DSM V in kinder- en jeugdpsychiatrie
kinderen en jeugd in DSM V ?
Nelis Emmanuël KASBrugge 28.11.2014
DSM V in kinder- en jeugdpsychiatrie kinderen en jeugd in DSM 5 ?
bronnen:
-Kinder- en jeugdpsychiatrie (Verhulst, Verheij, Danckaerts, red), 2014 -DSM IV -DSM 5 -The clinical symptomatology and comorbidity of ADHD in a healthy school population: Sabine Tremmery, 2007
1. een kort overzicht van evoluties.
Naam Voornaam
Diagnostiek in de kinder- en jeugdpsychiatrie: -psychodynamische ontwikkelingsdiagnostiek -contextuele diagnostiek: enkel extrinsieke bepaaldheid ? -na- oorlogse enthousiasme voor pedagogisch model en afkeer voor biologisch-psychiatrische labeling. -verlangen om het anders/ beter te doen dan in de volwassen psychiatrie ?
Diagnostiek in de kinder- en jeugdpsychiatrie: -sterk categorale ontwikkeling tot eind XXe eeuw -op ontwikkeling(sstoornissen) geënt MBDamage MBDysfunction ATS / HS / ADD(H) ADHD-I-H-C vroegkinderlijk autisme (Kanner 1943) autisme / Asperger syndroom / Rett pervasieve ontwikkelingsstoornis (atypisch) autisme autisme spectrum stoornis
-afwijzing ‘traditionele’ volwassenen diagnostiek depressie -twijfel over de afgrenzing gestoord- normale variatie ticketten- zorg GGZ KJ - opvoeding ? -twijfel over herstelgericht, empowerend werken vanuit positieve krachten versus focus op beperkingen: self fulfilling prophecies ? -dimensionaal gericht eind XXe eeuw- begin XXIe
Wim Van Den Broeck, pedagoog; Eva Geerts, Kathleen Heyninck; VUB, 2012 71 Vlaamse basisscholen; 11.715 ll-en
• • • • •
7,55 % heeft op 12 jaar een diagnose 4,5% dyslexie 3,0 % ADHD 1,5 % dyscalculie 1,4 % autisme 7
Wim Van Den Broeck, pedagoog; Eva Geerts, Kathleen Heyninck; VUB, 2012 71 Vlaamse basisscholen; 11.715 ll-en (2)
• Sociaal- economische factoren: – 15 % van de middenklasse kinderen – 1 % van de kansarme groep
• Jongens / meisjes verhouding: – Autisme: 6/1 – ADHD: 4/1 Psychofarmacagebruik: omgekeerde verhouding ! 8
Naam Voornaam
2. Verzuchtingen en wensen
- 20 % kinderen/ jongeren met problemen - 8% met een zorgnood GGZ KJ - Moeilijkste: passen niet in categorale omschrijvingen, accumuleren categorale diagnoses…
- Onderzoekspopulatie EBM <> doelgroep in de praktijk.
- evenwicht genetisch- organisch- cerebrale factoren versus contextfactoren: hoe zichtbaar maken in diagnostiek ?
- Spectrum- gedachte: binnen een stoornis, maar ook naar de normale variatie.
-Jongste kinderen: nauwelijks in DSM aanwezig (0-3 jaar) -wat met evolutieve karakter van stoornissen ? ADHD-beschrijving: vooral jongens 6-12 jaar ? symptoomvorming eigen aan een ontwikkelingsfase ? probleemgedrag buiten stoornissen- kader ? risicogedrag van jongeren stemmingslabiliteit
Naam Voornaam
3. Wat brengt DSM V ?
DSM IV:-Disorders usually first diagnosed in infancy, childhood, or adolescence: uit DSM IV vervalt. Ook al vermeldt de omschrijving dat deze vaak persisteren in volwassenheid: indruk wordt gewekt dat het hier ‘maar’ over de stoornissen van de kindjes ging… DSM V:-Neurodevelopmental Disorders. -Gedragsstoornissen, impulscontrolestoornissen
Neurodevelopmental Disorders Intellectual Disabilities Intellectual Disability (Intellectual Developmental Disorder) Global Developmental Delay Unspecified Intellectual Disability (Intellectual Developmental Disorder) Communication Disorders Language Disorder Speech Sound Disorder (previously Phonological Disorder) Childhood-Onset Fluency Disorder (Stuttering) Social (Pragmatic) Communication Disorder Unspecified Communication Disorder Autism Spectrum Disorder Autism Spectrum Disorder Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Other Specified Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Unspecified Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Specific Learning Disorder Specific Learning Disorder Motor Disorders Developmental Coordination Disorder Stereotypic Movement Disorder Tic Disorders Tourette’s Disorder Persistent (Chronic) Motor or Vocal Tic Disorder Provisional Tic Disorder Other Specified Tic Disorder Unspecified Tic Disorder Other Neurodevelopmental Disorders Other Specified Neurodevelopmental Disorder Unspecified Neurodevelopmental Disorder
Nieuwe stoornissen Dimensioneel
Other Specified & Unspecified
• Intellectual Disability: mentale handicap • Beperking in intellectuele functies zoals redeneren,problem solving, planning, abstract denken,… bevestigd in klinische assessment en IQ. • DSM 5: + Ook beperking adaptieve vaardigheden in dagelijks leven zoals communicatie, sociale participatie, onafhankelijk leven in meerdere contexten zoals thuis, school, werk, gemeenschap.
AUTISME Autisme spectrum stoornis -enkel erkenning van spectrum binnen autisme, niet met de normale variatie ! -Asperger, Rett stoornis, desintegratieve stoornis, PDD NOS verdwijnen Kwantitatieve dimensie: 3 ernstniveaus per domein: risico als gekoppeld aan hulpaanbod, organisatie van de zorg? 3 symptoomdomeinen >> 2 symptoomdomeinen = 2027 symptoomcombinaties/=11 s.combinaties Uitbreiding van de comorbide stoornissen (ADHD, taalstoornis,…)
DSM IV 1.Kwalitatief tekort sociale interactie 2.Kwalitatief tekort in communicatie 3.beperkte, repetitieve en stereotype patronen van gedrag, interesses en activiteiten. Minstens één afwijkende functie voor de leeftijd van drie jaar.
DSM 5
1. sociale communicatie en sociale interactie
2. beperkte, repetitieve patronen van gedrag, interesses of activiteiten. +sensoriële eigenschappen De symptomen zijn aanwezig in de vroege ontwikkeling, maar kunnen pas ten volle zichtbaar worden wanneer sociale verwachtingen de beperkte capaciteiten overstijgen, of gemaskeerd zijn door aangeleerde strategieën naar een latere fase.
Severity level
Social communication
Restricted, repetitive behaviors
Level 3 “Requiring very substantial support”
Severe deficits in verbal and nonverbal social Inflexibility of behavior, extreme difficulty coping communication skills cause severe impairments in with change, or other restricted/repetitive behaviors functioning, very limited initiation of social markedly interfere with functioning in all spheres. Great distress/difficulty changing focus or action. interactions, and minimal response to social overtures from others. For example, a person with few words of intelligible speech who rarely initiates interaction and, when he or she does, makes unusual approaches to meet needs only and responds to only very direct social approaches.
Level 2 “Requiring substantial support”
Marked deficits in verbal and nonverbal social communication skills; social impairments apparent even with supports in place; limited initiation of social interactions; and reduced or abnormal responses to social overtures from others. For example, a person who speaks simple sentences, whose interaction is limited to narrow special interests, and who has markedly odd nonverbal communication.
Inflexibility of behavior, difficulty coping with change, or other restricted/repetitive behaviors appear frequently enough to be obvious to the casual observer and interfere with functioning in a variety of contexts. Distress and/or difficulty changing focus or action.
Level 1 “Requiring support”
Without supports in place, deficits in social communication cause noticeable impairments. Difficulty initiating social interactions, and clear examples of atypical or unsuccessful responses to social overtures of others. May appear to have decreased interest in social interactions. For example, a person who is able to speak in full sentences and engages in communication but whose to-and-fro conversation with others fails, and whose attempts to make friends are odd and typically unsuccessful.
Inflexibility of behavior causes significant interference with functioning in one or more contexts. Difficulty switching between activities. Problems of organization and planning hamper independence.
Beginleeftijd kenmerken 36 maand= niet meer in DSM V.
Nieuw= specifiers Nieuw= Sociaal- pragmatische communicatiestoornis. Aanhoudende problemen in sociaal gebruik van verbale en nonverbale communicatie nieuwe uitweg voor PDD-NOS ?
ADHD DSM IV: sommige onaandachtige of hyperactiefimpulsieve symptomen aanwezig < 7 jaar. DSM 5: verschillende onaandachtige of hyperactiefimpulsieve symptomen aanwezig < 12 jaar. Comorbiditeit met autisme mogelijk Symptoomdrempel= 5 voor volwassenen (en 6 voor jongeren/kinderen) voor aandachtstekort en 5 (6) voor impulsiviteit/ overbeweeglijkheid.
Gedragsstoornissen Oppositioneel opstandige gedragsstoornis kan nu comorbied gescoord worden met (antisociale) gedragsstoornis. Intermittent explosieve stoornis DSM 5: Ook verbale en niet- destructieve fysieke agressie. Minstens ontwikkelingsleeftijd 6 jaar.
Stemmingsstoornis: DSM 5: disruptive mood dysregulation disorder (DMDD) Disruptieve stemmings disregulatie stoornis
1. Regelmatige woedebuien (verbaal, fysiek) 2. Aanhoudende prikkelbaarheid < 18 jaar ODD (Eu) <> BPD (USA) ? 2- 5 % ?
Naam Voornaam
Axelson et al., Examining the proposed diagnosis of disruptive mood dysregulation disorder in children in the longitudinal assessment of manic symptoms in children study. J Clin Psychiatry 2012;73:1342-1350.
Mental Health Day Podcast #14: Dr. Ellen Leibenluft on DMDD and Bipolar Kids in DSM-5
PTSS In nieuwe categorie van trauma- en stress- gerelateerde stoornissen. Samen met reactieve hechtingsstoornis Nieuw= preschooler PTSD tot en met zes jaar
Persoonlijkheidsstoornissen Blijven, net als in DSM IV, mogelijks als diagnose bruikbaar < 18 jaar, met uitzondering van antisociale persoonlijkheidsstoornis. Toenemende interesse om < 18 jaar van persoonlijkheidsstoornis te gewagen ? Voorwaarden ? beter behandelingsbeleid met een betere prognose minder stigmatiserend
Parafilie DSM IV: parafilie (perversie) als stoornis Intense en persistente of preferentiële seksuele fantasieën, interesse of gedrag betreffende niet-menselijke objecten, lijden of vernedering van zichzelf of de partner, kinderen of nietinstemmende personen. Parafilie- fantasieën zijn soms noodzakelijk om erotische arousal te bereiken…. in andere gevallen episodisch aanwezig, … terwijl seksueel functioneren zonder parafilie fantasieën mogelijk is. -exhibitionisme -fetishisme -frotteurisme -pedofilie -seksueel masochisme -seksueel sadisme -transvestitisme …… DSM 5: parafilie is geen stoornis op zich. Parafiliestoornis (paraphilic disorder) = parafilie die lijden veroorzaakt, of schade(risico) aan zichzelf of anderen.
Kleinste kinderen: infantpsychiatrie
