrijven waarvan de gemeente bevoegd gezag is op grond van de Wet Milieubeheer.

Doelstelling

Aanbieden van energiescans aan bedrijven op industrieterrein Leeuwerikenveld 2 door projectmatige promotie, begeleiding en follow-up.

Resultaten

Een deel van de bedrijven heeft een energie-efficiencyscan uit laten voeren en heeft (een deel van) de geadviseerde maatregelen uitgevoerd.

Aanpak

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.


Aanbieden van energiescans aan bedrijven die zich willen vestigen op het industrieterrein Leeuwerikenveld 2. Zoeken naar partners: energiebedrijf, waterbedrijf, provincie, om samen een financieel aantrekkelijke energiescan te kunnen aanbieden. Benaderen van en maken van afspraken met uitvoerders van scans. Maken van afspraken m.b.t. follow-up geadviseerde maatregelen. Opstellen communicatieplan en financieel plan en verdelen verantwoordelijkheden partners. Uitvoering communicatieplan en scans bij geïnteresseerde bedrijven. Follow-up geadviseerde maatregelen. Maatregelen met een terugverdientijd <5 jaar opnemen in voorschriften milieuvergunning.

Interne partijen: • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu • Afdeling Beleid & Strategie/ team Economie en team Ruimte (trekker) • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening Externe partijen: • KvK, lokale ondernemersorganisaties • Milieudienst • Uitvoerder(s) scans • Provincie • Energie- en/of waterbedrijf

Investeringen

Tijd: 40 uur Kosten: € 100.000 voor laten uitvoeren scans. Eventuele kosten van follow-up en/of maatregelen zijn voor de bedrijven zelf.

Planning

2010 t/m 2012

40


2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energieopties op met name het Europark Stromenstudie Zuidoost Drenthe, Energieweb Europark, Energiebureau Zuidoost Drenthe, onderzoek locaties duurzame energie Subthema

F. Grootschalige Duurzame Energieopties : DE3 Grootschalige en/of collectieve DE-opties

Taakstelling

Innovatief : 10% van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties: wind, biomassa, waterkracht, warmte/koudeopslag.

Doelstelling

Het benutten van (een deel van) het regionale potentieel voor duurzame energie. Versterking vestigingsklimaat voor ondernemers.

Resultaten

• Grootschalige regionale productie van duurzame elektriciteit, warmte, koude of andere energie. • Gemeentelijk beleid is in samenhang met mogelijke locaties in andere regiogemeenten ontwikkeld, zodat de meest geschikte locaties optimaal benut worden. • Versnippering van het landschap is voorkomen en afstemming van locaties is bereikt door clustering en optimalisatie. • Optimale locatiekeuze op regionaal niveau.

Aanpak

1.

2. 3. 4. 5.

6. 7.

De potentie van Coevorden op het gebied van duurzame energiemogelijkheden wordt in beeld gebracht in de stromenstudie Zuidoost Drenthe en onderzoeksstudies naar de mogelijkheden tot aanleg van een eigen energienetwerk op het Europark. Daarnaast worden locaties geïnventariseerd met een duurzaam energiepotentieel. Presentatie aan managementteam en voorlopige prioritering DEprojecten. Benaderen en informeren marktpartijen over kansrijke DEmogelijkheden. Oprichten van een virtueel energiebureau, dat vragen vanuit de markt coördineert en bewaakt. Vaststellen voorlopige prioritering DE-projecten in het college van B&W (in kader van dualiteit: presenteren aan gemeenteraad om als kaderstellende activiteit op te dragen aan B & W). Opstellen van een uitvoeringsplan voor de meest kansrijke DEprojecten. Uitvoeren van het uitvoeringsplan.

Regionale aanpak

Ja, voor wat betreft uitvoering stromenstudie Zuidoost Drenthe, oprichting (virtueel) energiebureau en inventarisatie locaties duurzaam energiepotentieel.


Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie/ team Ruimte en team Economie (trekker) • College en gemeenteraad Externe partijen: • Marktpartijen • Provincie Drenthe • Gemeente Emmen, gemeente Hardenberg • Energy Valley • Visser & Smit Hanab • Rendo

41


2.A.1 Uitvoeren plan van aanpak voor het benutten van duurzame energieopties op met name het Europark Stromenstudie Zuidoost Drenthe, Energieweb Europark, Energiebureau Zuidoost Drenthe, onderzoek locaties duurzame energie Investeringen

Uren: 500 uur voor stappen 1 t/m 6. De tijd voor uitvoer van het plan (stap 7) is afhankelijk van de omvang en duur van de werkzaamheden. Kosten: Energieweb Europark: € 6.000 in 2009 en € 3.000 in 2010 Energiebureau Zuidoost Drenthe: 2009, 2010, 2011 € 17.500 per jaar voor gezamenlijke energiecoördinator Coevorden/Emmen. 2010 en 2011 € 20.000 per jaar voor projectleider warmte.

Planning

2009 t/m 2011

42


2.B.1

Uitvoeren plan windenergie

Subthema

F. Grootschalige Duurzame Energieopties : Grootschalige en/of collectieve DE-opties (DE3)

Taakstelling

Innovatief: 10% Van de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt wordt duurzaam opgewekt en geleverd via grootschalige en/of collectieve opties.

Doelstelling

Het benutten van (een deel van) het gemeentelijke potentieel voor duurzame energie.

Resultaten

(Grootschalige) windenergie in de gemeente Coevorden.

Aanpak

1. Overleg met provincie Drenthe over extra mogelijkheden voor windenergie. 2. Eventueel overleg met gemeente Emmen. 3. Eventueel Actualisering van Quick Scan windenergie (2000). 4. Overleg met relevante grondeigenaren over (nieuwe) mogelijkheden. 5. Opnemen windlocaties in relevante bestemmingsplannen.


Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) en team Economie • Afdeling Publieksservice / team Bouw & Milieu Externe partijen: • Provincie Drenthe • Gemeente Emmen • Marktpartijen/ degenen die al hebben laten weten geïnteresseerd te zijn.

Investeringen

Uren: 80 uur voor overleg Kosten: Actualiseren Quick Scan € 10.000 Actualiseren Bestemmingsplan(nen) = kosten marktpartij

Planning

2009 t/m 2012

43


2.D.1

Communicatietraject zonne-energie

Subthema

B. Woningen : BW4 Bestaande woningvoorraad

Taakstelling

Actief niveau: Verbeteren van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad, uitgedrukt in het Energielabel, met gemiddeld 1 % per jaar.

Doelstelling

Bevorderen van het gebruik van duurzame energiebronnen, met name zonne-energie en het beperken van CO2-uitstoot.

Resultaten

Toepassing van zonne-energie (zonneboilers, zonnepanelen) door eigenaren van bestaande woningen. 1. 2.

Aanpak

3. 4. 5.

Inzicht verkrijgen in de stand van zaken met betrekking tot zonneenergie en de mogelijkheden voor huiseigenaren in dit kader. Inzicht verkrijgen in subsidiemogelijkheden met betrekking tot zonneenergie. Indien mogelijk aansluiten bij activiteiten van Drenthe Bespaart!, de LEDgroep en/of Drentse gemeenten. Opstellen communicatietraject zonne-energie bij voorkeur samen met andere Drentse gemeenten. Uitvoeren communicatietraject zonne-energie bij voorkeur samen met andere Drentse gemeenten.

Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening Uitvoerder/betrokken partijen

Externe partijen: • Drentse gemeenten • provincie Drenthe • Eventueel Energiewacht en/of Rendo • Eventueel (groene) installateurs Uren: 160 uur voor overleg en opstellen communicatietraject

Investeringen Externe kosten: € 20.000 voor communicatiemiddelen Planning

2009 t/m 2012

44


3.A.1

Duurzaam inkopen wagenpark

Subthema

A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woonwerkverkeer en inkoop : Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer

Taakstelling

Actief: 5 % Besparing fossiele brandstoffen

Doelstelling

Het duurzaam inkopen van wagenpark gericht op het reduceren van emissies door het gemeentelijk wagenpark.

Resultaten

• De gemeente koopt duurzame voertuigen in. • Een beter imago voor de gemeente, vervulling van de voorbeeldfunctie. • De vraag naar duurzame producten en diensten van onderaf zal de ontwikkeling van duurzame producten stimuleren. Mogelijk neveneffect: • Verbetering van de luchtkwaliteit.

Aanpak

1. Inventariseren van stand van zaken gemeentelijk wagenpark d.m.v. een wagenparkscan. De stand van zaken geeft inzicht in de huidige samenstelling, het brandstofverbruik en de uitstoot van het wagenpark. 2. Inventariseren van alternatieven op het gebied van voertuigen. Sommige opties kunnen direct ingevoerd worden, voor anderen moeten natuurlijke momenten afgewacht worden. 3. Inventarisatie van natuurlijke momenten in wagenpark (vervanging, uitbreiding). 4. Selectie geschikte alternatieven en opname in meerjarig plan voor wagenpark. 5. Uitvoeren plan en (eventueel gefaseerde) overschakeling op alternatieve voertuigen. 6. Communicatie van resultaten naar medewerkers.


Interne partijen: • Afdeling Beheer & Realisatie / teams Buitendienst Noord, Zuid en Centraal (trekker) • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team Bestuurszaken & Dienstverlening Eventuele externe partijen: • Uitvoerder wagenparkscan • EVO-Bedrijfsadvies • Leveranciers/dealers

Investeringen

Uren: 150 uur voor inventarisatie, selectie en uitvoering Kosten: € 10.000 voor een wagenparkscan.

Planning

2009 t/m 2011

45


3.B.1

Aanbod Het Nieuwe Rijden voor medewerkers buitendienst

Subthema

A. Eigen gebouwen, voorzieningen, wagenpark, dienstreizen, woonwerkverkeer en inkoop : Gemeentelijk wagenpark, dienstreizen en woonwerkverkeer

Taakstelling

Actief: 5 % Besparing fossiele brandstoffen

Doelstelling

Besparing op het brandstofverbruik van de gemeentelijke voertuigen door verandering van rijstijl.

Resultaten

• • • • • •

Aanpak

1. 2. 3. 4. 5. 6.


10 – 15 % minder CO2 uitstoot Minder slijtage en onderhoud Lagere brandstofkosten Veiligere rijstijl Verbetering luchtkwaliteit Minder ongelukken en schade (gunstige invloed op verzekeringspremie) Selectie personen voor rijstijltraining. Hoe meer deelnemers, hoe goedkoper. Rijstijltraining waarin personeel een rijstijl leert die past bij moderne motoren (workshop en simulator). Overbrengen resultaten aan collega’s. Structurele en regelmatige controle bandenspanning. Opzetten monitoringsystematiek brandstofverbruik. Monitoren brandstofverbruik. Monitoren van verbruik maakt het mogelijk om de zuinigste chauffeur(s) te belonen.

Interne partijen: • Afdeling Beheer & Realisatie/ teams Buitendienst Noord, Zuid en Centraal (trekker) • Afdeling Beleid & Strategie/ team Ruimte • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning/ teams Personeel & Organisatie en Bestuurszaken & Dienstverlening Externe partijen: • Aanbieders rijvaardigheidstrainingen

Investeringen

Uren: 40 uur voor organisatie, communicatie, workshops, en regelen van simulator. Kosten: rijstijltraining Het Nieuwe Rijden: € 5.000 (voor ca. 30 – 40 medewerkers).

Planning

2010

46


3.B.2

Uitgangspunten duurzame mobiliteit vastleggen in ruimtelijk ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid

Subthema

E. Verkeer en Vervoer : W1 en VV5 Verkeer en vervoer bevolking en bedrijven

Taakstelling

Actief : Besparing en/of verduurzaming brandstoffen met 1 % per jaar

Doelstelling

Vastleggen uitgangspunten duurzame mobiliteit in ruimtelijke planvormingsproces om te komen tot vermindering van het energiegebruik en de CO2-uitstoot van verkeer en vervoer in nieuwbouwwijken en herstructureringsgebieden. Het verminderen van CO2 en andere emissies als gevolg van het autogebruik door CO2 nadrukkelijker te laten meewegen in gemeentelijk mobiliteitsbeleid.

Resultaten

• • • • •

Vermindering energieverbruik. Daling NOx-, fijn stof en CO2-emissies. Mensen pakken sneller de fiets voor afstanden tot 7,5 km. Extra omrijdafstanden voor fietsverkeer zoveel mogelijk beperkt. Openbaar vervoer krijgt meer ruimte.

Mogelijke neveneffecten: • Verbetering verkeersveiligheid. • Verbetering ruimtelijke kwaliteit. • Daling geluidsoverlast Aanpak

1. 2.

Het vaststellen van het ambitieniveau voor duurzame mobiliteit. Inventariseren van maatregelen die bijdragen aan vermindering van emissies door autogebruik, ook intern. 3. Peilen van bestuurlijk draagvlak en draagvlak onder bewoners en medewerkers. 4. Het ontwikkelen van een aantal ontwerpvarianten die aan de ambitie voldoen. Bijvoorbeeld verblijfsgebieden 30 km, centrumgebieden 30 km en fysiek ook zodanig aanpassen, carpoolplaatsen, ook aandacht voor thuiswerken/telewerken, uitbreiden aantal dienstfietsen, e.d. 5. Inventariseren van subsidiemogelijkheden of andere financiële constructies. 6. De voorkeursvariant opnemen in ruimtelijke ordeningsbeleid, verkeersbeleid en/of mobiliteitsbeleid. 7. Bestuurlijke vaststelling. 8. Voorlichting en publiciteit naar bewoners en medewerkers. 9. Uitvoering van mobiliteitsprojecten. 10. Monitoring, evaluatie en eventueel bijstelling.


Interne partijen: • Afdeling Beleid & Strategie / team Ruimte (trekker) en team Economie • Afdeling Bedrijfsvoering & Ondersteuning / team P&O en team Informatievoorziening • College en eventueel raad Eventuele externe partijen: • OV-bedrijven • SenterNovem • Provincie, buurgemeenten • Fietsersbond, vervoersorganisaties • Deelgebiedcommissies, wijken buurtverenigingen Coevorden

Investeringen

Tijd: circa 200 uur Kosten: geen

Planning

2009 t/m 2012

47


8.1 Coördinatie klimaatbeleid Subthema

Organisatieversterkende randvoorwaarden

Taakstelling

Coördineren van de uitvoering van het Klimaatbeleidsplan 2009 en verder.

Doelstelling

Inzicht krijgen in de stand van zaken en resultaten van het Klimaatbeleid.

Resultaten

• Inzicht in de energiebesparing t.o.v. een nog uit te voeren nulmeting. • Inzicht in de CO2-reductie t.o.v. een nog uit te voeren nulmeting. • Inzicht in al dan niet uitgevoerde projecten en de redenen van eventuele veranderingen t.o.v. de planning.

Aanpak

1. De klimaatcoördinator en de projectgroep komen eenmaal per kwartaal bijeen om de stand van zaken en de voortgang te bespreken. 2. Jaarlijks wordt door de klimaatcoördinator in samenwerking met de projectgroep een korte voortgangsrapportage opgesteld voor het bestuur (en andere geïnteresseerden). 3. Daarnaast worden het college en de organisatie (voor zover relevant) tussentijds op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen, bijvoorbeeld via intercom. 4. Na de looptijd van het Klimaatbeleidsplan evalueert de projectleider klimaat samen met de projectgroep de uitvoering van het Klimaatbeleidsplan. Daarnaast is de klimaatcoördinator het algemene aanspreekpunt met betrekking tot het klimaatbeleid en de uitvoeringsprojecten. Tevens worden door de klimaatcoördinator provinciale/regionale bijeenkomsten bezocht die van belang zijn voor een goede uitvoering van het gemeentelijk klimaatbeleid.


Investeringen

Interne partijen: • klimaatcoördinator (trekker) • projectgroep klimaat • uitvoerders van de verschillende klimaatprojecten • College Uren: 200 uur per jaar voor de klimaatcoördinator 10 uur voor de projectgroepleden p.p. totaal 50 uur per jaar Kosten: geen

Planning

2009/2012

48


Bijlagen en achtergronddocumenten Bijlage 1: Rapport “De toestand van het klimaat in Nederland” van het K.N.M.I., juli 2008 Bijlage 2: Nationaal energiebesparingsplan: samenvatting rapport “Meer met Minder” , juni 2007 Bijlage 3: Convenant Energiebesparing bestaande gebouwen (“Meer met Minder”), januari 2008 Bijlage 4: Lente-akkoord: “energiebesparing in de nieuwbouw” , april 2008 Bijlage 5: Energieakkoord Noord-Nederland, oktober 2007 Bijlage 6: 100.000 woningenplan Energieakkoord, december 2008 Bijlage 7: Programma Klimaat en Energie provincie Drenthe, mei 2008 Bijlage 8: Klimaateffectschetsboek Drenthe en Groningen, september 2008 Bijlage 9: Evaluatie energie en klimaatbeleid Drenthe “De weg van Kyoto naar Grolloo” , december 2008 Bijlage 10: “Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007-2011” , november 2007 Bijlage 11: “Eindevaluatie uitvoering klimaatbeleidsplan 2003-2006 gemeente Coevorden” , mei 2008 Bijlage 12: Deelnameverklaring duurzaam inkopen gemeente Coevorden, 2008 Bijlage 13: Verklaring duurzaam bouwen gemeente Coevorden 2006 - 2010

49

Klimaatbeleidsplan gemeente Coevorden 2009 en verder & Uitvoeringsprogramma

Recommend Documents