Kijk een kikker. Maak kennis met kikkers van Nederland! Groep 3 en 4. Kennis maken. Observeren. Leren

Kijk een kikker Maak kennis met kikkers van Nederland! Groep 3 en 4

• Kennis maken • Observeren • Leren

Lespakket kikkers groep 3/4 (Lente-thema)

Les 1: Kennis maken Inleiding op de lessen: Bij de lente horen natuurlijk amfibieën, zoals kikkers, padden en salamanders. Na een winterslaap ontwaken deze dieren in het voorjaar en zijn dan leuk om te observeren, omdat het voortplantingsproces dan plaats vindt. Amfibieën zijn in Nederland beschermde dieren. In dit lespakket richten wij ons vooral op de kikkers (en padden), omdat het wettelijk is toegestaan de larven van deze amfibieën in een aquarium te houden voor educatieve doeleinden (ervaringsgericht onderwijs). Het is natuurlijk ook ontzettend leuk om eitjes en kikkervisjes in de klas te hebben. Tijdens de verschillende lessen willen wij de kinderen bekend maken met de leefwijze en leefomgeving van amfibieën. U maakt met de kinderen een uitstapje naar een poel of sloot om daar te observeren en te verzamelen zodat jullie je eigen poeltje kunnen samenstellen in de klas. Op deze manier kunnen u en de kinderen de ontwikkeling van eitje, tot larve, tot kikker of pad observeren. Natuurlijk brengt u samen met de kinderen de gemetamorfoseerde kikkertjes aan het eind van het project weer samen terug naar de plek waar het vandaan kwam. Leg de kinderen ook uit waarom dit nodig is. In de eerste les zullen de kinderen dieren en planten verzamelen om een poel in de klas na te kunnen bootsen. De lessen die hierop volgen, zijn vooral om te observeren en te verwerken. In de tekst “Kikkers in de klas” (zie bijlage) kunt u precies lezen hoe jullie het best kikkervisjes kunnen grootbrengen tot echte kikkertjes. U kunt ook gebruik maken van de tekst “Informatie over amfibieën voor kinderen” als extra verdiepingsmateriaal voor uzelf en de kinderen. Wij wensen de kinderen en u veel plezier bij het uitvoeren van dit leuke lespakket!

Kijk een kikker, maak kennis met Nederlandse kikkers Groep 3 en 4

2

Bereikte doelen na afloop van de lessen: Na het uitvoeren van de volgende lessen hebben de kinderen de volgende doelen bereikt: De kinderen weten dat er in en om een poel of sloot verschillende dieren en planten leven. De kinderen weten hoe de gedaanteverwisseling van de kikker verloopt, en begrijpen de naam kikkervisje. De kinderen zien de verschillende kenmerken tussen eitje, kikkervisje en kikker. De kinderen leren gericht te observeren en eventueel nauwkeurig na te tekenen. De kinderen kunnen zorgzaam met de planten en dieren omgaan. De kinderen leren hoe leuk het is om deze dieren te leren kennen. De kinderen leren waar ze deze dieren kunnen vinden. De kinderen kunnen kennis maken met kikkergeluiden (CD).

Indeling van de lessen. RAVON biedt u een aantal lessen rondom het thema amfibieën. Hoewel enkele lessen genummerd zijn, is er geen vaste volgorde waarin de lessen afgehandeld moeten worden. Het is echter wel een aanbevolen volgorde, hoewel u zelf ervoor kunt kiezen om lessen weg te laten of juist in te voegen. Hierbij kunt U natuurlijk rekenen taalactiviteiten toevoegen. Als leidraad hier de mogelijke opzet. Een leuk idee is om met een digitale camera de verschillende stadia vast te leggen en te bekijken! Misschien zijn er wel kinderen die dit kunnen doen. De foto’s zijn een leuk item om te gebruiken bij de verwerking, de evaluatie of als informatie naar andere groepen of de ouders. Buiten deze lessen kunt u de extra aangeboden activiteiten zelf inplannen.


3

Lessenserie Inleiding Wat weten de kinderen al van kikkers: o Hoe voelen ze aan? o Waar kun je ze vinden o Welk geluid maken ze? o Wie kan er een tekenen? o Wie kan er een nadoen? Deze startles bestaat uit 2 lessen. Een les is een praktijkles. U gaat met de kinderen dan het veld in, op zoek naar waterdieren. De andere les is een verwerkingsles in de klas. Na deze verwerkingsles is het project echter nog niet klaar. De ontwikkeling van de kikkertjes duurt natuurlijk langer dan dat. Daar valt dus nog langer van te genieten en opdrachten omheen te plannen.

Les 1: Onderwerp: Uitstapje naar een poel of sloot Doel: Aan het eind van de lessenserie weten de kinderen dat er dieren en planten in en rond een poel of sloot leven. De kinderen verzamelen kikkerdril of kikkervisjes en nog enkele andere waterdiertjes, planten en bodemmateriaal om die in de klas in een aquarium te doen. Op deze manier kunnen de kinderen de ontwikkeling van de kikkertjes volgen. Materialen: o Glazen bak (Aquarium) o Schepnetjes o Bodemmateriaal zoals steentjes / zand o Emmertjes o Vergrootglazen 10x Het veldwerk: U moet ongeveer rekenen op een uur in het veld. Wanneer de school vlakbij een poel of sloot is, kan je daar natuurlijk naartoe wandelen. Extra begeleiding is daarbij vanzelfsprekend aanwezig. Wanneer er geen poel of sloot in de buurt is, zult u vervoer moeten regelen. Breng de ouders op de hoogte, zodat de kinderen ook laarzen bij zich hebben en niet hun allerbeste kleren aandoen. Op de gekozen locatie gaan jullie op zoek naar kikkerdril of kikkervisjes en andere waterdieren, planten en algen (als voedsel voor de kikkervisjes). Zorg dat ieder kind tenminste 1 tot 2 keer kan scheppen met een schepnetje. Zorg dat jullie voldoende materialen (emmers) meenemen om diertjes en planten in te verzamelen. Wanneer de tijd om is, zorgen jullie ervoor dat alles wat verzameld is in de


4

emmers mee terug naar de klas genomen wordt. Houdt u wel in de gaten dat er geen volwassen dieren of larven van salamanders worden meegenomen, want dat is wettelijk verboden. Insecten kunnen ook beter terug het water in, omdat ze van het kikkerdril kunnen gaan eten. Vanzelfsprekend is het erg leuk om de buitenactiviteiten op foto vast te leggen (voor de verwerking, de evaluatie, informatie naar anderen). Afsluiting: In de klas kunnen de verzamelde dieren en planten in het aquarium gestopt worden. Misschien kunnen aan paar kinderen het aquarium inrichten om te voorkomen dat alles in een keer erin gekieperd wordt, of dat het te druk wordt om het aquarium heen. Het water kun je bij het erin gieten helder houden, door op de bodem van bijv. zand een schoteltje te zetten en het daar op te gieten. Zand en modder wervelen dan niet op en er blijft voldoende zuurstof in het water aanwezig. Let erop dat het aquarium op een lichte plaats staat, maar niet in de zon, want dan sterft alles vrij snel door zuurstofgebrek en te hoge temperatuur! Wanneer het aquarium klaar is, is ook het einde van de eerste les bereikt. De verwerking van dit veldbezoek noemen we les 2. Wanneer die les plaatsvindt, bepaalt u als leerkracht zelf het best.


5

Les 2 Onderwerp: Op onderzoek in het aquarium. Wat gebeurt er in het aquarium? Vragen stellen o Waarom zijn er zoveel kikkervisjes? o Waarom heten ze –visjes? o Wat eten ze ? o Wat zou je aan een kikker(visje) willen vragen? Doel: Samen meer informatie verzamelen over kikkers, door te proberen zelf antwoorden te vinden op deze vragen. Materialen: o Glazen bak (Aquarium) 1x o Vergrootglazen 10 x o Papier om op te tekenen, bijvoorbeeld ter verduidelijking. o Boeken over kikkers Waarschijnlijk overbodig om te melden dat er erg leuke boeken over kikkers zijn, ook voor deze leeftijdsgroep. Naast de boeken van Max Velthuis zijn er informatieve boeken: -S. van den Heede, Ik groei / Kikker -Uitg. Zwijsen, Ontplooi (serie) De kikker -Anna Milbourne, Kikkervisjes en kikkers De website http://www.lespakket.net/groep1/2/jufjanneke biedt veel mogelijkheden, ook op creatief gebied. Op deze site vindt u ook dagritmekaarten, woordkaarten en spellen rond het thema kikker.


6

Les 3 Onderwerp: Inrichten van je eigen poel op papier. Doel: Aan het eind van de les hebben de kinderen een eigen “poel” ingericht. Dit naar aanleiding van de vorige les waarin ze hebben kunnen zien hoe een poel of sloot eruit ziet. Op het werkblad zijn enkele dieren en planten afgebeeld die in en om een poel of sloot leven. De kinderen tekenen (individueel of in groepjes) een sloot of een vijver en plakken de plaatjes op de juiste plek. Er kunnen ook dieren getekend worden. Afhankelijk van het niveau kunnen er letters of woorden bij worden geplakt of geschreven / gestempeld. Materialen: o Werkblad 1A o natuur- of tuintijdschriften o schaar o lijm knutselspullen Kern: Nu gaan de kinderen ongeveer een half uur zelfstandig aan de slag. De kinderen krijgen de opdracht om de poel in te richten. Ze moeten de plaatjes (tekeningen, woorden of letters) van de planten en dieren op de goede plaats plakken. U kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de kinderen zelf naar plaatjes te laten zoeken in tijdschriften en zo een poel te laten inrichten. Een andere, creatieve invulling zou zijn om de kinderen zelf een poel te laten knutselen van kosteloos materiaal en papier. Afsluiting: Reken ongeveer 15 minuten voor het afsluitende gesprek. Het bespreken van de werkbladen of de werkstukken. Waarom heb je de kikker in het water geplakt? Kan hij ook op het land? Enz. De kinderen kunnen zelf ook uitleg en verklaringen geven bij hun werk. Het is erg leuk om samen met de kinderen dagelijks eventuele veranderingen in het aquarium waar te nemen. De passende afbeeldingen / foto’s van het stadium waarin het kikkerdril / kikkervisje zich bevindt, kan er bij gehangen worden.

*De kinderen kunnen zo’n dril-tot-kikker verhaal ook zelf tekenen. *Het liedje / versje “Tien kleine kikkertjes” leent zich niet alleen om te oefenen in het terugtellen, maar vertelt tevens iets over een kikkervijand. *Bijgevoegd zijn meer ideeën om aan te werken rond dit thema.


7

Kikkerfilmpjes: Op internet kunt u samen met de kinderen kikker- en paddenfilmpjes bekijken. Hier wordt onder andere getoond hoe je een aquarium kunt inrichten, en hoe de ontwikkeling van ei naar kikker gaat. Ook is er een filmpje over de paddentrek en over paddentunnels. U kunt de filmpjes vinden op: http://beeldbank.schooltv.nl/primaironderwijs/amfibieën

Kikkerknutsels: Er zijn (afgezien van de gevouwen kikkers) verschillende dingen die u kunt knutselen met de kinderen. 1. Kikker sokpoppen 2. Memohouders (met wasknijpers) 3. Staande kikkers van WC-rolletjes 4. Een kikkermobiel Ook kunt u natuurlijk kikkers tekenen met de kinderen, met wasco en ecoline of met OostIndische inkt.


8

LES 4 Waarschijnlijk is er inmiddels al heel wat kennis over kikkers op tafel gekomen. Een mogelijkheid om deze informatie bij de kinderen een plekje te geven, is door herhalen, bijvoorbeeld m.b.v. onderstaand –door de kinderen af te maken- rijm. Bijgevoegd zijn ook de kikker-tafel-van-2, en de kikker-tafel-van-4, en een (bekend)kikkerversje/-liedje.

Als mamma-kikker baby’s wil Maakt zij een klodder……….(kikkerdril) Spetter, pieter, pater Eitjes in het …………………..(water) Kikkervisjes in de sloot Hun staart is lang, hun kop is ……..(groot) Ze krijgen pootjes en worden dikker En op een dag zijn ze allemaal……….(kikker) Kikkers zwemmen, springen, kwaken Gaan volgend jaar weer kikkerdril…….(maken)

Een belangrijk verschil tussen kikkervisjes en kikkers, is hun habitat, het gebied waar ze leven. De manier van ademen bepaalt dat kikkervisjes alleen in het water kunnen leven en kikkers zowel in het water als op het land. De kinderen weten uit ervaring dat zij niet lang onder water kunnen blijven. Waarom niet? Waarom kunnen kikkervisjes dat wel? Naast de lespakketten voor de verschillende groepen kunt u ook algemene leerkracht informatie vinden op, en downloaden van de RAVON site.


9

POTEN TELLEN (tafel van 4)


10

Ogen tellen (tafel van 2)


11

Tien kleine kikkertjes TIEN kleine kikkertjes, die wilden uit de sloot Dat is goed zei hun moeder, jullie zijn al groot Maar wees voorzichtig, neem op tijd een frisse duik, Want daarginds staat een reiger, anders zit je in zijn buik NEGEN kleine kikkertjes, die wilden uit de sloot Dat is goed zei hun moeder, jullie zijn al groot Maar wees voorzichtig, neem op tijd een frisse duik, Want daarginds staat een reiger, anders zit je in zijn buik. ACHT kleine kikkertjes……..

EEN klein kikkertje, dat wilde uit de sloot Dat is goed zei zijn moeder, jij bent al groot. Maar wees voorzichtig, neem op tijd een frisse duik, Want daarginds staat een reiger, anders zit je in zijn buik


12

Werkblad 1A en 1B hieronder 1A. Inrichten van je eigen poel In en om een poel leven veel dieren en planten. Ze hebben allemaal hun eigen plekje, de ene soort leeft in het water en de andere juist op het water en anderen zelfs uit het water. Knip al de plaatjes uit en plak ze op de goede plaats.

Waterkever

Libelle

Wilde eend

Waterslak

lisdodde

waterlelie

stekelbaars


kikker

13

1b Een poel Waar horen de planten en dieren?

Kijk een kikker. Maak kennis met kikkers van Nederland! Groep 3 en 4. Kennis maken. Observeren. Leren

Recommend Documents