juli ont werp en advies Opdrachtgever: Watertorenberaad DATUM:
14-11-2012
Zeeburgereiland
Hofstede
praktijken
Hofstede
waarden rituelen helden symbolen
Sinek
Sinek
why
i.p.v.
how what
Law of diffusion of innovation
1214 Zeeburgereiland
vóór tipping point
communiceer: schaarste Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
Watertorenberaad
2
tipping na tipping point point
1 2 3 4 5
communiceer: social proof Diagrammen
innovation early adaptation early majority datum late majority 14-11-2012 laggards
vóór tipping point communiceer: schaarste na tipping point: communiceer: social proof
SYMBOLEN investeer in de eerste stap, niet in het eindbeeld
extrarurale zorg, domotica refitting, starters etc.
energieleveranciers, zorgverleners, beveiligers etc.
RITUELEN n=1
planmaster i.p.v. masterplanner gastheer i.p.v. dirigent
gebruiksconcept initiatieven (energieneutraal, voedsel, zorg etc.)
kies thema’s waarvoor geld beschikbaar is
aanbieders diensten als participanten ontwerp van goederen i.p.v.
stromen mensen, en afval volumes
gebruiksontwikkelaar i.p.v. projectontwikkelaar
particuliere initiatieven (CPO, zelfbouw, uitruil diensten etc.)
matchmaker tussen eigenaars/beleggers en initiatiefnemers
professionele initiatieven (corporaties, ontwikkelaars, aannemers, zorginstellingen etc.)
van investeringdenken naar cashflowdenken
ontwerp prestaties, niet alleen vormen
WAARDEN gebruik zintuigen, herinneringen, betekenissen als ontwerpmiddel
de gebruiker centraal
toets ook op immateriële waarden (gastvrij, informeel etc.)
shareholders inc.
kader voor initiatieven
creëert waarde voor de stad, investeerders en gebruikers vervult een maatschappelijke behoefte activeert een passieve waarde van het plangebied
codesign
Jane Jacobs Jan Gehl Kevin Lynch Christopher Alexander
bestemmingplannen : beloon publieke prestaties bescherm privébelangen
=> kernwaarden, prestaties vertrouw het ontwerp voor HY k en strategie zelforganiserend :o et complexiteit en h t md da at h vermogen van verandering e t m o e t, n i e t o m gemeenschappen
flexibeler afspraken
an
W
bestuurlijke lichtheid
accepteer risico en onzekerheid
minder regelgeving
werk met vuistregels o.b.v. succesvolle plannen
benut krachtenveld locatie
begin “off the grid”
vloeibare stad
plan wat je weet, niet wat je hoopt
flexibiliteit
bouw voort op wat al in beweging is
versterk wat beter kan intelligente rasters
verandering creëert waarde ≠ risico e pati HOW artici : top do wn kader, bottom up p
kleine input, grote hefboom
investeer wat je verdient, niet wat je kunt lenen
WHAT : lo OW gisch gevolg WHY + H
Amsterdam
contracten globaal voor 5 jaar, precies voor 1 jaar
renteloze stedenbouw
wasi sabi: rusty beauty
1214 Zeeburgereiland
onderneemt initieert coördineert bewaakt balans belang stad + initiatief
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
3
14-11-2012
WHY HOW WHAT
drager en inbouw
WHY
a
maatschappelijke vraag => woningbehoefte
b
veranderde omstandigheden van plangebied
c
groot onbenut potentieel aanwezig in plangebied
matig ontsloten gelegen aan stadsrand afgesloten van centrum door havengebied
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
goed ontsloten midden in de stad verbonden met centrum
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
4
14-11-2012
WHY
HOW
1
benut krachtenveld van de omgeving
2
van investeringdenken naar cashflowdenken
3
- pas kleine series toe: n=1 - renteloze stedenbouw - maak van leveranciersstromen en -diensten participanten van gebiedsontwikkeling - maak van gebruikers investeerders
organisatiemodel
€
richt een shareholders inc. op
- proactief m.b.t. actuele thema’s: CPO, domotica, zelfbouw, zorg, energie, voedsel etc. - matchmaker tussen eigenaars/beleggers en initiatieven
ontwerp voor complexiteit en verandering
5
vertrouw het zelforganiserend vermogen van de vloeibare stad
- formuleer vuistregels als ordenende principes - werk met codesign - creëer gemeenschappelijke waarden
Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
5
14-11-2012
HOW
zelfbouw
voedsel initiatief initiatief
- flexibel bestemmingsplan dat functies mengt, dat stimuleert i.p.v. reguleert - optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven - ontwerp een prestatie, niet een vorm
1214 Zeeburgereiland
shareholders corporatie
CPO
4
grond
initiatief
WHAT
1 benut krachtenveld van de omgeving
huidige gebruik plangebied
ontwerpgebied bestemmingsplan onherroepelijk 1. restaurant Praq 10. jachthaven 2. Shell 11. woonboten 3. Holland Boat Centre 12. Martin Gaus 4. beeldenpark 13. tweedehands meubels 5. café Cruise Inn 14. loodsen ontwerpgebied6. autogarage MK 15. paardenlandjes 7. studenten 16. fiwado bestemmingsplan onherroepelijk 8. kleine bossages 17. steiger 9. camping 1. restaurant Praq 10. jachthaven 2. Shell 11. woonboten 3. Holland Boat Centre 12. Hondenschool Martin Gaus 4. beeldenpark 13. tweedehands meubels 5. Cruise Inn 14. loodsen 6. MK-garage 15. paardenlandjes 7. studenten 16. bunkerstation Fiwado 8. kleine bossages 17. steiger 9. camping
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
6
14-11-2012
Huidig gebruik plangebied
WHAT
1 benut krachtenveld van de omgeving
kansenkaart
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
7
14-11-2012
Kansenkaart
WHAT
1 benut krachtenveld van de omgeving
mogelijke actuele thema’s
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
8
14-11-2012
Mogelijke actuele thema’s
how
WHAT
2
1 2 3 4 5
Law of diffusion of innovation
van investeringsdenken naar cashflowdenken
what
tipping na tipping point point
vóór tipping point
pas kleine series toe: n=1
communiceer: schaarste
van eindbeelddenken naar kleine stappen vooruit met innovators en early adapters naar het “tipping point” van een gebiedsontwikkeling toewerken
renteloze stedenbouw geef uit wat je verdient hebt, niet wat je kunt lenen alle blokken “of the grid” aanleggen met lage erfpachtscanon bij hoogwaardiger aansluitingseisen of verdere verdichting leidingen aanleggen met hoger erfpachtscanon
communiceer: social proof
2,5%
13,5%
34%
34%
1
2
3
4
early innovation adaptation
early majority
late majority
maak van leveranciersstromen en -diensten participanten van gebiedsontwikkeling
maak van gebruikers investeerders
energieleveranciers, telecomleveranciers, zorgverleners, dienstverleners, post etc.
de wijk als pensioenvoorziening, gebruiker als aandeelhouder
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
9
14-11-2012
WHAT
innovation early adaptation early majority late majority laggards
16% 5
laggards
vóór tippi communic
na tipping communic
WHAT
3
richt een shareholders inc. op
€ participanten
grond
definieert waarden stelt ruimtelijk kader op
initiërend coördinerend
professionals begeleidend
nd
se
gebruiksconcepten
et
energie
ondernemend
to
g pr asth oa ee ct r ief
investeert waar nodig in kader
shareholders inc.
professionals
particulieren
zorg
ontwikkelaars coöperaties
voedsel zelfbouw
CPO domotica
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
10
14-11-2012
WHAT
aannemers
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
flexibel bestemmingsplan dat functies mengt, dat stimuleert i.p.v. reguleert
bestemmingsplan dat privébelangen beschermt milieu, daglicht, parkeren, brandveiligheid etc. bestemmingsplan dat publieke prestaties beloont publieke functie opnemen, verdieping erbij publieke ruimte creëren, verdieping erbij flexibel gebouw, verdieping erbij goede architectuur, verdieping erbij etc. bestemmingsplan dat functiemenging stimuleert
Seoul
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
11
14-11-2012
Flexibel bestemmingsplan dat functies mengt
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
studie gridsteden
Santiago
Buenos Aires
Boston
Barcelona
Portland
New York
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
12
14-11-2012
Studie gridsteden
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
studie gridsteden
New York - Washington Square
Philadelphia
Savannah
Lissabon
San Francisco
Trieste
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
13
14-11-2012
Studie gridsteden
Kopenhagen
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
studie organische groei San Francisco
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
14
14-11-2012
Studie organische groei San Francisco
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
bloktypologieën
vierkante blokken
Portland, Barcelona
lange blokken
New York, Boston
rechthoekige blokken
Philadelphia, Trieste
teveel hoeken verhouding straat - blok niet gunstig lagere FSI mogelijk
doorwaadbaarheid te laag hoge FSI mogelijk
mooie combinatie van hoge FSI en doorwaadbaarheid
superblok
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
Kopenhagen, Berlijn mooie differentiatie tussen formele buitenwereld en informele binnenwereld hoge FSI
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
15
14-11-2012
Bloktypologieën
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
verdichtingsstudie + maatvoering blok
basis + achterhuis + maaiveldparkeren
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
33% 66%
GSI: FSI:
48% 81%
basis + appartementenblokjes + achterhuis + bovenhuis + maaiveldparkeren
maximale variant = gesloten bouwblok + P
>
minimale variant = grondgebonden woningen + maaiveldparkeren
GSI: FSI:
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
16
14-11-2012
Verdichtingsstudie
GSI: 49% FSI: 135%
GSI: 75% FSI: 375%
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
studie profiel straat
lage dichtheid woningen
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
hogere dichtheid woningen opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
17
14-11-2012
Straatprofielen
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
gridstrategie
77m
26m 48m
26m
rastermaat 48 x 77 m
pleinen waaromheen meer publieke functie gelegen zijn
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
straatmaat 26 m blokken XL voor andere thema's met eigen binnenwereld
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
18
14-11-2012
OPDRACHTGEVER Gridstrategie Watertorenberaad
BLADNR
DATUM
TEKENING
SCHAAL
FORMAAT
-
12-11-2012
-
-
A3
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
optie: Amerikaanse stedenbouw: een grid als kader voor particuliere initiatieven
projectie op Zeeburgereiland
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
19
14-11-2012
Projectie op Zeeburgereiland
WHAT
4
ontwerp voor complexiteit en verandering
drager en inbouw als leidraad
John Habraken e.a.
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
prestatie gebouw centraal
presentatie
prestatie
potentie
huid als verbeelding
spieren om skelet te laten functioneren
skelet als basis
krachtig ontwerp voor iedereen
geoliede machine voor de gebruiker
archistructuur voor de belegger
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
20
14-11-2012
WHAT
WHAT
5
zelforganiserend vermogen van de vloeibare stad
formuleer vuistregels als ordenende principes
leer van studies naar generieke kenmerken van succesvolle steden, bijvoorbeeld: werk met kleinschalige parkeeroplossingen maak blokken niet te lang i.v.m. doorwaadbaarheid eyes on the street
bevorder dieren en groen in de buurt maak een toegang naar het water maak poorten bij de entree van de buurt
programmeer de looplijnen hellingen, geen trappen buurten < 7000 inwoners
maak ruimte voor voetgangers programmeer fysieke activiteiten zachte overgangen publiek - privé
activiteit op beganegrondniveau creëer zitplekken in gevels creëer “talkscapes’”
meng functies (mix to the max) ontwerp 5 km/u-buurten houd rekening met klimaat: wind en zon op maaiveldniveau
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
21
14-11-2012
WHAT
WHAT
5
zelforganiserend vermogen van de vloeibare stad
werk met codesign
creëer gemeenschappelijke waarden
laat alle betrokkenen deelnemen, ook tegenstanders werk interactief toe naar het benoemen van kernwaarden en strategieën die te realiseren test of ze werken verbeeld de resultaten op een heldere, grafische manier zonder een eindbeeld te suggereren
creëer een eigen geschiedenis en daaruit voortvloeiende waarden (bijv. camping Zeeburg) en informaliteit werk met rituelen en symbolen die deze waarden een gezicht geven laat gebruikers meeontwerpen aan de openbare ruimte
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
22
14-11-2012
WHAT
kansenkaart o.b.v. actuele thema’s
n=1
+
codesign
€ participanten
grond
shareholders inc.
nd
se
gebruiksconcepten
coördinerend
et
energie
initiërend
to
g pr asth oa ee ct r ief
investeert waar nodig in kader
professionals
particulieren
zorg
shareholders inc. gebruiksconcepten
ondernemend
professionals begeleidend
definieert waarden stelt ruimtelijk kader op
+
=>
aannemers
ontwikkelaars
stimulerend bestemmingsplan vuistregels
coöperaties
voedsel zelfbouw
CPO
+ domotica
intelligente gebouwen intelligent raster voor verdichting
1214 Zeeburgereiland Amsterdam
startlocaties o.b.v. proactief handelen shareholders inc.
opdrachtgever
bladnr
datum
Watertorenberaad
23
14-11-2012
Conclusie
proces- en productafspraken
