KIEK GRAFIEK
handleiding voor docenten
Grafisch Proeflokaal Orvelte
Colofon: Experimentele versie augustus 2008 Redactie: Tekst/foto’s:
Bureau Levend Leren (www.levendleren.nl) Anneke Nicolai Alle prenten in deze publicatie zijn afkomstig uit de collectie van Stichting Prograph Orvelte Vormgeving: Thea Vermeiren Drukwerk: HR copyservice Uitgave:
Grafisch Proeflokaal Orvelte Stichting Grafisch Erfgoed Orvelte 0599 234658 www.grafiek-orvelte.nl
(Voor hoofdstuk 5 is gebruik gemaakt van Corresponderen per weblog. Echter Cahier nr 3. ISBN/EAN 978-90-70961-34-3)
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Inhoud
pagina
Inleiding
5
De keuze van de plek
5
De keuze van de prenten
8
Het ontwerpen van passende lijsten
11
Kiek: fotograferen van de prenten in de zelfgemaakte lijsten
13
Weblogs maken; hoe doe je dat?
15
Evaluatie
20
Afronding
20
Contactpersonen
20
3
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
4
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
I
Inleiding
edere school kent kale plekken. Muren waar ‘iets aan de muur’ ontbreekt. Wanden waar al jaren lang dezelfde poster hangt.
Jullie school krijgt nu de kans om samen met de leerlingen op zoek te gaan naar die plekken en om daar een of meer mooie prenten (grafiek) op te hangen. De leerlingen ontwerpen zelf passende en mooie lijsten. Samen werken ze aan een kunstzinnig verantwoorde metamorfose ….. dat is leuk en zinvol leren tegelijk. Het is van groot belang om eerst met de leerlingen te bepalen op welke plekken in de school de prenten worden geëxposeerd. In deze handleiding werken we stapsgewijs uit hoe je tot een mooi eindresultaat kunt komen. De powerpoint-presentaties kunnen hierbij worden ingezet. Het stappenplan staat centraal en ziet er als volgt uit: 1 2 3 4 5 6
De keuze van de plek De keuze van de prenten Het ontwerpen van passende lijsten Kiek, fotograferen Weblogs maken Evaluatie
Bij deze handleiding horen de volgende materialen: 1 Powerpoint Welke prent waar? 2 Werkblad Welke prent waar? 3 Powerpoint Een passende lijst? 4 Werkblad Een passende lijst? 5 Evaluatieblad leerlingen 6 Evaluatieblad docent 7 20 prenten van professionele kunstenaars De prenten hebben een waarde van ongeveer 200 euro per stuk. Het is verstandig om de leerlingen en personeel duidelijk te maken dat er voorzichtig met de prenten moet worden omgegaan.
5
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
De prenten worden in houten lijsten aangeleverd. Het is de bedoeling dat het kunstwerk in deze lijst blijft zitten. Maar de leerlingen mogen verder alles met de houten lijst doen: er mag op geplakt, er kunnen andere materialen op worden bevestigd…. Alles mag, als het kunstwerk maar onbeschadigd en zichtbaar blijft. De school hoeft de kunstwerken niet te verzekeren. Deze handleiding volgt grotendeels dit stappenplan. Achtereenvolgens lees je: 1 De keuze van de plek 2 De keuze van de prenten 3 Het ontwerpen van passende lijsten 4 Kiek: fotograferen van de prenten in de zelfgemaakte lijsten 5 Weblogs maken; hoe doe je dat. 6 Evaluatie 7 Afronding 8 Contactpersonen
6
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
1 De keuze van de plek
G
Stap 1 a met leerlingen op zoek naar plekken die geschikt zouden zijn voor het tentoonstellen van de prenten.
Let hierbij op de volgende punten. • Kies onverwachte plekken… het toilet van de leraren. De kamer van de directeur. Het ‘hok’ van de conciërge. • Er moet altijd genoeg ruimte om de prent heen zijn als je het ophangt. Een prent heeft minimaal 30 cm aan beide zijkanten nodig, de afmetingen zijn ongeveer 35 cm breed bij 45 cm hoog, let op dit kan verschillen per prent! Per prent heb je een muur nodig van minimaal een meter breed om het goed tot zijn recht te laten komen. Als je meerdere prenten naast elkaar wilt hangen zorg er dan voor er genoeg ruimte tussen de prenten is (ongeveer 25 cm). De lijsten die de leerlingen gaan maken zorgen ervoor dat de prent nog meer plek inneemt. Hou daar ook rekening mee. • Als je een donkere plek vindt, ga dan kijken of het mogelijk is om daar met spotjes te werken, zodat de prent echt goed tot zijn recht komt. Let op veiligheid. • Vergeet niet om overleg te plegen met de persoon of werkgroep die binnen jullie school gaat over de aankleding van het gebouw.
7
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
2 De keuze van de prenten Stap 2 Powerpoint Welke prent waar?
H
Werkblad Welke prent waar?
et is nu duidelijk waar binnen jullie school plaats is voor prenten. Bekijk nu samen met de leerlingen de prenten. Doe dit door de prenten naast elkaar op te hangen in het lokaal, of op de grond neer te leggen. Niet alle prenten staan even goed op een plek. Bepaal de keuze samen met de leerlingen. In de powerpoint- presentatie Welke prent waar?, die is toegevoegd, wordt duidelijk hoe je een keuze kunt maken voor een bepaalde prent. Voorbeeld: In de keuken van school is ruimte voor een prent. Je kijkt goed naar de omgeving en maakt dan een keuze. En let daarbij op de volgende aspecten: Kleur Er is een blauwe muur in de keuken, dus je kunt er voor kiezen om een grafiek te kiezen met veel blauw erin. Dit geeft een bepaalde rust. Maar je kunt ook kiezen voor een grafiek waar juist geen blauw in zit maar veel andere kleuren, bijv, rood en groen. Hierdoor valt de grafiek extra op. Thema In de keuken wordt gegeten, er wordt eten bereid. Er zijn prenten die daar iets mee te maken hebben. Je kunt ervoor kiezen om de prent hierop te laten aansluiten. Sfeer Stel dat de sfeer in de keuken erg triest is door donkere kleuren en weinig licht. Het is verstandig om hier niet een heel donkere grafiek op te hangen maar juist een grafiek met lichte en vrolijke kleuren.
8
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Geen specifieke kenmerken Er zijn ook ruimtes die geen specifieke kenmerken (lijken te) hebben, bijvoorbeeld een gang met een witte muur. Maar juist die lengte en de serene kleur vormen weer een kenmerk. Bovendien is het een plek waar veel mensen langs lopen en daardoor ook een erg geschikte plek om wat aan de muur te hangen.
Meer prenten in een ruimte Als er een plek is waar meerdere grafieken naast elkaar kunnen komen te hangen is het verstandig om grafieken te kiezen die bij elkaar passen, door; • het thema, bijvoorbeeld dieren • de kleur, in samenhang, dezelfde kleuren, tinten, of juist allemaal felle kleuren die in contrast zijn met elkaar. • de vorm, veel ronde vormen of veel hoekige vormen Nadat je samen met de leerlingen de Powerpoint presentatie hebt bekeken over het maken van keuzes, Welke prent waar? ga je per plek een selectie maken. Je loopt de punten langs en per punt vallen er prenten af omdat ze niet goed bij de plek passen. De prenten die niet passen leg je weg. Dan blijven aan het eind de prenten die zouden passen over.
9
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Eventueel kun je dan met de leerlingen naar de plek lopen en ze daar eens tegen de muur houden, dan zie je goed wat de omgeving doet met de prent. Je kunt de leerlingen elkaar proberen te overtuigen met argumenten. De criteria thema, sfeer, kleur, vorm zouden daar weer naar voren moeten komen. Als ze er samen niet uitkomen, kun je ze laten stemmen.
10
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
3 Het ontwerpen van passende lijsten Stap 3 Powerpoint Een passende lijst?
O
Werkblad Een passende lijst? m de prent moet een lijst komen die er goed bij past. Het is de bedoeling dat de leerlingen deze gaan ontwerpen en ook maken. Hierdoor hebben de leerlingen straks ook echt het gevoel dat ze niet alleen hebben bijgedragen aan het uitzoeken van de prenten maar dat ze ook zelf iets hebben bijgedragen aan de presentatie van de grafische kunstwerken. De Powerpoint die hierover is gemaakt voor de leerlingen geeft een aantal voorbeelden. Er kan worden gedacht aan een vlakke lijst (2 dimensionaal) of een ruimtelijke lijst (3 dimensionaal). Bekijk de presentatie ‘Een passende lijst’. De lijst mag heel vrij worden geïnterpreteerd door de leerlingen. Daag de kinderen uit om creatief te zijn! Er kan gekeken worden naar de kleuren die in de prent voorkomen en de kleuren in de omgeving waarin de prent komt te hangen.
3 dimensionaal
11
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Het thema van de prent is een inspiratiebron. Op het leerlingen werkblad kunnen de kinderen opschrijven waaraan de prent hun allemaal doet denken (associatie). Van daaruit kan er over een lijst worden nagedacht. Voorbeeld: als op de prent een grote bloem is afgedrukt dan kan de leerling denken aan een vaas, een stengel, nog meer bloemen. Dit kan helpen om het creatieve denkproces op gang te brengen. De vormen die in een prent voorkomen kunnen ook aanleiding geven tot het ontwerp voor de lijst. Als er veel ronde vormen in een prent zitten kun je ervoor kiezen om de lijst rond te maken, en om ook in die lijst iets te doen met ronde vormen. Als er meerdere prenten naast elkaar komen te hangen dan is het belangrijk om daar rekening mee te houden bij het ontwerpen van de lijsten. Kies voor dezelfde kleuren, dezelfde materialen, dezelfde vormen van de lijst, anders loop je de kans dat het een te bont geheel wordt en dat zou zonde zijn. De leerlingen kunnen na het bekijken van de Powerpoint het leerlingen stencil gebruiken. Op deze manier doorlopen ze een stappenplan dat hen helpt bij het ontwerpen van een lijst. Je kunt ervoor kiezen om meerdere leerlingen een ontwerp te laten maken voor een prent, dit
12
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
met elkaar te bepreken en het beste ontwerp uit te voeren. Een andere optie is om de prenten al vooraf te verdelen. Spreek met de leerlingen goed door wat hun plan is, bekijk wat voor materiaal ze allemaal nodig hebben, kijk of dit aanwezig is en of het allemaal haalbaar is. Dit voorkomt teleurstellingen. Aan de andere kant moet je leerlingen ook de ruimte geven om dingen te proberen en om zelf te ontdekken dat niet altijd alles lukt. Denk hierbij ook aan de veiligheid bij het gebruik van bepaalde materialen (bijv. glas, blik). Nogmaals: de prenten worden in houten lijsten aangeleverd. Het is de bedoeling dat het kunstwerk in deze lijst blijft zitten. Dit mag niet grote een belemmering zijn, maar biedt juist mogelijkheden om zaken te bevestigen. De leerlingen mogen op de houten lijst plakken, kitten, prikken. Er kunnen kleine spijkertjes in getimmerd worden, solderen wordt dan mogelijk, maar ook combinaties met karton, kunststof, textiel zijn mogelijk. Alles mag, als het kunstwerk maar onbeschadigd en zichtbaar blijft.
13
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
4 Kiek: fotograferen van de prenten in de zelfgemaakte lijsten
A
Stap 4 ls de leerlingen de lijsten hebben gemaakt en de prenten op hun plek hangen dan is het goed om dit af te sluiten op een feestelijke manier. Zowel binnen de school maar ook daarbuiten moeten mensen op de hoogte worden gebracht over de tentoonstelling van de prenten met de bijzondere lijsten. Dit kan op meerdere manieren: • een rondleiding organiseren (door de leerlingen) of opening voor de andere klassen. Hier kan dan ook benadrukt worden dat er voorzichtig moet worden omgegaan met de prenten. • een rondleiding voor conciërges, schoonmakers, ouders enz. • een stuk schrijven voor in de schoolkrant en eventueel in plaatselijke kranten. • contact leggen met een van de kunstenaars van de prenten via de contactpersonen • via de contactpersonen is het ook mogelijk dat een medewerker van het grafisch proeflokaal hierbij betrokken wordt Ook op andere scholen wordt er gewerkt aan dit project. Het is leuk om contact te zoeken met die scholen en elkaar foto’s en informatie te zenden over de prenten die gekozen zijn, locaties waar ze hangen en de lijsten die erbij bedacht zijn. Daarom moeten er foto’s op de weblog komen van het eindresultaat. Hoe dit werkt leest u in het volgende hoofdstuk. Let altijd op de kwaliteit van de foto’s. Stel de digitale fotocamera’s goed in. Niet te zwaar, een foto moet onder de 300 kb blijven. De leerlingen kunnen vervolgens zelfstandig de foto’s maken en samen bekijken welke foto’s wel en niet op de weblog komen.
14
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Stap 5
HOE MAAK JE EEN WEBLOG?
H
1 Aanmelden oe maak je een weblog? Eigenlijk heel simpel. Je moet eerst naar www.blog.voce.nl. Daar klik je op aanmelden. Dan moet je je blognaam, je voor- en achternaam, je e-mailadres en je wachtwoord intypen en je moet bij het onderste balkje ja aankruisen.
Dan krijg je een berichtje met aanwijzingen op je e-mail. Die moet je volgen. Dat is simpel, want je hoeft alleen maar op de weblognaam in het mailtje te klikken en dan kan je op je weblog. Klaar. Als je hebt ingelogd, lees je boven aan de pagina dingen zoals afmelden, berichten enz. Als je op die pagina bent, kun je zelf je weblog onderhouden, en er dingen op zetten.
15
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
2 De lay-out
Als je de kleur wilt veranderen, moet je op lay-out klikken. Dan klik je bijvoorbeeld op achtergrond kleur op selecteer kleur. Dat kan je ook bij randen enz. doen. Als je het lettertype wilt veranderen, dan kan je bij lettertype/grootte/kleur (dat is ook bij lay-out) het lettertype kiezen. Je kunt kiezen tussen verdana, arial en comic sans, lettergrootte 10 t/m 19 en bijna alle kleuren.
3 Een pagina toevoegen Als je er een pagina aan toe wilt voegen, moet je op het balkje pagina klikken. Dan staat er links boven een balkje met nieuwe pagina, daar kan je een titel en tekst invullen. Op die manier kun je op je weblog pagina’s verschillende pagina’s over verschillende onderwerpen maken. Met de nummering kun je zelf de volgorde bepalen.
16
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
4 Hoe kan ik er foto’s op zetten? Matthijs (een leerling van een bovenbouwgroep) schrijft: ‘Hoi, ik kom er niet achter hoe je er een plaatje op kan zetten. Ik kan wel een plaatje uploaden, maar het lukt niet hem niet op het weblog te zetten. Ik denk dat zo moet: Je zoekt eerst een plaatje op, bijvoorbeeld op google. Dan sla je hem op. Ik weet dat je moet opletten dat het geen bmp-bestand is maar een jpg- bestand. Als je een plaatje hebt opgeslagen, moet je naar je weblog. Daar moet je op het balkje upload klikken. Daar staat ergens bladeren, daar klik je op. Dan kan je je plaatje opzoeken, en hem openen. Dan klik je op upload, dat staat naast bladeren. Klopt dit een beetje?
Ik antwoord: ‘Dag Matthijs. Ik denk dat je dit helemaal goed doet. In plaats van jpgformaten, kun je er ook gif-illustraties op kwijt. Nog even iets: als je het vakje voor selecteer wanneer het jpg-bestand bestemd is voor het fotoalbum bij het uploaden aanvinkt, dan komt de illustratie op je pagina in het fotoalbum.’
17
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
Op dezelfde wijze waarop je plaatjes kunt uploaden, kun je ook andere bestanden naar je weblog brengen. Op dit weblog kun je filmpjes, muziek (audio) en teksten plaatsen. Dat kunnen complete studies, werkstukken of boeken zijn. Maar let op: je hebt in totaal 5 Mb aan ruimte op je blog. Maak de bestanden dus niet te zwaar.
5 Berichten op je weblog Je kan ook berichten op je weblog krijgen, soms krijg je tips. Maar je kan berichten ook verwijderen, dan ga je naar berichten. Je ziet dan alle berichten die je hebt ontvangen. Voor elk bericht staat een balkje met verwijderen. Als je een berichtje wilt verwijderen, klik je op het balkje dat voor dat bericht staat. Je kan ook reageren op een bericht van iemand anders. Als die ander ook een weblog heeft, dan ga je naar zijn weblog en zet je daar een berichtje op.
18
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
6 Gegevens bijhouden en afmelden Je kunt op bij de knop gegevens bijhouden wat je wachtwoord en je emailadres zijn. Soms is het handig om je wachtwoord bij te stellen als te veel ‘vrienden of vriendinnen’ dit kennen. Als je je weblog kwijt wilt, kun je dat niet zelf verwijderen. Je moet daarvoor contact opnemen met de webmaster. Zijn naam staat helemaal onder aan de pagina. Als je daarop klikt, kun je de webmaster vragen je weblog te verwijderen. Er is ook een knop afmelden, en als je daarop klikt, kom je op de beginpagina van je weblog. Je kunt dan niet meer pagina’s veranderen, of berichten verwijderen, of foto’s uploaden … Je bent nu aan de voorkant van je blog en dus ‘gast’ op je eigen weblog. Als je op home klikt, dan kom je weer op de pagina waar je je kunt aanmelden. Als je dat doet met je gebruikersnaam en wachtwoord, kom je weer bij ‘de achterkant’ van je weblog en kun je weer wijzigingen aanbrengen.
Let op: Als je eenmaal een pagina hebt en die wil je onderhouden of veranderen, dan moet je eerst weer inloggen met je naam en je wachtwoord. Zorg er dus voor dat je je wachtwoord niet kwijtraakt.
19
Handleiding voor Kiek Grafiek - Grafisch Proeflokaal Orvelte
6 Evaluatie Stap 6 Evaluatieblad leerlingen
A
Evaluatieblad docent ls het project is afgerond dan is het belangrijk om het ook te evalueren met de leerlingen. Dit kan gedaan worden door middel van het vragenformulier voor leerlingen. Daarnaast is er ook een vragenformulier voor docenten. De contactpersonen zouden graag de evaluatieformulieren van jullie ontvangen zodat zij op basis van op- of aanmerkingen, wijzigingen kunnen doorvoeren om het project te verbeteren.
D
7 Afronding e kunstwerken gaan in principe na een half jaar weer terug naar het Grafisch Proeflokaal in Orvelte. Mocht de school de prenten voor langere tijd willen huren of kopen dan moet er contact worden opgenomen met contactpersonen hieronder.
Het Grafisch Proeflokaal ontwikkelt meer activiteiten voor scholen rond druktechnieken en grafisch erfgoed. Zie daarvoor onze website www.grafiek-orvelte.nl of neem contact op met 0599 234658
8 Contactpersonen Grafisch Erfgoed Orvelte 0599 234658 www.grafiek-orvelte.nl
20