Pensioenblad voor het cabinepersoneel van KLM/KLC
Jaargang 9
Alles wat u altijd wilde vragen... Een collega interviewt een bestuurslid
Pensioenstelsel op de schop? Hoe ziet uw pensioen er in de toekomst uit?
Geld... ... moet belegd worden
Februari 2011
ACTUEEL
Attestatie de Vita Een Attestatie de Vita is een bewijs van in leven zijn. Het pensioenfonds vraagt pensioengerechtigden die in het buitenland wonen om jaarlijks een bewijs van in leven zijn toe te sturen. Dat is een
DEZE KEER In FOCUS…
Toine van der Stee, directeur Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel
officiële verklaring afgestempeld door een bevoegde autoriteit, bijvoorbeeld een
Hoe staan we er voor?
notaris of een Nederlandse ambassade.
Met enige regelmaat word ik uitgenodigd om voor groepen KLM-ers een verhaal te houden over pensioenen. Ik begin dan vaak met alle berichten in de media over pensioenfondsen. De meeste van die berichten zijn niet erg positief. Vervolgens vertel ik dan dat mensen die berichten vooral moeten bekijken. Maar ook dat die berichten vooral niet over de KLM pensioenen gaan.
Het pensioenfonds heeft dit nodig om te kunnen beoordelen of u nog
4 een-op-een
in leven bent en het pensioen nog altijd goed wordt uitgekeerd. Op
Collega Wilbert van Haneghem wil van
een bewijs van in leven zijn niet nodig. Het pensioenfonds ontvangt
bestuurslid Stefan Geerlings alles weten
deze manier wordt fraude voorkomen. Als u in Nederland woont is deze gegevens dan via de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA).
over pensioenen
7 pittig Vrijwilligers aan de slag als
8
Nieuwe procedure Vanaf 2011 wordt er niet meer om een Attestatie de Vita gevraagd als u als pensioengerechtigde de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt.
pensioenambassadeur
Dan ontvangt het pensioenfonds het bewijs van in leven zijn via de Sociale Verzekeringsbank. Vanaf 65 jaar wordt het bewijs van in
David van Mechelen
grote veranderingen
leven zijn namelijk ook door de Sociale Verzekeringsbank uitgevraagd
Wisseling in bestuur
Het kabinet gaat beslissingen nemen over het pensioenstelsel
10 POSITIEF INDEXATIEBESLUIT
Pensioenen waar mogelijk volledig geïndexeerd
in verband met de AOW-uitkering die u dan ontvangt.
Focus nieuwe (huis)stijl
12 beleggen is vooruitzien
nieuwde huisstijl van het pensioenfonds. We zijn erg benieuwd wat u van de nieuwe
Plaatsvervangende leden Annette Groeneveld, Kees Porskamp, Terence Tilgenkamp. e-mailadres
[email protected]
het grote tijdsbeslag dat zijn werk daar op
door Paul Jansen, director Payroll bij KLM.
Deze Focus is de eerste Focus in de ver-
Rob Koster.
zijn eerdere overgang naar Transavia en
ALM. David van Mechelen wordt opgevolgd
Alles wat u moet weten op een rij gezet
Paul Jansen, Arend de Jong (vicevoorzitter), Miriam Kartman,
bestuur. Zijn terugtreden vloeit voort uit
name op het terrein van beleggingen en
14 waardeoverdracht
Geerlings, Bert Gerritsma, Eugène van Halder (vicevoorzitter),
Mechelen teruggetreden als lid van het
grote inzet voor het pensioenfonds, met
de mogelijkheden én de onmogelijkheden
Leden Paulette van den Berk, Dick Dees (voorzitter), Stefan
Op 14 december 2010 is David van
hem legt. Het bestuur dankt David voor zijn
Mark Burbach vertelt over
Bestuur Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel
Paul Jansen
Focus vindt. U kunt ons dat laten weten via
[email protected]. In 2011 wordt de nieuwe huisstijl gefaseerd doorgevoerd in de andere communicatiemiddelen van het pensioenfonds.
Hoe staat het er aan het begin van 2011 voor met uw pensioenfonds? Het korte antwoord is: goed. Per 1 januari heeft uw pensioenfonds de ingegane pensioenen met 1,4%, oftewel volledig kunnen indexeren. Voor nog actieve deelnemers bedraagt de indexatie 0%, in lijn met de loonontwikkeling. Op korte termijn dus geen reden tot zorgen. Maar kijken we naar de reserves van het pensioenfonds, dan is nog wel enig reparatiewerk nodig. Op het moment van schrijven bedraagt de dekkingsgraad ruim 120%. Dus voor elke € 1,- pensioenverplichtingen heeft het fonds ruim € 1,20 aan bezittingen. Ruim voordat de financiële crisis begon was dat nog ergens tussen € 1,50 en € 2,-. Het fonds heeft een herstelplan om de reserves in enkele jaren weer op een voldoende veilig niveau te brengen. En aan het eind van 2010 lag het fonds voor op dat plan. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat het fonds er nu toch iets minder goed voor staat dan een paar jaar geleden? Aan het eind van 2010 bedroeg het belegde vermogen van het fonds ruim € 1,5 miljard. Dat is een hoger bedrag dan ooit. Hoewel er veel geschreven wordt dat het met de beleggingen van pensioenfondsen niet goed zit, ligt het daar dus niet aan. Hoe zit het dan wel? Er zijn twee verklaringen. De eerste verklaring zit in de waarde van de verplichtingen van het fonds. Hoewel de pensioentoezeggingen voor de toekomst niet hoger zijn geworden, moet het fonds er wel meer reserves voor aanhouden. Het fonds moet uitgaan van de veronderstelling dat het niet meer verdient dan de rente op langlopende staatsobligaties. Is de rente laag, zoals nu, dan moet het fonds meer in kas hebben, dan wanneer de rente hoog zou zijn. Het gaat hier vooral om een rekenregel, maar niet om echte kosten voor het fonds. De tweede verklaring is wel een serieuze. Het goede nieuws is dat wij gemiddeld steeds langer gaan leven. Als je nog jong bent kun je met die wetenschap wat meer gaan sparen. Maar voor ouderen betekent het dat er voor het opgebouwde pensioen eigenlijk te weinig is gespaard. Over de periode 2006-2011 leidde de toegenomen levensverwachting tot een relatieve daling van de dekkingsgraad van 14%. Gelukkig had het fonds steeds voldoende reserves om de gestegen levensverwachting op te vangen. In de komende jaren moeten de reserves natuurlijk wel hersteld worden. Dat gaat gebeuren door een combinatie van pensioenpremies en verwachte beleggingsopbrengsten. De toekomst is vol onzekerheden en er komt ongetwijfeld na verloop van tijd weer een nieuwe crisis. Ook dan willen we daar goed op voorbereid zijn.
focus februari 2011
3
INTERACTIE
‘Ik vind het belangrijk om het beeld weg te nemen dat besturen alleen bestaan uit oude mannen in pak’
‘Betaal ik nu premie voor mezelf, de volgende generatie of juist voor de huidige gepensioneerden?’
Stefan Geerlings Stefan Geerlings vliegt sinds 1997 bij KLM: ‘Ik ben purser maar sinds ik begin vorig jaar actief ben als bestuurslid van het cabinefonds, ben ik een stuk minder gaan vliegen. Ik vind het belangrijk dat jonge mensen zich interesseren in hun pensioen. Dat is voor mij één van de redenen dat ik ben toegetreden tot het bestuur.’
Deelnemer in gesprek met bestuurslid
Een-op-een Er wordt veel over pensioen gezegd en geschreven op tv, radio en in de krant. Maar vaak roepen al die berichten alleen maar méér vragen op. Wilbert van Haneghem werkt als cabin attendant bij KLM en zette een aantal vragen omtrent zijn pensioen op papier. Stefan Geerlings is de aangewezen persoon om Wilberts vragen te beantwoorden, want naast zijn werk als purser is hij bestuurslid van het cabinefonds. Wilbert vraagt, Stefan antwoordt.
Wilbert van Haneghem Ruim vijfenhalf jaar werkt Wilbert van Haneghem nu als cabin attendant bij KLM. Voorheen was hij als purser actief bij een andere maatschappij. ‘Tijdens mijn overgang naar KLM werd ik geconfronteerd met de waardeoverdracht van mijn pensioen’, zegt Wilbert. ‘Sindsdien ben ik me er wat meer in gaan verdiepen.’
Wilbert: Wat heeft jou bewogen om je kandidaat te
vernieuwde versie van de pensioenplanner gebruiken. In deze
stellen als bestuurslid?
planner kun je nu bijvoorbeeld ook nagaan wat de gevolgen
Stefan: ‘Sinds 2006 ben ik actief bij de vakbond FNV Bond-
voor het pensioen zijn als iemand non-activiteit opneemt of in
genoten / Cabin Pressure. Via de vakbond kreeg ik te maken
deeltijd wil gaan werken.’
met pensioenen. Bij het arbeidsvoorwaardelijk overleg tussen werkgever en vakbonden bijvoorbeeld. Eind 2009 deed zich de
Wilbert: Kun je mij nog één keer uitleggen hoe het nu
mogelijkheid voor om zitting te nemen in het bestuur van het
precies zit: betaal ik nu premie voor mezelf, de volgende
cabinefonds. Dat heb ik gedaan omdat het onderwerp me aan-
generatie of juist voor de huidige gepensioneerden?
spreekt. Juist omdat vrijwel niemand affiniteit heeft met pen-
Stefan: ‘In principe betaal je gewoon premie voor jezelf. Het
sioenen, vind ik het wél leuk om me er in te verdiepen. Verder
grootste deel van het pensioen dat je opbouwt, wordt trouwens
vind ik het belangrijk om het beeld weg te nemen dat besturen
betaald door je werkgever. In Nederland is pensioen zo geregeld
alleen bestaan uit oude mannen in pak.’
dat dit op basis van solidariteit en collectiviteit gebeurt. Dat is een prima systeem. Jammer genoeg is er een beeld ontstaan
Wilbert: Wat kun jij als bestuurslid voor mij als
dat de jongere generatie voor de huidige pensioengerechtigden
cabinelid betekenen?
betaalt. Dat is een ongenuanceerd beeld van de werkelijkheid.
Stefan: ‘Allereerst probeer je als bestuurslid binnen de
In de nieuwe financieringsopzet hebben de arbeidsvoorwaar-
wetgeving en alle pensioenafspraken, er op toe te zien dat
delijke partijen onlangs een mooi compromis gesloten waarbij
alle deelnemers een zo goed en duurzaam mogelijk pensioen
premiebetalers, de actieve deelnemers dus, een eigen reserve
ontvangen.
opbouwen.’
Daarnaast moeten wij ervoor zorgen dat we naar al onze
4
deelnemers goed communiceren wat wij nu precies doen.
Wilbert: Maar toch wil het nieuwe kabinet de algemene
Dat is niet altijd eenvoudig omdat pensioen niet het meest
pensioenleeftijd verhogen naar 66 jaar. Blijft voor ons
aansprekende onderwerp is. Toch denk ik dat wij wat betreft
een pensioenleeftijd gelden van 60 jaar?
onze communicatie op de goede weg zijn. We hebben onlangs
Stefan: ‘Er zijn veel mensen die zich zorgen maken over de
een nieuwe, meer toegankelijke huisstijl ontwikkeld en sinds
pensioenleeftijd. Of die hetzelfde blijft, weet ik niet. Zoals
begin dit jaar kunnen deelnemers via www.klmcabinefonds.nl een
iedereen weet is de huidige trend een oplopende pensioen focus februari 2011
5
INTERACTIE
Pittig
leeftijd. De vergrijzing en het feit dat Nederlanders steeds
De dekkingsgraad geeft aan in hoeverre een pensioenfonds
ouder worden zijn hier debet aan. Maar ik wil even duidelijk
in staat is om aan alle verplichtingen te voldoen. In Neder-
stellen dat het hier gaat om een normpensioenleeftijd van 60
land moet elk pensioenfonds beschikken over een minimale
jaar. Dat is de leeftijd waarmee we rekenen. Onze regeling biedt
dekkingsgraad van 105%. Wie daaronder zit, moet op korte
de mogelijkheid om tussen je 50ste en 65ste jaarl flexibel uit
termijn een herstelplan inleveren. Sinds de kredietcrisis is die
te treden. Houd er echter wel rekening mee dat als je eerder
termijn voor pensioenfondsen tijdelijk opgerekt van 3 jaar naar
stopt of juist langer doorwerkt, dat wel gevolgen heeft voor je
5 jaar. Het cabinefonds zit niet rond die grens want wij hebben
pensioen. Hoeveel dat scheelt, kun je uitrekenen met behulp
momenteel een dekkingsgraad van boven de 120%.’
van de pensioenplanner.’ Wilbert: Wij behoren dus niet tot de veertien fondsen
Wilbert van Haneghem
‘Door de waardeoverdracht van mijn pensioen ben ik mij er meer in gaan verdiepen’
die in nood waren, dan wel tot de 340 fondsen die een
PIT 6 van start Pensioenfondsen ontplooien de laatste jaren steeds meer initiatieven om pensioen actief onder de aandacht te brengen bij deelnemers. De Pensioen Informatie Teams van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel zijn hier een voorbeeld van. Het idee van collega’s die collega’s informeren kan op veel enthousiasme rekenen. Inmiddels zijn er al zes teams actief, het nieuwste team is in november 2010 van start gegaan. Twee PITters uit dit team vertellen over hun drijfveren om mee te doen en hun eigen aanpak van PIT.
herstelplan moesten inleveren bij DNB? Stefan: ‘Wij horen zeker niet bij die viertien fondsen. Wel hebben we even een reservetekort gehad vanwege de lage rente van kinderen, arbeidsongeschiktheid of
hebben toen een herstelplan voor de lange termijn ingeleverd.
Van ver-van-mijn-bed-show naar pensioenambassadeur
Maar een dekkingsgraad zegt ook niet alles. Sinds een paar jaar
In Pit zitten niet alleen deelnemers die al vóór
Door deze levensgebeurtenissen in relatie
Wilbert: Ik heb begrepen dat we in 2011 meer premie
schrijft het Financieel Toetsingskader pensioenwet ons voor dat
hun PIT deelname enige kennis hadden van
tot pensioen te bespreken, worden collega’s
moeten gaan betalen?
we de dekkingsgraad moeten berekenen op basis van de actuele
pensioen en/of financiële zaken. Voor veel PIT-
ook weer een stukje pensioenbewuster.’
Stefan: ‘Dat klopt, maar de reden daarvan is dat we sinds
rente. Dat betekent dus dat de dekkingsgraad alle kanten op
ters die collega’s momenteel actief informe-
Ook Wendy wijst collega’s in PIT-gesprekken
2008 een premie hebben betaald die eigenlijk te laag was.
kan bewegen. Maar daar hoef je niet direct van in paniek te
ren over pensioen, was pensioen ooit ook een
op de Life Events en de invloed daarvan op het
Maar ook de vergrijzing en de economische crisis spelen een
raken, want pensioenfondsen beleggen immers voor de lange
ver-van-mijn-bed-show. Jeroen van den Bergh:
pensioen. Zij geeft meestal in een briefing aan
belangrijke rol. Daarom gaan we met ingang van 2011 een
termijn. Daar moet het beleid primair op gericht zijn.’
‘Als dertiger die pas drie jaar bij de KLM vliegt,
de dat zij PITter is: ‘Als collega’s vragen heb-
was ik nooit echt bezig met het scenario van
ben over hun pensioensituatie kunnen ze
“mijn oude dag”. Het onderwerp pensioen was
die dan op de route aan mij kunnen stellen.
zeker geen “sexy onderwerp”. Toch heeft pen
Ik attendeer collega’s ook vooral op het
sioen nu de aandacht van Jeroen en heeft hij
gebruik van de pensioenplanner, een handige
‘Ik kies ervoor om tijdens
zich opgegeven voor PIT6. ‘Toen ik op de route
rekentool die precies weergeeft hoeveel pen-
een crewborrel of aan
een PITter tegenkwam die op de crewborrel
sioen je kunt verwachten en wat de effecten
boord, het onderwerp
wat interessante facts and figures met ons
zijn bij veranderingen in je situatie.’
pensioen onder de aan-
waardoor onze dekkingsgraad niet helemaal goed was. We
hogere premie betalen. Deze hogere premie wordt over drie jaar uitgesmeerd. Ik wil er aan toevoegen dat we nog steeds een heel mooie regeling hebben. Zo zijn we één van de weinige fondsen in Nederland die een eindloonregeling kent en wordt er maximaal pensioen opgebouwd.’ Wilbert: Ik las laatst dat het vliegend fonds tot de
Stefan Geerlings
‘Ik vind het belangrijk dat jonge mensen zich interesseren in hun pensioen’
gezondste van Nederland behoort. Hoe zit dat eigenlijk
het bekende “IPB-samenlevingscontract”.
deelde over de huidige pensioenregeling, werd
Jeroen van den Bergh
dacht te brengen’
met ons fonds? Waarom kunnen wij niet hetzelfde doen
Wilbert: Dan iets heel anders: hoe denk jij over de inzet
ik toch nieuwsgierig. Toen PIT6 werd samen-
Win-win-win situatie
als het vliegend fonds?
van nieuwe media om mij en mijn collega’s te bereiken?
gesteld heb ik me direct opgegeven.’ Ook voor
PITters zetten zich vrijwillig in voor het
Stefan: ‘Het cabinefonds doet het ook erg goed. Het is
Stefan: ‘Er zijn veel ontwikkelingen op dat gebied aan de
Wendy Westra (PIT6) veranderde haar kijk
pensioenfonds. In een tweedaagse pensioen
moeilijk om beide fondsen met elkaar te vergelijken. Zo ligt de
gang en ik vind ze allemaal erg interessant. Ik denk dat we toe
op pensioen nadat ze een PITter sprak. ‘Alles
opleiding wordt uitgebreid ingegaan op de
gemiddelde leeftijd van deelnemers aan ons fonds veel lager
moeten naar een mix van traditionele en nieuwe communicatie
wat betreft mijn pensioen was voor mij, net
pensioenregeling voor KLM-cabinepersoneel,
dan bij vliegend. Dat betekent dus dat je als pensioenfonds
middelen. Als je kijkt naar smartphones en dergelijke is het
als voor veel andere collega’s, een ver-van-
waardoor de PITters in spe ook goed inzicht
heel andere risico’s neemt in je beleggingen. Maar natuurlijk
goed om te kijken naar bepaalde apps. Maar je moet wel erg
mijn-bed-show. Nadat ik met een PITter had
krijgen in hun persoonlijke pensioensituatie.
wisselen beide fondsen waardevolle informatie met elkaar uit.
goed nadenken over wat je precies wilt communiceren. Wij heb-
gevlogen vond ik het tijd om daar verandering
Daarna gaan de PITters op pad om collega’s
Verder zijn de pensioenregelingen van het vliegend personeel en
ben daar gelukkig een heel goede communicatiecommissie voor
in te gaan brengen.’
aan te sporen ook naar hun persoonlijke
cabinepersoneel heel verschillend. Daar kunnen wij als bestuur
en die is daar druk mee bezig. Wat mij zelf wel interessant lijkt
niets aan veranderen, want dat soort afspraken komt voort uit
is om deelnemers wat meer te betrekken bij de prestaties van
Maatwerk
veel PITters ook een belangrijk drijfveer voor
het arbeidsvoorwaardelijk overleg. Maar zoals ik al eerder zei:
het fonds. Als bestuur krijgen wij om het kwartaal een monitor
Een PITter is vrij om zelf invulling te geven
deelname aan PIT. Wendy: ‘Na het volgen
wij hebben écht een heel goede regeling.’
van hoe het gaat met de beleggingen. Ik kan me goed voor-
aan de uitvoering van zijn/haar PIT-taken.
van de PIT cursus kreeg ik meer inzicht in
stellen dat deelnemers het wel interessant vinden om inzicht
Zo divers als de samenstelling van de PIT-
mijn pensioensituatie. Maar ik vind het ook
Wilbert: Hoe zit het nu precies met die dekkingsgraad?
te krijgen in de rendementen die een fonds maakt of welke
teams is, zo divers is de aanpak van de PITters
erg leuk de informatie over te brengen op
‘Na het volgen van de
Stefan: ‘Als pensioenfonds heb je aan de ene kant vermogen
beleggingkeuzes gemaakt worden. Als je dat op een goede
als het gaat om het aanspreken van collega’s.
collega’s. De meeste collega’s reageren heel
PIT cursus kreeg ik meer
dat is opgebouwd uit de premie-inkomsten en beleggingsop-
manier brengt, kun je deelnemers op een andere manier bij hun
Jeroen: ‘Ik kies ervoor om tijdens een crew
enthousiast en willen zich daarna ook gaan
inzicht in mijn pensioen-
brengsten. Aan de andere kant staan de verplichtingen die we
pensioen betrekken. Ik geloof niet dat veel pensioenfondsen dat
borrel, het ontbijt of aan boord, het onder-
verdiepen in hun pensioen. En ik vind het ook
situatie, en ik vind het
hebben aan de huidige en toekomstige pensioengerechtigden.
doen, maar ik vind het wel een interessante gedachte.’
werp pensioen onder de aandacht te brengen.
nog eens leuk als collega’s ook aan de slag
ook erg leuk om mijn
Ik zet ook in op diverse levensgebeurtenissen
gaan met de pensioenplanner. Een win-win
collega’s te informeren’
zoals scheiden, deeltijd werken, het krijgen
situatie!’
6
•
pensioensituatie te kijken. Dit blijkt voor
•
Wendy Westra
focus februari 2011
7
(on)zekerheden Moeten we in de toekomst langer doorwerken? Is mijn pensioen straks nog gegarandeerd? AOW-leeftijd koppelen aan de stijgende levensverwachting? Is het nog mogelijk om eerder te stoppen met werken? Verschuift het risico van werkgever naar werknemer?
Grote veranderingen in pensioenstelsel op komst Als gevolg van de economische crisis, de lage rentestand en de stijgende levensverwachting van de gemiddelde Nederlander is een aantal pensioenfondsen in de problemen geraakt. Deze ontwikkelingen hebben het besef aangewakkerd dat er aanpassingen moeten komen in het huidige pensioensysteem. In het regeerakkoord van Rutte I is opgenomen dat de AOWleeftijd in 2020 verhoogd wordt naar 66 jaar. Verder hebben de centrale organisaties van werkgevers en werknemers een pensioenakkoord gesloten met daarin een aantal aanpassingen. Het wachten is nu op hoe het kabinet op deze plannen zal reageren.
Voormalig minister van Sociale Zaken Donner
Flexibel pensioen
was in het vorige kabinet al druk bezig met het
Ten aanzien van de tweede pijler stelt het pen-
verhogen van de AOW-leeftijd. Tijdens zijn bewind
sioenakkoord dat het werkgeverspensioen flexi-
hebben een aantal commissies zich gebogen
beler moet worden. Momenteel is het pensioen
over verschillende pensioendossiers. Eén van die
dat een werknemer opbouwt gegarandeerd en
commissies, de commissie Goudswaard, is tot de
ligt het risico tijdens de opbouwperiode bij het
conclusie gekomen dat het pensioenstelsel her-
pensioenfonds en de werkgever. Om dit pensioen
zien moet worden om het in de toekomst betaal-
te garanderen zijn de premies sinds 2000 met
baar te houden. Nu nog is wettelijk vastgelegd
50% verhoogd. Een verdere verhoging van deze
dat de hoogte van het pensioen gegarandeerd is.
omvang kan voorkomen worden door pensioen
Een onhoudbare situatie volgens Goudswaard. De
meer afhankelijk te maken van de behaalde beleg-
voorstellen in het pensioenakkoord sturen dan ook
gingsresultaten.
aan op een situatie waarin fondsen en werkgevers zal dan geen absolute zekerheid meer zijn voor
Eerder stoppen of langer doorwerken?
deelnemers.
Net als de AOW-leeftijd moet de pensioenleeftijd
minder risico lopen. De hoogte van het pensioen
volgens het pensioenakkoord gekoppeld worden
Hoe zat het ook alweer?
aan de stijging van de levensverwachting. Wie eer-
Het pensioen in Nederland is gebaseerd op drie
der wil stoppen met werken, zal het moeten doen
pijlers. De eerste pijler is de AOW, het basispensi-
met een fors lagere pensioenuitkering, terwijl
oen van de staat. Iedereen die in Nederland woont
degenen die langer doorwerken juist extra rechten
of werkt is hiervoor automatisch verzekerd. De
opbouwen.
tweede pijler is het pensioen dat wordt opgebouwd via een baan. De premie voor dit pensioen
Vinger aan de pols
wordt betaald door werknemer en werkgever
Het kabinet moet nog een besluit nemen over
samen. Samen vormen deze twee pijlers ‘het pen-
bovengenoemde zaken, maar dat er wezenlijke
sioen’. De derde pijler is vrijwillig en kan bestaan
veranderingen in het pensioen worden doorge-
uit allerlei soorten financiële aanvullingen die
voerd, is zeker. Wat de veranderingen betekenen
mensen zelf treffen. Dat kan bijvoorbeeld via een
voor de KLM pensioenfondsen hangt onder andere
levensverzekering of een lijfrenteverzekering.
af van de afspraken die er in het arbeidvoorwaardelijke overleg worden gemaakt. Deelnemers
Later
aan pensioenfondsen doen er verstandig aan om
In het regeerakkoord is een aantal zaken opge-
zich in de toekomst goed te informeren over hun
nomen over de AOW. Om de AOW in de toekomst
pensioen. De hoogte van pensioenen zal straks
betaalbaar te houden wil men de AOW-leeftijd
immers niet meer zeker zijn. Ook al is de impact
verhogen naar 66 jaar in 2020. Verder zegt het
van de te nemen maatregelen groot, het samen
kabinet een voorstel te willen doen ‘in lijn met
sparen voor pensioen zal veruit de beste en meest
het pensioenakkoord van de sociale partners’ om
voordelige oplossing blijven.
•
de AOW-leeftijd mee te laten bewegen met de levensverwachting. Dat wil zeggen dat wanneer de levensverwachting met één jaar stijgt, de AOW ook een jaar later zal ingaan. 8
focus februari 2011
9
kort
Pensioenbetaaldata 2011 Uw pensioen ontvangt u in 2011 op onderstaande data op uw bank- of girorekening.
Februari
25 februari 2011
Maart
30 maart 2011
April
28 april 2011
Mei
30 mei 2011
Juni
29 juni 2011
Juli
28 juli 2011
Augustus
30 augustus 2011
September
29 september 2011
Oktober
28 oktober 2011
De nominale dekkingsgraad, de verhouding tussen de nominale
November
29 november 2011
verplichtingen en het vermogen van het fonds, bedraagt eind
December
22 december 2011
Financiële positie van Pensioenfonds KLM - Cabinepersoneel
december 2010: 121,8%. Dit is een stijging ten opzichte van het vorige kwartaal, die voornamelijk te danken is aan de stijging van de rente. Volgens wettelijke richtlijnen moeten pensioenfondsen bepaalde
Pensioenuitstel en doorwerken
buffers aanhouden. De vereiste dekkingsgraad is voor dit fonds
In de reglementen van uw pensioenfonds is
de afgelopen jaren heeft ontwikkeld.
een normpensioenleeftijd van 60 jaar opge-
Voor zowel de deelnemers in de eindloonregeling als de deel
nomen. Dat betekent dat u in principe op de
nemers in de middelloonregeling geldt dat de opgebouwde
eerste dag van de maand dat u 60 jaar wordt
pensioenaanspraken jaarlijks worden aangepast met het
met pensioen gaat. U kunt ook eerder met
percentage van de CAO-loonronde. De opgebouwde aanspraken
1977 of 1998
(deeltijd)pensioen, namelijk vanaf uw 50e.
in de Netto Aanvullende Pensioenregeling worden met hetzelfde
Als u onder reglement 1977 met pensioen bent gegaan dan
Bij het bereiken van de 60-jarige leeftijd
percentage aangepast. Omdat er geen CAO-loonronde heeft
wordt uw pensioen op 1 januari 2011 aangepast aan het
heeft u ook de mogelijkheid om uw pensioen
plaatsgevonden vanaf 2 januari 2010 tot en met
niveau van de salarissen en wettelijke uitkeringen volgens
uit te stellen, tot uiterlijk de leeftijd van 65
1 januari 2011 blijven de opgebouwde pensioenaanspraken
de sociale verzekering per 1 januari 2010. Dit wordt individueel
jaar. Pensioenuitstel is volgens de wettelijke
en het Netto Aanvullend Pensioen gelijk.
bepaald.
regels alleen mogelijk als u na de normpensioenleeftijd blijft werken. Stel dat u tot uw
In onderstaande grafiek kunt u zien hoe de dekkingsgraad zich
200% 180% 160% 140% 120%
Voor alle pensioengerechtigden
Als u onder reglement 1998 met pensioen bent gegaan wordt
60e voor 60% werkt en 40% arbeidsonge-
De ingegane pensioenen en premievrije aanspraken van gewe-
uw pensioen tot uw 65ste aangepast aan de algemene salaris-
schikt bent en dat u vanaf uw 60e voor 60%
zen deelnemers worden aangepast volgens de procentuele ont-
wijzigingen van de KLM-CAO. Er heeft vanaf 2 januari 2010 tot
blijft doorwerken. U kunt uw pensioen dan
wikkeling van het prijsindexcijfer. Per 1 januari 2011 betekent
en met 1 januari 2011 geen salariswijziging plaatsgevonden.
voor 60% uitstellen. En over dit gedeelte dat
dit een verhoging van 1,4%.
Uw pensioen blijft daarom gelijk. Het pensioen van pensioen-
u blijft werken bouwt u vanaf uw 60e ook
gerechtigden vanaf 65 jaar en ouder wordt verhoogd met de
gewoon pensioen op. Voor het gedeelte dat
procentuele ontwikkeling van het prijsindexcijfer, tot maximaal
er niet meer gewerkt wordt, is er op uw 60e
nominale dekkingsgraad
de algemene loonronde. Omdat er geen algemene loonronde is
dan een verplichte ingang van het ouder-
vereiste dekkingsgraad
geweest blijft uw pensioen gelijk.
domspensioen. De WIA- of WAO-uitkering
(inclusief vereiste reserves)
wordt in dit voorbeeld met uw ouderdoms-
vereiste minimum dekkingsgraad
sep 08
dec 07
mrt 07
100% dec 10
Voor alle deelnemers
121,7%. Het minimaal vereist vermogen is 105%.
mrt 10
Het bestuur van uw pensioenfonds besluit jaarlijks of de pensioenen en pensioenaanspraken worden geïndexeerd. Indexatie is voorwaardelijk en afhankelijk van de financiële positie van uw pensioenfonds. Voor 2011 geldt een positief indexatiebesluit, wat betekent dat de pensioenen waar mogelijk reglementair volledig worden geïndexeerd.
28 januari 2011
jun 09
Positief indexatiebesluit
Januari
pensioen verrekend.
10
focus februari 2011
11
know how
Beleggen is vooruitzien
Grillige economie Door te beleggen met de ingelegde premiegelden wordt gestreefd naar een bepaald rendement. Dat rendement is
Pensioenfondsen hebben veel geld, maar ook veel verplichtingen. Zo moet er voldoende geld zijn om alle deelnemers aan het fonds te betalen zodra zij met pensioen gaan. Het is dus belangrijk dat dit geld over een lange periode goed beheerd wordt. Dat gebeurt door het geld te investeren en te beleggen. Hoe dat precies in zijn werk gaat vertelt Mark Burbach, Chief Investment Officer bij de Blue Sky Group.
Mark Burbach beschikt over brede kennis van en ervaring met vermogensbeheer. Hij heeft actuele en diepgaande kennis van de markt, in het bijzonder op het gebied van selecteren, aansturen en beoordelen van vermogensbeheerders.
afhankelijk van allerlei economische omstandigheden. ‘Over een lange periode moet je als pensioenfonds bestand zijn tegen grote economische schokken’, gaat Burbach verder.
‘Je moet als pensioenfonds bestand zijn tegen grote economische schokken’
Door de jaren heen verandert de situatie
‘De recente wereldwijde crisis is daar een
in de wereld voortdurend en is de econo-
voorbeeld van. Pensioenfondsen moeten
mie continu in beweging. Een euro die
dit soort schokken kunnen opvangen en
vandaag ingelegd wordt, is over veertig
voldoende buffers in de beleggingsporte-
jaar waarschijnlijk minder waard. Pensi-
feuille inbouwen. ALM helpt in te schat-
oenfondsen proberen hun beleggingen zó
ten welk beleggingsrisico kan worden
in te richten dat de pensioenaanspraken
een langere periode door het fonds
met z’n allen gemiddeld een stuk ouder
gelopen bij een bepaalde omvang van de
van de deelnemers zo veel als mogelijk
beheerd. Zodra u met pensioen gaat,
worden. Dat zijn zaken die meegenomen
dekkingsgraad. In tijden van grote econo-
welvaartsvast blijven. Dat houdt in dat
wordt het pensioen uitgekeerd. Belangrijk
moeten worden in de rekenmodellen.
mische onzekerheid, zoals we de laatste
het in het vooruitzicht gestelde pensi-
is nu die lange periode waarin het fonds
Als de gemiddelde levensverwachting
jaren hebben gezien, zullen pensioen-
oen, indien de financiële situatie van het
het ingelegde geld van de deelnemer
van Nederlanders stijgt, kan dit grote
fondsen over het algemeen wat minder
fonds dat toe laat, met de inflatie wordt
beheert. ALM is een instrument dat
financiële gevolgen hebben voor pen-
risico kunnen nemen in hun beleggings-
aangepast. Dit wordt ook wel indexatie
pensioenfondsen gebruiken om inzicht te
sioenfondsen. Er moet immers langer
portefeuille.’
genoemd. Elk pensioenfonds heeft de
verkrijgen in de mate waarin de balans
pensioen betaald worden en dat betekent
ambitie om de pensioenaanspraken van
gevoelig is voor veranderende economi-
dus een verzwaring van de pensioenver-
Dekkingsgraad op orde
haar deelnemers te indexeren. Om deze
sche omstandigheden. Door verschil-
plichtingen.’
‘De dekkingsgraad is een maatstaf om
ambitie te verwezenlijken, wordt gebruik-
lende economische scenario’s in de tijd
gemaakt van Asset Liability Management (ALM).
Asset Liability Management
te simuleren wordt inzicht verkregen op
zijn verplichtingen kan voldoen. Die wordt
de mate waarin de beleggingen in waarde
Ook aan de activazijde van de balans
berekend door alle bezittingen te delen
veranderen. Dat is belangrijke informatie
moet rekening gehouden worden met een
door de verplichtingen. In Nederland moet
voor het bestuur om het beleid te bepalen.’
aantal variabelen. Burbach: ‘Als aan de
de dekkingsgraad van elk pensioenfonds
ALM heeft te maken met de beide zijden
‘Aan de activazijde (asset) staat de waarde van de beleggingen, oftewel de bezittingen. Aan de passivazijde (liability) staan de opgebouwde pensioenaanspraken’
12
aan te geven of een pensioenfonds aan
Balans in evenwicht
passivazijde de verplichtingen zwaarder
105% of meer bedragen. Een aantal
van de boekhoudkundige balans van het
Nederlanders worden ouder
worden, zal er aan de activazijde van de
pensioenfondsen is nu in het nieuws
pensioenfonds’, begint Burbach. ‘Aan de
‘Binnen ALM is er een aantal variabelen
balans ook het nodige moeten gebeu-
omdat zij met hun dekkingsgraad onder
activazijde (asset) staat de waarde van
waar we rekening mee houden. Aan de
ren om het evenwicht te bewaren. De
de 100% zitten en dus niet aan alle
de beleggingen, oftewel de bezittingen.
passivazijde van de balans zijn dat dus
activazijde bestaat uit beleggingen; met
toekomstige pensioenafspraken kunnen
Aan de passivazijde (liability) staan de
de pensioenaanspraken en de indexe-
behulp van ALM worden er economische
voldoen. De drie pensioenfondsen van
opgebouwde pensioenaanspraken van
ring daarvan. Daarbij is onder andere
scenario’s geschetst waarbinnen het
KLM hebben allemaal een dekkingsgraad
alle deelnemers, oftewel de verplichtin-
de verwachte gemiddelde levensduur
beleggingsbeleid op middellange en lange
van boven de 120%, ultimo 2010, en
gen. Als deelnemer draagt u gedurende
van de deelnemers van belang. Inmid-
termijn kan opereren. Het is een hulpmid-
zijn dus niet in de problemen. Een gerust
uw carrière premie af; dit geld wordt over
dels is duidelijk dat we in Nederland
del om de risico’s in te schatten.’
stellende gedachte!’
•
focus februari 2011
13
Wat is waardeoverdracht? Als u van werkgever verandert dan stopt uw pensioenopbouw bij de oude werkgever en gaat u een nieuw pensioen opbouwen bij de nieuwe werkgever.
veranderen
Veelgestelde vraag Waarom komt de waarde van mijn oude pensioen niet precies overeen met de waarde van mijn nieuwe pensioen? Dat komt omdat pensioenregelingen van elkaar verschillen. Zo kan er bijvoorbeeld verschil zitten in de leeftijd waarop u met
Waarde overdracht
pensioen kunt gaan. Als u bij de ene regeling met 60 jaar met pensioen gaat, terwijl u bij de andere pas met 65 met pensioen gaat, dan heeft de ene opbouw meer waarde dan de andere.
Stappenplan Dit zijn de stappen die u doorloopt voor waardeoverdracht:
Rosanna is 29 Ze is dit jaar begonnen als eenbander bij KLM. Hiervoor werkte ze bij een andere werkgever en bouwde pensioen op bij een ander pensioenfonds. Rosanna wilde het pensioen dat ze bij haar vorige baan had opgebouwd overdragen naar haar nieuwe pensioenfonds. Dat wordt ook wel waardeoverdracht genoemd. Voor Rosanna is de pensioenregeling van KLM gunstiger dan die van haar oude werkgever en bovendien vindt zij het prettig om haar pensioen bij één pensioenfonds op te bouwen, in plaatst van verschillende ‘potjes’ te hebben. Met het formulier dat ze heeft gedownload van de website www.klmcabinefonds.nl vraagt Rosanne een offerte aan bij Blue Sky Group. Ze heeft al van haar contactpersoon bij HR gehoord dat ze de aanvraag binnen zes maanden nadat ze in dienst is gekomen moet doen. De offerte die ze van Blue Sky Group heeft ontvangen, heeft ze nauwkeurig bekeken. Ze besluit om waardeoverdracht te doen. Ze tekent het formulier en stuurt het op. De waardeoverdracht wordt verder afgewikkeld door Blue Sky Group.
14
1. Formulier halen bij HR of downloaden van de website www.klmcabinefonds.nl, daar schrijft u op wie uw vorige werk gever is, bij wie uw pensioen is ondergebracht en onder welk nummer u daar bekend bent. 2. U stuurt het formulier op naar Blue Sky Group of levert het in bij HR. 3. Blue Sky Group vraagt bij uw vorige pensioenuitvoerder de waarde van uw opgebouwde pensioen op. Vervolgens ontvangt u van Blue Sky Group een vrijblijvende offerte met hoeveel pensioen er kan worden ingekocht voor uw oude pensioen.
Te lage dekkingsgraad Bij een dekkingsgraad lager dan 100% mag een pensioenfonds geen waardeoverdrachten doen. Het blijft wel belangrijk om waarde overdracht binnen de wettelijke termijn van zes maanden aan te vragen.
Overstappen binnen KLM Als u vanuit een ander pensioenfonds van KLM (het vliegend fonds of het algemeen fonds) overstapt krijgt u automatisch een bericht met een offerte van Blue Sky Group. U hoeft dan alleen nog maar het formulier terug te sturen waarin u aangeeft of u akkoord bent of niet.
4. A ls u akkoord bent stuurt u het formulier terug en wordt de waarde van uw opgebouwde pensioen bij uw vorige pensioenfonds overgedragen naar Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Gaat u niet akkoord en wilt u uw pensioen niet overdragen naar uw nieuwe pensioenfonds, dan stuurt u het formulier waarop u dat aangeeft ook terug.
focus februari 2011
15
Straks hebben we alle tijd voor onze droomreis Colofon Focus verschijnt driemaal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Redactie Monique van Dulken, Houda Stitou, Ike Veenendaal, Astrid Visser, Erik Voorhoeve Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen E
[email protected] Tekst Blue Sky Group B.V., Amstelveen, Lamar Communicatie, Amsterdam Art direction ontwerp en opmaak Frissewind_visuele communicatie, Amsterdam Fotografie Reinier Gerritsen, Amsterdam, Don Wijns, Amsterdam e.a. Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel
www.klmcabinefonds.nl
contact E pensioenservice@@klmcabinefonds.nl T (020) 426 62 30 F (020) 426 63 85
