De terugkeer van de lokale gemeenschap Culturele veranderingen door het einde van goedkope olie Er zijn steeds meer signalen op te merken van grote maatschappelijke, menselijke en globale veranderingen op onze aarde. Binnenkort gaan deze veranderingen zich volgens mensen in de spirituele wereld zich veel sneller voltrekken. Dit in een periode die ook wel ‘de nieuwe tijd’ genoemd wordt. Een tijd voor mogelijke vernieuwing waarin de mens mogelijk naar een bewuster leven gaat. Gericht op geestelijk welzijn en balans met het ecosysteem oftewel de natuur. Eveneens is er een steedse bekendere beweging aan het ontstaat die gericht is op de studie naar de wereld olie productie piek. Dit lijkt weinig gemeen te hebben met de hiervoor geschetste ideëen over bewuster leven en geestelijk welzijn, het tegendeel is waar. Deze zogeheten “Peak Oil” beweging voorspelt het einde van goedkope olie en uiteindelijk energie. Dit zou drastische gevolgen hebben voor de mensheid, de maatschappij en hoe wij ons leven kunnen inrichten. Dit artikel gaat over de overeenkomst van deze twee bewegingen en de limieten en keuzen waarvoor de mensheid zal komen te staan. Waarom dit volgens mij een richting heeft naar meer geestelijk welzijn en een balans met het ecosysteem. Hopelijk krijgt deze beweging de overhand in de fundamentele strijd om materialisme en spiritualisme. Dit allemaal in het licht van de wereld olie productie piek. Hoe valt de nieuwe tijd samen met de wereld olie productie piek? Er zijn vrij veel verhalen, ideëen en bewegingen bekend over en in de nieuwe tijd. Om er een paar te noemen: Het einde van de Maya kalender in het jaar 2012, de toename van wat ook wel het Christus bewustzijn genoemd wordt. Zoals o.a uitgewerkt in het boek de Da Vinci code. De steeds verdere toenadering tot en in belang toenemende “alternatieve” geneeswijzen enzovoorts.
Wat is de drijfveer van deze verandering van de menselijke geest? Ze valt qua tijdsperiode overeen met een duidelijk aanwijsbare gebeurtenis die volgens een aantal onderzoekers spoedig zal komen: de hoogste piek ooit in ‘s werelds olieproductie. Een groeiende groep wetenschappers voorspellen dat binnen enkele jaren de wereld olie productie op z’n top zit, dus ‘piekt’ en daarna voor altijd zal dalen. Dit heeft tot gevolg dat onze op oliegebaseerde leefstijl op lange duur zal eindigen en op korte termijn zeer grondig zal veranderen. We zullen gedurende een lang proces moeten gaan leren samenleven op een bewustere, lokalere manier, veel zuiniger met energie en al onze grondstoffen, oftewel de natuur, om moeten gaan. Kortom consuminderen, materialisme wordt een uitstervende beweging, simpelweg omdat hier geen mogelijkheid meer toe zal zijn. Om dit ook in te zien zullen we eerst moeten gaan kijken wat de piek in ‘s werelds olieproductie inhoud. Wat houdt een olie piek in? Een olieveld werkt niet als een benzinetank in je auto. Alsof we een grote tank hebben waar je met dezelfde constante snelheid olie uitpompt. Olie raakt niet ineens op zoals vaak gesuggereerd wordt. In de krant staat dan “Er is nog voor 40 jaar olievoorraad”. Deze hoeveelheid jaren wordt berekend door de totale hoeveelheid olie in de grond die winbaar is (reserves) te delen door de hoeveelheid die per jaar wordt gebruikt. Dit komt niet overeen met de werkelijkheid waarin een maximum aan productie volgt na een tiental jaren winning in een veld. Na dit maximum neemt de productie of beter gezegd extractie van olie alleen nog maar af. Dit heeft o.a. te maken met geologie (rotslagen) en druk in het olieveld. Het pieken van een olieveld treedt ook op land en wereldschaal op. Op dit moment zijn er al 18 landen die hun piek in productie gehad hebben. Zij leveren nu nog 29% van de totale productie maar dit neemt al met 5% per jaar af. Dat olievelden pieken op nationale en wereldschaal is al lang voorspeld. In 1956 heeft M. King Hubbert een geoloog werkend bij Shell berekend dat de Amerikaanse olieproductie zou pieken in 1971. Hij deed dit door te kijken naar de hoeveelheid ontdekkingen per jaar. Daarmee kon hij voorspellen wanneer de olieproductie zou pieken, omdat tussen de piek in ontdekkingen en de daadwerkelijke winning
Pagina 1 van 5
gemiddeld zo’n 40 jaar zit. Je kunt namelijk niet meer produceren dan dat je ontdekt hebt. Vrijwel niemand nam hem serieus totdat men er een paar jaar na 1971 achterkwam dat de Amerikaanse piek in 1970 vrij correct voorspeld was. Dit heeft mede voor de oliecrisis in 1973 gezorgd. Gelukkig voor Amerika kon men olie uit het buitenland importeren om zo het probleem op te lossen. Helaas voor ons kunnen wij niet van andere werelden gaan importeren als de wereld olie productie piekt. Hubbert heeft na de piek in 1971 voorspeld dat de wereld olie productie in 1995 opnieuw zou pieken. Dank zij de oliecrisissen van 1973 en 1981 kwam zijn voorspelling gelukkig niet uit. Deze oliecrisses waren met name van politieke aard. In oktober 1973 begon de Arabische wereld een olie embargo waardoor er een tijdelijk een tekort van 5% op de markt was. Eveneens was er in 1980 -81 een tijdelijk tekort door de Iran-Iraq oorlog. Wat gebeurt er wanneer de wereld olie productie piekt? Onze samenleving is gebaseerd op goedkope energie en olie. Zoals eerder vermeld is olie de basiscomponent van de industriële samenleving. Als de olieproductie wereldwijd piekt komt er per jaar minder olie op de markt beschikbaar. Dit heeft een aantal grootschalige gevolgen. Zonder goedkope olie zal onze economie niet groeien maar krimpen. Krimpen omdat we niet alleen voor transport olie gebruiken maar 60% van ons olieverbruik naar landbouw, medicijnen, plastics, apparaten, productieprocessen enzovoorts gaat. Als de olieprijzen stijgen wat na de wereldpiek in zeer hoge mate gebeurt betekent dit dus niet alleen dat vervoer duurder wordt maar ook vrijwel alle producten in de winkel. Ga maar eens na wat je dagelijks wel niet koopt/binnenhaalt van voedsel en apparatuur. In al onze productieprocessen zit een deel waar olie verbruikt wordt voor energie of voor materiaal (plastics, etc.). We zullen dus over moeten stappen op andere energiebronnen voor zover mogelijk, efficiënter met de resterende olie en energie om moeten gaan en simpelweg minder moeten gaan gebruiken. Het grote probleem dat we als mensheid hierbij een totale culturele omslag moeten hebben. We geloven namelijk in oplossingen voor een niet oplosbaar probleem. Het simpele feit dat exponentiele groei in een eindige wereld mogelijk is. We zullen ons systeem van een op groei gebaseerde
economie om moeten leren bouwen naar een systeem waarin we op een stabiel niveau van populatie, energieverbruik en natuurlijke grondstoffen zitten die in balans is. Een van de eerste grenzen aan ons economisch groeisysteem is de wereld olie productie piek. Wanneer komt de wereld olie productie piek? Een groeiende groep geologen en energieanalisten zijn ervan overtuigd dat de piek komt voor 2015. Waarschijnlijk al binnen een paar jaar. Als je gaat kijken naar de verwachtingen van de groei in vraag en de nieuwe olievelden die in productie worden genomen zal er in 2006 of 2007 al een gat vallen. Op dit moment zie je al een sterke krapte op de markt. Er is weinig extra capaciteit wat nu al hele sterke prijsschommelingen tot gevolg heeft. In hoeverre kunnen we overstappen op andere energiebronnen? Energiebronnen kun je indelen in 2 typen, niet duurzame en duurzame energie.Het verschil tussen duurzaam en niet duurzaam is dat op menselijke schaal je met duurzame energie voor een hele lange tijd door kan gaan en dat niet duurzame energie binnen niet al te lange tijd afgelopen is. Het verstandigste zou dus zijn om alles te mikken op duurzame energie en de niet duurzame energie alleen te gebruiken om de overgang naar de nieuwe samenleving mogelijk te maken. Goed in het hoofd houdend dat deze ook op korte termijn eindig zijn. Als we energiebronnen gaan vergelijken moeten we met een aantal dingen rekening houden
1) Wanneer de wereldolieproductie piekt en olie steeds duurder wordt zal de economie in een diepe recessie gaan die overgaat in een blijvende depressie. Denk aan een niet eindigende oliecrisis zoals in 1973. Zeer dure energiebronnen zullen daardoor niet meer gemakkelijk gebouwd kunnen worden. 2) In hoeverre kan de energiebron olie vervangen als transport en productie middel ? 3) Hoeveel energie je in het produceren, ontginnen en verwerken van je energiebron moet stoppen in relatie tot de energie die je eruit krijgt (energiewinst) ? 4) Hoelang duurt het voordat je energiewinst kan maken? Bij fossiele brandstoffen is dit door de hoge energetische waarde vrijwel onmiddellijk. Bij alle niet fossiele vormen van energie duurt het minstens een jaar tot vele jaren.
Pagina 2 van 5
Aardgas en Kolen Aardgas is helaas ook voor nog maar korte tijd voorradig. Wereldwijd worden de voorraden geschat op zo’n 60 jaar bij huidig gelijkblijvend gebruik. In Nederland is er bij huidig gebruik nog maar voor 30 jaar voldoende gas. Dit is waarschijnlijk naast het olieprobleem een van de redenen waarom we toch in de Waddenzee gaan boren. De grootste leveranciers van gas namelijk Canada, Engeland, Nederland, Rusland en Indonesië zijn al in afname van productie. In totaal leveren zij nu nog 65% van de gasproductie. Als je hierbij de huidige groeiende vraag van 3% per jaar toename mee rekent is aardgas maar een zeer tijdelijke oplossing. De wereldvoorraad voor kolen wordt geschat op 200 jaar bij huidig gelijkblijvend gebruik. Als we hier de huidige groei van 1.4% per jaar in meenemen is er nog genoeg voor 93 jaar. Kolen heeft net zoals olie een productiepiek doordat je makkelijk en minder makkelijk te ontginnen kolen hebt. Als we dit meerekenen zal kolen ook maar een oplossing voor de korte termijn zijn. Verder hebben we in Europa maar weinig kolenvoorraden in vergelijking met Amerika en Rusland. Zo’n 22.000 Miljoen ton zwarte kolen en 17.500 Miljoen ton van de minder energie bevattende bruine kolen. De verwachting is dat het kolenverbruik in Europa vrijwel constant blijft. Per jaar verbruiken we zo’n 880 Miljoen ton kolen. Op korte termijn zullen we dus ook van kolen steeds meer moeten importeren. Daarnaast zijn kolen erg vervuilend, je stoot bij verbruik veel CO2 uit en veroorzaakt zure regen bij verbranding. Dit verergert het klimaatprobleem alleen maar meer. Ook kun je kolen niet direct in je auto gooien. Je moet een proces genaamd Liquefication toepassen. Kort door de bocht, het vloeibaar maken van kolen. Hierbij verlies je door de omzetting veel van je energie. Kernenergie Bij huidig gebruik is er nog genoeg winbaar uranium voor 40 jaar. Uranium is de hoofdcomponent voor kernsplijting. Er zit alleen een heel groot addertje onder het gras wat je nooit in nieuwsberichten ziet. Het huidig gebruik van Uranium is 5% van het wereld energieverbruik. Stel dat we opeens overal kerncentrales zouden hebben en al onze energie met uranium opwekken dan is er nog voor maar 3 jaar uranium. Totaal onrealistisch natuurlijk, het duurt namelijk 7
tot 10 jaar voordat een kerncentrale gebouwd is. Ook Uranium volgt een piek in productie wederom omdat je makkelijkere en steeds moeilijkere (minder geconcentreerde) te winnen reserves hebt. Op dit moment is er (door de grote vraag voor de nieuwe centrales die in de planning zijn) een krapte op de uraniummarkt. De hoge neutronen of breeder reactor waar sommige mensen hun hopen op gevestigd hebben heeft nog niet bewezen dat deze werkt. Deze reactor die zeer efficiënt kernmateriaal laat “groeien” en plutonium produceert is al wel een paar keer gebouwd. Er is er een in Frankrijk en Japan maar deze zijn allebei gesloten na Sodiumbranden in de reactor. Op dit moment wordt er in India een gebouwd. De toekomst zal moeten uitwijzen of dit enigszins ons energieprobleem kan verlichten. Tot nu toe heeft het alleen maar energie gekost en wat plutonium opgeleverd. Duurzame energiebronnen Duurzame energie opwekking staat eigenlijk nog maar in de kinderschoenen. Tot nu toe levert dit maar een minieme factor van onze energie. Hiervan is het merendeel opwekking uit waterkracht wat op zijn maximum ligt omdat we alle beschikbaar rivieren en wateren zo ongeveer wel ingedamd hebben. Zonnepanelen en windenergie leveren wereldwijd minder dan 0.1% van onze totale energieproductie. Het is tot nu toe de duurste vorm van energie en vereist dus veel investeringskostten. Ook de energiewinst is lang. Is dit bij windmolens op dit moment nog maar een jaar dan duurt het bij zonnepanelen minsten 4 jaar voordat je de energie die je nodig had om een paneel te maken terug te winnen. Ook is zon- en windenergie niet altijd beschikbaar. De zon schijnt, en de wind waait niet altijd. Een van de andere grote hernieuwbare energiebronnen is biomassa. Om aan onze enorme vraag aan energie en olie te voldoen heb je hele grote percelen vol met biomassa nodig. Zoveel dat we volgens studies waarschijnlijk maar 10% van onze olieconsumptie duurzaam kunnen vervangen door biomassa. Dit heeft te maken met het feit dat er nauwelijks energiewinst uit deze productie komt. Onze grote productie is namelijk mede afhankelijk van enorme energie-inputs in de vorm van kunstmest en pesticiden die gemaakt worden van aardgas en olie.
Pagina 3 van 5
Technologische dromen
Hoe gaat de toekomst eruit zien?
De meeste mensen dromen van de technologische oplossingen die ons probleem op zouden moeten lossen. In dit geval hebben we het over Kernfusie, Waterstofauto’s draaiend op brandstofcellen, zonnecellen met zeer hoog rendement door middel van Nanotechnologie, Zonnecollectoren in de ruimte enzovoorts.
Onze samenleving gaat drastisch veranderen, dat is een feit. Er zijn meerdere richtingen mogelijk voor de toekomst. We kunnen gaan kiezen om te proberen onze energieslurpende en ecologisch schadelijke samenleving te behouden door te streven naar technologische oplossingen, gezamenlijk naar een lokalere maatschappij in energie afname te streven, het onvermijdelijke proberen te tarten door gewoon door te leven en doen alsof er niks aan de hand is, oorlogen beginnen om grondstoffen zodat we het leven zoals we die nu kennen voor korte tijd kunnen behouden enzovoorts.
Deze technologiëen hebben zich geen van alle nog bewezen. Van de meeste wordt al tientallen jaren beweerd dat we er over “30 jaar” zijn wat na 30 jaar dus totaal niet waar blijkt te zijn. Er is simpelweg niet genoeg energie om onze hele economie om te bouwen voor een waterstofeconomie die waarschijnlijk niet eens werkt omdat er nog een heleboel technologische doorbraken moeten komen. Voor kernfusie is de verwachting dat het op zijn vroegst pas in 2050 commercieel toepasbaar is, Brandstofcellen proberen we al meer dan 100 jaar werkend te krijgen, de huidige verwachting is dat we rond 2011 een commercieel werkende brandstofcel(waterstof)auto hebben. Samenvattend moet er qua duurzame energie zoveel geïnvesteerd worden dat er een project op de schaal van het Appolloprogramma nodig is om ons energieprobleem op te lossen. Als de wereld overheden hier al toe besluiten hebben we nog maar zeer kort de tijd. De technologie voor duurzame energie staat nog redelijk in de kinderschoenen. Hierbij moeten we ons ook nog indenken dat op dit moment het gat al enorm groot is, ongeveer 5 miljard van de 6.4 miljard mensen op aarde leven in relatieve energiearmoede. Zo’n 1.5 miljard mensen leven zelfs zonder elektriciteit, stromend water en hebben alleen maar hout en gedroogde stront tot hun beschikking. Dit gat is vanaf 1979 steeds groter geworden toen het energieverbruik per persoon begon af te nemen. Het energieprobleem is dus eigenlijk zonder dat we dat realiseren alleen maar groter geworden. In het westen hadden we hier relatief weinig last van, we hebben net zoals in de koloniale tijd grotendeels onze problemen verhuist naar andere landen. Ons leven zal zich hiernaar moeten gaan schikken. Hopelijk leren we hier als mens zijnde veel van en worden we veel bewuster wat voor schade we aan kunnen richten als we niet nadenken over onze daden.
Samengevat zal bij elk van deze scenario’s de maatschappij na de piek in olieproductie steeds minder olie kunnen gaan gebruiken en ons leven zal zich dus ieder jaar plaatselijker af moeten spelen. Niet alleen doordat het verslepen van luxe producten van ver weg op de korte termijn op gaat houden. Ook omdat we aan het interen zijn op onze natuurlijke grondstoffen, we verbruiken op dit moment volgens studies meer dan 20% aan natuurlijke grondstoffen dan dat we op de lange duur kunnen gebruiken. Samengenomen met ons op groei gebaseerde systeem zal dit een drastische maatschappelijke verandering tot gevolg hebben Nou gaat dit niet allemaal opeens gebeuren. Efficiënter bulktransport via zee en over het continent blijft gewoon bestaan. Relatief kost dit vrij weinig energie/olie. We zullen een percentage duurzame energie op kunnen zetten maar naar mijn verwachting niet in de schaal van energie die we nu gebruiken. Of we onze technologie zoals we die nu kennen op de langere duur dus in een perspectief van zo’n 75-125 jaar en verder kunnen behouden is nog maar de vraag. We gaan dus een tijd van waarschijnlijk langzame energie afname in. Tot we op een punt komen waarin we evenveel of meer aan onze omgeving geven dan dat we nemen. Mijn keuze is voor het inzien van deze verandering als een kans. Het Chinese symbool voor crisis bestaat uit het teken voor gevaar én het teken voor kans. Een kans om te groeien in bewustzijn en een balanssituatie te bereiken met onze omgeving. In harmonie te komen met de natuur om ons heen. Dit proces zal vele tientallen jaren vergen. Begin zelf met dit proces door eens om je heen te kijken en na te denken over hoe de maatschappij werkelijk in elkaar zit. Denk eens na over de mythe van eeuwige groei, waarom technologie dit culturele probleem niet op zal lossen. In de praktische kant hoeveel energie je nodig hebt om je leven vol te houden en hoeveel energie je verspilt aan
Pagina 4 van 5
nodeloze luxe. Wat je zelf kan doen om je steentje bij te dragen aan een harmonieuzere wereld, die zich in mijn ogen alleen maar veel lokaler af kan spelen. Alleen dan kunnen wij als mens begrijpen wat de gevolgen van onze daden zijn op de natuur en dus de wereld. Voor meer informatie, vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met
[email protected] Het is ook mogelijk om meer uitleg te krijgen over dit probleem doormiddel van een presentatie of discussie. Wanneer u een zaal of gelegenheid kunt regelen met wat publiek dan ben ik en anderen met mij bereid om voor een kleine vergoeding (reiskosten) hier meer over te vertellen.
Rembrandt H. E. M. Koppelaar
Pagina 5 van 5
