Jaarverslag 2012
Voorwoord Het valt niet mee om de activiteiten van meer dan 40 medewerkers en bijna 800 vrijwilligers over een heel jaar samen te vatten in een handzaam en leesbaar jaarverslag. We denken dat het ook deze keer weer is gelukt om een duidelijk beeld te schetsen van wat Stek – stichting voor stad en kerk – in opdracht van de Diaconie van de Protestantse Gemeente te ’s-Gravenhage, de classes ’s-Gravenhage, de gemeente Den Haag en fondsen in samenwerking met tal van organisaties heeft uitgevoerd in 2012. Wat dit keer in het bijzonder opvalt, is hoe intensief het werk van Stek beïnvloed wordt door maatschappelijke, politieke, economische en kerkelijke ontwikkelingen. Stek werkt niet in het luchtledige, maar midden in de realiteit van Den Haag en omgeving. We hebben dagelijks te maken met mensen van vlees en bloed die op ons pad komen en die zich willen inzetten als vrijwilligers, die willen meedoen met een of meer van de vele activiteiten, of die hulp en ondersteuning nodig hebben. Nieuwsberichten hebben soms direct invloed op het dagelijks leven van mensen in de stad. Dan kan het gaan om goed nieuws, maar helaas ook om slecht nieuws. Stek komt vaak in beeld waar mensen in de klem geraakt zijn en er geen
uitweg voorhanden lijkt. Dankzij de onmisbare steun van de Diaconie kan Stek helpen waar geen andere helper is. Het is hartverwarmend om te merken dat Stek mensen van allerlei achtergrond bij elkaar kan brengen en weet te verbinden. Dat is natuurlijk geen voorpaginanieuws, maar voor de vrede van de stad wel degelijk van belang. We willen dan ook graag iedereen die zich op welke wijze dan ook heeft ingezet voor het werk van Stek heel hartelijk bedanken: vrijwilligers en medewerkers, opdrachtgevers en subsidiegevers, partners en collega’s van andere organisaties. Uw betrokkenheid is zeer gewaardeerd. Voor uw suggesties, opmerkingen en vragen houden wij ons uiteraard aanbevolen. Met vriendelijke groet, Drs. Ries Smits voorzitter bestuur Drs. Ineke Bakker directeur
JV-p3
Inleiding Stek – stichting voor stad en kerk – doet haar werk niet in het verborgene. Actuele ontwikkelingen op politiek en economisch terrein hebben directe invloed op het werk van Stek. Andersom is Stek er ook op uit negatieve gevolgen van besluitvorming te ondervangen met originele en inspirerende ideeën en activiteiten. Stek staat door haar werk midden in de actualiteit en brengt urgente maatschappelijke vragen onder de aandacht van de Protestantse Gemeente te ’s-Gravenhage (PGG), de gemeente Den Haag en maatschappelijke organisaties. Veel werk van Stek in 2012 zou je zo naast de krant kunnen leggen. Daarom kozen we er in dit jaarverslag voor om die actualiteit in een nieuwsvorm uit te lichten en in verschillende hoofdstukken te verzamelen hoe ons werk met een bepaalde actualiteit is verbonden.
Vraag het onze mensen van de individuele hulpverlening, van de Raad & Daad Balie in de Oase of van het inloopspreekuur in de Paardenberg. De verharding van het kabinetsbeleid ten aanzien van uitgeprocedeerde vluchtelingen had ook zichtbaar effect op ons werk. Vraag het de mensen van Kariboe Bibi en Den Haag Wereldhuis. Vraag het de mensen die zich inzetten voor de tentbewoners van de Koekamp. Het zijn twee voorbeelden van vele. Uit het thematisch opgezette vervolg van dit jaarverslag rijst het beeld op van een bezig bedrijf, op het snijvlak van geloof en samenleving, zichtbaar aanwezig in Den Haag, zichtbaar present onder de meest kwetsbare bewoners van de stad.
Voor Stek was 2012 een jaar waarin de landelijke en gemeentelijke politieke thema’s ook in het werk aan de orde waren. De gevolgen van de economische crisis lieten zich gelden en voor verschillende groepen van de Haagse bevolking werden de levensomstandigheden zwaarder.
Stek doet haar werk niet in het verborgene
JV-p5
1 Uitgeprocedeerden dreigen ‘illegaal’ te worden En toen waren er ineens ‘Koekampers’. Enkele tientallen uitgeprocedeerde, maar grotendeels onuitzetbare vluchtelingen begonnen een actie om van de politiek een menswaardige oplossing van hun problematiek af te dwingen. Op 19 september betrokken zij een tentenkamp op de Koekamp, het grasveld tegenover station Den Haag CS. Tegelijkertijd was een vergelijkbare actie van uitgeprocedeerde vluchtelingen gaande in Amsterdam. Al spoedig begonnen vrijwilligers en sympathiserende organisaties zich in te zetten voor de Koekampers. Ook Stek en de Diaconie raakten betrokken bij het lot van deze vluchtelingen en ondersteunden hun roep om aandacht. Wij hielpen bij het bekend maken van de actiepunten, vroegen om aandacht bij de gemeente en de landelijke overheid en vroegen regelmatig aandacht via de sociale media. Achter de schermen bemiddelden we in diverse contacten. Tijdens het koude en natte najaar werden thermische dekens verzameld en naar de mensen gebracht. Stek stelde haar douche in het kantoor aan de Parkstraat ter beschikking aan degenen die wilden
opfrissen. De vraag was zo groot dat er shifts moesten worden gemaakt. Predikante Trinette Verhoeven van de Lutherse en de Lukaskerk was regelmatig op de Koekamp te vinden voor pastorale zorg. De Diaconie organiseerde in december een extra collecte voor deze vluchtelingen. Het tentenkamp werd door de gemeente op 16 december ontruimd, waarna de tentbewoners tijdelijk onderdak vonden in een kraakpand in Scheveningen. In januari 2013 werd door een groep sympathisanten voor hen een leegstaande rooms-katholieke kerk gekraakt aan de Sportlaan, omgedoopt tot het Vluchthuis. Het kabinet Rutte II heeft in zijn regeerakkoord ingezet op de strafbaarstelling van illegaal verblijf en eventueel ook van degenen die hulp verlenen aan ongedocumenteerden. Dat is een bedreigende ontwikkeling voor de mensen die het betreft en voor degenen die hen bijstaan, zoals medewerkers en vrijwilligers van Stek. We ontmoeten mensen zonder geldige papieren op veel plekken in de stad in onze projecten en op onze locaties: in het bijzonder in Den Haag Wereldhuis, waar ongedocumenteerden elkaar ontmoeten, informatie krijgen en hun weerbaarheid vergroten, maar ook in Kariboe Bibi – van en voor Afrikaanse vrouwen – , bij de individuele hulpverlening in
Uitgeprocedeerden dreigen ‘illegaal’ te worden
JV-p7
de Parkstraat en in de buurt-en-kerkhuizen. Voor de dreigende ‘illegalisering’ was al gewaarschuwd in de eerste diaconale signaleringsbrochure Zonder papieren in Den Haag uit 2011. Ook in 2012 was er veel vraag naar deze brochure en werd ze op verschillende plaatsen in de kerken en in de stad besproken en becommentarieerd. Er kwam een officiële reactie van de gemeente. Veel asielzoekers en uitgeprocedeerde vluchtelingen vindt men eveneens onder migranten die behoren tot de meer dan 120 Haagse migrantenkerken. Het Steunpunt Migranten en hun Organisaties (SMO) ondersteunt met tal van vrijwilligers die mensen vanuit zijn kantoor aan de Parkstraat met adviezen en praktische hulp. Stek biedt facilitaire en financiële ondersteuning aan SMO. In nauwe samenwerking met SMO en Stichting Mara liet Stek in 2012 onderzoek doen naar de inzet van vrijwilligers in de migrantenkerken. Het onderzoeksrapport – in opdracht uitgevoerd door het Verwey-Jonker Instituut – was in het najaar gereed en wordt onder de titel Naar een hoger plan in 2013 gepresenteerd. Het rapport brengt de vrijwilligers in beeld, laat een sterkte-zwakte-analyse los op hun
inzet, somt knelpunten op en eindigt met aanbevelingen aan de gemeente Den Haag. Naar een hoger plan werd geschreven door Maarten Davelaar van het Verwey-Jonker Instituut, onderzoekster Andrea Damacena Martins en Ingrid Doude van Troostwijk. Een deel van de migranten wordt gevormd door slachtoffers van mensenhandel. Stek was en is bij twee projecten betrokken die zich voor deze slachtoffers inzetten. Het project Nowhere to Nowhere (acties tegen mensenhandel in Nederland, Jamaica, India en Bangladesh, samen met Kerk in Actie) liep al langer en werd succesvol afgerond. Er werd onder andere een korte film gemaakt. Een van de concrete resultaten van dit project was de start van het ‘maatjesproject slachtoffers mensenhandel’, waarvoor Eva Heezemans als projectleider werd aangetrokken. Zij begon in februari 2012 met haar werk. Eva is verantwoordelijk voor de werving, training en begeleiding van de vrijwilligers, die als sociale maatjes gekoppeld worden aan slachtoffers van mensenhandel. Er zijn totnogtoe 20 combinaties van vrijwilliger en slachtoffer gerealiseerd. Daarnaast zijn door Vluchtelingenwerk Zuidvleugel nog bijna 50 koppelingen gemaakt met een juridisch maatje.
>> Het Stagehuis Schilderswijk, partner van Stek, kende een actief jaar met diverse projecten,
zoals de BuurtSportVereniging, een meidenclub, een groep oudere Marokkaanse mannen,
Cito-toets training. Dansvoorstellingen van jongeren uit de buurt, begeleid door stagiaires
van het Stagehuis, haalden in 2012 het Laaktheater.
Uitgeprocedeerden dreigen ‘illegaal’ te worden
JV-p9
2 Haagse kerken gaan nieuwe wegen Het jaar 2012 stond voor de Protestantse Gemeente te ’s-Gravenhage (PGG) in het teken van een ingrijpende reorganisatie. De 17 wijkgemeenten zullen uiteindelijk ondergebracht worden in 5 combinaties. Zeven kerkgebouwen zullen gesloten worden, een achtste, de Laakkapel, sloot eind 2012 al zijn deuren. De Diaconie van de PGG is betrokken geweest bij de besluitvorming over de reorganisatie en heeft haar diensten aangeboden om het diaconale werk in de combinaties te versterken. In elke combinatie zal minstens 0,5 fte worden ingezet voor diaconaal opbouwwerk. De reorganisatiemaatregelen van de PGG hadden dus ook consequenties voor het werk van Stek. De Laakkapel – eigendom van de Diaconie – werd verkocht aan een islamitische organisatie. Na een lang proces besloot de wijkgemeente daar om haar naam te wijzigen in Kerk in Laak en in te trekken bij buurt-en-kerkhuis de Oase. Dat gebeurde eind november 2012. Omdat de buurtbibliotheek gesloten dreigde te worden, bood de Oase aan een deel van de collectie, voor kinderen en
weinig mobiele ouderen, in de Oase onder te brengen. Dit betekende een grondige verbouwing, die begin 2013 gereed was. Opzet was om te komen tot een bruisend buurt-en-kerkhuis met veel mogelijkheden, onder leiding van Jan Baronner (Oase) en Lerina Kwamba (Kariboe Bibi). De samenwerking met Kerk in Laak plus de aanwezigheid van een kleine buurtbibliotheek zullen daar zeker aan bijdragen. Een andere veelbelovende samenwerking tussen een wijkgemeente en een buurt-en-kerkhuis is die tussen de Westhoek en de Bethelkapel. Na een ingrijpende verbouwing van de Bethelkapel zal de Westhoek voortleven als diaconaal buurt-en-kerkhuis van deze combinatie en in dit deel van de stad. De hoop is dat ook nieuwe mensen uit de buurt de weg naar het buurt-en-kerkhuis zullen weten te vinden. Buurt en kerk waren nadrukkelijk betrokken bij de zonovergoten openlucht buurtdag van het Valkenboskwartier op 22 september. In verschillende combinaties van wijkgemeenten zijn nu diaconale opbouwwerkers actief. Hun opdracht is om verbindingen te leggen tussen buurt en kerk en mensen
Haagse kerken gaan nieuwe wegen
JV-p11
te ondersteunen, maar zij hebben daarbij verschillende invalshoeken. Zo werd er een nieuw project gestart in Den Haag Zuidwest, Loosduinen maakt werk van armoede (zie onder), met inzet van Kees Buist. Kees komt over van de Paardenberg en was ook enige tijd als diaconaal opbouwwerker verbonden aan de Valkenboskerk. Aklil Getachew vertrok als diaconaal opbouwwerker bij de Maranathakerk en haar werk werd overgenomen door Klaas Bruins, die vanuit de Westhoek werkt. Aklil blijft werken voor de Vredeskapel/Duinzichtkerk en de Christus Triumfatorkerk. Diaconaal consulent Jan Grotendorst begeleidde het samenwerkingsproces in het centrum. De Lutherse Kerk en de Lukaskerk organiseerden een enquête onder jongere ‘papieren’ leden, met als doel hun belangstelling en wensen te peilen. Hilly Merx bleef zeer betrokken bij het diaconaal werk vanuit de Lukaskerk in de Schilderswijk. Zo werd het diaconale werk in de wijken beter georganiseerd.
Sity Smedinga was drie jaar lang vanuit Stek gedetacheerd als diaconaal-missionair werker in Leiden Zuidwest. Daar deed zij wat haar collega’s in Den Haag ook doen: verbindingen leggen, de kerken vitaler maken en meer op elkaar betrokken. Aan het eind van de pilotfase kon zij in Leiden een vaste aanstelling krijgen bij de kerk. Zo werd haar afscheid van Stek een vrolijke bijeenkomst.
>> Jaren geleden was de Stichting Invaliden Vakantieweken (SIV) verbonden aan de Haagse
Diaconie. De wegen gingen uiteen en SIV werd zelfstandig. In 2012 werden de banden
weer aangehaald. Projectsecretaresse Arda Dekker van Stek werd secretaresse van de SIV.
Haagse kerken gaan nieuwe wegen
JV-p13
3 Armoede in Den Haag: een groeiend probleem Hoewel het gemeentebestuur van Den Haag niet wegloopt voor zijn verantwoordelijkheid als het gaat om armoedebestrijding en een goede reputatie heeft vanwege zijn beleid op dit gebied groeit het armoedeprobleem in Den Haag. De voortdurende economische crisis brengt steeds meer mensen op de rand van het wettelijk sociaal minimum of zelfs daaronder. Stek merkt de gevolgen daarvan in verschillende onderdelen van haar werk. Het meest direct zijn die gevolgen zichtbaar in het groeiend aantal mensen dat een beroep doet op de individuele hulpverlening die in opdracht van de Diaconie door Stek wordt verleend. Er kwamen in 2012 792 aanvragen binnen (2011: 613 en 2010: 416). Daarvan werden er 675 toegekend (2011: 502 en 2010: 354). Niet alleen bij de medewerkers van de Parkstraat was het drukker dan ooit, ook op de diaconale werkers en vrijwilligers in de diaconale locaties, zoals de Raad & Daad Balie van buurt-enkerkhuis de Oase, wordt vaker een beroep gedaan. Het gaat bij deze vorm van hulpverlening altijd om mensen die nergens anders terecht kunnen. Vanuit de Parkstraat
wordt het werk gecoördineerd door Jenneke van Veelen, die daarbij wordt bijgestaan door drie vrijwilligers en twee stagiaires. Aanvragen van grotere bedragen gaan naar de Commissie Bijstandszaken van de Diaconie. Een project dat in 2013 de BabyBullenBank werd gedoopt, werd in 2012 voorbereid: er worden spullen ingezameld die vrouwen met weinig tot geen middelen kunnen helpen bij de laatste dagen van hun zwangerschap en de kraamtijd: positiekleding, flessen, een kinderwagen of draagzak, box, kleertjes, speelgoed e.d. De noodopvang van De Halte – voor dakloze vrouwen en hun kinderen – werd uitgebreid en er kwam een bescheiden tijdelijke opvangmogelijkheid voor dakloze mannen. Voor de noodopvang werd een woning in Scheveningen door een particulier ‘om niet’ ter beschikking gesteld. Als woonbegeleider van de mensen in de noodopvang werd in september Renée Helmes aangetrokken. Dit werk werd tot dat moment gedaan door de Interkerkelijke Kommissie voor Woonruimtebemiddeling (IKW), maar die organisatie moest vanwege een subsidiestop opgeheven worden.
Armoede in Den Haag: een groeiend probleem
JV-p15
Stek is betrokken bij vier uitdeelpunten van Voedselbank Haaglanden: in de Oase, de Paardenberg, de Lukaskerk en (zijdelings) in de Valkenboskerk. Enige tijd geleden startte in de Paardenberg het maatjesproject Van de bank af!, waarbij vrijwilligers een jaar lang ‘maatje’ worden van mensen die worstelen met een schuldenproblematiek en daar uit willen komen. Dikwijls gaat het om cliënten van de Voedselbank. Het project, nu Vandebankaf geheten, werd in 2012 uitgebreid met de komst van een tweede medewerker, Pauline Eggink, die samen met Annemieke Leidekker 40 duo’s begeleidt. Het streven is om 80 combinaties te krijgen. Het is een maatjesproject met een ‘stevige’ doelgroep. Cliënten komen niet alleen via de Voedselbank binnen, maar ook via doorverwijzing van hulpinstanties. Het project is onderdeel van een landelijk project SchuldHulpMaatje van Kerk in Actie. In Den Haag Zuidwest en Loosduinen werd een nieuw project voorbereid: Loosduinen maakt werk van armoede. Daartoe in staat gesteld door een legaat aan de Hervormde Diaconie van Loosduinen, sinds 2004 onderdeel van de Diaconie van de PGG, kon het project om samen met de gemeente en plaatselijke initiatieven armoede en
isolement in de wijken op te sporen en tegen te gaan, een start maken. Voor de projectleiding werd een beroep gedaan op de ervaring en deskundigheid van diaconaal werker Kees Buist, die daarvoor begin 2013 van de Paardenberg overkwam naar Loosduinen. In de Paardenberg blijft Jeannet Bierman werkzaam als diaconaal werker. De continuering van de financiering van het Straatpastoraat – twee pastores in een zelfstandige Stichting, een kleine 100 vrijwilligers die de wekelijkse maaltijd voor dak- en thuislozen organiseren, begeleid door Inge Vianen – kwam in 2012 onder politieke druk te staan. Maar in maart 2013 kwam het bericht dat het Straatpastoraat voorlopig is gered. Derk Stegeman werd eind 2012 directeur van het Straatpastoraat. Kerkelijke armenzorg is van alle eeuwen. De Diaconie vroeg Stek om het initiatief te nemen voor de geschiedschrijving van de Hervormde Diaconie (vanaf 1575). De inventarisatie van het archief van de Diaconie bij het Gemeentearchief van Den Haag kon worden voltooid, zodat er een rijke bron voorhanden is voor deze geschiedschrijving. In 2012 werd voor dit project een auteur gevonden, historicus Jurjen Vis, die in januari 2013 van start is gegaan. De historische Armenzorgwandeling door het
centrum van Den Haag, al dan niet onder begeleiding van medewerkers van Stek, werd verschillende malen door groepen gelopen en leidt steevast tot het uitwisselen van informatie en het toenemen van de belangstelling voor de geschiedenis en actualiteit van de Haagse armenzorg. Maandelijks wordt op het Haagse Plein een Stilteactie gehouden bij de ingang van de Tweede Kamer om aandacht te vragen voor het armoedeprobleem in ons land. Specifiek op Den Haag gericht was de manifestatie Delen achter de duinen op 16 oktober in en om de Centrale Bibliotheek aan het Spui. Organisaties die zich in Den Haag bezighouden met armoedebestrijding toonden de Haagse politiek hun projecten in de hoop dat de behandeling van de begroting van 2013 zou leiden tot nog meer aandacht voor arme Hagenaars. Henk Baars is er vanuit Stek intensief bij betrokken. Behalve bij de Cliëntenraad, die de gemeente adviseert met betrekking tot het welzijnswerk, is hij ook betrokken bij het Haags Sociaal Beraad, dat de naam Delen achter de duinen overnam en tal van organisaties samenbrengt die zich met armoede in de stad bezighouden.
Armoede in Den Haag: een groeiend probleem
JV-p17
4 Armoede onder kinderen schrijnend Op de genoemde manifestatie Delen achter de duinen werd de tweede signaleringsbrochure van de Diaconie aangeboden. Armoede onder kinderen in Den Haag verscheen na de zomer van 2012 en werd aan de Tweede Kamer, de gemeente Den Haag en aan de kerken gepresenteerd. Het nieuwe landelijke rapport Kinderen in tel en de nieuwe gemeentelijke Armoedemonitor waren aanleiding om onder eigen medewerkers en andere hulpverleners in Den Haag te peilen welke effecten armoede op kinderen heeft en om hoeveel kinderen het gaat. Op dit moment leven in Den Haag in gezinnen met lage inkomens ongeveer 22.000 kinderen in een situatie waarin er dagelijks spanning is over het al dan niet kunnen voorzien in de eerste levensbehoeften. Stek komt deze kinderen tegen in het werk van de Kinderwinkel, van Kariboe Bibi en Den Haag Wereldhuis, onder de cliënten van de Voedselbank en in projecten als de Spiegelkamer, Huiswerkbegeleiding Transvaal (HBT) en Jarige Job van de Stichting Leergeld. Ook naar deze tweede ‘scherpstelling’ was veel vraag in kerk en stad. En evenals dat het geval was bij de eerste brochure, reageerde de gemeente officieel en
snel. Een geformuleerde aanbeveling uit de brochure om de dreigende beperking van de beschikbaarheid van de Ooievaarspas tegen te gaan werd door het gemeentebestuur overgenomen, mede dankzij de inzet van Delen achter de duinen. Op de Internationale Dag van de Kinderrechten op 20 november startte de Gemeente Den Haag in de Kinderwinkel een estafette door de stad. De Kinderwinkel is een ‘merk’ in de stad geworden. Het werk van de Kinderwinkel bereikt de grenzen van wat de medewerkers, stagiairs en de tientallen vrijwilligers aankunnen. Jan-Willem van Tienhoven, verantwoordelijk voor het kinderwerk, vertrok begin 2012 naar een door hemzelf en zijn vrouw opgezet project in Rotterdam. Zijn werk werd overgenomen door Petra Doorn, die collega werd van Willeke Eikelenboom. Tijdens de zomervakantieweek bleek weer eens hoe problematisch de situatie van sommige kinderen in Moerwijk is en welke gevolgen armoede en gebrek aan opvoeding op het gedrag van tal van kinderen hebben. Het werk wordt behalve door Stek en de Diaconie gedragen door vrijwilligers van de Marcuskerk, die aan de wieg van het project stond en het bestuurlijk ‘draagt’.
Armoede onder kinderen schrijnend
JV-p19
Ook buurtbewoners en politici weten de weg naar de Kinderwinkel te vinden. Wethouder Karsten Klein kookte in augustus in het tienerrestaurant dat de Kinderwinkel elke donderdag organiseert. De Huiswerkbegeleiding Transvaal (HBT), een project waarin tutors tegen geringe vergoeding kinderen uit de buurt begeleiden bij hun huiswerk, werd in 2012 na het vertrek van Matthea Lotterman begeleid door Inge van Bommel. De ruimte aan de zijkant van de Julianakerk, ingang Kempstraat, is voor deze activiteit ingericht en werd gedeeld met de Spiegelkamer en Den Haag Wereldhuis. Elly Mos geeft in de Spiegelkamer spelbegeleiding aan kinderen met huiselijke problemen of sociale handicaps. Zij doet dat met leerlingen van de Paul Krugerschool en liep met hen steeds van de school naar de Julianakerk. Daar kwam eind 2012 een einde aan en zij zal in dienst treden van de school, een constructie die al bestond voor de Spiegelkamer in de Spiegelschool (Zeeheldenbuurt).
>> De Kessler Stichting huurde enkele jaren kantoorruimte in het pand van Stek aan de Park-
straat. In de loop van 2012 verhuisden onze huurders naar een nieuw pand aan de De la
Reyweg. De medewerkers van Stek werden uitgenodigd voor een bezoek aan de nieuwe
locatie. Sinds 1 december 2012 is een deel van de leegstaande kantoorruimte verhuurd aan
het Housing First project, een samenwerkingsproject van LIMOR en het Leger des Heils.
Armoede onder kinderen schrijnend
JV-p21
5 Veel eenzaamheid in grote steden In haar missie stelt Stek dat ze graag wil dat mensen zich in Den Haag met elkaar verbinden. Sociaal isolement is, vooral onder ouderen, een groeiend probleem. Maar ook bevolkingsgroepen leven langs elkaar heen, mensen van verschillende herkomst, met verschillende religies – Den Haag heeft een zekere reputatie op het gebied van sociale segregatie. Het is Stek er veel aan gelegen om isolement tegen te gaan en ontmoetingen tussen verschillende bevolkingsgroepen te bewerkstelligen. Zo verricht Stek op vrijwillige basis hand- en spandiensten voor de jaarlijkse interreligieuze Prinsjesdagviering in de Grote Kerk. Onze buurt-en-kerkhuizen zijn bij uitstek ontmoetingsplekken in wijken waar echte ontmoeting een schaars goed is. Het diaconale opbouwwerk in andere wijken heeft eveneens tot doel verbindingen tussen buurt en kerk te leggen. Een project als Rijk in je Wijk, waarbij Stek betrokken is, is bij uitstek een voorbeeld van deze verbindende activiteiten. Rijk in je Wijk stimuleert mensen om netwerken te vormen in Haagse wijken. Doelstelling: je rijk voelen in je buurt of wijk, zonder dat het je iets kost. Rijk aan con-
tacten in je buurt, meer mensen die je groeten op straat. Buurtbewoners met wie je graag eens naar de film gaat. Of die je helpen met het snoeien van je tuin. Een praatje ergens op een plein. Wandelen door het prachtige groen van Den Haag met een bekende uit je straat. Regelmatig samen wat drinken en eten met leden van je Rijk in je Wijk buurtnetwerk. Sommigen worden je vrienden, anderen goede bekenden. Je vertrouwt elkaar en kunt op elkaar rekenen als het nodig is. Op dit moment zijn er buurtnetwerken in Bohemen, Zeehelden/Valkenbos, Vruchten-/Heesterbuurt, Rivierenbuurt en in Moerwijk. In de Bomenbuurt is een netwerk in oprichting. Projectleiders zijn de zzp’ers Heleen Goddijn en Nelleke Cornelissen. Het diaconale ouderenwerk van Stek brengt verbindingen aan tussen oudere Hagenaars. Dat gebeurt in zorgcentra en op andere locaties. Het gaat dan om gesprekskringen, het project ‘Een ketting van verhalen’, de begeleiding van creagroepen en andere groepen. Er zijn projecten in Moerwijk, Morgenstond en Rustenburg/Oostbroek. Waarschijnlijk komen Laakkwartier en Spoorwijk erbij. In zes huizen zijn er gesprekskringen. Marianne van Schravendijk doet dit werk met een aantal vrijwilligers, die
Veel eenzaamheid in grote steden
JV-p23
zelfstandig kunnen werken. Er wordt samengewerkt met diverse andere organisaties in de wijken. Bij de ontmoetingen onder de titel ‘Een ketting van verhalen’ (projectleider: Anita del Monte Lyon-Hendriks) gaat het erom dat mensen over hun leven vertellen aan anderen. Beoogde doelen zijn dat ouderen betrokken raken op elkaar, van betekenis kunnen zijn voor een ander, dat ouderen (nieuwe) contacten kunnen aangaan en een nieuw sociaal netwerk kunnen opbouwen. Er waren in 2012 gespreksgroepen in zeven zorgcentra. In voorbereiding is een kledingbank voor ouderen in diverse zorgcentra. Begin 2013 kon gestart worden met dit project dat in een behoefte voorziet, omdat menige oudere te weinig kleding heeft en anderen juist overtollige kleding hebben. In het project wordt samengewerkt met het kledingproject G3. Zomerstek is een gevestigde naam in de Haagse zomeractiviteiten geworden. De Gemeente Den Haag heeft het evenement opgenomen in de Ouderen beleidsnota Oud is in en daar zijn we trots op. Zomerstek is een reeks activiteiten voor Hagenaars die er niet op uittrekken in de
zomer, daar de middelen niet voor hebben of om andere redenen daartoe niet in staat zijn. Er was in 2012 een kleine stijging te zien van het aantal mannen dat deel heeft genomen, 35 ten opzichte van 27 in 2011. Opnieuw een grote stijging was te zien in het aantal activiteiten waar bezoekers zich voor inschreven: gemiddeld 4 activiteiten per bezoeker. Het thema zingeving heeft meer aandacht gekregen. Activiteiten als: Maak je eigen Paaskaars, Een kloosterdag in de Kloosterkerk, Bijbels koken en eten, Inspiratieochtend en Religieuze schilderijen waren succesvol. In 2012 deden 220 mensen mee aan een of meer activiteiten van Zomerstek. Stek heeft ook een maatjesproject dat zich specifiek richt op geïsoleerde mensen, Over de drempel. In dat project zetten maatjes zich in voor ernstig vervuilde of geïsoleerde mensen. Het project draait stabiel met 20 combinaties. Jan Grotendorst werft, begeleidt en traint de vrijwilligers. Stek werkt in dit project samen met de GGD.
>> In 2012 werd de website van Stek grondig vernieuwd. Tevens werden nieuwe websites
gemaakt voor de Paardenberg, Kariboe Bibi en Zomerstek. Rijk in je Wijk en de Prinsjes-
dagviering kregen eveneens een eigen website. Er liggen nog meer nieuwe websites in het
verschiet. Een digitale nieuwsbrief van Stek is in voorbereiding. Inmiddels is de benaming
steknet.nl in mailadressen en voor de website vervangen door stekdenhaag.nl.
Veel eenzaamheid in grote steden
JV-p25
6 Kerken zoeken dynamiek en inspiratie Al trokken in 2012 vooral de reorganisatie en krimp van de PGG de aandacht, dat wil niet zeggen dat er in de Haagse kerken en daaromheen weinig nieuws of actueels gebeurt. Stek is bij diverse vernieuwende activiteiten direct of indirect betrokken. Te denken valt aan de contacten met de Haagse migrantenkerken, 120 in getal. Het gebouw aan de Parkstraat is de thuisbasis van het Steunpunt Migrantenkerken en hun Organisaties (SMO), onder leiding van ds. Albert Abraham. Stek Jeugdwerk (Christi Loor, Dorinde IJdo, Maria de Kruijf-Brak en Jacolien Lambregtse) is betrokken bij tal van projecten op het snijvlak van spiritualiteit en samenleving. Meest in het oog springend is de organisatie van de Nacht van de Hoop, in de paasnacht in de Grote Kerk. De derde editie, op 7 april 2012, trok een record aantal deelnemers: 475. Het thema was: Lichtgevendestad. Aan het begin van de Veertigdagentijd werd er een voormanifestatie georganiseerd: half februari werd een lint van lichten aangelegd langs de Haagse Hofvijver.
De nieuwe methodiek voor het gesprek met kinderen over geloven en Bijbelverhalen, Godly Play, werd verder ontwikkeld en schriftelijk materiaal wordt vertaald in het Nederlands. Er is een toenemende vraag uit stad en land naar deze methodiek. Vrijwilligers worden getraind om in Godly Play thuis te raken. Jacolien Lambregtse en Christi Loor gaven enkele malen een presentatie en demonstratie om mensen kennis te laten maken. De jaarlijkse Winteracademie, door Stek Jeugdwerk georganiseerd, vond op 24 november plaats in de Haagse Kloosterkerk en was geheel aan Godly Play gewijd. De titel was: Geloofscommunicatie met kinderen – spelen – ontdekken – verbeelden. Behalve uitvoerige toelichting en demonstratie werd er commentaar geleverd door prof. dr. Evert Jonker (PThU) en drs. Leendert-Jan Parlevliet (Hogeschool Zeeland). Dertig deelnemers uit Den Haag en omstreken toonden interesse. In de Kloosterkerk is inmiddels een complete ruimte ingericht voor Godly Play met alle materialen. Stek Jeugdwerk organiseert jaarlijks de Nacht van het andere Den Haag. Jongeren maken dan kennis met diaconale en andere welzijnsprojecten van kerkelijke signatuur. Op 19 september 2012 waren ruim 70 aanwezigen in het pand van Initiatives of Change op Amaliastraat 10. Zij
Kerken zoeken dynamiek en inspiratie
JV-p27
namen deel aan een openbare avond, die in het teken stond van conflict en onrecht rondom de winning van grondstoffen. De avond was een gemeenschappelijk initiatief van Initiatives of Change, Stek en het internationaal studentenpastoraat van het Institute of Social Studies (ISS) en maakte onderdeel uit van de Vredesweek. Dorinde IJdo van Stek Jeugdwerk was erbij betrokken. Stek onderhoudt, onder andere via het Jeugdwerk, contacten met de landelijke kerk (PKN). Er is vanuit de landelijke kerk ook belangstelling voor ons werk in Den Haag. Afdelingsmanager Derk Stegeman vertelde in 2012 een middag lang predikanten in opleiding van het trainingsinstituut Hydepark over het werk van Stek. Stegeman is in 2012 ook voorzitter geworden van het Beraad Grote Steden van de PKN. Een ander initiatief voor gemeentevernieuwing is de Haagse Dominicus, een oecumenisch project dat nu enkele jaren draait, vooral rond een jaarlijkse lieddag en maandelijkse vieringen in de Lukaskerk. Medewerkers van Stek werken vrijwillig mee als voorganger, als lid van de liturgiewerkgroep en in het bestuur. De jaarlijkse Lieddag werd eind januari georganiseerd in De Boskant.
De maandelijkse vieringen met veel liederen van dichter Huub Oosterhuis trekken doorgaans meer dan honderd belangstellenden. Muziek is er belangrijk, naast het delen van brood en wijn en inspirerende verhalen.
>> Voor het Voedselbank uitdeelpunt van de Oase werd een anonieme gift van 1000 euro
ontvangen. Een man had in een droom Maria ontmoet, die hem vertelde dat hij zijn huis
spoedig zou verkopen. Hij beloofde haar in dat geval een bedrag weg te schenken aan een
goed doel. Dat werd de Voedselbank in zijn wijk.
Kerken zoeken dynamiek en inspiratie
JV-p29
7 Bijna 800 vrijwilligers, meer dan 40 medewerkers In het vorige jaarverslag stonden de vrijwilligers centraal zonder wie Stek haar werk onmogelijk kan doen. Het waren er in 2012 bijna 800. Ook tal van stagiaires deden bij Stek deskundigheid op. De trend is dat nieuwe vrijwilligers zich ruimhartig inzetten, maar niet grenzeloos. Ze verbinden zich graag aan een concreet project of activiteit voor een afgegrensde hoeveelheid tijd per week. Er komen steeds meer hoger opgeleide vrijwilligers en dat heeft zeker ook te maken met de toegenomen werkloosheid die ook deze bevolkingsgroep treft. Jan Grotendorst is de coördinator van het vrijwilligersbeleid, houdt intakegesprekken, maakt informatiepakketten, geeft voorlichting en helpt bij de werving. Er zijn projecten van Stek die geheel op de inzet van vrijwilligers draaien. Mediatheek de Bovenkamer is zo’n project. De afwezigheid van een betaalde kracht heeft zeker niet geleid tot kwaliteitsverlies in de service. Het aankoopbeleid is wel versoberd. Vrijwilligster Ria van der Geest is de stille kracht achter deze dienstverlening. Een ander project dat door vrijwilligers wordt uitgevoerd
is G3, Goed Gekleed aan de Gang. Mensen die solliciteren als betaalde kracht of vrijwilliger vanuit een werkloosheidspositie kunnen in de winkel aan het Jonckbloetplein representatieve kleding lenen voor het sollicitatiegesprek. Heeft het gesprek succes, dan mogen ze een tweede set kleding uitzoeken. Wil Hegie is de verantwoordelijke vrijwilligster, al sinds jaar en dag. G3 gaat, zoals eerder gezegd, samenwerken met een kledingproject van het diaconale ouderenwerk. G3 gaat, met het oog op de voorraad, ook kleding verkopen. De Nieuwe Loot, het tuinproject, heeft na een stille periode onder dagelijkse leiding van welzijnsorganisatie Stichting Boog een doorstart gemaakt. Er is een groep nieuwe vrijwilligers aan het werk aan de Guntersteinweg, op de grens van Den Haag en Rijswijk. Met tal van vrijwilligers en medewerkers hield Stek op maandag 17 december een adventsbijeenkomst, gecombineerd met een heerlijke maaltijd, in het atrium van de Julianakerk. Het aantal medewerkers van Stek steeg in 2012 licht. Met vrijwel alle medewerkers werden begin september inspirerende Stekdagen gehouden. Twee dagen lang konden
800 vrijwilligers, meer dan 40 medewerkers
JV-p31
zij zich verdiepen in het werk en inspiratie opdoen door middel van workshops die door collega’s werden gegeven: ins & outs van maatjesprojecten, buurtwerk nieuwe stijl, sociale media, soul searching, notuleren, spreken in het openbaar. Sommigen liepen de historische Armenzorgwandeling en er waren momenten van viering en verstilling. Tevens werd er plek ingeruimd voor de formulering van de uitvoeringsvoorstellen voor de Diaconie. Zo werd het nuttige met het bezielende verenigd. Omdat er relatief veel nieuwe gezichten waren, was het een uitstekende gelegenheid om elkaar beter te leren kennen. Kortom: veel saamhorigheid, veel talenten en creativiteit. Tijdens het jaarlijkse personeelsuitje op 30 oktober werden in de kelder van Hotel Atlantic in Kijkduin onder deskundige begeleiding zandkastelen gebouwd. Wat weer eens iets anders is dan luchtkastelen.
De volgende medewerkers vertrokken in 2012: Amresh Bandhoe (beheerder Paardenberg) Matthea Lotterman (Huiswerkbegeleiding Transvaal) Zwanine Siedenburg (vervangster van Jeannet Bierman in de Paardenberg en bij het Straatpastoraat) Sity Smedinga (diaconaal-missionair werker Leiden-Zuidwest) Jan-Willem van Tienhoven (kinderwerker Kinderwinkel) Wil Wormer (secretaresse Paardenberg) Deze medewerkers begonnen bij Stek in 2012: Lia van den Bogaerdt-Monster (secretaresse Paardenberg en Parkstraat) Inge van Bommel (Huiswerkbegeleiding Transvaal) Petra Doorn (kinderwerker Kinderwinkel) Pauline Eggink (Van de bank af) Eva Heezemans (Maatjesproject Slachtoffers Mensenhandel/ noodopvang De Halte) Renée Helmes (woonbegeleider noodopvang) Maria de Kruijf-Brak (jeugdwerk) Inge Vianen (begeleiding Straatpastoraat) Het bestuur van Stek nam afscheid van zijn voorzitter, ds. Fokke Fennema, en van bestuurslid drs. Ineke Wiersema. Nieuw in het bestuur kwamen ds. Corrie van Duinen en mr. Jan-Willem de Savornin Lohman. Voorzitter werd drs. Ries Smits.
>> Begin 2012 werd ook het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2012-2015 van Stek vastgesteld.
Met de titel Beschermen en verbinden, bezielen en versterken wordt de essentie van het
werk van Stek voor de komende jaren in vier concrete werkwoorden samengevat. Want
Stek werkt.
800 vrijwilligers, meer dan 40 medewerkers
JV-p33
Personeel van Stek per 1 januari 2013 Directie Ineke Bakker, Esther Brans (secretariaat) Afdelingsmanagers Henk Baars, Derk Stegeman Secretariaat Arda Dekker, Nikoline Stauttener, Grace Manoch De Oase Jan Baronner, Renée van Mil (beheerder) De Paardenberg Jeannet Bierman (coördinator), Lia van den BogaerdtMonster (secretariaat), Kees Buist, vacature beheerder Huiswerkbegeleiding Transvaal (HBT) Inge van Bommel Individuele hulpverlening & De Halte Eva Heezemans, Renée Helmes, Hilly Merx, Jenneke van Veelen Schilderswijk/Buurt & Lukaskerk Hilly Merx Kariboe Bibi Lerina Kwamba Maatjesproject Slachtoffers Mensenhandel Eva Heezemans
De Kinderwinkel Petra Doorn, Willeke Eikelenboom Diaconaal opbouwwerk Klaas Bruins, Kees Buist, Aklil Getachew Stek Jeugdwerk Dorinde IJdo, Maria de Kruijf-Brak, Jacolien Lambregtse, Christi Loor-Lotterman Coördinatie vrijwilligers en directie Straatpastoraat Derk Stegeman, Inge Vianen Vandebankaf Pauline Eggink, Annemieke Leidekker Over de drempel Jan Grotendorst G3 Wil Hegie (vrijw.) Mediatheek De Bovenkamer Ria van der Geest (vrijw.) Diaconaal advieswerk/Vrijwilligersbeleid Jan Grotendorst Gemeentesupport Jan Grotendorst, Derk Stegeman
De Westhoek Klaas Bruins, Pieter Amijs (beheerder) Den Haag Wereldhuis Aklil Getachew Stagehuis Schilderswijk Nol Breebaart (vrijw.), Willem Giezeman (vrijw.) Rijk in je Wijk Nelleke Cornelissen (zzp), Heleen Goddijn (zzp)
Stekbestuur dhr. drs. M. Smits (voorzitter) dhr. J. Bovenlander (secretaris) dhr. dr. ir. W.J. Naeije (penningmeester) mw. ds. C. van Duinen dhr. mr. J.W. de Savornin Lohman vacature vacature
Stafafdeling office support John Hendriks (technisch gebouwenbeheerder), Anneke IJzerman, Willy Kramer, Vivian Luyckx, Igna Provence, Seline Suarez Stafafdeling communicatie & fondsenwerving Marian Hoek van Dijke, Willem van der Meiden Stafafdeling financiën & beheer Peter Prijs (adviseur), Kees van der Nol, Theo van der Kleij, Willy Kramer-Taal (secretaresse), Maarten van Leeuwen Kwaliteitsbeheer, personeel & organisatie Ineke Bakker, Nikoline Stauttener (secretaresse)
JV-p35
Financiën 2012 was het derde jaar in successie dat de Diaconie van de PGG haar jaarlijkse bijdrage aan de diaconale projecten van Stek met 100.000 euro moest verlagen. Desondanks kan Stek terugzien op een financieel gesproken rustig jaar, dat met een gering tekort kon worden afgesloten. De Diaconie heeft haar bijdrage voor 2013 op het huidige niveau gehandhaafd. Rekening van baten en lasten over het jaar 2012 € (x1000) 2012 2011 BATEN Bijdrage Diaconie PGG 1.704 1.810 Bijdragen overige kerkelijke organen 129 176 Bijdragen overige samenwerkingspartners 126 181 Fondsenwerving en projectsubsidies 515 447 Algemene subsidie Gemeente Den Haag 355 346 Overige baten (w.o. vorige jaren) 109 42 Totaal 2.938 3.002
Adressen LASTEN Personeel 1.838 1.837 Vrijwilligers 83 71 Huisvesting 292 243 Automatisering/telecommunicatie 160 152 Kantoor- en organisatiekosten 132 189 Algemene kosten 19 21 Uitgaande subsidies 190 157 Overige activiteiten 259 222 Totaal 2.973 2.892 Saldo voor bestemmingsreserves -35 110 Mutatie bestemmingsreserves -80 -21 Besteedbare reserve projecten Diaconie PGG 134 Vrije besteedbare reserve 45 -3 -35 110
Stek, Parkstraat 32, Postbus 371, 2501 CJ Den Haag Telefoon: (070) 318 16 16 Fax: (070) 318 16 00 E-mail:
[email protected] Website: www.stekdenhaag.nl De Paardenberg Paardenbergstraat 1, 2572 XH Den Haag Tel. (070) 380 16 67 Website: www.paardenberg.nl De Oase Van Meursstraat 1, 2524 XN Den Haag Tel. (070) 396 12 24 Website: www.deoasedenhaag.nl Kariboe Bibi Van Meursstraat 1, 2524 XN Den Haag Tel. (070) 393 11 07 Website: www.kariboebibi.nl
Buurt & Lukaskerk Om en Bij 111, 2512 XP Den Haag Tel. (070) 380 78 94 De Kinderwinkel Van Baerlestraat 113, 2533 LK Den Haag Tel. (070) 388 17 58 Website: www.moerwijker.nl/kinderwinkel De Westhoek/Bethelkapel Thomas Schwenckestraat 28, 2563 BZ Den Haag Tel. (070) 345 93 42 Stagehuis Schilderswijk Tenierstraat 13b, 2526 NX Den Haag Tel. (070) 445 11 99 Website: www.stagehuisschilderswijk.nl De Nieuwe Loot/Den Haag Wereldhuis/De Halte zie adresgegevens Parkstraat
JV-p37
Colofon Concept en tekst: Willem van der Meiden Eindredactie: Marian Hoek van Dijke Vormgeving: Marijke Kamsma | Bliksemzwart Fotografie: Rogier Chang e.a. Druk: Printweb Media Oplage: 1000 Den Haag, mei 2013 © Stek – stichting voor stad en kerk
