Kijken, luisteren, zorgen (ontwikkelingsgerichte zorg)
LUISTEREN Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij begint mij adviezen te geven, dan doe je niet wat ik je vraag. Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij begint mij te vertellen waarom ik iets niet zo moet voelen als ik het voel, dan neem je mijn gevoelens niet serieus. Dus, alsjeblieft, luister alleen maar naar me en probeer me te begrijpen. En als je wilt praten, wacht dan even en ik beloof je dat ik op mijn beurt naar jou zal luisteren. (gedeelte uit een gedicht van Leo Buscaglia)
Kijken, luisteren, zorgen (Ontwikkelingsgerichte zorg) Beste ouder, Welkom op onze couveuseafdeling. U moet misschien nog wennen aan het idee dat u nu al vader of moeder bent geworden, omdat uw kindje eigenlijk nog een tijdje in de baarmoeder had moeten blijven. Baby’s die eerder dan na 37 weken zwangerschap geboren worden, noemen we premature of ook wel te vroeg geboren baby’s. Omdat uw kindje te vroeg geboren is, geven wij op onze afdeling specifieke zorg die we ‘ontwikkelingsgerichte zorg’ noemen. Ontwikkelingsgerichte zorg is volledig gericht op de behoeften van uw kind. Dit vraagt een aantal aanpassingen van ons als verzorgenden en van u als ouder. In deze folder leggen wij precies aan u uit welke aanpassingen dit zijn en wat ontwikkelingsgerichte zorg inhoudt. Omdat u als ouder in die zorg een belangrijke rol speelt, is het belangrijk dat u deze folder goed leest. Wat is ontwikkelingsgerichte zorg? Ontwikkelingsgerichte zorg is rond 1985 in de Verenigde Staten ontwikkeld door de psychologe dr. Heidelise Als. Het heet daar Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program, afgekort als NIDCAP. Dat is een manier van zorgverlening, gericht op het verminderen van stress en het bieden van comfort en stabiliteit aan de te vroeg geboren baby en het bevorderen van de relatie tussen de ouders en hun kind. Premature kinderen die ontwikkelingsgerichte zorg krijgen, blijken minder lang aan de beademing te liggen, korter opgenomen te blijven, sneller te groeien en zich beter te ontwikkelen dan kinderen die niet volgens deze methode worden verzorgd. Kinderen die in een couveuse liggen, worden voor hun tamelijk intensieve verzorging relatief vaak aangeraakt. Maar ook onbewust worden ze soms nog gestoord bijvoorbeeld doordat iemand even iets op de couveuse legt of er per ongeluk tegenaan stoot. Dit betekent dat
1
zij telkens maar gedurende korte periodes ongestoorde rust hebben. Bovendien wordt het omgevingsgeluid niet meer door het vruchtwater afgezwakt en door de baarmoeder gedempt waardoor het veel harder op het kind overkomt. Kinderen die te vroeg geboren worden, missen een periode van rust en geborgenheid in de baarmoeder en krijgen indrukken te verwerken waar ze nog niet aan toe zijn. Zij kunnen de prikkels wel in zich opnemen maar ze nog niet op de juiste manier filteren. Het filter is als het ware nog te grof zodat er te veel prikkels naar binnen komen, wat tot gevolg heeft dat het kind sneller
stress ervaart. Stress heeft negatieve invloed op verschillende facetten van de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, zoals op de groei, het reguleren van de ademhaling, het zuurstofgehalte in het bloed, de hartslag, het drinken, de weerstand, het slapen, het verbruik van calorieën, enzovoort. U begrijpt dat het belangrijk is deze stress zo veel mogelijk te minimaliseren. Door goed te observeren, leren we wat de behoeften van het kind zijn en proberen we hierin te voorzien. Onder ontwikkelingsgerichte zorg vallen alle maatregelen die genomen worden om voor het kind een optimale omgeving te creëren. De aanpassingen Het minimaliseren van de stress vraagt een aantal aanpassingen, van ons als verpleegkundigen en artsen en van u als ouders, en van de mensen die op bezoek komen bij uw kindje. 2
Voor de afdeling Het licht op de afdeling wordt gedimd en we leggen een hoes over de couveuse heen om de lichtinval te verminderen. Als u ‘s avonds op bezoek komt, zult u bijvoorbeeld merken dat het donker is op onze couveuseafdeling. Er wordt alleen licht gebruikt als dit echt noodzakelijk is. Ook streven we ernaar het omgevingsgeluid zo veel mogelijk te minimaliseren. Dit realiseren we door op onze afdeling zachtjes te praten en ook verder zo min mogelijk geluid te maken, waardoor uw baby minder gestoord wordt. Verzorgende handelingen proberen we op te sparen om ze vervolgens op één tijdstip uit te voeren. Dit betekent bijvoorbeeld dat we uw kindje gaan verzorgen als u aanwezig bent, zodat u het na de verzorging lekker in uw armen kunt nemen. Dit kan natuurlijk alleen als de toestand van uw kindje dat toelaat. Vertoont die te veel stress tijdens deze handelingen, dan stellen we de verzorging bijvoorbeeld uit naar een later tijdstip. In de benadering van uw baby proberen we langzame en vloeiende bewegingen te maken. Als het ligt te slapen, maken we het wakker door een hand op het kindje te leggen en er zachtjes tegen te praten, zodat het rustig de kans krijgt wakker te worden. Voor uw kind Voor uw kindje proberen we een omgeving te creëren die de baarmoeder zo goed mogelijk nabootst. In de baarmoeder ligt een kind in de ‘foetale houding’, met een gebogen rug, waarbij ook de armpjes en beentjes gevouwen zijn. In de couveuse proberen we deze zelfde
3
houding te bewerkstelligen met zachte en ondersteunende materialen waar het kindje tegenaan kan liggen. We maken hierbij gebruik van een ‘nestje’. Een nestje is een plat kussentje met een opstaand randje aan de onderkant waar het kindje met de beentjes tegenaan gelegd wordt. Op de foto kunt u zien hoe comfortabel dat eruitziet. Voor u als ouder Een belangrijk onderdeel van de ontwikkelingsgerichte zorg is het bevorderen van de hechting tussen u en uw
kind. We realiseren dit door u bijvoorbeeld de mogelijkheid te bieden om te buidelen met uw baby. Als de gezondheid van uw kindje het toelaat, leggen we het knus en warm met zijn buikje tegen uw ontblote borst aan. Buidelen, ook wel kangoeroeën genoemd, heeft een goede invloed op de band tussen u en uw kind, maar heeft ook voor de baby zelf een positieve uitwerking. U kunt bovendien een belangrijke rol als ouder vervullen bijvoorbeeld door uw kindje te troosten tijdens vervelende handelingen, en het te leren verzorgen in de couveuse. Samen met een van onze vepleegkundigen gaat u in de komende tijd leren hoe u dit het beste kunt doen.
4
We leggen ook een dagboekje naast de couveuse. Daarin kunt u opschrijven hoe het met uw kindje gaat. Ook de verpleegkundigen die voor uw baby zorgen, zullen daar regelmatig stukjes in schrijven. Zo kunt u een en ander later nog eens teruglezen. Meer weten? Wilt u meer weten over ontwikkelingsgerichte zorg, dan kunt u dat de verpleegkundigen op onze afdeling natuurlijk altijd vragen. Ook kunt u informatie vinden op de onderstaande webpagina’s. www.NIDCAP.com www.couveuse.pagina.nl www.couveuseouders.nl www.vroeggeboorte.nl
www.kg.nl
Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail:
[email protected]
1042032-06-2006
