kan vergif zijn Huidkanker meer jonge mensen Borstvoeding: Veel gezonder dan flessenvoeding Hoe je studies succesvol maken? GEZONDHEIDSMAGAZINE

Augustus - September 2014

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Huidkanker Barbecue treft steeds kan vergif meer jonge zijn mensen Borstvoeding: Veel gezonder dan flessenvoeding Hoe je studies succesvol maken? SANA nr 44

1

COLOFON I-SANA MAGAZINE Web-en Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw [email protected] www.isana.eu Redactieadres: Wegvoeringstraat 66a B-9230 Wetteren [email protected] Uitgave: Tweemaandelijks elektronisch nummer

(behalve de maanden juli en augustus)

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: [email protected] Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps

Bestellen? www.nutribell.be

Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : € 3,20 Jaarabonnement: € 32,00 Copyright 2014 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

2

SANA nr 44

i-sana een uitgave van Advies Media

D

Voorwoord

Van wetenschap en leerling-tovenaars

e leerling-tovenaars zijn weer bezig. Zijn ze ooit al opgehouden? En ze benoemen dat met een woord dat alles toedekt en verontschuldigt, ja toelaat: “wetenschap”. In een labo in de States is men er in geslaagd een kopie te maken van het beruchte virus dat tijdens de tweede wereldoorlog de Spaanse griep veroorzaakte. Men wil dat koste wat het wil, behouden en “redden voor de mensheid” vooraleer het verloren gaat. Cynisme ten top, want daardoor zijn in de tweede wereldoorlog meer mensen gestorven dan er gesneuveld zijn op het slagveld. Dat is niet het enige voorbeeld van door de staat toegelaten, zelfs aangemoedigde, criminaliteit. Tsjernobyl en Fukushima hebben in “vredesomstandigheden” bewezen dat we er eigenlijk niets van kennen, dat de wetenschappers onbetrouwbaar zijn en dat maatschappijen die hen betalen ook alleen maar belangstelling hebben voor geld. De honderdduizenden slachtoffers van Tsjernobyl - nu nog zijn bessen in de bossen in Duitsland besmet - de schildklierkankers, de tumoren en leukemiepatiënten wegen niet op tegen het winstvoordeel van een paar maatschappijen. Fukushima heeft het nog maar eens onderstreept. Er wordt gewezen op het gevaar voor de hele noordelijke hemisfeer en vissen aan de Westkust van de USA zijn radioactief besmet, kwallen smelten en kreeften veranderen van kleur: de atoomvervuiling

heeft de oceaan overgestoken. Onze planeet is een serre, een afgesloten geheel, niets van wat er verkeerd gaat, blijft ongemerkt of ongestraft, de wereldbevolking loopt gevaar in naam van de wetenschap. Het is die wetenschap die natuurgeneeskunde veroordeelt als onwetenschappelijk, die zegt welke middelen we moeten slikken, die vaccins ontwerpt om jonge meisjes voor te bereiden op wanordelijk gedrag, die studenten belast met gevaarlijke drugs onder het mom van een betere concentratie en een hoger studiepeil, die hormonale wapens ontwerpt om via de lucht te verspreiden en in vijandige gebieden het geslachtelijk gedrag te beïnvloeden. Armageddon uit de proefbuis. De wereld is een gevaarlijk verblijf geworden, dankzij de wetenschap, die maar één doel dient: de mammon, het geld dat de wortel is van alle kwaad. Dat geld dat na jarenlang sparen van hardwerkende mensen wordt afgenomen door de goklust en de spilzucht van banken en politici die graag hun trawanten spelen. Waar ben je nog zeker van? De maatschappij functioneert niet meer op mensenmaat en heeft al een tijd de ethische normen waar mensen best bij varen, verloren. Het natuurlijke rechtvaardigheidsgevoel is bij velen geschokt. We kunnen enkel wachten tot de oorspronkelijke natuur weer zijn eigen wetten oplegt... als het niet te laat is om ze te aanvaarden.

Jan van Bercken Hoofdredacteur SANA nr 44

3

NHOUD

06

Huidkanker treft steeds meer jonge mensen

Dood door de zon

32

Barbecue kan vergif zijn

Hoe hou je bacteriebommen weg?

10

36

De teken vallen aan...

Preventie moet jong beginnen

Tekenbeet: zenuwstelsel in gevaar door ziekte van Lyme

14

AAMBEIEN: Als darmen en bloedsomloop alarm slaan

Laat verstopping niet te lang aanslepen, er zijn goede natuurlijke middelen!

16

Vlieg- of autoreis eindigt vaak met verkoudheid

Is airco ongezond?

20

Borstvoeding: Veel gezonder dan flessenvoeding

Minder zieke kinderen, beter immuunsysteem, en... minder kans op borstkanker voor de moeder...

24

Ellen Dee

Het geheim van mooie benen

Hoe voorkom je aderverkalking en hartinfarct?

40

Heilzame planten en hun toepassing

Toverhazelaar: tegen huidproblemen

44

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

De ultieme, heerlijke echte tomatensoep en een tomatenconcentraat

46

De groene vingers van Ivo Pauwels

Koriander: voor de barbecue en de fijne keuken

50

Studenten hebben vaak onvoldoende nutriënten

Hoe je studies succesvol maken?

26

Het beste dieet voor de topsporter

Hoe ongezond is topsport?

4

SANA nr 44

SANA nr 44

5

Zonnebank kan je snel twintig jaar ouder maken

E

en paar jaar geleden gold nog dat wie niet gebruind uit de zomer tevoorschijn kwam, niet op vakantie was geweest of ziekelijk was. Een mooie zonnebronskleur stond synoniem voor gezondheid, jeugd en levenslust en... rijkdom. Nu weten we wel beter. Een gave niet gebruinde, spierwitte huid is eigenlijk veel gezonder. Meer zelfs, elke straal zonneschijn veroudert de huid langzaam maar zeker en als die dosis te veel is geweest volgt huidkanker, de meest dodelijke van alle kankersoorten. Het aantal daarvan stijgt onrustbarend: met 300 percent per jaar. Vooral de babyboomers die de zonnecultuur bedachten, zijn er het slachtoffer van.

Dood door de zon

Huidkanker treft steeds meer jonge mensen 6

SANA nr 44

Een zonnebad is weliswaar aangenaam, maar kan ook erg gevaarlijk zijn. Al naargelang de golflengte van het licht zit er meer of minder energie achter. UVA is een lichtfrequentie die de huid snel veroudert, de elastine breekt en heel diep in de huid doordringt. UVB daarentegen verbrandt de huid gemakkelijker, maar het is tegelijk een goede waarschuwing. Wie te veel naar de zonnebank gaat, kan op de leeftijd van vijfenveertig er al zeventig uit zien. Zonnebankcenters zijn eigenlijk gevaarlijke instellingen, tenzij je met heel veel gezond verstand het zonnebaden en dus ook de zonnebank weet te doseren en enkel occasioneel gebruikt. En in de zon is het van het grootste belang een beschermende zonnefilter te gebruiken. Wil je snel verouderen? Wie vanaf de leeftijd van dertig jaar niet erg oppast, zal snel verouderen. Bruinen is wel zinvol omdat de zon ook een heilzaam effect heeft op de gezond-

heid, vanwege het calciummetabolisme en de vitamine D, maar tegelijk tast het UV-licht ook de huid aan. Het komt aan op een verstandige dosering en vooral ook het kiezen van de juiste producten. Vroege rimpelvorming is nog het minst erge dat je kan overkomen. De ergste vorm van huidkanker zijn de carcinomen en precies dit type huidkanker is de laatste jaren fel gestegen. Je mag niet alles helemaal negatief bekijken. Het is ook prettig als de zon schijnt en de meeste mensen herleven als het weer verbetert. De zon geeft ook een behaaglijk warm gevoel op de huid. We voelen ons goed als de zon schijnt. Spreekwoorden als „’t zonnetje lacht”, spreken voor zichzelf. Bovendien mag je ook niet vergeten dat het zonlicht de aanmaak van vitamine D in de huid stimuleert. Vandaar dat heel wat patiënten in de wintermaanden vooral een tekort aan vitamine D vertonen en dat het derhalve gemakkelijker tot botbreuken komt, omdat calcium vitamine D nodig heeft. Slechts in roomboter en levertraan tref SANA nr 44

7

je ook natuurlijke vitamine D aan. Aangezien we geen roomboter meer eten, maar margarine die veel slechter is, zelfs voor hart en bloedvaten, kan het gebeuren dat er tekorten aan vitamine D ontstaan. Dus moeten we toch in de zon, maar met gezond verstand, met mate en op een tijdstip van de dag dat de schade miniem of zeker beperkt is. En als je dan goede beschermingsmiddelen gebruikt, is zonnebaden nog verantwoord. Bruin worden De invloed van de zon op de huid verloopt in fasen. Er is om te beginnen een directe bruine verkleuring door het UVA. Deze rechtstreekse pigmentatie is een reactie onder invloed van het zonlicht op het reeds aanwezige pigment in de opperste huidlagen. Deze oppervlakkige bruining blijft slecht een paar dagen zichtbaar, want als men dan zou stoppen en zich verbergen voor het zonlicht dan verdwijnt het kleurtje heel spoedig.

8

SANA nr 44

Daarnaast treedt roodheid of erytheem op en eigenlijk is dit al een verbrandingsverschijnsel dat zich manifesteert onder invloed van het UVB in het licht. Deze roodheid, waarbij ook jeuk en een branderig gevoel optreedt, is een waarschuwingssignaal van het organisme, om te beletten dat je nog zou doorgaan met zonnebaden. De huid protesteert als het ware. Ten derde is er de stimulatie van de melanogenese of indirecte bruining, of met andere woorden het stimuleren van de natuurlijke bescherming. Dit vindt plaats in de onderste laag van de opperhuid. In de onderste laag van de opperhuid zitten speciale cellen, de zogenaamde MELANOCYTEN. Zij vormen melanine, een donkere kleurstof. Op een paar dagen tijd brengen zij het bruine pigment aan het huidoppervlak. Deze zonnebronskleur is eigenlijk enkel en alleen een noodplan van de huid om verdere schade door het zonlicht te beperken. De verkleuring is geen teken

van gezondheid, maar wel een schrikreactie van de huid die zelf een reparatie uitvoert en vreest dat nog ergere schade zal worden toegebracht. Het is in feite een stimuleren van een natuurlijke bescherming. Vroeger was een witte huid het schoonheidsideaal bij uitstek, daar moet men hoe dan ook naar terugkeren. Pigmentering is trouwens niet de enige bescherming van de huid, er is ook een verdikking van de hoornlaag onder invloed van het zonnebad, en van de lederhuid, een beschermende maatregel van het lichaam. De reacties op korte termijn zijn in elk geval meteen duidelijk: men verbrandt binnen de paar uur en men bruint binnen de paar dagen, maar de gevolgen op lange termijn laten uiteraard vaak verraderlijk lang op zich wachten. Ze zijn er niet minder erg door. Uiteindelijk is de huid die onverstandig en te lang aan de zon wordt blootgesteld het slachtoffer van snellere veroudering door aantasting van bestanddelen in de lederhuid. Snelle rimpelvorming en op termijn een verfrommelde perkamentachtige huid is nog het minst erge... maar elk zonnebad wordt bij de volgende geteld en elke verbranding wordt opgeslagen in het geheugen van de huid. Op termijn is huidkanker een mogelijk gevolg. Huidkanker loert Huidkanker behoort tot de meest groeiende kankersoort. Men slaat geen acht op een klein vlekje dat steeds donkerder wordt, dat gaat bloeden, niet meer geneest en dicht gaat en uiteindelijk worden kankercellen uit de melanomen via de bloedbaan in het hele lichaam rondgestuurd. Er volgen metastasen en als in het allereerste stadium niet wordt ingegrepen door de chirurg kan men vrij spoedig sterven aan de gevolgen van uitgezaaide huidkanker. Zelfs relatief jonge mensen worden er tegenwoordig het slachtoffer van. Risicoberoepen zijn mensen die buiten werken in de zomer: landbouwers, metsers, fruitkwekers enz... Dat deden ze vroeger ook en er waren minder huidkankers. Maar vroeger wist

men dat de zon gevaarlijk kon zijn. Thans staan de bouwvakkers gemakkelijk met ontbloot bovenlijf in de hete middagzon te werken. Dat is vragen om moeilijkheden, vooral nu we weten dat zonlicht heel erg schadelijk is en verouderend werkt. Het grote verschil is ook dat de kinderen van tegenwoordig heel vroeg met de zonnebadcultuur in contact komen. Ze gaan al van jongsaf aan met oma naar de zee, met de ouders op zomervakantie en in de winter met opa, meter en peter op skivakantie. De dosis zonlicht is verveelvoudigd. En vooral in de jonge jaren van de mens loopt de huid gevaar. Dan wordt de basis gelegd voor de problemen die pas in het latere leven zullen optreden. Hoeveel kinderen spelen niet onbeschermd aan zee, of aan het zwembad, hoeveel dunne kwetsbare velletjes worden niet snel beschadigd, komen ’s anderendaags met blaren op de rug en de schouders weer in de zon spelen? Veel moeders zetten een baby met het wiegje of de buggy in de zon, want ze vinden het fijn als het wicht een mooi bruin kleurtje heeft... dat ziet er gezonder uit. Maar in werkelijkheid krijgt het kind een vergiftigd cadeau. Later zal zijn huid niet zoveel meer kunnen verdragen vooraleer er fatale gevolgen zijn, omdat het p53 gen beschadigd is in de DNA. Je kan dat nooit meer goedmaken. Je kan je enkel preventief beschermen. Dus: koester de zon, maar daag ze niet uit! Jan van Bercken

SANA nr 44

9

De teken vallen aan...

Tekenbeet: zenuwstelsel in gevaar door ziekte van Lyme

Vroeger hoorde je wel eens over tekenbeten en het risico op het ontstaan van de ziekte van Lyme. Dat was evenwel een zeldzaamheid. Maar tegenwoordig neemt dat aantal overhands toe. Tijdens uitstapjes, wandelen en kamperen, kan de pret voor lange tijd bedorven worden door tekenbeten. En je kan ze eigenlijk overal opdoen: in de tuin, wei en bos. De teek is een sluw beestje en laat zich gewoon op je vallen, verdooft de plaats op de huid waar het zich vastzet en wroet zich vast onder de huid met zijn bloedzuigende snuit. Je merkt er niets van en je kunt er ongemerkt langere tijd mee rondlopen. De teek wordt namelijk aangetrokken door de lichaamswarmte van mens en dier en merkt dat al van op afstand, vandaar... In stadsparken die goed onderhouden zijn heb je minder kans, maar toch bestaat het en overal waar lang gras aanwezig is, kun je een teek op bezoek krijgen. Soms laten ze zich gewoon uit hoge struiken of bomen op je vallen, want ze voelen de lichaamswarmte van mens of dier al op afstand. Ook je huisdieren kunnen er door besmet worden. Ga je met je hond op stap, controleer dan goed de pels van het beestje als je thuis komt, want anders kan de teek daar dagenlang vertoeven zonder dat je

er weet van hebt. Ook graasvee in de weide kan door teken besmet worden. Het is typisch voor runderen trouwens. De teek herken je gemakkelijk aan zijn vorm: een klein spinachtig wezentje met zes poten, niet groter dan een speldenknop. Als het zich vol bloed gezogen heeft kan het wel tot een centimeter groot worden. Omdat de teek een verdovend middel inspuit tijdens de beet voel je het niet. Maar nadien kan wel een rood vlekje ontstaan, niet groter dan een tweetal centimeter. Die oppervlakte kan uitbreiden tot meer dan tien en twintig centimeter. Als je dat merkt is medisch onderzoek en gespecialiseerde behandeling van groot belang, want in het slechtste geval kan encefalitis of hersenontsteking ontstaan wat levensbedreigend is. Dat is gelukkig een absolute minderheid. Wanneer moet je naar de arts? Als je na een wandeling in bos of natuurgebieden een teek op je huid hebt gezien, als je per ongeluk de inhoud van de teek in je lijf hebt leeg geknepen, of als je een rode vlek hebt die niet verdwijnt, dan moet je naar de dokter. Gewoonlijk gaat de rode vlek ook gepaard met hoofdpijn, pijn in de armen en benen. Uit een bloedonderzoek zal blij-

W

andelen in bos of in natuurgebieden wordt als bijzonder gezond beschouwd. Gezonde lucht, geen stress, fysieke inspanning, diep ademen, hart- en bloedvaten trainen en geen gevaar voor wolven of bruine beren. Dat denk je maar: er zijn andere gevaren en die zijn amper een kopspeld groot: teken. Een generatie geleden was het hier amper bekend, wel in Canada en bosrijke gebieden, maar bij ons? Nu kom je ze zowel in de Ardennen, de Kempen als in het gras rond bermen en rivieren in de lage landen al tegen. Jeugdbewegingen die in de natuur kamperen, mensen die eropuit trekken, vaak in de natuur recreëren moeten er op bedacht zijn dat ze een teek mee naar huis kunnen brengen. Als het beestje besmet is en zijn inhoud in je bloedbaan heeft gespoten, kun de ziekte van Lyme krijgen en dan is er absoluut medische hulp nodig. Je kan er namelijk aan dood gaan.

10

SANA nr 44

SANA nr 44

11

ken of je besmet bent met de bacterie Borrelia burgdorferi. In onze streken zijn meerdere ondersoorten mogelijk, die wordt overgedragen door teken. Maak je niet meteen ongerust, want niet alle teken zijn met deze bacterie besmet, dat is slechts een minderheid. Vandaar dat een groot deel van de bevolking dat in contact kwam met teken, antistoffen heeft gevormd zonder de ziekte van Lyme te krijgen. Het belangrijkste is dat je niet meteen in paniek slaat en bij de arts gaat aandringen op een preventieve antibioticakuur. In het Tropisch instituut ontraden ze dat ten stelligste. Je kan beter even afwachten of er een rode vlek komt en of die gaat uitbreiden. Als het van een paar centimeter evolueert naar een kring van 10 soms 20 en zelfs 30 cm dan moet worden gecontroleerd of er inderdaad kans is op de ziekte van Lyme. Een bloedonderzoek in het beginstadium is zinloos, want het kan gemakkelijk zes tot acht weken duren eer de antistoffen in het bloed detecteerbaar zijn. De kans op een vals-negatieve diagnose is daardoor vrij groot en geeft de patiënt ten onrechte een veilig gevoel. Bacterie Een insectenbeet van de teek is op zich niet zo erg, ware het niet dat de teek

Zeker behandelen Als er aanwijzigen van besmetting met de Borrelia bacterie zijn, moet een behandeling worden aangevat. De ziekte van Lyme is namelijk niet niks en kan leiden tot volgende gevaarlijke toestanden: - Aangezichtsverlamming (bij kinderen; goedaardig en meestal zelf genezend) - Zenuwontsteking (typisch van de zenuwwortels) - Hersenontsteking - Gewrichtsontsteking met duidelijke opzwelling van het gewricht (wat niet gelijk staat met pijn in de gewrichten) meestal van de knie - Hart- en hartritmeproblemen In elk van deze situaties is men nog prima op tijd om te starten met de juiste antibioticakuur. Liever met een tekentang Toch bestaan er specifieke toestelletjes die je in de apotheek kan aanschaffen om de teek, met angel en gif en al probleemloos van de huid te verwijderen. Het toestelletje is afkomstig uit Zweden, waar men al wat ervaring heeft met tekenbeten. Het kleinste kind is daar gewaarschuwd en kan probleemloos een teek verwijderen. In de plaats van scherpe pincetten en tangetjes, hebben ze een pen ontwikkeld waaruit een koolstof lassootje komt dat in een speciale

vorm gebogen is. En aangezien het van koolstof is gemaakt, is het ijzersterk. Het lusje wordt over de teek geschoven en zet de teek klemvast zonder hem te pijnigen. Door dit systeem wordt de teek altijd met kop en al uit de huid verwijderd. Vrijwel pijnloos en moeiteloos te verwijderen zowel bij kinderen, volwassenen als dieren. De zogenaamde nimfjes of kleine teekjes kunnen ook op die manier zonder problemen verwijderd worden. Ook honden en katten kunnen het slachtoffer worden van tekenbeten en je wandeling in de Ardennen of de Kempense bossen kan eindigen in een tekenbeet.

sch

ook ge

dills

®

digestive mints Zachtverfrissende muntjes met essentiële oliën uit kruiden en vruchten.

Goed controleren Teken kiezen gevoelige plekjes uit bij de dieren: buik, de streek rond de ogen, omdat die zones het warmst zijn. Bij de mens laten ze zich vaak op armen of benen vallen. In elk geval kan je best nadat jij of een van je gezinsleden aangevallen werden door een teek toch naar de dokter gaan, zelfs al heb je de teek helemaal verwijderd. De arts zal controleren of er niets meer in de huid aanwezig is. Als je weken na je vakantie in het bos of de heide of in de weiden, toch een rode kringvormige vlek op armen of benen merkt, vaak met een wit randje er omheen, kan je ook best naar de arts, want dat kan de voorbode zijn van de ziekte van Lyme. Jos van Landuyt

Verkrijgbaar in de apotheek met CNK-bestelcode: 2161-149

dills digestive mint ®

Maakt de dingen verteerbaar! voor meer info:

12

SANA nr 44

Advertentie

gastheer kan zijn van een bacterie en dat risico wordt steeds maar groter, want die kans wordt thans al geschat van 1 op 3. Het is precies deze bacterie die ziekte van Lyme overbrengt. Vaak wordt de fout gemaakt om de teek zonder meer te verwijderen, desnoods met een aansteker, of met ammoniak om de teek te verdoven zodat die van de huid afgetrokken kan worden, maar daardoor blijft de kop van de teek vaak onder de huid zitten. Enkel de arts kan nadien deze onderhuidse angel door een insnede verwijderen... leuk is anders. De teek wordt trouwens ook verschrikt door de poging om hem te verwijderen en als reactie op de pijniging spuit hij zijn besmette darminhoud meteen onder de huid rechtstreeks in de bloedbaan.

VRIJiabetici SUIKikEt R o v or d

SANA nr 44 13 www.dills.be

Laat verstopping niet te lang aanslepen, er zijn goede natuurlijke middelen!

Aambeien: Als darmen en bloedsomloop alarm slaan

A

ambeien hangen nauw samen met onze manier van leven: haastig en ongezond eten, weinig bewegen, een zittend beroep, ontspanning in de luie zetel en tussendoor veel stress. Hoewel niet levensbedreigend, is het ongemak er toch niet minder om. Toch geven aambeien een signaal dat er wel wat aan de manier van leven moet worden veranderd, wil men meer ongemakken, zelfs ernstiger problemen voorkomen. De relatie leggen tussen het probleem en de oorzaak is de grote kunst.

Van heel wat van die ziekten kent de patiënt de oorzaak niet altijd. Hij schrikt daarom als de behandelende arts het over een ongezonde leefwijze heeft. Uiteindelijk zit de menselijke natuur zeer vernuftig in elkaar en zijn oorzaken en gevolgen nog altijd aan wetmatigheden gebonden. Het begint vaak met verstopping, een kwaal waar niet enkel veel vrouwen, maar ook meer en meer mannen last van beginnen te krijgen. De belangrijkste oorzaken zijn wel de werkomstandigheden en de manier van eten. Psychische elementen spelen daarin mee, want in sommige bedrijven zijn toiletten niet genoeg privé, te smerig of te veraf

14

SANA nr 44

om te gebruiken. De patiënt stelt er zich op in, verwaarloost de natuurlijke reflex, kweekt nieuwe slechte gewoonten aan en wordt hardlijvig! De kiem van een nieuw probleem is geboren. Bij sommigen wordt deze slechte gewoonte dagen gerekt doordat ook te weinig vocht wordt opgenomen en het voedsel te geraffineerd is: de natuurlijke darmprikkeling blijft weg, er komt geen evacuatie en de darminhoud begint te rotten. Uiteindelijk komen toxines en bacteriën weer in de bloedbaan terecht. De patiënt begint een langzaam maar noodlottig proces van zelfvergiftiging.

Problemen met de bloedsomloop Op het ogenblik dat de patiënt uiteindelijk toch geforceerde ontlasting heeft, kunnen vanwege de harde stoelgang en spierspanningen in het rectale gebied, kleine verwondingen ontstaan in de bloedvaten. De bloedvaten kunnen daardoor zozeer worden belast, dat ter plekke een gebrekkige doorbloeding ontstaat. De bloedvaten zetten uit en vormen verdikkingen, uitstulpingen die buiten het anale gebied treden, aanvankelijk beginnen te jeuken, maar nadien inklemmen en erg pijnlijk zijn, zowel bij het zitten als het stappen, om van de marteling tijdens de stoelgang maar te zwijgen. Aambeien zijn nu eenmaal het gevolg van moderne voeding en een al te zittend leven. Vooral kantines op het werk en schoolkeukens serveren te weinig verse producten, te weinig groenten en ook te weinig fruit als dessert. Weinigen nemen nog hun lunchpakket mee naar het werk of naar school. Voor de keuze van zijn voedsel gaat men af op smaak en uitzicht, niet op voedingswaarde terwijl het gezondheidsaspect helemaal naar de achtergrond verdreven is. En toch ligt de oplossing voor de hand. Schrap vooral suiker en geharde vetten, gebakken en gefrituurde spijzen, slachtafval, vet vlees, wittebrood en bereide vleeswaren (charcuterie). Eet vooral meer vezelrijke producten: volkorenbrood, minder vlees (vooral vette vleessoorten), liever vis, geen suiker, wel veel vruchten en groenten. Weinig alcohol, hoogstens een paar glazen rode wijn en liever geen koffie. Alles wat verstopping in de hand werkt, moet worden vermeden. In het begin zal het misschien nodig zijn om een licht laxeermiddel te nemen, maar kies dan bij voorkeur een natuurlijk preparaat, bijvoorbeeld op basis van Frangula of vuilboombast zoals in Frangulabiose. Neem nooit langere tijd synthetische laxeermiddelen zonder medische controle, op den duur raken de elektrolyten uit balans en kunnen ernstige problemen optreden. Beweeg meer en pieker minder Uiteraard is een slechte bloedsomloop ook het gevolg van gebrek aan voldoende beweging. Zwemmen is ideaal omdat hiermee alle spieren in beweging worden gebracht, terwijl het lichaam in het water niet wordt belast door zijn eigen gewicht. Bij veel patiënten vertalen psychische en emotionele problemen zich ook in problemen met de darmen. Je merkt dat aan jezelf soms: krijg je te maken met een lastig probleem, dan gebeurt het wel dat je een paar keer naar het toilet moet. Patiënten die lijden aan chronische verstopping zien er ook niet gezond uit: ze hebben vaak een onfrisse huidskleur en matte blik. Jaren later kan deze niet verzorgde toestand de oorzaak worden van maag-darmkanker. Hans de Groot

Zware benen, ontsierende aderen en anale klachten.

RUSCUBELL helpt natuurlijk!

Eigenschappen van het product • Vermindert de druk in het aderlijke systeem. • Voor het behoud van sterke, elastische vaatwanden. • Ondersteunt de bloedstroom naar het hart. • Kan langdurig worden gebruikt • Effectieve natuurlijke samenstelling. • Weinig alcohol voor de oplos baarheid en houdbaarheid. • 60 capsules.

Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor gevarieerde voeding.

Verkrijgbaar in uw apotheek in 60 capsules met cnk-bestelcode 2980-266 of in 100 ml flesje met cnk-bestelcode 3063-757 Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

voor meer info:

www.fytobell.be SANA nr 44 15

Vlieg- of autoreis eindigt vaak met verkoudheid

Is airco ongezond?

I

n de winter hebben we het graag warm en in de zomer graag fris. We hebben het dus een beetje verleerd om te leven met de omstandigheden van de natuur. Bovendien zoeken we ook zoveel mogelijk de zon op voor vakanties, waar we de hitte van de dag temperen met airco in de wagen of het hotel. Is dat wel gezond? Want veel toeristen komen na een vlieg- of autoreis verkouden aan op de vakantiebestemming. Wat is een goed klimaat en wat moeten we vermijden? De meeste van ons voelen zich beter als de zon schijnt: het geeft kleur aan het landschap, het brengt warmte over het land, het geeft tint aan de huid, het maakt dat we meer buiten kunnen leven. Die warmte kan ook te veel zijn. Als de lichaamseigen klimaatsregeling het laat afweten, heb je een probleem. Patiënten met bloeddrukproblemen of met een hartstoornis, oudere mensen en heel jonge kinderen zijn het gevoeligst. En toch zijn er ieder jaar miljoenen in ons land die naar de zon trekken, die precies de hitte opzoeken en zich daar happy mee voelen: Zuid-

16

SANA nr 44

Voldoende drinken en brutale temperatuurschokken vermijden! Frankrijk, Zuid-Spanje, Noord-Afrika, Turkije, Australië, de Caraïben. Steeds meer mensen vliegen naar de tropen, naar de andere kant van de wereld, wisselen in de winter ook van seizoen en trekken naar plaatsen op de aarde waar het dan volop zomer is. Is deze klimaatswissel wel gunstig voor het organisme? Niet te onderschatten Zolang het lichaam een goede temperatuurbeheersing heeft, die in de hersenen wordt geregeld, is er niets aan de hand. De vochtbalans in het lichaam speelt eveneens een rol. Voldoende drinken is een eerste vereiste opdat tijdens warm weer het lichaam de nodige afkoeling zou kunnen genereren. Drinkt men te weinig, dan deshydrateert men, komen nieren, maar ook hart, bloedsomloop en uiteindelijk ook de hersenen in gevaar. Warmte alleen zegt niet alles, want de relatieve luchtvochtigheid speelt een even grote rol. Een droge lucht is aangenamer dan een warme vochtige lucht, omdat in het eerste geval het lichaam nog gemakkelijker zijn temperatuur kan regelen en kan afkoelen door het zweet te laten verdampen. Bij een warm vochtig klimaat zoals in de tropen, kan het zweet nog moeilijk verdampen en kunnen er problemen ontstaan. Bovendien gedragen toeristen die een korte tijd in een ander klimaat vertoeven zich niet volgens de regels van dat klimaat. Airco Als we naar de tropen of subtropen op vakantie gaan, worden toeristen op heel korte tijd met extreme temperaturen geconfronteerd. We zijn niet getraind op dergelijke plotse temperatuursverschillen en dus proberen we het wat comfortabeler te maken met airco. Ook onze kleding is dikwijls niet SANA nr 44

17

Advertentie

In de nasleep van de winter... aangepast. In de winter lopen we vaak te dun gekleed naar buiten en vatten dus gemakkelijker kou en in de zomer komen we van een heet buitenklimaat plots in een luchtgekoelde ruimte, waardoor we vaak te weinig kleding aan hebben om het voor ons lichaam nog goed te maken. Gevolg: de slijmvliezen van de luchtwegen krijgen het zwaar te verduren. Men heeft meer kansen op verkoudheid en ontsteking van de slijmvliezen. Mensen met hart- en vaatproblemen krijgen het ook lastiger door de brutale overgang van te warm naar te koud. Sommigen zullen zelfs vaststellen dat ze in ruimten waar airconditioning zit, meer transpireren: het lichaam kan de snelle omschakeling van de temperatuur niet bijbenen. Uit onderzoek blijkt dat kunstmatige koelte het lichaam meer belast dan de koude in de winter. Je moet het maar eens ervaren: een flink gekoelde winkelruimte bezoeken en na een paar uurtjes wandelen in een fris lokaal plots naar buiten komen in de hitte. Het voelt alsof men een oven of sauna binnenstapt. Het gevolg is dat het natuurlijke aanpassingsvermogen tilt slaat: hoe meer men in airconditioning leeft, hoe moeilijker het lichaam het krijgt zich aan te passen aan de grote warmte. In de tropen valt airconditioning nog meer op dan in een gematigder klimaat, vooral vanwege de grotere luchtvochtigheid. Het is goed er verstandig te leren mee omgaan en de airco slechts zo laag in te stellen tot men

18

SANA nr 44

niet meer transpireert. Dat is een goed niveau en daarmee kan het lichaam zich ook verzoenen zonder dat het schade hoeft te lijden. Op die manier is het verschil met de buitentemperatuur ook niet zo groot meer en kan het lichaam beter zijn evenwicht vinden. Ook in wagens gaat deze redenering op: niet al te laag koelen, want na een poosje rijden moet je sowieso toch weer in de hete buitenlucht en dan valt de schok dubbel zwaar: de hitte valt als een loden pak op je schouders. Als we ons te veel gewoon maken om de temperatuur af te koelen, dan zullen we zelfs een koel plekje in de schaduw als onaangenaam ervaren en raken we het natuurlijke ritme kwijt. Als je in te koele ruimten vertoeft, kan je zelfs een aangezichtneuralgie krijgen of plots geconfronteerd worden met heftige migraine. Vlieg- en busreizigers worden hiermee al te vaak geconfronteerd, want het gebeurt niet zelden dat een toerist verkouden aankomt op de plaats van bestemming en dat wijst toch niet op een gezonde situatie? Zich verstandig kleden in functie van het heersende klimaat en geen extremen opzoeken, is eigenlijk het enige wat in overeenstemming te brengen is met onze natuur en dus ook met onze gezondheid. Airco mag, maar dan moet het wel verstandig gebruikt worden, de woning, of het hotel mag geen koelkast worden! Jan van Bercken

4

Lentekwalen effectief aanpakken

max Echinacea Viervoudige krachtpatser voor uw weerstand l Met vier verschillende extracten, dus viermaal sterker. l De superbooster voor uw immuniteit in elk seizoen. l Bij winterse indringers, bij zomerse aanvallen: EchinaceaMax4 helpt u er zo weer bovenop! Dosering: 3 x 1 capsule per dag EchinaceaMax4 van AlkPharma is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met CNK bestelcode: 3139-581 PET-verpakking van 60 capsules. Prijs € 24,95 PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158

www.alkpharma.be SANA nr 44

19

Minder zieke kinderen, beter immuunsysteem, minder allergieën, en... minder kans op borstkanker voor de moeder...

Borstvoeding: Veel gezonder dan flessenvoeding

E

lke moeder die een welgeschapen baby ter wereld heeft gebracht, wenst dat hij zou opgroeien tot een gezond, sterk en verstandig kind. De natuur heeft haar daarvoor alle middelen gegeven: de moederborst. Toch aarzelen veel jonge moeders om borstvoeding te geven, aangespoord of geïnspireerd door een van de machtigste lobby’s ter wereld: die van de zuigelingenvoeding. Zalig glimlachende baby’s op dozen poedermelk moeten bewijzen dat bewerkte koemelk veel gezonder en gemakkelijker is dan moedermelk. Geen ander wezen ter wereld dan de mens, presteert het om op te groeien met moedermelk van een andere soort. Een kind in de moederschoot krijgt via de navelstreng alle noodzakelijke stoffen die het nodig heeft om uit te groeien tot een baby die net in staat is om zelfstandig te leven en dus de moederschoot te verlaten. Maar dan nog is de baby

20

SANA nr 44

aangewezen op externe hulp voor zijn voeding, totdat die voldoende gegroeid is en krachten heeft om zelfstandig vast voedsel tot zich te nemen. Moedermelk is het ideale voedsel waarin alle nodige vitale stoffen voorzien zijn. Flesvoeding

is speciaal geprepareerde koemelk in poedervorm waaraan water kan worden toegevoegd. Ze wordt met vitamines verrijkt en zodanig gefabriceerd om zoveel mogelijk op moedermelk te lijken. De Wereld Gezondheidsorganisatie pleit er voor dat jonge moeders zo lang mogelijk, dat wil zeggen zolang de baby het wil en de moeder het kan, borstvoeding zouden geven. Twee jaar wordt als een ideale periode vooropgesteld. Bij ons wordt door gezondheidsorganisaties aangeraden dit minstens 6 maanden te doen, maar langer is nog beter. Ideale samenstelling Een pasgeboren baby bestaat voor 70 tot 75 percent uit water, tegenover een volwassene slechts 60 tot 65 percent. Dat betekent ook dat een baby om gezond te blijven in vergelijking met een volwassene ook veel meer water moet opnemen. Over de dag verdeeld heeft moedermelk die perfecte samenstelling. Het is totaal niet nodig de baby nog iets anders bij te geven bij borstvoeding. Sommige artsen schrijven wel vitaminetabletjes K en D voor omdat de moedermelk er te weinig van zou bevatten, maar volgens specialisten is dit een totaal onnodige maatregel, wat het lichaam niet nodig heeft, wordt niet opgenomen, kan zelfs schadelijk zijn. Helemaal sterk wordt het als de arts fluortabletjes voorschrijft omdat fluor ontbreken zou in moedermelk. Daarmee worden de tandjes van de baby zogenaamd beschermd, maar een zuigeling heeft geen tanden en fluortabletten doen meer kwaad dan goed: ze kunnen op termijn leverkanker veroorzaken. De lobby van zuivel-

en flessenvoeding is in elk geval niet zo erg geïnteresseerd in de gezondheid van moedermelk. Soms worden grote inspanningen geleverd om wetenschappelijke bewijzen te zoeken voor het feit dat moedermelk veel slechter is dan flessenvoeding. Daardoor zijn in ontwikkelingslanden al catastrofes gebeurd.

SANA nr 44

21

22

SANA nr 44

krijgt niet voor hem geschikt is. Vandaar dat thans geprobeerd wordt met alternatieve voeding: sojamelk, allerlei preparaten uiteraard gefabriceerd door dezelfde lobby. Meer allergieën bij fleskinderen Allergologen maken zich nu al zorgen over het spectaculair toenemen van allergische ziekten bij kinderen. Dat risico is veel kleiner bij kinderen die borstvoeding krijgen of hebben gekregen. Prof. Van Cauwenberghe: “We weten dat borstvoeding en vooral voldoende lang borstvoeding geven het kind beschermt tegen allergische reacties die kunnen ontstaan door vreemde eiwitten. Geprepareerde koemelk en zelfs sojamelk zijn eiwitten waartegen de baby allergisch kan reageren, ze hebben een andere samenstelling dan de moedermelk. We moeten opnieuw pleiten voor het in stand houden of promoten van natuurlijke procedures die eeuwenlang hun nut hebben bewezen: moedermelk waar alle stoffen in voorzien zijn om de baby de eerste maanden gezond en met zo weinig mogelijk problemen groot te brengen.”

Advertentie

Wat de schepping in de natuur heeft gelegd, is wel doordacht en het beste voor de mens. Zo ook de moedermelk. Hoe meer je de natuur bestudeert, des te meer je overtuigd raakt van de intelligentie waarmee het in elkaar is gezet. Vaak wordt er aan getwijfeld om meteen na de geboorte het kind aan te leggen aan de moederborst, maar hoewel blijkt dat de echte melkproductie maar pas na een paar dagen op gang komt, blijkt dat het eerste vocht dat de baby uit de moederborst drinkt, het zogenaamde colostrum, ook al antistoffen bevat die belangrijk zijn voor de immuniteit van het kind. Een kind dat meteen na de geboorte aan de moederborst wordt gelegd, zal niet zo gauw ziek worden, het krijgt de stoffen die de natuur voorzien heeft. Dit voordeel hebben flessenkinderen niet. Hun afweersysteem moet uit zichzelf op gang komen. Bovendien heeft een baby die de borst krijgt geen enkel risico op een allergie, terwijl dat met flessenkinderen jammer genoeg maar al te vaak het geval is. Hoe vaak moet de dokter geen ander melkproduct voorschrijven omdat het kind maag- of darmkrampjes krijgt. Heel veel pas geboren baby’s huilen onophoudend omdat de babyvoeding niet in orde is. Men denkt vaak aan een huilerig kind, maar het is een natuurlijke reactie op het feit dat de voeding die het

EL GEHE ITE! S E D UW ERNIE

V

Uw online gezondheidsadviseur BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

U koopt bij Boverte omdat… • U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell®, Nutribell®, Ellen Dee® en Kilonorm®. • U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. • U met korting op uw bestelling kan aankopen. • De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. • U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. • Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht. • Wij garant staan voor een optimale service. • Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com

Monique van Hasselt

De beste zorgen uit de natuur!

e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48

SANA nr 44

23

Advertentie

Het geheim van mooie benen

M

ooie benen zijn een wonder. Wie mooie benen heeft als vrouw, voelt zich zelfzeker en aantrekkelijk. Naast hun gezicht besteden zij het meest aandacht aan de benen. Mooie benen krijg je soms vanzelf, maar je behoudt ze niet vanzelf. Het vergt discipline maar het loont beslist de moeite. Als je je benen lang mooi en gezond wil houden, moet je dagelijks trainen want benen worden mooi als ze sterke kuitspieren hebben, een gave gladde huid zonder vlekken of schilfers, geen donshaartjes en geen blauwe strepen van aders of spataders. - Je moet de benen bij het rusten altijd hoger leggen. In principe moeten je voeten even hoog worden gelegd als het hoofd. - Vermijd zoveel mogelijk warmtedekens en warmwaterkruiken in bed. Doe liever opwarmingsoefeningen. - Begin je dag met oefeningen. Alle oefeningen in ruglig zijn goed voor de benen: fietsen in

de lucht, kringen beschrijven met de benen, met de voeten draaien, de tenen snel intrekken en strekken. - Een wisseldouche is ideaal voor de benen. Begin met warm en eindig met koud. - Uiteraard zijn lange wandelingen goed voor de benen, ze worden er mooier door en je traint de pompfunctie van de beenspieren. - Blootsvoets lopen in het natte gras is ideaal, ook in de winter. Op die manier help je zelfs verkoudheden voorkomen, want je weerstand wordt versterkt. - Langdurig rechtstaan is ongunstig. Probeer geregeld van houding te veranderen. - En natuurlijk is een goede verzorgende crème op basis van Aloë vera uitstekend om mooie, gave en gladde benen te hebben en te houden: Aloë vera van Ellen Dee is daar bijzonder voor geschikt.

Aloë Vera Crème Bij droge en gevoelige huid De unieke formule van deze crème met de natuurlijke en waardevolle actieve bestanddelen van aloë vera is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het bijzonder bij de droge en gevoelige huid. De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans, waardoor de huid een frisse en gezonde uitstraling krijgt. Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon beschadigde huid, striae en littekens.

Monique van Hasselt

Potje 100 ml -

Prijs

€ 5,95

Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-390. Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter kunnen helpen.

Voor meer info: www.ellendee.be 24

SANA nr 44

SANA nr 44

25

Het beste dieet voor de topsporter

Hoe ongezond is topsport?

M

et de wereldkampioenschappen voetbal op de achtergrond en de prestaties van de Rode Duivels, is de discussie over topsport weer aan de orde. Is dat gezond? Hoever kan je gaan? Wat kan een getraind of ongetraind lichaam verdragen? Speelt het klimaat een rol? Hoe moet je trainen en vooral: kan de voeding iets veranderen aan je prestaties? In de zomermaanden waant iedereen zich een beetje topsporter, al was het maar om te joggen, te zwemmen, of urenlang te fietsen. Wat is goed voor jou en zijn we gemaakt om topsport te bedrijven? En wat te denken over doping?

Doping is funest voor hart- en bloedvaten en veroorzaakt peesletsels. Totaal anders dan spierletsels. Het is normaal dat er bij gewone inspanningen dagelijks kleine scheurtjes ontstaan in de spierbundels. Je kan dat als een normaal gebruiks- of slijtageproces beschouwen. Dat is voor het organisme geen enkel probleem, omdat het lichaam dergelijke scheurtjes dezelfde dag nog zonder problemen herstelt. Het lichaam heeft daar de middelen en de infrastructuur voor. Maar als je drie- tot viermaal per week een toptraining hebt, krijg je geen scheurtjes meer maar echte SCHEUREN Dat geeft erge pijnen, onuitstaanbare pijnen zelfs. De herstelling van die kleine scheurtjes gebeurt door middel van proteïne, de bouwstenen van de cel. Kleine scheurtjes herstellen dezelfde dag nog, maar grotere scheuren vragen soms een paar weken, soms drie weken en als het echt heel ernstig was, zelfs een maand. Vandaar het belang van volwaardige proteï-

nen, want die bevatten alle aminozuren die nodig zijn voor de spieropbouw. Welke proteïnen zijn daar nu best voor? Volwaardige proteïnen bevatten alle aminozuren die nodig zijn voor de spieropbouw. De ketting is compleet aanwezig in dierlijke proteïnen: vlees, vis, gevogelte, zuivel. Maar dat neemt niet weg dat vegetariërs ook aan hun volwaardige ketting komen. Linda Mc Cartney destijds was de grote promotor van een vegetarische levenswijze voor topsporters en haar organisatie sponsorde een wielerploeg waar enkel vegetarisch gegeten werd. Haar vegeburgers moeten bewijzen dat topsport ook kan zonder vlees en vis. Maar wie het vegetarisch wil proberen, moet er wel zijn verstand bij houden, in die zin dat je slechts alle essentiële aminozuren hebt als je verschillende producten combineert: noten met zaden, granen en peulvruchten bijvoorbeeld. Op die manier stel je een even volwaardige ketting van aminozuren samen, maar dan mag je wel geen dag overslaan met de ideale combinatie. Nu moet je granen en peulvruchten sowieso altijd combineren. Hoe snel herstellen van spierletsels? Wie spierletsels heeft moet in de eerste plaats volwaardige eiwitten tot zich nemen, dus bij voorkeur vis, gevogelte of de volwaardige vegetarische ketting samenstellen. Daarnaast kunnen pompelmoezen stoffen leveren die enzymen gebruiken om sneller het lichaamsproteïne weer op te bouwen. Maar het belang van training mag je toch ook niet

26

SANA nr 44

SANA nr 44

27

Advertentie

Inspiratietuinen Herkenrode De Inspiratietuin van Herkenrode is een hedendaags kruidenpark: exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers, ontspannend en educatief.

Beste voeding voor topsport De beste voeding is een zo gevarieerd mogelijke en volledige, volwaardige voeding met gezonde producten. Men spreekt van het zogenaamde Skandinavische dieet. Een manier om 25 percent meer kracht en uithouding aan te kweken. Als je het op weekbasis bekijkt

28

SANA nr 44

dan komt het hierop neer. Vier tot vijf dagen voor de dag van de wedstrijd, begint men een zware training, terwijl men zoveel mogelijk meelspijzen en suikers vermijdt maar wel enkel vetten en proteïnen eet. Op die manier raken de lichaamseigen reserves aan glycogeen in de spieren en de lever, totaal uitgeput. Wel worden door de proteïnen de spiervolumes opgebouwd. Vanaf twee dagen voor een wedstrijd of sterke inspanning moet men een dieet volgen met een overdaad aan meelspijzen en suikers evenwel zonder proteïnen en vetten. Volgens de ervaring gaan lever en spiercellen zich dan supercompenseren met glycogeen, zodat men vanuit deze opgevulde reserves wel tot 25 percent meer kan presteren. Natuurlijk is dit geen uitgebalanceerd dieet en men mag het dus enkel toepassen voor een belangrijke superprestatie. Wat men wel kan doen voor de wedstrijddagen is gedurende twee dagen voorafgaand aan een wedstrijd, een dieet aanhouden met een overmaat aan granen. Maar gezond eten is nog altijd het beste en dat is gevarieerd eten met veel groenten, fruit, volkoren en vis. Dan heb je geen peppillen nodig en ruïneer je je gezondheid niet. Jan van Gendt

Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 3511 Hasselt Tel.: 011 23 96 70 Fax: 011 33 46 45 E-mail: [email protected] Web: www.abdijsiteherkenrode.be

Hotel ’t Buskruid

Advertentie

onderschatten. Natuurlijk speelt ook de ervaring een grote rol. Naarmate een atleet ouder wordt, zal hij minder letsel oplopen, niet enkel omdat hij voorzichtig wordt, maar omdat hij zijn ervaring kan omzetten in preventieve maatregelen. Hij kan beter zijn grenzen onderscheiden en zijn sportactiviteit daarop afstemmen. Typisch is wel dat bij goed getrainden zelden ademhalingsproblemen optreden. Als ik ga fietsen en ik duw eens goed door, dan hangt mijn tong meteen op de grond... Dat is duidelijk een gevolg van een gebrek aan training. Iemand die goed getraind is, heeft geen ademtekort, maar kan wel spierscheuringen en andere letsels oplopen. En je mag vooral niet vergeten dat de letsels zich altijd op de eigen zwakke plaatsen manifesteren. Het belangrijkste element voor herstel is wel proteïne. Spiervlees is pure proteïne. Maar de zogenaamde ballaststoffen zijn eigenlijk even belangrijk. Men kan dat best in zijn natuurlijke vorm gebruiken.

Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg

Erkend fietshotel vlakbij knooppunt 312 Hotel ’t Buskruid Dr. Vanderhoeydonckstraat 64 3560 Lummen Tel 013/53 22 94 Fax 013/53 22 95 E-mail: [email protected] www.tbuskruid.be

SANA nr 44

29

WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes We worden te veel geröntgend In West-Europa is de medische consumptie de hoogste ter wereld. De medische lobby is ook een van de machtigste ter wereld. Gelukkig vaak ten voordele, soms tot nadeel van de patiënt, want medicijnen en medische onderzoeken worden consumptiegoederen. Zo heeft ons ministerie van Volksgezondheid de bevolking en de medische branche gewaarschuwd dat de radioactieve belasting per persoon, de hoogste van Europa is, niet vanwege de kernindustrie, wel vanwege de veelvuldige medische onderzoekingen waarbij gebruik gemaakt wordt van röntgenapparatuur. Er wordt daarom aangeraden niet te pas en te onpas röntgenfoto’s te laten maken, geen twee- of driemaal voor het zelfde probleem te laten röntgenen en liever over te schakelen op alternatieve onderzoeksmethodes als dat mogelijk is en vooral instellin-

gen te kiezen die moderne apparatuur hebben waarvan de belasting veel kleiner is. Vooral scans en mammografiën zijn de laatste twee jaar met één derde toegenomen. Vaak zijn röntgenopnames nutteloos. In geval van spierpijnen en zenuwlijden kan men weinig of niets aflezen van klassieke röntgenopnames. Ook voor mammografiën wordt gewaarschuwd, omdat ze volgens sommige bronnen het ontstaan van borstkanker ook kunnen stimuleren. Ook hier wordt aangeraden eerst andere onderzoeksmethodes in te zetten zoals echografie, warmtedetectie, bloedonderzoeken en de klassieke palpatietechnieken. Door een te hoge belasting met hoog energetische energie zoals radioactieve stralingen, kan het risico op het ontstaan van kanker toenemen.

Veel jongeren studeren slecht door ijzertekort Uit recent onderzoek in Nederland blijkt dat peuters, kleuters en jongelui gemiddeld 15% minder ijzer binnen krijgen dan wordt aanbevolen. Een tekort aan ijzer kan klachten veroorzaken als hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid en een verminderd prestatievermogen. IJzer uit vlees wordt beter opgenomen dan uit plantaardige producten. IJzer uit plantaardige producten wordt beter opgenomen als er tegelijk vitamine C-rijke producten bij gegeten worden. Fruit en groenten moeten dus, hetzij het één hetzij het ander, bij elke maaltijd gegeten worden. De veranderde eetgewoonten hebben tot een dergelijke vaststelling geleid. De jeugd eet vaak minderwaardig vlees uit hamburgers, waarvan een gedeelte gecamou-

30

SANA nr 44

fleerd wordt door meel, vet en smaakversterkers. Echt puur vlees is soms ver te zoeken. Bovendien worden ook van langsom minder groenten en vruchten gegeten door de jeugd, vooral door jongeren die niet meer thuis eten, maar zelf voor hun voedsel zorgen in junktenten en in broodjeswinkels. Wie gevarieerd eet met dagelijks groenten- en vruchtenmaaltijden en voldoende vlees of vis eet, hoeft niet bang te zijn voor ijzertekort en de vervelende gevolgen die er aan vastzitten. Jongeren presteren vaak slechter op school, gewoon door ijzertekort. Het ontbreekt hen aan spankracht, aan concentratievermogen en doorzetting. Goede voeding kan daar al heel wat van goed maken en... helpen zorgen voor een beter schoolrapport.

Nog steeds atoomsporen in bosbessen Het ministerie van Volksgezondheid raadt toeristen en inwoners van zuid-Duitsland nog steeds af om zomaar wilde bosbessen en wilde vruchten in de Duitse bossen te plukken en te eten omdat nu nog, zelfs meer dan twintig jaar na de beruchte ontploffing van de kernreactor van Tsjernobyl, nog altijd sporen van radioactieve vervuiling in deze vruchten worden vastgesteld. De

omvang van de ramp is met de jaren groter en duidelijker geworden en de schrik voor de toepassingen van kernenergie, ook voor vreedzaam gebruik, is daardoor toegenomen. Deze waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen gelden vooral voor zwangere vrouwen en kinderen omdat hun organisme gevoeliger is voor radioactieve stralingen en ook de kans op misgeboorten toeneemt.

Afslankdiëten brengen concentratie in gevaar Niet enkel volwassenen, ook steeds meer kinderen en jongelieden zijn het slachtoffer van vetzucht. Junkfood en vetrijke en suikerrijke tussendoortjes zorgen voor een calorieboom. Jammer daarbij is het dat mestcellen ontstaan die in het latere leven veel gemakkelijker aanleiding geven tot vetzucht. Afslankdiëten op latere leeftijd worden daardoor echt moeilijker. Ouders doen er verstandig aan om de eetgewoonten van hun kinderen streng te observeren, omdat dikke kinderen vooral zeer dikke volwassenen worden. Van zodra deze kinderen in de puberteit komen en de aantrekkelijkheidsfactor voelen verminderen tegenover anderen, ontstaat de afslankgedachte. Het gevolg is vaak dat ze ondoordacht tewerk gaan en zich eenzijdig gaan voeden. Hun afslankdieet bestaat dan nog hoofdzakelijk uit brood en vlees. Ze eten daarbij haast geen fruit en weinig groenten. Natuurlijk verliezen ze daardoor heel snel en heel veel in gewicht: zelfs tot meer dan tien kilo

per maand, maar het organisme heeft dan wel af te rekenen met tekorten. Vooral ijzertekort is het gevolg van dergelijke crashdiëten. Kinderen en pubers kunnen dat best missen, want de schoolresultaten zullen er niet om liegen. Door ijzertekort komt er een concentratieprobleem, de geheugenfunctie vermindert en dus ook de kans om stof te memoriseren. Uit onderzoek door artsen in het Londense Kings College bij ongeveer 200 leerlingen bleek dat het IQ met maar liefst elf tot vijftien percent naar beneden dook als gevolg van een strenge vermageringskuur. IJzertabletten kunnen dat probleem niet oplossen, daar ook vitamine C nodig is om ijzer goed te laten absorberen. Volwaardige voeding met voldoende groenten en vruchten en in een vermageringsdieet vooral groenten vanwege de lage calorische waarde, kunnen ijzertekort voorkomen en dus zorgen voor een interessant IQ bij de leerlingen.

SANA nr 44

31

Hoe hou je bacteriebommen weg?

Barbecue kan vergif zijn

O

p warme zomeravonden is niets heerlijker dan in de eigen tuin of op het balkon te genieten van de milde temperaturen en de geuren die uit de natuur opstijgen. Die natuurlijke parfums worden in talrijke percelen verdrongen door de opstijgende geur van verbrand vlees of vis die de neusgaten van buren ongevraagd tintelen. Afgezien van die geur die zich niets aantrekt van tuinmuurtjes of hagen, is het nog de vraag of geregeld barbecue houden wel zo gezond is.

Barbecuen is een vrij nieuwe gewoonte die is overgewaaid uit Amerika en op korte tijd een fel ingeburgerd ritueel is geworden voor wie een tuin of balkon heeft. Houtskool aanmaken, blazen tot de rook in je ogen slaat en dan vis of vlees op de rooster leggen. Heerlijk vinden

32

SANA nr 44

we dat, vooral als het met vrienden of familie kan gebeuren. Het is een soort zomerse plechtigheid geworden. Maar is het ook gezond? Verbrand is nooit goed Alles wat verbrand is, moet worden vermeden. Verbrand vlees, vis, brood, aardappelen, om het even wat... verbrand voedsel bevat meer dan 200 gevaarlijke scheikundige stoffen, zelfs benzopyreen. Een paar keer genieten van een barbecue is niet zo erg, het lichaam kan dat wel de baas, vooral als de schadelijke stoffen geneutraliseerd worden door voldoende groenten en vruchten. Een glaasje wijn daarbij is niet enkel heerlijk, maar ook gezond, want het brengt bio-flavonoïden en terpenen in het lichaam en die kunnen we best gebruiken in de preventie van kanker. Wijn is daarom trouwens beter dan bier, ook al om de thermoshock te vermijden, want wijn is doorgaans op kamer- of keldertemperatuur, maar bier komt uit de ijskast en als die koude plas pardoes op de maag valt, is dat niet zo best. De maagwand wordt geïrriteerd, het voedsel verteert minder goed, er kan zelfs diarree door ontstaan. Wat vooral gevaarlijk is bij barbecue: als de vlam van gesmolten vet tegen het vlees of de vis slaat. Dan ontstaan koolwaterstoffen en dat is een regelrechte kankerverwekker. Wie gezond wil barbecuen probeert dat te doen met zo weinig mogelijk vet, vermijd dat de vlam of de gassen

van houtskool direct tegen het voedsel slaan. Een elektrogrill is dus eigenlijk gezonder dan een houtskoolgrill, hoewel de smaak natuurlijk ook verschilt en daardoor verkiezen sommigen mensen liever de houtskoolsmaak. Maar smaak is een slechte raadgever als het op gezondheid aankomt. Stomen, of koken in een warmeluchtoven is nog altijd de gezondste manier van koken. Rauw en gekookt voedsel apart Een grote fout die tijdens openluchteetmalen wordt begaan, is dat rauwe groenten en rauw vlees in contact kunnen komen met klaargemaakte of gekookte producten. Op die manier krijgen bacteriën de kans over te wippen en het voedsel serieus te besmetten. Zo is het niet verstandig rauwkostschoteltjes of rauwe groenten op hetzelfde bord, blad of tafel te leggen als bijvoorbeeld rauwe kip of rauw vlees. Een besmetting is gauw gebeurd. Zelfs rauwe kip bevat bacteriën die pas vernietigd worden door verhitting. Leg de producten dus ver genoeg van elkaar af en leg ze nooit op hetzelfde bord! Barbecue niet te heet - Bij de verbranding van houtskool komen schadelijke stoffen vrij, de zogeheten PAK's. Wanneer het vlees te snel op het vuur wordt gelegd, komen die stoffen op het eten terecht. Wacht daarom met het roosteren tot de kolen met een laagje witte as zijn bedekt en er geen SANA nr 44

33

‘t Vlierhof

Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected]

Advertentie

restaurant

natuurlijk smakelijk

Bezoek onze website:

www.vlierhof.be

34

SANA nr 44

Barbecue niet te rauw Een ander nadeel van oververhitting is dat het vlees er van buiten wel gaar uitziet, maar van binnen soms nog rauw is. De bacteriën die altijd op het vlees, vis of kip zitten, vermenigvuldigen zich bij een temperatuur boven 10 graden Celsius snel. - Haal de producten daarom niet te lang van te voren uit de koelkast. - Bewaar wat niet direct gebruikt wordt in de koelkast. - Zorg dat het vlees goed gaar wordt. - Kook grotere stukken vlees (voornamelijk kip) van tevoren voor. Hierdoor wordt het vlees gedeeltelijk gaar en kan het op de barbecue in niet al te lange tijd verder gaar en bruin worden. - Leg gaar vlees nooit terug op een bord waarop rauw vlees heeft gelegen en gebruik voor het snijden van bereid vlees een schoon mes. Houd gaar en rauw vlees kortom goed gescheiden. Gebruik verschillende borden, messen en vorken voor rauwe en gare producten. Op die manier zul je vergiftiging en ongemakken vermijden en op termijn ook ernstige problemen voorkomen. Hans de Groot

Dominique Vreven

Advertentie

vlammen meer te zien zijn. - Stukjes vlees, vis en groente verbranden makkelijk wanneer het vuur nog vlamt, het rooster te dicht op het vuur ligt of het product niet vaak genoeg wordt gekeerd. Houd daarom voldoende afstand tussen het rooster en de kolen: 25 tot 40 centimeter. - Begin met het vlees dat de meeste hitte nodig heeft: eerst rundvlees (biefstuk), dan kalfsvlees, lamsvlees en spiesen, daarna varkensvlees en als laatste vis en voorgegaard vlees (zoals kip). - Bestrijk het rooster met olie om te voorkomen dat het vlees blijft ‘plakken’. Best is olijfolie of kokosolie. - Bak het vlees aan beide kanten bruin, maar laat het niet te donker worden. Draai het vlees regelmatig, om aanbranden te voorkomen. - Snijd verbrande stukjes eraf en gooi ze weg. Het is niet verstandig verbrande (zwarte) stukjes vlees te eten. De verkoolde delen bevatten PAK's en die zijn schadelijk, zelfs kankerverwekkend. - Soms kan wat vet uit het vlees in het vuur druppelen. Ook door verbranding van vet ontstaan schadelijke stoffen. Neem daarom niet al te vette ingrediënten en dep gemarineerd vlees of vis voor het roosteren droog.

50 net.be www.50net.be

De portaalsite voor de dynamische

50-plusser!

Schrijf je nu in op onze Nieuwsflash

www.50net.be 35 SANA nr 44

Preventie moet jong beginnen Er zijn verschillende soorten hartziekten, maar de belangrijkste is wel de atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd. De ziekte kan al op vrij jonge leeftijd beginnen, bij sectie op soldaten worden al sporen van aderverkalking vastgesteld bij gesneuvelden van amper achttien tot twintig jaar. Preventie moet dus vroeg beginnen.

Hoe voorkom je aderverkalking en hartinfarct?

M

annen zijn er erg bang voor, want ze worden er ook bij miljoenen door getroffen elk jaar in de geïndustrialiseerde wereld, maar vrouwen lijken dit weinig interessante voorbeeld dapper te volgen, want ook zij worden steeds meer het slachtoffer van hartinfarct en beroerte. Wat is er mis met de bloedsomloop, want hartziekten zijn in de westerse, geïndustrialiseerde wereld doodsoorzaak nummer één vooral veroorzaakt door vaatproblemen.

36

SANA nr 44

Aangetaste vaatwanden De ziekte begint sluipend en ongemerkt met afzetting van een kaasachtige substantie, het atheroom, op de vaatwanden. De weefsels die zich stroomafwaarts van de afzetting bevinden, krijgen minder bloed en dus ook minder zuurstof, met de bedreiging dat die zuurstof zo gering kan worden dat er necrose of afsterving van weefsels optreedt. Gebeurt dit op de hartspier, dan heeft men te maken met een hartinfarct. De plaats waar men het meest met atheroom te maken kan hebben, situeert zich op de kransslagaders. Dat zijn de slagaders die het hart zelf van bloed voorzien. De verstopping van deze bloedvaten leidt uiteindelijk tot nare problemen: niet alleen hartinfarct, ook trombose, ischemie of angina pectoris, met heftige stekende pijnen in de borststreek. Die vaatvernauwing op en rond het hart is de schrik van alle mannen van middelbare leeftijd en van hun vrouw en dit is zeer terecht. Meer dan een kwart van de bevolking krijgt er vroeg of laat mee te maken. Het is dus niet vermetel van tevoren te bedenken wat je kan doen om het te voorkomen. Langzaam proces Atherosclerose is een langzaam proces dat al op zeer jonge leeftijd inzet. Men heeft namelijk vastgesteld dat in een aantal gevallen dit al gebeurt in de puberteit en zelfs nog vroeger. Praktisch alle jonge mannen van twintig hebben

reeds atherosclerose bij pathologisch anatomisch onderzoek. Ze hoeven er op dat ogenblik evenwel nog geen last van te hebben. Bij vrouwen of meisjes van dezelfde leeftijd zijn deze verschijnselen niet waargenomen. Atherosclerose is een gecombineerd verschijnsel van enerzijds afzetting van cholesterol en anderzijds een spontaan en natuurlijk verouderingsproces met bindweefselvorming in de intracellulaire ruimten. Gebeurt dit proces in de slagaders dan spreekt men van arteriosclerose. De slagaders verdikken en verharden, waardoor ze zwakker en minder elastisch worden. Meestal ontstaan dergelijke verhardingen en verdikkingen op plaatsen waar aftakkingen bestaan in de slagaders. Verschillende oorzaken Er zijn verschillende oorzaken die een rol spelen bij het ontstaan van vaatdegeneratie. Er is om te beginnen een erfelijke factor die een grotere gevoeligheid met verhoogde kans op de kwaal meebrengt. Het mechanisme is nog niet helemaal duidelijk, maar wetenschappelijk onderzoek bij één-eiige tweelingen heeft aangetoond dat de erfelijkheid een bevorderende factor kan zijn. Een tweede belangrijke factor is het geslacht. Atherosclerose komt veel meer voor bij mannen dan bij vrouwen, meer dan het dubbele zelfs. Na de menopauze halen de vrouwen de „achterstand" wel in, want boven de zestig is het aantal praktisch gelijk. Vrouwelijke hormonen schijnen dus een remmende uitwerking te hebben op de kwaal, terwijl als deze productie wegvalt bij de menopauze, de vrouw evengoed de ziekte krijgt als de man. Op de derde plaats moet vetzucht worden vermeld. Bij te zwaarlijvige patiënten worden vetten onderhuids als reserve opgeslagen. Een dergelijke calorierijke reserve hebben we met onze SANA nr 44

37

terwijl de B-mensen er minder last van hebben. Patiënten van het type B daarentegen zijn meer relativerend en beschouwelijk van aard en hebben er dus minder last van. Ze leven in principe langer en gelukkiger.

leefwijze en werkomstandigheden niet nodig. Het betekent evenwel een extra belasting voor de bloedsomloop, want deze massa vet moet constant van bloed worden voorzien. Zwaarlijvigheid vraagt dus te veel van de bloedvaten en betekent ook een belasting voor het hart. Roken en vaatdegeneratie Een van de belangrijkste oorzaken van vaatdegeneratie is roken. Nicotine heeft een vaatvernauwende uitwerking die op de duur blijvende schade veroorzaakt aan de bloedsomloop. Er treedt een soort krampverwekkende invloed op, zowel in de perifere slagaders als op de hartslagaders. Tabak verhoogt ook de kans op vaatverkalking, naast vaatvernauwing. Ten vijfde zijn storingen in de vetstofwisseling mede oorzaak van aderverkalking. Wie een hoog cholesterolgehalte in het bloed heeft, geldt als een risicopatiënt. Men heeft ook vastgesteld dat dergelijke processen familiaal gebonden zijn. Patiënten die last hebben van suikerziekte, lopen eveneens een groter risico, terwijl in dat geval de ziekte op jongere leeftijd voorkomt. Het is door wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat misbruik van alcohol, de kans op

38

SANA nr 44

atherosclerose gevoelig verhoogt, maar bijvoorbeeld een kleine hoeveelheid wijn zou deze kansen weer verkleinen. Hoge bloeddruk is een zeer grote risicofactor. Het leidt tot een slijtage van de vaatwanden. Hoewel sommigen het tegendeel beweren, blijkt men bij patiënten die actief sport beoefenen minder atherosclerose aan te treffen. Gebrek aan lichaamsbeweging moet dus duidelijk als een zoveelste risico worden beschouwd. Ook een tekort aan vitamines (vooral C en E) lijken aderverkalking in de hand te werken. Vitamine C verstevigt de vaatwand en ruimt plaques op. Dieren kunnen ze zelf aanmaken, de mens moet ze innemen via het voedsel (groenten en fruit) of via een goed supplement. Emotionele invloeden Tenslotte zijn er ook de emotionele invloeden, die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van aderverkalking. Misschien is de invloed hiervan indirecter, maar er werd vastgesteld, dat langdurige vaatkrampen, veroorzaakt door psychische motieven, op de duur ook de bloedvaten kunnen beschadigen. Deze kans is bijvoorbeeld groter bij patiënten met een persoonlijkheidsstructuur A,

Tien punten om te voorkomen Voor wie de oorzaken aandachtig heeft gelezen, ligt het voor de hand wat er kan gedaan worden om hartinfarct en problemen met de bloedvaten te voorkomen. - Roken moet compleet en definitief worden stopgezet. - Lichaamsbeweging vergroot niet enkel de pompbeweging van het hart, ook de doorstroming van de bloedvaten neemt toe. Het hart in goede conditie heeft ook een beter slagvolume. - Matig met alcohol. Het verhoogt ook de vetzucht, de bloeddruk en brengt schade toe aan de bloedvaten. - Eet gezond. In het westen eten we te veel en te vet, te zout en te zoet. - Vermijd harde dierlijke vetten en vooral transvetten (margarines en vetten in koekjes en gebak). - Look helpt de bloeddruk te verlagen en voorkomt oxidatie van cholesterol. - Beperk het zoutverbruik en schrap suiker uit alle producten. Suiker geeft alleen maar lege calorieën en wordt door de lever omgevormd tot puur vet. Het bevordert atherosclerose. Suiker is een drug, puur vergif! - Eet meer rauwkost. Zet liever eens vis op het menu in de plaats van vlees. - Tenslotte moeten emotionele problemen worden uitgepraat, opgelost en voor de toekomst worden vermeden. Leer je te ontspannen, zoek een hobby in de natuur bij voorkeur met lichamelijke inspanning. - Neem een goed hartversterkend middel: Crataegus, vitamine C, co-enzym Q10 en visolie. Visolie is uitstekend: bij eskimo’s komen geen hartinfarcten voor! Jos van Landuyt

SANA nr 44

39

Heilzame plantenextracten en Plant van de maand: hun toepassing

Door Kees Martens Kruidenkundige

Hamamelis virginiana L .

Toverhazelaar:

tegen aambeien en huidproblemen

D

e natuur heeft heel wat mooie oplossingen voor ons in petto, je moet ze alleen maar leren kennen en vooral toepassen. Een prachtige plant is de Hamamelis of toverhazelaar. Het woord zegt het haast zelf. De plant heeft een wetenschappelijk bewezen en onderbouwde werking in de venen, bij lichte verwondingen en ontstekingen van de huid, bij spataders en bij aambeien. Je kan de hamamelisbladeren gebruiken, er zelf een tinctuur of een afkooksel van brouwen, maar er bestaan ook goede natuurlijke preparaten die als ze juist worden toegepast heel goede resultaten geven.

Geschiedenis van de plant Hamamelis virginiana L. behoort tot de familie der Hamamelisachtigen (Hamamelidaceae). Het is een struik met grof getande bladeren die erg lijken op de bladeren van de hazelaar. Hamamelis virginiana L. staat veelal van oktober tot begin maart in bloei. De struik is afkomstig uit het oostelijk deel van NoordAmerika. Virginiana verwijst naar de staat Virginia waar de plant voor het eerst werd verzameld en in cultuur gebracht. De Indianen gebruikten afkooksels of smeersels van de bladeren en de twijgenbast ter behandeling van o.a. rugpijn, kneuzingen, blauwe plekken, pijnlijke spieren, brandwonden en diarree, maar ook als spoelmiddel bij zere keel en ogen. De Nederlandse naam toverhazelaar komt waarschijnlijk van de toverkracht waarmee de plant in verband werd gebracht en van het gebruik van de takken als wichelroede bij het zoeken naar water en goud. Rond 1735 brachten reizigers deze struik naar Europa, waar

40

SANA nr 44

nu vooral gekweekte en gekruiste variëteiten terug te vinden zijn als winterharde sierplanten in tuinen en parken.

de doorbloeding in de kleine bloedvaten. Eventueel kan ze hierdoor bij inwendig gebruik de wondbehandeling ondersteunen. Verwerking: De verse hamamelisbast wordt met behulp van stoomdestillatie verwerkt, maar ook het extract van de verse hamamelisbast wordt verwerkt. Toepassing Hamamelis heeft een pijn- en jeukstillende werking en kan goed worden toegepast bij uitwendige aambeien. In een crème gecombineerd met bepaalde planten kan Hamamelis worden toegepast bij borstklierontsteking en ter voorkoming hiervan, bij huidklachten, waaronder luieruitslag, dauwworm, eczeem, netelroos, tepelkloofjes en ter voorkoming van doorliggen. Inwendig als Hamamelis virginianaextract is de plant werkzaam bij spataderen en aambeien. Ze wordt in natuurlijke

geneesmiddelen vaak gecombineerd met andere planten die goede diensten bij deze indicaties bewijzen. Om zelf te doen Hamameliscompres: tegen schaafwonden, kneuzingen, reumatische klachten en spataders: laat een handvol goed gewassen blad in een paar kopjes gekookt water tien minuten sudderen, zeef daarna. Drenk hierin schone lappen en bind de lappen op de aangedane plekken. Hamamelismelk tegen ontstoken ogen: laat een paar schone blaadjes in een kopje warme melk trekken en was of dep hier af en toe de ogen mee. Hamamelisthee tegen spataderen: laat ongeveer vijf blaadjes een kwartier trekken in 2 kopjes water. Drink hiervan in de loop van de dag regelmatig een paar slokjes.

Eigenschappen Hamamelis dankt haar samentrekkende effecten aan het hoge gehalte aan looistoffen. Bij inwendig gebruik versterkt Hamamelis de spanning van de aderwand, vernauwt haarvaten en kleine aders, trekt ze samen, hetgeen gunstig is bij spataders en aambeien. Bij uitwendig gebruik heeft Hamamelis een samentrekkende en antiseptische werking. Verder stimuleren de werkzame stoffen de vorming van epitheel (huidweefsel). De plant is bovendien ontstekingswerend. Voor deze wondhelende en ontstekingsremmende eigenschappen zijn verder verantwoordelijk: de combinatie van het aanwezige mangaan en caroteen, en de antibacteriële eigenschappen van de etherische olie. Bij inwendig gebruik werkt de goudsbloem galdrijvend en vaatverwijdend op SANA nr 44

41

Richt uw brieven aan [email protected]

Brievenbus

Reacties van onze lezers

In deze rubriek krijgen lezers de kans vragen te stellen, of reacties neer te pennen in verband met hun ervaringen over gezondheid.

Hoeveel calorieën mogen we eten? Mevrouw M.V. uit Erpe-Mere Ik ben een vrouw van 48 jaar en heb neiging tot verdikken. Dat vind ik niet plezierig, want ik wil in de zomer de uitstraling van mijn jeugd bewaren. Op dieet gaan is niet altijd evident. Trouwens, ik vraag me af hoeveel calorieën we eigenlijk moeten innemen om gezond te blijven. Ik heb gehoord dat het gerelateerd is aan de leeftijd en het geslacht. Uiteraard ligt het eraan hoeveel calorieën we verbruiken, om te kunnen berekenen hoeveel calorieën we per dag mogen eten, maar de gemiddelde waarde hangen vooral af van de leeftijd en het geslacht. Zo is het duidelijk dat jonge mannen en vrouwen in hun twintigste jaar het meest calorieën mogen gebruiken, omdat ze er ook het meest verbruiken: ze bewegen meer, ze zijn actiever op lichamelijk gebied en hun lichaam heeft ook dagelijks voldoende opbouwstoffen nodig. Opvallend daarbij is wel dat meisjes ongeveer 600 calorieën per dag minder verbruiken dan jongens, vooral te wijten aan het feit dat het vooral de spieren zijn die met energie gaan lopen en jongens hebben nu

42

SANA nr 44

eenmaal meer spieren dan meisjes... dus kunnen ze ook meer energie verbruiken. Zo kan je uitgaan van volgende calorietabel om niet te verdikken en toch voldoende voedingsstoffen naar binnen te hebben op de voornaamste mijlpalen van de leeftijd in het leven.

Leeftijd

Man

Vrouw

7 jaar

1500

1400

10 jaar

1900

1700

14 jaar

2300

2000

18 jaar

3100

2500

24 jaar

3000

2400

45 jaar

2900

2300

60 jaar

2500

2000

65-plus

2300

1800

Word je echt rapper oud met de zonnebank? Mej. E.VL. uit Leuven Met een paar vriendinnen gaan we in september naar het zonnige zuiden, net op tijd om nog wat uit te rusten voor het academiejaar aan de universiteit herbegint. Maar we willen

van die korte tijd aan het strand maximaal profiteren. Ik ben wel bang om te verbranden, omdat ik nogal een blanke huid heb, maar de vraag is: kan ik mij niet best voorbereiden door eerst een aantal keer op de zonnebank te gaan liggen, zodat ik al wat bruin zie en beter beschermd ben? Huidartsen waarschuwen voor de grote misvatting onder toeristen: ze willen al met een tintje het vakantiestrand op, en trekken in massa eerst naar het solarium of zonnebank om zich op die manier voor te bereiden op de vakantie. De meeste zijn van oordeel dat hun licht gebruinde huid al een beveiliging geeft tegen de zon en dat ze op die manier minder gauw last zullen krijgen van zonnebrand. Niets is minder waar, waarschuwen de huidartsen. De zonnebank zendt enkel UVA-licht uit. Deze lichtgolf dringt diep in de huid door en veroorzaakt wel degelijk een activering van het pigment en zorgt dus voor een bruine huid, maar absoluut niet voor een bescherming. Daarvoor zorgt enkel UVB-licht. De zonnebank veroudert de huid wel en verhoogt de kans op huidkanker aanzienlijk. De elastinevezel breekt en er ontstaan ook vroegtijdig rimpels. De zonnebank is geen element van schoonheid, wel van vroegtijdige veroudering!

Is er een natuurlijk middel tegen pijn door artrose? Mevrouw C.B. uit Gent Ik ben een vrouw van middelbare leeftijd en heb veel last van artrose. De dokter schrijft

pijnstillers voor en wil nu ook inspuitingen geven met cortison, waar ik absoluut geen voorstander van ben. Kan je niet met een natuurlijk middel ook hulp krijgen bij het bestrijden van pijn door artrose? Reumatoïde problemen wegen zwaar op de maatschappij: verlies van arbeidsuren, uitkeringen door verzekeringsmaatschappijen en dure, maar niet altijd ongevaarlijke medicijnen. Niet dat het wonderpoeder is uitgevonden waarbij alle nadelen wegvallen, maar in een groot aantal gevallen kunnen patiënten met artroseklachten bevrijd worden van hun pijn en hun gewrichten beweeglijker maken dankzij een eenvoudige plant die in de thuislanden van de Afrikaanse woestijn gevonden wordt: duivelsklauw. Omdat het bijna onmogelijk is de plant in cultuur te brengen, moet ze in het wild geoogst worden, de zeldzaamheid zal dus nog toenemen. En toch heeft duivelsklauw ofte Harpago een helende werking op spierpijnen en gewrichtsaandoeningen, doordat het schadelijke enzymen kan neutraliseren, de zogenaamde collagenasen zoals die bij artrose vervormingen van het gewricht veroorzaken. Door Harpago, zoals aanwezig in Articulan van Fytobell, kan de beweeglijkheid van een aangetast gewricht verbeterd worden, terwijl de pijn ook verminderd wordt. Ook Curcumine zoals in Curcuma forte van Fytobell is een heel goed middel tegen pijn door ontstekingen en artrose. Duivelsklauw heeft ook de plezierige eigenschap de lever te helpen bij zijn ontgiftingswerk. Wie leverproblemen heeft, is dus ook gebaat bij een kuurtje met duivelsklauw. In tegenstelling tot heel wat synthetische reumaproducten, tast duivelsklauw het maagslijmvlies niet aan.

SANA nr 44

43

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

De ultieme, heerlijke echte tomatensoep en een tomatenconcentraat

D

e maanden augustus en september zijn bij uitstek de beste periode voor de aankoop van tomaten. In deze tijd van het jaar hebben die heerlijke groenten, of zijn het nu vruchten, het meeste zon gehad. En dat kan je proeven! Tomaten uit dit seizoen hebben een volle smaak met flink wat umami-gehalte. Ook bevatten ze dan de hoogste gehaltes aan vitamines, mineralen en kruideninhoudsstoffen. Ze zijn dan ook echte gezondheidsbommetjes.

Boodschappenmandje voor 4 personen: • 10 grote uien • 12 rijpe tomaten geplukt in augustus en/of september • Een halve eetlepel hoeveboter • 2 liter kippen- of groentenbouillon • Peper en zout • Eventueel 2 kleine tomatenblaadjes (vroeger dacht men dat tomatenblaadjes giftig waren maar dat zijn ze niet, ze zorgen voor een aangename en versterkende tomatensmaak. Gebruik deze sterke blaadjes wel met mate) • Indien je soep iets te zurig uitvalt kan je er een snuifje suiker aan toevoegen (dit hangt af van het gebruikte tomatenras, roma tomaten, de langwerpige en de gele versies zijn meestal iets zoeter) Bereidingswijze voor 4 pers. of meer • Eerst het vervelendste karweitje: het schillen van de uien. Wie last heeft van traantjes tijdens dit werkje kan de uien en het mes even afspoelen onder de koude kraan, je partner inschakelen of een stevige bril opzetten die aan de zijkanten geslo-

44

SANA nr 44

• • •

• •

• • • •

ten is (skibril). De hoeveelheid uien lijkt veel te zijn maar geloof me best, zo maak je de lekkerste tomatensoep. Stoof nu de uien aan met de hoeveboter op een zacht vuurtje tot de uien mooi glazig zien. Voeg de bouillon toe en breng aan de kook. Snij 8 tomaten in stukjes van ongeveer 2 cm (dat maakt het de mixer straks makkelijker) en voeg ze toe. Laat alles zachtjes één uurtje pruttelen. Breng water aan de kook, snij een kruisje in de resterende tomaten en leg ze 5 seconden in het heet water. Neem ze er uit en koel ze dadelijk af in ijskoud water zodat het garingsproces dadelijk stopt en je tomaten nog knapperig blijven. Schil ze, snij in vieren en ontdoe het vruchtvlees van pitjes. Snij dit vruchtvlees in mini blokjes en hou dit apart. Snij de schilletjes fijn en doe ze tesamen met de overgebleven pitjes bij de kokende soep. Als je over tomatenblad kan beschikken mag je twee blaadjes fijn snijden en deze een vijftal minuten, voor het einde van het kookproces, toevoegen. Een mi-

•

•

•

•

nimaal gebruik van tomatenblad accentueert de tomatensmaak. Mix het geheel langdurig. Daarmee bedoelen we 5 tot 8 minuten of mix alles in een mixer blender gedurende 4-5 minuutjes. Door de soep lange tijd te mixen verkrijg je een fluweelzachte, in de mond aangename soep die vooral heel populair is bij kinderen. Breng op smaak met peper en zout en voeg er je rauwe tomatenblokjes aan toe. Laat deze enkele tellen meewarmen en serveer. Wens je een ietsje meer gebonden soep kan je het wit van één courgette meekoken, maar dat gaat dan een beetje ten koste van de tomatensmaak. Simpel en heerlijk in het tomatenseizoen.

• •

•

•

• •

•

Natuurlijk smakelijk! Waar het goed voor is Tomaten zijn rijk aan lycopeen en dat is een carotenoïde dat veel voorkomt in tomaten. Die carotenoïden hebben bij tomaten de functie van een “zonnecrème” en zorgen er voor dat die heerlijke groenten niet verbranden. Ze beschermen ook onze huid tegen te veel licht en zijn sterke vrije radicalen vangers. Het is dus nog niet zo gek van veel tomaten te eten in de zomer als de zon op zijn felst schijnt. Nu, heel eigenaardig is dat het gehalte aan lycopeen stijgt naarmate je je tomatenbereiding concentreert. Dat wil zeggen dat tomatenpuree meer lycopeen bevat als tomatensaus en dat rauwe tomaten er nog minder van bevatten. Een goed idee is daarom zelf een tomatenconcentraat (puree) te maken in de zomer als je tomaten kan kopen voor een prikje. Recept tomatenpuree • Snij 6 teentjes look en 10 sjalotjes zo fijn als je maar kan.

•

Stoof ze aan met wat olijfolie tot de uiachtigen glazig zien. Snij nu zo veel mogelijk tomaten (minimum 30) in stukjes van ongeveer 1 cm en doe ze bij in je kookpot. Laat alles heel zachtjes stoven en inkoken. Dit proces kan makkelijk 3 tot 4 uur in beslag nemen. Roer regelmatig zodat er niets kan aanbranden. Voeg er het laatste half uur 2 eetlepels fijngehakte rozemarijn aan toe en het laatste kwartier 2 eetlepels fijn versneden basilicum. Breng op smaak met peper en zout. Zorg er voor dat alles zodanig ingekookt is dat je een nog net lopende, stevige puree over houdt. Doe in een mixer/blender en laat 3 tot 4 minuutjes draaien op de laagste stand (kan ook met de mixer, maar pas dan op dat je hele keuken niet vol hangt met tomatenpuree). Doe de hete puree in gesteriliseerde flessen, draai de schroef er op en hou een paar keer ondersteboven. Zelf gemaakte tomatenpuree vol van lycopeen voor een hele winter lang. Bruikbaar in soepen, sauzen, bij de boterham of op toast, heerlijk op een pizza. Tekst en foto’s Dominique Vreven

‘t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected] www.vlierhof.be

SANA nr 44

45

De groene vingers van Ivo Pauwels Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

KORIANDER: VOOR DE BARBECUE EN DE FIJNE KEUKEN Kruiden die je zelf kweekt smaken lekkerder

K

ruiden zijn in. Geen barbecue zonder kruiden, maar ook in de fijne keuken worden kruiden beslist gewaardeerd. Een van die kruiden die je trouwens zelf kan kweken is koriander. Koriander is een van die vele kruidige planten met witte schermbloemen die erg aromatisch zijn. Het is een kruid dat van oudsher zowel Noord-Afrikaanse als Indische gerechten kruidt. Zowel de zoeterige, sterk geparfumeerde zaaddoosjes als de blaadjes worden gebruikt. Koriander wordt ook wel het kruidje van de liefde genoemd en we gebruiken het in de plaats van peper. Het is klein maar fijn en geeft gerechten met een nasmaak zoals rode biet toch iets pittigs.

De peterselie van de Marokkanen Tot voor kort bood de kruidenier meestal uitsluitend de bolronde vruchtjes van de koriander aan. Tegenwoordig vind je het jonge loof, dat een beetje op ongekroesde peterselie gelijkt, in busseltjes gebonden in de supermarkt. Omdat de Berbervrouwen het veelvuldig in de keuken gebruiken, kreeg het bij ons al gauw de bijnaam Marokkaanse peterselie. De meningen over de aromatische kwaliteiten van koriander lopen uiteen. In Duitsland spreekt men onder meer van Wanzenkraut, omdat het dezelfde muffe geur zou bezitten als

46

SANA nr 44

wantsen. Maar wie kent nog de weeë wantsengeur? De oude Grieken alleszins wel. Coriandrum is afgeleid van koris, wandluis. In likeuren en chocolade Van het sterk geurende korianderkruid wint men sinds eeuwen een olie die tegenwoordig vooral afnemers vindt bij pasteibakkers en in chocoladefabrieken. Het kruid zelf is zeer geschikt voor soepen en bouillon, voor kruidkoek en alle gerechten die een pittige, iets hete smaak mogen bezitten.

Inlegwerk De zaden zitten vaak nog in hun geheel in het zuur waarin augurken en andere groenten zijn ingelegd. Ze kruiden kruidenazijn lichtjes zoet en brengen hun aroma op die wijze naar slaatjes en andere koude gerechten. De gedroogde fijngestampte zaden heten in de Indonesische keuken ketoembar. Uit Klein-Azië Archeologen troffen korianderzaden in Egyptische graven aan en menen in Koptisch schrift te lezen dat koriander geprezen werd als medicijn bij maag- en darmkwalen. De Romeinen verspreidden dit Arabische kruid. In azijn fijngewreven korianderzaad wordt sinds vele eeuwen in de Arabische wereld in kompressen op pijnlijke zwellingen gelegd. Het ‘eau des carmes’ van onze overgrootmoeders bevatte naast marjolein, kaneel, nootmuskaat en kruidnagel een grote hoeveelheid korianderextract. Koriander wordt op een zonnig plekje gezaaid, liefst in vochthoudende grond. Niet verplanten (dus enkel uitdunnen). In augustus-september oogst je de zaden, wanneer ze een lekkere geur verspreiden. Wacht hier niet te lang mee of het zaad „rijst” vanzelf en dan gaat veel van de opbrengst verloren. Vandaag is een echte revival ontstaan voor het gebruik van keukenkruiden in de dagelijkse keuken. Enkele voorbeelden: rozemarijn bij de barbecue en koriander en basilicum bij de nieuwere gerechten. Ideaal ook bij groene en witte kool. En als die uit de eigen tuin komt, kan het geluk niet op, want het proeft veel en veel lekkerder. Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels in zijn en vele andere tuinen aan het werk zien. SANA nr 44

47

Tuinsprokkels Cactusvijg: heerlijk verfrissend

J

e vindt gecultiveerde en dus ongestekelde cactusvijgen in gespecialiseerde fruitwinkels en op vreemdelingenmarkten in de grote steden. De schijfcactussen waarvan het de vruchten zijn, groeien verwilderd in het zuiden van Europa. En ook wanneer je in de subtropen op wandel bent, kom je deze cactussen overal tegen. Stekels Van alle cactussen zijn de schijfcactussen het gemakkelijkst te herkennen. Ze behoren allen tot het geslacht Opuntia. In Zuid-Europa vind je vooral Opuntia ficus-indica, de vijgcactus. De platte, sterke en vlezige schijven zijn bedekt met toefjes lange en korte stekels. De bloemen zijn tot 7 cm groot en geel van kleur. Ze staan op een groot groen vruchtbeginsel dat snel uitgroeit tot een donkerrode, enigszins vijgvormige vrucht die bij de wilde soort al even stekelig is als de schijven zelf. Verfrissend In hun gebied van herkomst, de woestijnen en steppen van Mexico worden ze sinds mensenheugenis gegeten. Ze hebben nauwelijks voedingswaarde, maar zijn uitermate verfrissend, zeker als

48

SANA nr 44

je keel dichtsnoert van dorst en hitte. Het plukken is een stekelig karweitje. Gebruik een stukje schors, een vod of een papieren zakdoek want er komen steeds kleine stekeltjes los die weliswaar niet al te pijnlijk zijn, maar toch veel ongemak kunnen bezorgen. Bovendien zitten de cactusvijgen midden tussen de harde bladstekels. Wie op zijn zwerftochten in Tenerife, Portugal, Madeira, Spanje of Griekenland wilde cactusvijgen plukt, kent de vervelende prikken en krassen. De toefjes stekels op de vrucht zijn vrij gemakkelijk met een mesje te verwijderen. Al naar gelang de soort zijn de rijpe vruchten rood, geel of paars gekleurd. De rode en paarse kleuren vingers, lippen en kledij bloedrood. Luizenrood Op deze cactussen komen dikke schildluizen voor van de soort Coccus cacti. Deze cochenilleluis, scharlakenluis of cactusschildluis wordt gecultiveerd voor de rode kleurstof waarmee zowel cochenilleinkt, scharlaken kleurstoffen als karmijnzuur wordt gemaakt. Niemand is allergisch voor kleurstof van de scharlakenluis. Daarom wordt ze gebruikt voor het kleuren van dranken als campari en van… lippenstift.

Citroengras: kalmeert de zenuwen

E

en heerlijk kruid uit de oosterse keuken dat de laatste tijd ook bij ons opgang maakt en zelfs als plant te koop is, is het citroengras, Cymbopogon citratus. Het wordt vooral in soepen gebruikt. Het geeft er een milde citroensmaak aan en een sterke, zij het verfijnde, citroengeur. Citroen en citronella Citroengras is in de tropen wijdverbreid. Het groeit zowel in tropisch Azië als in grote delen van Afrika waar het omwille van de frisse geur van zijn smalle bladeren wordt gekweekt. Aan citroengras is een ander aromatisch gras verwant dat er vaak mee wordt verward. Dat is het citronellagras, Cymbopogon nardus. Botanisch is het dus een zusje van het citroengras. In sommige speciaalzaken is het te koop onder zijn Maleise naam, sereh. Citronellagras is een onmisbaar ingrediënt in custardvla en is niet weg te denken uit de Indonesische keuken. Grote grassen Beide zijn het uit de kluiten gewassen grassen die tot 1,5m hoog kunnen worden. De aromatische stoffen zitten in alle delen van de planten. De planten

van Ivo Pauwels

groeien alleen goed waar het voortdurend warm is. Het zijn dan ook planten van droge graslanden en de savanne. In de oranjerie Op voorjaarsbeurzen worden citroengras en citronellagras ook als plant aangeboden. Je moet dan wel weten dat dit tropisch gras specifieke eisen stelt. Het kwik mag ook in de winter niet lager komen dan 10°C. In cultuur moeten de planten steeds voldoende vocht ter beschikking hebben. Bloedzuiverend en kalmerend Wanneer je een blaadje van citroengras of van citronellagras onder de neus fijnwrijft, klaart je gezicht uit. Het fijne citroenparfum kikkert je op. De etherische oliën van deze geurige grassen worden in de aromatherapie gebruikt. Ze hebben de naam bloedzuiverend te zijn en het autonome zenuwstelsel te kalmeren. Verkoudheid en sinusitis worden verzacht wanneer je een tiental druppels van de vluchtige olie of een handvol verse snippers in een bakje kokend water gooit en daarna de opstijgende geuren opsnuift. Niet alleen virussen en bacteriën zouden ervoor op de loop gaan, ook luizen hebben een hekel aan de lekkere geur van citroen- en citronellagras.

SANA nr 44

49

Hoe je studies succesvol maken?

Studenten hebben vaak onvoldoende nutriënten

M

et het nieuwe school- en academiejaar staan ook de goede voornemens en de goede resultaten hoog op het verlanglijstje van ouders en studenten. Lukken in de studie is geen kwestie van toeval, van geluk hebben bij de examenvragen, maar is het resultaat van ijver gedurende het hele jaar en van fysieke mogelijkheden die in belangrijke mate worden beïnvloed door de levenswijze en de omgeving waarin de leerlingen moeten evolueren. Niet enkel leerkrachten en profs hebben een grote rol, maar vooral de ouders dragen een grote verantwoordelijkheid. De juiste voeding, een goede motivering en duidelijke richtlijnen en keuzes zullen bepalend zijn voor het succes van de studies en slagen in de toekomst. Studeren mag geen karwei zijn, maar een manier hoe je kunt leren te slagen in het leven. Vakantie is natuurlijk prettiger dan de schooltijd... Hoewel, er zijn ook leerlingen die daar anders over denken. Want de schooltijd mag niet voorgesteld worden als een saaie bedoening. Informatie opslaan en dingen aanleren die van belang zijn voor de toekomst kan ook leuk worden en hangt van een aantal factoren af waar we wel invloed op hebben. Goede motivering Goed studeren begint uiteraard met een goede motivering. Als een leerling in een klas terecht komt waar hij of zij van bij het begin van het jaar een hekel aan heeft, omwille van pestgedrag van medeleerlingen, omwille van een opmerking van een leraar, omwille van een verkeerde keuze van de richting door de ouders, omwille van een gedwongen verhuis vanwege een scheiding of een nieuw samengesteld gezin, dan is het logisch dat de resultaten op voorhand belast zijn en slecht zullen uitvallen. Een kind heeft aanmoediging, vertrouwen, geborgenheid en richting of leiding nodig. Als het naar school gestuurd wordt omdat het nu eenmaal

50

SANA nr 44

moet, zonder dat er echt een motief is om informatie op te doen, dingen bij te leren en er thuis geen kader bestaat om het kind voortdurend te motiveren en bij te sturen, zeg maar op te voeden, dan is het op voorhand verloren. Steeds meer leraars klagen erover dat ze weinig animo merken bij een groot aantal leerlingen. “Waarvoor moeten we het nog doen”. Ze zien geen toekomst, hebben geen nood aan informatie en opleiding en snappen niet waarvoor je je in deze maatschappij nog moet inspannen. Ze hebben alles: een smartphone, een laptop, een tablet, een brommer, soms een auto, een vriendin, of een vriend,

soms meerdere en drugs en alcohol. Wat is er dan nog aantrekkelijker in de maatschappij? De rol van de ouders is hier van uitermate groot belang en hun verantwoordelijkheid voor het mislukken van hun kinderen nog groter. Opvoeding is geen zaak van de school, maar van de ouders. Informatie geven en voorbereiden op het leven is wel een schoolse aangelegenheid. Die twee mogen niet verward worden. Slechte resultaten door ongezonde eetgewoontes Ondanks het feit dat kinderen natuurlijk altijd een beetje met tegenzin naar SANA nr 44

51

school zijn geweest, want vakantie is prettiger dan huiswerk en les, krijgen velen toch te maken met ongewone en op het eerste gezicht onverklaarbare vermoeidheid. Als er geen besmettelijke ziekte is dan moet toch verder nagegaan worden of er geen ziekte of een sterke emotionele last achter schuilt. Is dat niet het geval dan heeft het kind wellicht een gebreksziekte: tekort aan mineralen of vitamines. Kinderen hebben een hekel aan de school omdat ze fysiek moe en uitgeput zijn zonder uitzonderlijke inspanningen. Een ernstig tekort aan vitamines en mineralen is niet vreemd aan schoolmoeheid. De moderne voedingsgewoonten zijn niet van aard om een kind heel goed te voeden. Er zijn trouwens maar weinig gezinnen waar de kinderen heel gezond te eten krijgen. De maaltijden op school zijn ook geen schoolvoorbeelden van gezond voedsel en de jeugd geeft ook liever de voorkeur aan fastfood, veel zoetigheid, zoete drankjes en vette chips als tussendoortjes, dan aan fruit, groenten, volkorenprodukten en eten en drinken op geregelde tijden. Niet te verwonderen dat ze problemen krijgen met hun gezondheid, gemakkelijk moe en lusteloos worden. En toch is er wat aan te doen.

52

SANA nr 44

Goede voeding zeker voor studenten Linus Pauling kreeg tweemaal en zelfs bijna driemaal de Nobelprijs in verband met zijn onderzoek naar de preventieve kracht van vitamines. Hij benoemde zijn methode “orthomoleculair”. Hij introduceerde voor het eerst deze term in het blad Science in 1968. Misschien een moeilijke naam voor een eenvoudige inhoud: de gezondheid bevorderen door ziekten te elimineren en te voorkomen via het aanvullen van tekorten. Kanker, hart- en vaatziekten, diabetes, reuma, aandoeningen van de luchtwegen zouden in veel mindere mate optreden als men de goede raad van Linus Pauling zou toepassen: tekorten aanvullen, vrije radicalen neutraliseren door anti-oxidanten en zijn voeding afstemmen op een beter functioneren van de lichaamsorganen. De informatie van Pauling moest hen in staat stellen niet enkel langer te leven, maar bovendien ook gezonder te zijn en de kwaliteit van dat lange leven fel te verbeteren. Dit geldt voor iedereen, maar beslist ook voor studenten en leerlingen. Van de kwaliteit van hun voeding en eventueel de aanvulling ervan zal ook hun prestatie op school of de universiteit afhangen. Niet van pepmiddelen zoals methylfenidaat, dat duchtig geslikt wordt in de blok- en

examenperiode hangt het succes af, maar van de dagelijkse voeding en de aanvulling met goede preparaten. Zo is gebleken dat veel leerlingen een schromelijk tekort hebben aan Omega-3. De aanvulling ervan door regelmatig vis te eten en Omega-3 visolie te gebruiken heeft beslist gunstige gevolgen zowel op het gedrag als op de studieprestaties. Onderzoek aan de universiteit van Cardiff wees uit dat zelfs het gedrag van gevangenen verbeterde met Omega-3 visolie, maar ook de concentratie van studenten en hun prestaties lukten veel beter. Het hoeven geen dure middelen te zijn die iemand gezond en vitaal maken en in staat stellen goed te studeren. Zenuwachtigheid kan je bekampen met wat sport of een flinke wandeling. Passiflora helpt rust te brengen. En Omega-3 visolie zal dat nog verbeteren en je ook in staat stellen gemakkelijker de stof te begrijpen en het geheugen te stimuleren. Daar kan ook nog Ginkgo biloba worden aan toegevoegd om de doorbloeding in de fijne haarvaten van de hersenen te verbeteren en dus het geheugen een zetje te geven op een natuurlijke wijze. De kracht van preventie, een goede fysieke en geestelijke conditie schuilt uiteraard in de eerste plaats in de juiste voeding en desgevallend in het juist en gedoseerd aanvullen van enkele tekor-

ten. Een voeding die arm is aan verzadigde vetten, suiker en zout, maar daarentegen rijk is aan groenten en fruit, samen met regelmatige fysieke activiteit, is het beste middel is om in de beste conditie het studiejaar aan te vatten. De basis De richtlijnen van de WHO-FAO voor een gezonde voeding kunnen door iedereen zonder problemen worden toegepast: -Vetten mogen slechts tussen de 15 en 30 percent van de dagelijkse energie leveren. -Verzadigde vetten mogen maximum 10 percent van dit pakket uitmaken. -De aanbevolen eiwitopname is 10 tot 15 percent van het voedselvolume. -Koolhydraten mogen maximum 55 tot 75 percent van de dagelijkse energieopname leveren en ze moeten uit niet geraffineerde producten komen. -Toegevoegde suikers mogen niet meer dan 10 percent bedragen en liefst GEEN! -De dagelijkse zouthoeveelheid mag niet meer dan 5 gram bedragen. -Dagelijks moet men wel 400 gram groenten, peulvruchten en fruit eten. -Men moet meer voedsel eten van plantaardige oorsprong en voedsel uit de zee kiezen in de plaats van, dierlijk voedsel. -Meer bewegen is van vitaal belang. Jan van Bercken

SANA nr 44

53

DE NATUURSTER Buntjens Lizzy Diesterstraat 18 3980 Tessenderlo NATUURWINKELTJE MARGRIET

Advertentie

Achter d’Hoven 11 - 2990 Wuustwezel Openingsuren: di - vrij: 9u - 12u en 13u30-18u woe - zat: 9u - 12u en 13u30 - 17u dond: 13u30 -18u zondag- maandag en donderdagvoormiddag gesloten mail: [email protected]

Openingsuren: Maandag-zaterdag 9u30-12u30 13u30-18u00 Donderdag sluitingsdag Tel.: 0496/60.80.97

Essentiële oliën

Openingsuren:

DE MARETAK

natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging De Merodelei 36 - 2300 Turnhout Tel.: 014/42 47 63 Openingsuren: van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00

ma: di: wo: do: vrij: za:

9.30 9.30 9.30 9.30 9.30

12.30 12.30 12.30 12.30 12.30

13.30 13.30 13.30 13.30 13.30 13.30

18.00 18.00 18.00 18.00 18.00 18.00

te bestellen bij

Nieuwstraat 85 - Geel

Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com Openingsuren :

54

SANA nr 44

www.boverte.be

Maandag - vrijdag:

Zaterdag:

9u tot 18u

9u tot 17u

SANA nr 44

55

geeft weerstand tegen irritante allergenen en stof.

Allobiose is verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 2121-218 voor 50 capsules en met 2121-226 voor de 100 capsules. Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

www. 56

SANA nr 44

.be

Advertentie

Ook last in het pollenseizoen? Gedaan met het gesnotter!