Akkoorden of wurgkoorden van Bazel?

NR. 2

2012

B E L A N G

HOEKSCHE W HOEKSCHE WAARD AARD

Banken uit balans:

Akkoorden of wurgkoorden van Bazel? Vestigen op Bedrijvenpark Hoeksche Waard oogt steeds rendabeler

De juiste begeleiding tijdens uw bouwproces

••••••••••••••••

Record aantal bedrijven lid geworden van OHW

Communiceren zonder logo’s

WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL1 het ONDERNEMERS BELANG

NEMESYS ICT & TELECOM ICT-BEHEER

MOBIEL WERKEN BEGINT BIJ NEMESYS

VASTE COMMUNICATIE

t Officieel partner van KPN, Vodafone, Telfort en T-Mobile

MOBIELE COMMUNICATIE

t Duidelijk en onafhankelijk abonnementsadvies t Factuuranalyse en besparingsadvies t Hulp bij het instellen en koppelen van uw smartphone, tablet of notebook

Aston Martinlaan 2 16 Alexander Bellstraat NB Oud-Beijerland 3261 LX Oud-Beijerland (088) 633 Tel. (0186) 6331000 333 www.nemesys.nl [email protected] [email protected] Openingstijden: Ma Openingstijden: Mat/m t/mVr:Vr:08.30 08.30- 17.00 - 17.00uuruur

Wij ma makken het verschil

Met wie gaat u aan tafel? Ondernemen is nieuwe perspectieven zien, grenzen verleggen, verder bouwen aan de organisatie. Visser & Visser AccountantsBelastingadviseurs in Oud-Beijerland staat u daarbij graag terzijde. We verdiepen ons in uw organisatie, zijn betrokken bij alle facetten van ondernemen en adviseren u bij het nemen van beslissingen. Bijvoorbeeld als het gaat om uitbreiding, overnames of export. Wilt u eens met onze adviseurs aan tafel om uw situatie te bespreken? Bel onze vestiging in Oud-Beijerland.

Een stap verder

Visser & Visser Accountants-Belastingadviseurs J. (Jan) van Maaren AA, telefoon: 06 53 98 02 03 Mr. E.P. (Erik) Klop, telefoon: 06 10 26 97 70 Maseratilaan 12, 3261 NA OUD-BEIJERLAND Telefoon: 0186 89 08 60 [email protected], www.visser-visser.nl

'H1HHI$GYRFDWHQ XZ0.%VSHFLDOLVW De Neef Advocaten spreekt uw taal. Dat communiceert een stuk makkelijker. Met beide

onroerend goed

benen op de grond ondersteunen wij ondernemers op de volgende rechtsgebieden:

aansprakelijkheid p onroerend goed

mene voorwaard aarden den onroerend g go oednsprakelijkheid

DSOVEREENKOM OVEREE KOMSTEN aansprakelijkheid an ansprakel nsprakelijkheid n nsprake nsprakel sprakel akelijkheid k l kh d ARBEIDSOVEREENKOMSTEN

VIELECIVIELE PROCEDURES PROCEDURES ARBEIDSOVEREENKOMSTEN ARBEID ARBEIDSOV ARBEIDSOVEREENKOM R EIDSOV IDSOV DSO D SOVERE R O

emene voorwaarden d

contracten ctencten beslagleggingen VIELE PROCEDURE CEDU URE URES ES Sgglegginge huur bedri beslagleggingen beslagl l g i huur bedrijfsruimten mten contracten incasso

iincasso inc ncassso

koop beslagle gleggingen huur b bedrijfsruimten d ffsruimten ondernemingsrecht

koop en verkoo psso ontslag i ca inc inca koop en verkoop

ondernemingsrecht d

d

Menno

Monique

Sandra

h

Isis

Smidsweg 40, Postbus 5227, 3295 ZJ ’s-Gravendeel, Tel. (078) 673 10 83, Fax (078) 673 21 46, [email protected], www.deneefadvocaten.nl

Inhoud

het ONDERNEMERS B E L A N G

COLOFON Het Ondernemersbelang Hoeksche Waard verschijnt vijf keer per jaar.

VESTIGEN OP BEDRIJVENPARK HOEKSCHE WAARD OOGT STEEDS RENDABELER

Vijfde jaargang, nummer 2, 2012 OPLAGE 3.000 exemplaren COVERFOTO Bas van der Linden (l), Ton Bervoets (m) en Cees Mourits Fotografie: Marco Magielse UITGEVER Jelte Hut Novema Uitgevers BV Postbus 30 9860 AA Grootegast Weegbree 1 9861 ES Grootegast Telefoon 0594 – 51 03 03 Fax 0594 – 61 18 63 E-mail [email protected] Internet www.novema.nl EINDREDACTIE Hilde Groen [email protected] Telefoon 0594 – 510 303

06

Het aantreden van Gert-Jan Metselaar als nieuwe directeur is meer dan enkel een personele wisseling. Met het vertrek van Marco van Lente sluit het Bedrijvenpark Hoeksche Waard ook de planningsfase af. Het bestemmingsplan ligt nu vast en de kavels worden bouwrijp gemaakt. De bedrijven die zich er willen vestigen vinden een ‘instapklaar’ terrein. Alleen het duurzaamheidconcept, waar het Bedrijvenpark een belangrijk deel van zijn meerwaarde aan verleent, is niet af en zal dat ook nooit zijn: omdat de technieken en ideeën met betrekking tot duurzaamheid jaarlijks optimaliseren of veranderen houdt de directie een open geest en blijft ze dus ook open staan voor verbeteringen en aanvullingen.

BANKEN UIT BALANS: AKKOORDEN OF WURGKOORDEN VAN BAZEL?

08

Ondernemers kunnen goed begrijpen dat het ‘blauweogenkrediet’ verdwenen is, maar de roep om zekerheden lijkt inmiddels een brul te zijn geworden. Startende ondernemers kunnen die zekerheden nooit bieden en ook gezonde middelgrote bedrijven ondervinden moeite goed gefundeerde plannen te laten financieren. Na elke financiële crisis beweegt de slinger zich naar het andere uiteinde, maar ditmaal dreigt ze daar te lang te blijven hangen. Zolang zelfs, dat het de vraag is of de bank na deze crisis nog wel haar oude dominantie als kredietverlener zal kunnen handhaven.

DE JUISTE BEGELEIDING TIJDENS UW BOUWPROCES WEBSITE www.ondernemersbelang.nl

Veel bedrijven hebben het moeilijk in deze tijd. Zeker die in de bouwsector. Het ene na het andere bedrijf valt om. BVL Bouwadvies uit Numansdorp staat nog. Sterker: het bedrijf maakt een kleine groei door. Eigenaar Henk van den Berg denkt dat het komt door een combinatie van verschillende factoren.

BLADMANAGER Bert Vredeveld [email protected] Telefoon 0594 – 510 303 VORMGEVING Sprog | strategie + communicatie, Sneek

13

DRUK Scholma Druk BV, Bedum AAN DEZE UITGAVE WERKTEN MEE: Melissa van der Beek Gerrit Boer Loes van der Hoeven Lonneke van Kerkfort Jeroen Kuypers Sonny Lips Marco Magielse Martin Marcus Henk Roede (strip) André Staas – Comm’Art André Vermeulen Ruud Voest ADRESWIJZIGINGEN Adreswijzigingen, veranderingen van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, [email protected]. Vermeld svp ook de editie er bij, die vindt u bovenaan in het colofon. ISSN 1877 - 3648 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties.

2 02

het ONDERNEMERS BELANG

RECORD AANTAL BEDRIJVEN LID GEWORDEN VAN OHW Tussen ondernemen in glorietijd en ondernemen in crisistijd zit een wereld van verschil. In de glorietijd kon alles: de bomen groeiden tot in de hemel. Sinds de grote klap in 2008 is het voor veel ondernemers bikkelen geblazen. Juist in magere tijden zoeken ondernemers elkaar op. De OHW merkt dat goed, want een record aantal leden sloot zich vorig jaar bij de vereniging aan.

20 "CLE8?OL>?>CL?=N?OL -ETONZEONDERNEMINGSRAAD HEBBENWETOCHMAARMOOIDEWEGBEZUINIGING VANONZEKOFFIEAUTOMAATTEGEN GEHOUDEN

%NWEHEBBENOOKGEEN GOEDKOPEPRUTKOFFIE INDEAUTOMAAT :OUERDAN NERGENSOPZIJN BEZUINIGD

6ÀÊ>ÊÕÜÊÃÌÀ«ÃÊiÊÕÃÌÀ>ÌiÃ\ ÜÜÜ°ÃÌÕ`Àiì° *AWEL OPDE BEKERTJES

Column ■

Verkeerde beeldvorming

En verder

Er gaat geen dag voorbij in Nederland of een of andere

4 OHW Nieuws

‘deskundige’ beweert iets wat door een andere ‘deskun-

5 Nieuws 12 Allround financiële dienstverlener mèt naam

dige’ een dag later weer wordt tegengesproken. Zo weet je nooit wat waar is. Wie heeft er nu gelijk? Ik weet het,

14 Teambuildingsdagen op Ida Hoeve

de waarheid bestaat niet, want zij is voor iedereen weer

14 Ledenvergadering OHW bij Intertaste B.V. in Puttershoek

anders. Maar toch, zwaarwegende beslissingen met

14 Hoeksche Waards Middenveld reikt SOHW de hand

vergaande gevolgen worden niet zelden genomen op

15 Triple [J] Accountants en Adviseurs: dé fiscale specialist voor iedere ondernemer

basis van wat ‘deskundigen’ menen te moeten opmerken. Niet zelden ook gaat het dan later hartstikke fout of ontstaat er in de publieke opinie een verkeerd beeld.

16 Panel: Is sponsoring zinvol voor uw onderneming?

Neem nou het gekrakeel over de pensioenen. Het beeld

18 Welkom bij OHW

is dat de pensioenfondsen door het ijs zijn gezakt door de

19 Advies Access Opleidingen Nederland:

kredietcrisis, de bankencrisis en de eurocrisis. Sommige

‘Vergrijzing: meer kans dan bedreiging’

pensioenfondsen gaan nu over tot verlaging van de uitkeringen aan 65-plussers. Wie de positie van de pensi-

22 Advies Credion: ‘Ik heb toch genoeg overwaarde?’

oenfondsen bestudeert, ziet dat een kleine minderheid

22 Advies Visser&Visser: ‘U vraagt, wij draaien…’

van vooral bedrijfspensioenfondsen het uitstekend doet.

23 Veldhoen & Romeijn ook bedrijfsmakelaar!

Zij hebben dekkingsgraden van 110 tot 130 procent.

24 Advies De Neef Advocaten: Buitengerechtelijke kosten 25 ABN AMRO Hoeksche Waard, de bank anno nu op zoek naar de ‘ja

Shell, Rabobank, KLM, Unilever, C&A, maar ook het pensioenfonds van de slagers, ze lijden geen centje pijn. Kennelijk zitten daar mensen aan het stuur die precies weten hoe zij in deze ‘barre tijden’ verantwoord met het geld van

■

In het hartkatern

anderen moeten omgaan. De meerderheid heeft er een puinhoop van gemaakt. Menig pensioenfonds zin met z’n dekking onder de 90 procent.

Communiceren zonder logo’s

Ander voorbeeld. Poolse werknemers zijn wandelende

Social media hebben marketing en reclame ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze nieuwe media om, met onpersoonlijke boodschappen die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de overgangsperiode waarin we momenteel verkeren, net als de angst voor het blootgeven van teveel persoonlijke informatie.

wodkaflessen en werken ver onder de marktprijs. Dat is het beeld. ING en Rabobank hebben samen eens bekeken hoe het echt zit. De 150.000 Polen in Nederland betalen 1,2 miljard euro belasting op jaarbasis (hoezo zwart werken?) en besteden 1,8 miljard voordat zij bij Enschede de grens passeren op weg naar Warschau. Zij nemen vrijwel geen arbeidsplaatsen in van Nederlanders, maar scheppen nieuw werk. De lokale aannemer die daar een probleem mee heeft, moet bij zichzelf te rade gaan want hij is waarschijnlijk te duur. Derde voorbeeld. De euro heeft Nederland meer welvaart gebracht en is absoluut onmisbaar. Dat zegt premier Rutte en dat beweren de banken. Uit een opzienbarende studie van het CPB en het CBS samen, die zich steeds onafhanke-

- Zalsman wil meer bedrukken…en meer betekenen

lijker van de regering opstellen, blijkt eerder het tegendeel. Bovendien, zijn Denemarken, Zweden, Noorwegen,

Loonkosten dalen in 2012 De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Werkgevers en werknemers wachten op de uitwerking van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en bedrijven vele miljarden gaan kosten. Voor ondernemingen is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude cao-afspraken. In dit lopende jaar 2012 zullen de loonkosten vermoedelijk lager uitvallen dan in 2011. Alleen bedrijven die niet onder de werking van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) vallen, zullen hun loonkosten verder zien stijgen.

Engeland en Zwitserland al tot de bedelstaf geraakt omdat zij niet meedoen met de euro? Neelie Kroes, toch niet de eerste de beste, zei in februari dat Europa er niets van merkt als Griekenland uit de euro stapt. Rutte was het ineens met haar eens, hoewel hij en schatkistbewaarder De Jager tot dan toe hadden volgehouden dat we niet zonder de Grieken kunnen. Ze weten het zelf dus ook niet. Wie dan wel, vraag je je af. André Vermeulen [email protected]


03 3

g n i g i n e r e v s r e Ondernemersvereniging m e Ondern d r a a W e Hoeksche Waard h Hoeksc Voorwoord Hermans & Partners B.V., accountants en adviseurs, neemt De Rijke & Partners B.V., adviseurs en accountants over. Hermans & Partners, dé financieel vormgever met vestigingen in Mijnsheerenland en Gorinchem, heeft zich versterkt met branchegenoot De Rijke & Partners uit Bergen op Zoom.

Beste ondernemer,

Wat betekent de overname voor de relaties van beide organisaties? De overname van De Rijke & Partners door Hermans & Partners biedt diverse voordelen. Zo neemt Hermans & Partners de medewerk(st)ers, de diensten en de locatie over. Dit betekent dat cliënten en relaties profiteren van meer kennis en ervaring.

De algemene ledenvergadering bij ons lid Intertaste te Puttershoek in april van dit jaar gaf een aantal positieve ontwikkelingen van onze vereniging weer. Eén daarvan is de toename in ledental. Waar in 2011 acht ondernemers om diverse redenen hun lidmaatschap opzegden, kregen we er maar liefst 38 nieuwe leden bij. En dat mag best bijzonder genoemd worden. Verenigingen zoals de OHW bewijzen dan ook weer hun bestaansrecht om gezamenlijk sterk te staan als ondernemer. En dat is hard nodig. Ook in de Hoeksche Waard. De tegenvallende ontwikkelingen van thema’s zoals het regionale bedrijvenpark en bedrijvennummersysteem,

Hermans & Partners B.V., accountants en adviseurs Hermans & Partners is gevestigd in Mijnsheerenland, Gorinchem en met de overname van De Rijke & Partners nu ook in Bergen op Zoom. Met ruim 50 medewerkers en drie kantoren in de regio richt deze financieel vormgever zich op het midden- en kleinbedrijf (waaronder ook familiebedrijven) en hun eigenaren, alsmede op particulieren. De multidisciplinaire dienstverlening van Hermans & Partners uit zich in een veelheid aan diensten, zoals accountancy, bedrijfseconomische en administratieve ondersteuning, fusie- en overnameadvies, financiële planning, pensioenspecialisme, belastingen subsidieadvies, loonen salarisadministratie, HRM- en automatiseringsadvies, mediation en juridisch advies en begeleiding bij werving & selectie van financiële functionarissen.

zetten de situatie echter op scherp. Ook naar politiek Hoeksche Waard, waarbij de ondernemers nu zo langzamerhand de buik vol hebben van allerlei interne, politieke ‘machtsspelletjes’. Burgers

Wethouder Mol opent zonnefarm Visser Group ‘s-Gravendeel

en ondernemers hebben recht op hetgeen zíj belangrijk vinden. Mede in dat kader levert de OHW actief een bijdrage aan het Hoeksche Waardse Middenveld (www.hwmiddenveld.nl), waarbij onder meer een gezamenlijk Lentepamflet de ontevredenheid in structurele betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld door politiek Hoeksche Waard tot uiting kwam. Of de boodschap voldoende is overgekomen, zullen we de komende perioden bezien. De OHW blijft economische bedrijvigheid in de regio

Het bedrijf Visser Group uit ‘s-Gravendeel heeft op maandag 16 april officieel haar zonnefarm geopend. Dit is de grootste zonne-energie installatie in de Hoeksche Waard. Wethouder Arie Mol verrichtte de opening onder toeziend oog van een select gezelschap. In de hal van het bedrijf onthulde de wethouder het digitale bord waarop exact wordt bijgehouden wat de zonnepanelen aan energie opleveren. Met deze zonnefarm, die ongeveer 100.000 kilowatt per jaar oplevert, voorziet Visser voor twintig procent in haar jaarlijkse energiebehoefte. Het ‘s-Gravendeelse bedrijf Barth installatietechniek heeft de zonnepanelen op het dak van het bedrijf geplaatst.

stimuleren en zal zich hier dan ook volledig voor inzetten. Ook de komende demografische krimp houdt de gemoederen binnen de OHW bezig. Waar we reeds aangewezen zijn als ‘anticipeerregio’ is het nu tijd om op de gevolgen van deze ontwikkeling trachten te anticiperen. Economische bedrijvigheid is dan ook een bron voor onze algehele ontwikkeling. Is er bedrijvigheid, dan is er werk; is er werk dan komen de mensen richting Hoeksche Waard; komen de mensen richting Hoeksche Waard dan betekent dat ontwikkelingen in onderwijs en wonen. Kortom, bedrijven behouden voor de regio en ruimte geven aan nieuwe initiatieven. In combinatie met een goede zorgverlening in onze regio geeft dat uiteindelijk impuls aan onze regio. Door met elkaar in te zetten op de komende krimp, stellen we in ieder geval alles in het werk om het beste eruit te halen. En dat is ook wat u als ondernemer van ons mag verwachten. Zien wij u op een van onze komende bijeenkomsten? Kijk voor het overzicht op onze website www.o-hw.nl. U bent van harte welkom om bij ons de sfeer te komen proeven. Of wordt gewoon lid door het sturen van een mailtje naar [email protected]. Voor het geld hoeft u het niet te laten, want u betaalt slechts 150 euro per jaar lidmaatschapsgeld.Ook blijven we voor onze verschillende afdelingen nog steeds naar nieuwe bestuursleden zoeken. Wilt u een rol spelen in ondernemersvertegenwoordiging in de Hoeksche Waard en op deze manier waarde leveren aan het ondernemersnetwerk in onze regio? Zorg dat u zich laat horen en meld u aan. Met vriendelijke groet, Namens de OHW Steven Corijn - Voorzitter [email protected]

04


Voorbeeld Gemeente Binnenmaas is blij met het initiatief van Visser Group om deze zonnepanelen op het dak te leggen. Hiermee draagt weer een bedrijf uit Binnenmaas bij aan een duurzame energievoorziening. De gemeente hoopt dat dit voorbeeld nog meer ondernemers over de streep zal trekken om te investeren in zonnepanelen.

Nieuws Gelijkheid voor Zzp’ers Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) die op dezelfde arbeidsplaats als andere werkenden zoals ‘gewone’ werknemers werken, genieten voortaan hetzelfde beschermingsniveau van veilig en gezond werken als werknemers in loondienst. Hierdoor worden bijvoorbeeld maatregelen op de bouwplaats om lichamelijke belasting te verminderen voor zzp’ers en werknemers gelijk. Het besluit van staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hierover is op 21 juni 2012 gepubliceerd in

Staatsblad 270. Het besluit is vanaf 1 juli 2012 van kracht. De Krom neemt hiermee een advies over van de Sociaal-Economische Raad (SER) over zelfstandigen en arbeidsomstandigheden. De gelijkstelling maakt tegelijkertijd het handhaven van Arboregels eenvoudiger en beter. Voor zelfstandigen die alleen werken golden al regels ter bescherming tegen ernstige risico’s. Daar verandert niets aan. Ook het werken in een internetcafé of een andere plek dan bij de werkgever of thuis, wordt voortaan

gemakkelijker. De Arboregels voor dit zogenoemde plaatsonafhankelijke werken worden verlicht. De soepeler eisen golden al bij de werknemer thuis, maar gelden nu ook voor het werken op andere plekken buiten het bedrijf, zoals bijvoorbeeld in een (internet)café of bij een klant. Zo is de werkgever bijvoorbeeld niet meer verantwoordelijk dat de afzuiging werkt in de trein waarin de werknemer zijn werk verricht. Dit betekent minder kosten, minder administratieve lasten en minder regels voor werkgevers.

Uitbreiding voor Paul Casteleijn Hoveniers Vanaf heden is het uitvoerende gedeelte van Van Mierlo Tuinen uit Deurne overgedragen aan Paul Casteleijn Hoveniers uit Barendrecht. Van Mierlo Tuinen gaat verder als onafhankelijk zelfstandig ontwerpbureau. Paul Casteleijn is een bekende naam op het gebied van tuinaanleg en zit al ruim 30 jaar in het vak. Hij heeft een vestiging in Barendrecht met 6 vaste medewerkers en werkt met bekende tuinontwerpers en -architecten, zoals Lodewijk Baljon, Piet Oudolf en Daniel Ost. Deze bedrijfssplitsing brengt voor de klant geen merkbare veranderingen met zich mee. Paul Casteleijn Hoveniers blijft op het gebied van tuinaanleg en -onderhoud dezelfde kwaliteit en service garanderen die de klant de afgelopen jaren gewend was.

Feestelijke opening Inrichterij van Toen Woensdag 27 juni om 14.00 uur was het zover. De burgemeester van Strijen, opende op feestelijke wijze de winkel en timmerbedrijf Inrichterij van Toen aan de Boompjesstraat in Strijen. Er is de afgelopen maanden hard gewerkt door het echtpaar Theo en Monique Remmers. Het echtpaar heeft 13 jaar lang de scepter gezwaaid in de Formido aan de Boonsweg in Heinenoord. Deze is zo’n 7 jaar geleden verkocht en Theo heeft

zich de afgelopen jaren vooral beziggehouden met zijn oorspronkelijke vak, timmerman annex meubelmaker. Maar waar moet je dat allemaal uitstallen? Een winkel was het gevolg. Een winkel van toen annex nu. Vernieuwend, verfrissend, mooi, apart. Vakwerk, dat straalt het uit. Een overdaad aan stijl, wat knap samengevoegd is tot één geheel. Alles loopt stil over van het één in het andere. Van deur- en kastgrepen tot tegels, van

verf tot meubelen, van modern tot retro. Kwaliteit staat hoog aangeschreven. Dat is te zien. Het gerenommeerde verfmerk Farrow and Ball, welke nog volgens oude formuleringen en traditionele methoden verf en behang maakt, is vanaf gisteren exclusief verkrijgbaar bij Inrichterij van Toen als enige in de Hoeksche Waard. Ook zijn ze officieel dealer van de mooie Portugese Castello tegels. Deze handgemaakte tegels zijn

geschikt voor vloer en wand. Verder is het design van Pols Potten verkrijgbaar en kunt u er mooie industriële lampen van TierelanTijn’s Frezoli kopen. Diversiteit en kwaliteit dus. Laat u verrassen en ontdek de passie voor de producten bij de Remmers. Inrichterij van Toen is geopend van woensdag tot en met vrijdag van 9.30 uur tot 17.00 uur en op zaterdag van 9.30 uur tot 16.00 uur. Andere dagen in overleg.

diende plannen heeft het college van burgemeester en wethouders gekozen voor de heer Ronald Kuijer. Tijdens een bijeenkomst in het gemeentehuis op maandag 18 juni tekenden wethouder Verbaas en de heer Kuijer de huur- en exploitatieovereenkomst. Daarmee is de heer Kuijer met ingang van 1 september 2012 officieel de nieuwe exploitant van het Oude Raadhuis.

Vervolgens besloot het college om de exploitatie van het Oude Raadhuis uit te besteden om het gebouw een meer representatieve functie te geven. De exploitatieaanbieding ‘Het Oude Raadhuis in perspectief’ van de heer Kuijer sloot aan bij de wens van het gemeentebestuur van Oud-Beijerland om de toeristische en recreatieve functie van het Oude Raadhuis te versterken.

Representatieve functie Al eerder, in december 2010, stemde de gemeenteraad in met de verbouwing van de voormalige bodewoningen en de VVV/ANWB hiernaartoe te verhuizen.

Plannen De heer Kuijer wil de toeristische en recreatieve functie van het Oude Raadhuis versterken door het organiseren van exposities, tentoonstellingen en

bedrijfspresentaties, gebruik als vergaderlocatie, het in samenwerking met de VVV versterken van toeristische ontwikkelingen, educatie door middel van het organiseren van cursussen en workshops, cultureel aanbod in de vorm van intieme muziek- en toneeluitvoeringen en het organiseren van bestaande én nieuwe evenementen. De exploitant wil daarnaast samenwerken met scholen, lokale middenstand en maatschappelijke partijen. De functie van trouwlocatie wordt uitgebreid met extra mogelijkheden, zoals een ontvangst met bruidstaart en koffie en/of champagne, fotoreportages op locatie en receptiemogelijkheden.

Nieuwe exploitant Oude Raadhuis Op maandag 18 juni hebben wethouder Conny Verbaas en de heer Ronald Kuijer hun handtekening gezet onder de huur- en exploitatieovereenkomst voor het Oude Raadhuis. Kuijer wil in het Oude Raadhuis onder meer exposities, tentoonstellingen workshops en bedrijfspresentaties gaan organiseren. Nieuwe exploitant ‘Transformeer het Oude Raadhuis tot ontmoetingsplek en belangrijke publiekstrekker.’ Met deze opdracht moesten de gegadigden voor de rol van exploitant van het Oude Raadhuis aan de slag. Na de beoordeling van de inge-


05

Bedrijfsreportage

Tekst Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse

Energiezuinig, multifunctioneel en dus waardevast:

Vestigen op Bedrijvenpark Hoeksche Het aantreden van Gert-Jan Metselaar als nieuwe directeur is meer dan He enkel en een personele wisseling. Met het vertrek van Marco van Lente sluit het h Bedrijvenpark Hoeksche Waard ook de planningsfase af. Het bestemmingsplan m ligt nu vast en de kavels worden bouwrijp gemaakt. De bedrijven die zich er willen vestigen vinden een ‘instapklaar’ terrein. D Alleen A het duurzaamheidconcept, waar het Bedrijvenpark een belangrijk deel van zijn meerwaarde aan verleent, is niet af en zal dat ook nooit zijn: omdat de technieken en ideeën met betrekking tot duurzaamheid jaarlijks optimaliseren of veranderen houdt de directie een open geest en blijft ze dus ook open staan voor verbeteringen en aanvullingen.

N

a zes jaar zit de voorbereidende fase van het Bedrijvenpark er helemaal op en begint de uitvoering. Bepaalde voorbereidingen hadden bovendien al een uitvoerend karakter, zoals de ontsluiting van het terrein en het opknappen van de Boonsweg. Een ideaal moment voor Marco van Lente om te vertrekken, vindt hij: “Ook omdat voor deze nieuwe fase iemand nodig is die veel meer binding met en kennis van de regio heeft dan ik.” Die persoon vond de raad van commissarissen in Gert-Jan Metselaar, regiosecretaris van het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard. “Die positie blijf ik bekleden, maar wel strikt gescheiden van het directeurschap van het Bedrijvenpark Hoeksche Waard”,

verklaart de nieuwe directeur.” Voor dat laatste ben ik trouwens voor één dag in de week ingehuurd.” Langere termijn Het aanbreken van de uitvoeringsfase is ook bij veel ondernemers in goede aarde gevallen. “Het aantal partijen met interesse voor vestiging is hoog genoeg”, aldus Marco van Lente. “Maar hun plannen worden vertraagd omdat de banken moeilijk doen over de financiering. Nog maar een jaar geleden werkten die veel meer mee en enkele jaren terug kreeg een gezond MKB bedrijf voor een dergelijk plan moeiteloos de financiering rond. De kentering heeft er zelfs toe geleid dat steeds meer ondernemers eerst met hun bank gaan praten en dan pas plannen maken voor het ontwikkelen van een eigen bedrijfspand, wat vanzelfsprekend nog meer vertraging met zich meebrengt.” Vervelend is een dergelijke vertraging wel, zorgelijk allerminst.

06


“Als je een bedrijventerrein van enkele hectaren lanceert moet de uitgifte relatief snel gaan, maar bij een Bedrijvenpark als dit, met ruim zestig hectaren, is de termijn waarover we plannen vele malen langer. Pas in 2018 moet de laatste hectare in zijn eerste fase zijn uitgegeven”, vult Gert-Jan Metselaar aan. “Projectontwikkeling op deze schaal is nu eenmaal hollen of stilstaan. De crisis blijft niet duren. We hebben er alle vertrouwen in dat veel plannen zich de komende jaren al zullen concretiseren.” Tool voor architecten Dat neemt niet weg dat bouwen op Bedrijvenpark Hoeksche Waard een uitstekende anti-crisis maatregel is. De panden die er gaan verrijzen zijn namelijk niet ‘zomaar’ bedrijfsgebouwen die aan de groeiende nationale voorraad worden toegevoegd, het zijn multifunctionele, energiezuinige en daarmee ook waardevaste bedrijfsonderkomens. Het duurzaamheidconcept dat zo’n onderscheidend kenmerk is van dit regionale bedrijventerrein is allerminst een ‘milieuhobby’. “Sommige ondernemers zijn nauwelijks op de hoogte van wat er op het gebied van duurzaam bouwen mogelijk is, anderen blijken er

Waard oogt steeds rendabeler

al jarenlang mee bezig en zijn goed geïnformeerd,” zegt Marco van Lente, maar ieder van hen bieden we onze hulp aan. Met een combinatie van energiezuinige verlichting, isolatie, toepassing van zonwering, daglichtvoorzieningen, toepassing van gerecyclede bouwstoffen, waterbesparende kranen en groene daken blijken bedrijven indrukwekkende energiebesparingen te kunnen realiseren die bedrijven ook rendement kunnen opleveren. Het multifunctioneel maken van het gebouw voor in de toekomst maakt het bedrijfspand makkelijker te verkopen, omdat ook een onderneming uit een andere branche er in kan trekken.” Het belangrijkste hulpmiddel hierbij is een digitale tool die speciaal voor architecten ontworpen is die hen precies laat zien hoe ze zo goed mogelijk kunnen scoren op het gebied van duurzaamheid. De tool wordt door het Bedrijvenpark gratis aangeboden aan de ondernemers die zich er vestigen willen. Teruglopende terugverdientijd Duurzaamheid is overigens één van de thema’s die, ondanks de crisis, alleen maar aan populariteit lijken te winnen. Investeringen in nieuwe energie, isolatie en hergebruik van materialen gaan

onverminderd door, evenals de ontwikkeling in de technieken die hiervoor nodig zijn. Eén blik op de prijsevolutie van fossiele brandstoffen volstaat om die niet-aflatende interesse te verklaren. Op een stevige dip in 2009 na zijn olie en gas duur gebleven, op hun pré-crisis peil. Een aanhoudende en forse stijging van de wereldwijde vraag zal tot een nieuwe prijsexplosie leiden, en dat laatste is enkel een kwestie van tijd. Wie dan verhuist naar een energiezuinig of zelfs passief gebouw ziet de terugverdientijd van zijn investeringen snel teruglopen. Ondernemers en werknemers van morgen De organisatie van Bedrijvenpark Hoeksche Waard heeft dat goed begrepen en is daarom de dialoog aangegaan met de maatschappelijke omgeving, enerzijds om het duurzaamheidconcept van het Bedrijvenpark breed geaccepteerd te krijgen, anderzijds om hiervoor nieuwe impulsen vanuit de bevolking zelf te krijgen. “Eén van onze activiteiten op dit vlak is een duurzaamheidproject met diverse scholen op het eiland”, zegt Marco van Lente. “Voor de leerlingen werd dat een officiële module in hun leerschema, voor ons bracht dat ideeën maar vooral ook blijvende belangstelling voor het thema op. Tenslotte zijn de scholieren van vandaag de ondernemers van morgen.”

En niet alleen de ondernemers, ook de werknemers. “In dienst zijn bij een bedrijf dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan blijkt voor veel leden van de nieuwe generatie bovenaan te staan”, besluit Gert-Jan Metselaar. “Ook voor het aantrekken en behouden van talenten zal een vestiging op Bedrijvenpark Hoeksche Waard voor bedrijven een belangrijk pluspunt zijn. En of je als werknemer dan dagelijks op het Bedrijvenpark zelf werkt of, in het kader van het nieuwe werken, thuis of onderweg, maakt daarvoor niets uit.” Bedrijvenpark Hoeksche Waard Boonsweg 57A 3274 LH Heinenoord T: 0186 63 68 60 E: [email protected] I: www.bedrijvenparkhw.nl

www.bedrijvenparkhw.nl


07

Rondetafelgesprek

Tekst: Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse

Banken uit balans:

Akkoorden of wurg Ondernemers kunnen goed begrijpen dat het ‘blauweogenkrediet’ verdwenen is, maar de roep om zekerheden lijkt inmiddels een brul te zijn geworden. Startende ondernemers kunnen die zekerheden nooit bieden en ook gezonde middelgrote bedrijven ondervinden moeite goed gefundeerde plannen te laten financieren. Na elke financiële crisis beweegt de slinger zich naar het andere uiteinde, maar ditmaal dreigt ze daar te lang te blijven hangen. Zolang zelfs, dat het de vraag is of de bank na deze crisis nog wel haar oude dominantie als kredietverlener zal kunnen handhaven.

08


koorden van bazel? accountmanager ook wel erg makkelijk na twee vragen al op de rode knop te drukken en ‘stop’ te roepen, door hun gebrek aan correcte verslaglegging en zelfs hun gebrek aan visie.” Bas van der Linden AA, van Retèl van der Linden Accountants en Belastingadviseurs in Strijen, stelde dat een deel van het MKB simpelweg geen zekerheden kan bieden en dat banken dan dus per definitie een ‘durfkrediet’ verlenen. “Op basis van een plan waarover ze maar twee meningen kunnen hebben: we geloven erin of niet. Dat is ook de tweede maatschappelijke rol van de banken: het aanjagen van de economie – de eerste is het zorgvuldig omgaan met spaargeld. Maar hun speelruimte bij dit aanjagen is ernstig beperkt door de akkoorden van Bazel, waarvan je je onderhand kunt afvragen of het niet eerder de wurgkoorden van Bazel zijn.”

O

p verzoek van Het Ondernemersbelang kwamen drie ondernemers samen ten burele van Ton Bervoets, directeur/eigenaar van Van Rennes Elektrotechniek in Klaaswaal. Ze hadden alle drie hun ervaringen met en gedachten over de leenbereidheid van banken, ervaringen en ideeën waarin veel collega-ondernemers allicht die van henzelf zullen herkennen. De gastheer toonde zich direct het meest uitgesproken in zijn opvattingen. Volledig garant staan “Na het faillissement van Numaga Cleaning & Automation in Heinenoord heb ik, samen met een compagnon, van de curator de boedel gekocht om het bedrijf een doorstart laten maken. De schulden waren weg, het personeelsbestand gesaneerd, zodat we met twintig mensen verder konden gaan. Je begint dus schoon. Desondanks eiste de bank die ik benaderde zoveel zekerheden dat het er op neer kwam dat ik volledig garant zou staan voor de doorstart. Maar hoe gezond en solide Van Rennes Elektrotechniek ook is, zo’n stap kon ik tegenover de organisatie natuurlijk niet verantwoorden. Uiteindelijk heeft onze huisbankier de externe

financiering geregeld voor het nieuwe bedrijf, dat onder dezelfde naam nu gehuisvest is aan de Boonsweg te Heinenoord. Je zou deze houding aan de crisis kunnen wijden, maar in mijn ervaring komen banken nooit makkelijk over de brug. Toen ik in 1998 een eerste pakket aandelen overnam heb ik enkele banken benaderd voor de financiering. Eén daarvan treuzelde maandenlang, stelde voortdurend bijkomende vragen en verlangde toen alsnog een boekenonderzoek dat ik, als klap op de vuurpijl, zelf mocht betalen, ten bedrage van twintigduizend gulden. Ze draaiden uiteindelijk helemaal bij, maar voor mij was dat te laat. Ik ging met een andere bank in zee.” ‘Durfkrediet’ Cees Mourits, projectcoördinator bij Startcoach, kon de terughoudendheid van de banken om starters te financieren deels wel begrijpen. “Er zijn weer 140.000 mensen met een eigen bedrijf gestart en uit ervaring weten we dat 60% daarvan binnen vijf jaar verdwenen zal zijn. Ook de evolutie naar het ‘online’ afhandelen van kredietaanvragen is begrijpelijk. In sommige kantoren komen nog amper twee bezoekers per dag. Maar sommige ondernemers maken het de

Bovendien zijn de drie grootbanken die in Nederland de financiële markt domineren nog steeds bezig met het reorganiseren van hun balans en dienstverlening. “De blik is dus naar binnen gericht en de accountmanagers die de blik wel naar buiten richten werken met overvolle agenda’s waarin geen ruimte is voor het broodnodige informele contact met cliënten”, aldus Bas van der Linden. “Maar dat blijft natuurlijk niet zo. Ooit slaat de slinger weer naar de andere kant.” De noodzaak van een ‘klik’ In de tussentijd vullen andere geldschieters het gat dat de banken in toenemende mate laten vallen. Volgens Cees Mourits zijn organisaties als Stichting Suikeroom en regelingen zoals die voor de Tante Aghaatlening zeer succesvol in het financieren van kansrijke startups. “Vooral voor oud-ondernemers die hun spaargeld nauwelijks zien renderen bij de bank en de beurs te riskant beginnen te vinden is het financieren van jonge bedrijven een aantrekkelijk alternatief, op voorwaarde dat ze erbij betrokken blijven.” Ook Bas van der Linden vindt dit een logische en welkome ontwikkeling. “Maar ook bij het inschakelen van ‘informal capital’ moet er een ‘klik’ plaats vinden tussen de investeerder en de ondernemer. Daarom geloof ik niet zo in bedrijfsobligaties voor het MKB, omdat de investeerder dan ofwel moet afgaan op


09

BUSINESS DEAL TAILOR-MADE NISSAN QASHQAI 1.6 CONNECT EDITION v.a. € *

26.950,-

+LEDEREN BEKLEDING

+MAATPAK ** €

250,-

- LABEL www.nissan.nl

i.s.m. Boonsweg 3, 3274 LH HEINENOORD Tel. 0186 603188, www.autobinnenmaas.nl

*Consumentenadviesprijs Nissan QASHQAI (1.6L 117pk Stop/Start Connect Edition) v.a. € 26.950,- prijslijst 1 januari 2012 is incl. BTW en BPM, excl. verwijderingsbijdrage en kosten rijklaar maken. Uitrusting en opties zijn afhankelijk van de uitvoering. **Het actiepakket heeft een waarde van € 2.500,- inclusief BTW en is uitsluitend geldig bij aanschaf van een nieuwe QASHQAI uit voorraad met een klantorder- en afleverdatum tussen 01-05 t/m 30-06 2012 en is niet inwisselbaar tegen contanten. Het aanbod is tijdelijk en excludief verkrijgbaar bij Auto Binnenmaas, Heinenoord en Auto Ridderkerk, Ridderkerk. Het aanbod is niet combineerbaar met andere acties. Overeenkomstig 1999/100.EC. Brandstofverbruik gecombineerd QASHQAI gamma : 5,2-8,4l/100km, resp. 19,2 – 11,9 km/ltr. Co2-uitstoot 137 - 199 gr/km. Wijzigingen voorbehouden aan Nissan Nederland.

Accountants, fiscalisten, bedrijfs- en organisatieadviseurs

Hoe belangrijk is duurzame energie voor u? Van Rennes Elektrotechniek steunt de coöperatie Hoeksche Waard Duurzaam en onderstreept het beland van duurzaamheid in de Hoeksche Waard. In 2010 is 7,5 kWp aan zonnepanelen op ons bedrijfsgebouw geïnstalleerd en zijn er vele zonne-energie installaties door ons aangesloten.

Heeft u de juiste adviseur?

Rutger Groenewegen

Van Rennes kan in 2011 ook uw partner zijn voor zonne-energie installaties. Per 1 juli 2011 wordt er namelijk door de overheid opnieuw subsidie beschikbaar gesteld voor installaties groter dan 15 kWp.

Schipper/OAZ mag zich met 11 vestigingen en een personeelsbestand van 325 medewerkers tot de gerenommeerde accountants- en advieskantoren in Zuidwest-Nederland rekenen. Het maakt niet uit hoe groot de onderneming is: met een goede adviseur achter je, sta je er niet alleen voor! Bij Schipper/OAZ werken accountants, fiscalisten, bedrijfs- en organisatieadviseurs in dienst van de klant.

Kantoor Oud-Beijerland: telefoon 0186 63 43 73 Overige kantoren: Goes, Made, Middelharnis, Rijen, Rotterdam, Terneuzen, Tholen, Vlissingen, Zierikzee en Zundert.

www.ondernemendoejesamen.nl

Elektrotechniek RIJKSSTRAATWEG 1 - 3286 LS KLAASWAAL - THE NETHERLANDS - +31(0)186 57 24 22 WWW.VANRENNES.NL - [email protected]

Tekst: Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse

Rondetafelgesprek

ronkende verhalen in een brochure, ofwel voor een te klein bedrag teveel moeite moet doen een bedrijf te leren kennen. Er is dus in veel gevallen behoefte aan een tussenpersoon met expertise, en de meest voor de hand liggende is de bankier. Ik denk dat de bank in de toekomst steeds vaker het financiële risico uitschakelt – en ook de voor haar interessante renteopslag – door haar kennis en ervaring te verhuren, per uur of per project.” Verlies aan zeggenschap Ton Bervoets waarschuwde ondernemers ervoor niet té gretig en blindelings op elk financieringsvoorstel in te gaan: “Want geld kan nu betekenen verlies aan aandelen en zeggenschap later. Dan zal het ongetwijfeld om bedragen gaan die een veelvoud van het oorspronkelijk geïnvesteerde zijn.” Maar Bas van der Linden voegde daaraan toe dat er ‘altijd een keuze is voor de ondernemer en hij ook de ‘nee’- knop kan indrukken.’ De drie gesprekspartners waren het er ook over eens dat de huidige onzekerheid op de financiële markten niet nog veel langer mag duren. De economie heeft dringend behoefte aan de smeerolie die de banken gewoonlijk inspuiten. “Veel van de kredieten die

momenteel verstrekt worden zijn al geen investerings- maar overlevingskredieten om de dip door te komen”, zei Bas van der Linden. En Cees Mourits gaf een cijfer dat de ernst van de situatie nog eens extra onderstreepte: “Alleen al in Rotterdam leven drieduizend ondernemers onder het bestaansminimum.” De banken zelf zijn aan handen en voeten gebonden: door de herkapitalisatie-eisen vanuit Basel III, de soms overijverige toezichthouders en hun eigen aandeelhouders. Maar dáár hebben de meeste ondernemers nog wel begrip voor. Wat irriteert is hoe de benauwdheid van banken zich soms vertaalt in arrogantie: “Zoals het plotseling opeisen van jaarstukken lang vóór de datum waarop je die moet inleveren”, zei Ton Bervoets. En Cees Mourits besloot met een positief voorbeeld: “Een Nederlandse ondernemer die een Zwitsers staalbedrijf overnam liet zich bijstaan en financieren door een regionale bank. Die toonde zich zo betrokken dat hij, nu het bedrijf weer bloeit, er niet over piekert over te stappen naar een nationale. Als de bankier zich van zijn persoonlijke en loyale kant toont, in goede én in slechte tijden, dan zal de ondernemer dat ook doen.”


11

Bedrijfsreportage

Tekst: Loes van der Hoeven | Fotografie: Marco Magielse

Retèl Retè tèl èl Van Van der der Linden de Liind den e Accountants Acc ccou ount ntan tan antts ts en en Belastingadviseurs Bela Be last sti tin inga g dv dvis iseu e rs met met e vestigingen ves e ti tigi igi g ng gen e in in Strijen Stri rije ije jen n en n Sommelsdijk Som o me mells lsdi dijkk is dijk is gespecialiseerd gesp ge sp pec e ia ialil seeer e d in n allround allr al l ound d financiële fin inan anciiël ële le en n fiscale fis i ca cale le dienstverlening die iens iens nsttv tver tver erlle leni ning ing g aan aan n middelgrote mid dde delg delg gro rote te en te en kleinere klei kl eineeree ondernemingen ond der erne neemi ming ingen ng gen en en en non-profitorganisaties. n n-pr no p offit i or orga g ni ga nisa isatiies es. Het Het dynamische He dyna dy nami misc isc sche he advieskantoor he adv dvie ieskkan antto toorr maakt toor maa maa akt kt zich zic ich dienstbaar ich dien di e sttba en baarr als als ls ‘financiële ‘fi fina nanc na nciië nc iële dienstverlener die iens iens nsttv tver tver e le leneer mèt mèèt naam’! na aam am’!’!

A

rthur Retèl en Bas van der Linden zijn directeur/eigenaar van de onafhankelijke en zelfstandige organisatie die zich kenmerkt door persoonlijke betrokkenheid. “Onze medewerkers staan werkelijk achter én naast onze opdrachtgevers, stellen zich positiefkritisch op en tonen durf als het gaat om onder meer financiële, administratieve en fiscale advisering, maar verlenen desgewenst ook aanvullende diensten, zoals het verzorgen van de salarisadministratie, het begeleiden van kredietaanvragen en het geven van bedrijfsadvies. Wij ondernemen met de ondernemer! Eén van ons beiden is voor een cliënt de relatiebeheerder. Daarnaast is één van onze goed opgeleide medewerkers het tweede vaste aanspreekpunt voor de ondernemer. Samen met deze medewerker kennen wij de ins en outs van de onderneming. Door reguliere bedrijfsbezoeken is er regelmatig persoonlijk contact, hetgeen leidt tot meer kennis van de onderneming en daarmee de beste advisering op maat.” Sinds de oprichting in 2001 kent Retèl Van der Linden een succesvolle groei van zijn cliëntennetwerk, zowel op regionaal als op landelijk niveau. Ook verzorgt het kantoor werkzaamheden ten behoeve van buitenlandse agentschappen. Bij het kantoor werken achttien personen, die integriteit hoog in het vaandel hebben staan.

12


Wettelijke controle Met als het vertrekpunt het professioneel verlenen van financiële en fiscale diensten, verzorgt Retèl Van der Linden de dagelijkse financiële administratie, belastingaangifte en salarisadministratie voor zijn opdrachtgevers, alsmede de beoordeling en controle van jaarrekeningen volgen de wettelijke eisen. “Wij bezitten de vereiste vergunning van de Autoriteit Financiële Markten om wettelijke controles van de jaarrekeningen uit te voeren bij middelgrote en grote ondernemingen, die volgens de Wet toezicht accountantsorganisaties controleplichtig zijn ten behoeve van het maatschappelijk verkeer. De meest bekende wettelijke controle is de controle van de jaarrekening. Aan twee van de drie hierna geldende criteria (omzet hoger dan € 8,8 miljoen, balanstotaal van meer dan € 4,4 miljoen en meer dan 50 medewerkers), moeten de betreffende ondernemingen twee boekjaren achtereen hebben voldaan”, vervolgen de beide directeuren. “De uiteindelijke conclusie van onze controle komt tot uitdrukking in de verklaring bij de jaarrekening.”

in een taakverschuiving van de accountant. Die bestaat nu steeds meer uit het controleren en aansturen van de elektronische processen. “Het oude handwerk is passé. De ontwikkelingen binnen ons vakgebied houden wij scherp in de gaten en streven ernaar, daarin voorop te lopen. Zelf bieden wij bijvoorbeeld de mogelijkheid tot online boekhouden. Op onze website kan de klant inloggen, zodat hij overal en altijd rechtstreeks toegang heeft tot zijn boekhouding, zoals die in ons systeem staat en daarin mutaties kan aanbrengen of kan factureren. Naast de directe toegang bespaart deze dienst hem bijvoorbeeld de aanschaf van hard- en software en het upgraden van zijn administratie. Retèl Van der Linden brengt bovendien elk kwartaal een nieuwsbrief uit, met daarin de jongste juridische, fiscale en administratieve ontwikkelingen”, aldus de directieleden.

SRL Retèl Van der Linden Accountants en Belastingadviseurs Langeweg 41 3245 KE Sommelsdijk

Vooruitzien Door de steeds verder doorgevoerde automatisering maakt de accountancy een stormachtige ontwikkeling mee. Het gros van de gegevens wordt momenteel direct vanuit de administratie elektronisch aangeleverd richting de fiscus, Kamer van Koophandel, banken enzovoort. Dat resulteert

T: 0187-48 60 39 Kerkstraat 8a/Postbus 5790 3290 AA Strijen T: 078 67 41 388 E: [email protected] I: www.srlaccountants.nl

Bedrijfsreportage

Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer

Zalsman wil meer V bedrukken… en meer betekenen Tweet, tweet, ik hoor je wel maar ik volg je niet.

orig jaar betrok Zalsman Kampen het indrukwekkende pand van de voormalige drukkerij Thieme aan de Steinfurtstraat op bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle. Het faillissement van Thieme staat voor de lastige tijden die de grafische bedrijven doormaken, en zij niet alleen. “De markt krimpt door de digitalisering in de communicatie en de economische hapering”, vertelt Verlind. “Ons antwoord hierop is: investeren in efficiënt produceren, een brede dienstverlening en een vitale relatie met onze klanten.” Gertjan Boers van Zalsman Groningen begaf zich ook op het overnamepad. Plaatsgenoot Doorn Drukkerij werd overgenomen. Beide ondernemers kiezen bewust om te groeien.

De insert met het Twitter-vogeltje dat lezers Kampen, Zwolle en Groningen

van Het Ondernemersbelang ongetwijfeld kennen, is écht Zalsman. De drukkerij staat graag in de kijker met een brede dienstverlening, die verder gaat dan alleen drukken. “We willen bovenal een betrouwbare partner in roerige tijden zijn”, vertellen directeuren Hugo Verlind en Gertjan Boers.

De roots van Zalsman liggen in Kampen, waar de drukkerij in 1857 werd opgericht. In 1960 nam Verlinds vader het bedrijf over. In de jaren zeventig begon de groei, die eigenlijk nog steeds doorgaat. Gertjan Boers begon zijn grafische carrière bij Zalsman in Kampen en staat nu aan het roer van Zalsman Groningen dat inmiddels vijftien jaar bestaat. In Kampen heeft Zalsman voet aan de grond gehouden door een prachtige samenwerking met SW-bedrijf IMpact. Samen met Drukkerij Stroeve uit IJsselmuiden is daar nu IMpact Sociale Media gestart. Deze drukkerij met 20 medewerkers met een arbeidsbeperking bedient de lokale markt. In totaal telt Zalsman nu 160 medewerkers die op een prettige manier samenwerken. Zelfs flessen whiskey

Zalsman is de regio ruimschoots ontgroeid. Terwijl de oude inventaris van de drukkerij uit Kampen nu deel uitmaakt van een klein museum in het bedrijfspand in Zwolle, levert Zalsman


aan klanten in heel Europa. Boers vertelt: “We hebben in en om Zwolle en Groningen veel klanten, maar ook ver daarbuiten. Met een breed pakket aan producten en diensten wil Zalsman iets betekenen voor haar klanten. We zijn niet zomaar een drukkerij die braaf haar opdrachten uitvoert. We willen onze opdrachtgevers zoveel mogelijk zorgen uit handen nemen. Daarom hebben we een heel scala aan mogelijkheden naast de vele faciliteiten op het gebied van drukken, printen en afwerking. Het gaat zelfs nog verder: we hebben een groot logistiek centrum met 2.500 palletplaatsen en 15.000 meter aan planklocaties. Daar houden we voor klanten drukwerk, gimmicks en zelfs whisky op voorraad. Hessenpoort is een ideale locatie voor logistieke diensten, zo vlak aan de A28. Niet voor niets hebben ook bedrijven als DHL en GLS zich hier gevestigd. En je bent zo in de Randstad of in Groningen!” Echt maatschappelijk verantwoord ondernemen

Zalsman werkt met indrukwekkende drukpersen. Maar liefst elf in groot, midden en klein formaat. Daarnaast twee Nexpress digitale printmachines die zelfs drieluiken aankunnen: drie pagina’s A4 naast elkaar. Het paradepaard in Zwolle is de Komori achtkleurenpers. Verlind: “Als eerste in Europa stelden we die vorig jaar in bedrijf. Een supermachine die ook lakken drukt, bijvoorbeeld goud of spot, en via H-UV het drukwerk meteen droogt. Dat is veel milieuvriendelijker dan de traditionele UV-droging.” Milieuvriendelijk, dat is Zalsman volgens Verlind door en door. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit ons in de genen; het is hier geen hype of verkooppraatje, maar het is écht. Niet voor niets hebben we vorig jaar de MVO-prijs gewonnen.” Boers vult aan met een voorbeeld van CO2-neutraal produceren: “We zorgen ervoor dat we zo weinig mogelijk CO2 uitstoten, en wat we toch uitstoten, compenseren we middels een project in Indonesië. Daar planten we bomen op voormalige rijstvelden, waar de bodem uitgeput is.

Niet zomaar bomen, maar bomen die vruchten dragen als peper en nootmuskaat. Zo geven we de lokale economie ook nog een positieve impuls. De bomen vangen CO2 af, en helpen de dorpsbewoners aan inkomsten.” Zalsman was de eerste drukkerij in Nederland die haar Carbon Footprint heeft laten certificeren. Boers: “Dat vinden we op zich niet zo belangrijk. Belangrijk is dat we continu bezig zijn onze afdruk te verkleinen en dat onvermijdelijke uitstoot op een aansprekende manier wordt gecompenseerd.”

Veraf en dichtbij

Zalsman is niet alleen veraf betekenisvol bezig, maar ook dichtbij. Verlind: “Ons motto dit jaar is “Meer drukken door meer te betekenen”. We investeren in efficiënte drukpersen die 24/7 draaien, waardoor onze kostprijs laag is. Daarnaast investeren we in ICT en prepress: in bestelsystemen, personaliseren, logistieke oplossingen, allemaal bedoeld om het onze klanten gemakkelijk te maken. We willen hen helpen om geld te verdienen. Door op deze manier te ontzorgen, ontstaat er een logische lijn naar de drukkerij: meer drukken door meer te betekenen.” Uitbouwen en doorgroeien

Boers en Verlind willen de betrouwbaarheid van het bedrijf nog eens benadrukken. “Zalsman wil vertrouwen uitstralen”, zo stelt Boers. “We zijn een gezond bedrijf en doen wat we zeggen. Dat willen we waarmaken, dag in dag uit. Dat kúnnen we ook waarmaken, met kundige en betrokken medewerkers en de allernieuwste machines.”Zalsman investeert niet alleen in productie en dienstverlening, maar ook in de relatie met haar klanten. “Onze klanten staan altijd centraal”, aldus Verlind, “We zien niets liever dan dat zij supertevreden zijn en zich gedragen als ambassadeurs voor ons bedrijf.”Uitbouwen en doorgroeien, dat is de ambitie van Zalsman. Daarom willen Boers en Verlind laten zien dat Zalsman hét grafisch bedrijf is waar klanten graag zaken mee doen.

Zalsman Zwolle

Zalsman Groningen

IMpact Sociale Media

Steinfurtstraat 1

Osloweg 85

Gildestraat 1

Postbus 1025

Postbus 5189

Postbus 344

8001 BA Zwolle

9700 GD Groningen

8260 AH Kampen

T 038 - 337 18 00

T 050 - 313 66 22

T 038 - 386 99 66

[email protected]

[email protected]

[email protected]

www.zalsman.nl

www.zalsman.nl

www.impact-zalsman.nl


Interview

Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Marco Magielse

Social media hebben marketing en reclame ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze nieuwe media om, met onpersoonlijke boodschappen die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de overgangsperiode waarin we momenteel verkeren, net als de angst voor het blootgeven van teveel persoonlijke informatie. Social media zullen de grens tussen het zakelijke en het persoonlijke steeds diffuser maken. De ondernemers die het grootste rendement genereren zijn dan ook degenen die virtueel het best de dialoog aangaan.

Jeanet Bathoorn: “Ik verwacht eerder de lancering van bijvoorbeeld een sub-Facebook dan van een compleet nieuwe networkingsite”

De Diffuse grens tussen zakelijk en persoonlijk op social media

Communiceren

zonder logo’s


I

n de voorbije twintig jaar zijn er letterlijk duizenden social mediasites opgestart, soms winstgevend verkocht maar vervolgens meestal weer verdwenen. De Chinezen en de Singaporezen hebben hun eigen versies van onze sites, maar in Nederland lijkt het landschap definitief ingevuld door de Amerikanen. We hebben Facebook, Twitter, Linkedin en het autochtone Hyves. “Google + is de enige succesvolle nieuwkomer, “ zegt Jeanet Bathoorn, “maar in feite is dit al geen networkingsite meer. Vanzelfsprekend staan de technologische ontwikkelingen niet stil, maar ik verwacht eerder de lancering van bijvoorbeeld een sub-Facebook dan die van een compleet nieuwe networkingsite.”

Aanknopingspunten

Social Media zijn het point of no return al gepasseerd. Ook als het gebruik ervan morgen niet meer gratis zou zijn, nam 80 tot 90% van de gebruikers overmorgen een betaald account. Dat besef lijkt onderhand in alle lagen van het bedrijfsleven te zijn doorgedrongen. Er is bijna geen ondernemer meer die niet vindt dat hij of zij ‘iets’ moet met Social Media. Maar, meer dan een van hen twittert of facebookt alsof dit instrumenten van ouderwetse massareclame zijn. Ze plaatsen berichten die niet uitnodigen om op te reageren en die dus op zijn best voor kennisgeving worden aangenomen. “Dit ouderwetse zenden werkt niet op social networkingsites,” aldus Jeanet Bathoorn. “Ik raad ondernemers dan ook altijd aan om naast een bedrijvenaccount, een account op persoonlijke titel te openen, en ook hun werknemers onder eigen naam actief te laten zijn. Dat wekt de interesse. En wees persoonlijk, communiceer zonder logo’s. Gebeurtenissen als een geboorte, een huwelijk, ziekte en dood bieden bedrijven aanknopingspunten om op een emotionele en dus diepgaande wijze met hun relaties in contact te treden, en toch zijn er veel bedrijven die zich deze kans liever laten ontglippen dan hem aan te grijpen. Ik suggereerde het tijdens een training van medewerkers van een verzekeringsmaatschappij, waarop zij reageerden met: ‘Daar beginnen wij niet aan, hoor.’ Toch wordt het persoonlijke steeds belangrijker dankzij de Social Media. De nieuwe generatie gaat al veel minder krampachtig hiermee om dan de oudere.” Nederland als mondiale proeftuin

Jongeren lopen voorop in het gebruik van Social Media, maar Nederland als geheel is mondiaal koploper. “Wij hebben de hoogste internetpenetratie ter wereld, maar we hebben ook een handelsgeest, een open economie en dus een open karakter,” verklaart Jeanet Bathoorn. “Duitsers zijn bijvoorbeeld veel hiërarchischer ingesteld en veel meer beducht voor hun privacy,

wat betekent dat zij op dit terrein achterlopen bij ons. De Amerikaanse eigenaren van Facebook, Linkedin en Twitter volgen dan ook met bijzondere interesse de evolutie in Nederland, dat ze als een proeftuin beschouwen.” Werkgevers die hun werknemers verbieden op Social Media actief te zijn, ondernemers die twitteren maar ‘onzin’ en vrouwen die het ‘eng’ vinden, het zijn stuk voor stuk achterhoedegevechten, vindt Jeanet Bathoorn. “Ik heb zelf met de zakelijke mogelijkheden van internet kennisgemaakt toen ik jaren geleden als recruiter werkte. Toen waren er collega’s die weigerden te recruiten via het web en tegenwoordig zijn die er nog. Wat die mensen over het hoofd zien, is dat het netwerk dat we via de Social Media opbouwen het netwerk is waartoe we altijd en overal toegang hebben. Jongere werknemers en ondernemers stellen via hun iPad snel even een vraag. Soms zijn dat vragen die je vroeger aan een collega in dezelfde kantoorruimte zou stellen, maar aangezien we dankzij Het Nieuwe Werken op steeds meer verschillende plekken ons werk doen, en ook vaak alleen zitten, thuis, is dat virtuele netwerk steeds belangrijker aan het worden.” Rendement van lange adem

Niet elke networkingsite is voor elke ondernemer even belangrijk, maar tezamen zijn ze van groot belang voor de BV Nederland. “Linkedin is voor de beter opgeleiden, Hyves is vooral voor basisschoolkinderen, pubers, huisvrouwen, de laagopgeleide beroepsbevolking en senioren. Op Linkedin wordt zuiver zakelijk gecommuniceerd, op Hyves vooral over vakanties en televisieprogramma’s. Toch kan Hyves heel geschikt zijn voor een winkelier als zijn doelgroep juist uit lager opgeleiden en jongeren bestaat. Vandaar dat een supermarktketen als Dirk van de Broek zeer succesvol is in het werven en reclame maken via Hyves,” zegt Jeanet Bathoorn.

Maar ook dan geldt weer: communiceer op een zodanige wijze dat er een dialoog ontstaat met de doelgroep, of die nu vrienden of volgers heten, en wordt dus ook zelf een vriend of volger die actief reageert bij anderen. Bathoorn: “Ondernemers zijn gewend te denken in termen van return on investment, dus als zij tijd en moeite investeren in een networkingsite willen ze daar resultaat van zien, liefst zo snel mogelijk. Maar het rendement van Social Media is een kwestie van lange adem, en vaak krijg je de tegenprestatie pas na maanden of jaren en via allerlei omwegen. Zorg dat je er plezier in hebt, stel je verwachtingen in eerste instantie niet al te hoog en houd vol. Na verloop van tijd ga je vanzelf de vruchten ervan plukken.” ‘Get Social’

Jeanet Bathoorn staat erom bekend voor iedereen toegankelijke workshops te geven in heldere taal. Haar boek ‘Get Social’ werd geprezen als een prima gids voor beginners waar echter zelfs gevorderden nog tips uit kunnen halen. Een workshop is volgens haar het beste middel om niet alleen een hoop fouten en tijdverspilling te voorkomen maar ook om angsten en vooroordelen te overwinnen. Ondanks haar succes verwacht ze niet de rest van haar werkzame leven met het schrijven over en trainen in Social Media te vullen. “Over een aantal jaren treedt er een generatie aan die de omgang met Social Media thuis en op school met de paplepel heeft ingegoten gekregen. Dan zal de grens tussen het zakelijke en het persoonlijke nog een stuk vager zijn geworden en de dialoog met klanten weer wat vanzelfsprekender.” Ondernemers die nu nog hun neus ophalen voor Social Media en ze nog steeds als hype betitelen kunnen die voorspelling maar beter ter harte nemen. Hun voorgangers die een eeuw geleden bleven zweren bij de hondenkar, de paardentram en de ponyexpress hebben ook moeten toegeven dat de gemechaniseerde varianten ervan geen uitvindingen van voorbijgaande aard waren.


Interview

Tekst: André Vermeulen • Fotografie: Marco Magielse

Loonkosten dalen in 2012

Bedrijf zonder cao veel duurder uit De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Werkgevers en werknemers wachten op de uitwerking van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en bedrijven vele miljarden gaan kosten. Voor ondernemingen is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude caoafspraken. Behalve voor bedrijven waarvan het personeel niet onder een cao valt.

Een deel van de verklaring voor dit relatief grote verschil luidt dat invulling van vacatures vaak duurder uitpakt dan was verwacht omdat het steeds moeilijker wordt om goed opgeleide vakmensen te vinden. “In deze onzekere tijden blijven mensen zitten waar ze zitten. Als iemand toch van baan verandert, doet hij het alleen als ie er echt op vooruitgaat”, zegt De Cock. Bedrijven die werken met loonschalen en dienstjaren en personeel belonen op basis van functiebeschrijvingen gekoppeld aan een salarisschaal, zijn door de bank genomen goedkoper uit dan een onderneming waar de baas omhoog zit met een vacature en iemand aanneemt voor een te hoog salaris. Van alle werkenden in Nederland valt ongeveer twee derde onder de werking van een cao. Op 31 december liepen 550 cao’s af. Daarvan waren er 150 aangepast/vernieuwd. Van de overige 400 cao’s is in het eerste kwartaal van 2012 nauwelijks meer iets vernomen. In januari en februari werden slechts veertien nieuwe cao’s afgesloten. Voor deze gang van zaken zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Om te beginnen ligt de FNV bij de psychiater op de bank in een ongekende identiteitscrisis. Dit voorjaar moet blijken of de vakbeweging zichzelf nieuw leven kan inblazen. Cao-onderhandelingen staan dus even niet bovenaan de prioriteitenlijst.

I

n dit lopende jaar 2012 zullen de loonkosten vermoedelijk lager uitvallen dan in 2011. Zeker na aftrek van de inflatie. Alleen bedrijven die niet onder de werking van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) vallen, zullen hun loonkosten verder zien stijgen, tenzij ze inkrimpen. Deze verwachting spreekt Loes de Cock (42) uit, directeur van Eprom Organisatie Adviseurs in Den Haag, dat vier keer per jaar de salarisgegevens van zo’n 500 bedrijven en instellingen verzamelt en analyseert.


De verschillen in loonontwikkeling tussen cao-gebonden ondernemingen en bedrijven die volledig zelf bepalen wat zij hun medewerkers betalen, zijn significant. Zo stegen de lonen vorig jaar met gemiddeld 1,8 procent in bedrijven met een cao. In de bedrijven uit het Eprom-bestand gingen de loonkosten met gemiddeld 3,9 procent omhoog. Dat zijn ondernemingen uit het mkb-segment (tot 250 werknemers) uit alle mogelijke sectoren en branches.

Een andere, belangrijker oorzaak is de alsmaar voortdurende maatschappelijke discussie over de pensioenen. Het akkoord hierover van vorig jaar zomer moet nog worden uitgevoerd. Er verschijnen steeds meer berichten over verlaging van de pensioenen, eufemistisch afstempelen of korten genoemd. De vakbonden zullen dit gecompenseerd willen zien in hogere cao-lonen. Daarbij komt nog dat de werkgevers af willen van het

verwachten voor hun koopkrachtverlies. Het kan niet zo zijn dat de rekening via het cao-overleg bij de werkgevers komt.” Laatste trends

In de niet aan cao’s gebonden bedrijven is dit jaar vooral veel vraag naar salesmensen en communicatiemedewerkers, weet De Cock van Eprom. Deze trend was vorig jaar al zichtbaar; de salarissen van nieuw aangenomen personeel lagen gemiddeld 8 procent hoger dan in 2010. Daarentegen is er minder vraag naar hoger financieel-administratief personeel, personeels-HRM-medewerkers en vrachtwagenchauffeurs. De gemiddeld betaalde lonen voor deze categorieën daalden in 2011 met 4 tot 7 procent. automatisme dat de pensioenopbouw meegroeit met elke salarisverhoging door een extra dienstjaar. Ook willen VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN af van de jaarlijkse riedel van de vakbonden dat in de lonen in elk geval de inflatie moet worden gecompenseerd. Werkgeversaanvoerder Bernard Wientjes wil dit jaar 0 procent loonsverhoging geven. De FNV eist 2,5 procent. Dat is precies het percentage van de inflatie.

Een andere trend die De Cock signaleert is dat bedrijven en instellingen steeds vaker universitair geschoolden aantrekken voor banen waarop eerder hbo’ers zaten. De verantwoordelijkheden zijn dezelfde, de inschaling is hoger.

Verder blijkt dat bedrijven die het goed doen en tegen de stroom in groeien, meer moeite ondervinden met het aantrekken van nieuw personeel. De al eerder aangestipte onzekerheid van de werkende burger is hiervan de oorzaak. De Cock: “Als je ergens al een flink aantal jaren zit, ga je dat niet zomaar inruilen voor een jaarcontract bij een ander.” Wie goedkoop aan personeel wil komen, verhuist zijn bedrijf naar Friesland, want in die provincie liggen de salarissen het laagst van heel Nederland. De provincie Utrecht is de duurste met een gemiddeld jaarsalaris van dik € 45.000. De hoogste lonen worden betaald voor leidinggevende salesmanagers (€ 74.000), hoofden van HRM-afdelingen (€ 68.000) en ict-managers (€ 61.000). De laagste beloningen gaan naar administratiemedewerkers (€29.000) en werknemers in het voorraadbeheer en opslag (€ 30.000). Het gemiddelde jaarloon in heel Nederland van alle door Eprom in kaart gebrachte functies bedraagt €43.000.

Opmerkelijk genoeg staan de Rabobank, de ING en het Centraal Plan Bureau (de rekenmeester van de regering) aan de zijde van de vakbonden. Zij wijzen erop dat de consument helemaal de hand op de knip gaat houden als hij op de nullijn wordt gezet. Als dat gebeurt, zal de economie zeker niet aantrekken en snijdt het bedrijfsleven zich in eigen vingers, aldus luidt de redenering. Als de mensen een loonsverhoging krijgen, zullen ze makkelijker geld uitgeven. Er is nog een derde reden voor het stilgevallen cao-overleg. Directeur Hans van der Steen van de AWVN verwoordt het zo: “Werkgevers kijken naar het kabinet en wachten af. Wie weet hoeveel miljarden er in het voorjaar worden bezuinigd. Die bezuinigingen komen terecht bij werkende burgers die vervolgens weer compensatie


$OWLMGEH]LJPHWGHYROJHQGHVWDS )UDQN%DUHQGVHPDQDJHUYDQ$OL%

$OWLMGVDPHQPHW70RELOH=DNHOLMN )UDQN%DUHQGVHLVYDQDOOHPDUNWHQWKXLV'DWLVRRNZHOQRGLJDOVPDQDJHUYDQ$OL%=LMQZHUN]DDPKHGHQORSHQXLWHHQYDQERHNLQJHQHQ ILQDQFLsOH]DNHQWRWKHWEHGHQNHQYDQGH$OL%VWLFN(HQXVEVWLFNZDDURSKHWQLHXZVWHRHXYUHYDQ$OL%ZHUHOGNXQGLJJHPDDNWZRUGW)UDQNLV LHPDQGGLHYLQGWGDWKHWDOWLMGQzJEHWHUOHXNHUHQRULJLQHOHUNDQ0HWDOVJHYROJGDWKLMHONHZHHNPLQLPDDOXXURQGHUZHJLVXXURQOLQH HQXXUDDQGHWHOHIRRQKDQJW/LHIVWWHJHOLMN2SGDWYODNKHOSHQZHKHPGDDURPHHQKDQGMH%LMYRRUEHHOGPHW)OH[%HGULMIVEXQGHO(HQQLHXZ DERQQHPHQWZDDUPHHZHGHEHOEXQGHOVYDQ)UDQNHQ]LMQFROOHJD·VNXQQHQNRSSHOHQ2SGLHPDQLHU]RUJHQZLMHUYRRUGDWGHEHOPLQXWHQDOWLMG GiiUWHUHFKWNRPHQZDDU]HQRGLJ]LMQ(Q]RNDQ)UDQN]LFKJHZRRQEH]LJKRXGHQPHW]LMQQLHXZHSODQQHQLQSODDWVYDQ]LMQWHOHIRRQUHNHQLQJ 0HHUZHWHQRYHU)UDQNHQGHPDQLHUZDDURSKLMDOVRQGHUQHPHUVXFFHVYROEOLMIW"9ROJKHPRSWPRELOHQORQGHUQHPHQ

Bedrijfsreportage

Tekst: Melissa van der Beek | Fotografie: Marco Magielse

De juiste begeleiding tijdens uw bouwproces Veel bedrijven hebben het moeilijk in deze tijd. Zeker die in de bouwsector. Het ene na het andere bedrijf valt om. BVL Bouwadvies uit Numansdorp staat nog. Sterker: het bedrijf maakt een kleine groei door. Eigenaar Henk van den Berg denkt dat het komt door een combinatie van verschillende factoren.

D

e eerste is dat zijn compagnon Frank van Lier en hij geleidelijk aan het werkveld van BVL Bouwadvies BV verbreed hebben. Toen de heren in 2002 begonnen, richtten ze zich alleen op de professionele spelers in de markt, zoals projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen en beleggers. De laatste jaren behoren ook het MKB en particulieren tot de doelgroep. Van den Berg: “Als onafhankelijk adviseurs nemen we de organisatie rondom bouwplannen en tijdens de bouw uit handen. Dat kan eventueel op afstand, intensief of juist niet, net wat een klant wil. Voor sommige opdrachtgevers dienen we alleen als vraagbaak. En voor weer anderen verzorgen we het complete traject.”

Zoeken naar mogelijkheden Van den Berg is een echte netwerkman. En dat is tevens de tweede factor voor zijn succes. Hij gelooft in een stevig netwerk. “Het merendeel van onze opdrachten komt via ons netwerk binnen. Deze mensen weten dat wij transparant werken, een kleine flexibele organisatie zijn, meedenken en met elkaar zoeken naar oplossingen.” Een andere succesfactor in deze roerige tijd is het zien van mogelijkheden. “Bouwen in deze eeuw is zo anders dan in de vorige. Het blijft zoeken naar mogelijkheden. Ik vind dat leuk en ga daarmee aan de slag.”

Vastgoedbeheer Vastgoedbeheer is een ander specialisme waar BVL Bouwadvies BV sterk in is. Een mooi voorbeeld is het hoofdkantoor van ING in Amsterdam. “Wij hebben het gebouw in beheer voor het eigenaarsdeel. Zo moest er pas geleden vanwege aangepaste eisen een aanvullende sprinklerinstallatie in het pand. Wij bereiden dat voor, coördineren alles, zoeken de juiste installateurs erbij en handelen het af. Zo heeft de eigenaar er geen omkijken naar.” In het verlengde hiervan ligt het opzetten van meerjarenonderhoudsplanningen en het beheer van onroerend goed. Een aantal Verenigingen van Eigenaren en vastgoedeigenaren hebben

Zo zag BVL een kans in het funderingsherstel. “De problemen met fundering kennen we vanuit Dordrecht en Amsterdam, maar ook in Rotterdam en Schiedam zijn veel probleemgebieden. We maken clusters van eigenaren. Samen met de betrokkenen selecteren we dan de technisch en economisch meest aantrekkelijke funderingsaannemer. Als consument heb je geen idee waar je op moet letten, wij wel.” Het funderingsherstel doet BVL samen met een partner. Net zoals het VVE-beheer, want in samenwerkingsverbanden gelooft de adviseur heilig. Op allerlei gebieden. Maar wel met duidelijke afspraken, want van los zand houdt hij niet.

inmiddels de weg gevonden naar BVL.

Tot slot Een aandachtspunt is duurzaamheid. “Wij zijn al jaren bezig met duurzaam ontwikkelen, bouwen en beheren. Binnen de beschikbare budgetten is vaak meer mogelijk dan gedacht en uiteindelijk bepaalt de opdrachtgever wat wel en niet kan.” Sinds juli 2010 is Van den Berg als voorzitter betrokken bij HoekscheWaardDuurzaam. Een coöperatie die onder andere onder het motto ‘schone energie uit de Hoeksche Waard’, initiatieven voor schone energieprojecten stimuleert en waar nodig ondersteunt om te komen tot de juiste keuzes. In de toekomst hoopt HoekscheWaardDuurzaam inwoners en bedrijven duurzaam opgewekte energie aan te bieden. “Ik vind het belangrijk dat we zorgvuldig omgaan met onze aarde. Alle kleine beetjes helpen. Het is een tijdrovende ‘hobby’, maar zeker de moeite waard.”

BVL Bouwadvies Managers + Adviseurs Molendijk 15 3281 LT Numansdorp T: 0186-61 60 02 E: [email protected] I: www.bvlb.nl


13

g n i g i n e r e v s r Ondernemersvereniging e m e n nder OHoeksche d r a a W Waard e h c s k e o H Teambuildingsdagen op Ida Hoeve Op 3 april jl. reikte burgemeester Reinie Melissant aan 9 bewoners van de Ida Hoeve het certificaat ‘gastheer/gastvrouw Idahoeve’ uit. Om in het bezit van dit certificaat te komen, hebben zij gedurende enkele maanden een training gevolgd. De uitreiking van de certificaten was een onderdeel van een op initiatief van Herberg Tiengemeten, Ida Hoeve, Stal de Hitsaert, Veerdienst Tiengemeten en zeilcharter Hoeksche Waard georganiseerde middag. Doel van de middag was het bijeen brengen van mensen die een belangrijke schakel vormen tussen bezoekende

groepen en ondernemers in de Hoeksche Waard. Veel bedrijven, instellingen, verenigingen en families komen naar de Hoeksche Waard. Zij hebben behoefte aan totaalprogramma´s, waarbij de verschillende onderdelen mooi op elkaar aansluiten.

Ledenvergadering OHW bij Intertaste B.V. in Puttershoek

Hoeksche Waards Middenveld reikt SOHW de hand

Op donderdag 12 april jl. waren we voor de algemene ledenvergadering te gast bij Intertaste B.V. in Puttershoek. Na de ontvangst in de centrale hal gingen we naar een voormalige technische ruimte voor de algemene ledenvergadering en een presentatie door Maarten Baardse, directeur van Intertaste B.V. Gezien de grootte van de groep, ruim 70 mensen, was het in verband met de hygiëne-eisen helaas niet mogelijk een kijkje te nemen in de productieruimten. Wel konden we de typische kruidige geur opsnuiven die zo kenmerkend is voor een productiebedrijf waar gewerkt wordt met veel specerijen. Na de ledenvergadering en de presentatie van Intertaste door Maarten Baardse en de visie van OHW door voorzitter Steven Corijn, was het tijd voor het buffet, verzorgd door Time-Out. Een goed moment om gezellig na te praten en te netwerken. Intertaste is marktleider in de levering van pure en originele kruiden, specerijen, marinades en sauzen. Uitstekende smaak, geur en kleur zijn de speerpunten. Zij zetten in op een hoge kwaliteit van hun producten en van de service naar hun klanten. De productielocaties zijn gevestigd in Puttershoek (spices and dry mixes) en Nijkerk (wet sauces) en Utrecht (dry sauces and mixes).

14


Bavo Europoort opende in 2009 een woonlocatie op Tiengemeten. Nu, drie jaar later, is de Ida Hoeve een van de meest bezochte woonvoorzieningen van Parnassia Bavogroep. Meer informatie vindt u op www.idahoeve.com.

Op 17 april werd in het gebouw van het SOHW te Klaaswaal aan voorzitter André Borgdorff van het Algemeen Bestuur, door zeven maatschappelijke organisaties het eerste exemplaar van het pamflet ‘De Hoeksche Lente 2012’ uitgereikt. OHW is één van de maatschappelijke organisaties verenigd in het Platform Hoeksche Waards Middenveld (HWM). HWM is gericht op een vernieuwde samenwerking tussen overheid en maatschappelijke organisaties. Het speciaal opgestelde pamflet werd na een korte speech door mevrouw Willy Spaan formeel overhandigd aan voorzitter Borgdorff. Het HWM heeft de behoefte om door de overheid sterker betrokken te worden bij de ruimtelijke inrichtingsopgaven in de Hoeksche Waard om op deze manier tot hernieuwde samenwerking te komen. Met de oprichting van het HWM kunnen de organisaties naast een individuele in het bijzonder ook een gezamenlijke inzet leveren, die belangrijk zal zijn voor de ontwikkeling van de Hoeksche Waard als geheel. Algemeen standpunt van HWM is de gedachte dat de vijf afzonderlijke gemeenten te lokaal denken, wat schadelijk is voor de optimale inrichting van de Hoeksche Waard als gebiedseenheid. Het HWM ervaart het bovendien als erg lastig en nagenoeg onwerkbaar voor de maatschappelijke organisaties om (ook nog onbezoldigd) vergaderingen bij te wonen en overleg te voeren met vijf verschillende gemeenten over vrijwel dezelfde onderwerpen. De zeven maatschappelijke organisaties die zich hebben verenigd zijn: de Coöperatie HoekscheWaardDuurzaam (HWD), Erfgoedkoepel Hoeksche Waard, het Hoekschewaards Landschap (HWL), LTO-Noord (afdeling De Hoeksche Waard), de Ondernemersvereniging Hoeksche Waard (OHW), de Streekcommissie Hoeksche Waard en de VVV Zuid-Holland Zuid (afdeling Hoeksche Waard).

Bedrijfsreportage

Tekst: Lonneke van Kerkfort | Fotografie: Sonny Lips

V.l.n.r.: Cor Stapel, Jan Jongekrijg en Johan Noordermeer

Triple [J] Triple [J] A Accountants ccountants een nA Adviseurs: dviseurs:

Dé fiscale specialist voor iedere ondernemer Wie ondernemer is, ontkomt niet aan een accountant. Ondernemen betekent namelijk ook het op orde hebben van de cijfers. Natuurlijk kunt u daarvoor bij ieder administratie- of accountantskantoor terecht. Triple [J] Accountants en Adviseurs, met vestigingen in Numansdorp en Dordrecht, gaat echter verder dan cijfers alleen. Jan Jongekrijg: “De producten die accountantskantoren leveren zijn nagenoeg gelijk, zoals het opstellen van een jaarrekening. Wij onderscheiden ons op het gebied van professionaliteit en kwaliteit en staan de ondernemer, met onze fiscale kennis, bij in het ondernemersproces.”

T

riple [J] Accountants en Adviseurs is in 2008 ontstaan na de fusie van drie zelfstandige accountantskantoren. Daarbij is gekozen voor een opvallende bedrijfsnaam binnen de branche: een verwijzing naar de voorletters van de drie (oorspronkelijke) eigenaren. De fusie bleek van begin af aan een goede beslissing. De schaalvergroting zorgde voor meer kennis in huis, er werd een fiscaaljurist aan het team toegevoegd en er werden diverse kwaliteitsslagen gemaakt. Ook de klant merkte dit: Triple [J] werd een allround accountantskantoor en kon bredere adviezen geven. Jan Jongekrijg: “We hebben sinds de fusie meer disciplines in huis en zijn dus ook interessant voor grotere bedrijven. Maar kleine bedrijven en zzp’ers krijgen bij ons net zo veel aandacht. Die mix van klanten maakt het werk juist zo leuk.”

Allround Triple [J] Accountants en Adviseurs biedt het complete plaatje van accountancy en belastingadvies, met name voor het MKB. “Daarbij leggen we de nadruk op fiscaliteit. Dit is voor iedere ondernemer, van groot tot klein, ontzettend belangrijk en daar kunnen wij dan ook feitelijk geld verdienen voor de klant”, aldus Jan Jongekrijg. “We kennen verschillende soorten belastingen – waaronder omzetbelasting, inkomstenbelasting, enzovoort – waarmee je

als ondernemer te maken krijgt. Het is een ingewikkelde materie die bovendien aan snelle veranderingen onderhevig is. Vooral wanneer een bedrijf bezig is met herstructurering of een fusie is het belangrijk dat alle fiscale regels worden nageleefd en er geen verrassingen achteraf zijn. Naast onze fiscaaljurist zijn onze accountants ook belastingadviseurs waardoor onze fiscale kennis een hoog niveau heeft. Dat blijkt wel uit het feit dat wij diverse accountants- en administratiekantoren als klant hebben; via ons kunnen zij fiscaal advies inwinnen.” Looncheck Nieuw geprofileerd binnen ons kantoor is Triple [J] loonadviseurs en -administrateurs. “Ondanks de belofte van de overheid om de regelgeving op het gebied van loonadministratie te versimpelen, vraagt het om specialistische kennis”, vertelt Jan Jongekrijg. “Wij beschikken over deskundige, ervaren en goed opgeleide mensen die gespecialiseerd zijn in een correcte uitvoering van personeels- en loonadministratie. De praktijk leert ons dat lang niet alle loonadministraties correct en volgens de huidige wetgeving worden verwerkt. Daarom bieden wij de gratis looncheck aan. Wij hebben de ervaring dat bij een flink deel van de loonadministraties sprake is van verborgen gebreken. Ieder gebrek is een risico dat een ondernemer niet moet willen lopen.”

Klantcontact Advies en begeleiding is volgens Triple [J] Accountants en Adviseurs uitermate belangrijk om de ondernemer door de bomen het fiscale bos te laten zien. “Een ondernemer wil juist weten waar hij vandaag staat en waar hij heen gaat. Een jaarrekening is een must, maar een ondernemer heeft meer input nodig bij het ondernemerschap. Daarom zitten wij zelf met iedere klant, groot of klein, tenminste één keer per jaar rond de tafel. Wij zijn ook het directe aanspreekpunt van de klant. In feite zitten wij als ondernemers met de ondernemer aan tafel”, aldus Jan Jongekrijg. Triple [J] Accountants en Adviseurs Vestiging Numansdorp Energieweg 25 3281 NH Numansdorp T: 0186 - 65 94 94 F: 0186 - 65 15 52 E: [email protected] Vestiging Dordrecht Vissersdijk Beneden 70 3319 GW Dordrecht T: 078 - 622 11 30 F: 078 - 622 11 38 E: [email protected] I: www.triplej.nl


15

Ondernemerspanel

Is sponsoring zinvol voor uw onderneming? Sponsoring is een zakelijke overeenkomst tussen twee partijen. Als sponsor lever je geld, goederen, diensten of knowhow aan een (sport)team, evenement of individuele atleet. Als sponsor verwacht je hiervoor een tegenprestatie, bijvoorbeeld naamsvermelding in drukwerk, op kleding of sportveld. Er gaan jaarlijks miljarden euro’s om in sponsoring. (Sport)sponsoring brengt ook risico’s met zich mee. Het kan gebeuren dat de gesponsorde atleet geblesseerd raakt of zich niet plaatst voor een groot toernooi. Ook kan het gebeuren dat een team niet naar verwachting presteert. Is sponsoring zinvol voor uw onderneming? De mening van ons panel.

■ Anil Jagroep Anil Jagroep - Content Display Sponsoring is zinvol voor de onderneming, echter zul je goed de koers moeten bepalen. Wederzijdse verwachtingen moeten worden waargemaakt. Wat ga je voor elkaar doen en hoe zorg je dat de sponsoring zichtbaar is voor passanten. Duidelijke afspraken zijn van essentieel belang! Bepaal ook de verhouding van sponsoring, wie doet wat. En zeker ook de manier van

sponsoring. Stuivertje wisselen, eenmalige investeringen, terugverdientijd, et cetera. Content Display heeft in het aanbod narrowcasting, informatie via beeldschermen, een platform waarmee snel, eenvoudig en uiterst effectief sponsoring activiteiten gedeeld kunnen worden met bezoekers, potentiële klanten en bestaande relaties. Bij vv OSV Oud-Beijerland draait een dergelijk systeem succesvol.

■ Xander Schenk Xander Schenk - AWI Design Sponsoring is zinvol voor uw onderneming, mits je wel het juiste doel voor ogen hebt. Je doet het om een persoon, vereniging of een evenement te ondersteunen. In ruil hiervoor krijg je de mogelijkheid om je naamsbekendheid te vergroten. Dit zijn de doelen waarom je sponsort. Ook al vallen de prestaties tegen

of plaatst iemand of een team zich niet voor een groot toernooi. Vaak is er ook dan media-aandacht. Is er het jaar daarop wel een plaatsing, dan is de mediaaandacht nog veel groter. Dus meer kans op naamsbekendheid. Als je door sponsoring direct opdrachten verwacht te krijgen, dan kom je vaak van een koude kermis thuis.

■ Paul Oord Paul Oord - Senior Beleidsadviseur Kamer van Koophandel Rotterdam Kamer van Koophandel Rotterdam vindt sponsoring zeker zinvol en maakt daar jaarlijks gebruik van. Als organisatie sponsoren wij niet, maar laten wij wel sponsors toe bij onze activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan de jaarlijkse Startersdag. Zo’n groot evenement draait de kamer budget neutraal en dat heeft meerdere voordelen. Sponsors weten dat zij op een evenement staan waar zij minimaal 1000 potentiële klanten

16


ontmoeten. Bovendien verbinden zij graag hun naam aan onze degelijke, onafhankelijke organisatie. En voor de kamer geldt dat de kosten van de dag niet op de algemene middelen drukken. Om onafhankelijkheid te garanderen verschillen de sponsors van jaar tot jaar. Wij bieden iedere ondernemer de kans ons evenement te benutten om nieuwe klanten te werven. Ook in 2012 hebben wij weer een Startersdag in WTC Rotterdam. Het is elk jaar opnieuw weer een feestje voor bezoekers en standhouders!

■ Franca van Schelt Franca van Schelt - DynaLinX B.V. Financieel gezien heeft sponsoring voor ons bedrijf niet veel voordelen. Maar maatschappelijk gezien vinden we het wel belangrijk. Wel kiezen we daarbij voor lokale verenigingen en goede doelen waar we iets mee hebben. Natuurlijk een reclamebord bij de voetbalclub van onze zoon, maar bijvoorbeeld ook het

ter beschikking stellen van onze CRM software aan de ondernemersvereniging. Ook acties die georganiseerd worden door goede relaties c.q. klanten dragen we zoveel als mogelijk een warm hart toe. Helaas lukt het niet om overal aan mee te doen, want er worden wel heel veel aanvragen gedaan. Dus hebben we een vast budget voor sponsoring, waarbij geldt; op is op!

■ Maaikel Fluks Maaikel Fluks - Energy For Professionals (e4Pro) Als men een focus op een bepaalde doelgroep heeft en die doelgroep goed te bereiken is via sponsoring van een specifieke sport of evenement, zou ik dat zeker doen. Het resultaat hangt inderdaad mede af of de prestaties goed genoeg zijn om op grote evenementen te mogen komen, maar dat is het risico wat van tevoren ingeschat moet worden. Anderzijds

brengt nagenoeg geen enkele andere manier van adverteren, 100% gegarandeerde opbrengst, maar dat soort dingen hoort toch bij het ondernemerschap? Ik ben zelf een vervent wielrenner en draag daarom die sport een warm hart toe, wat in mijn ogen ook een goede reden is om te sponsoren en laten we natuurlijk de goede doelen niet vergeten! Verbind je naam met maatschappelijk verantwoord ondernemen.

■ Diana van Nugteren Diana van Nugteren - Secretarion Interim Services B.V. Sponsoring is een krachtig marketinginstrument voor bedrijven. Wij sponsoren activiteiten op maatschappelijk gebied. In de afgelopen jaren hebben wij verschillende doelen gesponsord uiteenlopend van de Roparun tot aan de verwendag voor dames met kanker. De verwendag sponsoren wij door middel van fotoboekjes die de dames als herinnering ontvangen. Sinds november 2011 zijn wij ook sponsor geworden van het zeilschip De Eendracht. De Eendracht zet zich

speciaal in voor jongeren! Sinds het begin van mijn carrière staan mensen centraal. Dat sociale aspect was voor mij ook de aanleiding om zelf een bureau te starten. Je ziet allerlei bedrijfsprocessen en ontdekt dat het ook anders kan. Bijscholen, omscholen alles is mogelijk. Wij zijn inmiddels zeven jaar actief met bemiddeling en opleiding voor verschillende projecten in Zuid-Holland. Een tegenprestatie voor sponsoring is volgens mij niet nodig. Een goed gevoel iets over te hebben voor de medemens geeft mij voldoening!

■ Harry Meyers Harry Meyers - License to Cool Airconditioning Sponsoring is tegenwoordig zo commercieel, behoorlijk kostbaar en het effect is zo beperkt meetbaar, dat je je als ondernemer goed moet afvragen of het wel zinvol is. En dan weegt de factor kostbaar behoorlijk zwaar in relatie tot het risico van een ineffectieve investering. Ik moet eerlijk zeggen dat ik er niet positief over ben. Wat is er gebeurd met kleinschalige sponsoring van het sportteam van je kind? Gewoon

omdat je de vereniging en het team een warm hart toedraagt. Shirt of trainingspakken met een logo erop prima, maar dan ook nog eens de verplichting om een aanzienlijk bedrag aan de sportvereniging te doneren, waterdichte meerjarencontracten en liever ook nog een duur reclamebord erbij? Dus wat mij betreft liever sponsoring in natura of door middel van een dienst. Eigenlijk is het niet leuk meer. Alles draait om geld en om de macht van media. Dat is jammer.


17

g n i g i n e r e v s r Ondernemersvereniging e m e n nder OHoeksche d r a a W Waard e h c s k e o H

Mijn naam is Jack Smeets, eigenaar van Adviesbureau Woumar, gespecialiseerd in het leveren van technisch personeel gericht op de infrastructuur en industrie. Het e projectmanagement p oject a age e t be oe adviseren en ontwerpen, engineeringg en behoren eveneens tot het takenpakket. Tevens is Woumar gespecialiseerd in claimpreventie. Wij zijn lid geworden van de OHW om meer Hoeksche Waardse ondernemers te leren kennen.

Mijn naam is Arie van der Ree, inwoner van Puttershoek, gehuwd en vader van vijf lieve jongens. Mijn bedrijf is een hoveniers- en groenvoorzieningsbedrijf, gevestigd onder de naam WaardKracht. Na 21 jaar werkzaam in de groensector, nu een eigen onderneming. Ik ben een Hoeksche Waardse ondernemer en houd van contacten met mensen om daarmee een boeiend netwerk op te bouwen. Zo kunnen wij als bou on ondernemers vast en zeker veel voor elkaar betekenen. ve

Ik ben Johan O. ’t Hooft, van HooNum Num eB.V. Wij houden ons bezig met: bouwmanageng ment, bouwen projectbegeleiding, advisering (ver)bouwplannen, onderhoudsplanning en rim –onderhoudsprojecten, restauraties, en interim werk. Sinds het prille begin al lid geweest van an OHW. Eerst als aannemersbedrijf O.D. ’t Hooft & ZN. B.V. en later als aannemersbedrijf ’t Hooftt B.V. Sinds 1998 actief als bestuurder van de afdeling Cromstrijen. Vanaf 2011 niet meer in de aannemerij, maar werkzaam vanuit HooNum m B.V. De OHW heeft zijn meerwaarde al ruimschoots bewezen en zal dit ook blijven doen.

Mijn naam is Edwin Both, 41 jaar. Ik ben geboren en getogen in de Hoeksche Waard. Mijn bedrijf heet Hoeksche Waard Solar, kortweg HW Solar. Ik ontwerp, verkoop, installeer en monteer zowel complete zonne-energie installaties als ook losse componenten. Dit doe ik voor zowel particuliere als bedrijfsmatige opdrachtgevers. Kantoor houd ik in Oud-Beijerland, magazijn houd ik in Klaaswaal. Binnen de OHW vind ik in de medeondernemers zowel sparringpartners als zakenpartners. Dit versterkt mijn eigen onderneming, maar zorgt ook voor een synergie effect. Uiteraard telt de gezelligheid ook mee…

Hallo, ik ben Eelco Kingma, interim directeur van de Regionale Sociale Dienst Hoeksche Waard (RSDHW), een samenwerkingsverband op het gebied van sociale zaken van de 5 gemeenten in de Hoeksche Waard. De RSDHW voert vooral de Wwb uit, in de volksmond de bijstandswet. Wellicht heeft u als lezer vraagtekens bij het feit dat een overheidsbedrijf als de RS RSDHW lid wordt van de OHW. De reden is echter simpel: de RSDHW he heeft cliënten in haar bestand die mogelijk via stage dan wel via be betaald werk bij u aan het werk kunnen komen. Het ontbreekt ons op dit moment aan een degelijk netwerk in de Hoeksche Waard, va vandaar deze aanmelding. Wellicht kan een netwerk als deze h hieraan bijdragen. Namens de RSDHW hoop ik dan ook u te mogen oontmoeten, uit te leggen wat wij doen, hoe wij onze cliënten bbegeleiden naar werk en een steentje kunnen bijdragen aan het oopvullen van stageplekken/vacatures bij u in deze regio.

18


Fotografie: Hans Boutkan

Advies Vergrijzing: meer kans dan bedreiging Wij, René van Liesdonk en Carlo van der Zon van Access Opleidingen Nederland BV, staan vierkant achter de gedachte dat oudere werknemers een bedrijf positief kunnen ‘dragen’. Het is wat ons betreft een kwestie van vooroordelen elimineren en van de juiste aandacht en aanpak om bij oudere werknemers een goed of zelfs beter rendement te halen uit hun uren. Bedreigingen? Wanneer is er sprake van ‘vergrijzing’? Moet iemand 40+ zijn, 50+ of 60+? Veel hangt af van soort functie en ook de eventuele fysieke zwaarte van het werk, maar als het om bedreigingen gaat die vergrijzing met zich mee kan brengen zijn de volgende voorbeelden te horen uit ondernemersland. Een oudere medewerker is minder fit en wordt sneller ziek. Een oudere medewerker heeft verouderde vakkennis en kan het tempo niet meer bijhouden. Een oudere medewerker levert nog maar een paar jaar rendement op, dus kun je bij werving beter voor jongeren kiezen. Kansen Er zijn héél veel 50-plussers, die met plezier en voldoening werken. De oudere

Carlo van der Zon werknemer voelt zich vaak een erkend onderdeel van het bedrijf en is nog lang niet aan pensioen toe… ook al hoeft hij bijvoorbeeld nog maar 4 jaar te werken. Ondernemers voelen zich vaak niet meer geroepen om in ‘oudere’ medewerkers te investeren, omdat ze nog maar een paar jaartjes te gaan hebben, maar vergeten dat jongere mensen vaak jobshoppen en vaak al na één of twee jaar weg zijn. De oudere werknemer is eerder genegen te blijven, zéker met de juiste aandacht.

Ondernemend Nederland ziet gelukkig veel kansen met oudere werknemers. Ervaren medewerkers werken vaak effectief en hebben voor jongere collega’s een voorbeeldfunctie. De medewerker kan zijn ervaring delen met de jongere generatie, waardoor een vorm van mentorschap ontstaat. Oudere medewerkers zijn al langer betrokken bij het bedrijf en zorgen voor een positief intern bedrijfsimago wat erg motiverend is voor jongere collega’s. Oudere medewerkers gaan meer verantwoord met hun gezondheid om, waardoor ze vaak juist fitter aan een werkdag beginnen dan jongere collega’s. Ons advies: haal rendement uit de oudere werknemer door scholing op maat De oudere werknemer kan nog jaren mee. Praktische bijscholing zorgt ervoor dat hij bij de tijd blijft voor wat betreft nieuwe ontwikkelingen en vakinhoudelijke kennis.

René van Liesdonk

Wellicht kan hij zich als leidinggevende ontwikkelen. Voorbeelden als praktisch computergebruik, communicatietraining, logistieke scholing of praktijkgericht leidinggeven, maken dat de oudere medewerker absoluut een kans is voor de ondernemer en zijn bedrijf. Budget door fiscale regeling de WVA De Wet Vermindering Afdracht loonbelasting creëert direct toepasbaar budget om rijkserkende scholing zelfs budgettair neutraal uit te laten voeren. Access Opleidingen Nederland BV adviseert al jaren in erkende praktijkscholing. Honderden ondernemers gingen u voor. Laat u maar eens informeren.

Access Opleidingen Nederland BV Curieweg 11A Spijkenisse T 0181 - 69 08 30 [email protected] www.xs-opleidingen.nl


19

g n i g i n e r e v s r Ondernemersvereniging e m e n nder OHoeksche d r a a W Waard e h c s k e o H

Record aantal bedrijven lid geworden van OHW Tussen ondernemen in glorietijd en ondernemen in crisistijd zit een wereld van verschil. In de glorietijd kon alles: de bomen groeiden tot in de hemel. Sinds de grote klap in 2008 is het voor veel ondernemers bikkelen geblazen. Juist in magere tijden zoeken ondernemers elkaar op. De OHW merkt dat goed, want een record aantal leden sloot zich vorig jaar bij de vereniging aan.

H

et is heel simpel. Als het werk voor het oprapen ligt, dan heb je daar je handen vol aan en ben je sneller geneigd om niet te komen naar onze bijeenkomsten”, zegt Steven Corijn, voorzitter van de OHW. Ook Corijn merkt dat ondernemers in deze onzekere tijden meer behoefte hebben om elkaar te ontmoeten. De cijfers laten dat duidelijk zien: “Zo hebben we er in 2011 maar liefst 38 leden bij gekregen. En dat is best een flinke groei voor een club van rond de 300 leden.” Keihard bezig De voorzitter wijt die groei niet alleen aan de slechte economische situatie. Corijn: “We zijn ook gewoon keihard bezig voor onze leden. Niet alleen het secretariaat, ook de bestuursleden in de vijf gemeenten van de Hoeksche Waard steken

20


er veel tijd in om de club te laten draaien. Op regelmatige basis is de OHW betrokken bij overleggen met politieke en maatschappelijke partijen. Daarnaast zijn we de laatste twee jaar een nieuwe weg ingegaan. Hierdoor staat er nu een organisatie die past bij deze tijd. Met een nieuw logo, een nieuwe website en het nieuwe motto ‘Samen Sterk’. We zijn daadkrachtiger geworden, een serieuze speler waar partijen niet omheen kunnen.” Een voorbeeld van waar de OHW bij betrokken is, is het Hoeksche Waards Middenveld. “Samen met zes maatschappelijke organisaties willen we op deze manier concreter in gesprek blijven met de Hoeksche Waardse politiek. Deze partijen hebben allemaal de behoefte om door de overheid meer betrokken te worden bij de ruimtelijke inrichtingsopgaven in ons gebied. Om op deze manier tot hernieuwde samenwerking te komen.”

Meer openheid Op jaarbasis organiseert de ondernemersvereniging verschillende activiteiten voor haar leden. “Dat zijn evenementen die zowel in de hele Hoeksche Waard plaatsvinden als in de vijf gemeenten apart. De opkomst op deze bijeenkomsten is groot de laatste tijd”, vertelt Raymond van Galen, afdelingsvoorzitter Binnenmaas. Ook secretaris Piet van der Stel ziet de grote behoefte aan ontmoetingen onder de leden. Wat hem daarnaast opvalt in de huidige tijd is de openheid. “Als het vroeger slecht ging met je bedrijf, dan sprak je daar absoluut niet over. Tegenwoordig hoor ik ondernemers steeds vaker over hun situatie praten. Ze vertellen dat ze minder opdrachten hebben of moeite hebben hun hoofd boven water te houden.” Van der Stel ziet deze ontwikkeling als positief. Juist door die openheid zijn er mooie samenwerkingsverbanden ontstaan.

Tekst: Melissa van der Beek | Fotografie: Sonny Lips

Goed ondernemerschap Wel wil Van der Stel iets kwijt over de crisis: “Natuurlijk, de crisis treft ons uiteindelijk allemaal. Sommige branches meer dan andere. Alleen ik zie bedrijven te pas en te onpas de crisis aanwijzen als schuldige van hun slechte resultaten. Maar dat klopt niet altijd. Bij ondernemen gaat het er heel simpel gezegd nog steeds om dat er meer binnenkomt dan er uit gaat. En juist in deze tijd is goed ondernemerschap een vereiste om te overleven.” Ondernemen is vooruitzien zodat je op tijd in kan spelen op ontwikkelingen. Daar is ook Corijn van overtuigd: “Dat doe je door de juiste strategie uit te stippelen. Bepaal van tevoren of je linksom of rechtsom gaat, anders ben je te laat.” Kijk naar de mogelijkheden Met zijn bedrijf begeleidt Corijn ondernemers bij bedrijfsovernames. Ook hij loopt hierbij regelmatig tegen de gevolgen van de crisis aan. “Kijk bijvoorbeeld naar het verkrijgen van financieringen, dat gaat gewoon moeilijker. De banken maken het ondernemers soms behoorlijk lastig. Af en toe wel terecht natuurlijk, maar vaak kijken ze te veel naar de regels en niet naar de mogelijkheden. De crisis laat dus in die zin overal haar sporen na. Gelukkig zijn ondernemers creatief, want ik zie, mede door de huidige technologische ontwikkelingen, wel een andere vorm van ondernemerschap

ontstaan. Heel zwart-wit gezegd: de standaardondernemer met een kantoor en magazijn verdwijnt langzaamaan. We hebben tegenwoordig het Nieuwe Werken, waardoor we veel flexibeler worden. Ik merk dat best wel wat ondernemers daar tegenaan lopen. En juist dan is het prettig om daar met andere ondernemers over te praten. Hoe gaan zij ermee om? Je helpt en inspireert elkaar.” De buffer raakt op Zoals wel bekend is, zijn er twee branches die sterk lijden onder de crisis: de bouw en de sector transport en logistiek. Van Galen ziet ook dat juist bedrijven uit deze branches zich aanmelden bij de OHW. De klappen vallen op dit moment bij dit soort bedrijven in het midden- en kleinbedrijf. “Met 50 tot 100 medewerkers in dienst raakt de buffer snel op”, aldus Van Galen. Hij zit in de sector waar de hardste klappen vallen. Van Galen zegt: “In de infrastructuur, waar ik het meest van afhankelijk ben, gaat de rem erop met de bezuinigingen die nu besproken worden in het Catshuis. Er zullen minder nieuwe wegen worden aangelegd, bestaande wegen worden juist opgeknapt. Mijn toekomst ligt eigenlijk in dat waar ik mee begonnen ben: het reconditioneren. Het weer opkappen van de wegen die er liggen en die goed begaanbaar maken. Specialisatie, onderscheidend vermogen, is daarom van belang en daar ligt mijn uitdaging.”

In contact met bestuurders In het financieel jaarverslag van de OHW valt te lezen dat er meer geld beschikbaar is voor het organiseren van bijeenkomsten. Niet alleen voor ondernemers is het belangrijk in contact te komen met elkaar. Ook is er sterke behoefte aan contact met Hoeksche Waardse bestuurders. Van der Stel merkt dat in deze tijd ondernemers nog meer met de bestuurders aan de slag gaan. “Door mensen op bijeenkomsten samen te brengen, wordt het gat tussen ondernemer en bestuurder kleiner.” Van Galen geeft aan dat sommige gemeenten in de Hoeksche Waard voorop lopen, dat ze actief meedenken met de ondernemer. Maar hij vindt ook dat er een paar zijn die nog wat stappen kunnen maken. “Af en toe mis ik de schwung een beetje en dat vind ik jammer. Een gemeente die goed haar best doet is Oud-Beijerland, die is heel open en betrokken. Prettig natuurlijk. Alleen als het erop aankomt, dan zet deze gemeente de hakken in het zand en komen we niet verder.” De OHW is groot voorstander van een overheidsorgaan op het eiland. “Wij willen een efficiënt regionaal overheidsorgaan, zodat de weten regelgeving en procedures eenvoudiger worden. Je zult moeten samenwerken om te kijken wat het beste is voor de regio. En voor ons als OHW bekijken we wat we er maximaal uit kunnen halen voor onze leden. Dat is onze opdracht”, zegt Corijn tot besluit.


21

Advies

‘Ik heb toch genoeg overwaarde?’

S

inds 2009 is dit een veelgehoorde kreet van ondernemers die zich bij Credion melden. Doorgaans heeft dit betrekking op onroerend goed. Daar waar banken voor de crisis bij voldoende overwaarde op een bedrijfspand of woning niet heel moeilijk deden bij een zakelijke financieringsaanvraag, is het nu wel anders gesteld. Compleet andere tijd Het is gemakkelijk om tegen banken aan te schoppen, maar er zijn diverse factoren die een kritischere houding jegens ‘overwaardefinancieringen’ rechtvaardigen: • de waarde van onroerend goed is minder zeker, waardedalingen zijn normaal geworden; • veel bedrijven hebben, vooral in 2009, met een knauw in de omzet te maken gehad. Het herstel is nog broos; • economische onzekerheid; • toenemende druk op regelgeving en risicobeperking binnen banken alsmede de grotere impact van het financiële toezicht. De Stenen Kooi De Credion-adviseurs zien in de praktijk vele gevallen van ondernemingen of ondernemers waarvan het vermogen vast zit in onroerend goed, noem het maar een ‘stenen kooi’. Het gaat om financieringsbedragen die nodig zijn om bijvoorbeeld: • van ‘oud zeer’ af te komen; • een belangrijke investering te doen; • een lening met een (te) hoge aflossing te herfinancieren. Frank Geelhoedt van Credion Rotterdam-Rijnmond: “Het meest extreme geval betreft een ondernemer die €75.000 nodig had voor een machine. De overwaarde op het onroerend goed bedroeg meer dan €1 miljoen. Door een, overigens beperkt, verliesjaar paste zijn bedrijf niet meer binnen de kaders van de bank. De financieringsaanvraag werd door de bank afgewezen. Credion heeft het financieringsprobleem kunnen oplossen, waar anders het bedrijf een stap terug had moeten doen.” De ‘stenen kooi’ komt ook steeds vaker voor bij de verhuurders van onroerend goed. Een oplossing Het openbreken van de ‘stenen kooi’ wordt veelal gerealiseerd bij partijen buiten het bankwezen. Er moet sprake zijn van een serieuze overwaarde. Topfinancieringen zijn ook buiten het bankwezen niet haalbaar. Uiteraard moet aan de financieringsverplichtingen kunnen worden voldaan. Voor meer informatie kunt terecht bij Frank Geelhoedt, 06-51682920.

‘U vraagt, wij draaien...’

H

et is een gevleugelde uitspraak die de kern van de economie raakt. Alles draait om vraag en aanbod. Econoom Adam Smith sprak in 1776 al van de onzichtbare hand die de molen van vraag en aanbod in beweging houdt. Maar hoe functioneert dat eigenlijk bij accountants en boekhoudkantoren? Bieden zij wat de ondernemer vraagt? Het begon allemaal met de economische crisis. Ondernemers kwamen in zwaar weer en menig bedrijf overleefde het niet. Wat was het geheim van de ‘winnaars’? Wat deden zij beter dan hun concurrenten? Het sleutelwoord bleek focus te zijn. Focus op de goede dingen. Bezig zijn met datgene waar je goed in bent. Veel ondernemers namen dit over en focusten zich op hun primaire taken. Helaas ontstond er een ander probleem, de boekhouding bleef liggen. Door een totaal gebrek aan overzicht ontstonden er problemen met betalingen en de accountant rekende gretig honderden euro’s om de chaos weer te ordenen. Is dit wat de ondernemer wil? Nee! De ondernemer wil zich bezig houden met zijn vak. Boekhouding is veelal een blok aan het been. Toch heeft elke ondernemer het liefst dagelijks inzicht in zijn cijfers. Wat is de rol van de accountant dan nog? Ontzorgen! Actueel inzicht in cijfers bieden! Persoonlijk coaching! Dat is het antwoord op de vraag van de slimme accountant. En dit alles natuurlijk voor een vast maandbedrag. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn maar het is gelukt! Geavanceerde scanningsoftware maakt dat de ondernemer enkel zijn facturen hoeft te scannen en e-mailen. Deze software leest de facturen in en boekt ze automatisch. Daarbij toont ze de actuele cijfers op een persoonlijk dashboard van de ondernemer. Een persoonlijke coach staat naast de ondernemer en voorziet hem proactief van advies. Het digitale dashboard maakt beslissingen nemen op basis van actuele cijfers mogelijk. Met één druk op de knop ontstaan trendanalyses en heldere stuurindicatoren tonen alle relevante cijfers van de onderneming. Heeft de accountant toekomst? Ja! Als de grote ontzorger en persoonlijke coach van de ondernemer! Visser & Visser Accountants-Belastingadviseurs staat met onder andere haar innovatieve product MKB-Coach voor u klaar om ook u te ontzorgen! Kijk eens op www.mkbcoach.com, probeer de gratis demo en reken direct uit wat dit pakket voor u kost!

Credion

Jasper Visser

Barbizonlaan 25

Accountmanager MKB-Coach

2909 MB Capelle aan den IJssel

T: 06-23 69 96 54

T: 010-7110305

/ @visserjasper ) http://nl.linkedin.com/pub/jasper-visser/3a/169/33b

I: www.credion.nl

22


Bedrijfsreportage

Tekst: Martin Marcus | Fotografie: Sonny Lips

Veldhoen & Romeijn ook bedrijfsmakelaar! Makelaarskantoor Veldhoen & Romeijn werd in 1987 in Oud-Beijerland opgericht door directeur/ eur/ eigenaar Dick Veldhoen (1950), geboren en getogen in de regio. Momenteel werkt Veldhoen & Romeijn vanuit twee vestigingen, n, het oorspronkelijke kantoor in Oud-Beijerland d en een tweede vestiging in Alblasserdam.

D

e hypotheken voor beide kantoren worden ondergebracht bij het zusterbedrijf GeldXpert. Veel van Veldhoen & Romeijns nieuwbouwprojecten worden vanuit beide vestigingen verkocht. Vanaf 2013 worden de kamers waarin makelaars staan ingeschreven gescheiden. Nu staan de meeste makelaars ingeschreven in de kamer Wonen MKB of Business, of een combinatie van beiden. Na ditt jaar wordt het werkveld opgesplitst in Wonen en/of Business. Het verschil met de voorgaande situatie is dat het MKB wordt losgetrokken van Wonen en nu onder Business valt, waarbij makelaars nog wel altijd in beide kamers ingeschreven en werkzaam kunnen zijn. Het kantoor Veldhoen & Romeijn heeft in totaal zes makelaars in dienst, waarvan Dick Veldhoen en Martin van der Mark ook gediplomeerd bedrijfsmakelaar zijn. De opleiding daarvoor is pittig en wordt afgerond met een opleiding voor het TMI (Taxatie Management Instituut) certificaat op de Nyenrode Business Universiteit. Banken vragen tegenwoordig bij taxaties van bedrijfspanden naar het TMI-rapport, dat zeer uitgebreid is en alle facetten van het getaxeerde pand belicht. Rapporten van makelaars die alleen zijn ingeschreven in de kamer Wonen zullen vaak niet meer worden geaccepteerd. Het taxeren van bedrijfspanden kent vele doeleinden: voor de banken als basis voor een financiering, als waardebepaling voor de aankoop, voor het vaststellen van de nieuwbouwwaarde en als partijentaxatie voor de verzekering en verzekerde, waardoor onderverzekering tot het verleden behoort. Ook voor de huurder en verhuurder van (winkel) panden is het raadzaam om de juiste huurwaarde te bepalen, omdat na het verstrijken van de eerste huurperiode de huur mogelijk kan worden aangepast. Veel huurders en verhuurders denken hier niet aan, maar juist in deze tijd is het belangrijk om de juiste huurwaarde van een pand te kennen nnen om vervolgens een weloverwogen beslissing te kunnen nemen. Makelaarskantoor Veldhoen & Romeijn heeft, naast de afdeling Wonen en Bedrijfsmatig vastgoed, ook een gespecialiseerde nieuwbouwafdeling, die in een vroeg stadium ontwikkelaars en gemeenten begeleidt in hun plannen. Zo is het makelaarskantoor onder andere betrokken geweest bij de verkoop van Philipsburg in Numansdorp, Plan Ter Leede in Barendrecht, Poortwijk 1 in Oud-Beijerland en vele andere projecten. Op dit moment is Veldhoen & Romeijn Nieuwbouw

betrokken bij de verkoop en ontwikkeling van Poortwijk 3 te Oud-Beijerland en Numansdorp-Zuid. Veldhoen & Romeijn Makelaardij O.G. Vestiging Oud-Beijerland Vlietkade 1 3262 JN Oud-Beijerland T: 0186-619 300 E: [email protected] I: www.veldhoen-romeijn.nl

het ONDERNEMER ONDERNEMERS RS BELANG

23

Advies Buitengerechtelijke kosten Als ondernemer wordt u regelmatig geconfronteerd met debiteuren die uw rekening niet of niet op tijd betalen. Soms helpt een telefoontje of e-mail, maar in sommige gevallen moet u de vordering ter incasso uit handen geven. Omdat niemand voor niets werkt, brengt dat kosten voor u met zich mee die u natuurlijk het liefst verhaald ziet op de debiteur.

W

ettelijk was wel geregeld dát er buitengerechtelijke incassokosten in rekening gebracht kunnen worden, maar de wetgever heeft daarbij niet de hoogte van die kosten geregeld. Rechters moesten nog beoordelen of de kosten ‘redelijk’ waren. Wat betreft de hoogte haken zij aan bij het rapport Voor Werk II of maken zij gebruik van de staffel van kantonrechters, maar deze staffels zijn geen recht omdat zij niet gebaseerd zijn op de wet. Rechters konden er dus van afwijken en de kosten matigen of zelfs afwijzen als zij dat redelijk vonden. Veel rechters wezen die kosten standaard maar gewoon af. De wetgever vond dit onwenselijk en heeft er voor gekozen de hoogte van incassokosten alsnog te reguleren. Dit heeft zij gedaan in de wet normering buitengerechtelijke incassokosten, die op 1 juli 2012 in werking is getreden. Wat verandert er? Er wordt een staffel geïntroduceerd aan de hand waarvan berekend kan worden welke incassokosten maximaal bij de debiteur in rekening gebracht mogen worden: 15% over de eerste € 2.500,- van de vordering;

24


10% over de volgende € 2.500,-; 5% over de volgende € 5.000,-; 1% over de volgende € 190.000,-; 0,5% over het meerdere van de hoofdsom met een maximum van € 6.775,-. De minimale vergoeding is € 40. Is de vordering bijvoorbeeld € 3.500,00, dan zijn de incassokosten € 475,00 (15% van € 2.500,00 = € 375,00 + 10% van € 1.000,00 = € 100,00).

• Stuur de aanmaning op een wijze waarmee aangetoond kan worden dat de aanmaning daadwerkelijk is verzonden en ontvangen. Maak gebruik van e-mailadressen met ontvangstbevestiging, faxnummers met verzendbevestiging en/of aangetekende post. • Als u zaken doet met niet-consumenten dan kunt u uw algemene voorwaarden aanpassen en verwijzen naar de nieuwe regeling.

Voordeel is dat als u de regels netjes volgt, u automatisch aanspraak op vergoeding van deze kosten heeft.

Heeft u vragen of twijfels dan kunt u uiteraard contact met ons opnemen. Wij staan u graag te woord.

Wat betekent dit voor u als ondernemer? • Houd een strak debiteurenbeleid. • Agendeer wanneer een debiteur in verzuim raakt en stuur dan direct een aanmaning. • Vermeld in die aanmaning dat de debiteur met de betaling in verzuim is. • Vermeld dat u, als niet binnen 14 dagen alsnog betaald wordt, aanspraak maakt op de wettelijke of contractuele rente en op vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten. Vermeld daarbij direct welk bedrag dat dan zal zijn. • Maak verder duidelijk voor welke vordering u aanmaant, zodat daar later geen discussie over kan bestaan.

De Neef Advocaten Smidsweg 40 ’s-Gravendeel Postbus 5227 3295 ZJ ’s-Gravendeel T 078 - 673 10 83 F 078 - 673 21 46 [email protected]

Bedrijfsreportage

Fotografie: Sonny Lips

ABN AMRO Hoeksche Waard,

De bank anno nu op zoek naar de ‘ja’ V.l.n.r.: Erwin van der Schoor, Bruno Brockhus, Jessica van Dijk-de Graaff, Ron Groenewegen en Paul Tilleman

Bedrijven mogen van elke bank verwachten dat de basiszaken goed geregeld zijn. De onderscheidende factor in de dienstverlening bestaat echter uit kwalitatief uitstekend maatwerk en advies. Ondanks de vele mogelijkheden om zelf veel te regelen, blijven bedrijven bij belangrijke beslissingen behoefte hebben aan een klankbord. Die rol wordt steeds groter.

B

ij ABN AMRO investeren wij daarom veel in de kennis en professionaliteit van onze zakelijke relatiemanagers. Waar nodig kunnen we specialisten inschakelen om het maatwerk nog beter in te vullen. Een mooi voorbeeld van maatwerk is de Masterclass Bedrijfsoverdracht die door ABN AMRO wordt aangeboden. Hierin komen bepaalde facetten rond een overnametraject naar voren, zoals imago, identiteit en familiebanden, maar ook managementstijlen en bedrijfswaardering. Dit alles om richting te geven aan het proces van bedrijfsoverdracht. Een

initiatief dat door de markt zeer wordt gewaardeerd. Kennis van zaken komt ook tot uiting in het sectorspecialisme wat binnen ABN AMRO aanwezig is. Naast het team Hoeksche Waard is daarom een team Haven & Logistiek actief. De relatiemanagers hebben ruime ervaring in de sector en hebben grondige knowhow van de uitdagingen en ontwikkelingen waar ondernemers dagelijks mee worden geconfronteerd. Zo zijn wij altijd met een constructieve en oplossingsgerichte focus en excellente dienstverlening in de markt

op zoek naar de ‘ja’. Binnen de Hoeksche Waard doen we dat met vertrouwde gezichten die al lang in de markt aanwezig zijn. Indien u meer wilt weten, bel dan gerust met ons via de onderstaande telefoonnummers.

Ron Groenewegen

06 – 513 009 79

Paul Tilleman

06 – 514 798 01

Bruno Brockhus

06 – 535 746 36

Erwin van der Schoor

06 – 301 648 28

Jessica van Dijk-de Graaff

06 – 224 148 42


25

8&(8*+;&37003+068#&%3*+'

7PPSOÀUEBUFYUSBEVXUKF OBBSPOEFSOFNFSTTVDDFT 0OEFSOFNFOJTTPNTOFUBMTGJFUTFOUFHFOFFOCFSHPQ&FONBBMPWFSEFUPQ LPNUEFTOFMIFJEFSJOFOHBBUIFUBMTWBO[FMG.BBSIPF[PWFSUFLPNFO %BOJTFFOEVXUKFJOEFSVHOFUEBU[FUKFEBUFFOPOEFSOFNFSOBBSEJFUPQ CSFOHU&FONFOUPSWBO4UBSUDPBDILBOEBBSWPPS[PSHFO 7PPSTUBSUFSTFOKPOHFCFESJKWFO&FODPBDINFUFSWBSJOH LFOOJT LVOEF OFUXFSL&FO FSWBSJOHTEFTLVOEJHFXBBSNFFKFLVOULMBOLCPSEFO&FOBEWJTFVSEJFKFXBBSTDIVXU WPPSWBMLVJMFO0QJEFFÂOCSFOHU0OUXJLLFMJOHFOJOEFNBSLUTJHOBMFFSU0GHFXPPO PNUFCFWFTUJHFOEBUKFPQEFHPFEFLPFST[JU,PSUPNFFOBEWJTFVSWBOPOTDIBUCBSF XBBSEF .FFSXFUFO ,JKLPQXXXTUBSUDPBDIOV

7PPSFFOTUFSLFOHF[POE.,#JOEF)PFLTDIF8BBSE

4UBSUDPBDIJTFFOJOJUJBUJFGWBO

XXXLWLOM

XXXIPMMBOETFXBBSEFOOM

XXXPIXOM

XXXPOEFSOFNFSTLMBOLCPSEOM

4BNFOXFSLJOHTPSHBBO)PFLTDIF8BBSE XXXDSPNTUSJKFOOM

XXXLPSFOEJKLOM

XXXTUSJKFOOM

XXXPVECFJKFSMBOEOM

XXXCJOOFONBBTOM

Akkoorden of wurgkoorden van Bazel?

Recommend Documents