kinderontwikkeling: een sterk kind We werken altijd vanuit de lokale gemeenschap met eigen SOS medewerkers

JAARVERSLAG2014

SAMENVATTING Ons wereldwijde werk

Een kind kan zich ontwikkelen tot een

weerbare volwassene die verantwoordelijkheid neemt voor zichzelf en anderen.

Het leven van kinderen die geen ouders of veilig thuis hebben ...

familieversterkende programma's

... krijgt hierdoor een

kinderdorpen

blijvend positieve wending

Want, wat je leert en ervaart, geef je door!

familiegerichte aanpak onderwijs

kinderontwikkeling: een sterk kind

onderdak

medische hulp

familie interactie: een sterke familie We werken altijd vanuit de lokale gemeenschap met eigen SOS medewerkers.

voedsel

We beginnen bij de basis: een liefdevol thuis

familieliefde een primaire levensbehoefte van ieder kind

overleven van traumatische ervaringen

Onze thema’s empowerment: een sterke gemeenschap

We meten de impact van ons werk.

Wat ons werk uniek maakt

Ons werk is concreet en tastbaar. We kennen ieder kind bij naam en maken voor ieder kind een ontwikkelplan.

Familiegerichte aanpak met focus op emotionele veiligheid en hechting.

Onze horizon

Een liefdevol thuis voor ieder kind

veilige familiebasis Wij geloven dat kinderen, waar ook ter wereld, moeten kunnen opgroeien binnen de veiligheid van een liefdevolle familie, om zich te kunnen ontwikkelen tot weerbare zelfstandige volwassenen.

Advocacy

Resultaten SOS Kinderdorpen Nederland

SOS Kinderdorpen Nederland heeft LQKHWGDJHOLMNVRQGHUKRXGYDQ kinderen in 21 kinderdorpen en families

in 27IDPLOLHYHUVWHUNHQGHSURJUDPPD¶V binnen onze 14IRFXVODQGHQNXQQHQ ¿QDQFLHUHQ

1.188 nieuwe kindsponsoren

Daarnaast zijn in 2014 22 programma’s JH¿QDQFLHUGLQ9 andere landen waar 626.LQGHUGRUSHQDFWLHILV

103.184

donateurs hebben in 2014 een gift gedaan

7 betrokken ambassadeurs

326.000 mensen keken naar GHGRFXPHQWDLUHYDQ3ULQVHV0DUJULHW HQ-DQ6PLWRS132RYHUKXQ werkbezoek aan onze programma’s in Ghana

80DFWLHYHYULMZLOOLJHUVKHEEHQ ]LFKPHWKDUWHQ]LHOLQJH]HW

3,6 miljoen IUHHSXEOLFLW\ZDDUGH

235.424 unieke bezoekers RSVRVNLQGHUGRUSHQQO

TOTALE INKOMSTEN € 19.373.000

TOTALE BESTEDINGEN € 19.917.000 € 923.000

€ 209.000 € 2.840.000

Baten uit eigen fondsenwerving

€ 1.358.000

€ 2.636.000

Besteed aan doelstellingen

Baten uit acties van derden

Kosten voor werving baten

Subsidies van overheden

Kosten beheer en administratie

Baten uit beleggingen

€ 14.966.000

€ 16.358.000

VOORWOORD “Hoe langer rampen duren, hoe lastiger het voor de kinderen wordt om weer op te veren” “Als ik voor het schrijven van dit voorwoord overdenk wat er dit jaar allemaal is gebeurd, besef ik dat 2014 vooral een jaar is van ontwikkeling. En ontwikkeling betekent letterlijk: beweging. Zoals filosoof Heraclitus uit de oudheid al zei: Panta Rhei, alles stroomt, alles is in beweging. En zolang die beweging er is, is er energie. Ook bij SOS Kinderdorpen is er energie. Energie die broodnodig is, misschien wel meer dan ooit. Want in 2014 zijn ontzettend veel kinderen slachtoffer geworden van rampen zoals ziektes, burgeroorlogen en natuurgeweld. Vooral de langdurigheid van deze drama´s treft kinderen ongelooflijk hard. Zo kunnen ze in Syrië al jaren niet naar school en is in Afrika ebola nog altijd een groot gevaar voor de samenleving, met name voor de allerjongsten die er alleen voor komen te staan. Hoe langer die rampen duren, hoe lastiger het voor de kinderen wordt om weer op te veren, om uiteindelijk gezond en gelukkig volwassen te worden. Als ik mijn eigen kinderen - die tussen de 5 en 11 jaar oud zijn – naar bed breng en hen goed instop, denk ik regelmatig aan de kinderen die midden in de nacht moeten rennen naar de schuilkelder. Of elke dag uren op hun blote voetjes naar een ver gelegen waterbron moeten lopen, omdat ze geen ouders meer hebben die dat voor hen kunnen doen. Of met tien onbekende gezinnen een kleine tent moeten delen, zonder wc, zonder fornuis, zonder eten of water. Als mijn kinderen jaar na jaar zouden opgroeien in angst en onveiligheid, hoe zouden zij dan ooit stabiele volwassenen kunnen worden? De impact op de toekomstige samenleving is daarom enorm. Er zijn wereldwijd zoveel kinderen zonder veilig thuis, dat het niet lastig is te bedenken hoe die landen ontwricht kunnen raken in de toekomst. Daarom is de energie van SOS Kinderdorpen zo belangrijk. Juist omdat de resultaten in 2014 tegenzaten, zijn we in beweging. Waar de eindbalans in 2013 nog een groei liet zien, zette die in 2014 niet door. Een ontwikkeling die breder in de goede doelen branche te zien is. Bronnen als nalatenschappen en noodhulpacties lieten dit jaar minder inkomsten zien. Daarom hebben we de organisatie intern sterker en efficiënter ingericht om nog effectiever onze doelen te behalen. We zien ook dat de visie van bedrijven op goede doelen verandert en daar spelen we direct op in. Voor 2015 hebben we weer veel goede ideeën op stapel staan, die een beweging inzetten om de resultaten in 2015 positief te beïnvloeden. Ik ben dankbaar dat u, net als ik, weet hoe belangrijk het werk van SOS Kinderdorpen is. Omdat SOS Kinderdorpen families versterkt, waardoor kinderen er niet alleen voor komen te staan. Dat kinderen zonder veilig en liefdevol thuis weer een familie krijgen, altijd met lokale hulpmiddelen en lokale mensen. Zodat kinderen en gemeenschappen daar op korte en lange termijn profijt van hebben. Een mooi voorbeeld is de huidige CEO van SOS Children’s Villages International die zelf in een SOS kinderdorp is opgegroeid. Maar ook oud-SOS kind Ceu Gonçalves die al twintig jaar in Nederland woont en uitgebreid werd geïnterviewd in maandblad JAN, omdat haar verhaal over de liefde van haar SOS familie ons zo ontzettend raakt. Die liefde werd ook zo prachtig verbeeld in de documentaire over het werkbezoek van onze beschermvrouwe Prinses Margriet en onze ambassadeur Jan Smit aan Ghana. Uitgezonden op bijna de laatste dag van het jaar, wisten zij de harten van 326.000 kijkers te roeren: door de hartelijkheid van de prinses, door de warmte van de zanger, maar vooral ook door de bewonderenswaardige kracht van de kinderen. In 2015 bestaat SOS Kinderdorpen in Nederland vijftig jaar, de organisatie die door de start van één moedige vrouw, Yvonne Meyer-Praxmarer, is uitgegroeid tot een grote speler in het veld. We blijven in ontwikkeling, we gaan nog meer activiteiten organiseren om de mensen in Nederland in beweging te krijgen, we gaan nog meer partnerships aan om wezenlijk verandering te brengen in de prille levens van kinderen die het zo nodig hebben. Familie is de basis voor een kind om gezond en gelukkig op te groeien. Ik wil daarom alle donateurs, vrijwilligers en partners uit het diepste van mijn hart danken voor hun steun. Ik geloof in SOS. SOS werkt. Werkt u mee?” Karien van Gennip Voorzitter Raad van Toezicht

4

INHOUDSOPGAVE Samenvatting Voorwoord – Karien van Gennip

1. Ons verhaal 1.1 Hoe het begon 1.2 Wie we zijn 1.3 De noodzaak van ons werk 1.4 Wat maakt SOS Kinderdorpen uniek

6 6 7 8

2. Resultaten en doelstellingen 2.1 Bijzondere momenten en woorden van dank 2.2 Bereik wereldwijde werk in 2014 2.3 Programma’s en bestedingen in 2014 2.4 Resultaten 2014 2.5 Doelstellingen 2015

10 12 13 14 17

3. Ons programmabeleid 3.1 Beleidskader 3.2 Programmabeleid 3.3 Resultaatmeting 3.4 Proces van waardecreatie

19 20 24 26

4. Ons wereldwijde werk 4.1 Families versterken 4.2 Families creëren 4.3 Noodhulp

29 33 39

5. Ons werk in Nederland 5.1 Fondsenwerving 5.2 Communicatie 5.3 Bedrijfsvoering

42 52 56

6. Organisatie en bestuur 6.1 Internationale organisatie 6.2 SOS Kinderdorpen Nederland 6.3 Van voorstel tot programma 6.4 Strategie, beleid en financiën 6.5 Directie en toezicht

58 59 59 60 62

7. Toekomst

67

8. Financieel verslag 8.1 Samenvatting 8.2 Jaarrekening 8.3 Accountantsverklaring 8.4 Overige informatie 8.5 Begroting 2015

69 76 106 108 109

Verantwoordingsverklaring

110

5

1. ONS VERHAAL 1.1 Hoe het begon: het verhaal van een man met een missie SOS Kinderdorpen werd vlak na de Tweede Wereldoorlog opgericht door Hermann Gmeiner. Hermann groeide op in het Oostenrijk van de jaren ’30 en was pas vijf jaar toen zijn moeder stierf. Deze ervaring en zijn werk als jeugdwelzijnswerker waarin hij met vele oorlogswezen en ontheemde kinderen in aanraking kwam, maakte dat hij een diepe verantwoordelijkheid voelde om deze kinderen te helpen. Hij geloofde dat een veilig thuis, met een liefdevolle moeder en broertjes en zusjes, essentieel is voor de fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van een kind. Zeker voor een beschadigd kind. Op die basis werd het eerste kinderdorp voor oorlogswezen in 1949 geopend in het Oostenrijkse Imst. Nu, ruim 65 jaar later, zijn er wereldwijd 563 kinderdorpen waar 79.000 kinderen in een liefdevolle familie opgroeien en 491 familieversterkende programma’s, waarmee we 243.000 kinderen in 83.800 families ondersteunen.

“SOS Kinderdorpen werkt zo simpel, dat kan de hele wereld begrijpen. Gewoon zorgen dat een kind weer kan opgroeien binnen de veiligheid van een liefdevolle familie. Met een moeder, broertjes en zusjes. Niets is duidelijker dan dat.” Hermann Gmeiner – oprichter SOS Kinderdorpen

1.2 Wie we zijn SOS Kinderdorpen Nederland maakt onderdeel uit van SOS Children’s Villages International. Een wereldwijde kinderontwikkelingsorganisatie met een lange termijn gerichte kwalitatieve aanpak om kinderen te helpen, waarbij familie centraal staat. De Nederlandse organisatie is in 1965 opgericht door Yvonne Meyer-Praxmarer, die het startte in haar huiskamer. Intussen ondersteunen we vanuit Nederland het internationale werk met behulp van meer dan honderdduizend Nederlandse donateurs. Wij werven fondsen voor de internationale programma’s, geven voorlichting over het belang van ons werk en monitoren de lopende programma’s en de besteding van het geld. Omdat kinderen de zorg van een familie nodig hebben om zich te ontwikkelen en omdat kinderen een stem nodig hebben. In 2015 bestaat SOS Kinderdorpen Nederland 50 jaar. Voor ons is dit jubileum reden om terug te blikken op wat er is bereikt, maar bovenal om vooruit te kijken en met onverminderde energie door te gaan met ons werk. Waar we voor staan SOS Kinderdorpen gelooft dat opgroeien in een liefdevolle en veilige familie de enige goede basis is voor de ontwikkeling van een kind. Van ieder kind, waar ook ter wereld. Familie is je basis. Eén op de zes kinderen heeft echter geen veilige, liefdevolle familie. Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen zonder liefde niet kunnen groeien. Kinderen die hun leven starten met één of meerdere trauma’s –als gevolg van overlijden of ziekte van ouders, verwaarlozing, misbruik, extreme armoede, verlating of scheiding van de ouders door oorlog- lopen

6

fysieke en mentale schade en/of achterstand op. Met als gevolg een toekomst waarin de kans groot is dat ze te kampen krijgen met slechtere (arbeids)relaties, gezondheidsproblemen, afhankelijkheid van anderen en een verhoogd gevaar lopen om in aanraking te komen met drugs en geweld. De kans is bovendien groot dat zij hun eigen kinderen verwaarlozen. Ieder kind heeft liefde nodig. Ieder kind heeft familie nodig. Want familie is dé plek waar een kind zich leert hechten, waar het leert vertrouwen door vallen en opstaan. Door kinderen op te laten groeien in een stabiele en liefdevolle familie met onvoorwaardelijke liefde en zorg, geeft SOS Kinderdorpen ze de beste basis voor ontwikkeling. Zo leren kinderen verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf en anderen; een sterke familie vormt de basis van een sterke samenleving. Want wat een kind leert, geeft het kind door. Het is overigens niet de biologische band of traditionele gezinsvorm die bepalend is. Het is de continuïteit en liefdevolle omgang die zorgt voor de gezonde ontwikkeling van een kind. De kracht van het dagelijkse familieleven, onvoorwaardelijke liefde en zorg.

1.3 De noodzaak van ons werk Geen enkel kind wordt geboren om alleen op te groeien. Hoewel wereldwijd veel kinderen in armoede opgroeien of zijn blootgesteld aan oorlog, conflicten en andere gevaren, ontvangen ook zij de onvoorwaardelijke liefde van hun ouders. Maar niet alle kinderen kennen het geluk van een veilige en liefdevolle familie. Deze kinderen hebben geen veilige basis, worden emotioneel verwaarloosd of hebben geen toegang tot medische hulp en onderwijs. Dit laat diepe sporen na, waardoor niet alleen hun kindertijd maar ook hun toekomst op het spel staat. Wie we helpen Ieder kind, waar dan ook ter wereld, ongeacht achtergrond, geloof of cultuur moet kunnen opgroeien in een liefdevolle en veilige familie. Dit is het universele recht van ieder kind. Met onze familieversterkende programma’s helpen we kinderen in de meest kwetsbare families die het risico lopen uit elkaar te vallen, waardoor kinderen er alleen voor komen te staan. In onze kinderdorpen zorgen we met onze SOS families voor kinderen die de zorg van hun ouders kwijt zijn. Daarnaast komen we op voor de rechten van het kind, door de stem van het kind over te brengen bij overheden en autoriteiten. Door duidelijk te maken dat familie de basis is. Ons doel Het voor deze kinderen mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie; door hun eigen families te versterken of door hen op te nemen in een SOS familie, om zo een blijvend positieve wending te geven aan hun leven. Omringd met vertrouwen en respect kunnen kinderen herstellen van wat ze hebben meegemaakt en opgroeien tot volwassenen met kans op een goede toekomst.

7

1.4 Wat maakt SOS Kinderdorpen uniek Het werk van SOS Kinderdorpen is belangrijk, want wij zijn er structureel voor de meest kwetsbare groep kinderen. Kinderen in nood, zonder familie, zonder veilig thuis. De liefdevolle band tussen een kind en zijn/haar familie vormt de kern van ons werk. Deze band is essentieel voor ieder kind om zich veilig te voelen en om zich te kunnen hechten. Daarom begint SOS Kinderdorpen bij de basis: een liefdevol en veilig thuis. We zetten kinderen weer in hun kracht door de onvoorwaardelijke liefde en steun van hun eigen families te versterken of door hen op te nemen in een SOS familie. Wij kennen alle kinderen in onze programma’s bij naam. Voor ieder kind en voor iedere familie wordt een persoonlijk ontwikkelplan gemaakt, gebaseerd op hun achtergrond, vaardigheden, interesses en toekomstdromen. En geheel gericht om kinderen zich te laten ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en anderen. Wij zorgen dat broertjes en zusjes bij elkaar kunnen blijven. Wij werken altijd vanuit de lokale gemeenschap met eigen SOS medewerkers uit dat land. Door de gemeenschap te betrekken bij de programma’s, worden zij onderdeel van de oplossing en kunnen zij verantwoordelijkheid nemen. Door onze visie in concreet beleid te vertalen, kunnen we plannen direct en persoonlijk uitvoeren. We brengen onze visie in praktijk en nemen zo de verantwoordelijkheid om onze beloften aan kinderen waar te maken. Onze familiegerichte aanpak en de daaraan gerelateerde ontwikkelplannen zijn tastbaar en meetbaar. Net als de faciliteiten die SOS Kinderdorpen over de jaren heeft gebouwd. Wij volgen de kinderen uit de kinderdorpen niet alleen tijdens de zorgjaren; ook als het kind weer op eigen benen staat, blijven we contact houden. Zodoende leren we van hun ervaringen en kunnen we ons werk verbeteren en aanpassen.

Missie Wij versterken en creëren SOS families voor kinderen zonder familie of veilig thuis. Zodat zij zich ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en anderen. Om de impact van ons werk te verankeren, versterken we hun gemeenschappen.

Visie Liefdevol en veilig thuis in een familie voor ieder kind. Familie is de enige effectieve plek voor ontwikkeling en herstel van kinderen. Het is de continuïteit, stabiliteit, onvoorwaardelijk zorg en de liefdevolle omgang die zorgen voor een gezonde ontwikkeling van een kind.

8

9

2. RESULTATEN EN DOELSTELLINGEN 2.1 Bijzondere momenten en woorden van dank Hulde aan de SOS Moeders Margot Ende, algemeen directeur, prijst de onvoorwaardelijke inzet van alle SOS moeders wereldwijd. “Keer op keer ben ik onder de indruk van de kracht van de SOS moeders. Dankzij hun liefde en onvoorwaardelijke zorg kunnen kinderen zich herstellen van de trauma’s die ze al op jonge leeftijd hebben opgelopen. Hun onvoorwaardelijke inzet, geduld en bescherming zorgen ervoor dat kinderen zich weer veilig durven voelen, zichzelf kunnen zijn en zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige jongvolwassenen. De SOS moeders zijn voor vele generaties kinderen de liefdevolle en veilige basis die zo hard nodig is, die van levensbelang is. We kunnen hen daarvoor niet vaak genoeg bedanken.”

Het verschil maken in N’Djamena,Tsjaad Sandra Sahusilawani, manager bijzondere giften, reisde naar het eerste kinderdorp dat volledig door Nederlandse donateurs is gefinancierd: D’Njamena in Tsjaad. “Het sterftecijfer voor kinderen ligt in Tsjaad erg hoog en vrijwel iedereen die ik sprak heeft wel een broertje, zusje of kind dat vroegtijdig is overleden. Een situatie die wij ons hier in Nederland nauwelijks kunnen voorstellen. Voor de mensen daar was het echter ‘normaal’, daar moest ik echt aan wennen. Veel kinderen die in het SOS kinderdorp wonen, zouden er zonder onze hulp gewoonweg niet meer zijn. Daar zag ik pas echt wat het betekent om verschil te maken. Zo hield moeder Pauline de tweejarige Binta vast, een ernstig verwaarloosd klein meisje. De littekens op haar lichaam tekenen haar slechte start in het leven. Ik zag met hoeveel warmte Pauline voor haar zorgt en hoe zij heerlijk in slaap viel op haar moeders’ schoot, terwijl wij een gesprek voerden. Het maakte mij dankbaar. En trots!”

Dankzij onze donateurs Sabrina Langerak, senior marketingcommunicatie adviseur particuliere markt, is dankbaar voor de trouwe steun van onze achterban. “In 2014 verloren veel kinderen hun familie door armoede, conflict of ziekte. We hebben onze donateurs vaak om hulp gevraagd en zij zijn ons steeds blijven steunen. Dat vinden we ontzettend bijzonder. Onze lokale collega’s in landen zoals Syrië, Zuid-Soedan en Liberia zeggen, net als wij, iedere ochtend hun families gedag om naar hun werk te gaan. Met het grote verschil dat zij soms levensgevaarlijke situaties moeten trotseren om kinderen in nood te kunnen helpen. Het is fijn om te weten dat donateurs hier in Nederland hen steunen bij hun levensreddende werk. Bedankt!”

10

Held in het veld Jolien Storsbergen, communicatiespecialist content, vindt het bijzonder hoe collega’s ‘in het veld’ de kinderen altijd voorop hebben staan, ook als het met gevaar voor eigen leven is. “Eén van onze lokale collega’s is Isaac James uit ZuidSoedan. Op 18 februari 2014 nam hij 33 kinderen –de jongste net 2 en de oudste pas 15 jaar- onder zijn hoede toen ze voor het geweld in kinderdorp Malakal moesten vluchten. De barre tocht die volgde, duurde een maand. Een maand waarin de kinderen lopend grote afstanden moesten afleggen; de oudsten de jongsten dragend, en afgesneden van alle contact met de buitenwereld. Isaac heeft alles gedaan om hen bij elkaar te houden, te troosten en in veiligheid te brengen. Deze onvoorwaardelijke inzet leidde uiteindelijk tot de hereniging met hun SOS moeders en de andere families in Juba. Isaac was op het juiste moment op de juiste plaats en redde de levens van de ruim dertig kinderen.”

Kinderen in de Kamer Willemijn van Benthem, PR Manager kijkt met trots terug op Kinderen in de Kamer, een bijzonder debat tussen kinderen om aandacht te vragen voor de rechten van het kind. “Om mee te mogen doen aan het kinderdebat hadden we een schrijfwedstrijd uitgezet: schrijf een brief met daarin antwoord op de vraag hoe jouw toekomst eruit ziet en welke rol familie daarin speelt. We kregen prachtige brieven, gedichten en ook vragen binnen. 85 leerlingen zaten op 20 november op de stoelen van de Eerste Kamerleden in de oudste parlementaire zaal ter wereld, met kinderombudsman Marc Dullaert als voorzitter. Kinderen spreken altijd de waarheid en presentator Lex Uiting haalde die deze dag steeds weer boven tafel. Op stellingen en vragen kwamen keer op keer ontroerende, mooie, grappige en vooral belangrijke antwoorden. Op deze Dag van de Rechten van het Kind was het duidelijker dan ooit: kinderen moeten het recht hebben om mee te praten over de zaken die hen aangaan.”

Kracht van familie Nina Jongerius, corporate partnership manager, zet met onze SOS partners win-win samenwerkingen op. “De samenwerking met onze partner Prénatal is een prachtig voorbeeld van een strategisch partnership die op verschillende manieren wordt ingevuld. Aan de basis van ons partnership staat dat we beiden geloven in de kracht van familieliefde. Vanuit dat vertrekpunt organiseren we (o.a.) instore donateurswerving met een passend concept. Rondom Moederdag organiseert Prénatal een donatieactie. Prénatal-medewerkers en klanten reageren erg enthousiast op dit initiatief. En dat blijkt uit het resultaat! Vorig jaar werd met de donatieacties € 34.657 opgehaald. Die bijdrage wordt ingezet om kinderen in een liefdevolle familie te laten opgroeien. Naast de donatieactie vraagt Prénatal in verschillende uitingen aandacht voor SOS Kinderdorpen en roept haar achterban op om een bijdrage te leveren aan ons werk.”

11

2.2 Bereik wereldwijde werk in 2014 Familiezorg Familieversterkende programma’s Aantal Familieversterkende programma’s

Beneficianten*

491

Kinderen van 0-17 jaar

243.000

Volwassenen van 18 jaar en ouder

120.300

Totaal

363.300

Kinderdorpen Aantal

Beneficianten*

Kinderdorpen

563

59.100

Jongerenhuizen en -programma’s

637

19.900

Totaal

79.000

Onderwijs Aantal

Beneficianten*

Kleuterscholen

216

22.900

Basis- en middelbare scholen

184

100.000

Beroepsopleidingen

51

12.300

Sociale centra

139

Totaal

74.300 209.500

Gezondheidszorg Aantal medische centra 76

Consulten en behandelingen

Services** 845.200

Noodhulp

Noodpakketten en -hulpverlening

Aantal noodhulp programma’s 10

* Beneficianten zijn kinderen en hun familieleden die we bereiken met onze programma’s Alle cijfers wat betreft beneficianten zijn afgerond naar de dichtstbijzijnde 100 ** Aantal services die verleend zijn; beneficianten kunnen meerdere services ontvangen hebben

12

Services** 831.200

2.3 Programma’s en bestedingen in 2014

13

2.4 Resultaten 2014 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen (zie ook hoofdstuk 4 – p.28)

Doelstelling: de bouw voltooien van de nieuwe kinderdorpen en hier de eerste kinderen en SOS moeders verwelkomen.

+ De bouw van SOS kinderdorp Yamoussoukro in Ivoorkust is voltooid. In 2014 hebben 70 kinderen en hun 10 SOS moeders intrek genomen in de 10 familiehuizen. In 2015 zal de capaciteit volledig benut worden: 100 kinderen. Ook de kleuter- en basisschool en het sociaal-medisch centrum openden hun deuren.

+ Kinderdorp Thai Bin in Vietnam is gereed. Eind 2014 zijn 11 van de 14 familiehuizen in gebruik en wonen er in totaal 58 kinderen bij 11 SOS moeders. De basisschool voor 200 leerlingen en het sociaal centrum gaan per september 2015 open.

- In augustus 2014 is de bouw van Santa Cruz del Quiché in Guatemala door liquiditeitsproblemen van het bouwbedrijf stilgelegd. Er volgde een juridische procedure. Het leidde uiteindelijk tot een vertraging van 6 maanden. De bouw is in februari 2015 hervat. Om de eerste kinderen toch op te kunnen vangen, zijn drie huizen in de gemeenschap gehuurd. Drie SOS moeders zorgen hier voor 21 kinderen. Via het familieversterkend programma steunen we 218 kinderen en hun families met onder andere workshops over hygiëne en voeding, en zorgen we dat de kinderen naar school toe kunnen. Doelstelling: voortzetten van de renovatie van kinderdorp Abobo Gare in Ivoorkust.

+ De renovatie van Abobo Gare verloopt voorspoedig. De eerste 6 huizen zijn in december 2014 opgeleverd en de families hebben hun intrek genomen. In de loop van 2015 zullen de overige 4 te renoveren huizen en de 4 nieuwe huizen klaar zijn. Doelstelling: voortzetten en bewaken van de kwaliteit van het onderwijsprogramma in Canchungo in Guinee Bissau.

+ SOS Kinderdorpen biedt intensieve begeleiding en ondersteuning aan zes scholen met 2.700 leerlingen in Canchungo, Cacheu en Caió om het geboden onderwijs naar een hoger niveau te tillen. Oudercomités zijn opgericht. Docenten krijgen feedback ter verbetering van hun lessen. Daarnaast zijn de faciliteiten verbeterd: 36 latrines, een waterpunt en 36 klaslokalen zijn opgeknapt. 150 kinderen uit zeer arme gezinnen krijgen beurzen en het belang van goed onderwijs brengen we regelmatig onder de aandacht van de gemeenschap en de autoriteiten. Doelstelling: financiering van het dagelijks levensonderhoud van de kinderen en families in programma’s op 21 locaties in 14 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben.

+ Dankzij alle donaties heeft SOS Kinderdorpen Nederland het dagelijks onderhoud van kinderen in 21 kinderdorpen en families binnen 27 familieversterkende programma’s binnen onze 14 focuslanden kunnen financieren. Daarnaast hebben wij in 2014 22 programma’s gefinancierd in 9 andere landen waar SOS Kinderdorpen actief is. Doelstelling: investeren in de relatie met onze internationale collega’s, zodat we efficiënter geïnformeerd blijven en de door ons gefinancierde programma’s beter kunnen monitoren.

+ In 2014 zijn we onze financiële ondersteuning gaan concentreren op een beperkter aantal programma’s in minder landen. Dit heeft ervoor gezorgd dat we hebben kunnen investeren in een sterkere relatie met onze collega’s ter plaatse. We zijn nu beter op de hoogte van de lokale context en ontwikkelingen en kunnen collega’s beter bevragen op de benodigde aanpassingen in het programma. De programma-uitvoering op behaalde resultaten wordt gemonitord. Doelstelling: het opbouwen en delen van onze kennis met andere organisaties op het gebied van kwalitatieve alternatieve zorg voor kinderen en familieversterking door meer te participeren in fora, netwerken en kennisgroepen.

+ We zijn actief lid van diverse netwerken en werk-/kennisgroepen, en werken binnen onze programma’s samen

14

met verschillende partijen als het kennisinstituut Context, internationale NGO’s als Unicef en World Vision en lokale organisaties als Child Fund Kenya en Development Knowledge Link Africa. In onze succesvolle samenwerking met de Bernard van Leer Foundation (familieversterkend programma in Peru om geweld binnen families tegen te gaan) en de Female Cancer Foundation (voorlichting, screening en behandeling van baarmoederhalskanker in 10 medische centra in Afrika) hebben wij veel kinderen, vrouwen en hun families kunnen helpen. (Zie ook Hoofdstuk 3.2 – Partnerships: samenwerken, p. 21)

2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken (zie ook hoofdstuk 5.1 – p.42)

Doelstelling: nieuwe manieren en middelen ontwikkelen om meer mensen te betrekken bij ons werk voor kinderen.

+/- We hebben in 2014 verschillende nieuwe manieren en middelen ontwikkeld om meer mensen bij SOS Kinderdorpen te betrekken. Onder meer met de tv-documentaire op NPO1, het opzetten van het familiebedrijvennetwerk, diverse succesvolle acties met partners als COOP en Prénatal, de verkoop van het familiecadeau bij Sissy Boy, de ‘Mooiste Familiemoment’ fotowedstrijd en het uitbrengen van het boek ‘Alles is Familie’ bij Querido. Samen heeft het echter nog niet direct tot meer inkomsten geleid, waardoor we de ambitieuze begroting niet hebben gehaald. Doelstelling: groeien in particuliere fondsenwerving door de loyaliteit van donateurs te vergroten en de online communicatie en werving te versterken.

+/- De begrote groei in particuliere fondsenwerving hebben we helaas niet kunnen realiseren. Wel hebben 2.370 bestaande donateurs hun maandelijkse bijdrage vergroot. In 2014 kwam voor het eerst het halfjaarlijkse SOS familie magazine uit, waarmee we het bereik kunnen vergroten. Met de online communicatie en –werving hebben we de nodige stappen gezet, zoals het implementeren van de twee-traps-werving. Het resulteerde online in 2.408 nieuwe donateurs en kindsponsoren. Doelstelling: focus op werving voor bestaande programma’s, met name door financiering vanuit bedrijven, stichtingen en bijzondere giften.

+ In 2014 hebben we ons voornamelijk gefocust op het werven van donaties voor bestaande programma’s en kinderdorpen, in plaats van het starten van nieuwe, in onze voorstellen aan familiebedrijven en MKB. Doelstelling: behouden van de structurele steun van de Nationale Postcode Loterij en inzetten op honorering van extra trekkingen en het ‘Droomfonds’, waarvoor we een aanvraag zullen indienen.

+/- In 2014 hebben we wederom een bijdrage van € 1,35 miljoen van onze belangrijke partner de Nationale Postcode Loterij ontvangen. Daarnaast is 2014 een evaluatiejaar geweest in onze samenwerking met de Nationale Postcode Loterij, met als resultaat een verlenging van ons contract met nog 5 jaar. Onze aanvragen voor de extra trekking en het Droomfonds zijn helaas niet gehonoreerd.

3. Draagvlak voor onze missie vergroten (zie ook hoofdstuk 5.2 – p.52)

Doelstelling: het verkrijgen van gratis media-aandacht (gratis redactionele aandacht -free publicity- en gesponsorde media van samen minimaal € 0,8 miljoen).

+ We hebben in 2014 meer aandacht voor ons werk kunnen krijgen. Zo hebben we een free publicity waarde van ongeveer € 3,6 miljoen kunnen realiseren door de aandacht in de media voor onze documentaire op NPO1 en daaropvolgend een exclusief artikel in Royalty en aandacht in RTL Boulevard. Er stonden artikelen in tijdschriften als Margriet, Zin, JAN en Happinez. Daarnaast hebben we nog € 155.500 aan gesponsorde media verkregen. Doelstelling: samenwerking met 3 media- of marketingpartners waardoor we een groter publiek kunnen bereiken.

+ We hebben een groter publiek kunnen bereiken door (exclusieve) samenwerkingen met mediapartners als Margriet en Zin en marketingpartners als Prénatal, ICI Paris XL, C&A, 100% NL, COOP en Dr. Oetker.

15

Doelstelling: aanhouden van ‘top of mind awareness’ op 2%: mensen zijn zich bewust van onze naam en organisatie.

+Het percentage mensen dat zich ‘top of mind’ bewust is van onze naam en organisatie steeg van 2% naar 4%* binnen onze kerndoelgroep ouders met thuiswonende kinderen. Doelstelling: stijging propositiebekendheid naar 17,5%: meer mensen weten waar we voor staan en wat we doen.

+/- Het percentage mensen dat weet waar we voor staan en wat we doen, steeg van 13% naar 17%* (propositie: Familie is je basis). De doelstelling is daarmee net niet behaald, maar de groei is significant geweest. Doelstelling: onszelf sterker positioneren als expert op het gebied van kwalitatieve alternatieve zorg voor kinderen en familieversterkende programma’s. Door kennis te delen met netwerken en organisaties in Nederland en door artikelen te publiceren waarmee we kennis en ervaringen vanuit onze programma’s delen.

+ In 2014 hebben we drie informatieve evenementen georganiseerd. Het familiedebat, met als thema kinderen en armoede. Het seminar ‘Parenting: a driver of development’ in samenwerking met de Together4Change alliantie (MFSII) over het belang van ouderschapsvaardigheden bij ontwikkelingsprogramma’s. En Kinderen in de Kamer; een debat over de rechten van het kind en het belang van familie. Allen zijn opgevolgd door persberichten. In oktober zijn we begonnen met het opstellen van een strategisch plan om ons nog sterker als expert te positioneren. Dit wordt in 2015 uitgerold. *Dit blijkt uit de cijfers van de Charibarometer naar bekendheid en waardering van 114 organisaties

4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen (zie ook hoofdstuk 5.3 – p.56)

Doelstelling: het verder professionaliseren van personeelszaken, onder andere door het laaghouden van het ziekteverzuim en -verloop (resp. onder de 4,2% en 18%).

- Het ziekteverzuim lag in 2014 met 5,1% boven de ten doel gestelde 4,2%. Dit is met name het gevolg van een hoger (middel)lang verzuim. Het verloop lag met 20,9% (exclusief tijdelijke medewerkers) hoger dan afgelopen jaar en boven de doelstelling. Doelstelling: onze kosten van fondsenwerving (CBF%) blijven onder de 18,09%. Onze beheer- en administratiekosten blijven onder de 4,7%.

+ Het CBF-percentage kosten eigen fondsenwerving en de beheer-

en administratiekosten zijn met 16,8% en 4,6% licht onder de begrootte percentages gebleven en blijven ruim onder de gestelde CBF-norm van 25%. Doelstelling: output en vaardigheden van de medewerkers en vrijwilligers optimaliseren door te zorgen voor de juiste mensen op de juiste plek.

+ Een aantal collega’s heeft diverse cursussen en trainingen gevolgd om hun kennis te verbreden en te optimaliseren. Daarnaast hebben we een medewerker één dag in de week vrijgemaakt om werkprocessen te analyseren en samen met de teams te implementeren.

16

2.5 Doelstellingen 2015 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen De bouw van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché in Guatemala voltooien en hier de eerste kinderen en SOS moeders verwelkomen. De renovatie van kinderdorp Abobo Gare in Ivoorkust afronden en de innovatieve programma’s implementeren. Financiering van het dagelijkse levensonderhoud van de kinderen en families in programma’s op 21 locaties in 14 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben. Investeren in de relatie met onze internationale collega’s, om de informatievoorziening efficiënter te laten verlopen en de door ons gefinancierde programma’s nog beter te kunnen monitoren. Onszelf sterker profileren als expert op het gebied van kwalitatieve alternatieve zorg voor kinderen en familieversterkende programma’s. Door kennis te delen met netwerken en organisaties in Nederland en door artikelen te publiceren waarmee we kennis en ervaringen vanuit onze programma’s delen.

2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken Ontwikkelen van een groei binnen het particuliere marktsegment door het verhogen van onze donateursloyaliteit, het verbeteren van ons productaanbod, het versterken van onze online focus. Daarnaast willen we in 2015 in de doelgroep particulieren een inkomstenstijging van € 240.000 (2,6%) ten opzichte van 2014 realiseren. 20 familiebedrijven als familiepartner aan SOS Kinderdorpen verbinden. 104 bedrijven uit het MKB aan het SOS Kinderdorpen supporter netwerk binden. Behouden structurele steun van de Nationale Postcode Loterij en inzetten op extra trekkingen. In 2015 bestaat SOS Kinderdorpen Nederland 50 jaar. Op wereld familiedag op 15 mei 2015 starten we dit jubileumjaar op tv bij Koffietijd. We hebben als doel om ons 50-jarig bestaan in zoveel mogelijk uitingen en proposities te noemen en onze visie op de toekomst te benadrukken. Voor 2015 is een aantal strategische projecten bepaald, zoals de implementatie van een nieuwe donateursdatabase en een innovatieproject voor nieuwe fondsenwervende kanalen, die extra aandacht en manuren toegewezen krijgt. De voortgang wordt via ‘milestones’ op de lange termijn bijgehouden.

3. Draagvlak voor onze missie vergroten ‘Top of mind awareness’ van minimaal 4% realiseren en waar mogelijk nog meer mensen bewustmaken van onze organisatie en ons werk. Het verkrijgen van gratis media-aandacht met een PR-waarde van € 2,5 miljoen. Het vergroten van onze zichtbaarheid door 2 media- en marketingpartnerships te realiseren. Stijging van aantal Facebook-volgers naar 15.000 met een gemiddelde engagement rate van 1%. Twitter actief toevoegen aan onze social media communicatie.

4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Het uitrollen van een gedragscode voor alle medewerkers werkzaam bij SOS Kinderdorpen Nederland Onze kosten van fondsenwerving (CBF-norm 25%) blijven onder de 20,3%. Onze beheer- en administratiekosten blijven onder de 5,0%. Met de introductie van de nieuwe donateursdatabase gaan we onze donateurs nog beter bedienen. Hierbij is een goed CRM-systeem een absolute voorwaarde, waardoor wij onze klantcontacten kwalitatief beter en betrouwbaarder dan voorheen kunnen vastleggen.

17

18

3. ONS PROGRAMMABELEID Het kader voor ons werk wordt gevormd door een aantal internationale verdragen, beleidsnormen, principes en richtlijnen. Dit kader is van toepassing op alle leden van de SOS organisatie en wordt door ons actief uitgedragen in de landen waar wij werken. Het schetst bovendien onze rol in de maatschappij en hetgeen waar wij draagvlak voor willen creëren.

3.1 Beleidskader SOS Kinderdorpen heeft meer dan 65 jaar ervaring in het bieden van alternatieve familiezorg aan kinderen die de zorg van hun ouders hebben verloren. We zijn expert op dit gebied en krijgen daarvoor wereldwijd erkenning. Visie op kinderrechten Eén van de belangrijkste richtlijnen voor het werk van SOS Kinderdorpen is het Verdrag van de Rechten van het Kind, dat in 1989 door de Verenigde Naties is aangenomen. En dan met name de rechten die refereren aan ouderlijke zorg of -bij gebrek hieraan- alternatieve zorg en het recht op onderwijs en medische voorzieningen. Wij vinden dat elk kind het recht heeft om zich optimaal te ontwikkelen en we zien het als onze verantwoordelijkheid om deze ontwikkeling te ondersteunen. Wij willen voorkomen dat kinderen er alleen voor komen te staan of slachtoffer worden van uitbuiting, geweld, verwaarlozing en/of discriminatie. Bij de uitvoering van ons werk komt het belang van kinderen altijd op de eerste plaats. Wij hebben respect voor de mening van kinderen en betrekken hen om die reden bij beslissingen die hun leven beïnvloeden. Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen Het VN Kinderrechtencomité in Geneve heeft in 2005 de aanbeveling gedaan dat de ‘Kinderrechtenconventie voor kinderen in alternatieve zorg’ nadere specificering behoeft. Samen met andere toonaangevende organisaties in de kinderzorg heeft SOS Kinderdorpen bijgedragen aan het tot stand komen van de Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen. In deze richtlijnen staan bepalingen over alternatieve zorg voor kinderen die de ouderlijke zorg zijn verloren of bij wie het risico groot is dat zij er alleen voor komen te staan. Het uitgangspunt van de richtlijnen is dat er zoveel mogelijk moet worden geprobeerd om kinderen bij hun ouders of verzorgers te laten opgroeien. Op het moment dat dit niet mogelijk is, moet er een andere passende oplossing worden geboden; het liefst in gezinsverband. Deze richtlijn is in 2009 verwelkomd door de VN en is sindsdien in meerdere landen vertaald in nationale wet- en regelgeving. Om de uitvoerders van deze Richtlijnen bij te staan, is mede op initiatief van SOS Kinderdorpen, in 2013 een handboek tot stand gekomen (Moving Forward) om met nadere uitleg en veelbelovende voorbeelden te helpen bij het interpreteren van de Richtlijnen in de context van lokale omstandigheden en culturen. Kinderen beschermen Het belang van kinderen staat bij ons voorop. Altijd. Wij beschermen kinderen tegen fysiek en psychologisch geweld, seksueel misbruik en verwaarlozing. SOS Kinderdorpen heeft een Child Protection Policy vastgesteld, die door alle lid-organisaties is vertaald naar een nationaal plan inclusief richtlijnen hoe deze te bewaken en monitoren. SOS Kinderdorpen is lid van het ‘Keeping Children Safe’ netwerk. In 2013 is dit netwerk een certificatie-traject gestart waarin externe experts de kwaliteit van de beschermingsmaatregelen controleren. Ook zijn afspraken gemaakt in het licht van transparantie en verantwoording. Internationale ontwikkelingsdoelstellingen Ons werk draagt bij aan de agenda voor internationale ontwikkeling om de belangrijkste wereldproblemen vóór 2015 aan te pakken: de acht zogenaamde ‘Millennium Development Goals’ die in 2000 zijn vastgelegd door regeringsleiders van 189 landen. Zo moeten in 2015 alle kinderen verplicht en gratis basisonderwijs kunnen volgen, moet moeder- en kindersterfte zijn teruggedrongen en moet extreme armoede zijn uitgebannen. Met onze focus op familieversterkende programma’s, onderwijs en medische zorg levert SOS Kinderdorpen een directe bijdrage aan deze doelen. De huidige agenda loopt tot 2015 en hoewel er een enorme vooruitgang is geboekt op

19

alle acht Millenniumdoelen, is het inmiddels duidelijk dat niet alle doelen -volledig- gehaald zullen worden. Zo is de halvering van het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft behaald, maar het terugdringen van moedersterfte niet volledig; er sterven nog altijd te veel moeders tijdens de bevalling (300.000 in 2013). Inmiddels wordt hard gewerkt aan een nieuwe agenda voor de periode 2016-2030, waar ook SOS Kinderdorpen aan bijdraagt. (Zie ook hoofdstuk 7.0 – Toekomst p.67)

3.2 Programmabeleid Het programmabeleid van SOS Kinderdorpen bestaat uit drie onderdelen; families versterken, families creëren en advocacy. In alle programma’s staat het kind altijd centraal.

1. Families versterken De beste plek voor een kind om op te groeien is bij zijn biologische familie. Sommige families zijn echter kwetsbaar als gevolg van armoede, ziekte of het overlijden van één of beide ouders. Door tijdig preventieve ondersteuning te bieden kan in veel gevallen voorkomen worden dat een kwetsbare familie uiteenvalt. Wij geven om die reden prioriteit aan het versterken van deze families door hen te helpen met de zorg en bescherming van hun kinderen. Op die manier willen we voorkomen dat een kind door omstandigheden wordt verwaarloosd of verlaten. Bij een familieversterkend programma hoort ook een ontwikkelplan voor de familie en de kinderen dat gericht is op begeleiding gedurende meerdere jaren. Zo kunnen kinderen veilig opgroeien bij hun eigen familie en binnen hun eigen gemeenschap. Werken met families en gemeenschappen is complex en sterk afhankelijk van de context. Situaties van zowel families, gemeenschappen als landen variëren. Inmiddels heeft SOS Kinderdorpen jarenlange ervaring opgedaan in verschillende omstandigheden. Een belangrijk onderdeel waarin we ons steeds verder verdiepen en bekwamen, is het samen met de gemeenschappen ‘bouwen aan empowerment’. Bijvoorbeeld door kinderen, ouders en hun gemeenschap te stimuleren om actief betrokken te zijn bij het bestuur van scholen, gezondheidscentra en sociale activiteiten. Maar ook door gemeenschappen te helpen zelf de meest kwetsbare kinderen en families te identificeren en hen actief bij te staan in het te boven komen van hun kwetsbaarheid. Ons beleid hiervoor wordt op twee niveaus ingevuld: Families versterken tot zelfredzaamheid Opvoedingsvaardigheden en zorg: het is van essentieel belang dat ouders of zorgdragers de kennis en vaardigheden hebben om voor hun kinderen te zorgen en hen op te voeden. Dit heeft onder andere te maken met het bewustzijn van de rechten van een kind, maar ook met kennis over opvoeding, hygiëne en voeding. Naast

20

goede zorg richten we ons in toenemende mate op economische versterking. Toegang tot basisvoorzieningen als gezondheidszorg en onderwijs begint in de meeste gevallen met een inkomen. Samen met de families bekijken we hoe er meer geld kan binnenkomen. Denk hierbij aan inkomsten verwervende activiteiten, een baan of toegang tot sociale zekerheid. Tegelijkertijd bespreken we met de families hoe zij beter met hun geld kunnen omgaan: sparen, budgettering, wettelijke aansprakelijkheid, etc. Verduurzamen op gemeenschapsniveau Er zijn altijd gezinnen die zo kwetsbaar zijn, dat ze blijvende steun om zich heen nodig hebben. We kunnen het leven van kinderen en families alleen blijvend verbeteren als we samenwerken met de gemeenschappen waarin we werken. Het is belangrijk om te zorgen dat families zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen ontwikkeling. We gaan daarbij uit van de kracht van mensen, de mogelijkheden die er zijn en bouwen daarop voort. Door samen te werken met lokale groepen en instanties benutten en versterken we hun vaardigheden en capaciteiten ten behoeve van de gemeenschap en de families. Hierbij faciliteren we een veranderingsproces binnen gemeenschappen -Civic Driven Change- om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor het versterken van de zelfredzaamheid van kwetsbare families in hun midden en om ‘vangnetten’ te bouwen voor kinderen die de ouderlijke zorg dreigen kwijt te raken. Partnerships: samenwerken Ons werk staat niet op zichzelf. In de gebieden waar wij werken zijn ook andere organisaties actief. Omdat we geloven dat je samen sterker staat, werken we samen met lokale, nationale en internationale organisaties en autoriteiten. Uitgangspunt daarbij is dat op lokaal niveau alle betrokkenen zich inzetten voor die zaken waarin zij specifieke kennis en ervaring bezitten en waarin zij eigen verantwoordelijkheden dragen.

2. Families creëren Wanneer een kind geen familie meer heeft of niet meer bij zijn ouders kan blijven wonen, wordt een kind in de meeste gevallen opgevangen in de brede familie. Maar deze familie is niet altijd in staat of bereid om een kind (en eventuele broertjes en zusjes) een permanente plek in hun huis te bieden. Soms kunnen wij de familie dan zodanig ondersteunen, dat het wel in staat is om het kind (de kinderen) op te vangen. Als ook dat geen uitkomst biedt, kijken we in overleg met de betreffende overheidsinstanties naar een alternatieve vorm van zorg die het beste past bij de situatie van het kind.

Cecilia trouwde in 2014 vanuit haar familiehuis in kinderdorp Tema. Aan de arm van haar ‘vader’, de dorpsdirecteur en onder goedkeurend oog van haar SOS moeder, werd zij weggegeven aan haar man. Een prachtig moment dat laat zien dat de relatie tussen oud-SOS kinderen en hun SOS familie ook na het verlaten van het SOS nest sterk blijft.

21

Alternatieve zorg kan plaatsing in een familie in een SOS kinderdorp zijn. Hier groeien deze kinderen op met broertjes en zusjes en een liefdevolle SOS moeder, totdat zij op eigen benen kunnen staan. De SOS moeders spelen een belangrijke rol. Zij kennen en respecteren de individuele sociale achtergrond, cultuur en religie van elk kind. Met de bezieling van een moeder en met de professionaliteit van een kinderverzorgster begeleiden zij de ontwikkeling van ieder kind. Wij vinden het belangrijk om biologische zusjes en broertjes bij elkaar te houden. Zodat ze niet alleen een gezamenlijke geschiedenis, maar ook een gezamenlijke toekomst hebben. In een kinderdorp leven tien tot vijftien SOS families. Impact vergroten Als het nodig is, treffen we voorzieningen om het kinderdorp en de omringende gemeenschap nog sterker, gezonder en hechter te maken. Zo ondersteunen we lokale onderwijs- en gezondheidsvoorzieningen of bouwen we scholen en gezondheidscentra als die er in de omgeving niet zijn. Door het kind centraal te stellen, zijn we continu op zoek naar de beste vorm van alternatieve zorg passend bij de situatie en context. Jongerenhuizen Op het moment dat de kinderen de leeftijd bereiken van jongvolwassenen en er in hun ontwikkeling aan toe zijn, veelal als ze tussen de 15-17 jaar zijn, verhuizen ze naar het jongerenhuis. Deze jongerenhuizen staan in het kinderdorp of in de naburige gemeenschap. Hier worden ze intensief begeleid op weg naar zelfstandigheid. Ze krijgen trainingen op het gebied van studie- en beroepskeuze en ontvangen opvoedkundige- en pedagogische begeleiding. De jongeren ontvangen financiële steun en hulp bij het vinden van een goede plek om te wonen, waar ze toegang hebben tot vervolgstudies en werk. Dit proces is intensief en kost tijd. Jonge mensen hebben een positief identiteitsgevoel nodig, een goede mentale en fysieke gezondheid. Een achtervang van familie, voormalige opvoeders, gelijken en/of professionals is onontbeerlijk. SOS Kinderdorpen biedt die steun. Niet alleen tot het moment waarop ze het kinderdorp verlaten, maar ook daarna blijven we hen volgen; we delen speciale momenten en staan voor hen klaar als ze extra begeleiding nodig hebben. Voor de kinderdorpen die SOS Kinderdorpen Nederland sinds 2001 gebouwd en gefinancierd heeft, zal deze intensieve begeleiding naar zelfstandigheid de komende jaren -met het ouder worden van de kinderen- een steeds grotere rol gaan spelen. Contact met de biologische familie en familiehereniging Ook als kinderen in een kinderdorp zijn opgenomen, blijft hereniging met de biologische familie het uiteindelijke doel, mits de familie er nog is en dit in het belang is van het kind. Kinderen in onze SOS Kinderdorpen houden, als mogelijk en wenselijk, contact met hun biologische familie. Als dit veilig is, bezoeken de kinderen hun familie meerdere keren per jaar. Periodiek wordt gekeken of de situatie bij de biologische familie zodanig is verbeterd, dat een veilige terugkeer mogelijk is. Indien wordt besloten tot een terugkeer, dan begeleiden we dit proces zorgvuldig en volgen we de situatie van de kinderen ook in de periode daarna om er zeker van te zijn dat de kinderen weer veilig en in een liefdevolle thuisomgeving kunnen opgroeien.

Met de Bernard van Leer Foundation werken we samen in Peru, waarbij de focus van het programma ligt op het tegengaan van geweld binnen families. Eén van de belangrijkste componenten is het betrekken van de vaders door middel van workshops. “Al bij de eerste workshop realiseerde ik me dat jongens pas klaar zijn om vader te worden, wanneer ze geleerd hebben dat vaders ook een belangrijke rol in de opvoeding spelen.” Deelnemer John Paucar Serna

22

Zo zijn we binnen onze familieversterkende programma’s van MFSII in Kenia actief lid van de werkgroep ‘Wezen en Kwetsbare Kinderen’ voor de ontwikkeling van een ‘National Psychosocial Policy Document for Child Care’. In deze groep, gefinancierd door USAID, werken we samen met NGO’s als World Vision, UNICEF, Child Fund Kenya en Inuka Kenya. Daarnaast werken we op zeven locaties aan de capaciteitsvergroting van de adviesraden/gemeenschappen voor betere zorg en bescherming van de kinderen. Bijvoorbeeld in Suba waar we in gesprek zijn met onder meer Development Knowledge Link Africa (DEVLINK), The African Network for Prevention and Protection of Child Abuse and Neglect (ANPPCAN) en World Vision. In Nigeria ontwikkelen we samen met het Ministerie van Vrouwenzaken en Sociale Ontwikkeling en onder andere UNICEF en Save the Children een strategisch plan van aanpak en de coördinatie van het programma voor wezen en kwetsbare kinderen.

‘Red mijn moeder’ Met de Female Cancer Foundation hebben we het succesvolle project ‘Red mijn Moeder’ opgezet in 10 SOS medische centra. Er wordt voorlichting gegeven over baarmoederhalskanker en gewerkt met de see&treat methode: onderzoeken en direct behandelen indien noodzakelijk. Met het project zijn inmiddels: x 200.000 vrouwen voorgelicht x 30.000 vrouwen gescreend x 7.500 vrouwen na screening direct behandeld

23

3. Advocacy Opkomen voor kinderen zonder ouderlijke zorg De VN Kinderrechtenconventie stelt dat een kind recht heeft op een familie en benadrukt dit in verschillende artikelen. Zoals in artikel 5; dat overheden verplicht stelt om de rechten, plichten en verantwoordelijkheden van ouders te respecteren, en in artikel 18; dat overheden verplicht om ouders en verzorgers te ondersteunen en voorzieningen voor de zorg van kinderen te creëren. Ook de VN-richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen benadrukken dat overheden de plicht hebben om families te beschermen en ondersteunen. SOS Kinderdorpen komt op voor het recht van kinderen op een familie en probeert overheden te bewegen om een actief familie-ondersteunend beleid te voeren. In de wereldwijde ‘Care 4 me!’-campagne wordt de nationale wet- en regelgeving tegen het licht gehouden van internationale verdragen en richtlijnen (zoals het VN-verdrag van de Rechten van het Kind en de VN-richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen). We pleiten ervoor dat overheden hun wet- en regelgeving aanpassen aan deze internationale verdragen en richtlijnen en adviseren hen over de manier waarop zij deze in de praktijk kunnen toepassen en controleren. Als onderdeel van nationale netwerken van kinderbeschermingsorganisaties levert SOS Kinderdorpen een bijdrage aan het monitoren van kinderrechten -binnen en buiten zorginstellingen- en geeft het input aan de alternatieve rapporten die het VN Kinderrechten Comité bestudeert bij haar beoordeling van de situatie van kinderrechten. Naast actief familie-ondersteunend beleid pleiten we voor op maat gesneden familiegerichte zorg, waarbij altijd wordt uitgegaan van het beste voor de ontwikkeling van het kind. In sommige gevallen betekent dit een vorm van institutionele, residentiele zorg, maar in veruit de meeste gevallen is zorg in familieverband -pleegzorg of binnen een SOS kinderdorp- een veel betere vorm. Veel overheden zijn tot op heden echter niet zo georganiseerd, met als gevolg dat de inrichting van hun zorgsysteem er vaak toe leidt dat te veel kinderen worden geïnstitutionaliseerd. SOS Kinderdorpen pleit om die reden bij overheden wereldwijd voor familiegerichte alternatieve zorg onder het motto ‘Een liefdevol thuis voor ieder kind’. Want ieder kind moet kunnen opgroeien in een familie waar het wordt omringd met liefde, respect en veiligheid. Bijdragen aan bewustwording Op nationaal en internationaal niveau vraagt SOS Kinderdorpen aandacht voor het belang van een veilige en liefdevolle familie. Lokaal worden gemeenschappen opgeroepen zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden en wordt onder andere pleegzorg aangemoedigd als alternatief voor institutionele zorg. Ook maken wij ons -veelal samen met lokale netwerken van kinderorganisaties- sterk voor het tegengaan van geweld, misbruik en verwaarlozing van kinderen in het gezin, op school en elders in de gemeenschap.

3.3 Resultaatmeting Aangezien het belang van het kind bij ons altijd voorop staat, moet de kwaliteit van ons werk goed zijn en waar nodig verbeteren. Omdat we willen weten wat onze resultaten zijn, meten we zorgvuldig. Over de resultaten van ons werk leggen we verantwoording af aan onze achterban. We beoordelen de prestaties en resultaten van onze medewerkers in Nederland volgens een stevig in de organisatie verankerd managementinformatiesysteem, zodat we blijven leren en goede strategieën bedenken voor het ontwikkelen van kwalitatief sterke projecten en campagnes. Ook de resultaten en de voortgang van onze programma’s meten en controleren we voortdurend aan de hand van een Monitoring & Evaluatie systeem. Worden de plannen uitgevoerd zoals we ze hebben bedacht? Behalen we de resultaten die we met ons werk voor ogen hebben? In 2013 is door onze internationale organisatie een nieuw model van resultaatmeting ontwikkeld en getest, waarmee gestandaardiseerde indicatoren voor het meten van vooruitgang zijn opgenomen. Dit model wordt over een aantal jaren heen uitgerold in de organisatie. Eind 2014 waren de voortgangsrapportages van driekwart van alle familieversterkende programma’s en bijna de helft van alle familieprogramma’s reeds in deze ‘programma database’ opgenomen. In het komende jaar zal de nadruk komen te liggen op offline en mobiele dataverzameling en het versterken van de kwaliteit van de verzamelde data.

24

Individuele impact-meeting: tracking footprints Naast het meten van de resultaten binnen onze programma’s, gaat het uiteindelijk om de impact die we genereren. Wat is uiteindelijk het blijvende resultaat van ons werk? Welk verschil konden wij maken voor kinderen die zich ooit in een ongelukkige situatie bevonden, doordat ze de zorg van hun ouders moesten ontberen of dreigden te verliezen? Dat is achteraf te zien aan de manier waarop deze kinderen zich uiteindelijk tot volwassene ontwikkeld hebben. Het blijvende resultaat overstijgt het niveau van het individu, want de evenwichtige, zelfstandige jongvolwassene draagt bij aan de maatschappij om hem/haar heen. De jonge man of vrouw staat aan de start van een beter leven voor families en gemeenschappen. Jarenlang hebben wij om die reden wereldwijd voormalige SOS kinderen in hun latere leven gevolgd om de lange termijnresultaten van ons werk in kaart te brengen. Door middel van het in 2002 gestarte internationale onderzoek ‘tracking footprints’ dat in tientallen landen is en wordt uitgevoerd, zijn duizenden voormalig SOS kinderen geïnterviewd. Uit de onderzoeken blijkt dat circa 80% van de kinderen een eigen familie heeft gesticht, een baan heeft gevonden, zichzelf kan onderhouden en positief terugkijkt op zijn/haar jeugd. De kracht van het werk van SOS zit vooral in de lange termijnrelatie die wordt opgebouwd tussen moeder en kind en die voor stabiliteit zorgt. Hoe beter de relatie tussen kind en SOS moeder is geweest, hoe beter de jongvolwassene in de maatschappij blijkt te functioneren. Programma evaluatie Sinds 2011 voert SOS Kinderdorpen op 13 locaties in Ghana, Nigeria en Kenia een door het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierd vijfjarig familieversterkend programma uit. In 2014 is een mid-term evaluatie uitgevoerd op zes van deze locaties, met als doel meer inzicht te verwerven in de vragen: leidt onze aanpak tot de gewenste resultaten, wat werkt (niet) goed en waarom (niet), en kloppen onze aannames over de dynamiek in kwetsbare gemeenschappen. De resultaten van de evaluatie ‘It takes a community to strengthen a family’, worden meegenomen in de planning van de laatste fase van dit programma en in de planning van nieuwe programma’s elders. De voornaamste conclusie uit het rapport is dat het familieversterkend programma een weldoordacht concept is, dat werkt op verschillende niveaus en met verschillende betrokkenen (personen, organisaties en instanties) op verschillende thema’s in de gemeenschap, gebaseerd op hun eigen initiatieven en ingezette ontwikkelingen. Het is relevant voor de doelgroep en de eerste positieve effecten en veranderingen zijn al zichtbaar. Omdat het programma gericht is op de lange termijn, is het een langzaam maar systematisch proces. Belangrijk is wel dat we in het oog moeten houden dat de principes overal goed geïmplementeerd worden en SOS de rol van facilitator houdt in plaats van die van uitvoerder.

25

3.4 Proces van waardecreatie Het proces van waardecreatie van SOS Kinderdorpen Nederland.

Wat ons inspireert Missie SOS Kinderdorpen versterkt en creëert SOS families voor kinderen zonder familie of veilig thuis, zodat zij zich ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en anderen. Om de impact van ons werk te verankeren, versterken we hun gemeenschappen.

Visie Liefdevol en veilig thuis in een familie voor ieder kind. Familie, in welke vorm dan ook, is de enige effectieve plek voor ontwikkeling en herstel van kinderen. Het is de continuïteit, stabiliteit, onvoorwaardelijk zorg en de liefdevolle omgang die zorgen voor een gezonde ontwikkeling van een kind.

Wat we bieden

Families versterken

Families creëren

Onderwijs

Gezondheidszorg

Noodhulp

Advocacy

26

Dit doen we met behulp van Kindsponsoren Particuliere donateurs; eenmalige/structurele/noodhulp giften, bijzondere giften, nalatenschappen Institutionele donoren Nationale Postcode Loterij Samenwerking met en giften van bedrijven en stichtingen Netwerken: Vrouwen Bouwen, Familiebedrijvennetwerk, supporter netwerk MKB, vrijwilligers, scholen, diverse werkgroepen Ambassadeurs en Beschermvrouwe Expertise en infrastructuur SOS Children’s Villages International en lokale SOS organisaties Media Raad van Toezicht en Raad van Advies Medewerkers

De waarde van ons werk Voor kinderen wereldwijd: mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie; door hun eigen familie te versterken of door hen op te nemen in een SOS familie. Om zo een blijvend positieve wending aan hun leven te geven, zodat ze volwaardig meekunnen in de maatschappij. Bij rampen en conflicten: wij bieden noodhulp in gebieden waar we actief zijn, zodat kinderen en hun families op een duurzame wijze hun leven na een ramp, oorlog of conflict weer op orde kunnen krijgen Opkomen voor de rechten van het kind door hun stem over te brengen bij autoriteiten en overheden. Aandacht vragen voor familiegerichte alternatieve zorg; voor het belang van een veilige en liefdevolle familie. Oproepen tot het nemen van verantwoordelijkheid voor kwetsbare gezinnen en lokale overheden daarbij faciliteren. Sterk maken tegen verwaarlozing, verlating, misbruik van en geweld tegen kinderen. Voor SOS Children’s Villages International en lokale SOS organisaties: wij zijn een betrouwbare partner waardoor onze -lange termijn- programma’s goed gepland en uitgevoerd kunnen worden. Voor sponsoren en donateurs: wij zorgen voor effectieve, ethische en transparante besteding van hun gift of support aan het doel. Voor bedrijven, stichtingen en netwerken: wij helpen bijdragen aan de MVO-doelstellingen voor verantwoord en duurzaam ondernemen. En zorgen voor effectieve, ethische en transparante besteding van hun gift of support aan het doel. Voor medewerkers: wij bieden persoonlijke ontwikkelingsruimte en een veilige werkomgeving.

27

4. ONS WERELDWIJDE WERK Een liefdevol thuis voor kinderen Het werk van onze SOS organisaties over de hele wereld richt zich primair op zorg voor kinderen door het versterken van families en het creëren van families. Voor de ontwikkeling van kinderen zijn ook onderwijs, gezondheidszorg en (psycho-)sociale hulp van essentieel belang. Op die gebieden draagt SOS Kinderdorpen bij aan de ontwikkeling en verbetering van de voorzieningen. Zowel in de kinderdorpen, als door bij te dragen aan bestaande voorzieningen in de gemeenschap waar onze familieversterkende programma’s actief zijn. Een speciale groep vormen kinderen in noodsituaties die extra kwetsbaar zijn door rampen of oorlog. Juist voor hen is het belangrijk om zich veilig te voelen en omringd te zijn door een liefdevolle familie. We ontwikkelen speciale noodhulpprogramma’s als een ramp plaatsvindt in de buurt van onze faciliteiten. Programma’s die we steunen met Nederlandse donaties Met ingang van 2014 focussen wij vanuit Nederland op programma´s in een vast aantal landen: Azië: Vietnam, Indonesië en China Afrika: Kenia, Oeganda, Tsjaad, Ghana, Ivoorkust en Guinee-Bissau Latijns-Amerika: Mexico, Guatemala, Costa Rica en Brazilië Europa: Roemenië Daarnaast hebben wij in 2014 programma’s gefinancierd in Ethiopië, Nigeria, Gambia, Malawi, Zambia, Tibet, Macedonië, Servië en Peru. Op de komende pagina’s laten wij een kleine selectie van onze programma’s zien, kleinschalig en groot, die inzicht geven in de breedte van ons werk. Hoewel we families versterken en families creëren hierbij in aparte paragrafen hebben opgenomen, versterken ze elkaar in het veld en zijn ze nauw met elkaar verweven.

28

4.1 Families versterken Yogyakarta, Lembang, Medan, Bali – Indonesië Families bij elkaar houden en begeleiden naar zelfstandigheid Waarom zijn we hier actief? De ongelijkheid in Indonesië is groot. Een probleem waar het land al tijden mee worstelt en moeite heeft om het te verbeteren. Ondanks de economische groei heerst vooral in rurale gebieden armoede; de economische situatie van families leidt ertoe dat kinderen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben en bijvoorbeeld hun school moeten verlaten om te werken. Een ander probleem is de toegang tot sanitaire voorzieningen: 64% van de bevolking heeft geen directe toegang. De natuurrampen in het afgelopen decennium, waaronder de tsunami in 2004 en de aardbeving bij Yogyakarta in 2006, hebben bovendien voor loodzware leefomstandigheden voor miljoenen kinderen en hun families gezorgd. Wat zijn onze activiteiten? SOS Kinderdorpen heeft een nauwe band met Indonesië: vier van de acht SOS locaties worden met giften van Nederlandse donateurs gefinancierd. In de omgeving van Lembang, Yogyakarta, Medan en Bali heeft SOS Kinderdorpen in 2014 met haar familieversterkende programma families ondersteund met: Het genereren van inkomen door onder andere het verstrekken van kleine leningen, zodat bedrijfjes kunnen worden gestart. Het verbeteren van ouderschapsvaardigheden door het geven van workshops. Juridische hulp om toegang te krijgen tot essentiële diensten. Contacten en samenwerking met de lokale gemeenschap en autoriteiten. Wat hebben we bereikt? We hebben 1.350 families ondersteund, waardoor zij nu beter in staat zijn om de zorg voor –in totaal- 3.200 kinderen te dragen. De betreffende gemeenschappen en autoriteiten zijn nauw betrokken bij het programma en zetten de eerste stappen op weg naar het nemen van (financiële) verantwoordelijkheid voor hun inwoners. Ibu Herrik maakt en verkoopt pittige kroepoek, SOS helpt haar met een investering om haar bedrijfje uit te breiden. De vraag is inmiddels zo groot, dat ze meer mankracht nodig heeft. Daarnaast kon ze investeren in een lasapparaat, waarmee haar man metaalornamenten kan maken en verkopen.

Indonesië in 2014 Doelstellingen

Families versterken om de ouders in staat te stellen zelfstandig en goed voor hun kinderen te zorgen.

Kosten

SOS Kinderdorpen Nederland heeft in 2014 in totaal in de familieversterkende programma’s geïnvesteerd: € 131.944.

Voorzieningen & Beneficianten

Loopt sinds

Medan: 1.100 kinderen (350 families) Bali: 450 kinderen (150 families) Yogyakarta: 1.000 kinderen (500 families) Lembang: 650 kinderen (350 families) Bali 2007, Medan 2005, Yogyakarta 2006, Lembang 2000

29

Kenia, Nigeria, Ghana – Afrika Versterken van vaardigheden van ouders om voor hun kind(eren) te zorgen Waarom zijn we hier actief? Grote groepen van de bevolking in Kenia, Nigeria en Ghana worstelen met hun levensomstandigheden. De verschillen tussen arm en rijk zijn groot. De armoede zorgt ervoor dat de ontwikkeling van de kinderen stagneert: er is een gemis aan scholing, waardoor ze op latere leeftijd minder mogelijkheden op de arbeidsmarkt hebben, medische zorg is beperkt en er is een gebrek aan hygiëne en -goede- voeding. Kinderarbeid is veelvoorkomend en geaccepteerd. Ondervoeding zorgt voor achterstand in ontwikkeling en een hoog percentage kindersterfte. Misbruik en onveilige leefomstandigheden zijn veelvoorkomende problemen. Wat zijn onze activiteiten? SOS Kinderdorpen zet zich in om met verschillende familieversterkende programma’s de situatie van de kinderen in deze probleemgebieden te verbeteren. Een belangrijk onderdeel van ons MFSII programma zijn de ‘parenting skills’ trainingen die zich richten op twee onderdelen: Zorg voor het kind: kennisoverdracht over het belang van goede zorg voor kinderen onder andere op het gebied van voeding, hygiëne en onderwijs. Daarnaast wijzen we ouders op belangrijke voorzieningen waar ze gebruik van kunnen maken, zoals het registreren van kinderen bij de geboorte. Ouderschapsvaardigheden: aangaan van de discussie en kennis uitwisselen over zaken rondom opvoeding, inclusief ouder-kind communicatie, hoe het huishouden te runnen, culturele zaken en omgaan met stress. SOS Nigeria heeft hiervoor onder andere een speciale handleiding ontwikkeld met plaatjes, omdat veel van de ouders analfabeet zijn. Op de plaatjes worden verschillende opvoedingszaken uitgebeeld, die in groepsdiscussies met behulp van lokale facilitators worden besproken.

Wat hebben we bereikt? In 2014 hebben we 3.355 ouders bereikt met begeleiding en training op het gebied van zorg voor het kind en ouderschapsvaardigheden. Daarnaast nemen veel van de ouders deel aan inkomensgenererende activiteiten om extra geld te kunnen verdienen, zodat zij ook daadwerkelijk de zorg van hun kinderen zelf kunnen dragen. Hierin wordt ook aandacht besteed aan hoe ouders ervoor kunnen zorgen dat het extra geld dat zij verdienen ten goede komt aan hun kinderen.

30

Door de samenwerking met kleine lokale organisaties uit de gemeenschap is er continu een aanspreekpunt beschikbaar en kan opvolging, waaronder huisbezoeken, makkelijker uitgevoerd worden. Hierbij richten zij zich op zaken die goed gaan en vandaaruit kijken ze naar eventuele vaardigheden die nog missen. De ouders spelen op die manier een leidende rol in de discussie over de zorg voor hun kinderen. Een aanpak die succesvol is. In hoofdstuk 3. 3 Resultaatmeting – programma evaluatie op p.25 worden de voornaamste inzichten en conclusie uit de mid-term evaluatie van MFSII weergegeven.

Parenting Skills Programma in 2014 Doelstellingen

Het versterken van de vaardigheden van ouders om voor hun kind(eren) te zorgen

Kosten

Programma kosten ouderschapsvaardigheden 2014: € 61.951 Ghana: € 23.880 Nigeria: € 17.145 Kenia: € 20.926 Totale kosten MFSII Ghana, Nigeria en Kenia over vijf jaar: € 10.423.794

Voorzieningen & Beneficianten

3.355 ouders zijn bereikt met de training en begeleiding voor ouderschapsvaardigheden

Loopt sinds

2011

31

Ghana – Afrika Social Business: waterproject om toegang tot (drink)water te verbeteren Waarom zijn we hier actief? Hoewel Ghana één van de succesvolste landen uit de regio is, als het gaat om het terugdringen van extreme armoede en het realiseren van economische groei*, leeft nog altijd 28% van de bevolking in armoede. Dit is vooral zichtbaar in de landelijke gebieden en in de sloppenwijken aan de randen van de grote steden. Kinderen zijn kind van de rekening; het leidt tot onveilige leefomstandigheden en slechte hygiëne, schooluitval omdat ze moeten werken en achterstand in hun ontwikkeling. Eén van de problemen in deze gebieden is toegang tot schoon (drink)water. Kinderen moeten grote afstanden afleggen om water te halen en zijn daardoor te laat voor school, onvoorbereid of kunnen helemaal niet naar school. SOS Kinderdorpen heeft om die reden in 2014 een waterproject opgezet. *bron: UN Human Development Index

Wat zijn onze activiteiten? In drie gemeenschappen in Kumasi, Ashaiman (Accra) en Asiakwa heeft SOS Kinderdorpen samen met de lokale gemeenschap waterpunten opgezet waar de inwoners tegen een vaste prijs schoon (drink)water kunnen kopen. Deze waterpunten zijn opgezet als een social business. Het algemene, sociale probleem van een tekort aan schoon (drink)water voor kinderen en hun families wordt op een financieel duurzame manier opgelost. Wat hebben we bereikt? Na een uitvoerige analyse is er op strategische punten in de drie gemeenschappen geboord naar water. Daarna zijn een waterpomp, watertank en schone gebruiksvriendelijke watertaps geïnstalleerd. Het verbetert daarmee het leven in de gemeenschap, van families en bovenal van kinderen. Kinderen zijn niet meer uren onderweg om water te halen. Dit leidt tot meer tijd voor studie, school en andere activiteiten. Het social business model zorgt voor inkomsten waarmee de kosten voor het onderhoud en management van het waterpunt worden betaald en de vrijwillige bestuursleden van het opgezette watercomité houden toezicht hierop.

Ghana in 2014 Doelstellingen

Het verbeteren van de toegang tot schoon drinkwater voor drie gemeenschappen.

Kosten

De kosten voor de bouw van de drie waterfaciliteiten bedroegen in totaal € 23.500.

Voorzieningen & Beneficianten Loopt sinds

Kumasi: 420 beneficianten per dag Ashaiman: 120 beneficianten per dag Asiakwa: 220 beneficianten per dag 2014

32

4.2 Families creëren Abobo Gare, Ivoorkust Familiehuizen in de gemeenschap Waarom zijn we hier actief? Ivoorkust is in de laatste decennia afgegleden van één van Afrika’s economisch meest ontwikkelde landen tot één van de armste landen van de wereld. De dagelijkse realiteit is hard. 50% van de Ivorianen leeft in grote armoede. De uitdagingen op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg zijn enorm: de helft van de bevolking is analfabeet, de weinige medische faciliteiten zijn onder de maat. Veel families kunnen bovendien helemaal geen beroep doen op deze en andere publieke diensten, doordat kinderen -onder andere als gevolg van oorlog- niet geregistreerd staan. Meer dan een miljoen kinderen is verweesd, dan wel ontheemd. Alleen al in de omgeving van Abobo Gare leven 40.000 kinderen zonder ouderlijke zorg. Wat zijn onze activiteiten? In 2014 is de renovatie van SOS kinderdorp Abobo Gare gestart. Naast de vervanging van de tien bestaande familiehuizen en de bouw van vier nieuwe huizen in het kinderdorp, zijn we begonnen met de realisatie van ‘familiehuizen in de gemeenschap’. Een innovatief initiatief van SOS Kinderdorpen om de impact van ons werk te vergroten. Door huizen buiten het kinderdorp te huren, kunnen meer kinderen in een liefdevolle familie opgroeien. Daarnaast zijn deze families beter geïntegreerd in de omgeving, wat voor sommige kinderen een voordeel is.

SOS moeder Charlotte, woont met haar 7 kinderen in de gemeenschap: “Buren lopen graag even bij ons binnen. Je kunt zeggen dat we als grote familie een bezienswaardigheid zijn, maar we oogsten vooral veel bewondering bij de mensen die ons verhaal kennen. Mijn kinderen hebben op deze manier kans om vrienden te worden met kinderen die een andere geschiedenis hebben dan zijzelf.”

Wat hebben we bereikt? De renovatie van de eerste zes familiehuizen in het kinderdorp is voltooid en eind december hebben de families hun vernieuwde huis betrokken. De eerste twee familiehuizen in de gemeenschap zijn gehuurd; twee SOS moeders met elk zeven kinderen hebben, in respectievelijk juni en december, hun huis betrokken. Met succes. Uit dagelijks contact met de families weten we dat de integratie met de omgeving goed verloopt en de families zich prettig voelen. In 2015 gaat SOS nog twee huizen huren, ronden we de renovatie van de andere vier familiehuizen in het kinderdorp af en voltooien we ook de bouw van de vier extra huizen.

Naast het initiatief van huizen in de gemeenschap is SOS Kinderdorpen in Abobo Gare ook bezig om andere innovatieve werkwijzen te integreren in de programma's. Zo worden 10 pleeggezinnen getraind en ondersteund, is er een werkgelegenheidsproject voor jongeren (sociaaleconomische zelfstandigheid) en wordt de kwaliteit van een publieke school in de buurt verbeterd. (Zie ook: hoofdstuk 7 Toekomst - De wereld verandert en wij veranderen mee op p.67)

33

Re-innovatie Abobo Gare, Ivoorkust in 2014 Doelstellingen

Met het plaatsen van SOS families in de gemeenschap, meer kinderen in een liefdevolle familie laten opgroeien en daarmee de impact van ons werk vergroten.

Kosten

Kosten voor het huren van de twee huizen en het voorzien in het levensonderhoud van moeders en kinderen in 2014 € 14.845 Bijdrage van € 600.000 aan de renovatie, waarvan de totale kosten € 2.436.630 zijn.

Voorzieningen & Beneficianten

Bij volledige capaciteit: 14 familiehuizen in het kinderdorp voor in totaal 98 kinderen 4 familiehuizen in de gemeenschap voor in totaal 28 kinderen

Loopt sinds

2014

Skopje, Macedonië Het verhogen van kwaliteit en kwantiteit van pleegzorg Waarom zijn we hier actief? De voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië is een arm land binnen Europa. Van de 2 miljoen inwoners leeft 30% onder de armoedegrens. De werkeloosheid ligt rond hetzelfde cijfer en kinderarbeid is geen uitzondering: 13% van de kinderen moet werken. Het land kent veel etnische minderheden, waaronder de Roma, en een kwart van de bevolking is Albanees. In Macedonië zijn in totaal twee publieke opvanghuizen voor kinderen. De overheid focust op pleegzorg, maar heeft grote moeite met de kwaliteit en de kwantiteit van de geboden zorg. Daarnaast zijn er te weinig pleeggezinnen (182 tegenover 16.000 in Nederland), wordt de pleegzorg ad hoc uitgevoerd en krijgen de families geen begeleiding. Dit resulteert in ondermaatse zorg en traumatische gevolgen voor de kinderen. Wat zijn onze activiteiten? In samenwerking met de lokale autoriteiten en het ministerie willen we de kwaliteit en kwantiteit van de pleegzorg in Macedonië verhogen, om te voorzien in de behoeften van kinderen zonder ouderlijke zorg. Dit doel wil SOS Kinderdorpen bereiken door de internationaal erkende en gecertificeerde pleegzorgmethodologie PRIDE in de praktijk van de huidige pleegzorg in Skopje te implementeren. Op het moment dat dit succesvol is, volgt een landelijke roll-out van PRIDE als basis voor alle pleegzorg in Macedonië. Meer erkenning en ondersteuning van de overheid en SOS als voorbeeld. We hebben in 2014 gewerkt met: 22 jeugdzorgmedewerkers: 50% SOS staf, waarvan twee SOS moeders en 50% overheid; 131 kinderen en jongeren in pleeggezinnen: 66 via jeugdzorg en 65 in SOS kinderdorp; de opvang in ons kinderdorp wordt in Macedonië officieel erkend als vorm van pleegzorg; 55 bestaande pleeggezinnen (waarvan 12 SOS gezinnen) en 16 nieuwe pleegzinnen, allemaal in Skopje. Wat hebben we bereikt? De PRIDE Training of Trainers (ToT) van SOS staf en publieke jeugdzorgmedewerkers in Skopje is in september 2014 afgerond. De gecertificeerde trainers zullen huidige en toekomstige pleegouders gaan trainen. De deelnemende twee SOS moeders gaan de andere 10 SOS moeders trainen. Verder zijn we in continue dialoog met het ministerie. Zowel op beleidsniveau als op uitvoerend niveau, met de jeugdzorgmedewerkers in de trainingen. Het programma loopt door in 2015 en 2016.

34

Mirjana was deelnemer aan de ToT en traint nu zelf pleegouders in PRIDE: “PRIDE heeft mij veranderd. Het heeft mijn perceptie van pleegouders veranderd en helpt me in te zien wat kinderen doormaken als ze in een pleeg- of adoptiegezin terechtkomen, of weer naar hun biologische ouders gaan. Ik was streng en ik zag pleegouders als een soort ‘werknemers’. Nu zie ik in dat we juist moeten samenwerken en duidelijk moeten communiceren. Juist ook met het kind zelf en met de biologische ouders, die relatie is zo belangrijk.”

Pleegzorg, Macedonië in 2014 Doelstellingen

Verhogen kwaliteit en kwantiteit van geboden pleegzorg.

Kosten

Totale kosten voor fase 1 en 2: € 231.264. Uitbetaald in 2014: € 89.156.

Voorzieningen & Beneficianten Loopt sinds

22 jeugdzorgmedewerkers 131 kinderen en jongeren in pleeggezinnen 71 pleeggezinnen 2014

35

Thai Binh, Vietnam Nieuw kinderdorp opent deuren Waarom zijn we hier actief? De Vietnamese economie is één van de snelst groeiende in de regio. Tegelijkertijd is het nog altijd één van ’s werelds armste landen. De kloof tussen arm en rijk -tussen mensen die in de stad en op het land leven, en tussen verschillende etnische groepen- is groot en wordt steeds groter. De kinderen in de arme gebieden kunnen vaak niet profiteren van verbeteringen in onderwijs en gezondheidszorg. Door armoede kunnen ze niet naar school en heeft een derde van de kinderen een groeiachterstand door ondervoeding. Daarnaast wordt ook 16% van de kinderen tussen 5 en 14 jaar gedwongen om te werken. Of ze worden aan hun lot overgelaten door ouders die naar de stad trekken om werk te zoeken, met alle gevolgen van dien. In vergelijking met andere provincies, liggen de armoedecijfers in Thai Binh aanzienlijk hoger. Eén van de redenen waarom er gekozen is voor de bouw van een nieuw kinderdorp.

Van droom naar dorp Onze speciale dank gaat uit naar Dhr. Harry Roels. Hij besloot in 2012 om de bouw van dit nieuwe kinderdorp, Thai Binh, voor een belangrijk deel te financieren. Een bezoek aan Vietnam waarbij hij SOS families en medewerkers ontmoette, gaf hem de bevestiging van het belang van het werk van SOS Kinderdorpen en als donateur het vertrouwen dat zijn droom om kinderen te helpen bij SOS in goede handen was. “De familiegerichte aanpak van SOS Kinderdorpen sprak me altijd al aan. Een kinderdorp is meer dan een paar gebouwen. Het is een plek waar vele generaties kinderen die er alleen voor staan een echt familiegevoel krijgen. Met name de specifieke rol van SOS moeders spreekt mij erg aan: zij creëren een echt thuis voor kinderen, er is een grote saamhorigheid onderling. Ik hoop dat het nieuwe kinderdorp Thai Binh een plek wordt waar kinderen kunnen opgroeien tot gelukkige volwassenen, een plek van leren, liefde en compassie en waarvan het effect voelbaar is in de maatschappij eromheen.”

36

Wat zijn onze activiteiten? Nadat in 2013 de bouw van het kinderdorp is begonnen, zijn in 2014 grote stappen gemaakt. De familiehuizen zijn voltooid, de eerste kinderen zijn door hun moeders verwelkomd in het dorp en er zijn twee ‘tantes’ in opleiding om SOS moeder te worden. Het familieversterkende programma waarmee we kwetsbare gezinnen in de regio ondersteunen, is ook van start gegaan. In 2014 hebben de families van 259 ondervoede kinderen voedselsteun en voorlichting ontvangen. Daarnaast zijn we begonnen met het opstellen van de persoonlijke ontwikkelingsplannen per familie, waarin staat welke specifieke steun ouders nodig hebben om goed voor zichzelf en hun kinderen te zorgen. Wat hebben we bereikt? De bouw van kinderdorp Thai Binh is afgerond. Van de veertien familiehuizen zijn er nu elf in gebruik. Eind 2014 woonden 58 kinderen bij hun SOS moeders. In 2015 worden de families langzaam maar zeker uitgebreid tot volledige capaciteit. Ook de kleuterschool is opgeleverd en opent vanaf het schooljaar 2015 (september) zijn deuren. “Mijn oudste dochter Thu Hien (14) kon door omstandigheden jarenlang niet naar school, waardoor ze achterloopt op haar leeftijdsgenootjes. Nu kan ze weer naar school. Ik zie haar opbloeien. Ze is gemakkelijk in omgang en voelde zich snel thuis in onze SOS familie. Als oudste dochter en grote zus werkt ze graag mee in het huishouden en helpt ze haar broertjes en zusjes. SOS moeder Nguyễn Thị Tuyến woont met haar vijf kinderen in Thai Binh.

Kinderdorp, Thai Binh in 2014 Doelstellingen

Een kinderdorp dat een thuis biedt aan kinderen zonder familie, gelegen in de buurt van openbare voorzieningen, dat geschikt is voor meerdere generaties en van waaruit veel kwetsbare families in de omgeving kunnen worden versterkt.

Kosten

Totale bouwkosten (betaald vanaf onze dollarrekening): $ 2.210.000 Nederland financiert hiervan $ 1.250.000

Voorzieningen & Beneficianten

Bij volledige capaciteit: 14 huizen voor in totaal 140 kinderen 1 kleuterschool voor 200 kinderen 1 sociaal centrum van waaruit 300 families, met in totaal 400 kinderen, ondersteuning krijgen.

Loopt sinds

2012

37

Santa Cruz del Quiché, Guatemala Voltooiing bouw nieuw kinderdorp vertraagd

Situatieschets In de zomer van 2014 is de bouw van kinderdorp Santa Cruz del Quiché gedwongen stilgelegd door liquiditeitsproblemen van het bouwbedrijf. Een juridische procedure volgde, die tot een vertraging van zes maanden leidde. “Een forse tegenslag”, aldus Anja de Boer, programmamedewerker Latijns-Amerika. “Ik ben blij dat de situatie nu is opgelost en de bouw is hervat.” Wat hebben we bereikt? Omdat de voltooiing van het kinderdorp is uitgesteld, huurt SOS Kinderdorpen Guatemala nu drie huizen in de gemeenschap. Op deze wijze kunnen 21 kinderen onder de vleugels van drie SOS moeders opgroeien in een liefdevol en veilig thuis. Er wordt nog gezocht naar een vierde huurhuis. Het streven is om de bouw van het kinderdorp eind augustus 2015 af te ronden en de eerste families te verwelkomen.

SOS Moeder Griselda: "We voelen ons heel fijn in dit huis, het is groot en het heeft een grote tuin voor de kinderen om lekker in te spelen. De locatie is zeer geschikt; er is een school, een markt en een park dichtbij."

Het familieversterkend programma heeft in 2014 met 90 kinderen en hun families samengewerkt. Naast ouderschapsvaardigheden op het gebied van zorg, hygiëne en voeding, is het belang van onderwijs en het (re)integreren van kinderen op school onderdeel van het programma. Na onderzoek in 2014 willen we het aantal deelnemende gezinnen uitbreiden en ook meer inzetten op productieve projecten met de families, activiteiten rondom employability en jongerenwerk; onder andere het voorkomen van tienerzwangerschappen, genderrechten en gedwongen huwelijken.

Kinderdorp, Santa Cruz del Quiché in 2014 Doelstellingen

Een kinderdorp dat een thuis biedt aan kinderen zonder familie, in de buurt van openbare voorzieningen en openbaar vervoer, dat geschikt is voor meerdere generaties en van waaruit veel kwetsbare families in de omgeving kunnen worden versterkt.

Kosten

Totale bouwkosten € 1.834.000 Door het stilleggen van de werkzaamheden zijn in 2014 geen uitbetalingen gedaan

Voorzieningen & Beneficianten

Bij volledige capaciteit: 12 huizen voor in totaal 84 kinderen 1 huis voor de dorpsdirecteur 1 huis voor SOS moeders in opleiding 1 gastenverblijf

Loopt sinds

2012

38

4.3 Noodhulp

In crisissituaties zijn kinderen het meest kwetsbaar. In tijden van oorlog, conflicten, natuurrampen en/of de uitbraak van besmettelijke ziekten hebben zij de bescherming en zorg van een familie het hardst nodig. Naar schatting leven wereldwijd miljoenen kinderen in een crisissituatie. Onze bestaande faciliteiten en programma’s, lokale collega’s met kennis van de cultuur en gewoonten, bewezen infrastructuur en goede relaties met de lokale gemeenschappen geven ons de mogelijkheid om snel hulp te bieden en op efficiënte wijze samen te werken met autoriteiten en andere humanitaire organisaties. Naast het verstrekken van voeding, medicatie, dagelijkse noodopvang en (psychische) begeleiding van kinderen en families, spelen we vaak ook een rol bij het herenigen van kinderen met hun families. Daarnaast kijken we in noodhulpsituaties nadrukkelijk naar structurele oplossingen voor de getroffen kinderen en hun families. In 2014 waren er wereldwijd 10 noodhulpprogramma’s, waarmee we 831.200 services hebben verleend aan kinderen en volwassenen.

39

Ebola epidemie in West-Afrika Vechten tegen voortwoekerend virus Situatieschets In 2014 is een grote ebola epidemie uitgebroken in West-Afrika. De levens van duizenden families in Liberia, Sierra Leone en Guinee zijn volledig ontwricht door het voortwoekerende virus. Dierbaren zijn van elkaar gescheiden, kinderen verweesd geraakt en de paniek heeft geleid tot stigmatisering van kinderen en volwassenen die het virus overleefden. Het leven en de economie in deze landen kwamen nagenoeg tot stilstand. Aan het einde van jaar heeft het virus meer dan 20.000 mensen besmet, waarvan 8.000 het niet hebben overleefd. Meer dan 10.000 kinderen hebben één of beide ouders aan het virus verloren*. “De dood was overal om ons heen, maar was tegelijkertijd onzichtbaar… totdat het je aanraakte.” George Kordahi, National Director SOS Liberia Wat zijn onze activiteiten? Het werk van SOS Kinderdorpen richt zich op een aantal punten: Hulp aan en opvang van getroffen kinderen en families. Het vertragen van het aantal besmettingen door bewustzijn te creëren over het virus en het promoten van hygiënemaatregelen. De continuering van reguliere zorg in ons medisch centrum in Monrovia, Liberia. Om te voorkomen dat iemand het virus in één van onze kinderdorpen zou binnenbrengen, mochten SOS kinderen, moeders en medewerkers de kinderdorpen tijdelijk niet verlaten en werd bezoek van buitenaf niet toegestaan. Half juli hebben ook de SOS kleuter-, basis- en middelbare scholen in de regio hun deuren moeten sluiten (heropend in februari 2015). De familieversterkende programma’s in de landen zijn bij openbaring van het virus in maart stopgezet. Afhankelijk van de situatie gaan die in 2015 weer van start. Wat hebben we bereikt? Levering van pallets met beschermende kleding en middelen om de voortgang van de reguliere medische zorg in het SOS medisch centrum in Monrovia te verzekeren. Het SOS medisch centrum in Monrovia, Liberia is sinds de uitbraak 24 uur per dag, 7 dagen per week open geweest en heeft 3.500 patiënten reguliere zorg kunnen bieden. 327 van deze patiënten zijn na screening doorverwezen naar Ebola Treatment Units. Tijdelijke Care Centres waar SOS Kinderdorpen 100 wees- en ontheemde kinderen opvangt en zorg, voedsel, kleding, medicijnen en psychologische ondersteuning biedt. Mensen die ebola hebben overleefd worden begeleid, krijgen training en een salaris voor hun werk in het centrum. Waar mogelijk probeert SOS kinderen te herenigen met familie. Als dit niet mogelijk is, zorgen we voor opname in een pleeg- of SOS familie. Steun voor 5.000 mensen: voedsel, water, kleding, sanitaire voorzieningen, medicijnen, beschermende kleding en middelen voor de meest kwetsbare kinderen en hun ouders/verzorgers. Voorlichting in de gemeenschappen over het virus, de preventie en behandeling van ebola. Charles (1 jaar) verloor door ebola zijn hele familie. Ik heb hem met open hart ontvangen. Ik wil hem de beste zorg en bescherming geven die hij verdient.” Moeder Mabinty - kinderdorp Makeni, Sierra Leone *) Bron: Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

40

Noodhulp Ebola 2014 Doelstellingen

Noodhulp bieden aan de getroffen families, bewustzijn creëren en daarmee het aantal besmettingen vertragen.

Kosten

Het noodhulpbudget van SOS Children’s Villages International voor ebola-bestrijding is begroot op € 1.900.000. In Nederland haalden we daarvoor € 335.412 op, waarvan in 2014 € 83.669 in West-Afrika is besteed.

Voorzieningen & Beneficianten

9.000 mensen

Loopt sinds

2014

“Terwijl ik vocht voor mijn leven in de Ebola Treatment Unit, werd mijn veertienjarige dochter verstoten door familie, vrienden, buren en zelfs haar vader. Ze moest op straat leven. Vlak voor kerst kon ik haar gelukkig weer in mijn armen sluiten. Nu kan ik kinderen als zij helpen." Salome Tomah, ebola overlevende die zich nu inzet voor de kinderen in het Care Centre

Bijdrage overige noodhulpprogramma’s in 2014 SOS Kinderdorpen Nederland steunde nog drie noodhulpacties

Zuid-Soedan: € 100.719

Syrië: € 88.610

41

Filipijnen: € 59.307

5. ONS WERK IN NEDERLAND Hoe we samen bouwen aan onze missie Wat we wereldwijd kunnen doen voor kwetsbare kinderen en families begint in landen als Nederland waar donateurs, stichtingen, organisaties en overheden bereid en in staat zijn kwetsbare kinderen, families en gemeenschappen te steunen. Alleen als we donaties ontvangen, kunnen we kinderen helpen. In Nederland richten we ons daarom op het werven van fondsen en het vergroten van het draagvlak van onze missie.

5.1 Fondsenwerving 2014 is voor SOS Kinderdorpen een uitdagend jaar gebleken wat betreft fondsenwerving. Op basis van de positieve resultaten op eigen fondsenwerving in 2013, hadden we voor 2014 een verdere ambitieuze groei begroot. Juist omdat zo veel kinderen onze hulp nodig hebben. Helaas hebben we deze groei niet kunnen realiseren en zijn onze inkomsten zelfs gedaald. Belangrijkste oorzaken van deze daling zijn tegenvallende inkomsten uit nalatenschappen, minder inkomsten uit noodhulpacties en minder grote eenmalige giften, die we in 2013 wel hebben ontvangen. Ook het sluiten van grote partnerships met bedrijven bleek lastiger; er werden in het verslagjaar wel meer partnerships gesloten, maar voor lagere bedragen. Dat onze bestaande donateurs ons trouw zijn blijven steunen en in totaal hun bijdrage hebben verhoogd, maakt ons daarom extra trots en blij. Het laat zien dat de donateurs onze overtuiging delen: dat familie de basis voor een kind is. De koers die we in 2012 hebben ingezet; een koers van samenwerking, een inspirerend verhaal en het leren innoveren, hebben we in 2014 verder uitgebouwd. De boodschap ‘Familie is je basis’ raakt goed bekend en daardoor hebben we nieuwe kansen ontdekt om mensen en bedrijven aan ons te binden en te inspireren. Het familiebedrijvennetwerk, de familiefotocompetitie en de documentaire met Prinses Margriet en Jan Smit zijn hier mooie voorbeelden van en worden op de komende pagina’s verder besproken. We vinden het zeer belangrijk dat onze donateurs vertrouwen in ons hebben. Naast dat we aan alle wettelijke regels voldoen, zorgen we er in alles voor om op een verantwoorde wijze fondsen te werven. We passen de VFI gedragscode toe, hebben een CBF-Keurmerk, een ANBI-status en we informeren onze achterban nauwgezet over de besteding van de gelden.

Gedragscode Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is lid van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) en hanteert de CBF-gedragscode. Kernbegrippen in deze code zijn respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Dat betekent dat we zoveel mogelijk middelen besteden aan het helpen van kinderen en dat we hier op een eerlijke, juiste en volledige manier verantwoording over afleggen aan onze achterban. ANBI-beschikking De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dat betekent dat we voldoen aan de eisen die de Belastingdienst stelt aan goede doelen, waardoor giften van donateurs en bedrijven fiscaal aftrekbaar zijn en wij geen belasting betalen over schenkingen en nalatenschappen.

42

Vier donateursgroepen 1. Particulieren In 2014 hebben we alle zeilen moeten bijzetten op het gebied van particuliere fondsenwerving. 103.184 donateurs hebben in het afgelopen jaar een gift gedaan, tegenover 109.923 in 2013. Hoewel het totaal aantal actieve donateurs licht is gedaald, zijn de inkomsten ten opzichte van 2013 met 1% gestegen. De gemiddeld hogere gift per donateur kwam onder andere door de toename van het aantal kindsponsoren met 1.188. Dit is een stijging van 41% ten opzichte van 2013. We hebben dit te danken aan twee grote TV-campagnes en twee belacties, waarbij we veel donateurs hebben gesproken: 2.370 donateurs hebben ervoor gekozen om hun maandelijkse bijdrage te verhogen of een kind te sponsoren. In totaal heeft SOS nu 4.055 actieve kindsponsoren. We zijn er desondanks in 2014 niet in geslaagd om onze groeiambitie voor de particuliere markt te realiseren. Een lager aantal nieuwe donateurs ligt hieraan ten grondslag. Het percentage donateurs dat opzegde, is licht gedaald ten opzichte van 2013. Kindsponsoren Om meer inzicht te krijgen in de motieven van de nieuwe kindsponsoren en feedback te vragen over de informatie die ze vanuit SOS Kinderdorpen hebben ontvangen, hebben we in 2014 een enquête uitgestuurd naar een selectie van 1.275 nieuwe kindsponsoren – waaronder ook nieuwe kindsponsoren die zich naar aanleiding van de najaarscampagne 2013 hadden aangemeld. 25% van de ontvangers reageerde. Hieruit hebben we geleerd dat het huidige programma positief wordt ontvangen en hebben we concrete suggesties voor aanscherpingen in onze communicatie gekregen.

“Ik heb alles wat ik wil, zij bijna niks. Ik heb 2 jaar gespaard en geef het weg aan mensen die het echt nodig hebben.” Rayan Khairi (10 jaar):

“Als iedereen die het kan een kind sponsort, is het wellicht mogelijk alle kinderen die hulp nodig hebben ook daadwerkelijk te helpen en het zo met zijn allen goed te hebben op deze wereld.” Familie de Jong

“Als gezin hebben wij besloten om niet langer sinterklaascadeautjes aan elkaar te geven, maar in plaats daarvan een kind dat het niet zo goed heeft als wij, te ondersteunen.” Familie Riksten

“We hebben het hier zo goed, ik wil graag mijn rijkdom delen. En we hebben drie kleine kinderen die ik graag op deze manier in contact wil brengen met een kind aan de andere kant van de wereld. SOS Kinderdorpen staat dicht bij hun belevingswereld.” Familie Bloemendaal

43

Werving met partners Hoewel deur aan deurwerving nog altijd een belangrijk wervingskanaal voor ons is, zijn we altijd op zoek naar alternatieve manieren om donateurs te werven. Zo hebben we de werving op passende locaties; zoals bij Prénatal, LEGO World en V&D, in 2014 doorgezet en verder vergroot. De nieuwe donateurs ontvingen bij aanmelding een kleine attentie. In het verslagjaar hebben we bovendien een aantal nieuwe acties uitgeprobeerd om donateurs op een aansprekende wijze te werven in samenwerking met bedrijfspartners. Voorbeelden hiervan waren de samenwerking met kledingmerk By-Bar, &samhoud places en Sissy-Boy, van wie laatstgenoemde ons SOS familie cadeau heeft verkocht. Deze acties zijn positief ontvangen en hebben geholpen om potentiele donateurs te bereiken. Alhoewel het totaal aantal donateurs door deze acties nog klein is, hebben we veel geleerd waar we in 2015 op kunnen doorbouwen. Directe communicatie met onze donateurs In 2014 hebben we ons gericht op het verder uittesten en opschalen van de twee-traps-werving en we hebben meerdere malen direct mailings en e-mail nieuwsbrieven verstuurd aan onze donateurs. Een korte samenvatting: Twee-traps-werving Twee-traps-werving is communicatie waarbij het eerste contact online plaatsvindt. In het verslagjaar hebben we drie acties met variërende concepten en doelgroepen gerealiseerd, waarbij het eerste contact online plaatsvond. We zien dat deze vorm van werving potentie heeft en gaan verder verkennen hoe we schaalvergroting kunnen realiseren. Direct mailings Bij bijzondere gebeurtenissen of nieuwe programma’s ontvangen onze donateurs informatie of een specifiek giftverzoek van ons. Dit gaat per telefoon of per post. In 2014 stuurden we in totaal negen direct mailings uit met onder meer bouwupdates uit nieuwe kinderdorpen, verzoeken voor noodhulpbijdrage en berichten over kinderdorpen/kinderen die de donateur sponsort. E-mail nieuwsbrief Iedere maand brengen we met onze e-mail nieuwsbrief 65.000 mensen op de hoogte van het laatste nieuws over onze projecten en programma’s. In 2014 stuurden we in totaal 12 nieuwsbrieven uit met daarin onder andere de vraag om noodhulpbijdrage, een uitnodiging om mee te doen aan de familie tekenwedstrijd, de enquête en diverse informatiemails over onze programma’s en verhalen van SOS kinderen.

44

2. Bedrijven In 2014 zetten ruim 150 bedrijven zich in voor onze organisatie: van eenmanszaken tot multinationals en van familiebedrijven tot bedrijfsstichtingen. Het aantal partners is toegenomen, het gemiddelde giftniveau lag echter lager. Het zorgde ervoor dat onze inkomsten met 11,0% slonken ten opzichte van 2013. We zien een grote verscheidenheid in onze samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven. Dat is met name ingegeven door de uiteenlopende doelstellingen die bedrijven hebben, naast het verwezenlijken van maatschappelijke impact. Deze doelstellingen variëren van het creëren van betrokkenheid onder hun medewerkers tot het betrekken van hun klanten bij hun maatschappelijke activiteiten, en van het bijdragen aan het bedrijfsimago tot het onderschrijven van hun merkwaarden en merkbeleving. Ondanks de daling van inkomsten zijn we zeer trots op de bedrijven die zich aan ons verbonden hebben en die wij onze partners mogen noemen. Mooie acties van belangrijke partners Zo werden er in het verslagjaar dankzij de betrokkenheid en inzet van de medewerkers van BrandLoyalty, AMC, Marel en Dr. Oetker bijzondere fondsenwervende acties georganiseerd. In 2014 konden we tevens een aantal mooie marketingacties uitvoeren, waaronder met COOP Supermarkten in samenwerking met de Oranje Paprika Vereniging, met ICI PARIS XL, &samhoud places en met C&A. Zij zorgden met hun acties niet alleen voor financiële bijdragen aan ons werk, maar ook voor waardevolle zichtbaarheid bij een groot publiek. Als onderdeel van het partnership met Lego waren we voor de tweede maal succesvol aanwezig op LEGO World, waar we meer dan 300 nieuwe donateurs voor ons werk wisten te enthousiasmeren. Daarnaast konden we ook weer rekenen op de steun van onze trouwe partners 100%NL magazine, ITdonations, Deviant en Danone Research. Nieuwe partners waarmee we bijzondere acties initieerden waren onder anderen Corendon, Afas Personal en Prénatal. Bedrijvennetwerken In 2014 hebben we twee bedrijvennetwerken opgezet; een familiebedrijvennetwerk met de propositie ‘Families voor families’ en een supporter netwerk voor het MKB. Meer over deze belangrijke netwerken op p. 51. Oranje Kanjer: actie van COOP en Oranje Paprika Vereniging COOP heeft in 2014 met een statiegeldactie geld ingezameld voor SOS Kinderdorpen. De actie was gekoppeld aan een consumentencampagne ter promotie van oranje paprika’s: de Oranje Kanjer. Tijdens deze campagne konden consumenten punten sparen op de actieverpakking van oranje paprika’s en zo een privéconcert winnen van SOS ambassadeur Jan Smit.

“We zijn ontzettend trots dat we met deze acties hebben bijgedragen aan het werk van SOS Kinderdorpen voor kinderen zonder veilig en liefdevol thuis. We hebben een prachtig bedrag van € 45.252,- opgehaald dat besteed wordt aan de bouw van een nieuw SOS kinderdorp in Yamoussoukro, Ivoorkust.” Yvonne van Asselt ondersteunde de promotie en statiegeldactie vanuit de marketing communicatie afdeling van COOP.

45

3. Bijzondere giften en nalatenschappen Jaarlijks ontvangen we bijzondere en substantiële bijdragen waarmee donateurs het leven van veel kinderen een blijvend positieve wending geven. Het oprichten van een Fonds op Naam, het aangaan van een schenkingsovereenkomst of het opnemen van SOS Kinderdorpen in een testament zijn voorbeelden van bijzondere giften. In 2014 ontvingen wij minder inkomsten dan het jaar daarvoor uit deze bijzondere giften. Gelukkig kwam dit niet doordat onze belangrijke donateurs ons minder trouw zijn, maar de belangrijkste oorzaak hiervan is te herleiden naar twee uitzonderlijk grote incidentele giften die in 2013 zijn ontvangen. Bijzondere giften Met een Fonds op Naam dragen donateurs op een heel persoonlijke wijze bij aan de toekomst van de kinderen. Zo spreken wij af waar het geld uit het fonds aan wordt besteed en zoeken wij projecten die aansluiten bij de doelstellingen en wensen van de donateurs. Soms is de besteding van de donatie heel specifiek, zoals in het geval van het Doris Tuapante Fonds, die het SOS kinderdorp Bogota in Colombia steunt. “Vaak schuilen achter specifieke wensen heel bijzondere persoonlijke verhalen en motivaties. Maar er zijn ook mensen die liever generiek geven en ons wereldwijde werk steunen. ‘Jullie weten het beste waar jullie het geld goed kunnen gebruiken’ is een uitspraak die ik vaak hoor. Een enorm compliment aan ons en onze organisatie!” Sandra Sahusilawani, manager bijzondere giften

46

Natuurlijk zijn er ook mensen die liever op de achtergrond of anoniem willen blijven. Wij respecteren die wens van de donateur. Wat ons bindt is het grotere doel: samen betrokken zijn bij het lot van kinderen. De bijzondere, vaak jarenlange betrokkenheid van onze donateurs vraagt om persoonlijke aandacht. Daarom hebben Sandra Sahusilawani, Frederieke Assink en Daan Meurer ook in 2014 persoonlijk contact met deze donateurs onderhouden én spraken zij met mensen die voornemens zijn om SOS Kinderdorpen in hun testament op te nemen.

Fonds op Naam

Bestemming

Bijdrage 2014

Doris Tuapante Kinderfonds

Bogota, Colombia

€ 6.165

Adriana Fonds

Verschillende kinderdorpen wereldwijd

€ 15.000

SOS Jongeren Studie Fonds

Mussoori Higher Study Program, India Familieversterkend programma, Ghana

€ 10.000

Urafiki Fonds

SOS kinderdorp Kisumu, Kenia

€ 10.000

Richard Braun Foundation

Wereldwijde werk

€ 4.000

Casa Catherina en Morelia Fonds

SOS kinderdorp Morelia, Mexico

€ 10.800

Vincent Dijk Fonds

SOS kinderdorp Yammoussoukro, Ivoorkust

€ 7.000

Eric Kuster Children Development Fund

Steun aan 14 kinderen wereldwijd

€ 14.000

Eenhoorn Fonds

Wereldwijde werk

€ 11.199

Fonds het Vangnet

Investering in renovatie in familiehuizen in Musssoori, India

€ 108.480

Stichtingen en vermogensfondsen Wij maken ook projectvoorstellen en rapportages voor vermogensfondsen en stichtingen. Deze donateurs ondersteunen SOS Kinderdorpen vanuit hun statutaire doelstellingen. Zoals de Turing Foundation en de ASML Foundation, die ernaar streven om kinderen en jongeren onderwijs te bieden dat hen structureel kan helpen. En het Gieskes Strijbis Fonds dat ons ‘Red mijn Moeder’ project gaat steunen, om het risico op baarmoederhalskanker te reduceren. Enkele fondsen waar SOS Kinderdorpen mee samenwerkt:

Nalatenschappen Ook in 2014 hebben wij weer meer projecten kunnen uitvoeren en kinderen kunnen helpen door tientallen mensen die geld aan ons nalieten. Hun nalatenschap heeft enorme impact op het leven van kinderen. Hoewel het aantal nalatenschappen nagenoeg gelijk bleef, daalden de totale inkomsten met € 0,4 miljoen. In 2014 kwam 13,6% van onze inkomsten uit nalatenschappen. Met deze nalatenschappen laten mensen hun zorg en betrokkenheid voortleven en geven ze kinderen een mooie toekomst. Wij zijn deze mensen enorm dankbaar voor hun zeer bijzondere betrokkenheid.

47

Uit onze ervaring blijkt dat, naast de bij ons bekende donateurs, steeds vaker ook niet- donateurs, besluiten om SOS Kinderdorpen in hun testament op te nemen. Een bijzondere ontwikkeling waar wij erg blij mee zijn. Mede daarom hebben wij in 2014 voorbereidingen getroffen om de komende jaren beter zichtbaar en vindbaar te zijn voor deze doelgroep, zodat ook niet-donateurs steeds vaker aan de kinderen van SOS Kinderdorpen denken bij het opstellen van hun laatste wens. Een Fonds op Naam kan bij leven, maar ook bij testament worden opgericht. Zo hebben we in 2014 een onderhandse overeenkomst afgesloten voor een Fonds op Naam, dat opgericht wordt bij overlijden van het echtpaar. Omdat zij specifieke wensen hebben rondom de bestemming van de gelden en de looptijd van de besteding van de toekomstige nalatenschap was dit de meest gepaste vorm.

4. Institutionele donoren In 2014 hebben wij van de Nederlandse overheid en de Europese Unie bijdragen ter waarde van bijna € 3,0 miljoen ontvangen. In totaal zijn de inkomsten vanuit institutionele fondsen in 2014 daarmee ruim 14% gestegen ten opzichte van de inkomsten in 2013. We hebben, ondanks de stijging, in 2014 uiteindelijk minder voorstellen bij institutionele donoren kunnen uitzetten dan we oorspronkelijk van plan waren. De reden hiervoor is dat we in het verslagjaar stevig ingezet hebben op het voortzetten van de financieringsrelatie met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Zo hebben we gesprekken met verschillende organisaties gevoerd om in een alliantie tot een aanvraag te komen. Uiteindelijk hebben we moeten concluderen dat de programmatische verwachtingen van het ministerie onvoldoende aansluiten bij de expertise en ervaring van SOS Kinderdorpen, en zijn de oriënterende gesprekken met andere organisaties afgebroken. We hebben drie voorstellen gedaan aan institutionele vermogensfondsen en ingetekend op zes ‘calls for proposal’ van de Europese Commissie. Eind 2014 is ons voorstel ten behoeve van vakonderwijs in Guinee Bissau goedgekeurd, met een bijdrage van bijna € 700.000 voor vier jaar.

Nationale Postcode Loterij (NPL) Met ruim € 300 miljoen per jaar steunt de NPL 90 goede doelen, waaronder SOS Kinderdorpen. Zij zijn voor ons een zeer belangrijke partner. Niet alleen vanwege de jarenlange steun aan onze organisatie en de jaarlijkse bijdrage van maar liefst € 1.350.000, maar ook omdat zij ons werk onder de aandacht van het grote publiek brengen. In 2014 hebben wij meerdere malen in verschillende media de mogelijkheid gekregen ons verhaal te vertellen. Onder meer op televisie bij RTL4 in Koffietijd, in een mooi inhoudelijk artikel in het weekblad de Elsevier en met een paginagrote advertentie in het Financieele Dagblad. De samenwerking tussen de Nationale Postcode Loterij en een goed doel wordt elke vijf jaar door hen geëvalueerd. In 2014 hebben we samen stilgestaan bij onze relatie, financiële positie en gezamenlijke doelstellingen van het partnership. SOS Kinderdorpen heeft deze evaluatie wederom succesvol doorlopen en we zijn blij dat we weer verzekerd zijn van een structurele bijdrage voor de komende vijf jaar. Ook van de mogelijkheid om extra trekkingen en een droomfondstrekking in te dienen hebben wij in 2014 gebruik gemaakt. Helaas zijn beiden niet toegekend. We hebben echter positieve feedback gekregen op de voorstellen en zullen in dezelfde lijn doorgaan om in de toekomst extra toekenningen te realiseren. “Jaarlijks kunnen goede doelen een aanvraag indienen voor een extra bijdrage voor een specifiek project. Elk jaar zijn er veel meer aanvragen dan middelen, maar gelukkig komen alle goede doelen waarmee we een langdurige relatie hebben wel een keer aan bod. Zo heeft de NPL bijgedragen aan de bouw van de kinderdorpen Kisumu in Kenia, Kumasi in Ghana en het ‘Red mijn Moeder’ project” Judith Lingeman, Hoofd Goede Doelen NPL

48

Belangrijke netwerken om ons heen Vrouwen Bouwen Vrouwen Bouwen is een netwerk van betrokken en ondernemende vrouwen die zich sinds 2007 vol enthousiasme inzetten voor ons werk. Zij organiseren jaarlijks tal van acties, zoals bijzondere lunches, om draagvlak te creëren en fondsen te werven voor SOS Kinderdorpen. Het netwerk is een initiatief van Tineke de Groot en wordt sinds half 2014 met veel enthousiasme gecoördineerd door Gertine Brouwers. Het SOS kinderdorp Yamoussoukro in Ivoorkust is het tweede project dat dit netwerk van ondernemende vrouwen heeft geadopteerd. In 2014 zette Vrouwen Bouwen zich actief in om fondsen te werven voor programma’s in en rondom dit nieuwe kinderdorp. Tineke de Groot inspireerde in het voorjaar een groep van 30 vrouwen om acties te organiseren, zodat kinderen in Yamoussoukro naar school kunnen. Daarnaast ondersteunt Vrouwen Bouwen met het familieversterkend programma ‘vrouwen in de gemeenschap’. “25 Jaar geleden maakte ik voor AVRO televisie kennis met SOS Kinderdorpen op Haïti en werd meteen gegrepen door de manier waarop kinderen, die er helemaal alleen voor staan in de wereld, een familie krijgen. Door de jaren heen ontmoette ik fantastische SOS moeders die de vaak getraumatiseerde kinderen een veilig en liefdevol thuis geven. Mede uit solidariteit met die indrukwekkende SOS moeders, ontstond 7 jaar geleden in ons land "Vrouwen Bouwen", een netwerk van enthousiaste en betrokken vrouwen die op allerlei manieren fondsenwerven en zo meebouwen aan een toekomst voor deze kinderen.” Tineke de Groot, initiatiefnemer Vrouwen Bouwen, lid Raad van Advies

Vrijwilligers Of het nu gaat om het organiseren van acties, het inzetten van expertise of om praktische hulp: onze vrijwilligers zijn van onschatbare waarde. SOS Kinderdorpen heeft een groep van 677 vrijwilligers die zich in de afgelopen jaren aan ons werk hebben verbonden, waarvan 80 personen zich in 2014 actief hebben ingezet. Om te zorgen dat onze trouwe en nieuwe vrijwilligers zich geïnformeerd, betrokken en gewaardeerd voelen, zijn er in het verslagjaar twee bijeenkomsten georganiseerd. Op deze momenten werden nieuwe acties en ontwikkelingen besproken en hebben we hen geholpen met de ontwikkeling van hun presentatievaardigheden. Daarnaast zetten vijf vrijwilligers zich één dan wel twee dagen per week in op ons kantoor, om ons vol energie te ondersteunen met allerhande werkzaamheden.

"SOS Kinderdorpen investeert in de toekomst van kinderen en leert hun wat een liefdevol thuis betekent. Hieruit haal ik al heel veel jaren inspiratie om mij, waar het maar kan, in te zetten voor dit goede doel." SOS Vrijwilliger Leo Reitsma

49

Scholen en religieuze instellingen In 2014 hebben we wederom Nederlandse basisschoolkinderen op laagdrempelige wijze betrokken bij ons werk, onder andere met de SOS Familie tekenwedstrijd. Dit leverde meer dan 1.000 prachtige en ontroerende tekeningen op van kinderen over hun families. Ook hebben we aan de hand van deze actie veel leerkrachten laten kennismaken met ons lespakket. Voor het eerst hebben we kerken en religieuze instellingen op specifieke wijze benaderd en gevraagd om hun achterban te mobiliseren in de strijd tegen ebola. Zij ontvingen een aparte noodhulpmailing met daarin collectedoosjes. De reacties hierop waren positief en het leverde een lichte stijging op in het aantal giften vanuit deze groep.

Sponsorloop voor SOS Op Koningsdag liepen de leerlingen van de Juliana van Stolbergschool in Waalwijk een sponsorloop voor SOS Kinderdorpen. De enthousiaste kinderen, zelfs de peuters liepen mee, hebben onder grote belangstelling van hun ouders het fantastische bedrag van € 5.411,55 bijeengebracht. Ook voor het huidige schooljaar hebben ze drie acties voor SOS gepland.

50

Lucy (5) van de OBS Usquert, maakte deze prachtige tekening en is daarmee één van de winnaars van de SOS Familie tekenwedstrijd geworden: 'Ik vind het leuk in huis. Ik vind het fijn dat we familie hebben en dat we een tafel hebben met popjes. Ik vind het fijn dat er vriendjes komen spelen. En oma komt soms ook.”

Families voor families Vanuit de strategie ‘Familie is je basis’ hebben wij de propositie ‘Families voor families’ ontwikkeld. In 2014 hebben wij de basis gelegd voor een netwerk van familiebedrijven, die net als wij geloven dat kinderen overal ter wereld horen op te groeien in een familie. Op 1 oktober organiseerden wij samen met onze partner &samhoud places het eerste familiebedrijvendiner. Samen met 10 familiebedrijven spraken wij over uitdagingen, gedeelde waarden en de overdracht op de volgende generatie. De avond betekende de kick-off van het familiebedrijvennetwerk en leverde direct vijf toezeggingen op om families te steunen in Tsjaad. In 2015 hebben wij de ambitieuze doelstelling om 20 familiebedrijven als familiepartner aan SOS Kinderdorpen te verbinden. “Als familiebedrijf spreekt ‘Familie is je basis’ ons zeer aan. Het past bij onze bedrijfscultuur en onze producten. Het zou fantastisch zijn wanneer meer familiebedrijven zich zouden willen aansluiten om de meest kwetsbaren onder ons, kinderen, een betere toekomst te bieden via SOS Kinderdorpen.” Thomas Fassin van Royal Thomas Fassin BV en Katja Fassin BV

Supporter netwerk In het verslagjaar hebben we speciaal voor het MKB een supporter netwerk opgezet. Voor een vast bedrag van € 200 tot € 1000 per maand kan een bedrijf hiervan lid worden en onderdeel uitmaken van een netwerk van maatschappelijk betrokken ondernemers. Het werven van supporters start per 2015.

51

5.2 Communicatie Communicatiebeleid Informeren, inspireren en activeren. Dit zijn de kernwoorden die wij in ons hoofd hebben als we communiceren. We hebben een sterke focus op het raken van de harten van mensen in onze doelgroepen en hen te activeren om SOS Kinderdorpen te steunen of anderszins te supporten. De belangrijkste kwantitatieve doelstellingen waren dan ook het vergroten van onze propositiebekendheid (Familie is je basis) en naamsbekendheid. In 2014 hebben we ons bereik vergroot door een breed publiek te informeren met een documentaire over SOS Kinderdorpen. Het gericht campagnevoeren op specifieke doelgroepen liep ondertussen ook door. Daarnaast bleef het belangrijk om de uitgangspunten zoals merkpositionering en merkwaarden zichtbaar te laten zijn en door te voeren in al onze communicatiekanalen.

De focuspunten in ons communicatieplan van 2014 waren: 1. Synergie: eenduidigheid in onze boodschappen en het integreren van de belangrijkste communicatiemomenten. Focus op 2 grote campagne momenten in het voorjaar en het najaar. 2. Persoonlijk: stimuleren van persoonlijke dialoog met onze donateurs via diverse kanalen, nadruk op warm en persoonlijk contact en het benadrukken van het belang van familieliefde ver weg en dichtbij. 3. Verhalen delen: bestaande en potentiële donateurs betrekken in de resultaten van onze programma´s door het blijven vertellen en delen van onze verhalen. 4. Open en interactieve communicatie met onze achterban: we geven altijd terugkoppeling over de bestedingen van donaties en de voortgang van programma’s, ook wanneer het lastige situaties of moeilijk lopende projecten betreft. We streven naar goede voorlichting en duidelijke informatie. Ons streven is om binnen 48 uur te reageren op vragen of opmerkingen die we via het serviceteam per mail of telefoon ontvangen.

Communicatie stakeholders Voor ons is een goede relatie met onze donateurs essentieel. We informeren hen over ons werk en onze projecten en wanneer zij een specifiek programma steunen, geven we periodiek terugkoppeling over de besteding van hun donaties. We vertellen over hoogtepunten, zoals de opening van een nieuw kinderdorp of het hoge slagingspercentage op één van onze SOS scholen. Maar ook als ons werk minder voorspoedig verloopt, zoals de vertraging van de bouw van het kinderdorp in Santa Cruz del Quiché, communiceren we dit met onze achterban. We zijn ervan overtuigd dat eerlijke voorlichting over de problematiek en de uitdagingen voor onze medewerkers in het veld tot meer begrip voor ons werk leidt. Dialoog en interactie We willen graag weten wat onze achterban vindt en verwacht. We hebben ons ten doel gesteld om via social media binnen het uur te reageren op posts en berichten. Daarnaast blijft persoonlijk contact ook essentieel. Ons service team heeft dagelijks contact met mensen die ons werk steunen: donateurs, vrijwilligers, bedrijven en stichtingen. We streven ernaar om binnen 48 uur te reageren op vragen die via het serviceteam binnenkomen. Prestatie en evaluatie De strategie om te allen tijde terugkoppeling te geven over de bestedingen van donaties en de voortgang van programma’s heeft een positief effect op de relatie met onze achterban. Keer op keer merken we aan de reacties hoezeer men dit waardeert. Bovendien maakt het dat we elkaar beter leren kennen en dat donateurs makkelijker contact met ons opnemen. In geval van klachten hebben we een protocol dat strak wordt nageleefd dat we in hoofdstuk 5.3 – p.57 verder bespreken.

52

Daarnaast hebben we de communicatiedoelstellingen meetbaar gemaakt, zodat we ook inzichtelijk krijgen of de herkenbaarheid en naamsbekendheid is toegenomen. Zie onderstaand een aantal van de behaalde resultaten van onze communicatiedoelen van 2014 ten opzichte van 2013.

CIJFERS COMMUNICATIE

2014

ranking naamsbekendheid volgens ChariBarometer*

e

25 plaats

28 plaats

ranking donatievoorkeur (geholpen) volgens ChariBarometer*

26 plaats

42 plaats

# volgers Facebook

10.776

7.361

# volgers Twitter

3.697

-

3,6 miljoen

2,6 miljoen

€ free publicity waarde

2013

* Charibarometer: Jaarlijks onderzoek (sinds 1988) naar bekendheid en waardering van 114 organisaties (goede doelen) uitgevoerd door Mediad Groep, te Rotterdam.

Campagnes Geef een kind een familie cadeau In het najaar van 2013 startten we een campagne om kindsponsoren te werven, vanuit het idee ‘het mooiste cadeau dat je een kind kunt geven, is een familie cadeau’. Deze hebben we wegens succes tweemaal herhaald in 2014. We zijn daarvoor een samenwerking met retailpartner Sissy-Boy aangegaan. Via de verkoop van het familiecadeau in hun filialen ontvingen we een afdracht voor ons werk en konden we mensen laagdrempelig kennis laten maken met de mogelijkheid een SOS kind te sponsoren. De campagne werd ondersteund door een tv-spot, online bannering en sociale media en heeft geleid tot een stijging van de top-of-mind-awareness en naamsbekendheid van SOS Kinderdorpen. Het aantal kindsponsoren dat we hebben kunnen werven, is minder groot dan we hadden verwacht.

Documentaire Thuis bij SOS Kinderdorpen Het werkbezoek van onze Beschermvrouwe Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet en onze ambassadeur Jan Smit was een hoogtepunt in 2014. Zij bezochten samen het familieversterkend programma en het kinderdorp in Tema, Ghana. De reis leidde tot een documentaire van 40 minuten, die op 29 december is uitgezonden bij AVROTROS. We bereikten een grote kijkersgroep via tv (primair 326.000 kijkers) en het werkbezoek is goed door de media opgepakt. Het heeft geleid tot veel gratis publiciteit (met een mediawaarde van € 625.097) met onder andere een item in RTL Boulevard op RTL 4 en exclusieve aandacht in het blad Royalty; een persoonlijk interview met Prinses Margriet over haar bezoek aan de projecten van SOS Kinderdorpen in Ghana.

Communicatiemiddelen SOS Familie Magazine Passend bij de merkbeleving en de propositie ‘Familie is je basis’ is in 2014 gekozen voor het ontwikkelen van het SOS Familie magazine. Deze verschijnt twee keer per jaar (april en september) en is in de plaats gekomen van de SOS krant. Het nieuwe ontwerp vergroot de leesbaarheid en het standaard formaat zorgt voor een goedkoper productieproces. In 2014 hebben 110.000 donateurs en andere relaties het magazine met achtergronden, resultaten, interviews en andere inspirerende verhalen ontvangen.

53

Website Op onze website is alle informatie over onze organisatie en onze programma’s te vinden. In woord, beeld en geluid. Ook ons SOS Familie magazine, ons korte jaaroverzicht en ons jaarverslag zijn hier digitaal te lezen. 235.424 unieke bezoekers bezochten onze website soskinderdorpen.nl, een stijging van 23% ten opzichte van 2013. Het leverde 2.408 nieuwe donateurs en kindsponsoren op, een stijging van 38% ten opzichte van 2013. TV-commercial De bestaande TV-commercial, om kindsponsoren te werven, is in 2014 hergebruikt om zo efficiënt mogelijk met onze middelen om te gaan. Door de commercial uit 2013 in te korten, konden we deze bovendien vaker uitzenden en hiermee kosten besparen. Social Media Twitter, Facebook, LinkedIn: social media zijn voor SOS Kinderdorpen belangrijke kanalen binnen de communicatiestrategie. Daarom is in 2014 een aparte social media strategie geschreven, waaruit een communicatiemodel is ontwikkeld onder de titel ‘social spectrum’. Dit is een manier om met alle communicatie die we versturen maximaal bereik te genereren. Tijdens campagnes zetten we ook Facebook actief in om naast het genereren van likes ook echt donateurs te werven. Dit stond in 2014 nog in kinderschoenen, maar wordt in 2015 aan de hand van een concreet fondsenwervend Social Media plan verder uitgebouwd. Jaarverslag Een overzicht met alle informatie over onze resultaten en een financiële verantwoording. Met ons jaarverslag 2013 behaalden we een Top 10 notering bij De Transparant Prijs, van de 145 deelnemende instanties, voor het meest open en aansprekende jaarverslag. Evenementen Op Wereld Familiedag organiseerde SOS Kinderdorpen het jaarlijkse Familiedebat. Dit keer over het thema kinderen en armoede, want juist in Nederland leven bijna 400.000 kinderen onder de armoedegrens. “Dat is erg veel voor een rijk land als Nederland”, meent deelnemer aan het debat kinderombudsman Marc Dullaert. Met vier andere prominenten uit de kinder- en armoedezorg, waaronder Annemarie van Gaal, debatteerde de Nederlandse kinderombudsman om te komen tot praktische oplossingen. “Zie kinderen als diamanten en investeer daarin,” zo pleit kinderombudsman Marc Dullaert. Op 20 november, de Internationale Dag van de rechten van het Kind, organiseerde SOS Kinderdorpen een ander bijzonder evenement: Kinderen in de Kamer. 85 basisschoolleerlingen gingen in de Eerste Kamer het debat aan met kinderombudsman Marc Dullaert over de rechten van het kind en het belang van familie. Want kinderen moeten het recht hebben om mee te praten over de zaken die hen aangaan. En daar stemden de kinderen in de kamer dan ook unaniem vóór.

54

Media Gratis publiciteit Met een goede mix van verschillende media; van regionale tot landelijke media en van Radio 1 tot RTL Boulevard, willen we een zo groot mogelijk bereik genereren. We hebben in 2014 een free publicity waarde behaald van 3,6 miljoen euro. Dit is een stijging van 38% ten opzichte van 2013. Dit is het resultaat van verschillende activiteiten: het uitsturen van persberichten over relevante acties en actualiteiten, interviews, persreizen, de inzet van ambassadeurs en door de persaandacht rondom het werkbezoek en de documentaire van Prinses Margriet en Jan Smit. De persreis naar Kumasi en Tema, Ghana in maart 2014 leidde tot een exclusief, kwartaallang partnerschap met weekblad Margriet, bestaande uit een prachtig artikel van de hoofdredacteur en het doneren van de inkomsten uit de wekelijkse bel- en winacties. Het weekblad Margriet heeft ervoor gekozen de fondsen in te zetten voor de bouw van een speeltuin in kinderdorp Kumasi in Ghana. Daarnaast zijn we een samenwerking aangegaan met het maandblad Zin. Naast een mooi artikel over ons werk in Ghana, organiseerde Zin met SOS Kinderdorpen een speciale avond tijdens de jaarlijkse Winterparade in Amsterdam. In 2015 is SOS Kinderdorpen vaste partner voor de bel- en winactierubriek in het blad. Maandblad JAN publiceerde in het zomernummer een groot interview (4 spreads) met oud-SOS kind Ceu Goncalves en SOS Kinderdorpen was het goede doel van de maand december in maandblad Happinez. Gesponsorde media Naast het realiseren van gratis publiciteit maken we, tegen een zo laag mogelijk tarief, gebruik van gesponsorde media in de vorm van advertenties, banners en radio- en tv-spots van partners. Onze dank gaat wederom uit naar Funda, sinds jaren onze loyale partner voor gratis online bannering. 100%NL Magazine besteedde in diverse nummers uitgebreid aandacht aan ons werk en hanteerde daarbij een charitatief tarief. Onze media wordt tegen een gereduceerd tarief ingekocht door ons mediabureau.

Ambassadeurs Onze ambassadeurs zijn voor ons onmisbaar. Via hen leren veel mensen ons werk kennen. We vinden het belangrijk dat onze ambassadeurs met eigen ogen zien wat we doen. Zodat ze nog meer betrokken raken bij ons werk en ons verhaal kunnen delen. Onze ambassadeurs op een rij: Anky van Grunsven, Annemarie van Gaal, Hans van Breukelen, Henk Savelberg, Jan Smit, Winonah de Jong en Yvonne van Gennip. Van Ruud van Nistelrooy en Danielle Oerlemans hebben we 2014 afscheid genomen als ambassadeurs. Ruud wilde zich 100% richten op zijn eigen foundation en Danielle is met haar gezin verhuisd naar de Verenigde Staten. We danken hen voor hun jarenlange, trouwe en enthousiaste inzet.

Internationale Ambassadeurs Op internationaal niveau wordt ons werk gesteund door een netwerk van waardevolle vrienden, waaronder de Dalai Lama, Angelina Jolie en Koningin Noor van Jordanië.

55

Beschermvrouwe Al 30 jaar is Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden onze Beschermvrouwe. Ze bezocht kinderdorpen over de hele wereld. Tijdens haar werkbezoek in Tema, Ghana (2014) zag ze wederom het effect van ons werk.

“Kinderen die bij SOS Kinderdorpen een goede start in het leven hebben gekregen en kansen krijgen om verder te groeien, leveren vaak op hun beurt een positieve bijdrage aan hun eigen maatschappij.“ H.K.H Prinses Margriet

5.3 Bedrijfsvoering Mensen geloven in ons werk. Vertrouwen ons. Het is dankzij dat geloof en vertrouwen dat we wereldwijd zoveel kinderen en families een beter leven kunnen geven. Dat is iets waar we zuinig op zijn. Daarom doet onze organisatie er alles aan om zo professioneel en resultaatgericht mogelijk te werken. Tegen zo laag mogelijke kosten. Want hoe lager de kosten hoe meer kinderen en families we kunnen helpen. Interne organisatie Efficiëntie en kwaliteit zijn twee belangrijke pijlers in het werk van ons team op kantoor in Amsterdam. We hebben kwaliteit en efficiëntie om die reden structureel in ons werk geborgd door het optimaliseren van onze interne processen en het trainen en gebruiken van goed projectmanagement. Een medewerker is hiervoor een dag per week vrijgemaakt om werkprocessen te optimaliseren en met de teams te implementeren. Met deze manier van werken kan ons team meer werk verzetten en als resultaat daarvan meer kinderen wereldwijd steunen. Personeel in 2014 In 2014 werkten 35,5 fte bij ons op kantoor (43 medewerkers) waarvan 30% fulltime en 70% parttime, 16% mannen en 84% vrouwen. Daarnaast werken er vijf vrijwilligers bij ons op kantoor. Zij helpen onder meer onze collega’s van het serviceteam, versturen brieven en welkomstpakketten voor nieuwe donateurs en doen diverse ondersteunende en administratieve handelingen. Hun hulp is voor ons van grote waarde. Personeelsbeleid De kracht van onze organisatie wordt gevormd door de mensen die er werken. Uit intern onderzoek blijkt dat de betrokkenheid van onze medewerkers groot is en dat zij er trots op zijn om voor SOS Kinderdorpen te werken. Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich kunnen ontwikkelen, zodat ze hun talenten optimaal kunnen benutten. In 2014 is ons personeelsbeleid verder geprofessionaliseerd. Zo is bijvoorbeeld meer aandacht besteed aan trainingen en de ondersteuning van managers op diverse gebieden. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim lag in 2014 met 5,1% hoger dan vorig jaar (2013: 3,8%), een ontwikkeling die we goed in de gaten houden. Ons verzuimbeleid houdt onder andere in dat we ziektemeldingen zorgvuldig monitoren, advies en training verzorgen over het herkennen van en omgaan met verschillende soorten verzuim en een protocol hebben voor het melden en bespreken van verzuim met de medewerkers.

56

Verloop Het verloop in 2014 lag met 21% ruim hoger dan in 2013 (12%), toen het verloop relatief laag was in vergelijking met het langjarig gemiddelde. Daarnaast hebben we in 2014 een aantal tijdelijke medewerkers in dienst gehad in verband met de vervanging van zwangerschapsverloven. Salariëring Alle functies binnen onze organisatie zijn ingeschaald volgens de Hay-systematiek van Hay Group. Wereldwijd is dit een veel gehanteerde methode om functies financieel te waarderen. Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat conform de norm binnen de non-profit sector is. Deze salarissen liggen lager dan bij vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. Er worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het salaris van de directeur voldoet aan de VFI-norm (zie hoofdstuk 6.5 - Directie en toezicht, p.62). Relatiebeheer en klachten Alle vragen van onze donateurs komen binnen bij ons serviceteam, waar in 2014 drie medewerkers (2,4 fte) werkten. Zij staan mensen telefonisch te woord, doen de donateursadministratie, beantwoorden vragen, sturen geïnteresseerden op aanvraag informatie en behandelen klachten. Zij zijn de kracht van ons persoonlijke contact met onze achterban en kennen veel trouwe donateurs inmiddels persoonlijk. Klachten nemen we altijd serieus en beantwoorden we zo snel mogelijk. We werken met een klachtenprocedure waarbij duidelijke interne afspraken zijn gemaakt over de afhandeling van klachten. We vinden het belangrijk om hier accuraat, zorgvuldig en tijdig mee om te gaan. De klachtenprocedure wordt ook gecommuniceerd via onze website. In 2014 kregen we 89 klachten binnen. Deze hadden onder meer betrekking op de verwerking van gegevens in onze administratie, de wijze van fondsenwerving en het ontvangen van mailings. Daarnaast ontvangen we soms klachten over de organisatie die ons helpt bij het (face to face) werven van donateurs en het geven van voorlichting. In het verslagjaar bedroeg dit minder dan 1% van de nieuwe donateurs die zich via hen hadden aangemeld. De klachten werden door een collega specifiek bijgehouden en indien nodig werd hier actie op ondernomen. Periodiek worden de klachten als geheel besproken met de directeur en de manager bedrijfsvoering om optimaal te kunnen leren van klachten en waar mogelijk te verbeteren. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Wij zetten ons wereldwijd in voor kinderen en families. Het verbeteren van de levensomstandigheden van kinderen is het uitgangspunt bij alles wat we ondernemen. Het streven om ook als organisatie zelf maatschappelijk verantwoord te ondernemen, komt terug in onze bedrijfsvoering. In ons MVO-beleid staat voorop dat we eerlijk zaken doen en betrokken zijn bij de maatschappij. De afgelopen jaren hebben we ons MVO-beleid nageleefd door de kosten zo laag mogelijk te houden, ons zoveel mogelijk te laten sponsoren en verantwoord fondsen te werven. Ook aandacht voor het menselijk aspect van onze medewerkers hoort bij verantwoord ondernemen: we ondersteunen onze medewerkers bij een goede balans tussen hun werk en privéleven. Kijkend naar de samenleving om ons heen en het milieu, houden we onze ecologische voetafdruk in de gaten door al 2 jaren de CO -uitstoot van de internationale vluchten van onze medewerkers te compenseren en door op kantoor fairtrade en biologische producten te gebruiken. Internationaal is er bovendien steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Zo maken we waar mogelijk gebruik van duurzame materialen en gaan we op zoek naar een duurzame en innovatieve energievoorziening zoals zonnepanelen.

57

6. ORGANISATIE EN BESTUUR 6.1 Internationale organisatie SOS Kinderdorpen Nederland maakt deel uit van SOS Children’s Villages International: een wereldwijde kinderontwikkelingsorganisatie die in 134 landen en gebieden actief is. Alle SOS organisaties beschikken over een eigen onafhankelijk bestuur, maar werken vanuit dezelfde missie en visie en dragen bij aan de internationale doelstellingen. Van alle lid-organisaties zijn er achttien zogenaamde Promoting and Supporting Associations (PSA’s) die de fondsenwerving van alle internationale programma’s voor 90% voor hun rekening nemen. Een groot deel van deze organisaties heeft ook programma’s in eigen land. Een beperkt aantal organisaties, waaronder SOS Kinderdorpen Nederland, heeft geen programma’s in eigen land. In toenemende mate doen veel lokale SOS organisaties met eigen programma’s, National Associations (NA’s), zelf ook aan fondsenwerving. De organisatie kent verder een aantal organen die verantwoordelijk zijn voor de coördinatie, vertegenwoordiging, controle en besluitvorming. Zoals een General Assembly, waarin alle leden vertegenwoordigd zijn, een Senaat waarin de twintig grootste PSA’s en NA’s vertegenwoordigd zijn en een General Secretariat dat verantwoordelijk is voor internationale coördinatie en implementatie van het internationale beleid. SOS Kinderdorpen Nederland is één van de tien fondsenwervende SOS organisaties die een Raad van Toezicht-lid mag afvaardigen naar de Senaat van SOS Children’s Villages International. De Senaat bestaat in totaal uit 22 leden die tweemaal per jaar bijeenkomen. Zij nemen besluiten over alle strategische issues die binnen de federatie spelen en zijn toezichthouder voor SOS Children’s Villages International. Frank Kusse is de Nederlandse afgevaardigde in de Senaat.

58

6.2 SOS Kinderdorpen Nederland De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen te Amsterdam is in 1965 opgericht door mevrouw Yvonne Meyer-Praxmarer. In 2014 werkten 43 medewerkers op het kantoor in Amsterdam, samen goed voor 35,5 fte. De organisatie bestaat uit drie afdelingen: Bedrijfsvoering, Fondsenwerving & Communicatie en Programma’s. Organogram

6.3 Van voorstel tot programma Het zijn vrijwel altijd de SOS organisaties in het land zelf die een voorstel doen voor een nieuw kinderdorp, een nieuwe school of een familieversterkend programma. Zij weten het beste waar behoefte aan is, onder andere op basis van een analyse over de situatie van de kinderrechten en haalbaarheidsonderzoeken. De voorstellen worden kritisch bekeken door onze internationale organisatie en op kwaliteit getoetst aan de hand van vastgelegde richtlijnen. Wanneer een voorstel is uitgewerkt en goedgekeurd, wordt het project voorgelegd aan de fondsenwervende SOS organisaties. Zij bepalen vervolgens of en hoe ze een project kunnen financieren en werven hiervoor fondsen. In sommige gevallen worden projecten door meerdere fondsenwervende organisaties gefinancierd. In toenemende mate worden programma’s ontwikkeld in directe samenwerking tussen SOS Kinderdorpen Nederland en een National Association (NA). Uiteindelijk beslist de NA hoe het programma wordt ingericht en zijn de lokale collega’s verantwoordelijk voor het uitvoeren van het programma. Besluitvorming Nederland Welke projecten we vanuit Nederland ondersteunen, wordt beoordeeld door onze algemeen directeur en het managementteam en goedgekeurd door onze Raad van Toezicht. De afdeling Programma’s stemt de keuze af met de internationale organisatie, die vraag en aanbod van programma’s coördineert. Criteria voor SOS Kinderdorpen Nederland om een programma te steunen zijn onder andere hoe groot de noodzaak is, of we de financiële verplichting aankunnen en er voldoende fondsenwervende mogelijkheden zijn. De voorkeur gaat daarbij uit naar landen waar we reeds programma’s financieren: met ingang van 2014 richten wij ons op een geselecteerd aantal van 14 landen, waarbinnen we verschillende programma’s financieren (zie ook hoofdstuk 4, p.28).

59

Geldstromen en controle projectbestedingen De voortgang van een nieuw bouwproject, bijvoorbeeld een nieuw kinderdorp, wordt nauwlettend gecontroleerd door onze internationale organisatie. De lokale SOS organisaties maken voortgangsrapportages. De internationale organisatie voert ook controle uit op de interne geldstromen en programmakosten van een kinderdorp. Daarnaast worden bouwprojecten aan het einde van de projectperiode afzonderlijk gecontroleerd door een internationaal erkende accountant. Voor andere programma’s, zoals een familieversterkend programma, worden jaarlijks op basis van de plannen van de lokale SOS organisatie begrotingen gemaakt. Alle SOS organisaties zijn verplicht hun jaarrekening te laten controleren door een internationaal erkende accountant. SOS Kinderdorpen Nederland wordt jaarlijks gecontroleerd door PwC Accountants.

6.4 Strategie, beleid en financiën Strategie 2014 was het derde jaar van de strategische periode 2012-2016. Voor deze periode hebben we in 2011 keuzes gemaakt met het doel de ambitieuze groeidoelstellingen te realiseren, zodat we onze missie kunnen waarmaken: het versterken en creëren van families voor kinderen zonder ouders of veilig thuis. Belangrijke keuzes in deze strategie zijn het bouwen van een sterker merk, de focus op fondsenwerving via onze netwerken en online, en het versterken van de interne organisatie. In het eerste strategiejaar lag de focus sterk op de interne organisatie, in 2013 hebben we ons steeds meer op fondsenwerving kunnen richten en dat hebben we in 2014 verder uitgebouwd. Evaluatie van de strategie in 2014 De focuspunten worden ieder kwartaal geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Met de ingezette activiteiten en de behaalde resultaten is een goede basis gelegd om verder te bouwen. Belangrijke leerpunten en resultaten van het verslagjaar zijn: Sterker merk. De laatste jaren is hard gewerkt aan versterking van ons merk. En met succes. Ook in 2014 was een belangrijke doelstelling de naamsbekendheid van SOS Kinderdorpen vergroten. We hebben niet alleen ingezet op uitzenden van de tv-commercial, maar ook op inhoudelijke evenementen, zoals het Familiedebat en Kinderen in de Kamer. Daarnaast hebben we zoveel mogelijk free publicity gegenereerd door artikelen over ons werk en interviews met onze ambassadeurs. Alle activiteiten hebben geleid tot een stijging in de ranking qua naamsbekendheid. Online. De stijgende lijn wat betreft websitebezoek heeft zich ook in 2014 voortgezet: we zagen een toename in unieke bezoekers van 23% ten opzichte van 2013. Ook de conversie steeg met 16%, van 1,05% in 2013 naar 1,22%. Toch is online nog niet het schaalbare wervingskanaal waar we in 2011 op in zetten, face tot face blijft vooralsnog ons belangrijkste kanaal. In 2015 gaan we de inrichting van de website verder verbeteren, zodat er een juiste balans ontstaat tussen fondsenweving, inspirerende content en onze positie als expert op het gebied van familiezorg. Opdat we zowel bestaande als potentiële donateurs aanspreken. Netwerken. Zoals de ervaringen met het Vrouwen Bouwen netwerk laat zien, biedt investeren in de contacten binnen de netwerken om ons heen kansen. We hebben om die reden nieuwe netwerkproposities ontwikkeld voor MKB en familiebedrijven, waarbij respectievelijk maatschappelijk verantwoord ondernemen en ‘Families voor families’ centraal staan. De eerste reacties zijn positief en beide proposities worden in 2015 verder uitgerold. Verbeteren interne organisatie. In 2014 hebben we het beschrijven van de processen afgerond. In het komende jaar moeten we borgen dat de processen worden gevolgd en zo nodig verder worden geoptimaliseerd. Beleggingsbeleid Wij kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen niet te beleggen, omdat wij vinden dat we geen beleggingsrisico’s mogen lopen met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Zie ook de toelichting op de balans in hoofdstuk 8.2 – jaarrekening, p.76. Bestedingspercentage We vinden het belangrijk dat van onze geworven fondsen zoveel mogelijk aan onze doelstellingen wordt besteed en deze fondsen ook zo snel mogelijk op de plek van bestemming terechtkomen. We streven hierbij naar een bestedingspercentage (bestedingen aan doelstelling/totale inkomsten) van minimaal 80%. Dit percentage kan

60

fluctueren: het ene jaar valt het hoger uit dan het andere jaar. Dit heeft met meerdere factoren te maken, zoals de ontwikkeling in onze inkomsten, de ontwikkeling van de kosten van onze programma’s en de omvang van bestedingen aan nieuwe programma’s. In 2014 is het percentage doelbestedingen ten opzichte van de inkomsten uitgekomen op 84,4%, ruim boven de 80%. Verantwoording bestedingen Om verantwoording over onze bestedingen te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS Kinderdorpen heeft een strakke monitoring op de naleving van deze richtlijnen. Afwijkingen worden direct gerapporteerd en er worden maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen. Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze internationale organisatie heeft een nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. Daarnaast voert onze eigen accountant periodiek een evaluatie van het niveau van interne beheersing van het internationale kantoor uit. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken met betrekking tot de programma’s. We vragen inzage in de financiën, accountantsrapportages, ontvangen programmaverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren. PwC voert jaarlijks een controle uit op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen Nederland. Risicomanagement Om kinderen en families te kunnen blijven helpen is de continuïteit van onze programma’s zeer belangrijk. We doen er daarom alles aan om de risico’s te beperken, bijvoorbeeld op de volgende punten: Veiligheid van kinderen. Kinderen moeten beschermd worden. Bewustwording over kinderbescherming en bijvoorbeeld het voorkomen van kindermisbruik is met verschillende richtlijnen en meldingsprocedures geïntegreerd in ons werk. Veiligheid van medewerkers. Voor (lokale) medewerkers die naar risicovolle gebieden reizen, moet de veiligheid gegarandeerd zijn. Financieel. We monitoren voortdurend de inkomsten en de uitgaven en spelen direct in op veranderingen. Operationeel. Bij elk nieuw project brengen we de risico’s in kaart en treffen we maatregelen om deze te beperken. Personeel en partners. Wij zijn zorgvuldig in het aannemen van personeel. Ook zijn we selectief in samenwerkingsverbanden met partners en sluiten met al onze partners duidelijke contracten af. Groei van onze inkomsten. Om de continuïteit van onze programma’s te kunnen waarborgen, zijn we continu op zoek naar nieuwe manieren en bronnen van fondsenwerving. Communicatie. Wij geloven dat transparantie een belangrijk instrument is om risico’s te beheersen. Daarom communiceren we op een open en eerlijke manier over ons werk. Om onze meerjarendoelstellingen te kunnen behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van ons managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie, die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd in een risicoregister. De geïdentificeerde risico’s liggen op diverse gebieden, zoals financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT, als de uitvoering van onze programma’s. SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, vermogensfondsen, de Nationale Postcode Loterij, private institutionele donoren en overheden. Met ons reservebeleid zorgen we ervoor dat we tijdelijke teruggang in inkomsten kunnen opvangen.

61

6.5 Directie en toezicht Goed bestuur SOS Kinderdorpen Nederland heeft een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse management van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT). Algemeen directeur Margot Ende-van den Broek is sinds 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De directeur wordt aangesteld door de RvT en legt aan hen verantwoording af. Zij is eindverantwoordelijk en werkt nauw samen met het managementteam (MT). De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De directeur geeft leiding aan onze organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Zij wordt hierin ondersteund door het MT dat in 2014 bestond uit de managers Fondsenwerving & Communicatie, Programma’s en Bedrijfsvoering (zie organogram hoofdstuk 6.2, p.59). In de tweewekelijkse MT vergaderingen worden de lopende zaken besproken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het MT per kwartaal over de voortgang. Elk jaar stelt de directeur samen met het MT de kaders vast voor het nieuwe jaarplan, gebaseerd op geboekte resultaten en verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld. Bezoldiging directie Het directeurssalaris van SOS Kinderdorpen is bepaald volgens de ‘Regeling beloning directeuren van goede doelen ten behoeve van besturen en raden van toezicht 2011’, zoals opgesteld door de brancheorganisatie VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen). Aan de hand van deze adviesregeling is de zwaarte van de directiefunctie getoetst en is de functie ingeschaald in schaal H op een maximaal bruto jaarsalaris van € 109.550. Het bruto jaarsalaris van Margot Ende-van den Broek bedroeg in 2014 € 98.546 (op basis van 36 uur en inclusief vakantiegeld) en valt daarmee ruim binnen de norm. Bonussen, leningen of voorschotten worden niet verstrekt. De arbeidsvoorwaarden voor de functie van algemeen directeur zijn tevens binnen de kaders van de Code voor Goed Bestuur vastgesteld. Samenwerking en taken Raad van Toezicht (RvT) Onze organisatie hecht groot belang aan een open en betrokken samenwerking tussen de algemeen directeur en de RvT. Onze directeur bereidt de vergaderingen van de RvT voor. Tijdens de vergaderingen informeert zij de leden over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt hen op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid en de voortgang kan bewaken. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages. In het najaar legt de directeur de kaders van het nieuwe jaarplan voor aan de RvT. De taken van de RvT zijn als volgt samen te vatten: Aanstellen van en toezichthouden op de algemeen directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. Meedenken over de lange termijn visie, de strategie van de organisatie en deze goedkeuren. (Meer)jaarplannen beoordelen en goedkeuren. Bestedingsvoorstellen en begroting beoordelen en goedkeuren. Vaststellen van de jaarrekening. Erop toezien dat de doelstellingen worden gehaald en de fondsenwerving en bedrijfsvoering efficiënt is. Om de toezichthoudende taak te versterken, heeft de RvT enkele RvT-commissies ingesteld zoals de HR- en Auditcommissie. In deze commissies worden zaken meer in detail besproken en vervolgens als advies voorgelegd aan de volledige RvT. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de directeur en de MT-leden. Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen van het beleid. De RvT evalueert jaarlijks het functioneren van de algemeen directeur.

62

Agendapunten De RvT kwam in 2014 zesmaal voor een reguliere vergadering bijeen en eenmaal voor een extra meeting in het kader van extra investeringen om fondsenwervende kansen op de lange termijn te benutten. Algemeen directeur Margot Ende was daarbij altijd aanwezig. Naast het bespreken van de ontwikkelingen in de markt, de kwartaalrapportages, bestedingsvoorstellen, lange termijn strategie en HR waren de hoofdonderwerpen van 2014: De ontwikkeling van de inkomsten, de mogelijkheden om bij te sturen en de mogelijkheden van fondsenwerving in de netwerken van de RvT. De voortgang van onze programma’s en de resultaten van de ‘mid term’ evaluatie van MFSII De merkpositionering Het bezoek van SOS Children’s Villages International CEO Richard Pichler in mei, waarbij de internationale ontwikkelingen zoals sustainable path (zie hoofdstuk 7 – de wereld verandert en wij veranderen mee p.67), programmatische ontwikkelingen en organisatieontwikkelingen van de internationale organisatie zijn besproken. Het in kaart brengen en waar nodig verbeteren van ons proces van verantwoording binnen de internationale organisatie en naar externe relaties en donateurs. De plannen en budgetten voor 2015 en de voorbereiding op het 50-jarig jubileum van SOS Kinderdorpen Nederland. Interne monitoring SOS Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van alle activiteiten op basis van concrete doelstellingen die we vooraf hebben gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan met concrete Key Performance Indicators (KPI’s). De indicatoren komen terug in de kwartaalevaluaties, worden besproken door het MT, leidinggevenden en medewerkers en worden aan de Raad van Toezicht voorgelegd. Op deze manier kan indien nodig tijdig worden bijgestuurd. RvT leden De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines, expertise en man/vrouw verhouding. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Ze worden gekozen voor een periode van vier jaar en mogen eenmaal worden herkozen. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in. Naast hun toezichthoudende taken openen ze deuren voor ons bij bedrijven, particulieren en nieuwe RvT-leden en ze zetten zich regelmatig actief in voor ons werk. Hun expertise en inzet binnen de RvT is als volgt verdeeld: Karien van Gennip Frank Kusse Edwin Smelt Eelco Dijk Manon Leijten Karin Doeksen Alfred Levi

Voorzitter, efficiency van de organisatie, governance, voorbereiding woordvoering Vice voorzitter, lid van de Senaat van SOS Children’s Villages International, voorzitter audit commissie Netwerken (bedrijven), HRM, governance Secretaris, advies bij juridische vraagstukken, netwerken (stichtingen), organisatie ontwikkeling internationaal Audit commissie, netwerken (overheid), voorbereiding woordvoering Vrouwen Bouwen netwerk, familiebedrijven netwerk, HRM Marketing, netwerken (bedrijven)

63

Naam

Functie

Nevenfuncties

Karien van Gennip

Directeur ING Private Banking en Beleggen, voormalig staatssecretaris Economische Zaken Associé Boer & Croon en voormalig bestuurslid Robeco

Lid van diverse raden van toezicht en besturen waaronder Cordaid, Deltares en International Chamber of Commerce

Edwin Smelt

Partner Egon Zehnder International

Leidt, naast zijn consultancy praktijk in Nederland, de wereldwijde Diversity Council van Egon Zehnder

Eelco Dijk

Bestuurder en toezichthouder bij diverse organisaties

Lid RvT Lucas Andreas/OLVG ziekenhuizen, voorzitter RvT Pro Senectute, bestuurslid Cobra Kunstprijs Amstelveen en voorzitter Stichting Kasteel de Haar

Manon Leijten

Secretaris Generaal Ministerie van Financiën

Lid Bestuur Stichting Koninklijke Paleis Amsterdam

Karin Doeksen

Oprichter en eigenaar van executive search bureau DUX International

Bestuurlid van o.a. de Holland America Friendship Foundation en Holland Dance Festival en lid van het Nederlands comité van Human Rights Watch

Alfred Levi

Senior Vice President Marketing & Media Ahold

Lid RvC VGZ, lid RvC Griffon BV, voorzitter RvA Sportvibes, lid RvA TIG Sports, lid RvA Stichting Warenar

Frank Kusse

Voorzitter Sophia Stichting, lid RvC Audi Capital, bestuurslid KNCV/SMT en lid Raad van Commissarissen River Plate House

Evaluatie eigen functioneren De RvT evalueert jaarlijks haar eigen functioneren aan de hand van tien beoordelingscriteria volgens Code Wijffels. De zelfevaluatie van de Raad van Toezicht vond plaats op 26 maart 2015. De raad oordeelde positief over haar eigen functioneren in 2014. De RvT is bezorgd over de daling aan de inkomstenkant, zoals deze overigens breder in de goede doelen branche te zien is. De organisatie is voor 2015 meer marktgericht en op specialisme ingericht. De RvT waardeert de inzet van vrijwilligers, medewerkers en directeur. De Raad van Advies speelt haar nieuwe rol in vernieuwde samenstelling met verve en fungeert thans veel meer dan vroeger als deuropener naar sponsor-projecten. De RvT evalueert jaarlijks het functioneren van de algemeen directeur.

64

Raad van Advies In 2013 is de rol en samenstelling van de Raad van Advies (RvA) aangepast. Dit leidde in 2014 tot een uitbreiding van het aantal leden van 8 naar 13. De RvA heeft zich ontwikkeld tot een club deskundige, creatieve en prominente mensen uit diverse geledingen van de maatschappij die actief hun tijd, expertise, netwerk en passie inzetten om ons te helpen bij het behalen van belangrijke doelstellingen om zo meer kinderen te bereiken. De leden zijn gekoppeld aan de verantwoordelijken binnen de organisatie op hun expertisegebied.

Naam

Functie

Kees van Lede (voorzitter)

Voormalig voorzitter VNO NCW en AKZONobel

Tineke de Groot

Journalist/documentairemaker en bestuurslid Cobra Museum

Hans Eenhoorn

Oud-voorzitter RvT SOS Kinderdorpen, voormalig Senior Vice President Unilever

Flemming Morgan

President Medical Nutrition Division bij Danone, bestuurslid Agrolimen

Tex Gunning

CEO TNT Express, RvT-lid dance4life

Michael Koutstaal

Voormalig lid van directies ING Bank, Nationale Nederlanden, Westland Utrecht Bank

Milou Halbesma

Sector Manager Publiekszaken Van Gogh Museum, Bestuurslid Stichting Water for Life

Lynn Zebeda

Co-founder Dr. Monk

Bart Jan van Genderen

Voormalig CEO CMI Holding, lid RVC van Dpa en bestuurslid van de Bart Foundation

Ton Dietz

Director African Studies Centre

Aad Ouborg

CEO Ouborg Group

Florentine Ouborg

Commercieel directeur bij Princess Sportsgear & Traveller

Teun de Nooijer

CEO TDNA

65

66

7. TOEKOMST In dit jaarverslag heeft u kunnen lezen wat we hebben bereikt in 2014. Ondanks alle gebeurtenissen in de wereld; de rampen en conflicten die vele kinderen en ook SOS Kinderdorpen hebben geraakt, blijven we alles op alles zetten om ieder jaar meer kinderen te helpen. Naast een terugblik op het afgelopen jaar, willen we in dit verslag graag ook vooruitkijken. Een inzicht geven in onze doelstellingen en ambities voor de komende jaren, waarbij we onze ervaringen, leerpunten en de ontwikkelingen in de wereld meenemen. Bijdragen aan internationale ontwikkelingsdoelstellingen Om de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken, wordt binnen de internationale gemeenschap een nieuwe agenda voor duurzame ontwikkeling opgesteld voor de periode 2016-2030: de zogenaamde Sustainable Development Goals. SOS Kinderdorpen draagt actief bij aan het vormgeven van deze strategische ontwikkelingsdoelen, waarbij het leidende thema ‘leaving no-one behind’ is. Onze focus op de meest kwetsbare kinderen en hun families, die veelal niet mee kunnen profiteren van economische groei en sociale bescherming, sluit direct aan op de internationale gedachtegang over duurzame ontwikkeling. De wereld verandert en wij veranderen mee SOS Kinderdorpen stelt in haar werk altijd het kind centraal en is steeds op zoek naar die vorm van alternatieve zorg die past bij de specifieke situatie van een kind. Daarbij speelt de context van een land altijd een belangrijke rol. In veel van onze kinderdorpen worden daarom innovaties in familiegerichte zorg getest en bij succes doorgevoerd. De gevolgen van de economische crisis gaan niet aan ons voorbij. In 2014 zagen we opnieuw dat families die het toch al moeilijk hadden het steeds moeilijker kregen, mede door oorlogen en rampen. De kosten voor levensonderhoud stijgen en drukken op de beschikbare budgetten. Tegelijkertijd hebben we gezien dat de Europese fondsenwervingsinkomsten de laatste jaren nog steeds groeiden, maar dat het wel uitdagender is geworden die groei vast te houden. Het betekent dat we moeten focussen en nog slimmer te werk moeten gaan om met de beschikbare budgetten meer kinderen en hun families te kunnen bereiken. Re-innovatie en meer samenwerken Wanneer vele generaties kinderen in een kinderdorp zijn opgegroeid, wordt het moment van de noodzakelijke renovatie van familiehuizen en voorzieningen ook aangegrepen om de kinderdorpen beter aan te laten sluiten bij de ideeën van deze tijd, onze ervaringen en leerpunten uit het dagelijkse werk. Zo wordt de renovatie bijvoorbeeld aangegrepen om de kinderdorpen beter te laten integreren in hun omgeving. Denk hierbij aan het deels bouwen van familiehuizen (of het huren van bestaande huizen) in bestaande woonwijken. Ook worden de programma’s opnieuw tegen het licht gehouden en bekeken hoe we de impact van deze programma’s verder kunnen vergroten. Innovatieve werkwijzen worden in toenemende mate in onze programma’s ingezet. Denk hierbij aan het ondersteunen van pleegfamilies in de omgeving van het kinderdorp, het ondersteunen van publieke scholen in de omgeving of aan het versterken van kleine lokale organisaties bij de zorg voor kinderen en hun families. Daarnaast verzorgen we op steeds meer plekken crisisopvang voor kinderen die acuut tijdelijk moeten worden opgevangen. Vanuit de crisisopvang wordt vervolgens gezocht naar de juiste oplossing voor het kind, bij voorkeur in de eigen (brede) familie. Daarnaast is het van belang dat de gemeenschappen zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de kwetsbare families in hun midden. Deze verduurzaming van ons werk willen we bereiken door actief samen te werken met lokale groepen en instanties. We benutten hun vaardigheden en capaciteiten en versterken deze waar nodig. Op deze wijze faciliteren we een duurzaam veranderingsproces binnen de gemeenschap, opdat ze vervolgens zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de kwetsbare families in hun midden. Dit alles zorgt voor een versterkte impact op de locatie; we bereiken meer kinderen en hun families. Het waarborgt dat SOS Kinderdorpen wereldwijd kwaliteit in alternatieve zorg kan blijven bieden aan kinderen die deze zorg het meest nodig hebben en tegelijkertijd de kosten binnen de perken te houden. De keuze van (re-)innovatie betekent ook dat er in de komende jaren minder traditionele kinderdorpen gebouwd gaan worden.

67

Investeren in hoogste nood en zelfredzaamheid Internationaal zijn er met het ‘Sustainable path to growth’ goede stappen genomen om de inkomsten en uitgaven van de organisatie in de pas te laten lopen. Landen met een stabiele economische groei worden gestimuleerd om onafhankelijk te worden en zelfstandig de financiële verantwoordelijkheid voor de zorg van de families en kinderen in de samenleving te dragen. SOS Children’s Villages International is met 35 lokale SOS organisaties in gesprek om deze transitie in te zetten, met als doel om ze in 2020 qua financiering zelfvoorzienend te laten zijn. De reacties zijn positief, de eerste stappen genomen. Zo worden verschillende programma’s in Latijns-Amerika (onder andere Brazilië) al binnenlands gefinancierd. Dit biedt ons de ruimte om meer hulp te bieden aan die landen waar de nood het hoogst is en weinig fondsenwervende mogelijkheden zijn, zoals in Afrika. Door meer te focussen op deze landen, zetten we onze middelen en expertise daar in waar ze de meeste impact hebben. Advocacy SOS Kinderdorpen pleit bij overheden in veel landen voor meer familiegerichte alternatieve zorg. De inzet op advocacy zal de komende jaren toenemen. SOS Kinderdorpen heeft in 2014 een global advocacy campaign ontwikkeld, waarvan de pilot in 2015 in een paar landen gaat draaien. Het is een eerste stap op weg naar het op grotere schaal inzetten van pleitbezorging, waarin we overheden en autoriteiten op landelijk, regionaal en lokaal niveau, zowel in binnen- als buitenland, willen wijzen op de rechten van kinderen in onze doelgroep: kinderen zonder de zorg van hun familie en kinderen die het risico lopen de zorg van hun familie kwijt te raken. Zodat kinderen kunnen rekenen op de onvoorwaardelijke zorg en liefde van een familie. Internationale visie en strategie SOS Kinderdorpen: 2030 In 2015 start het internationale “2030”- project dat zal resulteren in onze visie op de situatie van kinderen zonder ouderlijke zorg of kinderen in kwetsbare families in 2030, de rol van SOS Kinderdorpen om hun positie te versterken en te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen in de wereld in een veilige en liefdevolle familie kunnen opgroeien. In lijn met deze visie zullen middellange-termijn strategieën worden ontwikkeld om de visie te realiseren. SOS Kinderdorpen draagt op verschillende manieren bij aan de totstandkoming van deze nieuwe visie en strategie. Raad van Toezicht lid Frank Kusse heeft zitting in de Senate Strategy Group. Strategie 2012-2016 voor SOS Kinderdorpen Nederland 2015 en 2016 zijn de laatste jaren van de strategische periode 2012 – 2016. Om de financiële uitdagingen het hoofd te kunnen bieden en onze ambitieuze doelstelling -elk jaar meer kinderen helpen- te kunnen waarmaken, heeft SOS Kinderdorpen vijf strategische projecten voor 2015 benoemd. De focus ligt hierbij in Nederland allereerst op fondsenwerving, niet alleen op korte termijn maar vooral ook op de langere termijn. Het versterken van de relatie met onze bestaande donateurs staat hierbij voorop. Een omvangrijke database aanpassing is inmiddels in werking, noodzakelijk voor op maat gesneden communicatie met onze donateurs. Daarnaast richten we ons op het vinden van alternatieve kanalen voor werving van donateurs en het verkrijgen van subsidies van institutionele donoren. Ook willen we ons nog sterker profileren als organisatie met een unieke familiegerichte aanpak en expertise op het gebied van alternatieve familiezorg voor kinderen. Het delen van kennis en het samenwerken met NGO’s en bedrijven -vanuit een ieders expertise- is hier een belangrijk onderdeel van. 2015 is het laatste jaar dat de Nederlandse overheid via MFSII op 13 locaties in Kenia, Nigeria en Ghana familieversterkende programma’s financiert. Deze programma’s hebben een enorme toegevoegde waarde, niet alleen voor de kinderen en families op de 13 locaties, maar voor de hele federatie. De resultaten en geleerde lessen met betrekking tot Civic Driven Change (families en gemeenschappen zelf hun ontwikkeling laten inzetten en dragen) en Social Business (zoeken van een financieel duurzame oplossing voor een sociaal probleem) zullen in 2015 verder in de wereldwijde organisatie worden gedeeld en ingezet om de impact van onze familieversterkende programma’s overal ter wereld verder te vergroten. In 2016 wordt een nieuwe strategie voor SOS Nederland ontwikkeld voor de jaren 2017–2020. Meerjarenbegroting Voor de financiële meerjarenbegroting inclusief verwachte inkomsten, geplande besteding van middelen, het kostenpercentage voor fondsenwerving en beheer en administratie en hoe we omgaan met financiële reserves: zie het financieel verslag vanaf hoofdstuk 8, p.69.

68

8. FINANCIEEL JAARVERSLAG 8.1 Samenvatting In 2014 hebben we gewerkt met een ambitieuze begroting van ruim 23 miljoen, een begrote groei van ruim 8% t.o.v. 2013. Uiteindelijk zijn we met een inkomstentotaal van € 19,4 miljoen flink onder de begroting uitgekomen en ook lager geëindigd dan het voorgaande jaar. In 2013 was het inkomstentotaal € 21,4 miljoen. In 2014 waren de marktomstandigheden net als voorgaande jaren uitdagend. Voor veel mensen in Nederland is het geen gemakkelijk jaar geweest. Het is dan ook niet mogelijk gebleken de begrote groei te realiseren. Het werven van nieuwe donateurs was lastig. Desondanks zien we ook dat veel donateurs ons trouw zijn gebleven, daar zijn we erg blij mee. Ook bleek het moeilijker om grote partnerships met bedrijven te sluiten: er zijn in het verslagjaar wel meer partnerships gesloten, maar voor kleinere bedragen. Aangezien we werken met een maandelijkse monitoring van de cijfers, hebben we tijdig kunnen bijsturen. In het najaar hebben we een prognose opgesteld waarin we de totale inkomsten hebben gesteld op € 19,5 miljoen. In de prognose is ook bijgestuurd op de doelbestedingen en de kosten, waarbij drie uitgangspunten zijn gehanteerd: Er wordt aan al onze wereldwijde verplichtingen voldaan, zodat geen enkel SOS kinderdorp of SOS kind last ondervindt van de lagere inkomsten. Er kan deels worden ingeteerd op de reserves, waarbij de prognose is gesteld op een tekort van € 0,5 miljoen. Het is wenselijk dat de drie belangrijke kengetallen (het CBF-percentage kosten eigen fondsenwerving, het bestedingspercentage en het percentage kosten beheer en administratie) uitkomen rondom begroot niveau. De werkelijke cijfers zijn ook zo uitgekomen. Het bestedingspercentage van 84,4% ligt boven de minimaal gewenste 80% en het CBF-percentage kosten eigen fondsenwerving en beheer & administratie zijn met 16,8% en 4,6% licht onder de begrotingspercentages uitgekomen. Doordat het aantal bouwprogramma´s (die als verplichting in de balans worden opgenomen) is afgenomen , is het balanstotaal van SOS Kinderdorpen Nederland lager geworden. Met andere woorden; we hebben minder geld op de bank, omdat we dat aan SOS kinderen wereldwijd besteed hebben. Dat is een bewuste keuze en conform ons beleid. Het is ook onze keuze geweest om met € 0,5 miljoen in te teren op onze reserves, die we immers hebben ingesteld om in moeilijke tijden te gebruiken. Tegelijkertijd hebben we een nieuw reservebeleid vastgesteld om ervoor te zorgen dat we ook in de toekomst aan onze verplichtingen aan de SOS kinderen kunnen blijven voldoen. In punt 6 van de toelichting op de balans – p.87 worden de reserves gespecificeerd.

Vergelijking ten opzichte van voorgaand jaar Opbrengsten De totale opbrengsten zijn met € 19,4 miljoen lager dan voorgaand jaar (€ 21,4 miljoen). Dit is te verklaren door een daling in de baten uit eigen fondsenwerving. Daling baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving daalden van € 17,2 miljoen in 2013 naar € 15,0 miljoen in 2014. De vier grootste verklaringen voor deze lagere inkomsten zijn: De inkomsten uit grote gevers zijn met een totaal van € 1,5 miljoen in 2014 € 0,9 miljoen lager uitgekomen dan in 2013; dit is te verklaren door een tweetal zeer grote giften in 2013, die in 2014 niet zijn ontvangen.

69

De inkomsten uit stichtingen zijn met € 0,9 miljoen een half miljoen lager uitgekomen dan de € 1,4 miljoen in 2013. Dit is onder andere te verklaren door een eenmalige grote gift die we in het vorig verslagjaar hebben ontvangen. De inkomsten uit nalatenschappen zijn met € 2,6 miljoen ruim € 0,4 miljoen lager uitgekomen dan het vorige jaar. De inkomsten uit noodhulp zijn met een totaal van € 464.000 in 2014 € 250.000 lager uitgekomen dan in 2013. Opbrengsten acties van derden nagenoeg gelijk De opbrengsten uit acties van derden zijn vrijwel gelijk gebleven aan voorgaand jaar. Deze opbrengsten bestaan voornamelijk uit de reguliere bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Stijging subsidies van overheden De opbrengsten uit subsidies liggen met € 2,8 miljoen € 0,3 miljoen boven vorig jaar. Dit komt voornamelijk door hogere MFSII inkomsten uit de subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daling rentebaten De rentebaten zijn in 2014 verder gedaald naar € 209.000 door een verdere daling van de rentetarieven en doordat in 2014 gemiddeld minder liquide middelen zijn aangehouden dan in 2013. Bestedingen Bestedingen 2014 € 19,9 miljoen

Bestedingen 2013 € 20,4 miljoen

Verschil Daling 2%

Zie voor een gedetailleerd overzicht punt 18 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming). x x x x

De lichte afname van de bestedingen in 2014 komt voornamelijk doordat de doelbestedingen 4% (€ 0,6 miljoen) lager zijn uitgekomen dan vorig jaar. In relatieve zin is het bestedingspercentage in 2014 met 84,4% van de totale baten juist hoger dan vorig jaar (2013: 79,3%). De kosten werving baten zijn in 2014 € 0,1 miljoen hoger dan een jaar eerder. De kosten beheer en administratie zijn nagenoeg gelijk gebleven.

De uitvoeringskosten van de eigen organisatie zijn in 2014 met 5% gestegen: 2014 € 6,2 miljoen

2013 € 5,9 miljoen

Verklaring Stijging in uitgaven publiciteit en communicatie

Vergelijking ten opzichte van begroting Op basis van de goede resultaten van de eigen fondsenwerving in 2013 (+15% zonder nalatenschappen) hadden we een ambitieuze begroting voor 2014 neergelegd. In de loop van het jaar bleek echter dat de inkomsten ver achterbleven op de begroting. We zijn op dat moment gaan bijsturen, zodat de bestedingen aan onze programma’s gegarandeerd bleven. Opbrengsten De totale opbrengsten over 2014 liggen met € 19,4 miljoen 16% onder de ambitieuze begroting van € 23,2 miljoen. Minder baten eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving bedragen € 15,0 miljoen en zijn circa € 3,5 miljoen lager dan begroot en daarmee de belangrijkste verklaring van de achterblijvende inkomsten.

70

x

x

x x

De geoormerkte schenkingen (“Schenkingen met een speciaal doel”) blijven circa € 1,9 miljoen achter bij de begroting. De inkomsten uit grote gevers, stichtingen en bedrijven zijn achtergebleven bij de begroting en veroorzaken voor een groot deel deze lagere schenkingen. De inkomsten uit ‘contributies, donaties, giften en schenkingen’ zijn circa € 0,7 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Dit is onder meer te verklaren doordat er sprake is van een lagere instroom van kindsponsoren dan begroot. De inkomsten uit acties zijn circa € 0,6 miljoen lager dan begroot. Dit is onder meer te verklaren doordat er in het verslagjaar minder inkomsten van grote particuliere gevers zijn ontvangen. De inkomsten uit nalatenschappen zijn met € 2,6 miljoen achtergebleven bij de begroting van € 3,0 miljoen. De inkomsten uit de nalatenschappen zijn historisch gezien een sterk schommelende inkomstenbron.

Opbrengsten acties van derden De inkomsten uit acties van derden zijn conform begroting. Subsidies van overheden De inkomsten uit subsidies van overheden zijn met € 2,9 miljoen nagenoeg bij de begroting van € 3,0 miljoen uitgekomen. Minder rentebaten De baten uit beleggingen bestaan geheel uit rentebaten over onze spaarrekeningen. De rentebaten zijn lager dan verwacht als gevolg van een verdere daling van de rentetarieven. Bestedingen De totale bestedingen in 2014 bedroegen € 19,9 miljoen ten opzichte van € 23,2 miljoen begroot. Deze lagere bestedingen zijn het gevolg van de lagere inkomsten in 2014, waardoor gedurende het jaar is bijgestuurd op de uitgaven. x In relatieve zin is het meest bijgestuurd op de kosten werving baten en de kosten beheer & administratie: de kosten werving baten zijn 25% lager dan begroot (€2,6 miljoen t.o.v. een begroting van € 3,5 miljoen), de kosten beheer & administratie zijn 16% lager dan begroot (€0,9 miljoen t.o.v. een begroting van €1,1 miljoen). x In absolute zin zijn de doelbestedingen de grootste verklaring voor de lagere bestedingen: € 16,4 miljoen t.o.v. een begroting van € 18,6 miljoen, 12% lager dan begroot. Uitgebreid overzicht van de doelbestedingen staat onder punt 18 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming). x

x x

De kosten van de werkorganisatie bedragen € 6,2 miljoen en zijn daarmee beduidend lager dan begroot (€ 7,3 miljoen). Met name de kosten voor publiciteit en communicatie zijn fors lager (€ 0,9 miljoen) dan begroot, doordat een aantal fondsenwervende acties niet of minder zijn uitgevoerd dan verwacht. De personeelskosten zijn circa € 0,4 miljoen lager dan begroot, doordat niet alle functies het hele jaar zijn vervuld en er minder is uitgegeven aan opleidingskosten dan begroot. De algemene kosten zijn circa € 0,2 miljoen hoger dan het begrote bedrag. Dit is geen hogere besteding, maar een administratief punt: de totale kosten van porti en verzending (€ 0,2 miljoen) zijn bij de algemene kosten verantwoord, terwijl dit in de begroting bij publiciteit en communicatie was opgenomen.

Toelichting op de balans Beleggingen/beleggingsbeleid Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden die wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw van een programma, niet te beleggen. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s. In 2010 hebben wij een

71

vermogensbeheerplan opgesteld, waarin de richtlijnen zijn vastgesteld omtrent het vermogensbeheer, zoals ratings, spreiding, etc. De naleving van dit plan wordt met de auditcommissie besproken. Liquide middelen Liquide middelen betreft financiële middelen die al zijn bestemd voor SOS programma’s, maar nog niet zijn uitgegeven. Met name de realisatie van grote programma’s of de bouw van kinderdorpen (SOS Kinderdorpen Nederland financiert zelfstandig de bouw van meerdere SOS kinderdorpen wereldwijd) verloopt in verschillende fases. De bedragen worden daarom gefaseerd naar de desbetreffende kinderdorpen overgemaakt. Zoals hierboven vermeld worden deze gelden vastgezet op een depositorekening of spaarrekening. Tevens is een groot deel van de reserves vastgezet op een depositorekening of spaarrekening. Maandelijks wordt de liquiditeitspositie door het management beoordeeld. In de vergaderingen van de auditcommissie van de Raad van Toezicht wordt over het gevoerde beleggingsbeleid en de liquiditeitspositie verantwoording afgelegd. In punt 5 van de toelichting op de balans – p.87 zijn de liquide middelen gespecificeerd. Met de rentestanden van 2014 is voor het aanhouden van de middelen gekozen voor spaartegoeden in plaats van deposito’s. De totale omvang van de liquide middelen is met € 2,8 miljoen gedaald van € 17,1 naar € 14,3 miljoen. Dit is te verklaren doordat de totale verplichtingen/schulden aan de creditzijde van de balans met € 3 miljoen zijn gedaald (van € 11,7 miljoen in 2013 naar € 8,7 miljoen in 2014), doordat het aantal bouwprogramma’s is afgenomen. Eigen vermogen/vermogensbeleid Continuïteitsreserve In 2014 is naar het reservebeleid van SOS Kinderdorpen gekeken, vanwege nieuwe inzichten en ontwikkelingen in inkomsten en bestedingen. Bij het vaststellen van het hernieuwde reservebeleid in de Raad van Toezicht is besloten om de hoogte van de continuïteitsreserve te bepalen aan de hand van één jaar organisatiekosten exclusief de kosten voor publiciteit en communicatie. Voor 2014 komt dit uit op een afgerond totaal van € 3,5 miljoen. Met deze reserve blijven we ruim binnen de CBF normen die hiervoor zijn gesteld. Volgens deze CBF norm mag de continuïteitsreserve van de organisatie maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie zijn. Onder kosten van de werkorganisatie wordt verstaan: personeelskosten, bestuurskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en de kosten voor fondsenwerving. Deze CBF norm hanterend, mag onze continuïteitsreserve in 2014 maximaal € 7,5 miljoen bedragen. Hier blijven wij met een reserve van € 3,5 miljoen ruim onder (de continuïteitsreserve staat los van onderstaande bestemmingsreserve van € 5,7 miljoen). Bestemmingsreserve SOS Kinderdorpen Nederland is verantwoordelijk voor de jaarlijkse kosten van de eigen kinderdorpen en programma’s. Deze verplichtingen zijn niet als verplichting/schuld in de balans opgenomen. In 2014 is wel besloten om een bestemmingsreserve te vormen voor deze toekomstige dagelijkse verplichtingen. Voor de hoogte van de bestemmingsreserve is uitgegaan van een jaar lopende kosten van de programma’s waarvoor SOS Nederland verantwoordelijk is. Bestemmingsfondsen Binnen SOS Kinderdorpen hebben we ultimo 2014 drie bestemmingsfondsen: x

In 2011 is een bestemmingsfonds gevormd voor contributies. Deze is bestemd voor de geoormerkte giften van huisvrienden, die aan het einde van het boekjaar nog niet konden worden doorbetaald aan de kinderdorpen waarvoor SOS Kinderdorpen Nederland verantwoordelijk is. Een deel van deze gelden is doorbetaald aan de betreffende kinderdorpen.

x

Het tweede bestemmingsfonds is gevormd eind 2011 en is bestemd voor Haïti. In 2012 is gestart met de bouw van een nieuw kinderdorp op Haïti, welke onderdak biedt aan kinderen die door de verwoestende aardbeving in 2010 er helemaal alleen voor staan. SOS Kinderdorpen financiert een deel van dit kinderdorp met de gelden van dit bestemmingsfonds.

72

x

Tot slot is er en Fonds op Naam opgericht onder de naam Doris Tuapante Kinderfonds, waaruit elk jaar € 2.500 ter beschikking wordt gesteld. Deze gelden zullen worden uitgegeven aan het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek aan het SOS kinderdorp Bogota in Colombia.

Nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn De verplichtingen inzake SOS projecten bedragen per 31 december 2014 € 7,9 miljoen (waarvan € 0,9 miljoen langlopend) ten opzichte van € 10,7 miljoen een jaar eerder. Dit betreft grotendeels het nog niet betaalde deel van de programmaverplichtingen. Het betreft deels bouwprojecten, welke vaak langlopende projecten zijn. Daarnaast krijgen we bij de uitvoering van programma’s soms te maken met onverwachte vertragingen of veranderingen. De programma’s in de landen waar wij werken bevinden zich veelal nog in een opbouwfase. Bovendien is er soms schaarste aan goed materieel, goede medewerkers, grondstoffen en infrastructuur. Dit zijn enkele redenen waarom onze Nederlandse organisatie ontvangen programmadonaties soms pas in een later stadium kan afdragen ten behoeve van de desbetreffende programma’s. De daling van de totale omvang betekent dat in 2014 meer gelden uit verplichtingen van voorgaande jaren zijn doorbetaald, dan dat we nieuwe verplichtingen zijn aangegaan. Grote projecten in 2014 zijn onder meer Thai Binh in Vietnam, en Yamoussoukro en Abobe Gare in Ivoorkust geweest. Zie verder ook punt 9 van de toelichting op de balans – p.92.

Risicomanagement Verantwoording bestedingen Donateurs, bedrijven, instellingen, overheden en vrijwilligers vertrouwen ons hun gift toe, in geld of in natura. Wij hebben de verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk van deze gelden te besteden aan de doelstelling van onze organisatie en de rechtmatigheid van deze bestedingen te waarborgen. Door helder en transparant verslag te doen van onze bestedingen, leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid inzake onze programma’s in het buitenland en activiteiten in het binnenland. Om deze verantwoording te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen opgesteld waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie, en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS Children’s Villages International heeft een strakke monitoring van deze richtlijnen. Afwijkingen worden direct gerapporteerd en er worden maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen. De kosten voor programma’s waarvoor wij verantwoordelijk zijn, worden jaarlijks begroot. Aan de hand van ingediende projectvoorstellen, komt deze begroting door een strakke begrotingscyclus tot stand. Op basis van de begrotingen wordt aan ons de gewenste bijdrage bepaald die wij jaarlijks formeel goedkeuren. Door een strikte monitoring op de bestedingen door zowel SOS Children’s Villages International als SOS Kinderdorpen Nederland wordt de rechtmatigheid van bestedingen gewaarborgd. Spreiding van inkomsten SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, institutionele donoren en overheden.

Begroting 2015 De ambities uit de begroting van 2014 zijn helaas niet gehaald: de totale inkomsten zijn uitgekomen op € 19,5 miljoen ten opzichte van de begrote inkomsten van € 23,2 miljoen. Op basis van de ervaringen uit 2014 is de inkomstenbegroting voor 2015 lager gesteld dan de begroting van een jaar eerder. Er is echter wel een flinke ambitie in opgenomen door te willen groeien ten opzichte van de werkelijke cijfers over 2014: er is € 20,8 miljoen begroot ten opzichte van het 2014 totaal van € 19,5 miljoen. SOS Kinderdorpen blijft ambitieus in haar doelstellingen om meer kinderen te kunnen helpen, om die reden is voor 2015 een groei in de totale baten begroot. Deze groei verwachten we vooral te kunnen realiseren door de groei in baten van particulieren, bedrijven en institutionele donoren.

73

Om deze groei te kunnen realiseren is er voor de kosten van de werkorganisatie in 2015 ten opzichte van realisatie 2014 begroot om met € 0,9 miljoen te groeien (van € 6,2 miljoen naar € 7,1 miljoen). Juist na een jaar van dalende inkomsten zijn we van mening dat het belangrijk is om te blijven investeren in onze fondsenwervende activiteiten en plannen, welke we in het afgelopen jaar niet allemaal hebben kunnen realiseren. De begrote kosten voor fondsenwerving, publiciteit en communicatie zijn derhalve € 0,8 miljoen hoger begroot dan de realisatie in 2014. Voor het bedrag dat in de begroting 2015 aan de doelstelling kan worden besteed, is uitgegaan van minimaal 80% van de totale inkomsten. Met de begrote inkomsten van € 20,8 miljoen komt dit met circa € 16,7 miljoen absoluut gezien uit op het niveau van de realisatie van 2014 (ruim 1% hoger). Door een strakke monitoring van onze inkomsten verwachten we snel te kunnen schakelen naar een alternatief scenario indien dat nodig is, vergelijkbaar met de bijsturing zoals die in 2014 heeft plaatsgevonden. Als blijkt dat de inkomsten sterk achterblijven bij de verwachting dan zullen we ons uitgavenpatroon aanpassen aan dit plan. In 2015 zullen we terughoudend zijn met het bestemmen van nieuwe programma’s vanwege de verwachte stijging van de dagelijkse programmakosten. Hierdoor kunnen we ook in 2015 onze verplichtingen richting onze lopende programma’s nakomen. Kengetallen afgelopen jaren Onze resultaten van de afgelopen jaren hebben wij samengevat in het onderstaande meerjarenoverzicht:

Bedragen x € 1.000

Begroot

Realisatie

Realisatie

Realisatie

Realisatie

2015

2014

2013

2012

2011

Inkomsten

20.844

19.373

21.392

21.802

22.161

Bestedingen

21.230

19.916

20.419

18.112

20.764

CBF%

20,30%

16,80%

13,90%

13,10%

14,50%

Bestedings%

80,00%

84,40%

79,30%

67,70%

79,30%

5,00%

4,60%

4,50%

4,90%

3,50%

Beheer&admin%

Het bestedingspercentage van SOS Kinderdorpen ligt meestal rond de 80%, waarbij het in 2012 lager uitviel door het vormen van een bestemmingsreserve om ook onze verplichtingen in de jaren erna te kunnen nakomen. Meerjarenbegroting 2012-2016 In 2011 heeft SOS Kinderdorpen haar strategie bepaald voor de periode 2012-2016, die onder meer gebaseerd is op de strategie van de Internationale Organisatie voor de periode 2009-2016. Aan de hand van deze meerjarenstrategie is ook een meerjarenbegroting opgesteld. Deze is de afgelopen jaren naar beneden bijgesteld, omdat deze op basis van het economisch klimaat niet meer realistisch was. In 2014 hebben we opnieuw gekeken naar de verwachte inkomsten tot 2016. In onderstaande overzicht is voor 2016 de inkomstenbegroting € 1,8 miljoen lager gesteld dan de begroting van 2015. Ook al lijkt het op het eerste gezicht niet zo: in deze begroting is een groeiambitie opgenomen. 2015 is het laatste jaar van de 5-jarige MFSII subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is. Dit betekent dat we per 2016 de jaarlijkse Nederlandse overheidssubsidie van circa € 2,5 miljoen niet meer zullen ontvangen. Een daling van € 1,8 miljoen impliceert derhalve een groei van € 0,7 miljoen op de overige inkomstenbronnen.

74

De kengetallen zijn dan zijn als volgt:

Bedragen x € 1.000

raming

Begroot

Realisatie

Realisatie

2016

2015

2014

2013

Inkomsten

19.000

20.844

19.373

21.392

Besteed Doelstelling

14.820

16.675

16.358

16.970

3.229

3.486

2.636

2.531

951

1.069

923

917

0

-387

-543

973

CBF%

19,0%

20,3%

16,8%

13,9%

Bestedings%

78,0%

80,0%

84,4%

79,3%

5,0%

5,0%

4,6%

4,5%

Kosten Fonds.W. Kosten Beh.&Adm. Resultaat

Beheer&admin%

75

8.2 JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2014 (NA RESULTAATBESTEMMING) toelichting

31-12-2014

31-12-2013

1 2 3

77.062 64.418 173.539

99.009 113.207 360.435

315.019

572.651

4.153.252 14.275.375

4.759.257 17.103.961

Som der vlottende activa

18.428.627

21.863.218

TOTAAL ACTIVA

18.743.646

22.435.869

bedragen in euro

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Som der vaste activa Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

4 5

PASSIVA Eigen vermogen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Overige reserves

6 6 6

3.500.000 5.518.026 0

4.000.000 2.812.216 2.953.540

Fondsen Bestemmingsfondsen

7

1.143.166

938.997

10.161.192

10.704.753

8

937.000

0

9 10 11

6.851.759 35.000 758.695

10.687.265 52.400 991.451

7.645.454

11.731.116

18.743.646

22.435.869

Totaal eigen vermogen Langlopende schulden (met een looptijd van langer dan 1 jaar) Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn Vooruitontvangen schenkingen Overige schulden en nog te betalen kosten Som der kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA

76

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2014 toelichting

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

13 14 15 16

14.966.115 1.357.719 2.840.755 208.720

18.490.000 1.360.000 3.000.000 300.000

17.207.560 1.358.554 2.540.168 285.514

19.373.309

23.150.000

21.391.796

14.330.564 2.027.307

16.079.826 2.480.093

15.101.678 1.868.608

16.357.871

18.559.919

16.970.286

2.514.577 30.405 91.214 0

3.344.117 42.470 109.409 0

2.398.558 40.817 90.658 1.011

2.636.196

3.495.996

2.531.044

922.803

1.094.085

917.390

922.803

1.094.085

917.390

19.916.870

23.150.000

20.418.720

-543.561

0

973.076

-676.994 -70.736 0 227.556 0 0 -26.462 3.075

pm pm pm pm pm pm pm pm

0 43.173 1.435.925 -63.559 -105.932 -355.000 15.066 3.403

-543.561

0

973.076

bedragen in euro

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Som der baten

LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp Voorlichting en bewustmaking

17 17

Som besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen

19 20 21 22

Som werving baten Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

23

Som beheer en administratie Som der lasten RESULTAAT

Resultaatbestemming: Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten Bestemmingsreserve activa Overige reserves Bestemmingsfonds geoormerkte giften Bestemmingsfonds actie voedselprijzen Bestemmingsfonds nalatenschappen Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Bestemmingsfonds Doris Tuapante

77

KASSTROOMOVERZICHT 2014 toelichting

bedragen in euro

Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit fondsenwerving en overige activiteiten Uitgaven aan directe hulp Uitgaven aan SOS-organisatie Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

16 22

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa (Des)investeringen in financiële vaste activa

1 2 3

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Nettokasstroom

2014

2013

19.852.299 -16.460.587 -6.430.223

23.432.590 -15.822.373 -5.672.333

-3.038.511

1.937.884

219.819

177.414 -1.011

-2.818.692

2.114.287

0 -9.894 0

-109.733 -18.495 -248.878

-9.894

-377.106

-2.828.586

1.737.181

Koersresultaat op geldmiddelen

0

Mutatie geldmiddelen

-2.828.586

1.737.181

Geldmiddelen per 1 januari Mutatie geldmiddelen

6

17.103.961 -2.828.586

15.366.780 1.737.181

Geldmiddelen per 31 december

6

14.275.375

17.103.961

78

ALGEMENE TOELICHTING ALGEMEEN Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is gevestigd te Amsterdam en opgericht in 1965. De belangrijkste doelstellingen zijn meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen.

Consolidatie De stichting is aangesloten bij SOS Children’s Villages International, gevestigd in Innsbruck, Oostenrijk. SOS Children’s Villages International is niet vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting. De Stichting is wel vertegenwoordigd in de beleidsbepalende organen van SOS Children’s Villages International. Aangezien er geen sprake is van overheersende zeggenschap, vindt er geen consolidatie plaats. De taken van de internationale organisatie zijn vooral coördinerend en kwaliteitsbewakend. De jaarlijkse bijdrage in de kosten van de internationale organisatie is gekoppeld aan de omvang van de gefinancierde hulpverlening.

ALGEMENE GRONDSLAGEN De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650), onderdeel van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar. Tenzij bij de betreffende post op de balans anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rente-periode. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in in de jaarrekening verwerkt indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar.

OMREKENING VREEMDE VALUTA Vrijwel alle financiële transacties worden in euro’s uitgevoerd. Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten.

KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de dag van afwikkeling, terwijl geldmiddelen in vreemde valuta aan het einde van het boekjaar worden omgerekend tegen de koers op balansdatum. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. De immateriële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering/fondsen-

79

werving. Een bijzondere waardevermindering van de immateriële vaste activa is niet nodig. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering. Een bijzondere waardevermindering van de materiële vaste activa is niet nodig. Conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen wordt een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Financiële vaste activa De leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen overeenkomt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reële waarde.

Voorraden Voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, rekening houdend met een voorziening voor incourante artikelen.

Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen overeenkomt met de nominale waarde), onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid opgenomen. Zowel in 2014 als in 2013 is geen voorziening gevormd.

Liquide middelen Liquide middelen bevatten kasgelden en bank- en spaartegoeden. Liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Continuïteitsreserve In 2014 heeft de Raad van Toezicht een nieuw reservebeleid vastgesteld. In dit beleid is vastgelegd dat volgens de richtlijn van de jaarverslaggeving een continuïteitsreserve wordt gevormd voor de dekking van risico’s op korte termijn en zeker te stellen dat de instelling ook in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen. De organisatie wil hiervoor één jaar kosten werkorganisatie exclusief kosten fondsenwerving reserveren. In overeenstemming met dit besluit van de Raad van Toezicht bedraagt de continuïteitsreserve per 31 december 2014 € 3,5 miljoen. Volgens de VFI norm mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuïteitsreserve maximaal € 7,4 miljoen mag bedragen. De gevormde reserve blijft daar dus ruim onder.

Bestemmingsreserve De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door de Raad van Toezicht bepaald en betreft geen verplichting. De Raad van Toezicht kan deze beperking zelf opheffen.

Overige reserves Overige reserves betreffen reservemiddelen die resteren na de eerder genoemde dotaties.

Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming.

Personeelsbeloningen * Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze zijn verschuldigd aan werknemers. * Pensioenen SOS Kinderdorpen kent een toegezegde- bijdrageregeling waarbij SOS Kinderdorpen op contractuele

80

basis premies aan een verzekeringsmaatschappij betaalt. Behalve de betaling van premies heeft SOS Kinderdorpen geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt, of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Overige financiële verplichtingen Leningen, crediteuren en overige lang- en kortlopende schulden worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen voor SOS Kinderdorpen overeen komt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reële waarde.

GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN HET RESULTAAT Geoormerkte en niet geoormerkte giften - lopende en nieuwe projecten Er wordt een onderscheid gemaakt tussen giften, waarin mede begrepen periodieke donaties en ontvangsten van derden uit andere hoofde, waaraan door de gever expliciet een specifieke bestemming is gegeven (“geoormerkte giften”) en giften waarvoor de uiteindelijke bestemming door de gever aan de SOS Kinderdorpen wordt overgelaten (“niet geoormerkte giften”). Alle ontvangen giften worden aangewend voor bestedingen die worden gedaan binnen de doelstelling van SOS Kinderdorpen. De bestedingen aan SOS programma’s bestaan zowel uit hulpverlening aan reeds lopende SOS programma’s (“bestaande programma’s”), zoals hulpverlening aan kinderen in bestaande kinderdorpen, als aan nieuwe SOS programma’s (“nieuwe programma’s”), zoals de financiering van de bouw van een kinderdorp, het voor het eerst mede financieren van de lopende kosten van een dorp of het financieel bijdragen aan hulpverlening vanwege calamiteiten. De Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen beoordeelt alle bestaande programma’s op basis van vastgestelde criteria (zoals geografische spreiding, programma’s waarvoor de nood het hoogst is, verdeling over de verschillende soorten programma’s etc.) en keurt de nieuwe programma’s goed alvorens daadwerkelijk tot betaling wordt overgegaan. Voor nieuwe programma’s geldt dezelfde gedragslijn waarbij, naast de beoordeling of SOS Kinderdorpen het project in het licht van haar doelstelling wenst te ondersteunen, aan de hand van gedetailleerde projectdossiers de financiële verplichting (commitment) wordt beoordeeld en als gevolg daarvan, deze al dan niet als verplichting wordt aanvaard en goedgekeurd. De financiële verplichting tot het bijdragen aan projecten wordt als verplichting (“nog te betalen aan SOS projecten”) in de balans en als besteding (“besteed aan doelstelling, structurele hulp”) in de staat van baten en lasten opgenomen zodra de Raad van Toezicht deze heeft goedgekeurd en toezegging van deze verplichting aan SOS Children’s Villages International heeft plaatsgevonden. De betaling van deze verplichting geschiedt zodra de financiële middelen daadwerkelijk nodig zijn bij het betreffende SOS programma. In geval een nieuw project wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht en geen of onvoldoende geoormerkte giften daarvoor zijn ontvangen, dan wordt het ontbrekende saldo van de verplichting voor dit project gefinancierd met reeds ontvangen niet geoormerkte giften. Geoormerkte giften voor dit project die daarna worden ontvangen, worden alsnog en integraal aan dit nieuwe project toegewezen en uiteindelijk besteed. Voor ditzelfde bedrag worden de eerder toegewezen niet geoormerkte giften aangewend voor andere projecten.

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit nalatenschappen en legaten worden opgenomen in het jaar dat deze betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Dit wordt op basis van individuele beoordeling bepaald. Gezien het karakter van nalatenschappen en legaten wordt bij aankondiging aan SOS Kinderdorpen het volledig aangekondigde bedrag als bate verantwoord. Nalatenschappen belast met een vruchtgebruik worden niet als bate verantwoord, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen toegelicht.

81

Aandeel in acties van derden De inkomsten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de bijdrage. Indien er directe verwervingskosten zijn gemaakt, worden deze verantwoord als kosten acties derden.

Overheidssubsidie Exploitatiesubsidies komen als inkomsten ten gunste van de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan.

Directe kosten en kosten van de werkorganisatie De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Voor een nadere toelichting zie pagina 100 van de jaarrekening. Tot de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie wordt gerekend: Kosten met betrekking tot subsidies en bijdragen, afdrachten, aankopen en verwervingen, uitbesteed werk, personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor en algemene kosten, afschrijvingen en rente. Deze kosten worden toegerekend op basis van onderstaande verdeelsleutel, met uitzondering van die bestedingen die rechtstreeks aan de doelstelling wordt toegerekend. Voor een nadere toelichting zie pagina 100 van de jaarrekening. Voor zowel 2014 als 2013 is de gehanteerde verdeelsleutel:

Structurele hulp Voorlichting & Bewustmaking Fondsenwerving Acties derden Verkrijgen subsidies Beheer en administratie

7% 27% 32% 1% 3% 30% 100%

Eenmaal in de drie jaar wordt de kostenverdeelsleutel opnieuw beoordeeld. De laatste beoordeling heeft in 2014 plaatsgevonden. Uit deze beoordeling is gebleken dat de gehanteerde verdeelsleutel niet aangepast hoefde te worden. Dit is te verklaren doordat de verhoudingen van de diverse activiteiten binnen SOS Kinderdorpen niet zijn gewijzigd. Teneinde te voldoen aan de eisen van het CBF dienen de kosten van de organisatie toegerekend te worden aan de hoofddoelstellingen van de organisatie alvorens het ‘kostenpercentage eigen fondsenwerving’ kan worden bepaald. Na toepassing van deze kostenverdeelsleutel komen de kosten eigen fondsenwerving als percentage van de baten uit eigen fondsenwerving in 2014 uit op 16,8% (2013 13,9%).

Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva.

Operationele leasing Leasebetalingen worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het contract.

82

83

TOELICHTING OP DE BALANS 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA In 2013 is geïnvesteerd in een nieuwe website. Deze investering is als immateriële vaste activa verantwoord en had het volgende verloop: 2014

2013

109.733 10.724

0 0

99.009

0

Investeringen Aanschafwaarde desinvesteringen Afschrijvingen Cumulatieve afschrijving desinvesteringen

0 0 -21.947

109.733 0 -10.724 0

Mutaties gedurende het boekjaar

-21.947

99.009

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

109.733 32.671

109.733 10.724

77.062

99.009

20%

20%

bedragen in euro

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari

Boekwaarde per 31 december

Afschrijvingspercentage

De immateriële vaste activa betreft een nieuwe website die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering/fondsenwerving.

84

2. MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa bestaat geheel uit inventaris en heeft het volgende verloop: 2014

2013

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

502.633 389.426

488.047 319.004

Boekwaarde per 1 januari

113.207

169.043

9.894 -142.849 -58.683 142.849

18.495 -3.909 -72.898 3.909

Mutaties gedurende het boekjaar

-48.789

-54.403

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

369.678 305.260

502.633 389.426

64.418

113.207

20%

20%

bedragen in euro

Investeringen Aanschafwaarde desinvesteringen Afschrijvingen Cumulatieve afschrijving desinvesteringen

Boekwaarde per 31 december

Afschrijvingspercentage

De materiële vaste activa betreft inventaris en computerapparatuur die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering.

3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA De financiële vaste activa zijn als volgt opgebouwd: bedragen in euro

Lening uitgeleend geld Nieuwe uitleningen Aflossingen Afwaardering lening uitgeleend geld Stand per 31 december

2014

2013

360.435 0 -186.896 0

102.077 258.358 0 0

173.539

360.435

De lening uitgeleend geld betreft een lening aan SOS Children’s Villages International voor het Strategic Growth Investment Programme (SGIP). SOS Kinderdorpen Nederland heeft hiervoor maximaal € 600.000 ter beschikking gesteld. Het SGIP heeft ten doel de fondsenwerving in landen met een groot groeipotentieel te stimuleren. De rente bedraagt 2% per jaar en wordt gebruikt om de kosten van SGIP te bekostigen. Er zijn leningen verstrekt aan: Italië, Hongarije, Ecuador, Colombia, Brazilië en USA. Een aflossingschema is niet overeengekomen, zekerheden zijn niet gesteld.

85

4. VORDERINGEN Onder de vorderingen zijn opgenomen: 2014

2013

Vordering inzake nalatenschappen Te vorderen interest Vooruitbetaalde kosten Vordering ziekengeld Overige vorderingen

1.854.972 173.720 97.869 1.303 2.025.388

2.215.756 184.819 43.740 0 2.314.942

Stand per 31 december

4.153.252

4.759.257

2014

2013

2.215.756 2.628.611 -2.989.395

4.746.141 3.064.773 -5.595.158

1.854.972

2.215.756

bedragen in euro

De vordering inzake nalatenschappen had het volgende verloop: bedragen in euro

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 1 januari Aangekondigde nalatenschappen Ontvangsten Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 31 december

De vordering op ICS in verband met MFSII ad € 1.916.191 is licht gedaald ten opzichte van voorgaand jaar (€ 2.195.264). De vorderingen hebben een looptijd van minder dan 1 jaar.

86

5. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen zijn als volgt te specificeren: bedragen in euro

ABN AMRO Spaarrekeningen/deposito’s Rabobank Spaarrekening Staalbankiers Solide Spaarrekening ING spaarrekening Banken SNS Spaarrekening Kas Stand per 31 december

2014

2013

6.783.318 6.091.489 38.017 1.000.933 327.911 31.930 1.777

8.085.768 4.000.000 1.029.148 2.006.213 1.932.200 50.088 544

14.275.375

17.103.961

Alle liquide middelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de besteding aan de doelstelling worden overgemaakt naar een depositorekening of een spaarrekening en zijn direct opeisbaar. Maandelijks wordt de financieringsbehoefte op korte termijn beoordeeld. en worden gelden voor maximaal drie maanden in depot gezet. Deze gelden zijn indien noodzakelijk, tegen een geringe vergoeding, direct opeisbaar.

6. RESERVES Continuïteitsreserve In 2014 is door de Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen een nieuw reservebeleid vastgesteld. Op basis van dit beleid is in 2014 besloten de reserve te verlagen naar € 3,5 miljoen in 2014. Grondslag voor de berekening van de continuïteitsreserve vormt een, door de Raad van Toezicht bekrachtigde, berekening van de organisatiekosten exclusief de fondsenwervende kosten van SOS Kinderdorpen. Volgens de VFI norm mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuïteitsreserve maximaal € 7,5 miljoen mag bedragen. 2014

2013

Stand per 1 januari Mutatie Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten

4.000.000 -500.000

4.000.000 0

Stand per 31 december

3.500.000

4.000.000

bedragen in euro

87

Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves zijn als volgt samen te vatten: 2014

2013

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten

141.480 5.376.546

212.216 2.600.000

Stand per 31 december

5.518.026

2.812.216

bedragen in euro

88

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering Hieronder is opgenomen het fonds activa bedrijfsvoering. In het fonds activa bedrijfsvoering is dat deel van het eigen vermogen afgezonderd dat niet zonder meer besteed kan worden, omdat daarmee materiële vaste activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Deze post had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

212.216 -70.736

169.043 43.173

Stand per 31 december

141.480

212.216

bedragen in euro

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten SOS Kinderdorpen is verantwoordelijk voor steeds meer eigen kinderdorpen en projecten, waardoor de lange temijnverplichtingen van onze organisatie aanzienlijk toenemen. Gezien het structurele karakter van onze hulp willen we ten allen tijde kunnen garanderen dat we de dagelijkse kosten van onze programma’s kunnen blijven financieren. Daarnaast moeten we constateren dat door het huidige economische klimaat de inkomstenontwikkeling onder druk staat. Daarom is in 2014 besloten om een bestemmingsreserve te vormen om de lopende kosten van de eigen kinderdorpen voor het komende jaar te kunnen garanderen. Deze reserve had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Mutatie Overige reserves Mutatie Continuïteitsreserve Resultaatbestemming resultaat boekjaar

2.600.000 2.953.540 500.000 -676.994

2.600.000 0

Stand per 31 december

5.376.546

2.600.000

bedragen in euro

0

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

Overige reserves In 2014 zijn de beschikbare middelen in de Raad van Toezicht volledig bestemd voor de “Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten” (zie boven); per ultimo 2014 resteren er dehalve geen “Overige reserves” bedragen in euro

Stand per 1 januari Mutatie Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten Resultaatbestemming resultaat boekjaar Stand per 31 december

89

2014

2013

2.953.540 -2.953.540 0

1.517.615

0

2.953.540

1.435.925

7. BESTEMMINGSFONDSEN De bestemmingsfondsen zijn als volgt samen te vatten: bedragen in euro

Bestemmingsfonds geoormerkte giften Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Bestemmingsfonds fonds op naam Stand per 31 december

2014

2013

910.750 203.612 28.804

683.194 230.074 25.729

1.143.166

938.997

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden.

Bestemingsfonds geoormerkte giften Dit bestemmingsfonds betreft ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties. De ontvangen bedragen zijn ter financiering van de dagelijkse kosten van de verschillende kinderdorpen die geheel door SOS Kinderdorpen Nederland worden gefinancierd. 2014

2013

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

683.194 227.556

746.753 -63.559

Stand per 31 december

910.750

683.194

bedragen in euro

Bestemmingsfonds actie voedselprijzen In 2008 is een bestemmingsfonds gevormd voor de ontvangsten uit een mailing ten behoeve van de stijgende voedselprijzen wereldwijd. Dit fonds zal worden benut voor de betaling van gestegen toekomstige dagelijkse kosten uit de verschillende SOS kinderdorpen waarvoor SOS Kinderdorpen Nederland verantwoordelijk is. In 2013 is € 55.874 ontvangen voor dit doel. In 2013 zijn hiermee de gestegen dagelijkse kosten voor voedsel in onze dorpen gefinancierd. Dit fonds had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Inkomsten Uitgaven

0 0 0

105.932 55.874 -161.806

Stand per 31 december

0

0

bedragen in euro

90

Bestemmingsfonds nalatenschappen Dit bestemmingsfonds is gevormd voor aangekondigde nalatenschappen met een specifiek doel, welke in 2013 nog niet was doorbetaald of een verplichting voor was aangegaan. Dit fonds had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

0 0

355.000 -355.000

Stand per 31 december

0

0

bedragen in euro

Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Begin 2010 heeft de verwoestende aardbeving plaatsgevonden op Haïti. Hiervoor zijn specifieke middelen geworven voor ruim € 1 miljoen voor noodhulp. Hiervan is reeds uitgegeven: € 566.000 (2010), € 74.991 (2011), € 213.815 (2012), € 8.933 (2013) en € 48.105 (2014). In 2014 is nog € 21.643 ontvangen aan inkomsten. Het fonds zal in toekomstige jaren worden gebruikt voor financering van het noodprogramma van Haïti. Dit fonds had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Inkomsten Uitgaven

230.074 21.643 -48.105

215.008 23.999 -8.933

Stand per 31 december

203.612

230.074

bedragen in euro

Bestemmingsfonds fonds op naam Hieronder is opgenomen het in 2008 opgerichte Doris Tuapante Kinderfonds, waarvan jaarlijks € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een fonds op naam, waarvan de doelstelling luidt: het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek het SOS Kinderdorp Bogotá Colombia SA. Dit fonds had het volgende verloop: 2014

2013

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

25.729 3.075

22.326 3.403

Stand per 31 december

28.804

25.729

bedragen in euro

91

8. LANGLOPENDE SCHULDEN (MET EEN LOOPTIJD VAN LANGER DAN EEN JAAR) 2014

2013

937.000

0

bedragen in euro

Stand per 31 december

De verplichting betreft de toezegging van de partners in Afrika binnen het MFS-programma voor de financiering van een exitstrategie na afloop van de subsidieperiode na 31 december 2015.

9. NOG TE BETALEN VOOR SOS-PROJECTEN De nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn kan als volgt worden gespecificeerd: 2014

2013

Contributies, donaties, giften en schenkingen Acties Schenkingen met een speciaal doel Nalatenschappen Toegezegde bijdrages vanwege projecten Subsidies

56.242 954.414 394.891 590.414 4.676.294 179.504

18.120 979.205 1.122.729 1.156.991 5.882.495 1.527.725

Stand per 31 december

6.851.759

10.687.265

bedragen in euro

Bovenstaande verplichtingen betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties, maar al wel zijn toegezegd richting SOS Children’s Villages International. Het bedrag genoemd onder ‘contributies, donaties, giften en schenkingen’ heeft betrekking op nog (door) te betalen dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen. De post ‘acties’ betreft met name de opbrengsten van de noodhulpacties voor de Filipijnen en Ebola. De verplichting uit giften met een specifieke bestemming opgenomen onder ‘schenkingen met een speciaal doel’ bestaat uit een groot aantal schenkingen van verschillende grootte en voor verschillende SOS dorpen. Deze giften zullen zoveel mogelijk worden doorbetaald in 2015. De giften verantwoord onder ‘nalatenschappen’ worden zo spoedig mogelijk na ontvangst doorbetaald aan de specifieke SOS programma’s.

92

De post ‘Toegezegde bijdrages vanwege programma’s’ bevat projectverplichtingen, door SOS Kinderdorpen aangegaan met goedkeuring van de Raad van Toezicht en gecommuniceerd met SOS Children’s Villages International en is per 31 december als volgt samengesteld: Land

Plaats

SOS-project

2014 2014

2013

Santa Cruz Mussoori

Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Renovatie kinderdorp Sustainable Path Implementation Fund Quality Education Now Renovatie kinderdorp EU programma (eigen bijdrage) Renovatie kinderdorp Save my mother Gambia, fase II Additionele investeringen, Reinnovation Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Project Economic Enpowerment Lovely home for every Child Extra kosten dorp Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Advocacy De-I15.000 Bouw primary school Renovatie Primary school Project Clean and win

843.324 775.991 500.000 458.793 400.000 283.751 283.000 250.000 245.000 164.582 150.000 116.178 110.989 70.229 0 0 0 0 9.457

843.324 750.000 500.000 550.000 1.000.000 0 0 0 0 763.744 150.000 245.334 0 608.577

4.676.294

5.882.495

bedragen in euro

Guatemala India Diversen Ghana Ivoorkust Guinee Bissau Tsjaad Gambia Ivoorkust Ivoorkust Kenia Macedonië Tsjaad Vietnam Albanië Oeganda Kenia Nigeria overige projecten

Diversen Abobe Gare New Blood N’Djameena Yamoussoukro Yamoussoukro

Thai Binh Gulu Meru

Stand per 31 december

Bovenstaande bedragen betreffen het nog niet betaalde deel van de door de SOS Kinderdorpen aangegane projectverplichtingen. Een gedeelte van deze verplichtingen kan een langlopende karakter hebben dan één jaar. Gezien de afhankelijkheid van de vorderingen van de bouw en steeds wijzigende lokale omstandigheden kan dit niet uitgesplitst worden. De ‘Nog te betalen subsidies’ betreffen ontvangen subsidies van subsidiegevers welke nog moeten worden besteed.

93

204.049 204.425 53.100 9.942

10. VOORUITONTVANGEN SCHENKINGEN De vooruitontvangen schenkingen bestaan uit twee vooruitontvangen schenkingen. In 2008 is een schenking ontvangen van € 50.000, welke in 10 termijnen van € 5.000 wordt verminderd. Over deze schenking is rente verschuldigd, gelijk aan de ontvangen rente van de depositorekening. In 2012 is een nieuwe schenking ontvangen van € 50.000, welke met € 10.000 per jaar wordt verminderd. Over deze schenking wordt geen rente vergoed.

11. OVERIGE SCHULDEN EN TE BETALEN KOSTEN De post ‘Overige schulden en te betalen kosten’ kunnen als volgt worden gespecificeerd:

2014

2013

Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Vakantiegeld- en vakantiedagen Overige schulden en nog te betalen kosten

542.141 67.144 108.547 40.863

560.930 66.018 126.547 237.956

Stand per 31 december

758.695

991.451

2014

2013

Af te dragen loonbelasting Af te dragen sociale lasten

44.083 23.061

43.695 22.323

Stand per 31 december

67.144

66.018

bedragen in euro

De belastingen en premies sociale verzekeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

De schulden hebben een looptijd van minder dan 1 jaar.

94

12. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Huur Sinds 1 juli 2009 wordt kantoorruimte gehuurd in gebouw “De Prinsenhof” te Amsterdam. Per 1 juli 2015 is een nieuw contract afgelsoten voor het gebouw aan de Maassluisstraat te Amsterdam. De huurprijs per jaar, inclusief servicekosten, bedraagt per 1 juli 2015 € 46.000 per jaar. Het contract loopt tot 30 juni 2019, de resterende verplichting (inclusief de periode tot 1 juli 2015) bedraagt € 232.000. Hiertoe is een garantie afgegeven van € 31.930.

Lease SOS Kinderdorpen is begin 2013 een leaseovereenkomst aangegaan met betrekking tot kantoorinventaris. De totale leasekosten bedragen € 4.296 op jaarbasis, waarbij het contract een looptijd van 60 maanden kent.

Financiering lopende uitgaven dorpen Running costs voor onze eigen dorpen worden niet opgenomen als verplichting tenzij het een tijdelijk project betreft: Eigen dorpen SOS NL vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de volgende dorpen: CV Kisumu CV Meru CV Gulu CV Kakiri CV Canchungo CV N’Djamena CV Aboisso CV Yamoussoukro CV Asiakwa CV Kumasi CV Tema CV Lhasa CV Lembang CV Medan CV Tabanan CV Thai Binh CV Hemeiusi CV Santa Ana CV Santa Cruz CV Morelia CV Sao Bernardo

Kenia Kenia Oeganda Oeganda Guinee Bissau Tsjaad Ivoorkust Ivoorkust Ghana Ghana Ghana China Indonesië Indonesië Indonesië Vietnam Roemenië Costa Rica Guatemala Mexico Brazilie

Rechten nalatenschappen Ultimo 2014 zijn er geen nalatenschappen die zijn belast met vruchtgebruik.

Meerjarige financiële rechten en verplichtingen SOS Kinderdorpen heeft de volgende toekenningen van subsidies ontvangen: • van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is een bedrag toegekend verkregen van € 13.454.639 (waarvan € 2.193.106 eigen bijdrage ‘SOS Kinderdorpen betreft) voor MFSII voor de periode 2011-2015. Hiervan is inmiddels (per 31 december 2014) € 6.833.474 ontvangen. In 2014 is € 2.643.004 aan MFS II inkomsten verantwoord, en is € 3.154.198 aan de doelstelling besteed. • van de EU is daarnaast een bedrag toegekend van € 514.010 voor een project in Guinee Bissau voor de periode 2013-2015. Hiervan is inmiddels € 250.360 ontvangen. • van de EU is in 2013 een bedrag toegekend van € 98.959 voor een project in Servië voor de periode 2014-2015. Hiervan is inmiddels € 79.176 ontvangen.

95

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 13. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING De baten uit eigen fondsenwerving kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

Contributies, donaties, giften en schenkingen Kindpeten Dorpsvrienden Huisvrienden Vrienden Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

1.266.935 977.362 1.601.005 6.300.249

1.443.013 1.170.265 1.445.250 6.826.278

1.100.703 928.092 1.762.324 6.310.060

10.145.551

10.884.806

10.101.179

Acties SOS Magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - ongelabeld SOS Magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - gelabeld

19.435

130.717

143.603

2.735

Totaal kwartaalprojecten

163.038

Noodhulp Syrië Noodhulp Filipijnen Noodhulp Ebola Noodhulp Zuid-Soedan Noodhulp Soedan Noodhulp

14.284 58.486 290.308 100.625

Totaal Noodhulpacties

230.206

133.452

160.000

219.958 506.534 0 0 2.761 0

463.703

160.000

729.253

46.858 24.776

432.600 431.360

307.505 29.215

698.375

1.254.166

1.199.425

Schenkingen met een speciaal doel Giften voor een specifiek SOS project

1.493.578

3.351.028

2.849.729

Nalatenschappen SOS algemeen Bestemd voor een specifiek SOS dorp

2.601.211 27.400

2.700.000 300.000

2.584.781 472.446

Totaal nalatenschappen

2.628.611

3.000.000

3.057.227

14.966.115

18.490.000

17.207.560

Overige acties gelabeld Overige ongelabelde acties Totaal acties

Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

96

14. ACTIES VAN DERDEN De acties van derden zijn als volgt samengesteld: bedragen in euro

Nationale Postcode Loterij Reguliere bijdrage Goede doelenveiling en overige acties van derden

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

1.350.000 7.719

1.350.000 10.000

1.350.000 8.554

1.357.719

1.360.000

1.358.554

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

2.643.004 118.585 79.166

3.000.000

2.357.239 182.929

2.840.755

3.000.000

2.540.168

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

208.720

300.000

285.514

15. SUBSIDIES VAN OVERHEDEN De subsidies van overheden kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

MFSII EU subsidie Guinee Bissau EU subsidie Servië

16. BATEN UIT BELEGGINGEN De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden samengevat: bedragen in euro

Rentebaten

97

Rendement spaar- en beleggingsvormen afgelopen 5 jaar gemiddeld rendement spaar

spaarresultaat

totaal

2014 2013 2012 2011 2010

1,33% 1,76% 1,96% 2,06% 1,85%

208.720 285.515 358.125 400.567 297.121

208.720 285.515 358.125 400.567 297.121

gemiddeld %

1,79%

bedragen in euro

In 2010 heeft SOS Kinderdorpen een vermogensbeheerplan opgesteld, waarin is vastgelegd dat we onze liquiditeiten niet beleggen, omdat we vinden dat we niet kunnen speculeren met het geld van onze donateurs.

17. BESTEED AAN DOELSTELLING De bestedingen aan de doelstelling gedurende het boekjaar kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

Directe hulp SOS kinderdorpen SOS gezinnen Kwartaalprojecten met bestemming Noodhulpacties Bestemd voor nieuwe projecten (inclusief vrijval) Bijdrage aan SOS projecten Subsidieprojecten Uitvoeringskosten

Voorlichting en bewustmaking Directe kosten Uitvoeringskosten

Totaal besteed aan de doelstelling

In % van de totale baten In % van de totale lasten

98

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

2.244.298 1.621.519 163.038 463.703 2.810.890 2.518.671 2.998.310 1.510.135

2.843.484 1.445.250 230.206 1.023.960 2.400.000 4.038.820 2.714.819 1.383.287

2.028.795 1.850.153 133.452 729.253 1.925.245 4.499.632 2.570.203 1.364.945

14.330.564

16.079.826

15.101.678

1.206.380 820.927

1.495.416 984.677

1.052.686 815.922

2.027.307

2.480.093

1.868.608

16.357.871

18.559.919

16.970.286

84,44% 82,13%

80,17% 80,17%

79,33% 83,11%

99

100

7%

27%

2.027.307

36.148 48.083 129.349 10.234 21.770

9.372 12.466 171.451 33.936 5.645

14.330.564

1.206.380 575.343

voorlichting

14.326 389.163

873.776 12.820.429

directe hulp

doelstelling

32%

2.514.577

42.843 56.987 153.302 12.130 25.801

1.541.627 681.887

fondsenwerving

• Publiciteit en communicatiekosten m.b.t. fondsenwerving • Personeelskosten • Bestuurskosten • Huisvestingskosten

• Automatisering • Algemene kosten • Reis- en verblijfskosten • Afschrijvingen • Rente

De uitvoeringskosten van SOS Kinderdorpen bestaan uit:

Bij het toerekenen van de kosten wordt eerst vastgesteld of deze direct toerekenbaar zijn aan de categorieen: doelstelling 1 (structurele hulp), doelstelling 2 (voorlichting & bewustmaking), acties derden, subsidies, beleggingen en Beheer en Administratie.

1%

30.405

1.339 1.781 4.791 379 806

21.309

0%

0

beleggingen

30%

922.803

639.269 10.662 40.165 53.425 143.722 11.371 24.189

beheer en adm

100%

19.916.870

873.776 12.820.429 0 2.762.333 2.370.898 10.662 133.883 178.084 616.988 69.187 80.630 0

totaal 2014

23.150.000

878.000 14.946.541 6.000 3.660.509 2.781.000 12.000 131.000 159.300 396.750 79.100 99.800 0

begroot 2014

20.418.720

744.067 13.736.733 10.598 2.484.267 2.261.493 10.811 160.904 207.022 638.076 78.836 84.902 1.011

totaal 2013

De kosten van de werkorganisatie worden verdeeld over de volgende categorieën: • Doelstelling 1: Structurele hulp aan weeskinderen en verlaten kinderen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de aan derden verstrekte subsidies en de kosten van de eigen activiteiten in het kader van de doelstelling • Doelstelling 2: Voorlichting en Bewustmaking over het wereldwijde werk van SOS Kinderdorpen zoals vastgelegd in artikel 2 van de statuten. Hierbij is sprake van een consistent voorlichtingsbeleid • Kosten voor de werving van baten uit eigen fondsenwerving. Alle kosten van activiteiten die ten doel hebben mensen te bewegen geld te geven voor één of meer van de doelstelling, worden aangemerkt als kosten werving baten • Kosten voor de werving van acties derden. Hieronder worden de kosten opgenomen die de instelling maakt in het kader van een actie van derden. Acties van derden betreffen bijdragen uit nationale loterijen, puzzelacties van bladen etc. en bijdragen van andere fondsenwervende instellingen

3%

91.214

4.016 5.342 14.373 1.137 2.419

63.927

subsidies

werving baten acties derden

De externe kosten voor de diverse subsidieprojecten zijn direct toegerekend aan de doelstelling ‘directe hulp’.

Verdeling

Totaal

Subsidies en bijdragen Afdrachten Kosten acties derden Publiciteit en communicatie Personeelskosten Bestuurskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Algemene kosten Reis- en verblijfskosten Afschrijving Rente

bedragen in euro

18. TOEREKENING KOSTEN VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING

101

25% 25% 50% 75% 50% 50% 75% 50% 75% 100% 75% 50% 75% 75%

voorlichting

1.206.380

20.457 304.036 21.997 0 34.800 1.326 83.252 5.793 1.748 103.596 169.972 399.163 58.934 1.307

De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.

Totaal directe kosten

Direct marketing donateurs Direct marketing publiek SOS magazine donateurs Mailing donateurs informatief Advertenties Representatiekosten Overige promotiekosten Marktonderzoek Voorlichtingsmateriaal Promotiemateriaal TV/radioproducties publiek DRTV Website Vrijwilligersnetwerk Tbv directe hulp

bedragen in euro

Directe kosten

• Kosten voor de werving van baten uit subsidies. Hieronder vallen de kosten welke worden gemaakt om subsidies te verkrijgen • Kosten voor de werving van baten uit beleggingen. Dit betreffen onder meer de bankkosten en kosten van beheer door derden en de eigen organisatie. Hieronder vallen ook de rentebaten en lasten. • Kosten voor beheer en administratiekosten. Kosten voor beheer en administratiekosten zijn die kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten

75% 75% 50% 25% 50% 50% 25% 50% 25% 0% 25% 50% 25% 25%

1.541.627

61.371 912.108 21.997 0 34.800 1.326 27.751 5.793 583 0 56.657 399.163 19.645 435

fondsenwerving

2.762.333

81.828 1.216.144 43.994 0 69.599 2.652 111.002 11.586 2.331 103.596 226.629 798.325 78.579 1.742 14.326

totaal 2014

3.639.626

234.500 1.880.157 132.000 216.031 90.500 4.800 195.500 182.500 4.800 46.500 200.000 335.000 84.338 33.000

begroot 2014

2.484.267

130.474 1.476.571 71.326 38.025 66.076 2.307 97.370 4.375 25.418 123.594 348.478 7.356 88.498 4.359 40

totaal 2013

Onder de directe kosten worden de kosten opgenomen gemaakt ten behoeve van werving en promotie. De toerekening aan de doelstelling “Voorlichting en Bewustmaking” en aan kosten eigen fondsenwerving is als volgt:

Toerekening directe kosten publiciteit en communicatie

Voor een nadere toelichting op de gehanteerde verdeelsleutel in 2014 voor het toerekenen van onze uitvoeringskosten zie pagina 100 van de jaarrekening.

Deze uitvoeringskosten voor de eigen organisatie worden grotendeels doorbelast op basis van het aantal fte’s. Uitzonderingen hierop zijn: • Bestuurskosten, deze worden op basis van de aanbevelingen van VFI 100% toegerekend aan de post beheer en administratiekosten

18. TOEREKENING KOSTEN (VERVOLG) Personeelskosten De personeelskosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelslasten

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

1.704.316 171.828 160.670 334.084

1.818.000 230.000 245.000 488.000

1.616.366 136.409 156.857 351.862

2.370.898

2.781.000

2.261.494

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

1.541.627 972.950

2.177.093 1.167.024

1.431.541 967.017

2.514.577

3.344.117

2.398.558

16,80%

18,09%

13,94%

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

30.405

42.470

10.598 30.219

30.405

42.470

40.817

2,24%

3,12%

3,00%

19. KOSTEN FONDSENWERVING bedragen in euro

Directe kosten Uitvoeringskosten

In % van de baten eigen fondsenwerving

Het % van de kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving is lager dan begroot en ligt beduidend onder het door CBF toegestane % van 25%.

20. KOSTEN ACTIES DERDEN bedragen in euro

Directe kosten Uitvoeringskosten

In % van de opbrengsten acties derden

102

21. KOSTEN VERWERVING SUBSIDIES 2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

Uitvoeringskosten

91.214

109.409

90.658

In % van de opbrengsten subsidies

3,21%

3,65%

3,57%

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

bedragen in euro

22. KOSTEN BELEGGINGEN De kosten beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro

Bankrente Koersresultaat vreemde valuta

205 806 0

0

1.011

2014 werkelijk

2014 begroot

2013 werkelijk

922.803

1.094.085

917.390

4,6%

4,7%

4,5%

23. KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE bedragen in euro

Kosten beheer en administratie In een % van de bestedingen

Werknemers Het aantal fulltime arbeidsplaatsen op het kantoor in Amsterdam bedraagt 35,5 over geheel 2014 (begroot 36,2). In 2013 waren dit 34,3 arbeidsplaatsen. Hiervan waren 0 werknemers werkzaam buiten Nederland (2013: 0)

Beloning Raad van Toezicht De leden van de Raad van Toezicht hebben een vergoeding voor gemaakte onkosten ontvangen van € 1.000 per lid. Aan de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Advies zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

103

Directiebeloning 2014 Margot Ende

bedragen in euro

Dienstverband Aard (looptijd) Uren Parttime% Periode

onbepaalde tijd 36 96% 1/1 - 31/12

Bezoldiging (EUR) Jaarinkomen: Brutoloon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel inkomen

91.423 7.123 0 0 98.546 *1

SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel) Overige beloningen op termijn Uitkeringen beeindiging dienstverband

9.357 12.299 11.326 0 0

Totaal 2014 Totaal 2013

* 1.

131.528 129.946

Dit is het salaris wat wordt getoetst aan de VFI norm, omdat de VFI norm toetst aan het jaarinkomen dat bestaat uit 12 maandsalarissen, vakantiegeld, eventuele eindejaarsuitkeringen incl 13e/14e maand en toegekend variabel inkomen.

De zwaarte van de directiefunctie is getoetst aan de hand van de “Adviesregeling Beloningen Directeuren van Goede doelen”. Deze adviesregeling is vastgesteld door de branchevereniging VFI op 7 december 2005. Op grond van deze regeling is de functie van algemeen directeur binnen SOS Kinderdorpen ingedeeld in functiegroep H. Het maximum brutojaarsalaris voor functiegroep H bedraagt € 109.550 in 2014. Het salaris van onze directeur blijft hier met € 98.546 onder. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

Giften in natura In 2014 heeft SOS Kinderdorpen baat gehad bij verschillende vormen van sponsoring. Een daarvan is gesponsorde advertentieruimte. Naast gesponsorde advertentieruimte heeft SOS kinderdorpen tevens baat gehad bij Free Publicity met een geschatte waarde van circa € 3,6 miljoen (2013: € 2,6 miljoen). Belangrijke partners waren hierin 100% NL, FD, Funda, Margriet, Zin, de Nationale Postcode Loterij en De Persgroep. Net als in voorgaande jaren heeft in 2014 ook sponsoring in de vorm van dienstverlening en producten plaatsgevonden. Dit betreft onder andere vliegmijlen door KLM, advisering en trainingen. Deze giften in natura zijn niet gewaardeerd in de jaarrekening.

104

Worldcoaches In 2010 is gestart met het Worldcoaches Zuid-Afrika project, een samenwerking met de KNVB. In vier jaar tijd worden lokale voetbalcoaches opgeleid die gezamenlijk circa 7.000 kansarme kinderen gaan trainen in voetbal en levenslessen, vanuit elf locaties binnen onze gezinsversterkende programma’s in Zuid-Afrika. Onderstaand overzicht is op basis van werkelijke kasstromen, waarbij de afgesproken bestedingen op basis van het budget worden gedaan. Eind 2014 is het volledig beschikbare bedrag uitbetaald.

Overzicht KNVB 2014 bedragen in euro

Totaal

SOS

KNVB

Te besteden aan doelstelling per 31-12-2013

92.817

-107.059

199.876

Ontvangsten 2014 Bijdrage van derden KNVB Bijdrage SOS in de kosten (50%)

0 -46.000 0

0 0 0

0 -46.000 0

Totale inkomsten 2013

-46.000

0

-46.000

Gemaakte kosten 2014 SOS Kinderdorpen KNVB prijswinnaars KNVB marketingkosten

0 0 0

0 0

0 0 0

Totale kosten 2013

0

0

0

Te besteden aan doelstelling

46.817

-107.059

153.876

Besteed aan doelstelling 2014 SOS Zuid-Afrika KNVB scholing

46.817 0

46.817 0

0 0

Totaal bestedingen

46.817

46.817

0

0

-153.876

153.876

Resteert voor doelstelling per 31-12-2014

Amsterdam, 2015

M.J.G. Ende - van den Broek Algemeen directeur

105

8.4 OVERIGE INFORMATIE Onderdeel internationale organisatie Alle bestedingen aan directe hulp worden rechtstreeks overgemaakt naar de lokale SOS organisaties, met uitzondering van de bestedingen van kindpeten en dorpsvrienden, welke via het peetschapskantoor in Wenen naar de lokale SOS organisaties wordt overgemaakt in verband met besparing van bankkosten. De internationale organisatie neemt geen kosten voor haar rekening ten bate van de fondsenwerving in Nederland. Aangezien wij onze jaarrekening eerder opstellen, beschikken wij niet over de recente cijfers van onze internationale organisatie. Uit de rapportage over 2013 hebben wij bijgaande gegevens overgenomen om toch een beeld te geven van de positie van SOS Kinderdorpen ten opzichte van SOS Children’s Villages International. De totale inkomsten van de internationale organisatie bedragen over 2013 € 991 miljoen (2012: € 944 miljoen), 5 % meer dan in 2012. De kosten voor administratie, voorlichting en fondsenwerving bedragen in totaliteit € 182 miljoen (2012: € 160 miljoen). Dit betekent dat € 762 miljoen internationaal beschikbaar is voor onze projecten.

Transacties met verbonden partijen In 2014 hebben uitsluitend transacties met betrekking tot de afdracht van de contributie SOS Children’s Villages International plaatsgevonden (€ 878.000), wat is bestemd voor de coordinatie van onze internationale projecten. Via het peetschapskantoor in Wenen zijn de bijdragen van kindpeten en dorpsvrienden doorbetaald (€ 2.244.298).

Gebeurtenissen na balansdatum Er is geen sprake van gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.

108

8.5 BEGROTING 2015 2015 begroot

2014 werkelijk

2014 begroot

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen

16.497.437 1.360.000 2.826.145 160.000

14.966.115 1.357.719 2.840.755 208.720

18.490.000 1.360.000 3.000.000 300.000

Som der baten

20.843.582

19.373.309

23.150.000

Besteed aan doelstellingen Directe hulp Voorlichting en bewustmaking

14.364.932 2.309.933

14.330.564 2.027.307

16.079.826 2.480.093

Som besteed aan doelstellingen

16.674.865

16.357.871

18.559.919

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen

3.343.566 35.648 106.944 0

2.514.577 30.405 91.214 0

3.344.117 42.470 109.409 0

Som werving baten

3.486.158

2.636.196

3.495.996

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

1.069.441

922.803

1.094.085

Som beheer en administratie

1.069.441

922.803

1.094.085

21.230.464

19.916.870

23.150.000

-386.882

-543.561

0

20,3%

16,8%

18,1%

5,0%

4,6%

4,7%

pm pm pm pm pm pm pm pm pm

-676.994 -70.736 0 0 227.556 0 0 -26.462 3.075

pm pm pm pm pm pm pm pm pm

pm

-543.561

pm

bedragen in euro

BATEN

LASTEN

Som der lasten RESULTAAT

Kosten fondsenwerving in % baten fondsenwerving Beheer en administratiekosten in % totale bestedingen Resultaatbestemming: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve activa Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten Overige reserves Bestemmingsfonds geoormerkte giften Bestemmingsfonds actie voedselprijzen Bestemmingsfonds nalatenschappen Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Bestemmingsfonds Doris Tuapante

109

VERANTWOORDINGSVERKLARING De directie en de Raad van Toezicht van de Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen onderschrijven de drie principes van goed bestuur: x Een duidelijke scheiding tussen toezicht houden, besturen en uitvoeren x Optimalisering van de besteding van middelen x Het streven naar optimale relaties met belanghebbenden

Toezichthouden, besturen en uitvoeren Raad van Toezicht Het toezicht op de verantwoorde besturing van onze organisatie ligt in handen van de Raad van Toezicht. Voorzitter van de RvT was in 2014 Karien van Gennip, directeur ING Private Banking en Beleggen Nederland (scheidend in juni 2015). De RvT denkt mee over de lange termijn visie en de strategie van de organisatie. Belangrijkste taken van de RvT zijn het houden van toezicht op de algemeen directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie, het goedkeuren van de bestedingsvoorstellen en budgetten. De RvT ziet erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houdt daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving en bedrijfsvoering in het oog. De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in. Algemeen directeur Margot Ende-van den Broek is sinds 15 juni 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De algemeen directeur wordt aangesteld door de RvT en legt daaraan verantwoording af. De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De algemeen directeur geeft leiding aan de organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Zij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening vast en kent budgetten toe. De algemeen directeur is eindverantwoordelijk, maar werkt nauw samen met het managementteam met wie zij elk jaar de kaders voor het nieuwe jaarplan vaststelt. Controle & Bijsturing De algemeen directeur en de RvT werken nauw samen en bepalen samen de kaders voor nieuwe jaarplannen. De algemeen directeur houdt de RvT aan de hand van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de leden de activiteiten en resultaten kunnen toetsen aan het beleid en de voortgang kunnen bewaken. Wanneer er vragen zijn over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de algemeen directeur. Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen binnen het beleid. Code Goed Bestuur SOS Kinderdorpen Nederland is gelieerd aan SOS Children’s Villages International en beschikt over een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisatie. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse bestuur van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT). Externe richtlijnen & extern toezicht Behalve aan de Code Goed Bestuur voor goede doelen houdt SOS Kinderdorpen Nederland zich bij de uitvoering van haar taken aan de volgende richtlijnen: x Gedragscode van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) x CBF-keurmerk x Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) x Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen voor de jaarverslaglegging. x Richtlijnen Transparantprijs Extern toezicht wordt uitgeoefend door PwC Accountants. Naast de besprekingen die de algemeen directeur en de manager Bedrijfsvoering voeren met de accountants, vindt eveneens overleg plaats tussen onze financiële auditcommissie binnen de RvT en de accountants.

110

Optimale besteding van middelen Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is afhankelijk van de giften van donateurs en andere partijen die ons steunen. Daarom vinden we het uitermate belangrijk dat onze achterban vertrouwen in ons heeft. We voldoen niet alleen aan alle wettelijke eisen en richtlijnen, we doen er alles aan om op verantwoorde wijze fondsen te werven. Door middel van voorlichting, een professionele werkwijze en transparante verslaglegging vertellen we onze donateurs en relaties hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. We hechten er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust doen, zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig en efficiënt wordt besteed. Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Children’s Villages International wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze moederorganisatie heeft een sterk en nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken. We krijgen inzage in de financiën, ontvangen accountantsrapportages en projectverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren. Beleggingsbeleid We kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen, niet te beleggen. Wanneer wij gelden niet direct kunnen doorbetalen, omdat we voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw of een programma, zetten wij deze gelden vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s. In 2010 hebben wij een vermogensbeheerplan opgesteld: hierin zijn richtlijnen vastgesteld met betrekking tot ons vermogensbeheer. Risicomanagement Om onze meerjarendoelstellingen te behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s (financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT en in de uitvoering van programma’s) zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van het managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie, die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd in een risicoregister. Salariëring Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat marktconform is in de sector. De beloningssystematiek die SOS Kinderdorpen hanteert, is opgesteld in samenwerking met Hay Group. Er worden verder geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het bruto jaarsalaris van onze algemeen directeur bedroeg in 2014 € 98.546 (op basis van 36 uur en inclusief vakantiegeld). Dat ligt binnen de gestelde maxima van de richtlijn voor algemeen directeur-salarissen van de VFI.

Optimale relaties met belanghebbenden Voor ons is een goede relatie met al onze belanghebbenden ontzettend belangrijk. Dit zijn in de ene kant particuliere donateurs, bedrijven, schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen en institutionele donoren. Aan de andere kant zijn dat werknemers, vrijwilligers, de Raad van Toezicht, de Raad van Advies, SOS Children’s Villages International, de ambassadeurs, beschermvrouwe, externe toezichthouders en de media. Communicatie met de donateursgroepen Onze organisatiestructuur is ingericht op de communicatie met deze groepen. De afdeling fondsenwerving bestaat uit vier segmenten en deze zijn verantwoordelijk voor de communicatie met de eigen achterban. De communicatie met bedrijven, institutionele donoren of schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen is toegewezen aan specifieke medewerkers. Zo zorgen we voor een goede relatie met deze donateurs.

111

Particuliere donateurs kunnen kiezen uit het sponsoren van een kind, een specifiek kinderdorp of het steunen van ons wereldwijde werk in het algemeen. We informeren deze groepen gericht over het werk en de programma’s waar zij een donatie voor doen. Leren van feedback en klachten We vertellen over hoogtepunten, maar ook over tegenslagen in ons werk, omdat we ervan overtuigd zijn dat eerlijke voorlichting over de problematiek en de uitdagingen voor onze medewerkers in het veld tot meer begrip voor ons werk leidt onder het publiek. We informeren onze achterban niet alleen, we willen ook weten wat zij vinden en willen. Via persoonlijk contact, donateursbijeenkomsten en social media proberen we zoveel mogelijk de dialoog aan te gaan. Klachten van onze donateurs worden heel serieus genomen en afgehandeld volgens de nieuwe klachtenprocedure die ook op onze website te vinden is. Klachten en vragen worden altijd persoonlijk behandeld door de medewerkers van ons service team. Communicatie met overige belanghebbenden Wij hechten veel waarde aan werken met een sterk team van mensen die zich met passie inzetten voor ons werk. Heldere communicatie met, en waardering voor, medewerkers en vrijwilligers liggen verankerd in het interne communicatiebeleid. Op de verschillende disciplines is er regelmatig contact tussen SOS Kinderdorpen Nederland en SOS Children’s Villages International. De vergaderingen met directie en de RvT zijn voor het lopende jaar vastgelegd. De leden van de RvA zijn gekoppeld aan diverse medewerkers, zodat de kennis, ervaring en de netwerken van de adviseurs optimaler worden benut. We zijn heel blij met de inzet van onze ambassadeurs en met de steun van de Nationale Postcode Loterij die we nu al 15 jaar ontvangen. Dankzij onze gehele, trouwe achterban zijn wij in staat om ons belangrijke werk voor kwetsbare kinderen en hun families wereldwijd te doen.

Margot Ende Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland

112

COLOFON STICHTING NEDERLANDSE VRIENDEN DER SOS KINDERDORPEN Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Margriet Algemeen directeur Margot Ende Voorzitter Raad van Toezicht Karien van Gennip Adres Koningin Wilhelminaplein 30, 1062 KR Amsterdam, www.soskinderdorpen.nl Mail [email protected] Tel. 020-4080190 (algemeen), 020-3032500 (donateurs) Rekeningnummer NL90INGB0000002280 (giro 2280) Redactie Jolien Storsbergen en Rian Lanenga Beeld J. Lugtigheid, M. Koreman, M. Morosino en foto’s SOSarchief Opmaak Eline Olsthoorn, Dirk. Design. en M&E

113