Kapitaaltoereikendheid & Risicorapport 2010 Bazel II Pilaar III
Inhoudsopgave
2 Risicorapport 2010
1. Inleiding • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 3 1.1. Toepassingskader • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 3 1.2. Kapitaalmanagement BinckBank • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 3 1.3. Kapitaaltoereikendheid BinckBank • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 3 1.4. Belangrijkste ontwikkelingen 2010 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4 2. Europese Bankenrichtlijnen & BinckBank• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 7 3. Overzicht Risico Management BinckBank • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •11 3.1. Strategische risico’s • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 11 3.2. Risicoprofiel BinckBank • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 11 3.3. Organisatie van het risicobeheer • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 12 3.4. Uitvoering van risicobeheer • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 13 3.5. Vermogensscheiding • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 13 3.6. Juridische structuur • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 14 3.7. Risicobeheerafdelingen en commissies • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 15 3.8. Toezicht op activiteiten • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 17 4. Kapitaalstructuur • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 18 4.1. Berekening eigen vermogen en aanwezig Tier I vermogen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 18 4.2. Berekening van de kapitaalvereisten onder Pilaar I en Pilaar II • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 18 5. Kapitaalmanagement • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 21 5.1. Kapitaalstrategie • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 21 5.2. Interne kapitaaldoelstellingen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 21 5.3. Financiering van het dividendprogramma • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 21 5.4. Raamwerk voor kapitaalmanagement • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 22 6. Beschrijving relevante risico’s, modellen en beheersingsmaatregelen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 23 6.1. Enterprise Risk Management • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 23 6.2. Beheersing van het kredietrisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 28 6.3. Beheersing van het marktrisico• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 28 6.4. Operationeel risico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 28 6.4.1. Beheersing van het operationeel risico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 29 6.4.2. Beheersing van het operationeel ICT risico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 30 6.5. Beheersing van tegenpartijrisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 32 6.6. Beheersing van het businessrisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 32 6.7. Beheersing van het renterisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 33 6.8. Beheersing van het liquiditeitsrisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 34 6.9. Het integriteitsrisico • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 35 6.10. Productspecifieke risico’s • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 35 7. Stresstesten • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 37 7.1. Uitkomsten recente stresstesten en maximale stress scenario • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 37 7.2. Kapitaaltoereikendheid inclusief 2e ronde-effect• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 38 7.3. Uitkomsten Europese stresstest • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 39
1
Inleiding
1.1
Toepassingskader
Dit Kapitaaltoereikendheid & Risicorapport (Pilaar III) bevat alle relevante informatie om het risico profiel en de kapitaaltoereikendheid van BinckBank N.V. (BinckBank) te kunnen beoordelen. Deze publicatie voldoet aan de eisen van het Bazel II raamwerk, voortkomend uit de CRD-richtlijnen (Capital Requirements Directive) van de Europese Unie welke in Nederland is verwerkt in de “Wet financieel toezicht” (Wft). Uitgangspunt voor de toepassing van Bazel II is de consolidatiekring van BinckBank zoals vastgesteld in de jaarrekening onder IFRS (International Financial Reporting Standards). Het Kapitaaltoereikendheid & Risicorapport van BinckBank wordt minimaal 1 maal per jaar openbaar gemaakt op haar website (www.binck.com). Het rapport wordt vaker gepubliceerd indien marktomstandigheden dit vereisen. BinckBank heeft ervoor gekozen de reguliere jaarlijkse rapportage te publiceren naar de stand van zaken per 30 september van elk jaar. Het toetsingsvermogen en de kapitaaltoereikendheid van BinckBank onder Pilaar I en Pilaar II worden naast dit rapport ook gepubliceerd in de kwartaalberichten en jaarverslagen.
Kapitaaltoereikendheid BinckBank
BinckBank beoordeelt continu de toereikendheid van haar vermogen. Gedurende het afgelopen jaar kwam hieruit naar voren dat, als gevolg van de groei van de bedrijfsactiviteiten, de risico’s onder Pilaar I & II verder zijn toegenomen. Ondanks de groei van het benodigd kapitaal onder Pilaar I & II is, als gevolg van de sterke stijging van het Tier I vermogen de solvabiliteitsratio toegenomen van 12,5% naar 14,1% per 30 september 2010. Het huidige Tier I vermogen is toereikend om de groei van onze activiteiten te continueren en maakt BinckBank weerbaar voor perioden van financiële stress. De toereikendheid van het kapitaal wordt maandelijks beoordeeld op basis van de uitkomsten voor het benodigde kapitaal onder Pilaar I & II en het uitvoeren van een vaste set aan stresstesten. De uitkomsten van de stresstest per 30 september 2010 staan beschreven in hoofdstuk 7 “Stresstesten”. De uitkomsten geven inzage in de toereikendheid van het kapitaal en de mate waarin BinckBank haar activiteiten kan voortzetten nadat een stress scenario zich heeft voltrokken. Dit zogenoemde 2e ronde-effect leidt tot een daling van de BIS ratio naar 12,4% en een daling van de solvabiliteitsratio naar 8,4%. Dit betekent dat BinckBank onder het vastgestelde maximale stress scenario nog steeds voldoende kapitaal heeft om haar activiteiten te continueren.
Risicorapport 2010
1.3
3
1.2 Kapitaalmanagement BinckBank Het kapitaalmanagement van BinckBank is gericht op het handhaven van een solide solvabiliteitspositie, waarbij continu gezocht wordt naar een goede balans tussen de hoeveelheid kapitaal die wordt aangehouden en de risico’s die worden gelopen in een snel groeiend bedrijf. Sinds de introductie van Bazel II (2008) hanteert BinckBank voor het beoordelen van de toereikendheid van haar kapitaal de complementaire methode. Dit houdt in dat naast de voorgeschreven minimale kapitaalseisen onder Pilaar I (kredietrisico, marktrisico en operationeel risico) ook kapitaal aangehouden dient te worden voor complementaire risico’s die door BinckBank worden onderkend zoals renterisico, liquiditeitsrisico, concentratierisico, marginrisico en tegenpartijrisico. De toereikendheid van deze interne kapitaalseis onder Pilaar II wordt op periodieke basis getoetst en kan leiden tot hogere of lagere interne kapitaalsvereisten. Dit toetsingsproces staat bekend als het ICAAP (Internal Capital Adequacy Assesment Process). Uit het ICAAP volgt het door BinckBank bepaalde interne toezichtskapitaal (ICAAP kapitaal). De uitkomst van het ICAAP wordt uitgedrukt in de Pilaar II solvabiliteitsratio. Als interne kapitaaldoelstelling hanteert BinckBank een Pilaar II solvabiliteitsratio tussen 12% en 20%.
1.4
Belangrijkste ontwikkelingen 2010
Het afgelopen jaar stond in het teken van de uitbreiding van het Governance Risk Compliance Framework en de implementatie van het productgoedkeuringsproces conform de Code Banken. Dit betekent dat nieuwe producten en diensten pas geïntroduceerd mogen worden na goedkeuring door de Operationele Risico Commissie. Daarbij wordt een zorgvuldige afweging gemaakt tussen de risico’s van het product versus het risicoprofiel/risicohouding van BinckBank en de mate waarin wij voldoen aan de zorgplicht jegens onze klanten. Daarnaast is er een afzonderlijke Risico- en Productontwikkeling Commissie ingesteld die advies geeft aan de Raad van Commissarissen (RvC) over onder andere substantiële wijzigingen van het risicoprofiel van de bank in het kader van nieuwe producten, diensten, wetgeving etc. In 2010 heeft BinckBank de kapitaalseis voor het operationele risico onder Pilaar I gewijzigd. Tot en met het eerste kwartaal 2010 was BinckBank verplicht kapitaal aan te houden (op basis van de Basic Indicator Approach) van 15% van de operationele baten van het voorgaande boekjaar. Deze strikte maatregel (o.a. als gevolg van de overname van Alex) is niet langer van toepassing. BinckBank past vanaf 30 juni 2010 de Basic Indicator Approach toe op basis van de gemiddelde operationele baten van de drie voorgaande boekjaren. Deze wijziging heeft tot een lager kapitaalsbeslag voor het operationeel risico onder Pilaar I geleid. In 2010 is het beleggingsbeleid geherstructureerd wat tot mutaties in de beleggingsportefeuille heeft geleid. Exposures naar landen zoals Spanje en Ierland zijn hierbij afgebouwd en de vrijkomende middelen zijn geherinvesteerd in met name Duitse Öffentliche Pfandbriefe. In 2010 heeft BinckBank vrijwillig deelgenomen aan de Europese stresstest voor Europese banken welke is ontwikkeld door het Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders (BCBS). De uitkomsten hiervan zijn voor BinckBank positief. De solvabiliteitsratio neemt zelfs onder de gedefinieerde stress scenario’s de komende jaren toe als gevolg van de afschrijving op de immateriële vaste activa, welke een positief effect heeft op het Tier I vermogen. De uitkomsten van de Europese stresstest voor Europese banken worden in paragraaf 7.3 verder toegelicht. 4
Opbouw Tier I vermogen en Solvabiliteitsratio
Berekening eigen vermogen en aanwezige Tier 1 vermogen (x € 1.000) Gestort en geplaatst kapitaal Agioreserve Ingekochte eigen aandelen
30 september 2010
30 september 2009
∆ YTD
7.450
7.607
-2%
373.422
386.978
-4%
(13.592)
-75%
Overige reserves
50.476
59.317
-15%
Onverdeeld resultaat
33.924
33.069
3%
Totaal eigen vermogen
461.937
473.379
-2%
Af: goodwill
(152.929)
(152.929)
0%
(171.251)
(199.633)
-14%
Af: reserve reële waarde
(682)
(16.339)
-96%
Af: reservering dividend
(10.794)
(11.837)
-9%
Kernvermogen
126.281
92.641
36%
Af: overige immateriële vaste activa
Af: aftrekpost financiële deelnemingen Totaal aanwezig vermogen - Tier 1
(3.335)
(2.048) 124.233
(1.590)
29%
91.051
36%
Risicorapport 2010
Per 30 september 2010 beschikt BinckBank over een gezonde vermogens- en liquiditeitspositie. Het totaal eigen vermogen van BinckBank ultimo september 2010 bedroeg € 461,9 miljoen. Het kernvermogen kwam uit op € 126,3 miljoen en het totaal aanwezige Tier 1 vermogen is in het afgelopen jaar met € 33,2 miljoen gegroeid naar € 124,2 miljoen. Onderstaand overzicht toont de opbouw van het eigen vermogen en Tier I vermogen.
Het totaal eigen vermogen is het afgelopen jaar gedaald met 2% met name als gevolg van waardemutaties in de reserve reële waarde, welke onderdeel uitmaakt van de rubriek Overige reserves. Het Tier I vermogen is echter niet gevoelig voor mutaties in deze reserve, aangezien deze bij de berekening van het totaal aanwezige vermogen in mindering wordt gebracht. Het Tier I vermogen steeg met € 28,2 miljoen als gevolg van de afschrijvingen op de immateriële vaste activa en ingehouden winsten. De solvabiliteitsratio steeg van 12,5% naar 14,1% ten opzichte van ultimo september 2009 en de BIS-ratio nam toe van 19,6% naar 22,0%. De wijzigingen in het Tier I vermogen en het benodigd kapitaal worden in de volgende tabel verder toegelicht. Solvabiliteitsratio’s onder Pilaar I & Pilaar II (x € 1.000) Totaal aanwezig vermogen- Tier 1
30 september 2010
30 september 2009
∆ YTD
91.051
36%
Totaal benodigd kapitaal Pilaar I + II
70.422
58.234
21%
Pilaar I benodigd kapitaal
45.196
37.155
22%
20.243
14.534
39%
288
270
7%
Operationeel risico
24.665
22.351
10%
Pilaar II benodigd kapitaal
25.226
21.079
20%
10.359
9.552
8%
976
-
100%
12.331
7.606
62%
- Concentratierisico
7.635
3.906
95%
- Marginrisico
3.696
2.700
37%
- Tegenpartijrisico
1.000
1.000
0%
1.560
3.921
-60%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar I)
79.037
53.896
47%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar II)
53.811
32.817
64%
Pilaar I BIS-ratio
22,0%
19,6%
14,1%
12,5%
Kredietrisico Marktrisico
Renterisico Liquiditeitsrisico
Operationeelrisico mark-up
Pilaar II solvabiliteitsratio
Pilaar I benodigd kapitaal Het totaal benodigd kapitaal onder Pilaar I is in de periode van 30 september 2009 naar 30 september 2010 gestegen met 22% tot € 45,2 miljoen. Deze stijging kan met name verklaard worden door de herstructurering van de beleggingsportefeuille waaronder de afbouw van de exposure in Spanje en Ierland op staats- of staatsgegarandeerde obligaties. De totale exposure op deze landen is teruggebracht van € 402 miljoen naar € 75 miljoen ultimo september 2010. De vrijgekomen middelen zijn geherinvesteerd in gedekte obligaties welke gereguleerd zijn door de Duitse overheid (Öffentliche Pfandbriefe). Deze Öffentliche Pfandbriefe hebben een solvabiliteitsweging van 10% terwijl de solvabiliteitsweging op Spaans en Iers staats(gegarandeerde) obligaties een weging hadden van 0%. Daarnaast heeft BinckBank een gestegen kapitaalsbeslag uit hoofde van investeringen in materiële vaste activa, waaronder het nieuwe kantoorpand. Dit verklaart in grote mate de mutatie van het kredietrisico over het afgelopen jaar.
Risicorapport 2010
Totaal Kredietrisico Pilaar II
5
124.233
Het kapitaalsbeslag voor het operationele risico per 30 september 2010 wordt berekend als 15% over de gemiddelde operationele baten van de voorgaande drie boekjaren, zijnde €164,4 miljoen (2007: €158,1 miljoen, 2008: €149,0 miljoen, 2009: €186,2 miljoen). Het kapitaalsbeslag voor het operationele risisco per 30 september 2009 wordt berekend als 15% over de operationele baten van het voorgaande boekjaar, zijnde €149,0 miljoen. Pilaar II benodigd kapitaal Onder Pilaar II dient BinckBank meer kapitaal aan te houden (20%) voor o.a. toegenomen rente-, liquiditeitsen kredietrisico’s. Het renterisico nam toe met € 0,8 miljoen doordat de omvang van de beleggingsportefeuille met 3,8% steeg naar € 1,8 miljard en de duration toenam van 1,10 per 30 september 2009 naar 1,28 per 30 september 2010. Het kredietrisico onder Pilaar II drukt het risico uit op klantenportefeuilles en tegenpartijen. Hierbij maken we een onderscheid naar concentratie- en marginrisico’s als het gaat om klantportefeuilles. Daarnaast onderscheidt BinckBank het tegenpartijrisico dat zij heeft bij de uitvoering van orders voor haar klanten. Het kredietrisico is in het afgelopen jaar toegenomen met € 4,7 miljoen voornamelijk door substiantiële verhogingen van de concentraties in portefeuilles van onze klanten. Het concentratierisico is het afgelopen jaar gestegen als gevolg van een sterke stijging van de portefeuille effectenkredieten en een stijging van de marginverplichtingen van onze klanten. De concentraties bij onze klanten komen vooral voor in de aandelen ING Groep NV, Aegon NV, Royal Dutch Shell Plc en ArcelorMittal. Het kapitaalsbeslag voor het concentratierisico komt per 30 september 2010 uit op € 7,6 miljoen en voor het marginrisico op € 3,7 miljoen.
6
De operationele risico mark-up onder Pilaar II reflecteert de additionele kapitaalseis als gevolg van de groei van de omzet in 2010 en bedraagt €1,6 miljoen. In 2009 was deze opslag hoger (€3,9 miljoen) omdat zij gebaseerd was op de groei van de operationele baten in 2009 welke sterker was dan de groei in 2010.
Risicorapport 2010
2
Europese Bankenrichtlijnen & BinckBank
Bazel II nader uitgelegd De bankenrichtlijn Bazel II omvat kapitaalseisen voor banken. Het doel van het kapitaalakkoord Bazel II is om banken richtlijnen te bieden waarmee zij kunnen vaststellen hoeveel kapitaal zij minimaal opzij moeten zetten om onverwachte verliezen op te vangen die voortvloeien uit hun financiële en operationele risico’s. De richtlijn is op 1 januari 2007 van kracht geworden en is door BinckBank vanaf 1 januari 2008 ingevoerd. Bazel II is ontwikkeld door het Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders, dat bestaat uit vertegenwoordigers van centrale banken en toezichthoudende instanties uit 13 verschillende landen, die regelmatig bijeenkomen in Bazel, Zwitserland. De richtlijnen zijn in de Europese Unie geïmplementeerd door middel van de CRD-richtlijnen (Capital Requirements Directive) 2006/48/EC en 2006/49/EC. Vrijwel alle EU-lidstaten hebben deze richtlijn inmiddels in hun nationale wetgeving geïntegreerd. In Nederland is deze richtlijn verwerkt in de “Wet financieel toezicht” (Wft) en lagere regelgeving. Het belang van kapitaal Banken staan met hun dagelijkse activiteiten bloot aan verschillende risico’s. Risico houdt de waarschijnlijkheid in dat een bepaalde gebeurtenis tot verlies kan leiden voor een bank. Banken dienen kapitaal aan te houden om mogelijke verliezen die voortvloeien uit een zeer slecht scenario op te vangen, zodat zij, wanneer geconfronteerd met dergelijke verliezen, toch hun activiteiten kunnen voortzetten. Drie pilaren Bazel II berust op drie pilaren, die banken in hun geheel moeten implementeren: • Pilaar I: minimum kapitaalseisen, Pilaar II: toezicht en
•
Pilaar III: marktwerking.
7
•
Reikwijdte en tijdpad Bazel II is van toepassing op BinckBank en al haar buitenlandse branches en dochterondernemingen. In onderstaande tabel wordt inzage gegeven in de entiteiten die door BinckBank worden geconsolideerd volgens Bazel II en IFRS.
Risicorapport 2010
Pilaar I biedt richtlijnen voor de berekening van het kapitaal dat een bank volgens toezichthouders minimaal moet aanhouden voor krediet-, markt- en operationele risico’s. Bazel II geeft banken de mogelijkheid om te kiezen uit een aantal methodes waarmee de minimum kapitaalseisen worden berekend. Deze methodes kunnen variëren van relatief eenvoudig tot uiterst geavanceerd. Pilaar II biedt aanvullende richtlijnen aan de hand waarvan op basis van bank specifieke scenario’s de solvabiliteit van een bank verder wordt beoordeeld. Uitgangspunt is de berekening van het kapitaal dat de bank zelf minimaal nodig denkt te hebben om al haar risico’s te dekken waarbij niet alleen gekeken wordt naar de standaard risico’s onder Pilaar I. Dit wordt het ICAAP (Internal Capital Adequacy Assesment Process ) kapitaal genoemd. Dit wordt vervolgens vergeleken met het beschikbare kapitaal van de bank. Banken dienen vervolgens uitgaande van dit ICAAP kapitaal te bewerkstelligen dat zij te allen tijde over voldoende kapitaal beschikken. Pilaar II biedt ook uitgangspunten voor de toezichthouders op basis waarvan het kapitaalbeheer binnen een bank wordt beoordeeld. Pilaar III biedt richtlijnen voor rapportage aan de buitenwereld over de risico’s die een bank loopt en het kapitaal dat de bank beschikbaar heeft om onverwachte verliezen voortvloeiende uit deze risico’s te dekken.
IFRS consolidatie
Bazel II consolidatie
BinckBank NV (incl buitenlandse branches)
ja
ja
Binck België NV
ja
ja
Binck Bewaarbedrijf BV
ja
ja
Syntel Beheer BV
ja
ja
Fintegration BV
ja
ja
Syntel BV
ja
ja
TOM Holding BV
nee
nee
BeFrank NV
nee
nee
Bazel II consolidatiekring
Recente ontwikkelingen kapitaalseisen Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders Het Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders ontwikkelt een nieuwe bankenrichtlijn welke tot doel heeft de Europese banken weerbaarder te maken in perioden van financiële stress. Op 12 september 2010 heeft een expertgroep voor het Bazelse Comité voorstellen gepubliceerd die een aanzienlijke verhoging van de kapitaalvereisten behelzen. Deze hervormingen, samen met de invoering van een mondiale liquiditeitstandaard vormen de kern van de wereldwijde financiële hervormingsagenda en zal worden voorgelegd aan de G20-top in november 2010.
Ad1 Toename eisen hardheid kapitaal Het kapitaal van banken kan bestaan uit Tier I, Tier II en Tier III kapitaal. Het Tier I kapitaal wordt hierbij als sterkste geclassificeerd aangezien het met name uit eigen vermogen en ingehouden winsten bestaat. Onder de nieuwe bankenrichtlijn worden strengere eisen aan kapitaalsinstrumenten gesteld voor meetelling als Tier I of Tier II vermogen. Tier III instrumenten worden uitgefaseerd. BinckBank is alleen gefinancierd met Tier I vermogen en heeft een ruime kapitaalbuffer. Ad2 Toename Tier I kapitaalseisen Het pakket hervormingen zal leiden tot een verhoging van het minimale kernkapitaal van 2% naar 4,5%. Bovenop de 4,5% moet een bank nog een extra buffer aanleggen van 2,5%, die moet bestaan uit Tier I vermogen. Weliswaar mag een bank in tijden van crisis interen op deze buffer, maar dat mag alleen als er geen dividend wordt uitgekeerd. Dat scenario zal een bank willen voorkomen, dus in de praktijk moet een bank 7% Tier I vermogen hebben (vanaf 2019), waar het nu slechts 2% is. Aangezien BinckBank alleen gefinancierd wordt met Tier I vermogen en een BIS-ratio van 22% heeft per 30 september 2010, is er naar verwachting geen extra Tier I vermogen benodigd. Ad3 Aanhouden anti-cyclische kapitaalbuffers Bovenop de nieuwe norm van 7% komt een anti-cyclische buffer. In tijden van hoogconjunctuur moet een maximum van 2,5% worden aangehouden. Gemiddeld over de economische cyclus betekent dat een extra eis van 1,25%. Voor dit kapitaal zijn de hardheidseisen minder hoog. Het uitgangspunt is om extra kapitaal te
Risicorapport 2010
Hieronder wordt de impact voor BinckBank op hoofdlijnen nader toegelicht.
8
De belangrijkste ontwikkelingen zijn als volgt: 1. Toename eisen hardheid kapitaal 2. Toename Tier I kapitaalseisen 3. Aanhouden anti-cyclische kapitaalbuffers 4. Introductie leverage ratio 5. Introductie liquiditeitratio’s
reserveren in tijden van financiële voorspoed. Gelet op de huidige BIS-ratio van 22% zal BinckBank naar verwachting vooralsnog geen aanvullende reserveringen behoeven te doen. Ad4 Introductie leverage ratio Het Bazelse Comité introduceert de leverage ratio bovenop de kapitaalseisen voor de risicogewogen activa. Deze leverage ratio geeft de verhouding weer tussen het Tier I vermogen en de bruto exposure op on- en off balance kredietverlening door banken zonder rekening te houden met enige vorm van risicoweging. In de toekomst mogen banken een exposure hebben van maximaal 33 keer hun eigen vermogen. De verwachting is dat het Bazelse Comité per 1 januari 2018 deze ratio zal toepassen. Op dit moment ligt de leverage ratio van BinckBank ruimschoots binnen deze norm. Ad5 Introductie liquiditeitsratio’s
2011 Leverage ratio
2012
Supervisory monitoring
Minimum common equity capital ratio(after increased deductions)
2013
2014
2015
2017
2018
2019
Supervisory monitoring Parallel run 1 January 2013 – 1 January Migration to 2017 Pillar 1 Disclosure starts 1 January 2015
3,5%
4,0%
4,5%
Capital conservation buffer Minimum common equity plus capital conservation buffer
2016
3,5%
Phase in of deductions from CET1 (inc. amounts exceeding the limit for DTAs, MSRs and financials)
4,5%
4,5%
4,5%
4,5%
0,625%
1,250%
1,875%
2,500%
4,0%
4,5%
5,125%
5,750%
6,375%
7,0%
20%
40%
60%
80%
100%
100%
Minimum Tier 1 capital
4,5%
5,5%
6,0%
6,0%
6,0%
6,0%
6,0%
Minimum total capital (BIS-ratio)
8,0%
8,0%
8,0%
8,0%
8,0%
8,0%
8,0%
Minimum total capital plus conservation buffer
8,0%
8,0%
8,0%
8,625%
9,250%
9,875%
10,5%
Capital instruments that no longer qualify as non-core Tier 1 or Tier 2 capital Liquidity coverage ratio
Net stable funding ratio
Phased out over 10-year horizon beginning 2013
Observation period begins
Introduce minimum standard Observation period begins
Introduce minimum standard
Risicorapport 2010
Phase-in arrangements (shading indicates transition periods) (All dates are as of 1 January)
9
Het doel van de liquidity coverage ratio is om op korte termijn de veerkracht van de liquiditeit van een bank te bevorderen door ervoor te zorgen dat er voldoende hoge kwaliteit liquide activa worden aangehouden om een acute stress-scenario voor de duur van een maand te overleven. Voor BinckBank geldt dat het beleggingsbeleid zodanig is ingericht dat er voldoende liquide beleggingen aanwezig zijn om te voldoen aan de verzwaarde liquiditeitseisen. Op basis van een eerste inventarisatie blijkt dat BinckBank een liquiditeitsratio heeft van 700% ten opzichte van de richtlijn van 100% die door het Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders gesteld wordt. De net stable funding ratio toetst de mate waarin een bank haar funding inzet voor on- en off balance activiteiten rekeninghoudend met liquiditeitsrisico factoren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen stabiele en minder stabiele vormen van funding om een inschatting te maken van de omvang van de “stabiele” funding. De “stabiele” funding wordt afgezet tegen de on- en off balance activiteiten waarbij een risicoafweging wordt gemaakt naar liquiditeitsaspecten. De uitkomst van de net stable funding ratio geeft een inschatting van de beschikbare funding versus de benodigde funding. BinckBank voldoet ruimschoots aan deze eis aangezien zij uitkomt op een net stable funding ratio die 200% is van de naar verwachting voorgeschreven liquiditeitseis. In de volgende tabel worden de nieuwe ontwikkelingen in de tijd uiteengezet.
Samenvatting Het Bazelse Comité voor Bankentoezichthouders zal naar verwachting de komende jaren meer duidelijkheid gaan geven over de verdere invulling van de nieuwe kapitaals- en liquiditeitseisen. Indien er een definitief besluit genomen is of er belangrijke ontwikkelingen zijn welke invloed hebben op de kapitaalspositie van BinckBank dan zal dit worden behandeld in toekomstige kapitaaltoereikendheid & risicorapportages. De hierboven beschreven nieuwe kapitaalseisen zijn dan ook slechts een indicatieve uiteenzetting van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kapitaalseisen.
10 Risicorapport 2010
Overzicht Risico Management BinckBank
3
BinckBank onderneemt op basis van een gezond evenwicht tussen risico, rendement en kapitaal en streeft er naar om op een bewuste en verantwoorde manier risico’s aan te gaan. Daarbij wordt gestreefd naar een gematigd risicoprofiel. Onze primaire focus op online brokerage, ons geautomatiseerd vermogensbeheer en het aanbieden van een simpel spaarproduct beperken ons risicoprofiel. Daarnaast beschikt BinckBank over een Governance Risk Compliance Framework waarmee op basis van vooraf vastgestelde risicomaatstaven het risicoprofiel wordt gestuurd. 3.1
Strategische risico’s
Internationale economische (conjuncturele) omstandigheden en de nasleep van de kredietcrisis beïnvloeden financiële markten wereldwijd en daarmee het resultaat van de activiteiten van BinckBank. Onder andere dalende handelsvolumes kunnen resulteren in lagere inkomsten uit provisies. BinckBank is actief in een zeer competitieve omgeving waarin concurrenten, veelal grote financiële instellingen, een grote naamsbekendheid en ruimere financiële middelen hebben. BinckBank levert grote inspanningen en doet substantiële investeringen om bestaande klanten te behouden en nieuwe klanten aan te trekken. Tekortkomingen uit hoofde van ongunstige bedrijfsbesluiten, slechte uitvoering van bedrijfsbesluiten en onvoldoende response op veranderingen in het ondernemingsklimaat in het algemeen en de voor de onderneming relevante markten in het bijzonder kunnen negatieve effecten hebben op het bedrijfsresultaat en vermogen van BinckBank. BinckBank is, evenals andere bancaire instellingen, afhankelijk van het vertrouwen van particuliere klanten. Haar jonge bestaan, de absolute omvang van het eigen vermogen, haar beursnotering en het grote aantal klanten maakt BinckBank niet minder gevoelig voor “vertrouwenskwesties”. Dit dient dan ook in alle gevallen voorkomen te worden en leidt onder andere tot risicomijdend gedrag op financieel gebied. 11
3.2
Risicoprofiel BinckBank
% van totaal Pilaar I risico
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kredietrisico BinckBank
Marktrisico
Operationeel risico
Nederlandse grootbank
Risicorapport 2010
BinckBank heeft een wezenlijk ander risicoprofiel vergeleken met een traditionele Nederlandse bank. De bancaire activiteiten van BinckBank zijn relatief eenvoudig en betreffen het afwikkelen van transacties voor de klant, het verstrekken van kredieten (effectenkredieten) op onderpand van eenvoudig liquideerbare effectenportefeuilles, het faciliteren van betalingsverkeer naar vaste tegenrekeningen bij andere bancaire instellingen en het rentebedrijf met betrekking tot de door klanten toevertrouwde middelen alsmede het uitvoeren van beleggingsadvies en vermogensbeheer. Deze activiteiten zijn in algemene zin te typeren als activiteiten met een relatief laag risico. De afwikkeling van transacties daarentegen is een complex proces. Jaarlijks verwerkt BinckBank miljoenen administratieve transacties voor meer dan 400.000 rekeninghouders in een zeer groot aantal producten op meerdere handelsplatformen via brokers en beurslidmaatschappen van BinckBank. Dit samen met de grote IT afhankelijkheid brengt een relatief groot operationeel risico met zich mee.
Liquiditeitspositie De klanten van BinckBank openen een rekening bij BinckBank om te beleggen. In de praktijk zien we dat gemiddeld 5%-15% van het toevertrouwde vermogen liquide wordt aangehouden. BinckBank beschikt daarom over een zeer ruime liquiditeitspositie. De liquiditeiten worden ingezet voor lopende settlements, het afdekken van de marginverplichtingen van de klantenposities tegenover de clearingorganisatie en ter financiering van verstrekte effectenkredieten. De overtollige liquiditeiten worden door BinckBank op een verantwoorde en risicomijdende manier in de markt uitgezet middels beleggingen in vastrentende waarden en daggelden. 3.3
Organisatie van het risicobeheer
Risico management is in de huidige organisatie geconcentreerd rondom de bestuursvoorzitter (CEO) en de Chief Financial Officer (CFO), samen sturen zij de diverse afdelingen betrokken bij het beheer van risico’s aan. Elk van deze afdelingen heeft een eigen statuut waarin taken en verantwoordelijkheden inzake risicobeheer zijn vastgelegd. Deze statuten zijn op elkaar afgestemd om te voorkomen dat er doublures dan wel lacunes in het samenstel van risicobeheersing mechanismen zitten. Tevens is door een scheiding aan te brengen tussen rapportagelijnen de onafhankelijkheid van de diverse functies/afdelingen gewaarborgd. Het Governance Risk Compliance Framework ziet er als volgt uit:
Raad van Commissarissen Risico- en Productontwikkeling Commissie
Professional Services
Retail
Marketing & Sales
Operationele Risico Commissie
Krediet Commissie
Risico Management (escalatie RPC)
IAD Finance & Control
(escalatie AC)
Compliance (escalatie AC)
Operations ICT Treasury 1ste lijn ‘of defense’
Internal Control
Information Security (escalatie bestuursvoorzitter)
2e lijn ‘of defense’
3e lijn ‘of defense’
BinckBank opereert volgens het “three lines of defense” principe, waarbij de business units primair verantwoordelijk zijn voor het beheersen van de risico’s. De eerstelijns afdelingen worden daarin ondersteund en gecontroleerd door tweedelijns gespecialiseerde afdelingen als Risico Management, Finance & Control, Compliance, Internal Control en Information Security. De Interne Accountants Dienst (IAD) vormt de derde lijn “of defense”. De Audit Commissie, Risico- en Productontwikkeling Commissie en de RvC vormen samen met de externe toezichthouders en externe accountant de laatste schakel in het Governance Risk Compliance Framework.
Risicorapport 2010
BinckBank Business Units
Treasury Commissie
Externe Accountant
Bestuur
12
Toezichthouders (DNB/AFM/CBFA/AMF)
Audit Commissie
3.4
Uitvoering van risicobeheer
Risicobeoordeling Het Bestuur zorgt er voor dat jaarlijks een systematische analyse van de risico’s wordt uitgevoerd die gericht is op het identificeren, analyseren en beoordelen van alle risico’s. De afdeling Risico Management faciliteert het Bestuur bij deze risico analyse. De uitkomsten van de risico analyse worden besproken in het Bestuursoverleg, de Risico- en Productontwikkeling Commissie en in het overleg met de RvC. Indien noodzakelijk wordt aan de hand van de uitkomsten van de risico analyse het beleid en business plan bijgesteld. De resultaten van de risico analyse vormen de input voor de planning van de Interne Accountants Dienst. BinckBank beschikt over een Interne Accountants Dienst die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van interne onderzoeken naar de opzet en werking van ingestelde interne controle- en risicobeheersmaatregelen. Op basis van de risico analyse wordt een intern audit programma opgesteld met als uitgangspunt dat alle geïdentificeerde risicogebieden voor alle bedrijfsonderdelen in een periode van drie jaar aan interne audit onderworpen worden. Het voornoemde audit programma wordt vastgesteld door de Audit Commissie. Onderdeel van het audit schema zijn zogenaamde follow-up “audits” waar, door de Interne Accountants Dienst wordt onderzocht, of de benodigde actie is ondernomen betreffende de in eerdere controle onderzoeken naar voren gekomen gebreken c.q. aandachtsgebieden. Jaarlijks verzorgt de Interne Accountants Dienst een update van de risicoanalyse op basis van nieuwe activiteiten c.q. procedures en bevindingen. De Interne Accountants Dienst rapporteert haar bevindingen aan de verantwoordelijke leidinggevende, het Bestuur en de Audit Commissie. Risicobeoordeling middels product goedkeuringsproces
BinckBank heeft in 2008 het interne risicobeheersingsysteem, vastgelegd in een Governance Risk Compliance database, in productie genomen. De processen, risico’s en beheersmaatregelen zijn in 2010 volledig opgevoerd in deze applicatie en faciliteren een transparante vastlegging van de effectiviteit van de geïdentificeerde beheersmaatregelen. Daarnaast worden de Krediet Commissie en Operationele Risico Commissie maandelijks geïnformeerd omtrent de effectiviteit van de risicobeheersing. In geval van ineffectiviteit van de controls worden direct maatregelen genomen om eventuele gebreken op te lossen. Op de agenda van de Audit Commissie wordt de effectiviteit van de risicobeheersing nogmaals onder de aandacht gebracht en toegelicht door de manager IAD. 3.5
Vermogensscheiding
BinckBank is wettelijk verplicht om adequate maatregelen te treffen ter bescherming van de rechten van haar klanten op financiële instrumenten. Deze maatregelen dienen ervoor te zorgen dat de financiële instrumenten van klanten niet in een eventuele failliete boedel van BinckBank vallen. Dit wordt ook wel vermogensscheiding genoemd. Nederlandse banken kunnen er voor kiezen om de rechten van hun klanten te beschermen door het oprichten van een separate juridische entiteit, ook wel bewaarbedrijf genoemd of
Risicorapport 2010
Risicobeheersing
13
Producten die het product goedkeuringsproces binnen de bank doorlopen worden niet op de markt gebracht of gedistribueerd zonder een zorgvuldige afweging van de risico’s door de risicomanagementfunctie binnen de bank en zorgvuldige toetsing van alle relevante aspecten, waaronder de zorgplicht jegens de klant. De Interne Accountants Dienst controleert of opzet, bestaan en werking van het proces effectief zijn en informeert het Bestuur, de Risico- en Productontwikkeling Commissie en de RvC omtrent de uitkomsten hiervan. De Operationele Risico Commissie beoordeelt en geeft haar finale goedkeuring over producten die het product goedkeuringsproces binnen de bank doorlopen op eventuele materiële wijzigingen in de risicobereidheid van BinckBank. De Operationele Risico Commissie heeft de bevoegdheid om nader onderzoek in te stellen om aanvullende maatregelen te treffen om materiële risico’s binnen de bank te mitigeren. Nieuwe producten en diensten worden niet op de markt gebracht zonder een finale goedkeuring door de Operationele Risico Commissie.
door het bewaren van financiële instrumenten via het systeem van de Wet giraal effectenverkeer (Wge). Bij het oprichten van een bewaarbedrijf wordt vermogensscheiding bereikt doordat de effecten van klanten eigendom van het bewaarbedrijf zijn en doordat het bewaarbedrijf geen andere activiteiten mag verrichten dan het bewaren van effecten. Klanten hebben een verbintenisrechtelijke vordering op het bewaarbedrijf tot uitlevering van de hoeveelheid effecten waar ze recht op hebben. Indien banken ervoor kiezen om de effecten van hun klanten via het systeem van de Wge te bewaren, wordt vermogensscheiding bereikt doordat de via dit systeem bewaarde effecten wettelijk (mede-)eigendom zijn van de diverse klanten. Hiertoe is wel vereist dat de betreffende financiële instrumenten door Euroclear Nederland zijn aangemerkt als effecten in de zin van de Wge en dat ze worden aangehouden via een aangesloten instelling van Euroclear Nederland. BinckBank heeft er bij het label Binck voor gekozen om de rechten van klanten op financiële instrumenten te beschermen door deze onder te brengen in de aparte entiteit Bewaarbedrijf BinckBank B.V. BinckBank heeft er bij het label Alex voor gekozen om de door de vorige eigenaar van Alex, Rabobank Nederland, gekozen vermogensscheidingsregeling voort te zetten. Hierdoor worden de rechten van de klanten van het label Alex beschermd via de wettelijke bescherming van de Wge, voor zover het gaat om effecten als bedoeld in de Wge. Voor zover het gaat om rechten op niet-Wge effecten, worden de rechten van klanten op financiële instrumenten beschermd door deze effecten onder te brengen in Bewaarbedrijf BinckBank B.V. De door Euroclear aangemerkte Wge-effecten voor klanten van het label Alex worden door BinckBank aangehouden bij de aangesloten instelling ABN Amro Bank.
3.6
Juridische structuur
BinckBank is een aan NYSE-Euronext Amsterdam genoteerde naamloze vennootschap. BinckBank heeft een aantal Nederlandse dochtermaatschappijen en één actieve buitenlandse dochtermaatschappij. BinckBank beschikt over alle benodigde vergunningen. Voorts heeft BinckBank een bijkantoor in België, Frankrijk en Spanje. De geldstromen aangaande deze bijkantoren worden centraal vanuit de afdeling Treasury gereguleerd. Treasury waarborgt voor ieder bijkantoor voortdurend voldoende liquiditeit waarmee klanten in alle landen op ieder moment over hun liquiditeiten kunnen beschikken. BinckBank staat onder toezicht van zowel De Nederlandsche Bank (‘DNB’) als de Autoriteit Financiële Markten (‘AFM’). De buitenlandse dochter Binck België N.V. en buitenlandse branches zijn onderworpen aan lokale toezichthouders inzake gedragstoezicht het prudentiële toezicht wordt uitgevoerd door DNB. De activiteiten van Accion N.V. zijn gestaakt in 2009 vanwege de moeilijke economische omstandigheden.
Risicorapport 2010
De afspraken over de garanties en rechten en verplichtingen van BinckBank en haar bewaarbedrijf ten opzichte van haar klanten liggen vast in een klantenovereenkomst die voor BinckBank getekend is door het Bestuur van BinckBank. De afspraken zijn waar nodig gespecificeerd in bijlagen, die een integraal onderdeel uitmaken van het contract.
14
BinckBank heeft er voor gekozen om bij de effecten die op naam van het bewaarbedrijf staan, gebruik te maken van derde bewaarders. BinckBank maakt alleen gebruik van derde bewaarders die ook over een adequate vermogensscheidingsregeling beschikken en die voldoende deskundig zijn en over een goede marktreputatie beschikken. De derivatenposities en toevertrouwde middelen van klanten vallen buiten de hiervoor toegelichte vermogensscheidingsregelingen. Toevertrouwde middelen vallen in Nederland onder het depositogarantiestelsel en zijn tot een bedrag van € 100.000 per rekeninghouder per bank door de Nederlandse Staat gegarandeerd.
Overzicht juridische structuur BinckBank BinckBank N.V.
39%
Accion N.V.*
100%
Bink België N.V.
50%
BeFrank N.V.
50%
TOM Holding B.V.
100%
BinckBank N.V. België Branch
100%
Bewaarbedrijf BinckBank B.V.
100%
Syntel Beheer B.V. 100%
TOM B.V.
BinckBank N.V. Frankrijk Branch
TOM Broker B.V.
BinckBank N.V. Spanje Branch
100%
Fintegration B.V. 100%
Syntel B.V.
* Accion N.V. is in liquidatie 3.7
Risicobeheerafdelingen en commissies
BinckBank beschikt over een organisatorische structuur waarbij functiescheidingen zijn gewaarborgd. Tevens zijn er een aantal overlegstructuren c.q. afdelingen die nauw bij de beheersing van bepaalde soorten risico’s zijn betrokken. De belangrijkste worden hieronder verder toegelicht. Treasury Commissie
Operationeel Risico Management is belegd in de Operationele Risico Commissie. In de Operationele Risico Commissie zitten vertegenwoordigers van het lijnmanagement en specialistische staven. Dit orgaan beheerst de risico’s die verband houden met het gedrag van mensen en de inrichting van bedrijfsprocessen, te denken valt aan information security risico, juridische risico’s en compliance aangelegenheden. Belangrijke taken zijn het nemen van beslissingen op het gebied van een integere en beheerste bedrijfsvoering, het coördineren en stimuleren van de beheersing van de operationele risico’s en de inrichting van de belangrijkste bedrijfsprocessen. Het kader van normen en richtlijnen waarbinnen besluitvorming plaatsvindt wordt uitgewerkt door specialistische staven die het lijnmanagement ondersteunen bij het nemen van beslissingen en het uitwerken van beleid. Daarnaast verleent deze commissie haar finale goedkeuring omtrent de introductie van “nieuwe producten” zoals in de Code Banken is beschreven. Krediet Commissie BinckBank heeft een Krediet Commissie, deze commissie richt zich met name op beheersing van het kredietrisico op klantportefeuilles waaronder concentratie-, margin- en het tegenpartijrisico. De Krediet Commissie bestaat uit de Bestuursvoorzitter, CFO, de Risk Manager en de Group Controller. Vertegenwoordigers van de business units kunnen worden uitgenodigd. In de vergadering van de Krediet Commissie worden onderwerpen behandeld als: het beleid inzake bevoorschotting van effectenkredieten, marginverplichtingen, bankgaranties en verpande rekeningen. De Risk Manager heeft een escalatiemogelijkheid naar de Risico- en Productontwikkeling Commissie.
Risicorapport 2010
Operationele Risico Commissie
15
De Treasury Commissie richt zich met name op beheersing van het liquiditeitsrisico, kredietrisico van de beleggingsportefeuille en het marktrisico (rente- en valutarisico) en bepaalt het beleggingsbeleid ten behoeve van het rentebedrijf. Dit betreft zaken als de strategische allocatie van vrij beschikbare middelen over de beleggingsportefeuille en de bepaling van de liquide aan te houden middelen. Met betrekking tot de liquide aan te houden middelen worden zaken behandeld als uitzettingen van daggelden, de hierbij te hanteren risicomaatstaf (ratings) en de maximale exposure per tegenpartij en per sector. Tevens vindt hier beheersing van het valutarisico plaats. Stortingen en onttrekkingen aan de beleggingsportefeuille worden maandelijks vastgesteld in de Treasury Commissie. De Treasury Commissie bestaat uit de Bestuursvoorzitter, de CFO, de Treasury Manager, de Risk Manager en de Group Controller.
Afdeling Risico Management De afdeling Risico Management is verantwoordelijk voor de dagelijkse uitvoering van het in de Krediet Commissie vastgestelde beleid inzake beheersing van het krediet- en marktrisico en rapporteert direct aan de CFO, de Krediet Commissie en de Operationele Risico Commissie. Op basis van wettelijk vastgestelde normen is het kredietrisicobeleid vastgesteld inzake concentraties in uitstaande kredieten, tekortenbeheer, toereikendheid margineisen, bevoorschottingsbeleid en controle op tegenpartijrisico. Risico Management hanteert risicomodellen die veelvuldig worden toegepast door beleggingsondernemingen met gebruikmaking van Value-at-Risk, duration, haircutmethode en stresstests. Afdeling Finance & Control De afdeling Finance & Control is belast met het tijdig administreren en rapporteren van financiële gegevens aan interne en externe belanghebbenden. Hieronder vallen alle verplichte rapportages aan De Nederlandsche Bank en Autoriteit Financiële Markten. De afdeling Finance & Control rapporteert rechtstreeks aan het Bestuur (CFO). Afdeling Compliance
Het doel van de afdeling Interne Controle is een bijdrage leveren aan de verbetering van de bedrijfsvoering. De afdeling Interne Controle richt zich op het ondersteunen van de business bij het vastleggen van de AO/IC en op controle op het bestaan en de werking van de risicobeheersingsmaatregelen. Sinds 2009 werkt de afdeling Interne Controle met BinckBank’s interne risicobeheersingsysteem, de zogenoemde Governance Risk Compliance database. Het werkterrein van de afdeling Interne Controle bevat alle operationele processen van alle onderdelen van BinckBank. Afdeling Information Security BinckBank beschikt over een afdeling Information Security, deze afdeling is verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van het informatiebeveiligingsbeleid. De afdeling Information Security heeft een escalatiemogelijkheid naar de bestuursvoorzitter. Interne Accountants Dienst (IAD) De IAD is een onafhankelijke functie die los staat van de lijn en de interne controle die in de diverse onderdelen van de bedrijfsprocessen is geïntegreerd. Het doel van de IAD is een bijdrage leveren aan de verbetering van de bedrijfsvoering door het onderzoeken en beoordelen van de beheersing van kritische processen. Het werkterrein van de IAD omvat alle activiteiten en alle onderdelen van BinckBank, welke minimaal eens in de drie jaar object van onderzoek zullen zijn. Het controleplan is gebaseerd op een risicoanalyse. Vanuit het bestuur is de portefeuille van Internal Audit belegd bij de bestuursvoorzitter. De IAD rapporteert zowel aan de bestuursvoorzitter als aan de Audit Commissie.
Risicorapport 2010
Afdeling Interne Controle
16
Compliance is belast met de controle op de naleving van toepasselijke gedragscodes en op de naleving van relevante effectenrechtelijke wet- en regelgeving en richt zich met name op de beheersing van het integriteitrisico. Met het van toepassing zijn van een gedragscode, insider trading reglement en klokkenluidersregeling benadrukt BinckBank de hoog in het vaandel gedragen waarden als integriteit en betrouwbaarheid. Het Bestuur heeft de afdeling Compliance de bevoegdheid gegeven om binnen het gehele verantwoordingsgebied direct kennis te mogen nemen van alle informatie en alle beschikbare hulpmiddelen te mogen benutten die naar het inzicht van Compliance van belang zijn voor de uitvoering van haar taken. Tevens stelt het Bestuur de afdeling Compliance voldoende middelen ter beschikking zodat zij haar werkzaamheden op verantwoorde en deskundige wijze kan verrichten. Compliance rapporteert aan de Bestuursvoorzitter en heeft een escalatiemogelijkheid naar de Audit Commissie. Bevindingen van Compliance worden in de Audit Commissie besproken.
Informatie en Communicatie Jaarlijks stelt het Bestuur een businessplan op waarin de strategie, de doelstellingen en de verwachte risico’s worden behandeld. Dit businessplan wordt allereerst ter goedkeuring aan de RvC voorgelegd. Na goedkeuring krijgen de verantwoordelijke afdelingshoofden een presentatie van de strategie en doelstellingen op hoofdlijnen en de specifieke doelstellingen voor hun eigen afdeling. Deze doelstellingen zijn standaard onderdeel van het functieprofiel van voornoemde afdelingshoofden. Maandelijks wordt de financiële voortgang van BinckBank besproken aan de hand van de managementrapportage in het Bestuursoverleg. Hier komen onder andere naar voren: winst- en verliesrekening en balans van de afgelopen maand en het lopende jaar en ten opzichte van budget. Aan de hand van voornoemde besprekingen wordt het beleid getoetst, beoordeeld en waar nodig bijgesteld. 3.8
Toezicht op activiteiten
Externe toezichthouders BinckBank is een aan NYSE-Euronext Amsterdam genoteerde naamloze vennootschap. BinckBank staat onder toezicht van zowel De Nederlandsche Bank (DNB) als de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Voor haar buitenlandse activiteiten is BinckBank onderworpen aan lokale toezichthouders. Raad van Commissarissen (RvC)
BinckBank beschikt over een Audit Commissie. De activiteiten van de Audit Commissie omvatten het toezicht op de opzet en werking van het stelsel van interne controle en risico beheersingsmaatregelen, de opvolging van de door de externe accountant gedane aanbevelingen en het functioneren van de Interne Accountants Dienst. Het toezicht op de financiële informatie voorziening door de vennootschap geschiedt door de RvC. Risico- en Productontwikkeling Commissie De Risico- en Productontwikkeling Commissie adviseert de RvC onder andere over de inhoud van het risicoprofiel en de risicobereidheid van BinckBank. Daarnaast houdt zij toezicht op de toereikendheid van de liquiditeit en het kapitaal alsmede het vaststellen, toetsen en analyseren van nieuwe producten of aanpassingen van bestaande producten en diensten ten aanzien van de zorgplicht jegens de klant. Verder heeft de Risico- en Productontwikkeling Commissie als taak het signaleren, analyseren en adviseren van alle overige materiële risico’s van BinckBank.
Risicorapport 2010
Audit Commissie
17
BinckBank kent een two tier Bestuursstructuur. Dit betekent dat de uitvoerende taak en de toezichthoudende taak respectievelijk is toebedeeld aan het Bestuur en de RvC van BinckBank. BinckBank is van oordeel dat deze structuur een adequaat systeem van checks and balances bevordert, waarbij het Bestuur verantwoordelijk is voor het dagelijks besturen van de onderneming en de korte, middellange en de lange termijn strategie van de onderneming, terwijl de RvC toezicht houdt op het Bestuur en haar advies verstrekt. De RvC bespreekt jaarlijks de strategie en de risico’s verbonden aan de onderneming en beoordeelt aan de hand van rapportages de opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controle systemen.
4
Kapitaalstructuur
BinckBank houdt kapitaal aan ter dekking van risico’s. De hoeveelheid en kwaliteit van het gereserveerde kapitaal bij BinckBank wordt bepaald op basis van International Financial Reporting Standards (IFRS) en bepalingen zoals vastgelegd in de Europese CRD-richtlijnen welke zijn opgenomen in de Wft. 4.1
Berekening eigen vermogen en aanwezig Tier I vermogen
Het eigen vermogen van BinckBank bestaat uit: gestort en geplaatst aandelenkapitaal, agioreserve, in voorgaande boekjaren ingehouden winsten en het resultaat over het lopende boekjaar. Ingekochte eigen aandelen worden in mindering gebracht op het eigen vermogen. Ter berekening van het kernvermogen worden de posten goodwill, immateriële vaste activa, reserve reële waarde en de reservering voor nog uit te keren dividend in mindering gebracht op het eigen vermogen. Ter berekening van het totaal aanwezige Tier I vermogen wordt de post deelnemingen in financiële instellingen met een belang van groter dan 10% in aftrek gebracht op het kernvermogen. Het volgende overzicht verschaft inzicht in de opbouw van het eigen vermogen en kernvermogen per 30 september 2010. Berekening eigen vermogen en aanwezige Tier I vermogen (x € 1.000) Gestort en geplaatst kapitaal Agioreserve
30 september 2009
∆ YTD
7.450
7.607
-2%
373.422
386.978
-4%
(13.592)
-75%
Overige reserves
50.476
59.317
-15%
Onverdeeld resultaat
33.924
33.069
3%
18
Totaal eigen vermogen
461.937
473.379
-2%
Af: goodwill
(152.929)
(152.929)
0%
(171.251)
(199.633)
-14%
Af: reserve reële waarde
(682)
(16.339)
-96%
Af: reservering dividend
(10.794)
(11.837)
-9%
Risicorapport 2010
Ingekochte eigen aandelen
30 september 2010
Kernvermogen
126.281
92.641
36%
Af: overige immateriële vaste activa
Af: aftrekpost financiële deelnemingen Totaal aanwezig vermogen - Tier 1
(3.335)
(2.048) 124.233
(1.590)
29%
91.051
36%
Totaal benodigd kapitaal - Pilaar I
45.196
37.155
22%
Totaal benodigd kapitaal - Pilaar I + II
70.422
58.234
21%
4.2
Berekening van de kapitaalsvereisten onder Pilaar I & Pilaar II
Het minimum voor het onder Pilaar I aan te houden vermogen (de zogenaamde BIS ratio) voor banken bedraagt 8%. Bazel II kent verschillende benaderingen voor de implementatie van de eisen onder Pilaar I ten aanzien van krediet-, markt- en operationele risico’s. BinckBank past de ‘standardised approach’ toe voor het krediet- en het marktrisico. Hierbij maakt zij gebruik van risicowegingen en “credit risk mitigation techniques” zoals aangegeven door de toezichthouder. Voor het operationeel risico hanteert BinckBank de ‘basic indicator approach’, waarbij zij een kapitaalreservering doet van 15% van de gemiddelde operationele baten over de voorgaande drie boekjaren. De tweede Pilaar van het Bazel II akkoord omvat het proces
waarmee banken de toereikendheid van hun interne kapitaal beoordelen, het zogenaamde Internal Capital Adequacy Assessment Process (ICAAP) en de beoordeling van dat proces door de toezichthouder, het zogeheten Supervisory Review and Evaluation Process (SREP). Uit het ICAAP volgt het door BinckBank gehanteerde interne toezichtkapitaal (ICAAP kapitaal). Het ICAAP kapitaal is de uitkomst van de interne kapitaalsberekeningen van BinckBank voor alle voor de onderneming relevante risico’s en komt tot uiting in de Pilaar II solvabiliteitsratio. De interne minimale kapitaalseis voor de Pilaar II solvabiliteitsratio voor BinckBank lag gedurende 2010 op 12%. Solvabiliteitsratio’s onder Pilaar I & Pilaar II (x € 1.000) Totaal aanwezig vermogen-Tier I
30 september 2010
30 september 2009
∆ YTD 36%
Totaal benodigd kapitaal Pilaar I + II
70.422
58.234
21%
Pilaar I benodigd kapitaal
45.196
37.155
22%
20.243
14.534
39%
288
270
7%
Operationeel risico
24.665
22.351
10%
Pilaar II benodigd kapitaal
25.226
21.079
20%
10.359
9.552
8%
976
-
100%
12.331
7.606
62%
- Concentratierisico
7.635
3.906
95%
- Marginrisico
3.696
2.700
37%
- Tegenpartijrisico
1.000
1.000
0%
Operationeel risico mark-up
1.560
3.921
-60%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar I)
79.037
53.896
47%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar II)
53.811
32.817
64%
Pilaar I BIS-ratio
22,0%
19,6%
14,1%
12,5%
Kredietrisico Marktrisico
Renterisico Liquiditeitsrisico Totaal Kredietrisico Pillar II
Pilaar II solvabiliteitsratio
BinckBank hanteert voor de bepaling van het ICAAP kapitaal de complementaire methode wat inhoudt dat er naast de voorgeschreven minimale kapitaalseisen onder Pilaar I ook nog kapitaal aangehouden wordt voor complementaire risico’s die door BinckBank worden onderkend. Per 30 september 2010 heeft BinckBank opnieuw de toereikendheid van haar kapitaal beoordeeld. Hieruit kwam naar voren dat de kapitaalseis voor het operationele risico onder Pilaar I & II niet is gestegen over het afgelopen jaar. Dit wordt verklaard doordat enerzijds het operationele risico per 30 juni 2010 nu wordt berekend op basis van de gemiddelde operationele baten over de drie voorgaande boekjaren (voorheen laatste boekjaar) en anderzijds doordat de operationele mark-up voor 2010 lager is uitgevallen als gevolg van de afvlakkende groei van de operationele baten. Per saldo bleef het kapitaalsbeslag voor het operationele risico onder Pilaar I & II gelijk. Onder Pilaar II dient BinckBank meer kapitaal aan te houden voor o.a. toegenomen concentratie- en marginrisico’s op de klantportefeuilles. Tegenover de stijging van het benodigd kapitaal met 21% onder Pilaar I & II naar € 70,4 miljoen staat een sterke toename van het Tier I vermogen. De solvabiliteitsratio is hierdoor ten opzichte van ultimo september 2009 toegenomen van 12,5% naar 14,1%.
Risicorapport 2010
91.051
19
124.233
Het SREP-kapitaal is de uitkomst van de dialoog tussen DNB en BinckBank en weerspiegelt het gewenste kapitaal uit oogpunt van extern toezicht, hierbij kan het ICAAP-kapitaal eventueel door de toezichthouder worden vermeerderd met prudentiële opslagen. In het eerste negen maanden van 2010 bestonden er geen verschillen tussen het ICAAP-kapitaal en het SREP-kapitaal waardoor BinckBank geen prudentiële opslag heeft gekregen van de toezichthouder.
Overzicht kapitaalstructuur BinckBank
140.000 120.000 EUR (x 1.000)
100.000 Interne kapitaalsvereiste onder Pilaar II Minimum kapitaal (8% BIS)
80.000 60.000 40.000 20.000
Kredietrisico
Oprisk mark-up
Maximaal Stress scenario
Operationeel risico
Liquiditeitsrisico
Tier I Kapitaal
Renterisico
Pilaar I Kapitaal
Risicorapport 2010
Q3 2009 Q3 2010 Q3 2009 Q3 2010 Q3 2009 Q3 2010 Q3 2009 Q3 2010 Pilaar I Pilaar II Stress test Aanwezig kapitaal
20
0
5
Kapitaalmanagement
Het kapitaalmanagement van BinckBank is gericht op het handhaven van een solide solvabiliteitspositie, waarbij zij continu zoekt naar een goede balans tussen de hoeveelheid kapitaal die zij aanhoudt en de risico’s die zij loopt. Het kapitaalmanagement draagt in toenemende mate bij aan een stelselmatige analyse en verbetering van het rendement van de activiteiten van BinckBank. Bij het inrichten van de kapitaalstructuur houdt BinckBank rekening met de grenzen die worden gesteld door DNB, Bazel II regelgeving en de eigen interne eisen ten aanzien van kapitaaltoereikendheid. 5.1
Kapitaalstrategie
BinckBank streeft naar een interne solvabiliteitsratio (Pilaar II solvabiliteitsratio) tussen de 12% en de 20% en heeft in haar kapitaalbeleid bepaald dat indien de solvabiliteitsratio zich richting de 20% ontwikkelt, overtollig kapitaal zal worden uitgekeerd aan de aandeelhouders in de vorm van dividend of door inkoop van eigen aandelen. 5.2
Interne kapitaaldoelstellingen
•
De kapitaaldoelstelling voor BinckBank is een solvabiliteitsratio tussen 12% en 20% met een absoluut minimum van 12%
•
Jaarlijks uitkeren van een aantrekkelijk dividend (50% van de gecorrigeerde nettowinst)
verandering van de risico gewogen activa;
•
de binnen het ICAAP geïdentificeerde complementaire risico’s;
•
de winst over het lopende boekjaar;
•
het dividend beleid.
Met de overname van Alex heeft BinckBank een dividendstructuur geïntroduceerd op basis van “gecorrigeerde nettowinst”. Van de “gecorrigeerde nettowinst” wordt 50% uitgekeerd als dividend. Ter bepaling van de “gecorrigeerde nettowinst” wordt de netto boekhoudkundige winst (op basis van IFRS grondslagen) gecorrigeerd voor afschrijving op immateriële activa en belastingbesparing op het verschil tussen de fiscale en commerciële afschrijving van de bij de acquisitie van Alex verworven immateriële activa en goodwill. 5.3
Financiering van het dividendprogramma
Het dividendprogramma wordt gefinancierd uit het netto resultaat en wanneer deze lager is dan € 31,0 miljoen per jaar dan zal een deel hiervan gefinancierd worden met de stijging van het Tier I vermogen door afschrijving van de immateriële activa (break-even point: € 28,2 miljoen afschrijving immateriële activa plus € 2,8 miljoen belastingbesparing op het verschil tussen de fiscale en commerciële afschrijving van de bij de
Risicorapport 2010
•
21
BinckBank beschikt per 30 september 2010 over € 461,9 miljoen eigen vermogen waarvan € 124,2 miljoen Tier 1 vermogen. Het grote verschil tussen Tier 1 vermogen en het boekhoudkundige eigen vermogen wordt met name veroorzaakt doordat de netto boekwaarde (aankoopprijs) van Alex (€ 391,1 miljoen) voor solvabiliteitsberekeningen niet wordt meegenomen in het Tier 1 vermogen. De aankoopprijs van Alex is boekhoudkundig bij de overname verwerkt als goodwill (€ 142,6 miljoen) en immateriële activa (€ 248,5 miljoen). De immateriële activa worden afgeschreven in 10 jaar en is gestart in 2008. De eerste 5 jaar is de jaarlijkse afschrijvingslast € 28,2 miljoen, daarna € 21,5 miljoen. Goodwill wordt niet afgeschreven, maar jaarlijks onderworpen aan een impairmenttest. De afschrijving van de immateriële activa creëert solvabiliteitsruimte uitgaande van de BIS-norm van meer dan 5 procentpunt per jaar. Naast de maandelijkse afschrijving van immateriële activa wordt de solvabiliteit van BinckBank verder bepaald door een aantal (deels tegen elkaar inwerkende factoren) zoals kapitaalbehoefte voortvloeiend uit: • groei van de activiteiten
acquisitie verworven immateriële activa en goodwill). Het Tier I vermogen neemt jaarlijks toe met de afschrijving van de immateriële activa. Het netto resultaat over de eerste negen maanden van 2010 van € 33,9 miljoen is hoger dan de ondergrens van € 31,0 miljoen. Daarmee zal naar verwachting voor de komende dividenduitkering geen beroep gedaan worden op de vrijval van kapitaal door afschrijving op de immateriële activa. Uitkering van dividend vindt slechts plaats voor zover de reserves en de liquiditeit- en solvabiliteitspositie van de vennootschap toereikend zijn. 5.4
Raamwerk voor kapitaalmanagement
Het kapitaalmanagement proces bestaat uit een viertal stappen welke continu worden doorlopen als onderdeel van de bedrijfsvoering.
UR EN BESTU
Opstellen risico profiel (stap I) • Identificeer alle risico’s in het business model. Betrek hierbij alle risico’s die de bank loopt • Bepaald de Risk Appetite van de bank
ICHT
Bepalen benodigde hoeveelheid kapitaal (stap II)
Uitvoeren van Stress tests
Toetsen van kapitaaltoereikendheid
(stap III)
(stap IV)
• Ontwikkelen van methodes om het minimum benodigd kapitaal voor alle door de bank erkende risico’s te berekenen
• Voer op reguliere basis stress testen uit voor extreme maar plausibele gebeurtenissen voor alle materiële risico’s
• Evalueer de uitkomsten van de reguliere stress testen of de daadwerkelijk ervaren stress o.a. d.m.v. back tests • Toets het aanwezige met het vereiste kapitaal en neem corrigerende maatregelen indien nodig
• BinckBank gebruikt de complementaire benadering Pilaar I + additonele risico’s
22
• Begrip van drivers voor solvabiliteit & liquiditeit
SENIOR MANAGEMENT EN TOEZ
Risicorapport 2010
De benodigde hoeveelheid kapitaal wordt bepaald op basis van het risicoprofiel van BinckBank. Hiertoe worden alle risico’s van BinckBank op systematische wijze geanalyseerd. De uitkomsten van deze analyse worden samen met de risicohouding van de onderneming vastgelegd in een risicoprofiel. Op basis van het risicoprofiel wordt de benodigde hoeveelheid kapitaal bepaald. Teneinde de toereikendheid van de hoeveelheid benodigd kapitaal te beoordelen voert BinckBank periodiek stresstesten uit. De volgende stresstest wordt op periodieke basis uitgevoerd: Type risico
Verantwoordelijk
Frequentie stress test
Kredietrisico
Risico Management
Per maand
Operationeel risico
Risico Management
Per maand
Businessrisico
Finance & Control
Per kwartaal
Renterisico
Risico Management
Per maand
Liquiditeitsrisico
Treasury
Per maand
6
Beschrijving relevante risico’s, modellen en beheersingsmaatregelen
Hieronder worden de voor BinckBank relevante risico’s op hoofdlijnen beschreven. Het identificeren, analyseren en beoordelen van risico’s en het ontwerpen en implementeren van relevante beheersmaatregelen en het uitvoeren van stresstesten is een continu proces binnen BinckBank. 6.1
Enterprise Risk Management
BinckBank hanteert een Enterprise Risk Management (ERM) proces waarmee een solide basis wordt gelegd voor het identificeren, beoordelen en beheersen van de risico’s op basis van onder andere de doelstellingen en risk appetite van BinckBank. Het proces wordt in onderstaand overzicht grafisch weergegeven.
23 Risicorapport 2010
Een tijdige bijsturing van onacceptabele risico’s is een vereiste voor een adequaat ERM proces. Hiervoor maakt BinckBank gebruik van een managementrapportage die inzage geeft in de effectiviteit van de controlemaatregelen. Maandelijks worden ineffectieve controls gerapporteerd aan de Operationele Risico Commissie, de Krediet Commissie en de verantwoordelijke directeuren van de business units. Hiermee kan tijdig worden bijgestuurd in het risicobeheersingsproces en tevens kunnen de controls tijdig worden bijgesteld. Nieuwe producten en of diensten die door BinckBank worden geïntroduceerd, doorlopen een product goedkeuringsproces waarvoor de Operationele Risico Commissie haar finale goedkeuring moet geven. Een nieuw product of dienst kan alleen worden geïntroduceerd indien de juiste controls zijn gedefinieerd en opgenomen in het control proces. 6.2
Beheersing van het kredietrisico
Het kredietrisico heeft betrekking op het niet nakomen van een verplichting door een tegenpartij en/of uitgevende instelling die is betrokken bij de handel in respectievelijk de uitgifte van een financieel instrument en zodoende BinckBank financieel benadeelt. Dit kredietrisico heeft betrekking op de posten welke in de balans zijn opgenomen onder Bankiers, Financiële activa (inclusief effectenkredieten) en Overige activa. Bij voornoemde balansposten wordt voornamelijk de kredietwaardigheid van de tegenpartij beoordeeld (behalve voor effectenkredieten, aangezien deze volledig gedekt zijn door onderpand van effecten). Het kapitaalsbeslag voor het kredietrisico onder Pilaar I wordt vastgesteld middels de
“standardised approach” van DNB. In de onderstaande tabellen wordt het kredietrisico weergegeven volgens deze methode ultimo september 2009 en ultimo september 2010. In deze periode is het belegd vermogen toegenomen met 3,8% in de beleggingsportefeuille. Uit het overzicht kan worden afgeleid dat het kredietrisico is toegenomen door de herstructurering van de beleggingsportefeuille in 2010. Dit heeft ertoe geleid dat er meer is belegd in Duitse Öffentliche Pfandbrief met een risicoweging van 10%. Hierdoor is het kredietrisico toegenomen met € 3,4 miljoen. Kredietrisico standardised approach per 30 september 2010
Kredietrisico standaardbenadering (x € 1.000) Vorderingen op centrale overheden en centrale banken Vorderingen op regionale en lokale overheden Vorderingen op financiële ondernemeningen en financiële instellingen Vorderingen op particulieren en middelgrote ondernemingen
Risicoweging
0%
10%
20%
Risicogewogen vorderingen
Kredietrisicomitigatie
50%
75%
Substitutie (garanties)
100%
Zekerheden
Kapitaalsbeslag
512.698
-
-
-
-
-
-
-
-
-
27.697
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
3.430
-
(3.430)
(415.757)
7.220
1.259.866
351.850
275.206
-
-
-
419.187
-
181.891
14.551
-
-
-
-
-
-
58
-
-
58
5
Overige posten
-
-
-
-
-
71.089
-
-
71.089
5.687
71.147
-
(415.757)
253.038
20.243
Risicogewogen vorderingen
Kapitaalsbeslag
Totaal
899.465
1.259.866
275.206
-
419.187
Risicorapport 2010
-
24
Achterstallige posten
Kredietrisico standardised approach per 30 september 2009
Kredietrisico standaardbenadering (x € 1.000)
Risicoweging
Substitutie (garanties)
Zekerheden
10%
20%
50%
75%
100%
1.025.079
-
-
-
-
-
-
-
-
-
13.330
-
-
-
-
-
-
-
-
-
112
604.263
380.773
3.992
-
-
2.466
-
139.269
11.142
344.797
-
-
-
346.490
-
(2.466)
-
-
Achterstallige posten
-
-
-
-
-
177
-
-
177
14
Overige posten
-
-
-
-
-
42.220
-
-
42.220
3.378
1.383.318
604.263
380.773
3.992
346.490
42.397
-
181.666
14.534
Vorderingen op centrale overheden en centrale banken Vorderingen op regionale en lokale overheden Vorderingen op financiele ondernemingen en financiele instellingen Vorderingen op particuliere en middelgrote ondernemingen
Totaal
0%
Kredietrisicomitigatie
(344.024)
(344.024)
Uitzettingen Overtollige liquiditeiten worden uitgezet in de geld- en de kapitaalmarkt bij centrale overheden, lagere overheden voorzover door de centrale overheid gegarandeerd, centrale banken en andere banken en krediet instellingen met een minimale rating van AA- (Fitch of vergelijkbaar). De geldmarktuitzettingen bij BinckBank hebben een looptijd variërend van dagbasis tot 1 jaar. De kapitaalmarktuitzettingen hebben een looptijd tot 3 jaar. De afspraken omtrent geld- en kapitaalmarktuitzettingen zijn vastgelegd in een door de Treasury commissie vastgesteld limietenstelsel. De afdeling Treasury is gehouden aan strikte eisen, conform treasurybeleid, voor het uitzetten van geld bij tegenpartijen. Hierbij worden intern opgestelde limieten voor zowel de hoogte als de looptijden bij geaccordeerde tegenpartijen in acht genomen. Het hieruit voortvloeiende kredietrisico wordt bewaakt door periodieke kredietrevisie. De beleggingsportefeuille van BinckBank heeft als doel om het liquiditeitsoverschot in de markt uit te zetten, zodanig dat de rentemarge tussen de kosten van de aantrekking en de opbrengst van de uitzetting wordt geoptimaliseerd gegeven de risk appetite van de onderneming. Daarbij moet voldaan worden aan randvoorwaarden conform het risicobeheer/beleid. De risk appetite blijkt uit het beleid om uitsluitend te investeren in veilige en liquide instrumenten welke ook als onderpand kunnen worden aangeboden bij de Europese Centrale Bank, waarbij tevens moet worden voldaan aan het onderstaande liquiditeitsallocatiemodel: Cash bij banken, geldmarkt (excl. kasmiddelen centrale banken) Toevertrouwde middelen
5%-10%
30 september 2010 Asset allocatie
30 september 2009
Boekwaarde
Boekwaarde %
Duration
(€ mln)
Kasmiddelen (DNB)
%
Duration
(€ mln)
50,1
2,5%
0
42,0
2,1%
0
199,2
9,9%
0
255,5
12,7%
0
5,0
0,2%
0
15,0
0,7%
0
1.760,1
87,2%
1,47
1.691,0
84,1%
1,30
4,1
0,2%
0,75
8,3
0,4%
0,88
Totaal beleggingsportefeuille
1.764,2
87,4%
1,47
1.699,3
84,5%
1,30
Totaal
2.018,5
100%
1,28
2.011,8
100%
1,10
Kasmiddelen (kredietinstellingen) Deposito's
Beleggingsportefeuille HTM portefeuille
Risicorapport 2010
Asset allocatie uitzettingen en beleggingen
25
De allocatie van de uitzettingen en beleggingen wordt hieronder verder toegelicht ultimo september 2009, ultimo september 2010.
Uitzettingen en beleggingen (nominaal) naar looptijd per 30 september 2010 2000
EUR mln
1500
1000
500
0 3mnd
6mnd
9mnd
Beleggingsportefeuille
1jr
2jr Deposito’s
3jr
Kasmiddelen
In onderstaande diagrammen worden de uitzettingen en beleggingen verder toegelicht door de geografische spreiding weer te geven voor het landenrisico en de spreiding naar kredietwaardigheid. Geografische spreiding van de assets incl. kasmiddelen
Spanje 3,8%
US 0,4%
Spreiding kredietwaardigheid beleggingsportefeuille AA+ 8%
AA 1%
26
Nederland 20,1%
Duitsland 74,9%
Effectenkrediet en marginvereiste BinckBank biedt klanten de mogelijkheid, middels de klantenovereenkomst, gebruik te maken van bevoorschotting op onderpand van effecten. Deze bevoorschotting kan ingezet worden ter dekking van de marginverplichting, het opnemen van krediet voor de aankoop van effecten of het verstrekken van bankgaranties op de effectenrekening. In al deze gevallen heeft BinckBank een kredietrisico op de klant. Door de aard van de kredieten en de verkregen zekerheden is het kredietrisico beperkt. Bij kredieten op onderpand van financiële instrumenten is de hoogte van het verstrekte krediet mede afhankelijk van de liquiditeit en prijs van het betrokken effect. De kredietbewaking vindt plaats door de afdeling Risico Management. Deze afdeling bewaakt de verstrekte kredieten op geautomatiseerde wijze en op basis van real-time koersen. Het risico bij de kredietverlening betreft daarom de waardemutatie van de in onderpand verkregen zekerheden. Hierbij wordt door de afdeling Risico Management specifiek gelet op ongewenste concentraties in portefeuilles van klanten. De afdeling Risico Management toetst dagelijks concentraties en neemt waar nodig maatregelen conform beleid om te hoge concentraties in te perken. Voor dit risico houdt BinckBank per 30 september 2010 € 7,6 miljoen aan. Het effectenkrediet is sinds 30 september 2009 gegroeid met 27% van € 344 miljoen tot € 436 miljoen per 30 september 2010. De openstaande marginpositie van de klanten is in diezelfde periode gegroeid met 15%
Risicorapport 2010
AAA 91%
UK 0,8%
van € 233 miljoen naar € 267 miljoen. Door de afnemende volatiliteit op de financiële markten is in de loop van 2010 de marginvereiste op geschreven opties door BinckBank verlaagd. Dit heeft ertoe geleid dat de openstaande posities op geschreven opties sterk zijn toegenomen. Het risico op geschreven optieposities komt niet tot uitdrukking in de Pilaar I minimum kapitaalsvereiste. Om die reden legt BinckBank zichzelf een kapitaalsbeslag op van € 3,7 miljoen. Dit bedrag geeft de omvang van de tekorten bij klanten weer die niet gedekt zijn door zekerheden als gevolg van een daling van de financiële markten met 12,5% binnen een periode van 5 beursdagen. Onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van de kredieten en marginverplichtingen van 30 september 2009 tot 30 september 2010. Ontwikkeling effectenkrediet en marginverplichtingen 500
in € mln
440 380 320 260 200
Sep-09 Oct-09 Nov-09 Dec-09 Effectenkrediet
Jan-10
Feb-10
Mar-10
Apr-10
Mei-10
Jun-10
Jul-10
Aug-10
Sep-10
Marginverplichting
350
289,1
In € mln
300 250
217,6
200 150 100 50
56,0 0,6
1,1
13,1
74,2 89,7 34,0
41,7 41,2
42,2 28,7
53,6 55,8
1,5–1,75
1,75–2
2–3
1,7
89,5 75,5
0
Incasso
0–0,5 onderdekking
0,5–1
1–1,25
1,25–1,5
>3
overdekking
September 2010 September 2009
Uit bovenstaande grafiek valt op te maken dat de klanten met margin en/of krediet minder overdekking aanhouden op de beleggingsrekening dan datgene wat BinckBank minimaal vereist. Dit kan opgemaakt
Risicorapport 2010
Totaal krediet en margingverplichting
27
De kredietfaciliteit voor alle daarvoor in aanmerkingkomende producten wordt bepaald volgens de richtlijnen die door de Krediet Commissie zijn vastgesteld met inachtneming van de limieten zoals gesteld in artikel 152 uit besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen. BinckBank hanteert een ondergrens van 30% haircut op aandelen en 20% op obligaties, dit is in vergelijking met de standaard toezichthoudersbenadering voor bepaling van het kredietrisico onder Bazel II zeer prudent. BinckBank heeft zich tegenover haar klanten het recht voorbehouden om te allen tijde zonder voorafgaande mededeling de bevoorschotting aan te passen. Toegestane limieten laten zich vertalen naar een maximale bestedingsruimte. Deze bestedingsruimte is uit te drukken in een dekkingsgraad waarbij de minimale eis een dekkingsgraad van “1” weerspiegelt. De mate waarin de klant boven de “1” zit geeft de relatieve overdekking ten opzichte van de minimale eis aan. Extra dekking kan verkregen worden door bankgaranties te overleggen, onderpand in de vorm van effecten aan te leveren en door het vergroten van de liquide middelen. Als de dekkingsgraad onder de 1 komt zit de klant in de tekortenprocedure. Wanneer er geen dekkingsgraad is (dekking is nul) gaat de klant over van de tekortenprocedure naar de incassoprocedure.
worden uit de stijging van de kredietexposure en marginverplichtingen bij klanten in de bucket 0,5-1 onderdekking en de bucket 1-1,25 overdekking die in beide gevallen zijn toegenomen in het afgelopen jaar. Per 30 september 2010 stond er € 0,6 miljoen aan incasso’s open bij 61 klanten met een incasso groter dan € 50 en stond er € 61 miljoen uit aan kredieten en marginverplichtingen behorende aan klanten in de tekortenprocedure. Dit is 15% van het totaal uitstaande bedrag aan kredieten en marginverplichtingen (ultimo september 2009 was dit 6,3%). Klanten die de tekortenprocedure doorlopen hebben maximaal 5 handelsdagen om het tekort aan te zuiveren voordat BinckBank zelfstandig posities sluit. In het geval van extreme marktomstandigheden kan er sprake zijn van een negatieve vermogenspositie waarna BinckBank de incassoprocedure opstart. In het afgelopen jaar zijn de openstaande incasso’s verminderd met € 0,4 miljoen. Toegestane limieten worden per klant vastgelegd en door het handelssysteem afgedwongen. Primaire limietbewaking geschiedt doordat het systeem géén nieuwe transacties toestaat als hierdoor een limiet wordt overschreden, dit alles op basis van real-time koersen. Risico Management houdt dagelijks toezicht op het verstrekte effectenkrediet door middel van de tekortenprocedure. Deze procedure is een wettelijke verplichting die volgt uit Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen artikel 85 en 86. Een klant met een tekort in de bestedingsruimte moet, na constatering van dit tekort door BinckBank, het tekort binnen 5 handelsdagen aanzuiveren. Indien de klant geen maatregelen neemt om dit tekort aan te zuiveren zal BinckBank ten laatste op dag 5 zelf overgaan tot gedwongen sluiting van posities teneinde het tekort aan te zuiveren. Door gewijzigde marktomstandigheden kan het voorkomen dat het bevoorschottingspercentage onvoldoende dekking biedt voor mogelijk toekomstige koersbewegingen. Risico Management houdt hier dagelijks toezicht op en zal zonodig direct de bevoorschotting hiervoor aanpassen, conform het bevoorschottingsbeleid. Voorzieningen voor effectenkredieten
Beheersing van het marktrisico
Het enige marktrisico dat BinckBank loopt is valutarisico. Het valutarisico is het risico van schommelingen in de waarde van in vreemde valuta luidende posten als gevolg van wijzigingen in valutakoersen. Beleid is om geen actieve handelsposities in te nemen. Valutaposities voortvloeiend uit operationele activiteiten dienen dezelfde dag te worden ingedekt waarop deze bekend worden. Door de huidige systeeminrichting binnen BinckBank worden valutaposities voortvloeiend uit klant transacties pas één werkdag later zichtbaar. Het valutarisico op deze posities gedurende deze werkdag vertraging wordt beschouwd als geaccepteerd risico. Tot slot is het beleid dat het translatierisico op investeringen in principe niet wordt ingedekt. Er worden geen stresstesten uitgevoerd op valutarisico. In de periode 30 september 2009 tot 30 september 2010 zijn geen materiële winsten of verliezen geboekt op valutaposities. 6.4
Operationeel risico
In de operationele processen van BinckBank kunnen tal van onverwachte gebeurtenissen optreden die verliezen veroorzaken of het bereiken van doelstellingen verhinderen. Processen, systemen en mensen kunnen falen, medewerkers kunnen fraude plegen, er kunnen incidenten optreden en de dagelijkse processen kunnen worden verstoord door een calamiteit of systeemstoring (IT risico). De risico’s die uit dergelijke gebeurtenissen voortvloeien vallen onder de noemer operationele risico’s. Verliezen als gevolg van operationeel risico zijn onvermijdelijk. Voor vele vormen van voorzienbare verliezen als gevolg van operationeel risico is BinckBank verzekerd bij derden. Als buffer voor onverzekerde (onvoorziene) verliezen beschikt BinckBank over een wettelijk vereiste kapitaalsreservering voor operationeel risico.
Risicorapport 2010
6.3
28
Voorzieningen voor oninbare effectenkredieten worden individueel bepaald. Er zijn geen collectieve voorzieningen. De hoogte van de voorziening is afhankelijk van de afspraken die met de klant zijn gemaakt omtrent de aflossing. De totale voorziening per 30 september 2010 bedroeg € 0,5 miljoen wat overeenkomt met 83% van de totaal openstaande incasso’s. Ingeval Risico Management niet de mogelijkheid heeft het bedrag te incasseren wordt dit uit handen gegeven aan een incassobureau.
6.4.1 Beheersing van het operationeel risico Operationeel risico in algemene zin is een gevolg van; ontoereikend handelen in de dagelijkse verwerking van transacties met klanten of andere belanghebbenden, de wijze van afhandeling van deze transacties, ontoereikende procedures en maatregelen voor een tijdige detectie van gebreken, kwantitatieve en kwalitatieve tekortkomingen of beperkingen in de menselijke sfeer, gebrekkige besluitvorming als gevolg van ontoereikende management informatie en het niet juist naleven van interne beheersingsprocedures. Het beoordelings- en beheersingssysteem voor het operationeel risico bij BinckBank voldoet aan de volgende voorwaarden: •
Vastlegging van eenduidig toegewezen verantwoordelijkheden
•
Meten, beoordelen en bijsturen van actueel operationeel risico in de Operationele Risico Commissie
•
Onderhouden en rapporteren van de loss database aan de Operationele Risico Commissie
•
Het beoordelings- en beheersingssysteem wordt periodiek aan een onafhankelijk deskundig onderzoek onderworpen.
•
De uitkomsten van de periodieke controls worden maandelijks besproken in het Operationele Risico Commissie en tevens vindt er jaarlijks een risk assessment plaats teneinde de risk appetite vast te stellen in aanwezigheid van het Bestuur, directeuren van de businessunits en hoofden van de ondersteunende staven.
De effectiviteit van de controls worden besproken in de Operationele Risico Commissie. Op basis daarvan worden passende maatregelen genomen indien sprake is van een onacceptabel risico. Tevens geeft de Operationele Risico Commissie haar goedkeuring voor nieuwe producten en diensten die door BinckBank worden geïntroduceerd waarbij de nadruk ligt op de identificatie en beheersing van het risico waarbij een vastlegging plaatsvindt van de relevante key controls voor het betreffende product/dienst in het risicobeheersingssysteem.
Kapitaalseisen operationeel risico De berekening van de kapitaalseisen wordt gedaan aan de hand van de Basic Indicator Approach, waarbij de kapitaalseisen voor het operationeel risico berekend worden middels een door de toezichthouder voorgeschreven percentage van 15% van de gemiddelde operationele baten over de voorgaande drie boekjaren. BinckBank heeft in overleg met DNB de toepassing van de Basic Indicator Approach ultimo juni 2010 aangepast. Voorheen diende BinckBank de Basic Indicator Approach toe te passen over de operationele baten van het voorgaande boekjaar. De reden voor deze verhoogde kapitaalseis hield verband met de overname van Alex en de sterke groei van de activiteiten van BinckBank. De interne doelstelling is dat de operationele verliezen uit de reguliere business op jaarbasis niet groter mogen zijn dan 1,0% van de baten. Onder operationele verliezen wordt verstaan: • Het financiële resultaat van outtrades en schadevergoeding aan klanten •
Overige directe schade als gevolg van storingen in de ICT systemen, de geautomatiseerde informatieverwerking en storingen in de operationele processen
Over de eerste negen maanden van 2010 bedroegen de totale operationele verliezen 0,34% van de totale baten en daarmee is BinckBank binnen haar interne doelstelling gebleven van 1%.
Risicorapport 2010
•
29
De beheersing van de risico’s kan alleen plaatsvinden met behulp van een adequate managementverslaggeving. Bij BinckBank voldoet dit aan de volgende voorwaarden: • Verslaglegging van (in)effectiviteit van de controls op periodieke basis aan de verantwoordelijke business unit, waarbij tevens een monitoring functie is ingericht voor de IAD. De IAD controleert of de uitvoering van de controls door de 2e lijn of defense op een juiste, tijdige en volledige wijze wordt uitgevoerd. De rapportage van de monitor en de ineffectiviteit van de controls wordt tevens gerapporteerd aan de Operationele Risico Commissie.
Het operationeel risico wordt beheerst door de structuur van de organisatie waarin diverse maatregelen van interne controle zijn geïncorporeerd en beginselen die BinckBank hanteert voor het managen van operationeel risico. Maandelijks worden de ineffectieve controls inzake het operationeel risico beoordeeld en zonodig bijgestuurd in de Operationele Risico Commissie. Daarnaast wordt een Risk Dashboard besproken waarin de key indicatoren worden weergegeven die een signaal geven omtrent de ontwikkeling van operationele risico’s in de tijd. Denk bijvoorbeeld aan indicatoren op het gebied van ICT betreffende de uitval van systemen gedurende de maand (% uptime tijdens beursuren, norm = 99,9%) versus de voorgaande periode, laatste geslaagde uitwijktest, % incidenten binnen 2 dagen opgelost. Enkele belangrijke onderdelen voor de beheersing van het operationele risico zijn: • Leg de verantwoordelijkheid voor het managen van operationeel risico zo dicht mogelijk bij de processen zelf, dat wil zeggen bij het lijnmanagement.
•
Inbedden van informatie en escalatieprocedures richting management.
•
Implementeer binnen elke procesketen “controls” voor betrouwbare informatie en “indicators” voor prestaties en risico’s.
•
Leer van incidenten en fouten. Registreer waar mogelijk de details van incidenten die leiden tot (bijna) verliezen en toets registraties aan de uitkomsten van risicobeoordelingen.
•
Geautomatiseerde vastlegging en uitvoering van transacties met daarbij behorende audittrails. Dagelijkse transactie- en positiereconciliatie inclusief rapportage aan management.
•
Procedures voor aanname van medewerkers en begeleiding van medewerkers, functiescheiding en vastlegging van taken voor alle medewerkers en afdelingen.
•
Duidelijke rapportagelijnen, registratie van gewenste managementinformatie en periodieke interne overlegstructuren. Interne controle- en interne audit onderzoeken, afgedwongen ‘vier ogen principe’ voor procuratie en contractuele binding van de vennootschap.
•
Aanhouden van een kapitaalbuffer voor verliezen als gevolg van onvoorziene (onverzekerde) calamiteiten en toets de toereikendheid daarvan periodiek middels stresstesting.
•
Aanhouden van een verzekeringsportefeuille met daarin ondermeer polissen voor bestuurdersaansprakelijkheid, bedrijfsaansprakelijkheid, beroepsaansprakelijkheid, inventaris, reconstructiekosten en bedrijfsschade.
6.4.2 Beheersing van het operationeel ICT risico Doordat de bedrijfsactiviteiten van BinckBank sterk afhankelijk zijn van ICT bestaat een belangrijk deel van de operationele risico’s uit ICT risico’s. Tekortkomingen op ICT gebied kunnen resulteren in een significante bedreiging voor de kritieke bedrijfsprocessen en de dienstverlening aan de klanten. Hierdoor vormen de ICT risico’s indirect een bedreiging voor het vermogen en resultaat. Om dit risico te reduceren zijn een groot aantal beheersingsmaatregelen ingericht. Dit betreft maatregelen op het gebied van: ICT organisatie en beleid, security management, incident en problem management, test, change en configuratie management en beschikbaarheids- en performancemanagement. Om de continuïteit van de dienstverlening te garanderen beschikt BinckBank tevens over een uitwijkfaciliteit in geval van een calamiteit. Enkele belangrijke onderdelen van het ICT risico en de daarvoor getroffen maatregelen zijn: Organisatie en beleid Dit betreft enerzijds het risico dat het ICT-beleid en de ICT-organisatie onvoldoende aansluit bij de organisatiestrategie en anderzijds het risico van het niet of onvoldoende toegesneden zijn van ICTorganisatie en ICT-beleid op de bedrijfsprocessen en de bestaande informatie- en dataverwerking, waardoor onvoldoende ondersteuning wordt geboden aan processen en informatievoorziening.
Risicorapport 2010
Leg operationele processen, risicobeheerprocessen en de organisatorische inrichting schriftelijk en in samenhang vast.
30
•
BinckBank heeft een ICT Governance dat is geaccordeerd door het bestuur. De ICT Governance wordt periodiek of wanneer nodig geëvalueerd. Daarnaast heeft BinckBank een informatiebeveiligingsbeleid opgesteld dat actief wordt uitgedragen binnen de organisatie. Voor alle significante ICT risico beheersingsmaatregelen zoals bijvoorbeeld, beschikbaarheid, incidenten, problems en changes zijn beleidsuitgangspunten opgesteld die met behulp van Key Performance Indicator’s worden gemeten en maandelijks gerapporteerd. Verder heeft BinckBank een proces gedefinieerd om de vereiste resources voor het leveren van ICT services te managen. BinckBank heeft ook een plan opgesteld dat een beeld geeft van de huidige en toekomstige vraag naar ICT diensten en de hiervoor benodigde ICT resources (en benodigde activiteiten en kosten om deze in te zetten). Security Management Security management richt zich op het voorkomen van het niet volledig of niet accuraat zijn van informatie en het toegankelijk zijn van informatie voor (on)geautoriseerde gebruikers. BinckBank is een internetbank en heeft daarmee per definitie een groot inherent risico voor externe fraude door computercriminelen. BinckBank is zich terdege van dit risico bewust. BinckBank heeft een toegangsbeleid opgesteld voor toegang tot de infrastructuur, systemen, applicaties en data dat is geaccordeerd door de directeur ICT.
Incident en problem management richt zich op het voorkomen van het risico van storingen waardoor de dienstverlening niet of onvoldoende kan worden hervat; structurele fouten in de ICT infrastructuur en het onjuist, onvolledig en/of niet tijdig afhandelen van incidenten en problemen. BinckBank mitigeert dit risico middels een Incident management procedure die zorg draagt dat elk ICT incident wordt geanalyseerd, geprioritiseerd en bij incidenten met een hoge urgentie en impact zonodig geëscaleerd. Daarnaast is er een maandelijkse rapportage aan het Management Team ICT over incidenten en verstoringen. Tot slot heeft BinckBank een Problem Management procedure ingesteld. Over problems wordt ook maandelijks gerapporteerd aan het Management Team ICT. Test, change en configuration management BinckBank werkt zijn systemen en programmatuur bij aan de hand van de nieuwe technologische ontwikkelingen en behoefte van de klant. Hierdoor loopt BinckBank het risico van onjuist en/of onvolledig ontwikkelde programmatuur, ongeautoriseerde wijzigingen in de ICT infrastructuur, onvoldoende informatievoorziening over de ICT infrastructuur en onjuist, onvolledig en/of niet tijdig afhandelen van wijzigingsverzoeken. De hier getroffen beheersmaatregelen zijn onder andere dat alleen personeel van de afdeling Infra en Datamanagement bevoegd is om geautoriseerde wijzigingen op de productie door te voeren. Verder heeft BinckBank de beschikking over verscheidene gescheiden ontwikkel-, test- en acceptatieomgevingen ten behoeve van het doorvoeren van nieuwe software releases. Alvorens wijzigingen op productie kunnen
Risicorapport 2010
Incident en problem management
31
BinckBank voert een zeer actief beveiligingsbeleid, dat permanent wordt geëvalueerd. Een belangrijk onderdeel daarvan is een periodiek terugkerende penetratietest, waarbij een derde partij in opdracht van BinckBank door middel van de nieuwste techniek en methodes probeert de systemen van BinckBank te kraken. Hiernaast worden onder andere een jaarlijkse penetratietest op systemen met externe koppelingen die uitgevoerd wordt door een extern gespecialiseerd bedrijf en de uitkomsten hiervan worden besproken in de Operationele Risico Commissie. De uitkomsten kunnen aanleiding zijn om beleid en/of controls verder aan te scherpen.
worden ingevoerd dienen deze de vastgestelde testmanagement procedure te hebben doorlopen en te worden goedgekeurd door de testmanager. Continuïteit De beschikbaarheid van de website en de achterliggende systemen is voor BinckBank van groot belang. Het risico dat de continuïteit van de (kritische) bedrijfsprocessen/de gehele instelling in gevaar komt als gevolg van het niet beschikbaar zijn van de IT-infrastructuur (waaronder applicaties en systemen) wordt als volgt gereduceerd: BinckBank heeft een Business Continuity Plan en Disaster Recovery Plan opgesteld op basis van een Business Impact Analyse. Twee keer per jaar houdt BinckBank een uitwijktest. Ter waarborging van de continuïteit van de bedrijfsvoering heeft BinckBank zijn ICT-productiesystemen ondergebracht bij een extern datacentrum dat voorzieningen heeft getroffen ter preventie van warmte, brand, diefstal, beschadiging, stroomonderbrekingen en natuurrampen. Het datacentrum beschikt over een PCI DSS certificering. Daarnaast maakt BinckBank voor het veiligstellen van bedrijfskritische data gebruik van back-ups en realtime synchronisatie van data naar de uitwijklocatie. Dagelijks wordt gechecked of kritische back-ups hebben gefunctioneerd en wordt bij falen beoordeeld of verdere acties noodzakelijk zijn. Eens per kwartaal wordt gerapporteerd aan management over de performance en beschikbaarheid van de systemen. Voor aanvang van de beurs wordt dagelijks gechecked of kritische systemen functioneren. Continue monitoring op beschikbaarheid en performance met behulp van speciale monitoringsoftware op kritische systemen is eveneens ingericht. 6.5
Tegenpartijrisico treedt op bij een beperkt aantal klanten waarbij de risico’s met name zijn gelegen in de cross border settlement. De Krediet Commissie van BinckBank heeft besloten om € 1,0 miljoen kapitaal hiervoor aan te houden. Er worden voor het tegenpartijrisico geen stresstesten uitgevoerd. 6.6
Beheersing van het businessrisico
Diverse factoren zoals; verlies van klanten dan wel afnemende klanten groei, dalende handelsvolumes, lagere gemiddelde orderwaarden, prijsdruk van concurrenten, etc. kunnen resulteren in lagere inkomsten dan wel verliezen voor BinckBank. BinckBank is actief in een zeer competitieve omgeving waarin concurrenten, veelal grote financiële instellingen, een grote naamsbekendheid en ruimere financiële middelen hebben. Tevens opereert BinckBank in een economisch instabiele omgeving. Internationale economische (conjuncturele) omstandigheden en de kredietcrisis beïnvloeden financiële markten wereldwijd en daarmee indirect het resultaat en vermogen van BinckBank. Daarnaast kunnen tekortkomingen uit hoofde van ongunstige bedrijfsbesluiten, slechte uitvoering van bedrijfsbesluiten en onvoldoende response op veranderingen in het ondernemingsklimaat in het algemeen negatieve effecten hebben op het bedrijfsresultaat en vermogen van BinckBank. BinckBank houdt voor dit risico geen extra vermogen aan. Deze beslissing is gebaseerd op basis van een financieel forecast model met data op basis van toekomstige inschatting van de gemiddelde opbrengst per transactie en de hoeveelheid transacties. Hieruit komt naar voren dat het aantal transacties of de opbrengst per transactie kan dalen met 54% voordat de kasstromen
Risicorapport 2010
Het tegenpartijrisico is van toepassing op de institutionele brokerage activiteiten. Dit is een zeer beperkt aantal klanten dat incidenteel een order via BinckBank laten uitvoeren. Contractueel is een maximum bedrag vastgelegd per wholesale klant betreffende het totaal nog te settelen bedrag. Uitgangspunt is de kredietwaardigheid van de klant, welke door Risico Management afzonderlijk wordt vastgesteld. Risico Management bewaakt deze limieten en informeert de tegenpartij indien deze tegen de vastgestelde limiet aankomt.
32
Beheersing van het tegenpartijrisico
van BinckBank negatief worden. De afdeling Finance & Control maakt op kwartaalbasis financiële forecasts en rekent stress scenario’s voor het businessrisico door. 6.7
Beheersing van het renterisico
Het renterisico is het risico dat verband houdt met veranderingen van de rente en de invloed daarvan op het vermogen en of het resultaat van BinckBank. BinckBank beheerst dit risico in zoverre dit betrekking heeft op de bancaire activiteiten van BinckBank door de rentelooptijden van de toevertrouwde en uitgezette middelen binnen gestelde grenzen met elkaar in overeenstemming te brengen en te houden. BinckBank beschikt over een beleggingsportefeuille bestaande uit vastrentende waarden, welke gespreid zijn over verschillende looptijden. De invulling van de beleggingsportefeuille wordt door de Treasury Commissie bepaald. De beleggingsportefeuille is onderhevig aan ongerealiseerde waardemutaties door wijzigingen in de rentetarieven en de kredietwaardigheid van de uitgevende instelling / garantieverstrekkers van deze obligaties.
6.8
Beheersing van het liquiditeitsrisico
Het liquiditeitsrisico is het risico dat liquide middelen en beleggingen niet (in voldoende mate) ter beschikking staan, waardoor BinckBank niet op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. BinckBank besteedt zeer veel aandacht aan het beheersen van dit risico, zodat zij te allen tijde beschikt over adequate liquide reserves en steeds aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Het liquiditeitsrisicomanagement is zodanig ingericht dat de effecten van BinckBank specifieke stress factoren – zoals negatieve publiciteit, verhoogde handelsactiviteiten van klanten (netto koop) en aanpassingen in rentevergoedingen door concurrenten – kunnen worden opgevangen. In het geval dat klanten de door hen toevertrouwde middelen massaal zouden opeisen of wanneer deze toevertrouwde middelen collectief worden ingezet om te beleggen, kan het risico zich voordoen dat BinckBank niet kan voldoen aan haar verplichtingen jegens crediteuren. Het liquiditeitsrisicobeleid van BinckBank richt zich dan ook met name op het beheersen van dit aspect van het liquiditeitsrisico. Liquiditeit van activa De aan BinckBank toevertrouwde middelen worden in de eerste plaats gebruikt om de vraag naar effectenkredieten te financieren, deze kunnen ingeval van liquiditeitstekorten niet liquide gemaakt worden. Aangezien de aanwezige liquide middelen de vraag naar effectenkredieten ruim overstijgen worden de
Risicorapport 2010
Uitgaande van een aanhoudingsperiode van 10 handelsdagen bedraagt het maximale verlies op de portefeuille € 10,4 miljoen bij een betrouwbaarheidsinterval van 99,0%. De aanhoudingsperiode van 10 handelsdagen is gekozen rekeninghoudend met de verminderde liquiditeit van sommige instrumenten in de beleggingsportefeuille. BinckBank gaat ervan uit dat een groot deel van haar beleggingsportefeuille binnen deze termijn tegen fair market prices te kunnen liquideren.
33
Voor het meten van de renterisico’s in de beleggingsportefeuilles van BinckBank wordt gebruik gemaakt van een zelf opgezet Value-at-Risk model. Binnen dit model is het mogelijk om met een bepaalde mate van zekerheid het maximale verlies over een gegeven periode op de beleggingsportefeuille te berekenen. Deze variabelen zijn aan te passen om de verschillende scenario’s door te rekenen. Als brondata dienen de historische gegevens van de afgelopen 10 jaar. Op basis van deze data wordt de variantie van en de correlatie tussen kasstromen uit de verschillende instrumenten in de beleggingsportefeuille bepaald. Voor stress scenario’s wordt een separaat model gehanteerd. Hiervoor worden op de rentetechnische balans diverse stress scenario’s doorgerekend. Als basis dient de dataset over het jaar 2008/2009 aangezien hier sprake was van een grote fluctuatie in de rentestand. Door de (extreme) ontwikkelingen op de financiële markten over deze afgelopen periode wordt er voor gekozen deze data ook als uitgangspunt te nemen voor het stresstesten van het renterisico.
overtollige liquiditeiten kort uitgezet in de geldmarkt (geldmarktuitzettingen) en belegd in de eigen beleggingsportefeuille (0 tot 3 jaar). Het liquiditeitsrisico wordt bewaakt door een dagelijkse bepaling van de liquiditeitspositie waarbij al deze posten in aanmerking worden genomen. Liquiditeitsrisicobeleid en relevante beheersmaatregelen BinckBank hanteert een prudent liquiditeitsrisicobeleid dat er op gericht is om het hoofd te bieden aan een crisis in de liquiditeitspositie als gevolg van onverwacht opvragen van toevertrouwde middelen. Het liquiditeitsrisicobeleid van BinckBank is gebaseerd op de volgende elementen: liquiditeitsbeheer uitgaande van een “going concern” situatie en het bewaken van de liquiditeit van activa en maatregelen voor onvoorziene gebeurtenissen. Het fundament voor het liquiditeitsrisicomanagement wordt gevormd door de samenstelling van de beleggingsportefeuille en geldmarktuitzettingen in een going concern omgeving. De dagelijkse cash management activiteiten worden uitgevoerd door de afdeling Treasury en liggen in het verlengde van de operationele kas behoefte van BinckBank en vinden plaats volgens de richtlijnen van de toezichthouder op dit gebied. Een belangrijke indicator voor het liquiditeitsrisico is het surplus in de liquiditeitstoets van De Nederlandsche Bank. Hierbij wordt uitgegaan van een going concern situatie met verval van bestaande geldmarktuitzettingen en beleggingen en een bepaalde mate van stress voor spaar- en creditgelden. De maatregelen voor onvoorziene gebeurtenissen zijn opgenomen in het “Liquidity Contingency Plan”. Raamwerk liquiditeitsbeheersing Het raamwerk liquiditeitsbeheersing bestaat uit vier stappen die continu worden doorlopen ter beheersing van het liquiditeitsrisico.
• Opstellen van dagelijkse planning operationele kasstromen • Aanhouden minimum kaspositie
Beleid & Beheersings Beheersingsmaatregelen
• Opstellen liquiditeitsbeleid • Opstellen systeem ‘early warning indicators’ • Implementeren relevante beheersmaatregelen
Stress test
• Doorrekenen van stress scenario • Identificeren van potentiële liquiditeitstekorten • Maximale kasmiddelen uitstroom analyse
Liquiditeitspositie Per 30 september 2010 bezat BinckBank een ruime liquiditeitspositie van € 204,2 miljoen kasgelden (inclusief deposito’s), wat 8,8% is van de toevertrouwde middelen. Daarnaast beschikt BinckBank over een kredietfaciliteit en een repo overeenkomst met een externe bank om haar liquiditeitspositie te borgen. Mochten deze maatregelen zoals ook beschreven in het Liquidity Contingency Plan niet voldoende zijn dan kan BinckBank gebruikmaken van haar Target 2 aansluiting bij de centrale bank om extra liquide middelen aan te trekken. Hiermee wordt voorkomen dat BinckBank bij grote liquiditeitsuitstroom gedwongen wordt haar portefeuille op verliesgevende niveau’s te liquideren. BinckBank heeft besloten om in het vierde kwartaal 2009 haar liquiditeitsbuffers in kasmiddelen omlaag te brengen naar tussen de 5% en 10% van de toevertrouwde middelen. Het liquiditeitsrisico wordt ondermeer gestuurd op netto (activa minus passiva) vervallende nominale bedragen per looptijd in een zogenaamd gap profiel. In de jaarrekening 2009 staat het gap profiel van BinckBank weergeven op basis van contractuele resterende looptijd.
Risicorapport 2010
• Bepalen liquiditeitsliquiditeits profiel activa & passiva • Bepalen cashflow drivers in het business model
LiquiditeitsLiquiditeits projecties
34
Liquiditeits profiel Liquiditeitsprofiel
Ontwikkeling liquiditeitspositie 2.600 2.400
EUR mln
2.200 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 Sep-09
Dec-09
Mrt-10
Jun-10
Sep-10
Kasgelden en beleggingsportefeuille (kan liquide worden gemaakt) Toevertrouwde middelen (kunnen worden opgevraagd door klanten)
Kapitaalsbeslag Liquiditeitsrisico
Het integriteitsrisico
Integriteitsrisico is het risico dat gedragsregels die volgen uit BinckBank-normen, maatschappelijke normen en wet- en regelgeving onvoldoende worden nageleefd. Integriteitsrisico kan resulteren in directe schade (zoals als gevolg van claims en boetes) en in vervolgschade (zoals reputatie schade of schade als gevolg van fraude). In veel gevallen betreft het schades die tot een redelijk bedrag verzekerd zijn. Om dit risico te beheersen worden heldere interne normen en gedragsregels gehanteerd die BinckBank intern duidelijk gecommuniceerd heeft. BinckBank heeft een Compliance Officer in dienst, die handelt op basis van vastomlijnde rapportagelijnen en een escalatieprocedure. Tezamen met de afdeling Juridische Zaken is de Compliance Officer verantwoordelijk voor het tijdig en juist informeren van leidinggevenden en het Bestuur teneinde te bewerkstelligen dat de activiteiten van BinckBank blijven voldoen aan de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Ook beschikt BinckBank over een ‘klokkenluidersregeling’, een ‘klikplicht’ procedure, een Security Officer en een Privacy Officer. 6.10
Productspecifieke risico’s
In deze paragraaf worden de productspecifieke risico’s besproken. Op dit moment zijn er voor het risicobeheer van de activiteiten onder Alex Vermogensbeheer en Advies afwijkende maatregelen getroffen om het productspecifieke risico te mitigeren. Hieronder worden deze risico’s verder toegelicht. Risicobeheer Alex Vermogensbeheer en Advies Binnen het label Alex biedt BinckBank naast een execution-only dienstverlening ook vermogensbeheer en advies aan in de Business unit Retail. BinckBank onderscheidt zich hierin ten opzichte van traditionele vermogensbeheerders door een actief aandelenbeleid en door geautomatiseerde beleggingsbeslissingen en adviezen op basis van technische analyses uit te voeren.
Risicorapport 2010
6.9
35
Ter bepaling van het liquiditeitsrisico wordt gebruik gemaakt van een scenario waarbij 25% van de toevertrouwde middelen worden onttrokken door klanten met een geldsaldo > € 100.000 en 12,5% van de toevertrouwde middelen door klanten met een geldsaldo kleiner of gelijk aan € 100.000. Als gevolg van dit scenario zal BinckBank geld beschikbaar moeten maken uit de beleggingsportefeuille. De liquiditeitsopslag om direct tot liquidatie van de beleggingsportefeuille over te gaan zijn geraamd op 0,27%. De liquiditeitsopslag is gebaseerd op de liquiditeitsspread die ontstond door de verkoop van een substantieel deel van de beleggingsportefeuille in 2008. De liquiditeitsspread houdt verband met de extra kosten die gepaard gaan bij een directe gedwongen verkoop van een substantieel deel van de portefeuille binnen 1 handelsdag. Op basis van bovenstaand scenario zal € 362 miljoen worden onttrokken door rekeninghouders. Gelet op een liquiditeitsopslag van 0,27% is het kapitaalsbeslag voor het liquiditeitsrisico vastgesteld op € 1,0 miljoen.
Het risicoprofiel van het onderdeel Alex Vermogensbeheer en Advies is anders dan die van de reguliere execution-only activiteiten van BinckBank. De mogelijke risico’s worden geïdentificeerd in relatie tot zorgplichtaspecten, operationele risico’s en reputatieschade. Zorgplichtaspecten De richtlijnen omtrent zorgplicht zijn scherper voor vermogensbeheer- en advies dan voor execution-only dienstverlening, waardoor er een extra verantwoordelijkheid ligt bij de vermogensbeheerder. Dagelijks controleert BinckBank in hoeverre de beleggingsportefeuille van haar klanten correspondeert met het vastgestelde klantprofiel en beleggingsdoelstellingen. Daarnaast voert BinckBank jaarlijks een review uit waarbij wordt vastgesteld of de aangeboden dienstverlening gelet op het klantprofiel en de beleggingsdoelstellingen van de klant geschikt is voor de klant. Operationele risico’s Het beleggingsproces binnen Alex Vermogensbeheer en Advies is grotendeels een geautomatiseerd systeem. Hierdoor is er een afhankelijkheid van de IT-systemen, algoritmes en processen met betrekking tot het handmatig inregelen van corporate actions. BinckBank voert dagelijkse controles uit en toetst de algoritmes regelmatig om de risico’s hieromtrent te beheersen. Reputatierisico De reputatie van Alex Vermogensbeheer en Advies en daarmee BinckBank zou in het geding kunnen komen wanneer klanten het gevoel krijgen dat hun belang niet goed wordt behartigd. Dit gevoel zou kunnen ontstaan wanneer rendementen tegenvallen of door onduidelijke communicatie en negatieve publiciteit. BinckBank tracht middels het beleid van transparante communicatie dit risico te mitigeren. 36 Risicorapport 2010
Stresstesten
7
Stresstesting is een integraal onderdeel van het risico management en wordt daarom als zodanig verplicht gesteld binnen het Bazelse Akkoord. Binnen Pilaar II wordt stresstesting op het Tier I vermogen vereist met hierin alle risicotypes waaraan de bank blootstaat. Wanneer de uitkomst van een extreem doch enigszins waarschijnlijk stress scenario het aanwezige Tier I vermogen overschrijdt, bevindt BinckBank zich niet binnen haar risk appetite. Hier zal BinckBank adequate actie nemen door hetzij, het treffen van mitigerende maatregelen als beleidswijzigingen of verzekeren, hetzij door het risicoprofiel van haar bestaande activiteiten te verlagen. BinckBank voert op regelmatige basis de volgende stresstesten uit: • Op kredietrisico: • globale recessie; verlaging kredietwaardigheid van tegenpartijen i.c.m. liquidatie beleggingsportefeuille conform “run on the bank” scenario • beursval; onderpand in effecten daalt extreem in waarde • concentratierisico; extreme koersval van fondsen waarin eenzijdig belegd is Op operationeel risico:
•
• systeemuitval • fouten in fiattering • operationeel falen Op businessrisico; sterk verminderde marges en teruglopende aantallen transacties waarin ook het effect van een eventuele impairment op Alex wordt meegenomen
•
•
• Plotselinge stijging rentecurve met 200 basispunten in combinatie met uitstroom van toevertrouwde middelen onder het zwaarste stress scenario onder het liquidity contingency plan. • Liquidatie van de gehele beleggingsportefeuille op basis van Value at Risk benadering bij een betrouwbaarheidsinterval van 99% en een holding period van 10 handelsdagen. Op liquiditeitsrisico; BinckBank komt negatief in het nieuws met als gevolg een “run on the bank”
7.1
Uitkomsten recente stresstesten en maximale stress scenario
Voor het berekenen van het maximale stress scenario is het belangrijk te onderkennen dat er een verschil is tussen stress scenario’s en stresstesten. Een stresstest is een enkelvoudige toets op één gebeurtenis en daarmee een verandering in één enkele parameter. Een stress scenario is een verzameling van stresstesten welke gezamenlijk een scenario vormen. Hierbij kan worden aangetekend dat niet alle stresstesten complementair zijn, immers niet alle gebeurtenissen kunnen zich tegelijkertijd voltrekken. Het kapitaalsverlies onder het maximale stress scenario bedraagt € 62,0 miljoen (per 30 september 2009: € 52,4 miljoen), wat ruim binnen de aangehouden hoeveelheid kapitaal van € 124,2 miljoen ligt. Overzicht maximaal stress scenario per 30 september 2010 80.000 70.000
EUR x 1.000
60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Krediet risico – Gecombineerd scenario
Renterisico
OR-scenario: Systeem falen
Liquiditeitsrisico
OR-scenario: Foute fiattering
Maximaal enkelvoudig scenario
OR-scenario: Operationeel falen
Maximaal gecombineerd scenario
Risicorapport 2010
Op renterisico;
37
•
7.2
Kapitaaltoereikendheid inclusief 2e ronde-effect
Het kapitaalsverlies voor het maximum gecombineerde stress scenario bedraagt per 30 september 2010 € 62,0 miljoen en was per 30 september 2009 € 52,4 miljoen. De aangehouden hoeveelheid kapitaal per 30 september 2010 van € 124,2 miljoen zou terugvallen tot een Tier I vermogen van € 62,2 miljoen. Het 2e rondeeffect betekent daarnaast dat de effecten van het stress scenario invloed hebben op het benodigde kapitaal. Zo zal als gevolg van de gedwongen liquidatie van de beleggingsportefeuille het kapitaalsbeslag voor het krediet- en renterisico lager uitvallen. Daarnaast zal het kredietrisico op klanten portefeuilles afnemen als gevolg van de gedwongen liquidatie van posities van klanten ten tijde van stress. Al deze effecten tezamen hebben tot gevolg dat niet alleen het totaal aanwezige vermogen daalt, maar ook zal het benodigde kapitaal onder Pilaar I & II dalen van € 70,4 miljoen naar € 59,0 miljoen. De bijbehorende BIS-ratio wordt dan 12,4% en de solvabiliteitsratio komt uit op 8,4%. Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de kapitaaltoereikendheid nadat het gecombineerde stress scenario daadwerkelijk heeft plaatsgevonden met bijbehorende 2e ronde-effecten. Solvabiliteitsratio’s onder Pilaar I & Pilaar II (x € 1.000)
30 september 2010 stress
30 september 2010
∆ YTD
124.233
-50%
Totaal benodigd kapitaal Pilaar I + II
58.966
70.422
-16%
Pilaar I benodigd kapitaal
40.081
45.196
-11%
15.128
20.243
-25%
288
288
0%
Operationeel risico
24.665
24.665
0%
Pilaar II benodigd kapitaal
18.885
25.266
-25%
7.124
10.359
-31%
703
976
-28%
9.498
12.331
-23%
5.726
7.635
-25%
* Marginrisico
2.772
3.696
-25%
* Tegenpartijrisico
1.000
1.000
0%
Operationeel risico mark-up
1.560
1.560
0%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar I)
22.121
79.037
-72%
Kapitaal overschot/ tekort (Pilaar II)
3.236
53.811
-94%
Pilaar I BIS-ratio
12,4%
22,0%
8,4%
14,1%
Kredietrisico Marktrisico
Renterisico Liquiditeitsrisico Totaal Kredietrisico Pilaar II * Concentratierisico
Pilaar II solvabiliteitsratio
Op basis van het 2e ronde-effect stelt BinckBank vast dat het kapitaal ook toereikend is onder het maximale stress scenario. Doordat de BIS-ratio niet onder de minimale eis van 8% komt is het aantrekken van extra kapitaal of het inhouden van winsten niet nodig.
Risicorapport 2010
62.202
38
Totaal aanwezig vermogen -Tier I
7.3
Uitkomsten Europese stresstest
De uitkomsten van de stresstest zijn gebaseerd op de CEBS inputvariabelen die van toepassing zijn op de stresstest die door Europese banken gedurende 2010 zijn uitgevoerd. De uitkomsten namens BinckBank worden in de volgende tabel toegelicht. De Tier I ratio van BinckBank blijft onder de stresstest in alle gevallen boven de ratio ultimo 2009 van 18,4%. In het worst case scenario inclusief soevereign shock zal de ratio nog uitkomen op 23,4%. De reden hiervoor is dat het peilmoment van de Europese stresstest in de toekomst ligt (31 december 2011) en BinckBank door de jaarlijkse afschrijvingen op de immateriele vaste activa (€ 28,2 miljoen) nog extra Tier 1 vermogen creëert tot aan 31 december 2011. Dit betekent dat het Tier I vermogen onder normale omstandigheden minimaal verder groeit van € 96 miljoen ultimo 2009 naar € 152 miljoen ultimo 2011. Verder hebben de door de CEBS bepaalde input variabelen ook betrekking op het “trading book” van banken welke BinckBank niet heeft. De stress variabelen op het “banking book” hebben ook maar een beperkte invloed door de kwaliteit van de beleggingsportefeuille (91% Triple AAA) en de beperkte beleggingen in vastgoed (alleen eigen kantoorpand). Bij het doorrekenen van de scenario’s heeft BinckBank vast gehouden aan haar dividendbeleid door nog steeds 50% van de gecorrigeerde nettowinst voor uitkering in aanmerking te laten komen voor haar aandeelhouders. In de worst case scenario komt het Tier I vermogen uit op € 127 miljoen per ultimo 2011 wat ondanks de impact van de gedefiniëerde stress events nog steeds een aanzienlijke stijging is van ons kapitaal ten opzichte van ultimo 2009. Actual results At December 31, 2009
[EUR x 1000] reporting currency 95.569
Total regulatory capital
480.359
Total risk weighted assets
519.017
Pre-impairment income (including operating expenses)
47.161 0
1 yr Loss rate on Corporate exposures (%)1
0,00%
1 yr Loss rate on Retail exposures (%)1
0,22%
Tier 1 ratio (%)
18,4 %
Outcomes of stress test scenarios The stress test was carried out under a number of key common simplifying assumptions (e.g. constant balance sheet, uniform treatment of securitisation exposures). Therefore, the information relative to the benchmark scenarios is provided only for comparison purposes. Neither the benchmark scenario nor the adverse scenario should in any way be construed as a forecast. Benchmark scenario at December 31, 20112 Total Tier 1 capital after the benchmark scenario
[EUR x 1000] reporting currency 141.353
Total regulatory capital after the benchmark scenario
448.420
Total risk weighted assets after the benchmark scenario
519.017
Tier 1 ratio (%) after the benchmark scenario
27,2 %
Adverse scenario at December 31, 20112
[EUR x 1000] reporting currency
Total Tier 1 capital after the adverse scenario
126.784
Total regulatory capital after the adverse scenario
470.329
Total risk weighted assets after the adverse scenario
521.867
2 yr cumulative pre-impairment income after the adverse scenario (including operating expenses) 2
57.109
Risicorapport 2010
Impairment losses on financial assets in the banking book
39
Total Tier 1 capital
2 yr cumulative impairment losses on financial assets in the banking book after the adverse scenario 2
0
2 yr cumulative losses on the trading book after the adverse scenario 2
0
2 yr Loss rate on Corporate exposures (%) after the adverse scenario 1, 2
0,00%
2 yr Loss rate on Retail exposures (%) after the adverse scenario
1,01%
1, 2
Tier 1 ratio (%) after the adverse scenario
24,3 %
Additional sovereign shock on the adverse scenario at December 31, 2011
[EUR x 1000] reporting currency
Additional impairment losses on the banking book after the sovereign shock 2 Additional losses on sovereign exposures in the trading book after the sovereign shock
6.490 2
0
2 yr Loss rate on Corporate exposures (%) after the adverse scenario and sovereign shock1, 2, 3
0,43%
2 yr Loss rate on Retail exposures (%) after the adverse scenario and sovereign shock1, 2, 3
1,01%
Tier 1 ratio (%) after the adverse scenario and sovereign shock
23,4 %
Additional capital needed to reach a 6% Tier 1 ratio under the adverse scenario + additional sovereign shock, at the end of 2011
0
1. Impairment losses as a % of corporate/retail exposures in AFS, HTM, and loans and receivables portfolios 2. Cumulative for 2010 and 2011 3. On the basis of losses estimated under both the adverse scenario and the additional sovereign shock
Amsterdam, 25 oktober 2010
Risicorapport 2010
Koen Beentjes Pieter Aartsen Nick Bortot Evert Kooistra
40
Het bestuur
BinckBank Barbara Strozzilaan 310 1083 HN Amsterdam t f e i
020 522 03 72 020 320 41 76
[email protected] www.binck.com
