(Kinkhoest) vaccinatie tijdens de zwangerschap Prof Dr Elke Leuridan Doctoraatsbursaal Kirsten Maertens Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin- en Infectieziekten Instituut No conflict of interest
Drievoudig doel van vaccinatie tijdens de ZS 1. Bescherming van de zwangere vrouw (griep) 2. Bescherming van de foetus (griep, CMV) 3. Bescherming van de zuigeling (tetanus, kinkhoest, griep, RSV, GBS..)
• • • •
3. Zwangerschapsduur 1. Maternale titer 2. Placenta: FcRn Receptor Tijd sinds contact met • Zwangerschapsduur (>32 • Zwangerschapsduur (>32 weken) het vaccin/pathogeen weken) • Aandoeningen van de Vaccinatie vs ziekte • Aandoeningen van de placenta Dilutie van het placenta bloedvolume tijdens de zws Pariteit
Faucette A N et al. Hum. Reprod. Update
(Malek 1996)
Inhoudstafel 1. Kinkhoest 1. Epidemiologie kinkhoest BE 2. Het kinkhoestvaccin 3. Vaccinatiebeleid BE 4. Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap 2. Conclusie
1. Epidemiologie: België
National Reference Laboratory Thanks to Prof Dr Denis Pierard en Dr Kris Huygen
Sabbe M. Grammens T, Braeye T, Bleyenheuft C, Quoilin S et al. Infectieziekten bij kinderen, die voorkomen kunnen worden door vaccinatie. Jaarrapport 2014, in press. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Brussel. 2015. D/2015/2505/05.
5
2. Het vaccin Acellulair kinkhoest vaccin Antigenisch actieve producten • pertussis toxine • filamenteus haemagglutinine
• adenylaat cyclase • pertactine
gebruikt in vaccins in verschillende combinaties
• tracheaal cytotoxine • fimbriae
Belgische markt volwassenen: Boostrix en Boostrix IPV Nederlandse markt volwassenen: Boostrix IPV Geen correlate of protection Immuniteit • na infectie: 4-20 jaar • na vaccinatie: 4-12 jaar Wendelboe et al. PIDJ 2005; Hallander et al. APMIS 2009
3. Beleid Zuigelingen: 3 dosissen op 8-12-16 weken + booster dosis op 15 mnd (aP) Kinderen: 1 dosis op 4-6 jaar (2004) (aP) Adolescenten: 1 dosis op 14-16 jaar (2009) (aP) Volwassenen: • 1 dosis dTpa • Zwangere vrouwen tijdens elke zws tussen 24-32 weken (2013) • Volwassenen in contact met jonge kinderen (< 12 mnd) (2009) • Jonge & toekomstige ouders • Grootouders • Onthaalmoeders • Verzorgend personeel van pediatrische diensten/materniteiten/kinderdagverblijven
4. Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap Historische data over kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap met volcellige kinkhoestvaccins
Aanbevelingen ACIP (CDC), USA, Augustus 2011 Gebruik van Tdap bij zwangere vrouwen • Voor zwangere vrouwen die voordien geen Tdap vaccin hebben gekregen • Tdap moet toegediend worden tijdens de zwangerschap en bij voorkeur in het tweede of derde trimester*. Als het vaccin niet werd toegediend tijdens de zwangerschap, moet het onmiddellijk postpartum worden toegediend. Reden: hoge burden of disease UPDATE Oktober 2012: elke zwangerschap
http://www.cdc.gov/vaccines/recs/provisional/default.htm http://www.acog.org/~/media/Committee%20Opinions/Committee%20on%20Obstetric%20Practice/co521.pdf?dmc=1&ts= 20120307T1535482729
Department of Health, UK, October 2012 Gebruik van Tdap(IPV) in zwangere vrouwen. • Vaccinatie tussen week 28 en 32 van de zwangerschap • Het comité heeft beslist dat bij vrouwen met meerdere zwangerschappen achter elkaar, de vrouw elke zwangerschap opnieuw moet gevaccineerd worden om het transplacentair transport van antilichamen te maximaliseren. http://www.dh.gov.uk/health/2012/09/whooping-coughinformation/ • Reden: meeste gevallen van kinkhoest worden gezien in zuigelingen onder de leeftijd van 6 weken met een hoge incidentie in zuigelingen onder de leeftijd van 3 maanden. In 2012 (tot week 39) werden 9 doden gerapporteerd ten gevolge van kinkhoest. Al deze kinderen waren nog ongevaccineerd.
Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: Start oktober 2012
9 zuigelingen overleden in 2012 in England en Wales
Vaccinatiegraad van de strategie, UK
Bron: Clinical Practice Research Datalink (CPRD)
Veiligheid kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap Korte termijnrisico AE, >28 dagen FU na vaccinatie
Donegan et al. BMJ 2014
Veiligheid kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap Lange termijnopvolging
Donegan et al. BMJ 2014
Effectiviteit van de strategie
Bron: http://www.who.int/immunization/sage/meetings/2014/april/3_SAGE_April_Pertussis_Miller_Strategies.pdf?ua=1
Effectiviteit van de strategie voor hospitalisatie bij jonge kinderen
Amarthalingam el at. Lancet 2014
Interferentie door maternale antistoffen (US studie)
Muñoz et al. JAMA 2014
BE aanbeveling Hoge Gezondheidsraad, augustus 2013 Voor iedere zwangere vrouw wordt kinkhoestvaccinatie tussen week 24 en week 32 van de zwangerschap aanbevolen, ongeacht of de vrouw voordien een herhalingsinenting kreeg. Indien de vaccinatie niet tijdens de zwangerschap wordt gegeven, wordt ze zo snel mogelijk postpartum toegediend als onderdeel van de cocoonstrategie. In geval de zwangere vrouw tijdens de zwangerschap werd ingeënt of men deze inenting onmiddellijk na de bevalling plant, blijft ‘cocoonvaccinatie’ voor partner en andere adolescenten en volwassenen die met de zuigeling in contact komen zeker aanbevolen. Deze ‘cocoonvaccinatie’ wordt best uitgevoerd een paar weken voor de bevalling. Er zijn momenteel geen gegevens beschikbaar over co-administratie van een kinkhoest vaccin en een griepvaccin bij zwangere vrouwen.
http://www.zorg-engezondheid.be/uploadedFiles/NLsite_v2/Ziekten/Vaccinaties/Informatie_voor_vaccinatoren/vaccinatie_fiche_volw_kinkhoest_20130830.pdf
Matab studie België: interferentie? Methode 1. Design • Gecontroleerde cohorte studie • VACCIN GROEP: Boostrix® tussen week 18 en 34 van de zwangerschap • CONTROLE GROEP: geen kinkhoestvaccin tijdens de laatste 10 jaar 2. Laboratoriumtesten • ELISA testen • Hoeveelheid anti-PT IgG, anti-FHA en anti-Prn • Hoeveelheid anti-TT IgG en anti-DT IgG • ELISA testen op borstvoedingsstalen • Hoeveelheid totaal secretoir immunoglobuline A en secretoir immunoglobuline A tegen PT
Immunologische resultaten
Lichte kleur: vaccin groep Donkere kleur: controle groep
Maertens et al. Vaccine 2016
20
Spin-off onderzoek Borstvoedingsstudie: stalen op week 8 postpartum
De Schutter et al. PIDJ 2015.
Uitdagingen in het onderzoek •
Onderzoek naar gunstig effect van de strategie voor prematuren (MAMA studie gestart UZA-UA (FWO))
•
Hoofddoel: meten van de invloed van pertussis
vaccinatie tijdens de zwangerschap op -
De overdracht van pertussis-specifieke antilichamen naar prematuur en à term geboren kinderen De samenstelling van de borstmelk Het humoraal en cellulair immuun antwoord van kinderen op hun eigen pertussis vaccinatie
N voor CMI studie = 20 uit elke groep Tijdstip
Matuur + Boostrix Matuur – Boostrix Prematuur + Boostrix (N = 100) (N = 50) (N = 100) Kind
Tijdens ZWS Bij geboorte Week 4 Week 8 Week 12
4 weken na primo vaccinatie Maand 13 of 15 4 weken na booster
Moeder Kind
Moeder Kind
Prematuur – Boostrix (N = 50)
Moeder Kind
Moeder
Uitdagingen in het onderzoek • •
• •
•
Onderzoek naar gunstig effect van de strategie voor prematuren (MAMA studie gestart UZA-UA (FWO)) Vaccinatie van zuigelingen met wP-aP in combinatie met maternale vaccinatie (studie gestart in Thailand (Thrasher fund)) Timing van herhalingsdosis: is het nodig bij elke zwangerschap een booster te geven? Nood aan andere vaccins (die vaccinatie tijdens de zwangerschap overbodig zouden maken?) Kan de aanbeveling gemaakt worden voor ontwikkelingslanden?
Conclusie • •
• • •
Actief transplacentair transport IgG Vaccineren tijdens de zwangerschap biedt bescherming van de zuigelingen tot aan de primo vaccinatie: het vatbaarheidsvenster wordt gesloten Na de primo-vaccinatie (3 dosissen) zijn er hogere antilichaamtiters voor PT en Prn (en DT) in de controle groep Er volgt nog een boostervaccinatie, resultaten worden verwacht, voorlopig geruststellend Vaccinatie tijdens de zwangerschap heeft een positieve invloed op de samenstelling van borstvoeding
Met dank aan • • • •
FWO Vlaanderen (postdoctoraal mandaat 12D6114N) Vlir-UOS (ZEIN2012Z131) FWO-Nafosted (G.A032.12N) Alle medewerkers op het CEV, WIV en het laboratorium voor Medische Biochemie • Alle deelnemende vrouwen en hun kinderen
The Antwerp Matab team: Wouter (PhD student), Pierre (Head of the Department), Elke (Assistant Professor), Kirsten (PhD student) and Aline (senior study nurse)
