Akkoorden op de gitaar Marvin van Gessel
1
Inleiding Vele gitaristen hebben niet in de gaten dat er achter de akkoorden die zij spelen een zeer logische theorie schuilt. Zij leren de diverse akkoorden uit het hoofd en kunnen ze daardoor goed spelen. Er zijn immens veel akkoorden te bedenken; deze kun je moeilijk allemaal uit het hoofd gaan leren. Daarom bespreek ik volgens welke logische theorie enkele akkoordsoorten worden gevormd. Enkel de theorie die direct aansluit op de praktijk wordt besproken.
2
Toonladders Voordat we ons kunnen verdiepen in de theorie van de akkoorden moeten we eerst goed voor ogen hebben dat akkoorden opgebouwd worden uit toonladders. We beperken ons tot de mineur en de majeur toonladder. Een toonladder is eigenlijk niet meer dan een reeks opeenvolgende tonen. De toonladders worden gevormd uit de volgende tonen: A A# B C C# D D# E F F# G G# A A# B C C# enz +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5
Belangrijk om te weten is dat we in dit rijtje steeds de voorgaande toon een halve toon verhogen. Dus als we de A een halve toon verhogen komen we op een A#. Majeur Een toonladder begint en eindigt altijd met de grondtoon en heeft de volgende vorm: grondtoon +1
grondtoon +1 +0.5
+1
+1
+1
+0.5
VB De C-majeur toonladder heeft als grondtoon de C en ziet er als volgt uit: C
D +1
E
F
+1 +0.5
G +1
A +1
B
C
+1 +0.5
VB De A-majeur toonladder heeft als grondtoon de A en ziet er als volgt uit: A
B +1
C# +1 +0.5
D
E +1
F# +1
G#
A
+1 +0.5 3
Mineur Een mineur toonladder begint en eindigt net als een majeur toonladder met de grondtoon. De mineur toonladder heeft de volgende vorm: grondtoon
grondtoon
+1 +0.5 +1 +1 +0.5 +1 +1 VB De C-mineur toonladder heeft als grondtoon de C en ziet er als volgt uit: C
D +1
D#
+0.5
F
+1
G
G#
+1 +0.5
A#
+1
C
+1
VB De A-mineur toonladder heeft als grondtoon de A en ziet er als volgt uit: A
B +1
+0.5
C
D +1
E +1 +0.5
F
G +1
A +1
4
Het majeur akkoord Theorie De bekendste akkoordtype is het majeur akkoord. Een majeur akkoord bestaat altijd uit drie tonen en wordt, net als de toonladders, opgebouwd uit de volgende tonen: A A# B C C# D D# E F F# G G# A A# B C C# enz +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5
Een majeur akkoord begint altijd met de grondtoon en heeft de volgende vorm: grondtoon +2 +1.5 VB Het C majeur akkoord heeft als grondtoon de C en ziet er als volgt uit: C
E
G
+2 +1.5 VB Het E majeur akkoord heeft als grondtoon de C en ziet er als volgt uit: E
G#
B
+2 +1.5 NB Het is, vooral om het verschil te zien tussen majeur en mineur, gemakkelijk om de toonladder uit te schrijven van de grondtoon zoals op pagina 3 wordt beschreven. Je gaat dan telkens twee hokjes verder om de andere twee tonen van het akkoord te vinden.
5
De gevonden akkoorden omzetten tot een akkoord Het betreffende akkoord bestaat dus uit de drie gevonden tonen. Op de gitaar heb je temaken met zes snaren. Het is dus onvermijdelijk dat sommige tonen dubbel voorkomen (meestal een octaaf hoger). Als je een akkoord speelt mogen enkel de gevonden drie tonen gevormd worden door het aanslaan. Om deze reden worden tonen dubbel gespeeld, of enkele snaren niet aangeslagen. Werk volgens het volgende stappenplan: -Eerst zoek je de tonen waaruit het akkoord moet bestaan. Om deze te kunnen omzetten naar de gitaar moeten we rekening houden met de volgende dingen: -Enkel de drie tonen waaruit het akkoord bestaat mogen aangeslagen worden. -De vingerzetting moet zo gemakkelijk mogelijk -Enkele bovenste snaren kunnen niet aangeslagen worden. VB Het C majeur akkoord op de gitaar. Op de vorige pagina hebben we gevonden dat het c majeur akkoord bestaat uit een C, E en G.
In het C majeur akkoord hierboven wordt de eerste snaar niet aangeslagen. Na de vingerzetting ontstaan dus de volgende tonen: C-E-G-C-E
6
VB Het E majeur akkoord op de gitaar. Op de vorige pagina hebben we gevonden dat het e majeur akkoord bestaat uit een E, G# en B.
In het E majeur akkoord wordt de eerste snaar niet aangeslagen. Na de vingerzetting ontstaan dus de volgende tonen: B-E-G#-B-E
7
Het majeur septiem (maj7) akkoord Theorie Voordat je met de majeur septiem akkoorden aan de slag gaat moet je zorgen dat je alle majeur akkoorden kent. De majeur septiem akkoorden volgen namelijk direct uit de majeur akkoorden. Het majeur septiem akkoord ontstaat door de hoogste grondtoon van het akkoord te verlagen met een halve toon. VB Hiernaast zie je het C majeur akkoord. De grondtoon in dit akkoord is de c. We zien dat deze toon tweemaal voorkomt.
Door de hoogste c te verlagen met een halve toon krijgen we het volgende akkoord: Hiernaast zie je het Cmaj7 akkoord. In het Cmaj7 akkoord wordt, in tegenstelling tot in het C akkoord, de bovenste snaar wel aangeslagen.
8
VB Hiernaast zie je het D majeur akkoord. In dit akkoord wordt de bovenste snaar niet aangeslagen. De grondtoon in dit akkoord is de D. We zien dat deze toon tweemaal voorkomt.
Door de hoogste D te verlagen met een halve toon krijgen we het volgende akkoord: Hiernaast zie je het Dmaj7 akkoord. In dit akkoord wordt de bovenste snaar niet aangeslagen.
9
Het dominant-septiem (7) akkoord Theorie Het majeur septiem akkoord ontstaat door de hoogste grondtoon van het akkoord te verlagen met een hele toon. VB Hiernaast zie je het G majeur akkoord. De grondtoon in dit akkoord is de G. Deze komt driemaal voor.
We verlagen de hoogste G met een hele toon. Er ontstaat het volgende akkoord:
10
VB Bij het C akkoord is het iets moeilijker. We weten dat het C majeur akkoord uit de tonen C-E-G bestaat.
Als we in dit akkoord de hoogste C toon een hele toon verlagen zou je het volgende akkoord verwachten: Er ontstaan nu de volgende tonen: C-E-A#-B-E Door het verlagen van de hoogste C ontstaat er een A#, maar in dit voorbeeld ook een b. Deze hoort niet in het akkoord thuis, dus zetten we de vinger terug op de b snaar en ontstaat het volgende akkoord:
Hiernaast zie je het C7 akkoord. Het bestaat uit de tonen C-E-A#-C-E.
11
Het mineur akkoord Theorie Een mineur akkoord is, net als de majeur akkoorden, opgebouwd uit de volgende tonen: A A# B C C# D D# E F F# G G# A A# B C C# enz +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5 +0.5
Er is een groot verschil in de intervallen tussen de noten van de mineur en de majeur schaal. Daar horen ook andere akkoorden bij. Bij de mineurakkoorden heb je gezien dat de akkoorden worden gevormd door de toonladder van de grondtoon uit te schrijven. De andere twee tonen worden dan gevonden door twee hokjes verder te gaan. Dit is ook het geval bij mineur akkoorden. Je begint met het uitschrijven van de mineur toonladder van de grondtoon. Ook hierin ga je twee keer twee hokjes verder om de twee andere tonen te vinden. Het mineur akkoord begint altijd met de grondtoon en heeft de volgende vorm: grondtoon +1.5
+2
VB Het C mineur akkoord heeft als grondtoon de C en ziet er als volgt uit: C
D# +1.5
G
+2
VB Het A akkoord heeft als grondtoon de A en ziet er als volgt uit: A
C +1.5
E +2 12
De gevonden akkoorden omzetten tot een akkoord Eerst zoek je de tonen waaruit het akkoord moet bestaan. Om deze te kunnen omzetten naar de gitaar moeten we rekening houden met de volgende dingen: -Enkel de drie tonen waaruit het akkoord bestaat mogen aangeslagen worden. -De vingerzetting moet zo gemakkelijk mogelijk -Enkele bovenste snaren kunnen niet aangeslagen worden. VB Het C mineur akkoord op de gitaar. Op de vorige pagina hebben we gevonden dat het c mineur akkoord bestaat uit een C, D# en G. Hiernaast zie je het C mineur akkoord. Het akkoord is veel te moeilijk om te spelen. Vandaar dat we er een zogenaamd "barre" akkoord van maken. We leggen de platte wijsvinger volledig op de derde fret waardoor alle tonen een halve toon hoger worden. Het akkoord ziet er dan zo uit:
Je ziet dat dit akkoord vele malen gemakkelijker is dan het voorgaande onmogelijke akkoord. LET OP: De wijsvinger ligt plat op de derde fret. Er ontstaan de volgende tonen: C-F-A#-D-G
13
