“KANSEN IN MAKKINGA” Onderzoeksrapport
“KANSEN IN MAKKINGA” Opdrachtgever:
T. van der Schoor Kenniscentrum Noorderruimte Hanzehogeschool Groningen
Onderzoekers:
Anne- Esther Alstein Maarten Duijts Lana Schrier Sabine Poort
Groep
5
Coach:
M. Schaap
Datum:
15 april 2011
Onderzoeksrapport
Voorwoord Voor u ligt een rapport, welke het resultaat is van een onderzoek naar het vaststellen van het draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga, in opdracht van Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte. Met gepaste trots presenteren wij u dit onderzoeksrapport “Kansen in Makkinga”. Wij willen onze opdrachtgever mevrouw van der Schoor en Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte bedanken voor de mogelijkheid om dit onderzoek te doen. Tevens willen wij meneer van Genne, meneer Sietsma, meneer Schrauwen en meneer van Haarlem bedanken voor hun medewerking aan dit onderzoek. Wij willen onze coach, meneer Schaap, bedanken voor de feedback en samenwerking.
Met vriendelijke groet, Anne- Esther Alstein Maarten Duijts Lana Schrier Sabine Poort
2
Groep 5
Onderzoeksrapport
resultaten?' De deelvragen die uit deze centrale vraag zijn gekomen hebben bijgedragen aan de resultaten van het onderzoek.
Managementsamenvatting Dit onderzoeksrapport beschrijft het vaststellen van het draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga. Een enquête is samengesteld en gebruikt om dit draagvlak te onderzoeken.
Het onderzoek is gericht op de inwoners van Makkinga. Er is een pilotenquête in Makkinga uitgezet over 140 respondenten. De pilot- enquete is deur aan deur uitgezet door de onderzoekers in Makkinga. De respondenten hebben een uur de tijd gekregen om de enquête in te vullen waarna de enquête aan de deur weer werd opgehaald. In de resultaatverwerking is er vanuit gegaan dat de resultaten statistisch betrouwbaar zijn. Dit betekent dat er wordt uitgegaan van een valide onderzoek waar 140 respondenten hebben meegewerkt. Dit om een representatief resultaat te maken op basis van verbanden.
Enkele Makkingaasters hebben Stichting Lokaal Ideaal Makkinga (SLIM) opgericht om antwoorden te vinden op de effecten van de wereldwijde transitievraagstukken. Door SLIM wordt een drie jaar lopende Veerkrachtsindex (VIX) ingezet om draagvlakken voor ‘’lokale duurzame initiatieven’’ te meten. Dit onderzoek geeft een beeld van in welke mate er sprake is van draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en een leefbaar Makkinga.1
Uit de resultaten is gebleken dat van de ondervraagden 71 % bereid was om de enquête in te vullen. De leeftijdscategorie van 41 – 65 jaar is het meest geïnteresseerd in de lokale projecten. Inwoners die geïnteresseerd zijn in de pelletkachel hebben meer kennis van de lokale projecten dan mensen die niet geïnteresseerd zijn in de pelletkachel. Voornamelijk hebben inwoners van Makkinga die in het bezit zijn van een koophuis meer interesse in een lokale duurzame energievoorziening. De inwoners van Makkinga hebben aangegeven dat zij niet meer bereid zijn over te stappen op pelletkachels wanneer zij een hoge energierekening hebben.
Het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte werkt samen met SLIM om de VIX te realiseren. Het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte heeft belang bij een duidelijk beeld van de veerkracht van Noord Nederland, waardoor lokale initiatieven beter kunnen worden ondersteund onder andere door de kennisuitwisseling en de deskundigheid te bevorderen. Om het draagvlak vast te stellen wordt de volgende centrale vraag beantwoordt: ‘Wat is de beleving van Makkingaasters bij het begrip ‘duurzaamheid’ alsmede hun persoonlijke rol daarin en wat is de bereidheid om meer actief bij te dragen aan een duurzaam en leefbaar Makkinga met betrekking tot energie, voedsel en arbeid en welk advies kan worden gegeven aan de opdrachtgever gelet op de gevonden
1
Groep 5
Als er vanuit wordt gegaan dat de resultaten statistisch betrouwbaar zijn, dan hebben de resultaten van het onderzoek geleid tot betrouwbare informatie over de mate waarin sprake is van draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga.
S.L.I.M, Dorpsbelangen geïnterviewd op 11-03-2011
3
Onderzoeksrapport Geadviseerd is om door Kenniscentrum Noorderruimte een vervolg onderzoek op te laten starten. Aanbevolen wordt om het onderzoek voort te laten zetten door studenten. Wanneer uit de VIX blijkt dat er voldoende draagvlak ten opzichte van duurzame initiatieven is ontstaan, wordt aanbevolen om het initiatief “Duurzame Dorpen”ook in Makkinga op te starten.
4
Groep 5
Onderzoeksrapport
Groep 5
Inhoudsopgave
6. Conclusie.........................................................................................16
Voorwoord........................................................................................... 2
7.
Managementsamenvatting.................................................................... 3
Literatuurlijst ………………………………………………………………………………………. 20
1.
Inleiding........................................................................................ 6
2.
Waarom dit onderzoek?................................................................. 7 2.1
Aanleiding.............................................................................. 7
2.2
Betrokken partijen ................................................................. 7
2.3
Afbakening onderwerp ........................................................... 8
Bijlage 1 Onderzoeksplan Bijlage 2 Nieuwe enquête + codeboek Bijlage 3 Pilot-enquête + codeboek Bijlage 4 Kaartafbakening Makkinga Bijlage 5 Verbanden pilot-enquête Bijlage 6 Frequentietabellen pilot-enquête Bijlage 7 Resultaten pilot- enquete
3. Opzet van het onderzoek.................................................................. 9
4.
3.1
Centrale vraag........................................................................ 9
3.2
Deelvragen ............................................................................ 9
3.3
Doelstelling en praktijkdoel..................................................... 9
Onderzoeksontwerp .................................................................... 11 4.1
Inrichting onderzoek ............................................................ 11
4.2
Populatie en Steekproef ....................................................... 11
4.3
Dataverzameling .................................................................. 12
4.4
Analyseren Onderzoek.......................................................... 12
Aanbeveling.................................................................................17
5. Resultaten ...................................................................................... 13 5.1 Resultaatgebruik........................................................................ 13 5.2 Respons .................................................................................... 13 5.3 Resultaten enquête ................................................................... 13 5.4 Verbanden ................................................................................ 14 5
Onderzoeksrapport
1.
Groep 5
beter kunnen worden ondersteund onder andere door de kennisuitwisseling en de deskundigheid te bevorderen.
Inleiding
In Makkinga is een lokaal initiatief ontstaan onder de naam Stichting Lokaal Ideaal Makkinga (SLIM). Voorop staat de leefbaarheid en de continuïteit van dit landelijke gebied, duurzaamheid is daarbij een nevendoel. Hier wordt duurzaam in de zin van behouden van het goede en daarmee ook de zelfstandigheid bedoeld. In het onderzoek staat de bereidheid van het dorp om samen te werken aan het initiatief ‘Duurzame Dorpen’ centraal. Evenals de kennis van de bewoners van enkele duurzame initiatieven en maatschappelijke ontwikkelingen. SLIM biedt een aantal pilot-projecten aan die gericht zijn op de aspecten energie, water, bouwen en voeding. Hiermee wil SLIM de aanwezige potentie voor zelfontwikkeling van de gemeenschap stimuleren en daarmee ook op termijn de leefbaarheid van de inwoners van Makkinga verduurzamen. SLIM wil onder andere een communicatie- en monitoringsysteem opbouwen in de vorm van een VeerkrachtIndex (VIX). Hiervoor wordt door de onderzoeksgroep van de Hanzehogeschool een enquête onder de bevolking van Makkinga verspreidt. De resultaten van de enquête zijn gebaseerd op een steekproef van 10 respondenten maar worden behandeld alsof de steekproef is afgenomen van 100 respondenten. Hierdoor kunnen de resultaten van deze enquête anders uitvallen dan de resultaten van de volledige, definitieve enquête. De resultaten van de enquête en dit rapport worden gebruikt als nul-meting voor toekomstige resultaten voor de VeerkrachtIndex.
De doelstelling van dit onderzoek is: ‘Betrouwbare informatie over de mate waarin sprake is van draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga alsmede advies over eventueel benodigd vervolgonderzoek of andere acties en of maatregelen zoals afgeleid uit de gevonden resultaten.’ In hoofdstuk 2 wordt aandacht besteedt aan waarom dit onderzoek is uitgevoerd. In het onderzoek staat de bereidheid van het dorp om samen te werken aan het initiatief ‘Duurzame Dorpen’ centraal. Evenals de kennis van de bewoners van enkele duurzame initiatieven en maatschappelijke ontwikkelingen. In de oriëntatie wordt ook duidelijk wat daarvan de sociale- en maatschappelijke, evenals de economische gevolgen zijn. In hoofdstuk 3 wordt de opzet van het onderzoek toegelicht. Het bevat de probleemstelling, de doelstelling, het praktijkdoel en de centrale vraag. In hoofdstuk 4 wordt de onderzoeksmethode beschreven. Hoofdstuk 5 bevat het resultaatgebruik. Tenslotte worden in hoofdstuk 6 en 7 een conclusie en een aanbeveling gegeven. De aanbevelingen zijn gericht op het zo goed mogelijk afwerken en uitvoeren van de definitieve enquête. In de bijlagen zijn de details van het onderzoek te vinden.
Het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte werkt samen met SLIM om de VIX te realiseren. Het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte heeft belang bij een duidelijk beeld van de veerkracht van Noord Nederland, waardoor lokale initiatieven
6
Onderzoeksrapport
2.
natuurontwikkeling. De wijze waarop dit gebeurt is door het delen van kennis over gebiedsontwikkeling, onderwijs en dit in praktijk bij elkaar brengen. Daarbij hoort ook toegepast onderzoek uitvoeren naar actuele vraagstukken en integraal denken en werken bevorderen. De doelgroepen bestaan aan de ene kant uit studenten, onderzoekers, lectoren en docenten, en aan de andere kant uit bedrijven en overheden.4 Het onderzoekscentrum wil weten hoe de bijzondere kwaliteiten van Noord Nederland versterkt kunnen worden. De contactpersoon voor dit onderzoek is Tineke van der Schoor.
Waarom dit onderzoek?
Het doel van deze inhoudelijke oriëntatie is inzicht in de aanleiding van het onderzoek en de betrokken partijen, waaronder de opdrachtgever en initiatiefnemer.
2.1
Aanleiding
Om antwoorden te vinden op de effecten van de wereldwijde transitievraagstukken hebben enkele Makkingaasters SLIM opgericht. Zij worden gesteund door het Ministerie van VROM, die de aanvraag voor de subsidie Maatschappelijke Organisaties en Milieu honoreerde en daarmee het driejarig project ‘transitie: bron voor lokale veerkracht’ faciliteit.2 SLIM wil een Veerkrachtindex (VIX) inzetten om lokale duurzaamheid op te zetten. SLIM heeft inmiddels een vijftal pilotprojecten geïntroduceerd.
2.2
Stichting Lokaal Ideaal Makkinga SLIM, Stichting Lokaal Ideaal Makkinga, is een stichting die bestaat uit een aantal initiatiefnemers die duurzaamheid in Makkinga op de kaart willen zetten. De stichting hoopt doormiddel van een aantal projecten op het gebied van voedsel- en energievoorziening het dorp een transitieproces op gang te brengen. SLIM stelt zich tot doel om dit transitieproces in de breedste zin en bottom-up op gang te brengen, te voeden en uit te dragen. SLIM wordt hierin ondersteunt door het Ministerie van VROM die de aanvraag voor de Subsidie Maatschappelijke Organisaties en Milieu honoreerde en daarmee het 3-jarig project ‘transitie: bron voor lokale veerkracht’ faciliteert.5 Het bestuur van SLIM bestaat uit voorzitter Jappie Sietsma, penningmeester Folkert Mulder en algemene leden Roel van Rossem, Mark Boudewijn en Eric Schrauwen.6
Betrokken partijen
Deze paragraaf beschrijft de verschillende betrokken organisaties en daarmee de voor het onderzoek relevante organisatieonderdelen. Er wordt toegelicht wat de probleemsituatie is en wat de relatie met de organisatie is. Kenniscentrum gebiedsontwikkeling Noorderruimte Het doel van het kenniscentrum is om samen met studenten, lectoren, docenten en professionals “een bijdragen te leveren aan de kennis over gebiedsontwikkeling in het Noorden”.3 Deze bijdragen bestaan uit duurzame oplossingen op het gebied van waterberging, recreatie en
SLIM heeft eerder een kwantitatief onderzoek in Makkinga laten uitvoeren in de vorm van een enquête. Deze enquête7 over de
4
Kenniscentrum gebiedsontwikkeling Noorderruimte SLIM, Stichting Lokaal Ideaal Makkinga 6 Conceptrapportplan groep 5, VMV3K Hanzehogeschool Groningen 7 Resultaten en conclusies enquête ‘’ Woonwensen’’ 5
2 3
Groep 5
SLIM, Stichting Lokaal Ideaal Makkinga Kenniscentrum gebiedsontwikkeling Noorderruimte
7
Onderzoeksrapport woonwensen in Makkinga bevat bruikbare informatie over het aantal huishoudens en inwoners, type woningen en huidige woonsituaties.
2.3
Afbakening onderwerp
Dit onderzoek richt zich op het achterhalen van het draagvlak voor samenwerking, gericht op een leefbaar Makkinga. Een enquête is ontwikkeld om dit draagvlak te onderzoeken. Uiteindelijk zal een driejarige VIX worden ingezet om de lokale duurzaamheid weer op te meten. Dit onderzoek is van onderop gestart, want de bewustwording moet vanuit de inwoners zelf komen (bottum-up). Onderzocht wordt of men bereid is om zelf energie te steken in verduurzaming, omdat op deze manier getoetst kan worden wat het draagvlak van samenwerking is. SLIM wil effecten meten vanaf de inspanningsfase in het begin. SLIM wil effecten meten vanaf de inspanningsfase in het begin.8 Voor meer informatie over Makkinga wordt u doorverwezen naar bijlage 1 waarin het Onderzoeksplan weergeven is.
8
S.L.I.M, Dorpsbelangen geïnterviewd op 11-03-2011
8
Groep 5
Onderzoeksrapport
2. Wat wordt er feitelijk al ondernomen of is gepland door de individuele Makkingaster op dit gebied?
3. Opzet van het onderzoek Dit hoofdstuk gaat over de opzet van het onderzoek hierin wordt begonnen met de centrale vraag binnen dit rapport. Ook omvat dit hoofdstuk de deelvragen, de doelstelling en het praktijkdoel.
3.1
3. In hoeverre is sprake van bereidheid om mee te werken aan lokale initiatieven op het vlak van bovenstaande deelvragen, als daar een collectieve inspanning voor nodig is?
Centrale vraag
4. Welke adviezen en aanbevelingen kunnen aan SLIM en aan het Kenniscentrum Gebiedontwikkeling NoorderRuimte worden gegeven zoals afgeleid uit de gevonden resultaten?
De centrale vraag voor het onderzoek luidt als volgt: 'Wat is de beleving van Makkingaasters bij het begrip ‘duurzaamheid’ alsmede hun persoonlijke rol daarin en wat is de bereidheid om meer actief bij te dragen aan een duurzaam en leefbaar Makkinga met betrekking tot energie, voedsel en arbeid en welk advies kan worden gegeven aan de opdrachtgever gelet op de gevonden resultaten?'
Op basis van de centrale vraag en de deelvragen die centraal staan in dit rapport is de enquête ontwikkeld. Voor de enquête wordt u doorverwezen naar bijlage 2.
Het vraagtype van de centrale vraag is een open- en adviserende vraag. Het is een open vraag omdat er meerdere maatregelen bedacht kunnen worden op de vraag. Het is een adviserende vraag omdat de centrale vraag resulteert in richtlijnen die men dient te hanteren willen zij de veranderingen rond duurzaamheid doorzetten in samenwerking met de inwoners van Makkinga.
3.2
Groep 5
3.3
Doelstelling en praktijkdoel
In deze paragraaf wordt duidelijk wat de doelstelling en het praktijkdoel van het onderzoek zijn. Het onderzoeksdoel is: ‘Betrouwbare informatie over de mate waarin sprake is van draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga alsmede advies over eventueel benodigd vervolgonderzoek of andere acties en of maatregelen zoals afgeleid uit de gevonden resultaten.’
Deelvragen
Vanuit de Centrale vraag zijn een aantal deelvragen ontwikkeld: 1. In welke mate is bij de Makkingaasters sprake van kennis van en inzicht in zaken als duurzaamheid, zelfvoorzieningsmogelijkheden, gezondheid en mogelijkheden tot het creëren van werk, alsmede het belang hiervan?
Het praktijkdoel van de opdrachtgever voor het onderzoek is: ‘Het beschikken over meer betrouwbare en gekwantificeerde informatie over de bereidheid van inwoners en ondernemers om mee te werken aan een duurzaam en leefbaar Makkinga. Zodat het kenniscentrum
9
Onderzoeksrapport Noorderruimte goed onderbouwde beleidsadviezen al dan niet gekoppeld aan verder onderzoek kan geven.’ De opdrachtgever is Tineke van der Schoor, onderzoekontwikkelaar bij het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling Noorderruimte. De opdrachtgever wil de mening van de Makkingaasters achterhalen over wat de beleving is op het transitietijdperk waarin we ons bevinden ten aanzien van duurzaamheid alsmede hun persoonlijke rol daarin. Deze informatie is verkregen door middel van een pilot-enquête in Makkinga. De pilot-enquête is verbeterd tot een definitieve enquête, zodat een volgend onderzoeksteam deze laatste enquête uit kan zetten in de gewenste aantallen. De voorwaarde voor bruikbare resultaten is dat de enquête bij een representatieve groep moet worden afgenomen. Op verzoek van de opdrachtgever hebben de onderzoekers voorafgaand aan de enquête een gesprek met de initiatiefnemers van Makkinga gehad, waaruit de eisen en de wensen van de initiatiefnemers duidelijk zijn geworden. De eisen en wensen zijn verwerkt in de enquête. De uitkomsten van de pilot-enquête zijn verwerkt in SPSS. De opdrachtgever wil door middel van de enquête, te weten komen wat de kennis, belangstelling en actiebereidheid is als het gaat om samenwerken aan de ontwikkeling van het gebruik van lokale energiebronnen van de Makkingaasters.
10
Groep 5
Onderzoeksrapport
Dit is op basis zijn van energie, voedsel of arbeid. Ook is er deskresearch*10 en literatuuronderzoek*11 uitgevoerd.
4. Onderzoeksontwerp In dit hoofdstuk wordt onder andere het onderzoeksontwerp beschreven en beantwoord. Om dit onderdeel af te sluiten zal er tenslotte duidelijk worden gemaakt hoe de gegevens uit het onderzoek worden verwerk en geanalyseerd.
4.1
Groep 5
4.2
Populatie en Steekproef
De definitieve enquête voor het onderzoek betreft slechts een deel van de totale steekproef van 1.040 inwoners in Makkinga. Er wordt een steekproef gehouden zodat de bruikbaarheid, validiteit en betrouwbaarheid zo hoog mogelijk is. De pilot-enquête die is afgenomen valt niet onder een categorie steekproeven omdat dit een pilot-enquete was om te testen of de enquête wel bruikbaar is in Makkinga. De onderzoekers hebben de respondenten gevraagd om zorgvuldig naar de duidelijkheid en begrijpelijkheid van de proefenquête te kijken om deze vervolgens te beoordelen.
Inrichting onderzoek
Het soort onderzoeksontwerp dat wordt gebruikt tijdens het onderzoek is een Empirisch- Analytisch,- (kwantitatief*9) onderzoek. Dit onderzoek is gericht op Makkinga, waarbij rationeel met de uitkomsten wordt omgegaan. Er is een pilot-enquête afgenomen onder de inwoners van het dorp.
Voor de enquête die wordt uitgezet voor de nul-meting wordt er gebruik gemaakt van cluster sampling. Om de validiteit, bruikbaarheid en betrouwbaarheid te vergroten is het van belang dat van elk deel in Makkinga inwoners hun mening kunnen geven in de enquête. Cluster sampling kan vertaald worden als het opdelen van Makkinga. Makkinga wordt opgedeeld in clusters waarna uit de verschillende clusters inwoners a-select worden geselecteerd en ondervraagd. Alle geselecteerden worden ondervraagd. Aangezien een zo nauwkeurig mogelijk resultaat nodig is om de validiteit en betrouwbaarheid te vergoten, is besloten om een absolute minimum van 100 respondenten vanuit de enquêtes (gebaseerd op een verwachte respons vanuit 430 huishouden) te
Door middel van een gesprek met SLIM en Dorpsbelang is een pilotenquête ontwikkeld. Conclusies en informatie uit het gesprek zijn rechtstreeks verwerkt in de enquêtes. Veertien inwoners van Makkinga zijn benaderd met de vraag of zij wilden meewerken aan de pilotenquête. Twee onderzoekers zijn langs de deuren gegaan om de pilotenquête persoonlijk te overhandigen. Gevraagd is of de bewoners wilden meewerken aan het onderzoek. De enquête is een uur later weer opgehaald door de studenten. Door deze manier van verspreiden is een hoge respons van 71 % bereikt. Hierdoor is er een goed en duidelijk beeld hoe de inwoners van Makkinga de enquête ervaren. De enquête meet het nulpunt van de Makkingaasters op het gebied van bereidheid, kennis en de samenwerking op het gebied van duurzaamheid.
*10 Deskresearch is onderzoek doen naar al beschikbare gegevens ten behoeve van een probleemstelling. Encyclo, online encyclopedie. *11 Literatuuronderzoek is het doen van een studie op basis van de inhoud van wetenschappelijke literatuur en andere documenten. Encyclo, online encyclopedie.
*9 Kwantitatief onderzoek biedt cijfermatig inzicht en geeft veelal antwoorden op vragen die in termen van hoeveelheid kunnen worden uitgedrukt. (RIGHT Marktonderzoek, Kwantitatief onderzoek.
11
Onderzoeksrapport ontvangen. De respondenten die betrokken zijn bij het enquêteren zijn 18 jaar of ouder en moeten inwoners van Makkinga zijn.
-
4.3
-
Dataverzameling
Voordat de definitieve enquête zal worden verspreid, worden de respondenten op de hoogte gesteld van de aanwezigheid van de onderzoekers in Makkinga. Dit gebeurd (waarschijnlijk) door middel van een aankondiging in de KerMoBri die aan elke inwoner wordt gestuurd. Hierdoor krijgt elke inwoner een gelijke kans om zijn mening te geven over de verduurzaming van hun dorp. Enkele studenten gaan de definitieve enquêtes verspreiden over Makkinga. Zij gaan langs de deuren om de enquête persoonlijk te overhandigen en vragen de bewoners of zij willen meewerken aan het onderzoek. De enquête zal dan een paar dagen later weer worden opgehaald door de studenten. Als het onderzoek eenmaal is afgenomen dan worden de respondenten ook nog naar vrije keuze ingeloot en maken zij kans op een presentje als dank (afhankelijk van het budget en sponsoring).
4.4
Analyseren Onderzoek
De gegevens uit de proef- en definitieve enquête worden geanalyseerd met SPSS. SPSS is een statisch computerprogramma dat wordt gebruikt voor statistische doeleinden met name in de sociale wetenschappen. Er is gekozen om een kwantitatief onderzoek af te nemen. Aan de hand van de wensen van de opdrachtgever worden de volgende meetniveaus toegepast: Nominaal meetniveau: de mogelijke scores bieden slechts een keuze uit een aantal categorieën, waarbij geen volgorde aanwezig is (voorbeeld: geslacht);
12
Groep 5
Ordinaal meetniveau: de metingen op ordinaal meetniveau kennen een natuurlijke ordening. De volgorde is logisch en duidelijk maar de verschillen zijn niet interpreteerbaar; Ratio meetniveau: de getallen waar mee worden gewerkt hebben een natuurlijk nulpunt. Voorbeeld hiervan is het rekenen met geldbedragen.
Onderzoeksrapport
Groep 5
5.2 Respons
5. Resultaten
Van de ondervraagden was 71 % bereid om de enquête in te vullen. Dit zal betekenen dat er met de nulmeting die in de toekomst wordt uitgevoerd van de 430 geënquêteerde huishoudens in Makkinga er ongeveer 300 enquêtes terug verwacht worden.
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. Er is een proefenquête in Makkinga uitgezet over 14 respondenten. In de resultaatverwerking is er vanuit gegaan dat de resultaten statistisch betrouwbaar zijn. Dit betekent dat wordt uitgegaan van een valide onderzoek waar aan 140 respondenten hebben meegewerkt. Dit om voor een representatief resultaat te zorgen op basis van gelegde verbanden. In bijlage 3 is de enquête weergegeven waaruit de resultaten zijn verwerkt.
5.3 Resultaten enquête De resultaten van de enquête zijn weergegeven in bijlage 7. In deze paragraaf zijn de opvallende feiten van de onderzoeksresultaten weergegeven
5.1 Resultaatgebruik De meeste ondervraagden hadden geen kennis van de initiatieven van SLIM. Het grootste gedeelte van de respondenten heeft interesse in heet water uit eigen zonnecollectoren en de aankoop van lokale producten. De interesse in de overige initiatieven was laag. In het initiatief elektrische motorcross is geen interesse getoond. Echter hebben de inwoners van Makkinga wél aangegeven dat zij meer informatie willen over de stroom van een biovergister. (zie grafiek 1.1 Informatie aanvraag lokale projecten).
Uit het onderzoek zullen verdere onderzoeken voortvloeien via het Kenniscentrum Noorderruimte. Het resultaat dat dit onderzoek oplevert wordt gebruikt voor de VIX. Het resultaat is een passende enquête die voor de VIX gebruikt kan worden. De VIX is geïntroduceerd in het kader van het VROM-project van SLIM. De VIX is de uitkomst van een enquête die per kwartaal aan een vast panel in Makkinga wordt afgenomen en waarvan de uitkomst tegen de prijsontwikkeling van energie, grondstoffen en consumptiegoederen wordt afgezet. De VIX is opgestart met een ‘0-meting’ in Makkinga. De ‘0-meting’ wordt vergeleken met de enquêtes die vervolgens eens per kwartaal worden uitgezet onder een representatief panel dat uit de respondenten wordt samengesteld. Bij deze resultaten kan er worden gekeken of er in de tijd verschuivingen in kennis, bereidheid, beeldvorming, plannen en acties zijn opgetreden. Per kwartaal verschijnt een beschouwend artikel over de VIXontwikkeling in het zeer goed gelezen dorpsblad KerMoBri.
Grafiek 1.1 Informatie aanvraag lokale projecten
13
Onderzoeksrapport Geen van de respondenten is in het bezit van een pelletkachel. De kennis van de pelletkachel is laag, wel werd door 20 % van de ondervraagden informatie gevraagd over de pelletkachel. Door 30 % van de ondervraagden is er interesse getoond om een actieve bijdrage te leveren waarbij snoei- en resthout tot pellets kan worden verwerkt en geschikt wordt gemaakt voor lokaal gebruik.
Groep 5
projecten. In de toekomst wordt aangeraden om voor verbanden om de leeftijdscategorieën bij de projecten te blijven betrekken. 2. Welk verband is er tussen de bereidheid om over te stappen op een vorm van lokale energie en de soort woning waarin de inwoners van Makkinga wonen? Er is een verband gelegd tussen deze variabelen om te meten of bewoners van een koop- of huurhuis meer of minder bereid zijn om over te stappen op lokale energievoorziening. Op deze manier kan SLIM gericht informatie verstrekken aan de inwoners.
Het grootste deel van de populatie heeft zijn of haar huis geïsoleerd en scheidt zijn afval. Opvallend was dat 20 % van de ondervraagden er bij heeft geschreven dat zij nooit afval op straat gooit. Van de inwoners van Makkinga kent 80 % de column ‘Dorpsleven’ in de dorpskrant KerMoBri .
Maar liefst 70% Van de inwoners die in een koophuis wonen is geïnteresseerd om over te stappen op een vorm van lokale energie mits dit niet teveel gedoe geeft. 25% Van de inwoners die in een huurhuis wonen, heeft ook aangegeven dat zij geïnteresseerd zijn mits dit niet teveel gedoe geeft.
5.4 Verbanden Eerst zijn verschillende verbanden gelegd tussen de uitkomsten van de enquête. In deze paragraaf wordt per verband uitgelegd waarom dit verband gemaakt is en wat hiermee kan worden gedaan. In bijlage 5 zijn de exacte cijfers te vinden.
3. Welk verband is er tussen de interesse in een pelletkachel en de mate van kennis van de inwoners van de pilot-projecten van SLIM? Er is een verband gelegd tussen deze variabelen om te meten of mensen die meer kennis hebben van de pilot-projecten ook meer interesse hebben in een pelletkachel. Dit wordt onderzocht door te meten of er interesse is in andere duurzame initiatieven in Makkinga, bijvoorbeeld het project “Duurzame Dorpen”.
1. Welk verband is er tussen de leeftijdscategorie van de inwoners van Makkinga en de interesse in de pilot-projecten van SLIM? Er is een verband gelegd tussen de leeftijdscategorie en de interesse in de pilot-projecten van SLIM. Omdat het voor SLIM van belang is in welke leeftijdscategorie er meer interesse is bij de pilot-projecten. Zo kunnen zij gericht informatie verstrekken.
Uit de resultaten kan er worden geconcludeerd dat de inwoners van Makkinga die niet geïnteresseerd zijn in de pelletkachel ook over weinig kennis beschikken over de lokale projecten (zie grafiek 1.3 Kennis over Pelletkachel). Wellicht dat voorlichting over de lokale initiatieven de interesse in pelletkachels kan verbeteren.
Er kan worden geconcludeerd dat de inwoners van Makkinga uit de leeftijdscategorie 41 – 65 jaar het meest geïnteresseerd zijn in de lokale
14
Onderzoeksrapport
Groep 5
in pelletkachels (zie grafiek 1.2 Bereidheid om te verdiepen in de achtergronden van pelletkachels).
Grafiek 1.2 Kennis van pelletkachels
Grafiek 1.3 Bereidheid om te verdiepen in de achtergronden van pelletkachels
4. Welk verband is er over de hoogte van de energierekening en de bereidheid om zich te verdiepen in de achtergronden van pelletkachels? Er is een verband gelegd om te meten of mensen met een hoge energierekening ook meer ook bereid zijn om zich te verdiepen in pelletkachels. Dit wordt onderzocht door te meten of mensen die een hoge energierekening bewuster zijn van duurzame energie. De inwoners van Makkinga hebben aangegeven dat zij niet meer bereid zijn over te stappen op pelletkachels wanneer hun energierekening hoog is. Zelfs 40% van de ondervraagde met een lage energierekening heeft aangegeven dat zij wel bereid zijn om te verdiepen in pelletkachels. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de hoogte van de maandelijkse energiekosten geen invloed heeft op de bereidheid om zich te verdiepen
15
Onderzoeksrapport
Groep 5
projecten van SLIM. Gemiddeld 40 % (deel C van de enquête) van de geënquêteerden zijn zich bewust van de vraagstukken met betrekking tot maatschappelijke ontwikkelingen. Tevens is uit vraag A2 van de enquête gebleken dat 20 % van de ondervraagden daadwerkelijk bereid is om mee te doen aan de initiatieven van SLIM. Alle gemiddelde scores zijn afgeleid uit de frequentietabellen van bijlage 6.
6. Conclusie Bij het lokaal initiatief dat in Makkinga is ontstaan onder de naam Stichting Lokaal Ideaal Makkinga (SLIM) staat leefbaarheid en de continuïteit van dit landelijke gebied centraal. In het onderzoek is de centrale vraag onderzocht door middel van het beantwoorden van de deelvragen.
Geadviseerd is om door Kenniscentrum Noorderruimte een vervolg onderzoek op te laten starten. Aanbevolen wordt om het onderzoek voort te laten zetten door studenten. Deze studenten zullen om de drie maanden een enquête uitzetten, verwerken en de nieuwe resultaten vergelijken met voorgaande resultaten. Daarmee kan gezegd worden dat de doelstelling is behaald.
In dit hoofdstuk wordt de centrale vraag beantwoordt. De centrale vraag van het onderzoek is als volgt: 'Wat is de beleving van Makkingaasters bij het begrip ‘duurzaamheid’ alsmede hun persoonlijke rol daarin en wat is de bereidheid om meer actief bij te dragen aan een duurzaam en leefbaar Makkinga met betrekking tot energie, voedsel en arbeid en welk advies kan worden gegeven aan de opdrachtgever gelet op de gevonden resultaten?'
Ook is een aanbeveling gedaan voor een andere actie. Wanneer uit de VIX blijkt dat er voldoende draagvlak ten opzichte van duurzame initiatieven is ontstaan, wordt aanbevolen om het initiatief “Duurzame Dorpen”ook in Makkinga op te starten. Ten tweede is advies gegeven aan SLIM en Dorpsbelang over hoe de nulmeting kan worden opgestart en hoe de resultaten kunnen worden verwerkt.
In de resultaatverwerking is er vanuit gegaan dat de resultaten statistisch betrouwbaar zijn. Dit betekent dat er wordt uitgegaan van een valide onderzoek waar 140 respondenten hebben meegewerkt. Dit om een representatief resultaat te maken op basis van verbanden. Beantwoording op de centrale vraag is gedaan door middel van een pilotenquête die is uitgezet in Makkinga. Als er vanuit wordt gegaan dat de resultaten statistisch betrouwbaar zijn, dan hebben de resultaten van het onderzoek geleid tot betrouwbare informatie over de mate waarin sprake is van draagvlak voor samenwerking, gericht op een duurzaam en leefbaar Makkinga. Uit de pilot-enquête is gebleken dat gemiddeld 60 % (vraag A2 enquête) van de ondervraagden geïnteresseerd is in de initiatieven en de pilot16
Onderzoeksrapport
7.
Groep 5
Opstarten nulmeting Er wordt aanbevolen om een aankondiging van de enquête te schrijven in de plaatselijke dorpskrant de KerMoBri. Er wordt aangeraden om in dit stukje te schrijven over waarom er een enquête wordt uitgezet, door wie deze enquête is mogelijk gemaakt en wat er met de resultaten wordt gedaan.
Aanbeveling
In dit hoofdstuk wordt een advies gegeven aan de opdrachtgever, Kenniscentrum Noorderruimte, SLIM en Dorpsbelang. Aan de opdrachtgever, Kenniscentrum Noorderruimte wordt een advies gegeven hoe zij dit onderzoek kunnen uitbreiden en voortzetten. Aan SLIM en Dorpsbelang wordt advies gegeven hoe zij de nulmeting voor de VIX kunnen opstarten en hoe zij de resultaten kunnen verwerken.
Aan de hand van de conclusies (hoofdstuk zes) gebleken dat gemiddeld 60 % (vraag A2 enquête) van de ondervraagden geïnteresseerd is in de initiatieven en de pilot-projecten van SLIM. Hier ligt voor SLIM de mogelijkheid om doormiddel van voorlichting en promotie, dit percentage in de toekomst te verhogen. Het gemiddelde onder de geënquêteerden zijn zich bewust van de vraagstukken met betrekking tot maatschappelijke ontwikkelingen ligt huidig op 40%. De taak van SLIM om wederom door bewustmaking dit getal in de toekomst te laten verhogen. Het effect van deze bewustwording zal er hopelijk toe leiden, dat de bereidheid van bewoners van Makinga om mee te doen aan de initiatieven van SLIM hoger zal worden dan de huidige 20%. Alle gemiddelde scores zijn afgeleid uit de frequentietabellen van bijlage 6.
Kenniscentrum Noorderruimte Er wordt aanbevolen aan Kenniscentrum Noorderruimte om het onderzoek voort te laten zetten door een andere groep studenten. Door SLIM en Dorpsbelang wordt een VIX opgestart, deze zal bestaan uit een monitoring die wordt uitgevoerd middels een driemaandelijkse enquête. Er wordt aanbevolen om voor elke periode een groep studenten en een vast panel aan te stellen die deze enquête uit gaan zetten en verwerken. Met het verwerken wordt bedoeld het verwerken van de onderzoeksresultaten en deze vergelijken met de voorgaande resultaten. Ten tweede wordt er een aanbeveling gedaan aan Kenniscentrum Noorderruimte met betrekking tot “Duurzame Dorpen”. Als er draagvlak is ontstaan in Makkinga ten opzichte van duurzame initiatieven door het uitvoeren van de VIX wordt er aanbevolen om het initiatief “Duurzame Dorpen” ook in Makkinga op te starten.
Er wordt door de onderzoekers een digitale versie van de enquête geleverd aan SLIM en Dorpsbelang. Er wordt geadviseerd om een de enquête te verspreiden over de helft van de huishoudens in Makkinga. Met de helft van de huishoudens wordt bedoeld dat er van elke straat 50 procent van de huizen wordt ondervraagd, dit om zo een valide onderzoeksresultaat te krijgen. Dit zijn 215 huishoudens, er wordt voor dit aantal gekozen om zo een representatief onderzoeksresultaat te krijgen. Van de 215 geënquêteerde huishoudens wordt er verwacht dat er 100 enquêtes terug worden ontvangen. Deze verwachting is gebaseerd op de
SLIM en Dorpsbelang In deze paragraaf wordt weergegeven hoe SLIM en Dorpsbelang de nulmeting van de VIX kan opstarten en hoe de resultaten van deze nulmeting kan worden verwerkt.
17
Onderzoeksrapport pilot-enquête die is uitgevoerd en de vergelijking met eerder uitgezette enquêtes in Makkinga.
Groep 5
weergegeven. De website richt zich met name op lokale initiatieven richting energie op het Noordelijk platteland. De onderzoekers hebben een facebookpagina “Kansen in Makkinga”opgericht om de belevingen en activiteiten van SLIM te delen met geïnteresseerden. Er wordt aanbevolen om deze pagina over te dragen aan de volgende onderzoeksgroep en aan SLIM zelf om de initiatieven van SLIM te verspreiden en te delen met andere initiatiefnemers op het Noordelijk platteland. Zo worden mensen gestimuleerd en geïnspireerd op het gebied van lokale initiatieven in Makkinga.12
Uit de pilot-enquête is gebleken dat de inwoners van Makkinga meer bereid waren om de enquête in te vullen nadat er aan de deur werd uitgelegd waarom de enquête werd afgenomen en wat er met de resultaten werd gedaan. Daarom wordt er geadviseerd om bij elk huishouden de enquête persoonlijk af te leveren en er een persoonlijke toelichting bij te geven. Hierbij wordt ook geadviseerd om te vertellen wanneer de enquête wordt opgehaald en waar deze kan worden ingeleverd.
Resultaatverwerking Er wordt aanbevolen om de resultaten van de enquête te verwerken in het statistiek programma SPSS. Er staat een digitaal codeboek klaar dat gebruikt kan worden voor de resultaatverwerking voor de enquête “Kansen in Makkinga”. Per enquêtevraag kunnen de antwoorden worden gecodeerd. Het codeboek kan digitaal worden aangeleverd door de onderzoekers. In bijlage 2 staat de vertaling van het nieuwe codeboek. Er wordt aanbevolen om frequentietabellen te maken per afgenomen vraag en deze te verwerken in een overzichtelijk rapport. Er wordt aanbevolen om verbanden te leggen van een aantal uitkomsten die in de toekomst bruikbaar kunnen zijn voor de nulmeting van de VIX. De volgende verbanden worden aanbevolen:
Er wordt geadviseerd om de geënquêteerden twee dagen de tijd te geven om de enquête in te vullen, dit om de respons zo hoog mogelijk te maken. Na deze twee dagen wordt er aangebeld bij de betreffende huishoudens en worden de ingevulde enquêtes opgehaald. Er wordt aanbevolen om ook een inleverpunt in Makkinga te creëren. Er wordt aanbevolen om dit inleverpunt te maken bij een punt waar veel inwoners komen bijvoorbeeld bij de plaatselijke supermarkt Troefmarkt. Er wordt geadviseerd om de enquête te laten verspreiden door studenten of door andere mensen die niet in Makkinga wonen. Dit om een onafhankelijk onderzoek resultaat te krijgen.
1.
Welk verband is er tussen de leeftijdscategorie van de inwoners van Makkinga en de interesse in de pilot-projecten van SLIM? 2. Welk verband is er tussen de bereidheid om over te stappen op een vorm van lokale energie en de soort woning waarin de inwoners van Makkinga wonen?
Facebook Kenniscentrum gebiedsontwikkeling Noorderruimte is al enige tijd bezig met projecten die vergelijkbaar zijn met de projecten van SLIM die zij onlangs hebben opgestart. Tineke van der Schoor leidt onderzoeken naar “Duurzame Dorpen” en laat hier heel Nederland van weten door middel van social media. Er is een facebookpagina van “Duurzame Dorpen” opgericht waar informatie en belevingen over lokale initiatieven wordt
12
De facebookpagina is bezoeken via: facebook.com, onderzoekers “Kansen in Makkinga”
18
Onderzoeksrapport 3. Welk verband is er tussen de interesse in een pelletkachel en de mate waarin de inwoners op de hoogte zijn van de pilot-projecten van SLIM? 4. Welk verband is er over de hoogte van de energierekening en de bereidheid om zich te verdiepen in de achtergronden van pelletkachels? Deze verbanden worden aan bevolen om verschillende redenen. Allereerst om gericht informatie te kunnen verstrekken aan de inwoners. Ten tweede om te meten of er interesse is in andere duurzame initiatieven in Makkinga. En om te meten of mensen die een hoge energierekening hebben bewuster zijn van duurzame energie. Er wordt geadviseerd om de enquête om de 6 maanden uit te zetten en de resultaten op dezelfde manier te verwerken en deze om te zetten in de VIX.
19
Groep 5
Onderzoeksrapport
Groep 5
Internet • SLIM, Stichting Lokaal Ideaal Makkinga. Geraadpleegd op 1-022011 via www.slimmakkinga.nl • Ecomunitypark, geraadpleegd op 01-02-2011 via: http://www.ecomunitypark.com/concept • Statline (CBS), Kerncijfers wijken en buurten 2004 – 2010 Makkinga. Geraadpleegd op 17-02-2011 via http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70904 ned&10,9-11,21-22,147149&D2=1284-1285,1288&D3=l&HDR=T&STB=G1,G2&VW=T • VVV Makkinga: Geraadpleegd op 1-02-2011 via: http://www.vvvmakkinga.nl/index.php?page=voorzieningen • RIGHT Marktonderzoek, Kwantitatief onderzoek. Geraadpleegd op 03-03-2011 via http://www.rightmarktonderzoek.nl/methodenonderzoek/kwantitatief-onderzoek.aspx) • Encyclo, online encyclopedie. Geraadpleegd op 3 maart 2011 via http://www.encyclo.nl/begrip/Deskresearch) • Statline (CBS), Kerncijfers wijken en buurten 2004 – 2010 Makkinga. Geraadpleegd op 17-03- 2011 via http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70904 ned&D1=0,9-11,21-22,147149&D2=1284-1285,1288&D3=l&HDR=T&STB=G1,G2&VW=T • Digitale Encyclopedie: geraadpleegd op: 03/03/2011 via: http://www.encyclo.nl/begrip/betrouwbaarheid • Energie Vergelijken, geraadpleegd op: 03/03/2011 via: http://www.energievergelijken.info/kennis/opwekken/duurzame energie.php
Literatuurlijst Rapporten • Orientatieopdracht duurzame dorpen, groep 5 VMV3K, Hanzehogeschool. Geraadpleegd op 02-03-2011, via www.helo.hanze.nl • Notulen vergadering 10/02/2011: duurzame dorpen, met Tineke van der Schoor • Projectplan Transitie: bron voor lokale veerkracht 21 juni 2010, SLIM, Stichting Lokaal Ideaal Makkinga. Geraadpleegd op 02-032011 via www.slimmakkinga.nl • Duurzaamswoude. Geraadpleegd op 02-03-2011, via Gasterra_transitie_jaarprijs_duursaamswoude.pdf • Coalitieakkoord Gemeente Ooststellingwerf 2010-2014 geraadpleegd op 02-03-2011. • Gemeente Op Maat Ooststellingwerf (CBS), 2009. Geraadpleegd op 17 februari 2011 via http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/0B3139B6-AB55-4B00-A6ABE7AE91A3DCC9/0/Ooststellingwerf.pdf • Projectplan GasTerra Transitie Jaarprijs 2010 via http://www.duurzamedorpen.nl/ geraadpleegd op 03-03-2011 Boeken • Wat is onderzoek?, tweede editie. Nel Verhoeven. 2007 • Onderzoek met SPSS en Excel, tweede editie. Johan Smits & Ronald Edens. 2009 Pearson Education Benelux Amsterdam.
20
