KANS juni 2013
‘Hier bij het Leger des Heils heb ik de vrijheid’ Henk Loohuis (66) met zijn hond Royke
1
2
KANS juni 2013
KANS juni 2013
KANS NR.2 juni 2013
cover Henk Loohuis
Henk Loohuis (66) werd dakloos toen zijn woonwagen afbrandde. Na vijf jaar zwerven woont de Maastrichtenaar in een wooncontainer van het Leger des Heils. Hier kan hij zijn eigen gang gaan. Friet bakken, modelwoonwagens knutselen en oud ijzer verzamelen met hond Royke. Fotografie cover Linelle Deunk Tekst Ellen Weber
‘Tosti?’ Henk, zijn fleecetrui omgeknoopt als een schort, houdt het zelf geknutselde hek open om Jolijn de Jong binnen te laten. Royke springt tegen de woonbegeleider van het Leger op, die de hondenbakken met koekjes en ham ontwijkt en op de bank gaat zitten. Na vijf jaar op straat was het lastig om haar te vertrouwen, maar inmiddels vindt Henk het prima dat Jolijn wekelijks ‘een tas koffie’ komt drinken in zijn volgestouwde surrogaatcaravan. Kunstgebit Henk groeide op in het woonwagenkamp, zijn moeder was een Sinti-zigeuner. Als tienjarig jongetje moest de Maastrichtenaar kolen rondbrengen en kloostertuinen schoffelen. Naar school is hij nooit geweest; lezen en schrijven kan hij niet. Jolijn beheert zijn rekeningen en spoort hem aan om toch maar eens wasmiddel te gebruiken. ‘En Henk, waar is je kunstgebit?’, vraagt Jolijn. Henk: ‘Dat moet ik nog zuiver maken.’ Terwijl hij zijn kapotte pijp aansteekt,
vertelt Henk hoe hij zelf zijn laatste tand trok: een touwtje van zijn kies naar de brommer en dan gas geven. ‘Ja, ja’, zegt Jolijn. Twee vogelkooien, een aquarium met goudvissen; Henk woonde hier nog geen week of hij had al huisdieren. Daarnaast knutselt de dierenvriend woonwagens op modelformaat, van vuurwerkstokjes die hij op straat vindt. Maar wat hij het liefst doet, is door Maastricht struinen met zijn hond. ‘Ik speur afvalcontainers af naar oud ijzer en koperkabels. Van de opbrengst kan ik weer een pakje shag kopen.’ Vloerverwarming Henk moet er niet aan denken om in een gewoon huis te wonen. ‘Wat moet ik met al die ruimte?’ Zo’n container van tien vierkante meter is tenminste knus. ‘Ik zit hier prima. Op de dagopvang kom ik niet tot rust. Hier heb ik de vrijheid om een hondje te hebben. Ik bak friet in mijn minifriteuse en heb zelfs vloerverwarming. Wat heb ik nog meer nodig?’
4
De voor- en nadelen van het Leger des Heils in je wijk.
9
4
9
Wie zorgt er straks voor Minoes?
10
Het Leger des Heils zoekt mensen die jongeren in hun eigen gezin kunnen opvangen.
10
12
Schuldhulpmaatjes voorkomen huisuitzettingen. ‘Ik haal even de schaamte van hun schouders.’
12
16
24
16
Van de harde straat naar verbroedering op het voetbalveld.
24
Geef Bart zijn dagelijkse pijpjes “wit” en voor hem is het leven goed zoals het is.
Verder: P18 De activiteiten van het Leger des Heils in Indonesië P20 Ruim 18.000 mensen maakten in ons land in 2012 gebruik van de maatschappelijke opvang van het Leger P22 Unieke kunstwerken, gemaakt door cliënten.
3
4 Verslaafdenopvang in Heerlen: weerstand én participatie in de wijk KANS juni 2013
KANS juni 2013
5
Leo, cliënt van het Leger des Heils, in de Heerlense wijk MolenbergDe komst van een ver-
slaafdenopvang in een wijk stuit vaak op weerstand. Ook in de Heerlense wijk Molenberg was het verzet aanvankelijk groot. Maar in een andere wijk, Vrieheide, waar daklozen in een gewone huurflat komen te wonen, wordt het Leger des Heils met open armen ontvangen. Hoe slaat weerstand om in acceptatie, of zelfs participatie? ‘We doen in deze flat wat vroeger vanzelfsprekend was in een dorp: op elkaar letten.’
De komst van een verslaafdenopvang in een wijk stuit vaak op weerstand. Ook in de Heerlense wijk Molenberg was het verzet aanvankelijk groot. Maar in een andere wijk, Vrieheide, waar daklozen in een gewone huurflat komen te wonen, wordt het Leger des Heils juist met open armen ontvangen. Hoe slaat weerstand om in acceptatie, of zelfs participatie? ‘We doen in deze flat wat vroeger vanzelfsprekend was in een dorp: op elkaar letten.’ fotografie Frank Ruiter Tekst ellen weber p één van de mooiste plekken van Heerlen, in de wijk Molenberg, staat een zogeheten Domus van het Leger des Heils. Naast de kerk, in een voormalig kloosterpand, wonen sinds 2009 twintig drugs- en alcoholverslaafden met psychische problemen.
Zeventien mannen en drie vrouwen hebben hier een veilig thuis gevonden in de buurt van een ggz-instelling en supermarkt met goedkope blikken bier. Driemaal daags wandelen ze de heuvel af naar de methadonverstrekking, door boomrijke lanen met prachtige huizen.
De komst van de Domus stuitte aanvankelijk op weerstand. Of, zoals een buurvrouw het formuleert: ‘De eerste overval was op 19 maart 2008’, toen de plannen bekend werden. Het bejaarde echtpaar woonde net een half jaar in hun levensloopwoning, toen ze hoorden dat hun achtertuin
zou gaan grenzen aan de achtertuin van een 24-uursopvang. ‘We betalen duizend euro huur per maand!’ Een spuit Wilma Simonis, die een moderne villa bewoont aan de idyllische wandelroute naar de methadon-
voorziening, was bang voor waardevermindering van haar huis. ‘Er lopen toch opeens mensen door mijn buurt die hier niet thuishoren.’ Ook buurtbewoners met jonge kinderen waren bang. Wat als mijn dochter bij het buitenspelen een spuit aanraakt? Of als er hoertjes of zedendelinquen-
ten komen? Tijdens de informatiebijeenkomst lopen de gemoederen zo hoog op dat toenmalig manager Evert Dijkstra onder politiebegeleiding moet worden afgevoerd. Ype-Jan Bekkering, die tegenover de kerk woont, relativeert. ‘Niet alle argumenten die buurtbewoners aan-
6
KANS juni 2013
KANS juni 2013
Twee cliënten
(die niet met hun naam genoemd willen worden)
met hun hond Bull.
Toen wilden we een terminaal zieke kankerpatiënt niet op straat laten doodgaan.’ Buurtbarbecue Inmiddels zit de Domus er vier jaar. ‘Achteraf gezien valt de overlast mee’, zegt Wilma Simonis. ‘Als ze rotzooi in mijn tuin gooien, bel ik meteen. Wanneer ik voor het laatst gebeld heb? Hm, toch alweer een hele tijd geleden.’ Ype-Jan Bekkering, die vanaf het begin ‘laat maar komen’ riep, ziet af en toe een schreeuwende verslaafde voorbij lopen, maar daar heeft hij geen problemen mee. ‘Het Leger des Heils doet er alles aan om contact te maken met de buurt. Flyers, bijeenkomsten, rondleidingen. Op Kerstavond was er een zanger en de buurtbarbecue was erg gezellig. De grootste tegenstanders waren overigens niet van de partij.’
droegen, sneden hout. Zo klaagden ze over zwerfafval, terwijl de Domus er nog niet eens zat.’ Klachtenboekje Ondanks de weerstand kwam de opvang er toch. Omwonenden kregen een flyer in de brievenbus met telefoonnummers van de wijkagent en de Domus, zodat ze bij overlast konden bellen. Ook richtte manager François Backes een klankbordgroep op, waarin gemeente, politie en het Leger des Heils maandelijks om tafel gingen met wijkbewoners. Groepsleider Veronique Wouters hield een klachtenboekje bij. ‘Openheid staat bovenaan, we willen niets achterhouden.’
Bij de gemeente stroomden berichten binnen over wildplassende junks en zwerfvuil. François Backes liep zelf regelmatig een rondje door het lieflijke Limburgse landschap, maar kon nergens een urinerende verslaafde betrappen. En de bierblikken? ‘Niet van de Lidl, dus niet van onze cliënten.’ Maar hij begreep dat het nodig was om enige goodwill te kweken. Hij liet een Domusbewoner, gehuld in fleecetrui van het Leger des Heils, het park en het kerkplein schoonhouden met een prikstok. Om de negatieve geluiden in de gemeenteraad te sussen, nodigde hij alle fractievoorzitters uit voor een klankbordvergadering en gaf hij ze een rondleiding door
de Domus. Voor de wijkbewoners organiseerde hij een buurtbarbecue. François: ‘Het verbaasde me dat er relatief veel kinderen meekwamen. De beveiliging die ik had ingeschakeld, was niet eens nodig.’ Maar dan breekt er een brand uit in de Domus, als een bewoner benzine voor de slaapkamerdeur van een andere bewoner gooit. Een dag later informeert François Backes de buurt via de klankbordgroep. Tot zijn ontsteltenis kopt de regionale krant ‘Domus toch gevaarlijk. Verslaafde wordt in bodybag naar buiten gedragen’. Backes: ‘Maar dat had helemaal niks te maken met de brand; dat speelde zich een jaar eerder af.
Het bejaarde echtpaar uit de aangrenzende nieuwbouw is nooit op de uitnodigingen ingegaan. ‘Uit protest gaan we niet.’ De vrouw des huizes laat de brief zien, waarin ze tegen de verhurende makelaar klaagt over geluidsoverlast. ‘Met schrik en beven zien we de zomer tegemoet, als de ramen weer openstaan en die mensen in de tuin zitten.’ Gordijnen Aan de andere kant van Heerlen ligt de wijk Vrieheide. Hier geen vrijstaande villa’s, maar portiekflats met schotelantennes. Toen het Leger des Heils anderhalf jaar geleden een nieuwe Domus opende, kwam er geen enkel protest. ‘Nou, twee klachten dan’, geeft Veronique Wouters toe. Een overbuurman klaagde elke avond over de felle lampen binnen. ‘Nou, dan doen we toch gewoon de gordijnen dicht?’ Ook mopperde een buurtbewoner over de parkeerplaatsen, die altijd bezet waren omdat het personeel daar parkeert. En dus vroeg François Backes zijn teamle-
7
den een stukje verderop te parkeren. De verklaring voor de geringe weerstand? Strikte regels voor Domusbewoners. François Backes: ‘Als ze zich binnen goed gedragen, gaat het buiten ook goed.’ En zolang ze een dak boven hun hoofd hebben, houden de meeste bewoners zich op straat gedeisd. Woonbegeleider Henk Althof snapt wel dat veelplegers zich koest houden als ze een veilige plek hebben. ‘Ze hebben iets te verliezen: het alternatief is de straat. Sommige daklozen zijn na twee weken al zo verwend dat ze klagen als de douche bezet is. Of ze morren dat ze twee keer hetzelfde vlees krijgen, terwijl ze eerst uit de vuilnisbak aten.’ Weinig agressie Veel bewoners gaan naar de dagbesteding om te werken in de groenvoorziening. De paar euro die ze daarmee verdienen, is voldoende om in hun gebruik te voorzien. Zo reguleert het drugsgebruik zich vanzelf en dat geeft rust. Henk Althof vindt het een wonder dat er zo weinig agressie is. ‘Helemaal als je bedenkt dat hier 24 karakters wonen van de zwaarst mogelijke categorie drugsverslaafden. Je moet bedenken dat niemand hier vrijwillig verslaafd is geraakt: het zijn mensen die getekend zijn door verkrachting, incest of hun dronken vader zagen inhakken op hun moeder. Velen zijn op hun dertiende al begonnen met drugs.’ Jack Couvee van de politie Heerlen werkte jarenlang in het door drugsverslaafden geteisterde stationsgebied. Sinds er drie Domus-huizen zijn in Heerlen, heeft de agent de overlast van veelplegers zien afnemen in het centrum van de stad. Hij haalt het voorbeeld aan van een zwaar verslaafde vrouw die dagelijks tippelde en veel boetes had openstaan. Sinds ze in de Domus woont,
8
KANS juni 2013
KANS VOORJAAR 2013
9
Het Leger des Heils helpt, ook na uw overlijden
Tonny in zijn kamer in de Domus.
heeft ze geen nieuwe delicten meer gepleegd. ‘Ze heeft haar verslaving onder controle en tippelt niet meer.’ Koekjes In de jaren-zestig-flat schuin tegenover de Domus start het Leger des Heils een nieuw experiment: daklozen worden vanaf de straat direct in een appartement geplaatst, tussen gewone huurders. Zorg vindt op afstand plaats want er is steeds minder geld voor woonzorgvoorzieningen. De flat die François Backes samen met woonstichting Woonpunt uitkoos voor deze proef, kent een historie van inbraken en lastige huurders die uit hun woning zijn gezet. De woningbouwcorporatie zat met het gebouw in zijn maag, en de zittende bewoners zijn het gesodemieter zat. Het Leger des Heils werd met open armen ontvangen toen men voorstelde één appartement in te richten als gezamenlijke huiskamer met voorzieningen. Op een lijst konden flatbewoners aangeven of ze behoefte hadden aan een wijkverpleger of kapster. ‘Hierdoor voelen de huidige bewoners zich gehoord.
Met als gevolg dat ze harder rennen dan wij.’ Een van de buurvrouwen is bereid om voor koffie en koekjes te zorgen in de gezamenlijke woonkamer. En er zijn plannen voor een moestuin. De Domus-manager wijst naar een buurman die net komt aanlopen met twee grote honden. ‘Die man heeft al een burgerwacht opgezet.’ Zes appartementen zijn al bezet, binnenkort krijgen vijf andere cliënten hun sleutel. Woonbegeleider Henk Althof: ‘En wat merken we? Naast de elf cliënten die we plaatsen, klopten er nog eens vijftig mensen bij ons aan. In deze wijk gaat veel ellende schuil achter de voordeur.’ Een buurvrouw die met haar dochtertje op de betonnen vloer woont, konden ze helpen aan een tweedehands bankstel. François Backes: ‘Het Leger des Heils kan niet alles alleen oplossen. We moeten het samen doen met andere instanties. En met de buurt. We willen niet alles als hulpverlener bepalen, we willen luisteren naar de bewoners. We doen in deze flat iets wat vroeger vanzelfsprekend was in een dorp: letten op elkaar.’
Veel mensen nemen een goed doel op in hun nalatenschap. Ook onze activiteiten worden deels ondersteund door mensen die het Leger des Heils opnemen in hun testament. Maar het Leger des Heils doet meer. Onze medewerkers kunnen u helpen met uw testament, uw uitvaart en allerlei andere praktische zaken. Zoals een nieuw huis zoeken voor poes Minoes.
Executeurschap
Een executeur kan na uw overlijden de uitvaart regelen en allerhande zaken rondom uw woning en inboedel. Daarnaast kan hij bankzaken en andere administratieve zaken voor zijn rekening nemen.
Schenkingsvormen
Medewerkers van het Leger des Heils kunnen u adviseren over schenkingsvormen, zoals een legaat, een erfstelling, een lijfrente-schenking of een fonds op naam.
Uitvaart
We kunnen u ook adviseren over uw uitvaart, of zelfs de uitvaartplechtigheid verzorgen.
Inboedel
Meer informatie op www.legerdesheils.nl/ nalatenschappen. Of neem contact met ons op voor een (vrijblijvend) gesprek: 036-539 81 62.
Het Leger des Heils kan in samenwerking met een notaris zorgen voor de ontruiming van een pand. Kleding en huisraad kunnen een passende nieuwe bestemming krijgen, bijvoorbeeld via onze ‘sociale winkels’. We bemiddelen ook bij de openbare verkoop van waardevolle goederen.
10
KANS JUNI 2013
11
Het Leger des Heils gelooft dat kinderen en jongeren het beste in een gezin kunnen opgroeien. Voor kinderen in de jeugdhulpverlening is dat niet altijd vanzelfsprekend. Met de hulp van daadkrachtige gezinnen met een groot hart proberen we ze een plek in een gezin te bieden. Veiligheid, stabiliteit, aandacht en geborgenheid zijn cruciaal. Als dit past bij uw gezin dan kunt u mogelijk iets voor de kinderen en jongeren betekenen. Het Leger des Heils zoekt gegadigden in de provincie Utrecht. De kinderen en jongeren worden op drie verschillende manieren bij gezinnen thuis opvangen.
Illustratie Wendy Panders
Gezinshuisouders zijn 24 uur per dag verantwoordelijk voor de opvoeding en behandeling van bij hen opgenomen kinderen of jongeren. Het gaat om een betaalde baan en het Leger des Heils zoekt op het moment gezinnen die minimaal twee kinderen in eigen huis kunnen opnemen. Kort verblijf-gezinnen bieden opvang en begeleiding aan één of meerdere kinderen/jongeren voor een beperkte periode. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen die als gevolg van een crisissituatie thuis tijdelijk niet meer bij hun ouders kunnen wonen. Het gaat om vrijwilligerswerk tegen een onkostenvergoeding. Kijk voor meer informatie op www.legerdesheils.nl onder het kopje Werken bij het Leger.
Gastgezinnen bieden een logeerplek aan een kind of jongere voor één weekend in de maand en mogelijk een deel van de
schoolvakanties. Het gaat om kinderen en jongeren die in gezinshuizen en leefgroepen van het Leger des Heils wonen. Ook dit betreft vrijwilligerswerk. De eisen die aan de verschillende soorten gezinsopvang worden gesteld, zijn grotendeels vergelijkbaar. Je moet, samen met je eigen gezin, structuur en geborgenheid kunnen bieden en om kunnen gaan met kinderen die sociaal-emotioneel in de knoop zitten en vaak kampen met gedragsproblemen. Goed kunnen samenwerken en communiceren is cruciaal, evenals een grote mate van zelfreflectie en het kunnen aanbrengen en hanteren van eigen grenzen. Een opleiding in een (sociaal) pedagogische of didactische richting is een pre, voor Gezinshuisouders een eis. Ook moeten opnemende gezinnen in het bezit zijn van een rijbewijs en wordt van hen verwacht dat ze een Christelijke levensovertuiging hebben.
12
KANS juni 2013
KANS juni 2013
onze maatjes voorkomen huisuitzettingen Voor de schuldhulpmaatjes van het Leger des Heils is eigen schuld geen dikke bult. Zij laten hun oordeel thuis. Dankzij het werk van Dick, Annette, Ineke en vijftig andere vrijwilligers, hoefden vorig jaar acht gezinnen in Emmen hun woning niet te verlaten. ‘Ik kan iets betekenen in de puinhoop van anderen.’ TEKST galiene gerritsen Fotografie LArs van den Brink
13
Dick Wierenga (66)
‘Opvoeden past een beetje bij mijn rol’
E
en maatje voor een ander zijn, begint met vertrouwen geven, vindt Dick. Vertrouwen geeft mensen hoop. Als leerkracht had hij ruim dertig jaar lesgegeven aan jongeren in het praktijkonderwijs toen hij met pensioen ging. ‘Maar ik wilde iets blijven betekenen voor mijn naaste. Geloof, hoop en liefde geven. Ik zie dat als een opdracht van God.’ Lange adem Iedereen kan maatje worden, omdat ieder mens iets te delen heeft met een ander, vindt Dick. Al is het maar een beetje aandacht. Maar reken niet in resultaten en grote sprongen. ‘Wat je doet, vraagt om een lange adem. Dat was in het onderwijs ook zo.’ Neem zijn cliënt. Een dertiger, werkloos en bezig aan een studie die hem eigenlijk niet ligt. ‘Maar stoppen wil hij niet, hij ziet niet in waarom. Dat het niet lukt, ligt altijd aan een ander.’ Laatst confronteerde Dick hem met zijn gedrag. ‘Hij schoot vol. Toen merkte ik: we zijn een stapje verder.’ Opvoeden past een beetje bij mijn rol, lacht Dick. Hij is nuchter, ligt niet wakker van de verhalen die hij hoort. Ieder mens krijgt zijn eigen verantwoordelijkheden, ook minder ontwikkelden. Toch: ‘Zo’n jongen laat mij niet onberoerd. Als ik ’s avonds de dag afsluit, noem ik wel eens zijn naam in mijn gebed. Dat is mijn bewogenheid.’
steeds meer huisuitzettingen door de crisis Het aantal huurders dat jaarlijks gedwongen uit huis wordt gezet, is vorig jaar gestegen tot 6.750 mensen, berichtte Aedes, koepel van woningcorporaties, onlangs. Het maatjesproject in Emmen, drie jaar geleden als proef gestart met subsidie van de overheid, is erop gericht huisuitzettingen te voorkomen. Maandelijks lopen zo’n 1200 mensen de kledingwinkel van het Leger des Heils in Emmen binnen, sommigen met een kledingbon op zak van een hulpverleningsorganisatie, anderen rechtstreeks doorverwezen door een woningstichting. Hun schuldenlast is een verborgen leed waar ze liever niet over praten. Vrijwilligers van het Leger knopen een gesprekje aan bij een kop koffie. Daar ontstaat het eerste contact en komen de verhalen los. Als een bezoeker dat wil en de noodzaak er is, kan hij gekoppeld worden aan een van de ruim vijftig
vrijwilligers die meedraaien in het schuldhulpproject. Die bezoeken mensen thuis, brengt orde in administraties en begeleiden hen bij bezoeken aan instanties. Volgens Sjaak van Hese, Leger-korpsofficier in Emmen, komt dankzij die aanpak zeker zestig procent van de mensen niet in een langdurig schuldhulpverleningstraject terecht. Vorig jaar voorkwam deze aanpak in Emmen bovendien acht huisuitzettingen. Dat is niet alleen prettig voor de betreffende gezinnen, ook gemeente en woningcorporaties hebben er baat bij; een huisuitzetting kost gemiddeld 13.000 euro. Het maatjesproject gaat weliswaar uit van het Leger, maar werkt met vrijwilligers van allerlei gelovige gezindten. Het project draait momenteel ook in Goes en Alkmaar en het Leger wil ook in andere steden een schuldhulpproject opzetten.
Overbruggingsgelden Het schuldhulpproject in Emmen wordt bekostigd uit eigen middelen van het Leger des Heils. Om gezinnen met acute problemen te helpen, bestaat sinds najaar 2012 De verbinding, een tra-
ject binnen het schuldhulpproject dat overbruggingsgelden genereert. Inmiddels zit er 17.000 euro in kas; donaties, diaconiegelden en 10.000 euro, gestort door de plaatselijke Rabobank.
14
KANS juni 2013
KANS juni 2013
Annette Luth (43)
‘Ik zeg nooit: het komt wel goed’
fgezakte schouders, die kent Annette wel. Net als de zeurende gedachte dat je niks voorstelt. Mensen in diepe schulden kennen zowel de neerbuigende blikken van anderen als het zelfverwijt. ‘Het
gevoel de domste te zijn omdat je geen succes hebt in je leven, is hardnekkig.’ Zelf wist Annette nooit wat ze wilde worden. Tijdens een zware periode liet ze de keuzes op hun beloop. Ze werkte 22 jaar
bij tuin- en dierwinkel Welkoop, tot ze twee jaar geleden ontslag nam. In een huis-aan-huisblad en het kerkblad las Annette over het maatjesproject. ‘Het bleef haken, ik moest er wat mee.’ Ze volgde enkele cursussen en voor
ze het wist zat ze bij “haar” eerste gezin. Een echtpaar, een kind, twee auto’s en een eigen bedrijfje dat verlies draaide. Op tafel een berg papier met enveloppen, waarvan de meeste nog gesloten waren. Puinhoop Samen maakten ze stapeltjes: huis, auto’s, tandarts, Wehkamp… Al doende kwamen de verhalen. En ook de grenzen van wat haalbaar is. Uiteindelijk zakte de motivatie van het gezin weg, lieten ze Annette voor een dichte deur staan en hield haar rol op. Maar toch: ‘Ik kan iets betekenen in de puinhoop van anderen. Als dat tijdelijk is, vind ik dat niet erg. Ik haal even de schaamte van hun schouders, geef ze het gevoel niet alleen te staan. Altijd de uitzondering zijn, elke dag moeten vechten, dat maakt mensen moe. Ik vind het fijn te kunnen zeggen: kom, we doen het samen.’ Humor Het vrijwilligerswerk bracht haar zoveel plezier dat Annette inmiddels een opleiding is begonnen tot schuldhulpverlener. En onlangs begon ze aan een baan als administratief medewerker bij een bewindvoerder. Je moet er af en toe ook wat humor doorheen gooien, vindt ze. Sommige problemen zijn zwaar. ‘Als mensen die het al moeilijk hebben, afgestraft worden met strikte maatregelen, raakt de onrechtvaardigheid me. Een grapje maakt het wat lichter.’ Maar ze zegt nooit: het komt wel goed. ‘Dat kan ik niet voorspellen. Ik wil een steun zijn, een eindje meelopen.’ Ook vrijwilliger worden? Kijk op www.legerdesheils.nl onder het kopje ‘werken bij het Leger’.
ls je nou eens begint met het opruimen van de hondenmand; Tobi is dood.’ Zo’n simpele aanwijzing betekende voor de cliënt van Ineke alles. Hij was jong, gescheiden, werkloos, had schulden. Maar de makelaar wilde zijn huis niet te koop zetten vanwege de chaos en de viezigheid. Ineke maakte een rijtje: vloer schoonmaken, kleed over de bank, ramen lappen. ‘Bij mijn volgende bezoek was alles brandschoon. Trots dat ik was!’ Ineke was bij haar vorige werkgever boventallig verklaard en moest revalideren na een jaar van operaties aan haar knie. ‘Ik wilde iets doen om me nuttig te voelen.’ Ze stuitte op de oproep van het Leger des Heils voor maatjes bij het schuldhulpproject. Zo kwam ze eind januari van dit jaar bij haar eerste cliënt, het baasje van overleden hond
Ineke ter Hoek (59)
‘Ik word gelukkig van een blije blik’
15
Tobi. Ze hielp hem met het ordenen van zijn uitgavenpatroon, legde een map aan met de nodige papieren, luisterde, coachte. Toch heeft ze zichzelf inmiddels ook alweer teruggefloten. ‘Hij is aandoenlijk vanwege zijn beperkte vermogen om na te denken. Dat roept moedergevoelens in me op. Ik dacht af en toe: ach, laat mij die boodschappen maar doen. Dáár stopt het. Ik kan het probleem niet oplossen, ik hoef alleen maar een maatje te zijn. Ik breng rust.’ Opluchting Inmiddels heeft ze de administratie overgedragen aan de bewindvoerder. ‘Ik zag zijn opluchting: nu kom ik er eindelijk van af. En samen glunderden we toen de man tegenover hem zei: “Wat een mooie map!” Die blije blik van hem, daar word ik gelukkig van.’
16
KANS ZOMER 2013
KANS juni 2013
zorgen vergeten bij Streetcupteam Zaanstad
17
Als de bal rolt, vergeten de overwegend jonge spelers uit dagopvang Zaanerve twee uur lang hun zorgen. De voetbaltraining die het Leger des Heils verzorgt voor het Streetcup-voetbalteam uit Zaanstad zorgt voor minder overlast op straat en verbroedering tussen de spelers. ‘Iedereen lijkt tot rust te komen hier.’ fotografie Milan vermeulen Tekst Stefan Klein koerkamp
Omar Umar (links) en Kick Groentjes na de training in de kleedkamer.
mar Umar is het liefst aanvaller, maar staat vandaag op doel. Geen probleem: ‘Op een klein veld moet je alles kunnen. Je loopt toch de hele tijd heen en weer.’ De twintigjarige Somaliër, die vier jaar geleden naar Nederland kwam, woont sinds anderhalf jaar in de opvang in Zaandam. Nadat hij door zijn huurbaas uit huis was gezet, sliep hij een paar nachten op straat; vrienden of familie waar hij terecht kon, had hij niet. In de opvang leeft hij op, mede dankzij de bal. Elke zondag speelt hij op een veldje in Zaandam met jongens uit de opvang én andere leeftijdsgenoten. ‘Somaliërs, Marokkanen, Turken, iedereen door elkaar. Dat gaat altijd goed, nooit gedonder.’
speelde daarvoor al twee jaar in Amsterdam. Daar krabbelde hij na een jaar op straat weer overeind. ‘Als dakloze ben je erg op jezelf aangewezen, leef je teruggetrokken. Dan is het moeilijk om weer vertrouwen in mensen te krijgen, om contact te maken. Voetbal is daar een goed hulpmiddel bij. En het helpt je om even je problemen te vergeten.’
Toen er begin dit jaar een Streetcup-team werd opgezet in Zaandam, twijfelde hij geen moment. Hij mist geen training en is elke wedstrijd van de partij. Het voetballen werkt bevrijdend, als uitlaatklep. Dat ervaart ook Kick Groentjes. ‘Even nergens bij nadenken.’ In Zaandam vindt hij, inmiddels een jaar dakloos, zijn draai weer. Het is er rustig, vergeleken met Amsterdam. Het wekelijkse potje voetbal op dinsdag, met de wedstrijden op zaterdag, vindt hij heerlijk. ‘Het is gemoedelijk, iedereen lijkt tot rust te komen hier. Een echt vriendenteam zijn we niet, dat moet nog groeien. Maar ruzies hebben we nooit. En als we straks een keer gaan winnen, komt de rest misschien vanzelf.’
De verhalen Het voetbal als zinvolle vrijetijdsbesteding, met de mogelijkheid sociale contacten op te doen; voormalig jongerenwerker Dennis Pools, vanmiddag de strenge (‘maar rechtvaardige’) scheidsrechter, roemt het belang van samen sporten. Hij trekt er meerdere keren per week op uit om de jongeren te herinneren aan hun voetbalafspraak. ‘Anders hangen ze maar op straat. Daar komt dan een biertje bij, een jointje. En overlast.’ Dat voorkom je bijna niet, meent Dennis. Maar met het Streetcup-voetbal wordt het tenminste niet erger, hoopt hij. Mede door het doel dat het ze biedt. ‘We proberen ze erbij te houden. Contact maken, proberen ze te begrijpen. Het zijn redelijke jongens en als je zo ziet, zou je niet zeggen dat ze problemen hebben. Pas als ik ze alleen spreek, op de terugweg van een toernooi bijvoorbeeld, komen de verhalen.’
Problemen vergeten Het voetbal als een plek van geborgenheid, zo ervaart Nino het. Ook hij is sinds het begin actief bij het team in Zaandam en
In Zaandam heeft hij dat niet meer nodig; hij komt vooral voor het voetbal. Echte vriendschappen ziet hij niet ontstaan in de voetbalteams. Maar dat hoeft ook niet vindt hij. ‘Het team is gezellig; als we twee uur met elkaar in een busje zitten, hebben we plezier. Buiten het voetbal heb ik mijn eigen leven. Prima toch?’
Homeless World Cup 2013 Van een klein Nederlands kampioenschap voor dak- en thuislozen in 2003 is de Dutch Street Cup inmiddels uitgegroeid tot een volwassen competitie. De Dutch Street Cup startte in 2013 met 39 teams afkomstig uit 21 steden: 31 herenteams en 8 damesteams. Tijdens het finaleweekend op 5 en 6 juli beslissen de teams wie zich de nieuwe kampioen van Nederland mag noemen. Traditiegetrouw vinden die finaledagen plaats op De Dam in Amsterdam. De kampioenen van de dames- en herencompetitie verdedigen de Nederlandse kleuren op de Homeless World Cup in het Poolse Poznan van 10 tot 18 augustus 2013.
Kom naar de finaleda gen van de Dutch Street Cup op de Dam in Ams terdam op 5 en 6 juli. Actuele info op www.dutchstreetcup.nl.
KANS JUNI 2013
ook op het platteland van Indonesië
Het Leger des Heils is in veel ontwikkelingslanden actief en richt haar inspanningen zoveel mogelijk op de specifieke behoeftes van lokale gemeenschappen. De hulp is duurzaam en gericht op bevordering van zelfredzaamheid. Intensieve samenwerking tussen de verschillende locaties van het Leger des Heils ter plekke en lokale instanties is daarvoor essentieel. Zoals in Indonesië, waar het Leger des Heils al sinds het einde van de negentiende eeuw actief is met huizen voor weeskinderen, scholen, landbouwprojecten en zelfs een eigen radiostation.
19
Meer informatie
over de activiteiten van het Leger des Heils in Indonesië en andere landen is te vinden op ios.legerdesheils.nl en via www.salvationarmy. org/ihq/zones. Als u de activiteiten wilt steunen, vul dan de antwoordkaart in het hart van deze Kans in.
Overnachten
fotografie Chantal maas
In veel kinderhuizen in Indonesië verblijven niet alleen weeskinderen, maar ook kinderen van officieren van het Leger des Heils en van gezinnen van het platteland die op locaties wonen waar de school te ver weg is. Doordat ze in de kindertehuizen overnachten, kunnen ze toch elke dag naar school. De kinderen zijn vaak ook actief voor het Leger des Heils en kiezen er regelmatig voor om uiteindelijk zelf heilssoldaat of officier te worden.
Kalawara
Palu
Eén van de tientallen locaties van het Leger des Heils in Indonesië is Palu, op Sulawesi.
Het scholencomplex van het Leger herbergt een crèche en een zogeheten primary en secondary school.
Daarnaast verzorgt de school vervolgstudies, waaronder opleidingen voor officieren van het Leger des Heils.
Het meisjeshuis Sejahtera biedt onderdak aan 38 meisjes van verschillende leeftijden.
Daarnaast runt het Leger diverse klinieken en een radiostation, dat informatie biedt over activiteiten en Gods woord verspreidt.
In het nabijgelegen dorp Kalawara beheert het Leger een scholencomplex, een jongenshuis en een agrarisch project.
Met het landbouwprogramma helpt het Leger tweeduizend boeren in de omgeving een beter inkomen te genereren met de productie van koffie, rijst en cacao.
Leerlingen komen uit de verre omtrek, sommigen reizen twee tot drie uur per dag om bij de lessen aanwezig te kunnen zijn. Andere leerlingen wonen nog verder weg en overnachten bij officieren van het Leger des Heils of wonen in het jongenshuis Bahagia.
20
KANS JUNI 2013
KANS JUNI 2013
21
Nalatenschappen
Maatschappelijke opvang (34,0%)
Mailingacties
Ouderen- en gezondheidszorg (3,6%)
Aantal inactieve donateurs (mensen die ooit iets aan het Leger hebben gegeven)
Incasso’s
Giften Aantal actieve donateurs Verkoop textiel Geestelijke gezondheidszorg (6,5%)
Ingezamelde kleding Overigen
Verslavingszorg (1,6%) miljoen
Preventie en maatschappelijk herstel (25,9%)
Collecten
Schenkingsacten
Bezoekers tweedehands kledingwinkels, gemiddeld per week Reclassering (21,4%)
Jeugdzorg (7,0%)
Bezoekers kerstfeesten en kerstactiviteiten
Uitgelicht
COLOFON Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel. Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een relevante kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
Territoriaal Commandant Hans van Vliet
Hoofdredactie Will van Heugten
Coördinatie /eindredactie Irene Belkum
Vraagprijs: €375,00
Legers zamelen samen uniformen in
Tijd: 10:00 - 22:00
Opkomende storm Onder de noemer 50|50 Art verkoopt het Leger des Heils kunst van cliënten. Zoals het schilderij van Jacob, Opkomende storm.
Concept/eindredactie Maters & Hermsen, Galiëne Gerritsen, Stan van Herpen, Jelle Hoogendam
Vraagprijs: €650,00
tekst/vormgeving Maters & Hermsen Journalistiek en Vormgeving
Lithografie/druk
Defensie en het Leger des Heils werken samen bij de inzameling van uniformen, persoonlijke kleding en schoeisel van defensiepersoneel. Militairen leveren kleding die niet meer wordt gedragen in bij speciale containers van het Leger des Heils op de kazernes. De oude defensiekleding wordt versneden en aangewend voor “vervezeling” of hergebruik van stoffen. Kleding die niet herkenbaar is als defensiekleding, gaat naar cliënten of wordt verkocht of gerecycled. De kleding wordt gesorteerd en verwerkt door mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Op deze manier komen zorg voor mens en milieu op unieke wijze samen. De opbrengst komt ten goede aan de sociaal-maatschappelijke projecten van het Leger des Heils.
16,1%
Plaats: Orpheus Apeldoorn
is het percentage van de opbrengsten uit de eigen fondsenwerving dat het Leger de Heils in 2012 besteedde aan de kosten voor fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert een norm van 25%.
Hoe zout ben jij? Het Leger des Heils Najaarsfestival is een jaarlijks evenement waarin God en elkaar ontmoeten centraal staan. Op deze dag in het najaar bieden we een mix van programma’s aan: een samenkomst, inloopconcerten, workshops, een kinderprogramma en een groot
muziekfestival met nationale en internationale gasten. De komende tijd volgt meer informatie over de inhoud van de dag, die draait om de vraag: 'Hoe zout ben jij?' Vul de antwoordkaart in en maak kans op twee gratis kaartjes t.w.v. €15,= per stuk.
Mark Boon, Senefelder Misset Doetinchem
Reageren? Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere.
[email protected] www.legerdesheils.nl
Geef ook! Wilt u ons helpen? Stort uw gift op bankrekening 70.70.70.171 of word donateur. Kijk daarvoor op www.legerdesheils.nl onder het kopje ik wil helpen. Of bel: 036 53 98 134
Kunst van de straat Titel: Streetwise. Lex: ‘Jaren op straat, in de kreukels, waar ik nu ben.’ De kunstwerken zijn te koop via de webshop van het Leger des Heils, webwinkel.legerdesheils.nl.
Gratis naar de 50PlusBeurs De 50PlusBeurs is het grootste evene ment ter wereld voor actieve 50-plussers, met elk jaar maar liefst 100.000 bezoekers! Het Leger des Heils is ook dit jaar weer aanwezig en biedt u een gratis
entreekaartje aan. U hoeft alleen de bestelkosten (€2,50 per ticket) te betalen. Verleng daarnaast uw dag op de 50PlusBeurs met een exclusief concert van De 3 Baritons (Ernst Daniël Smid, Henk Poort en Marco Bakker) voor de speciale prijs van slechts €22,50!
23
was het totale aantal unieke personen dat in 2012 door het Leger des Heils werd geholpen. In 2011 waren dat er 35.568. Het gemiddelde bedrag dat we per cliënt aan hulpverlening besteden, is de afgelopen jaren toegenomen. Dit is mogelijk door de samenwerking met de rijksoverheid en de grote gemeenten, wat heeft geleid tot veel minder dak- en thuislozen.
Datum: Zaterdag 26 Oktober 2013
Redactie Margreet Kramer-Schutte, Menno de Boer, Chantal Maas, Harm van Teijlingen, Jurjen Sietsema
KANS juni 2013
Data: van 17 t/m 21 september in de Jaarbeurs Utrecht. Beurs dagelijks van 10.00 tot 17.30 uur. Aansluitend Concert van 17.30 tot 19.30 uur. Bestel via www.plusticket. nl en klik op het logo van het Leger des Heils. Volg verder de aanwijzingen op het scherm. U kunt ook telefonisch bestellen via 026-3779736.
Deze aanbieding is geldig tot 1 augustus 2013.
was het aantal actieve donateurs voor het Leger des Heils eind 2012. Dat was een forse stijging in vergelijking met de ruim 220.000 actieve donateurs in 2011. De stijging is vooral te danken aan de extra inspanningen om donateurs te werven rondom de viering van het 125-jarig jubileum. De gestage groei van het aantal donateurs de afgelopen jaren is belangrijk, want het Leger is voor een belangrijk deel van de inkomsten afhankelijk van giften van het Nederlandse publiek.
Kijk voor meer informatie uit het jaarverslag van het Leger des Heils op pagina 20 en 21. Het jaarverslag - in woord én beeld – staat ook online: jaarverslag.legerdesheils.nl.
Bart Jeurissen fotografie Linelle DEUNK Tekst Fieke walgreen
Bart Jeurissen (44) woont sinds zes jaar in de Domus van Eindhoven, een opvanghuis van het Leger des Heils in het centrum van de stad. Daarvoor leefde én gebruikte hij op straat en werd hij vaak opgepakt voor diefstal en openbaar dronkenschap. ‘Nu drink ik m’n pilsje lekker hier. Zonder het Leger zat ik nu zeker weer in de cel.’ Bart heeft zich verzoend met zijn situatie. Met een “onderhoudsdosis” methadon en regelmatig een “pijpje cocaïne”, is het leven goed zoals het is. ‘Ik denk niet na over de toekomst, leef van dag tot dag.’ Het moment dat hij met zijn pijpje op bed ligt, is het beste moment van de dag vindt hij. ‘Ik heb het gevoel dat ik de hele wereld aankan. Helaas duurt de roes maar een paar minuten.’ Hij is blij dat de zomer in aantocht is. Lekker in het zonnetje fietsen door Eindhoven. Want Bart verveelt zich sinds hij werd ontslagen bij de spoelkeuken. Omdat hij vaak te laat kwam. Nu vult hij z’n dagen op de parkeerplaats achter de Domus. ‘Ik wijs mensen de lege plekken en krijg soms een vergoeding van ze. Ik zie het als mijn baan, vanmiddag ga ik er weer heen. Als je er elke dag staat, verwachten de mensen je hè.’
