KleurrijkWonen en Duurzaamheid
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Definitie: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige generatie in haar behoeften wordt voorzien zonder de komende generaties deze mogelijkheid te onthouden” (Brundtland (World Commission on Environment and Development van de VN)
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Wat is voor onze huurders de belangrijkste reden om aan energiebesparing te doen?
Stijgende energierekeningen
46%
Algemeen behoud van het milieu
34%
Vermindering van CO2 en broeikasgassen (klimaatverandering)
12%
Vermindering van uitputting natuurlijke bronnen
2%
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Top 5 Energiebesparingsmaatregelen: 1. 2. 3. 4. 5.
Spaarlampen Verwarming uit Letten op Energielabel bij aanschaf Standbye-knop uit Wassen op 40 graden
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Uitgangspunten KleurrijkWonen geeft prioriteit aan een goede technische en energetische kwaliteit van de schil van de woning en de bijbehorende technische installaties. KleurrijkWonen onderzoekt de toepasbaarheid van duurzame energie / alternatieve energievormen bij nieuwbouw en in de bestaande woningvoorraad
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Uitgangspunten KleurrijkWonen brengt het thema energie en duurzaamheid onder de aandacht bij de huurders om daarmee het bewustwordingsproces te vergroten KleurrijkWonen realiseert energiebesparende maatregelen kostendekkend tenzij daardoor het financiële voordeel voor de huurder wegvalt. KleurrijkWonen voert haar bedrijfsvoering op een duurzame wijze uit
KleurrijkWonen en duurzaamheid KleurrijkWonen volgt de Aedes-doelstellingen: Nieuwbouw Per 1 januari 2011 energieverbruik verlagen met 25% • Vanaf 1 januari 2015 energieverbruik verlagen met 50% • EPC 0,6 (2011) EPC 0,4 (2015) Energieneutraal
Bestaande woningvoorraad • Tot en met 2018 een gasbesparing van 20% realiseren
KLeurrijkwonen en duurzaamheid Lastenstijging 2000 t/m 2008 120% 112,5%
100% 80%
63,3% 51,3%
60%
31,5%
40%
18,5%
24,9%
21,1%
20%
10,2%
2,5%
Ve rv oe r
G ez on dh ei d
ng
af va ls en
ni gi ng sRe i
to ffe nh ef fi
ol re ch te n Ri o
W at er
G as
ek tra El
Hu ur
In fla
tie
0%
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Verdeling Energielabels Label A B C D E F G ? Totaal
C'Borg 73 353 1549 920 269 94 10 242 3510
G'Malsen G'Landen 112 286 717 385 363 253 52 61 2229
0 21 142 312 369 232 32 52 1160
L'Dam 0 77 718 726 553 696 260 185 3215
L'Waal 0 8 216 323 280 238 75 88 1228
Totaal 185 745 3.342 2.666 1.834 1.513 429 628 11342
2% 7% 29% 24% 16% 13% 4% 6% 100%
gemiddeld label D
KleurrijkWonen en duurzaamheid
KleurrijkEnergie
• Pilotproject in de wijk Terweide Culemborg • Een initiatief van KleurrijkWonen en Dienstwerk i.s.m. Nuon
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Aanleiding • In 2010 maakt KleurrijkWonen de woningen duurzamer (van energielabel D naar B) • Stimuleren bewoners tot meer duurzaam gedrag (geen energieverspilling = besparing energiekosten = minder woonlasten)
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Energieteams Wat gaan ze doen? • Huisbezoeken • Vervolgbezoeken • Informatie over verspilling • Informatie over besparingsmogelijkheden • Hulp bij praktische energieklussen • Meting en monitoring
En dit zijn ze dan…
KleurrijkWonen en duurzaamheid Mogelijke maatregelen interne duurzaamheid Duurzaamheidschecklist voor de inkoop Leveranciers obv checklist toetsen op duurzaamheid Bij aanschaf bedrijfsauto’s minimaal een B-label Stimuleren fietsen (ook fietsenplan) Voorkeur voor openbaar vervoer (indien mogelijk) ten opzichte van autogebruik Carpoolen Terugdringen uitprinten digitale stukken (indien wel, dan dubbelzijdig) gebruik van pc en beamer bij overleg Verdere ontwikkeling van de interactieve onderdelen van de website Digitaal post- en archiveringssysteem Groene energie kantoor Domotica (voorbeeld verlichting kantoor) Kringlooppapier voor printen, kladblokken e.d. PC’s met laag energieverbruik Nieuwe website (inschrijven, mijn KleurrijkWonen, brochures) Recycling cartridges van printers Oplaadbare batterijen E-kaarten en E-nieuwsbrieven Gescheiden inzamelen afval Duurzaam geproduceerde koffie
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Voorbeeldprojecten met duurzaamheid
KleurrijkWonen en duurzaamheid Project “De Trein” Lanxmeer Culemborg
KleurrijkWonen en duurzaamheid Project “De Trein” Lanxmeer Culemborg • • • • • •
Voldoet aan de voorwaarden voor groenfinanciering EPC-waarde 0,70, mogelijk nog naar 0,65 Gescheiden waterafvoer en wijkgebonden hydrofiele filters Toepassing PV (Photo-Voltaïsche)- cellen Warmte op afstand (Thermo Bello) FSC hout
KleurrijkWonen en duurzaamheid
EVA Lanxmeer (ecologische wijk) Milieutoepassingen bij de zorghoeve en 50 woningen in de wijk: • Fundering van schuimbeton • het geheel in een hout skeletbouw methode • geen lood toegepast • dak van EPDM rubber met sedumbedekking • Natuurverfsysteem • Natuurgips • Gescheiden rioolsysteem
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Energiebedrijf Thermo Bello KleurrijkWonen participeert in dit warmtenet Circa 200 huishoudens aangesloten Warmtepomp onttrekt de warmte aan het drinkwater dat wordt opgepompt bij de watertoren Indien nodig gasketels voor extra warmte (circa 20%)
KleurrijkWonen en duurzaamheid Leerdam Onderhoudsproject 152 woningen Waarbij aangeboden: • HR combi-ketel • Zonneboiler Besparing tussen de 200 en 400 m3 per jaar (ca. € 100 tot € 200).
KleurrijkWonen en duurzaamheid Platte Daken Noord in Culemborg - 66 woningen Steekproef huidig gasverbruik: - tussenwoningen gem. 725 – 850 m3 - eindwoningen gem. 1.200 – 1.250 m3 Maatregelen: Dak- en gevelisolatie Glasisolatie (inclusief nieuwe kozijnen, ramen en deuren) HR cv-ketel Mechanisch Ventilatie - systeem Zonneboiler (optioneel)
KleurrijkWonen en duurzaamheid
Resultaat: Van energielabel D naar energielabel B Berekende besparing: 10% voor tussenwoningen 13% voor eindwoningen
Modelwoning
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Zorgcomplex Broekgraaf in Leerdam: • 72 zelfstandige eenheden (Emmahuis Zorg & Welzijn, Syndion en KleurrijkWonen)
• 16 verzorgingsplaatsen • Peuterspeelzaal (SKCN/Stichting Peuterwerk)
• Restaurant/multifunctionele ruimte • Productiekeuken • Kantoren
KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Duurzame installatie =‘trias energetica’ 1.
Zoveel mogelijk beperken van energiegebruik. • hoge isolatiewaardes • Sedumdak • LT verwarming (laag temperatuur verwarming)
2.
Benodigde energie zo veel mogelijk duurzaam mogelijke opwekken. • Warmte pomp installatie met warmte en koude opslag (WKO) voor ruimte verwarming • Het warmwater wordt opgewekt door zonnecollectoren op het dak.
3. Als het niet anders kan dan warmte opwekken met fossiele brandstoffen. • Twee kleine cv ketels om, wanneer nodig, warm tapwater en warm water voor de ruimteverwarming op te wekken. Tevens als back-up bij uitval warmtepompen
KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Sedumdak op utilitaire zone: Goede isolatie in de winter en zomer
KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Warmtepomp met warmte en koude opslag: (Ruimte verwarming)
Wintersituatie:
Open bron
Open bron
Leidingen van 60 - 70 meter diep halen warmte uit de bodem (ca. 12 gr.) Een warmtepomp (=omgekeerd werkende koelkast) brengt deze warmte naar een hogere temperatuur van ca. 35 graden. Hiervoor is alleen elektriciteit nodig. Restprodukt “koude” opslaan in de bodem KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast Zomersituatie: • Omkeren van het systeem • Koude uit de bodem halen en de woningen koelen • Restprodukt “warmte” opslaan in de bodem
KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Zonnecollectoren met 2 centrale CV ketels (warm tapwater)
Zomer en winter: - Zonnecollectoren gebruiken zonnewarmte om warm tapwater te maken. - Dakopbouwen op zuiden gericht en bekleed met zonnecollectoren - CV ketels om de watertemperatuur naar de vereiste 65 gr. te brengen KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
Belangrijkste consequenties: Hoog rendement bij opwekking van warmte en koude, dus energiezuinig Vloerverwarming en vloerkoeling (terug) Verdiencapaciteit ondanks hogere investeringskosten Werkt op elektriciteit, dus geen gas in de woningen om mee te koken Kleurijkwonen koopt en verkoopt energie (warmte, koude en warmtapwater)
KleurrijkWonen en Duurzaamheid
Broekgraaf, de omgekeerde koelkast
KleurrijkWonen wordt energieleverancier. 1. In 2009 is KleurrijkWonen Duurzaam BV opgericht voor de exploitatie van de WKO-installatie en evenutele toekomstige vergelijkbare installaties. 2. Verplichting volgens Warmtewet: “Niet meer dan anders.” 3. Doelstelling: grip krijgen en houden op de energielasten als onderdeel van de woonlasten. 4. Toekomstige vergelijkbare energieoplossingen hierin onderbrengen. KleurrijkWonen en Duurzaamheid
De Broekgraaf Leerdam
KleurrijkWonen en Duurzaamheid