Kiezen en delen Hoe benut je gedeelde besluitvorming als pijler voor excellente zorg Haske van Veenendaal, CBO en lid dagelijks bestuur platform Gedeelde Besluitvorming.
Agenda • Inleiding: oorsprong, fysiologie en verwachtingen van gedeelde besluitvorming • Wat is gedeelde besluitvorming? • Effecten van gedeelde besluitvorming • Wat is dan het probleem? Een voorbeeld. • ‘The performance gap’ • Gedeelde besluitvorming als essentiële pijler van kwaliteit • Het platform gedeelde besluitvorming
Hoe het begon Augustinus van Hippo (354 – 430) ‘Ontdekker’ van de vrije wil: De libero arbitrio (On Free Choice of the Will)
Hoe het (niet) werkt • reptiel: oudste deel, basale functies voor overleving • limbisch: oud, fast thinking, snel, intuïtief, emotioneel • neocortex: nieuw, slow thinking, argumenterend, rationeel, analytisch, reflectief (Kahneman 2011, Knutson 2005)
Hoge verwachtingen over gedeelde besluitvorming • ongewenste variatie verkleinen; • nieuw partnerschap patiënt-professional invullen; • compliance en kwaliteit van zorg voor de patiënt te verhogen; • kans om kosten te verlagen. (onder meer Visiedocument Medisch Specialist 2015, Klink et al 2012, RVZ-advies juni 2013))
Wat is gedeelde besluitvorming? dat de patiënt: • weet dat er niet één beste behandeloptie is; • geïnformeerd wordt over alle mogelijke opties (incl. niets doen); • voor- en nadelen van opties gepresenteerd krijgt, concreet, visueel, gepersonaliseerd; • expliciet voor/nadelen, individuele waarden en voorkeuren weegt (twijfel, angsten, wensen, etc.); • met professional tot best passende keuze komt, of deze aan professional over laat. (Stiggelbout et al, 2012)
Effecten van gedeelde besluitvorming • beter geïnformeerd, • meer bewust van voor/nadelen van keuze, • meer betrokkenheid in besluitvorming, • vaker tevreden over besluit / minder twijfel/spijt, En mogelijk…. • verhoging compliance, • vaker een keuze voor opties waarbij kwaliteit, van leven (versus bv. overleving) voorop staat, • kostenbesparing (Lee et al, 2013). (Stacey et al, 2011)
Wat is dan het probleem? Voorbeeld: osteoporose Bij osteoporose kan een patiënt medicatie gebruiken en/of andere maatregelen (bijv. stoppen met roken of meer sporten) nemen om het risico op botbreuken te verkleinen. Medicijnen verkleinen het risico op botbreuken maar hebben bijwerkingen en moeten lang (vijf jaar) ingenomen worden. De keuze om wel/geen medicatie te starten hangt af van individuele patiëntvoorkeur
Aanbeveling Richtlijn Behalve alendronaat en risedronaat is verschillende andere medicatie ter beschikking voor fractuurpreventie: zoledronaat IV, strontiumranelaat PO, ibandronaat PO of IV en raloxifeen PO (en denosumab SC als vergoed). Deze medicatie kan worden overwogen bij contra-indicaties, intolerantie, non-compliance of inefficiëntie van alendronaat en risedronaat. Geadviseerd wordt hierbij gebruik te maken van de hiervoor ontwikkelde keuzehulp.
The performance gap • Professionals – onderschatten % dat wil meebeslissen (van TolGeerdink, 2006); – overschatten of ze gedeelde besluitvorming reeds toepassen (van der Weijden et al, 2012); – weten niet wie wel/niet wil meebeslissen en welke behandeling ze willen (Stalmeier et al, 2007); – denken dat gedeelde besluitvorming meer tijd kost of de angst bij patiënten vergroot.
The performance gap • Patiënten
– hebben steeds meer te kiezen (Van der Weijden al, 2012);
– kunnen en willen meer zelf kiezen (Stalmeier, 2009); – vinden steeds makkelijk zelf goede informatie; – hebben meer technologie beschikbaar; – hebben specifieke kennis en coaching van professional nodig (Furler 2008).
Steeds meer keuzes, dus kiezen en delen
Gedeelde besluitvorming als pijler van kwaliteit • Primair proces: – cliënt uitnodigen rationeel te zijn en regie te voeren vanuit doelen, wensen cliënt; – professional als coach. • Kwaliteitsinstrumentarium: – relatie centraal durven stellen; – keuzehulpen, option grids, etc. toepassen; – integratie in richtlijnen/zorgstandaarden, etc.; – implementatie (in zorgproces, versnippering). • Bekostiging: – gericht op kwaliteit ipv productie; – coachtijd.
• http://www.asksha reknow.com.au/ • In the end, the more you ask and share, the more you will know.
Missie Platform GB/SDM
Het realiseren van gedeelde besluitvorming tussen zorgverlener en cliënt met als doel de kwaliteit en effectiviteit van die besluitvorming te verbeteren
Structuur platform
Werkgroepen - Onderzoek - Onderwijs - Implementatie en instrumenten
DB van circa 6 pers: - Pat. org. - Beroepsgroep (1 verpleegk + 1 specialist + 1 ha) - Kennisinstuten - Onderzoeksinst
Secretariaat & ondersteuning
The performance gap
Bespreekpunten
Meer informatie? www.cbo.nl of www.zelfmanagement.com @CBO_NL; @Haskeveenendaal - Platform SDM/GB - CBO Dutch Institute for Healthcare Improvement
[email protected] 030 – 284 3900
Effecten van gedeelde besluitvorming
