Raadsvoorstel gemeente Coevorden Datum raadsvergadering
3 maart 2015
Versie
Definitief
Agendapunt Naam rapporteur
L. Sakkers
Rv.nr. Openbaar
Ja
Portefeuillehouder
Dhr. J. Brink
Onderwerp
Voorgenomen concept reactie op het verzoek van het COA om, onder voorwaarden, medewerking te verlenen aan de tijdelijke vestiging van een AZC op het perceel Witte Zand 18 (De Klencke) te Oosterhesselen
Aan de raad, Inleiding In juli 2014 heeft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) met ons contact gezocht vanwege een onverwachte, plotselinge en grote stijging van de bezetting op de opvanglocaties. Er is sprake van een verhoogde instroom van asielzoekers uit Eritrea en Syrië en gezinnen die in aanmerking komen voor een Kinderpardon stromen minder snel uit dan verwacht. Ook is er een toename van het aantal vergunninghouders die wachten op een woning binnen een Nederlandse gemeente. Daarmee is voor het COA een noodsituatie ontstaan. Destijds was het verzoek van het COA gericht op het tijdelijk verhogen van het aantal opvangplaatsen in het AZC Aalden. Echter, bij de uitbreiding naar 450 permanente plaatsen op deze locatie in de periode 2008-2012 hebben wij én het COA de toezegging gedaan dat 450 plaatsen het absolute maximum is. Daarom hebben wij aangegeven niet bereid te zijn om mee te werken aan de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen op de locatie in Aalden. Wij zien echter wel de urgentie en hebben uit humanitaire overwegingen toen aangegeven wel actief mee te willen zoeken naar een alternatieve locatie. Daartoe is vervolgens een ambtelijke verkenning gedaan naar gronden en vastgoed in gemeentelijk eigendom en gronden en vastgoed van particulieren die hiervoor in aanmerking zouden kunnen komen. Bij deze verkenning is de gemeente uitgegaan van 350 tijdelijke opvangplaatsen voor 5 jaar, omdat dat het verzoek van het COA aangaande de tijdelijke uitbreiding van het AZC in Aalden betrof. Dit uitgangspunt is verder niet afgestemd met het COA. De gemeente heeft zelf niet actief eigenaren benaderd, slechts verschillende denkbare opties geïnventariseerd in Coevorden zelf en in een aantal dorpen (zoals in leegkomende/leegstaande schoolgebouwen en andere panden, braakliggende terreinen e.d.) en deze ter nadere overweging meegegeven aan het COA. Daarnaast is het COA ook zelf op zoek gegaan naar geschikte locaties van particulieren. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het verzoek van het COA d.d. 22 januari 2015 aan het college om medewerking te verlenen aan de tijdelijke vestiging van een AZC in De Klencke in Oosterhesselen. Concreet houdt het verzoek van het COA in om te starten met een capaciteit van 400 plaatsen en na een halfjaar in een gesprek met de gemeente te kijken of een gefaseerde instroom tot maximaal 700 plaatsen mogelijk is. De termijn dat het COA het centrum wenst te gebruiken bedraagt 5 jaar met de mogelijkheid om (nog) 5 jaar te verlengen.
*15-009136*
Dat het verzoek van het COA nu is om te starten met een capaciteit van 400 plaatsen heeft te maken met het feit dat dit een nieuwe, tijdelijke locatie is en geen uitbreiding van een bestaand AZC. Dit aantal is voor het COA het minimum om deze nieuwe, tijdelijke locatie te kunnen ontwikkelen en exploiteren. Daarbij wil het COA ook graag de mogelijkheid open houden om het aantal plaatsen te kunnen uitbreiden, als dit noodzakelijk mocht zijn. Wel heeft het COA hierbij aangegeven, dat uitbreiding slechts plaats zal vinden in nauw overleg met ons en na evaluatie van de ervaringen tot dan toe. Wij hebben op 24 februari 2015 besloten dat wij voornemens zijn om, onder voorwaarden, medewerking te verlenen aan de tijdelijke vestiging van een AZC op het perceel Witte Zand 18 (De Klencke) in Oosterhesselen. Deze voorwaarden zijn verwoord in de concept reactie op het verzoek van het COA. Onder andere hebben wij daarin het voorlopige standpunt ingenomen dat er voorlopig een bovengrens van 400 plaatsen geldt. De manier waarop het centrum naar 400 plaatsen wordt opgebouwd gaat in overleg met vertegenwoordigers van de bevolking van Oosterhesselen en met het COA. Eventuele uitbreiding van de bovengrens van 400 plaatsen in een later stadium is voor ons pas bespreekbaar na een zorgvuldige evaluatie en na overleg/raadpleging van vertegenwoordigers van de bevolking van Oosterhesselen en van uw raad. Ook willen wij nadere afspraken met het COA maken over het traject van vergunningverlening en de ruimtelijke inpassing van de nieuw- en verbouwactiviteiten op de locatie. Deze concept reactie wordt bij deze voorgelegd aan uw raad om wensen en bedenkingen kenbaar te kunnen maken. Argumenten 1.1 In de concept reactie wordt de gemeentelijke inzet voor vervolggesprekken met het COA weergegeven. De onderwerpen die hierin worden genoemd, zijn mede ontleend aan de op 12 februari jl. gehouden inwonersbijeenkomst in Oosterhesselen. Vooral de discussie over de aantallen asielzoekers stond daarbij centraal. Wij hebben begrip voor een deel van de terzake gemaakte opmerkingen over de verhouding tussen het aantal asielzoekers en de omvang van het dorp. In de conceptbrief aan het COA hebben wij dan ook het voorlopige standpunt ingenomen, dat een geleidelijke opbouw van het centrum tot 400 plaatsen voor ons vooralsnog als bovengrens geldt en dat eventuele uitbreiding daarvan in een later stadium voor ons pas bespreekbaar is na een zorgvuldige evaluatie en na overleg/raadpleging van vertegenwoordigers van de bevolking van Oosterhesselen en van uw raad. Andere onderwerpen waarover wij in ieder geval met het COA afspraken willen maken hebben betrekking op de voorzieningen op het AZC, de effecten op voorzieningen buiten het AZC, een verkenning van mogelijkheden om de lokale economie en infrastructuur te versterken, de veiligheidssituatie in en rond het AZC, de gemeentelijke kosten die met de komst van een extra tijdelijk AZC verband houden en de vormgeving van het overleg tussen gemeente, COA en inwoners van Oosterhesselen. Ook willen wij nadere afspraken met het COA maken over het traject van vergunningverlening en de ruimtelijke inpassing van de nieuw- en verbouwactiviteiten op de locatie. 1.2 Gezien het politiek / bestuurlijk gevoelige onderwerp willen wij ook het standpunt van uw raad weten, alvorens een definitief besluit te nemen. Gelet op het aanmerkelijke maatschappelijk belang vernemen wij graag het standpunt van uw raad ten aanzien van onze voorgenomen reactie op het verzoek van het COA. Wij begrijpen dat dit verzoek van het COA allerlei vragen en mogelijke zorgen oproept. Daarom vraagt dit ook om zorgvuldige communicatie en een transparant proces zowel naar uw raad als de inwoners van onze gemeente. Daartoe is op 12 februari jl. een informatieavond gehouden voor de inwoners van Oosterhesselen. En ook daarna is via een speciaal webformulier de mogelijkheid geboden om vragen te stellen of te reageren. Nu willen wij ook uw raad de gelegenheid geven om vragen te stellen, te reageren en uw wensen en bedenkingen kenbaar te maken aangaande onze voorgenomen reactie op het verzoek van het COA. 1.3 De reactie van uw raad wordt, evenals de reacties van de inwoners van Oosterhesselen, meegewogen in onze uiteindelijke besluitvorming. Wij zijn bevoegd om het uiteindelijke besluit aangaande het verzoek van het COA te nemen. Echter, wij willen alvorens dit besluit te nemen op de hoogte zijn van de gevoelens van de
*15-009136*
inwoners van Oosterhesselen en uw raad zodat dit kan worden meegewogen in onze uiteindelijke besluitvorming. Opmerkingen Wij leggen ons voorgenomen besluit, de daarop betrekking hebbende stukken en een concept reactie aan het COA voor aan uw raad, zodat u uw wensen en bedenkingen kenbaar kunt maken, maar wij zijn het bevoegd gezag dat uiteindelijk het besluit zal nemen en de vereiste vergunningprocedure(s) zal volgen. Kosten, baten, dekking Op basis van het Faciliteitenbesluit opvangcentra kan een gemeente aanspraak maken op de volgende vergoedingen van het COA: - reguliere vergoedingen (wooneenheden en bijdrage per inwoner); - vergoeding voorbereiding / initiële kosten; - vergoeding onderwijshuisvestingskosten. Concrete afspraken hierover moeten worden vastgelegd in een bestuursovereenkomst tussen de gemeente en het COA. Het gaat hierbij hooguit om een vergoeding van werkelijk gemaakte kosten. Aanpak/uitvoering De reactie van uw raad wordt samen met de reacties van de inwoners van Oosterhesselen meegewogen in onze uiteindelijke besluitvorming over de bijgevoegde brief op 10 maart a.s. Indien het college dan besluit om, onder voorwaarden, medewerking te verlenen aan het verzoek van het COA zal het college in overleg gaan met het COA over de op te stellen bestuursovereenkomst. Ook in die periode willen wij in verbinding blijven met vertegenwoordigers van de inwoners van Oosterhesselen. Als wij met het COA overeenstemming bereiken over een concept-bestuursovereenkomsten zullen wij deze eveneens voorleggen aan uw raad en vertegenwoordigers van Oosterhesselen, alvorens hierover een definitief besluit te nemen. Ruimtelijke procedure Indien het college op 10 maart 2015 besluit om medewerking te verlenen aan het verzoek van het COA tot tijdelijke huisvesting van een AZC op de locatie aan het Witte Zand 18 te Oosterhesselen, dan moet hiervoor een omgevingsvergunning worden aangevraagd. Het toetsingskader voor een omgevingsvergunning voor bouwen staat in artikel 2.10 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Hierin is bepaald dat een aanvraag voor het bouwen moet voldoen aan de eisen uit het Bouwbesluit, het bepaalde in de bouwverordening, het ter plaatse geldende bestemmingsplan en de redelijke eisen van welstand. Echter, voor tijdelijke bouwwerken, zoals bedoeld in artikel 1.1, eerste lid van het Bouwbesluit 2012, gelden andere eisen dan voor permanente bebouwing. Een tijdelijk bouwwerk hoeft slechts te voldoen aan de in het Bouwbesluit opgenomen eisen voor tijdelijke bouw, een kwaliteitsniveau dat lager ligt dan het reguliere nieuwbouwniveau. Voorts geldt op grond van de Wabo dat voor een tijdelijk bouwwerk (mits geen seizoensgebonden bouwwerk) geen welstandsadvies vereist is. Los daarvan heeft uw college de voorwaarde gesteld wel afspraken met het COA te willen maken over de ruimtelijke inpassing ten aanzien van het ontwerp van de nieuwbouw. Aangezien er nog geen omgevingsvergunning aanvraag is ingediend kan op dit moment niet beoordeeld worden of de bouw voldoet aan bovenstaande en welke eventuele andere vergunningen, zoals een kapvergunning, verder nog noodzakelijk zijn. Wel is helder dat het gebruik van de locatie aan het Witte Zand 18 in Oosterhesselen als AZC, gelet op de doeleindenomschrijving, in strijd is met het ter plaatse geldende bestemmingsplan. Dat betekent dat, op grond van artikel 2.10 tweede lid van de Wabo, voor de realisatie ervan – d.w.z. voor het gebruik van de gronden en de panden als AZC, het verbouwen van het bestaande pand en het bouwen van de woonunits – niet alleen een omgevingsvergunning voor bouwen nodig is, maar ook een omgevingsvergunning voor planologisch strijdig gebruik. *15-009136*
Indien het ander gebruik van gronden of bouwwerken voor een termijn van ten hoogste 10 jaar is dan kan een omgevingsvergunning voor planologisch strijdig gebruik c.q. voor het handelen in strijd met het bestemmingsplan worden verleend op grond van de regeling als bedoeld in artikel 4 (aanhef en onder 11) van Bijlage II van het Bor, al dan niet in combinatie met een omgevingsvergunning voor bouwen. Hiervoor kan de reguliere procedure worden toegepast. Dit betekent dat er in beginsel binnen 8 weken op de aanvraag om omgevingsvergunning moet zijn beslist (bij gebreke waarvan er sprake is van een vergunning van rechtswege!). Alsdan staat tegen het besluit tot vergunningverlening bezwaar, beroep en hoger beroep open voor belanghebbenden. De mogelijkheden worden nog bezien om met toepassing van de openbare voorbereidingsprocedure op grond van de Algemene wet bestuursrecht (bekendmaking ontwerp besluit, termijn van 6 weken voor het indienen van zienswijzen) vooraf een inspraakmogelijkheid te creëren. Een omgevingsvergunning voor planologisch strijdig gebruik kan een oorzaak voor planschade zijn. Verzoeken om planschade worden per geval getoetst. Daarom is het van belang om met het COA ook planschade overeenkomst te sluiten, zodat eventuele planschade op het COA verhaald kan worden. Communicatie Op 19 januari 2015 heeft het COA een informeel verzoek bij de gemeente ingediend over de locatie De Klencke. Op 20 januari 2015 zijn hierover het voltallige college en alle fractievoorzitters van de gemeenteraad vertrouwelijk geïnformeerd en op 21 januari 2015 een klein comité van Plaatselijk Belang Oosterhesselen. Het formele verzoek van het COA kwam bij ons binnen op 22 januari 2015. Op dat moment had het COA overeenstemming bereikt met de eigenaar van de locatie en verzocht zij de gemeente om medewerking. Het COA koos voor De Klencke omdat deze locatie voldoet aan hun criteria en vanwege de overeenstemming met de eigenaar. Het verzoek van het COA is om te starten met een capaciteit van 400 plaatsen en na een halfjaar in een gesprek met de gemeente te kijken of een gefaseerde instroom tot maximaal 700 plaatsen mogelijk is. De termijn dat het COA het centrum wenst te gebruiken bedraagt 5 jaar met de mogelijkheid om (nog) 5 jaar te verlengen. Op 3 februari 2015 is de voltallige gemeenteraad vertrouwelijk over dit verzoek geïnformeerd. Plaatselijk Belang Oosterhesselen heeft ons in een tweede gesprek op 9 februari 2015 laten weten voorlopig geen actieve rol in het proces te willen hebben. Dat hebben we uiteraard gerespecteerd. Wij hebben op 12 februari 2015, in samenwerking met het COA, een informatieavond georganiseerd voor Oosterhesselen. Op 26 februari houden wij dezelfde bijeenkomst in Woon/zorgcentrum De Etgaarde. De inwoners van Oosterhesselen zijn per brief op de hoogte gesteld van ons voorgenomen besluit dat aan uw raad wordt voorgelegd voor het kenbaar maken van wensen en bedenkingen. In deze brief zijn zij ook geïnformeerd dat zij de mogelijkheid hebben om tijdens de raadsvergadering in te spreken. Bijlagen 1. formeel verzoek COA d.d. 22 januari 2015 2. concept reactie op het verzoek van het COA
Burgemeester en wethouders van Coevorden,
de gemeentesecretaris M.N.J. Broers
de burgemeester B.J. Bouwmeester
*15-009136*
*15-009136*
