JUBILEUMUITGAVE: 25 JAAR VRIENDEN VAN BM

25e Jaargang Nummer 1 Maart 2014

Breda’s Mannenkoor

KOORKLANKEN Verenigingsblad voor leden en vrienden

JUBILEUMUITGAVE: 25 JAAR VRIENDEN VAN BM

Colofon

Inhoud

Breda’s Mannenkoor Beschermheer: Peter van der Velden, burgemeester Ereleden: Chris Rutten, Ed Nijpels Voorzitter: Paul Oord Secretaris: Fons Dickens Secretariaatsadres Postbus 2073 4800 CB Breda IBAN NL03 INGB 0001 0254 50 T 06-45949079 (secretaris) E [email protected]

Zeer gewaardeerde lezer! Lectori Salutem Koorklanken | 1e jaargang | nr.1 25 jaar Koorklanken Uit de kronieken van een koor De nieuwe tijd, net wat u zegt Aan u voorgesteld: Neeltje Eversdijk Vlieg, gedachte, op gouden vleugels Project 150 jaar BM: Go, go, go, go! Allerlei

Voorwoord 3 4 6 7 8 10 11 13 14 15

In het spotlicht: Paul Rijnen

Vrienden van BM Voorzitter: Maarten Suijs Secretaris: Ria Huisman Ledenadministratie: Neeltje Eversdijk Correspondentieadres Haardries 41 4854 ME Bavel IBAN NL68 INGB 0005 9652 66 T 0161 - 433295 (Neeltje E.) E [email protected] Project 150 jaar BM Comité van aanbeveling: Onno Ruding Tim Meeùs Jan Schipper

Er is een tijd geweest in onze geschiedenis waarin de aanduiding ‘Het Comité’ door iedereen onmiddellijk werd begrepen als: ‘Het comité ‘Vrienden van BM’. Het initiatief tot oprichting van een Vriendenclub is in 1989 door Paul Rijnen genomen. Hij staat dus aan de wieg van de huidige Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor. Deze Jubileumuitgave draag ik daarom graag aan hem op.

Fondswerving en beheer Maarten Suijs | 06-53484664 IBAN NL60 ABNA 0451 5688 18 Redactie [email protected] www.facebook.com/pedro.kneepkens Meer weten? www.bredaasmannenkoor.nl

KOORKLANKEN is een kwartaalblad voor Vrienden en leden van de Koninklijke Zangvereniging Breda’s Mannenkoor. Het geeft actuele informatie in een geschiedkundige omlijsting. Nieuwe zangers en Vrienden zijn altijd welkom. Wie geïnteresseerd is, kan onder www.bredaasmannenkoor.nl alle gewenste informatie vinden. Dit geldt ook voor sponsoren die hun naam willen verbinden aan een uniek historisch feit in 2015, de viering van 150 jaar BM. Contactgegevens: zie colofon.

2

Secretariaat Postbus 2073, 4800 CB Breda

Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor Koninklijke Zangvereniging

Breda’s Mannenkoor

Zeer gewaardeerde lezer! Als voorzitter van deze Stichting wil ik met U stil staan bij het 25-jarig jubileum van de Vrienden van de Koninklijke Zangvereniging Breda’s Mannenkoor!

Begonnen werd onder de naam Comité Vrienden Breda’s Mannenkoor in 1989 op initiatief van met name Paul Rijnen. Doel was om jaarlijks geld in te zamelen ten behoeve van muzikale ondersteuning van het koor. Dat leidde tot jaarlijkse bijdrages van ca. 3000 guldens en later `3000 euro’s! Door het aanbieden van een “cheque” tijdens het jaarlijkse Gevelconcert aan BM werd enerzijds kenbaar gemaakt wat de opbrengst in dat jaar was en anderzijds werd aandacht geschonken aan het mooie werk van de Vrienden. Het werd de basis van de Vrienden van het 1e uur, onze trouwe volgers van het koor. Ook begeleidden ze BM vaak tijdens de concertreizen in binnen- en buitenland!

Financieel zijn we in staat het koor jaarlijks een aanzienlijke impuls te geven met een gegarandeerde jaarlijkse bijdrage van 15000 euro. De enige voorwaarde voor die bijdrage is dat het koor deze alléén mag gebruiken voor muzikale doeleinden.

Naast het Comité Vrienden werd in 2007 de Stichting Steunfonds Vrienden BM opgericht. Het initiatief kwam van Paul Dickhoff , en werd in de “volksmond” De Club van 100 genoemd. De minimale bijdrage was 100 euro en gaf het recht op een gratis concertplaats. De inzet was om met de opbrengst mogelijk te maken dat het koor jaarlijks een grootschalig concert met orkest kon geven.

Ik dank U als Vriend voor de jaarlijkse bijdrages en hoop van harte dat U de komende jaren daarmee door wilt gaan en helemaal met ons jubileumjaar in het vizier! Bent U nog geen lid van de Vrienden, dan is er geen beter moment dan nu om U aan te melden! Dit jaar is het koor volop bezig met de voorbereidingen voor ons jubileumjaar 2015 en het zou voor U en de Uwen een prachtige gelegenheid zijn vanaf het begin van de activiteiten betrokken te zijn en met ons het 150 jarig bestaan te vieren! Zegt het voort en mede met Uw enthousiasme zal dit bijzondere jubileum nog meer glans krijgen.

Geweldig is ook dat ons blad Koorklanken eveneens 25 jaar bestaat. Indertijd uitgegeven alléén voor de Vrienden. Sinds de bundeling van krachten is ook KK compleet vernieuwd. Naast de Vrienden ontvangen nu ook alle koorleden en goede relaties van BM het blad. Pedro Kneepkens speelt bij de vormgeving en inhoud van dit prachtige blad een prominente rol!

In 2010 werd het initiatief genomen om Comité Vrienden en Stichting Steunfonds onder te brengen in één Stichting. Daarmee werden doublures in de fondsenwerving voorkomen. De besturen werden samengevoegd en de organisatie werd effectiever en efficiënter. Overeind bleven de reeds bestaande doelstellingen en met nakoming van beloftes aan Paul Rijnen en de in 2012 overleden Thieu Maas. Wij zijn er trots op dat we tot op de dag van vandaag het vriendenbestand goed hebben weten te handhaven en zelfs uit te breiden.

Namens mijn collega bestuursleden dank ik U voor het gestelde vertrouwen en ik spreek de verwachting uit dat we nog vele mooie momenten met elkaar meemaken! Maarten Suijs

3

Lectori Salutem Les amis sont morts, vive les amis! Deze openingszin van het Jubileumnummer 25 jaar Vrienden van BM is bedoeld als eerbetoon aan Paul Rijnen. Paul, die ooit in Parijs aan de vermaarde Sorbonne Franse taal en letterkunde studeerde, is de initiatiefnemer van wat nu ‘Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor’ heet. De zin is ingegeven door de gekende uitdrukking: Le roi est mort, vive le roi! De uitroep, leve de koning!, na de aankondiging, de koning is dood, getuigt van een natuurlijk optimisme. Er spreekt levenskracht uit. Niemand is onsterfelijk immers, maar de fakkel wordt brandend gehouden. Daarom: De Vrienden zijn dood, leve de Vrienden! ‘Vooruitgangsdenken’ neemt de nostalgie om wat was uiteraard niet weg. Het is weemoed die resoneert in de weergaloze vertolking van ‘La Montagne’ van Jean Ferrat door Wim Sonneveld, voor het eerst in 1967. Sindsdien behoort ‘Het Dorp’ tot de absolute topklassiekers van het Nederlandse lied. De tekst is van de hand van Friso Wiegersma, de toenmalige levenspartner van Wim Sonneveld en het derde couplet luidt als volgt:

Project 150 jaar BM. Omdat er ongeveer een maand verschil zit tussen het schrijven en verspreiden van Koorklanken, kan het voorkomen dat de gepubliceerde informatie door de actualiteit is achterhaald. Zorgen om met name het ‘financiële fundament’ onder het totaalproject zullen echter nog wel een tijdje actueel blijven, is de vrees. Toch heeft het BM bestuur het ‘go/no go sein’ op groen gezet en daarmee de nek uit durven steken. Mogelijk dat enkele werkgroepleiders een ‘Plan B’ uit de

kast zullen moeten trekken, maar in principe is het vanaf nu: Go, go, go, go! Ook Allerlei blijft de vertrouwde rubriek waarin allerhande onderwerpen aan de orde kunnen komen. Het item BM zanger viert zijn 80e verjaardag verdient uw bijzondere aandacht. Reageren > [email protected]

Gemoedelijke huiskamergesprekken hebben het stukje De nieuwe tijd, net wat u zegt opgeleverd. Neeltje Eversdijk kan niet bogen op een lange staat van dienst, want haar eerste vergadering met het Vriendenbestuur was op donderdag 11 november 2010. Van meet af aan heeft ze zich echter ontpopt als duizendpoot. En er zijn weinig taken die niet op haar bordje terecht zijn gekomen. Aan u voorgesteld is gewijd aan deze energieke vrouw met een groot sociaal hart.

De dorpsjeugd klit wat bij elkaar in minirok en beatle-haar en joelt wat mee met beatmuziek. Ik weet wel, het is hun goeie recht, de nieuwe tijd, net wat u zegt, maar het maakt me wat melancholiek.

Een van de leuke dingen voor Vrienden was en is de ‘BM Gezinsfietstocht’ die jaren achtereen door wijlen Jan van Beers werd georganiseerd. Tijdens de nazit van de toertocht in 2013 werd geopperd om de herinnering aan hem levendig te houden door de rit, die traditioneel op Tweede Pinksterdag gehouden wordt, voortaan naar hem te vernoemen. Her en der in deze uitgave zult u op dit gezellige evenement stuiten. Bijvoorbeeld in ‘Allerlei’: Op een mooie Pinksterdag…

Wat was ten tijde van ‘Het Comité Vrienden van BM’, waren bijvoorbeeld welkomstgeschenkjes en een exclusief informatieblad, ‘Koorklanken’. ‘De nieuwe tijd’ begint in 2010 wanneer dit Comité en de in 2007 opgerichte ‘Stichting Steunfonds Vrienden BM’ opgaan in de ‘Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor’. Hoewel doorgaans informeel gesproken wordt van ‘het Vriendenbestuur’, is de omgang met de Vrienden uit de tijd van (bij wijze van spreken) zoethout voor een cent toch wat zakelijker en daarmee afstandelijker geworden. In de rubriek Uit de kronieken van een koor wordt in vogelvlucht de (voor)geschiedenis van de 25 jaar Vrienden van BM geschetst.

De leden en het bestuur van Koninklijke Zangvereniging Breda’s Mannenkoor zijn dolgelukkig met het bestaan en de inzet van de Vrienden van BM. Het is nauwelijks voorstelbaar wat de steun van de Vrienden betekent en betekend heeft voor de inhoud en kwaliteit van onze concerten. Wij wensen, toegegeven niet zonder eigen belang, de Vrienden van BM een lang en succesvol vervolg van haar activiteiten toe. Namens BM Paul Oord, voorzitter

Luisterende Vrienden in Breda Tijdens de concertreis naar Barcelona en omgeving, streelde BM de Catalaanse harten met het bezingen van de heilige berg, Muntanyes del Canigó. Alle meegereisde Vrienden waren op het dorpspleintje van Breda getuige van het toespraakje van voormalig voorzitter Frans Luijben in het

Catalaans. En de bijzonder enerverende reis werd door onze BM Ambassadeur Hans Talboom kernachtig samengevat met de woorden: “BM heeft vele, vele mensen weten te ontroeren en dat is het mooiste wat je als koor kan overkomen”.

‘Vlieg, gedachte, op gouden vleugels’ is de vertaling van ‘Va, pensiero, sull’ali dorate’, de eerste zin van het beroemde ‘Slavenkoor’ uit de opera Nabucco van Verdi. De strofe is ook de werktitel voor een ‘Gedenkboek 150 jaar BM’. In deze jaargang van Koorklanken zal Vlieg, gedachte, op gouden vleugels als nieuwe rubriek worden opgenomen. ‘Uit de kronieken van een koor’ komt daarmee te vervallen. Dit heeft te maken met het feit dat in een relatief laat stadium een besluit is genomen om een gedenkboek uit te geven en de redactie van Koorklanken daarbij te betrekken.

Wanneer je een jubileumnummer over ’25 jaar Vrienden’ wilt schrijven, kun je je natuurlijk het beste wenden tot Vrienden met een lange staat van dienst. Vanzelfsprekend kom je dan uit bij José Schneider (15 jaar), Paul Rijnen (21 jaar), Hans Talboom (21 jaar) en Kees van Dael (14jaar).

Vanzelfsprekend zal in deze jaargang blijvend aandacht gegeven worden aan de voortgang van het

4

BELEEF HET MEE, WORD VRIEND! 5

De allereerste Koorklanken

25 jaar Koorklanken In de loop van 2010 kwam er een einde aan het tijdperk van ‘Het Comité’. Paul Rijnen werd tijdens het Gevelconcert 2010 geëerd voor zijn grote inzet voor de Vrienden met de woorden: “We zijn hem buitengewoon veel dank verschuldigd”, maar “de ontwikkeling van een nieuwe structuur is een goed moment voor de overdracht van het bestuurlijke stokje”. In datzelfde jaar verzocht Thieu Maas mij om het redactionele stokje van Koorklanken van hem over te nemen. Dat deed ik met alle plezier, maar “ik zal het geen 20 jaar volhouden”, liet ik hem weten. Eind 2015 lijkt me een mooi moment om als redacteur afscheid te nemen met een Special ‘25+ Jaar Koorklanken’. Informatieblad voor de ‘Vrienden van BM’ Met op oprichting van Het Comité verscheen tegelijkertijd het informatieblad ‘Koorklanken’ (KK) om Vrienden van BM “ondermeer uit te nodigen tot het bijwonen van door Breda’s Mannenkoor te geven uitvoeringen”. In KK stonden evenwel ook regelmatig uitnodigingen voor speciale Vriendenconcerten in de Waalse Kerk. Aanvankelijk was het blad echter niet meer dan een vol getypt en dubbelgevouwen A4tje. In 2004 verscheen KK voor het eerst met een gekleurd opschrift. De eerste kleurenfoto werd in 2008 afgedrukt. Informatiebulletin voor Vrienden van BM Na het overnemen van de taak van Thieu heb ik KK doorgenummerd, maar er wel een bulletin van gemaakt. Achterliggend idee was om van KK een wervend PR blad voor nieuwe zangers, Vrienden en sponsoren te maken. Steeds heb ik daarbij ook de verankering van ons mannenkoor in de historie van Breda willen belichten. Want wie zijn geschiedenis veronachtzaamt, verliest zijn perspectief, immers. Op de cover van het eerste bulletin, ziet u een foto van ‘Vrienden op de fiets’ uit 2010.

Thieu, een onvoorwaardelijk Vriend De tijd verglijdt niet, maar walst in een meedogenloos tempo over ons heen. Nog slechts 25 jaar geleden vervaardigde Thieu Maas ‘Koorklanken, 1e jaargang, nr.1’ met behulp van een typemachine, een stempel, een sjabloon en een viltstift. Het eerste, gestencilde, mededelingenblad voor Vrienden ademt de sfeer van een kar die ratelt op de keien. Koorklanken, 25e jaargang, nr.1 zou zonder de mogelijkheden van het digitale tijdperk niet tot stand zijn gekomen. Maar wanneer zal de laatste gedrukte versie ervan op de deurmat vallen, zal het verenigingsblad alleen nog maar als e-magazine beschikbaar zijn? Of helemaal niet meer verschijnen?

6

Verenigingsblad voor leden en Vrienden Met ingang van 2012 hield KK op te bestaan als exclusief medium voor de Vrienden. KK werd toen een verenigingsblad voor leden én Vrienden. De belangrijkste reden daarvoor was de bekostiging van het relatief dure blad. Sinds 2012 wordt KK mede uit de kas van BM bekostigd. Inhoudelijk is deze koerswijziging niet van betekenis geweest. De man in het effen witte overhemd op ‘Plaza El Mundo’ aan Haven 7 is Chris Knook, een van de redacteuren van het ‘Gedenkboek 150 jaar BM’. Een nieuwe huisstijl De afgebeelde covers van KK illustreren een ontwikkeling in huisstijl. Het coverontwerp van de onderste KK is van de hand van Dorien Dunweg. Het afwerken en drukken van KK gebeurt echter al jaren, en naar meer dan volle tevredenheid, door Angela van der Stoep. Angela heeft bijvoorbeeld ook de schitterende flyer voor ons jl. Kerstconcert in de Sint Antonius kathedraal ontworpen.

7

Uit de kronieken van een koor De afgebeelde lidmaatschapskaart op de omslag van deze speciale uitgave is ontworpen door Paul Rijnen. Lange tijd werden de kaarten met Oost-Indische inkt en in sierschrift door hem persoonlijk ook op naam gesteld. Op vertoon ervan kregen Vrienden bijvoorbeeld korting op de entreeprijs van de onze concerten. Dergelijke voor alle Vrienden geldende reducties ‘kan bruin niet meer trekken’. Tegenprestaties zijn afhankelijk gemaakt van de omvang van de donatie aan de Stichting. Het tonen van een niet overdraagbare bewijs van lidmaatschap is daarmee overbodig geworden. Gelukkig is er in het privé BM archief van Hans Talboom een voorbeeld van de ambachtelijke huisvlijt van Paul bewaard gebleven. Het archiefstuk leverde ook het leidmotief op voor dit jubileumnummer: ‘Het Dorp’. Dit nostalgische lied begint immers met: Thuis heb ik nog een ansichtkaart, waarop een kerk, een man met paard… Dat dit lied na bijna 50 jaar nog steeds aanspreekt, blijkt uit het overweldigend succes van de musical ‘Sonneveld’. De musical trekt niet alleen volle zalen, maar in die zalen zitten (bij wijze van spreken) de kroontjespen- en de i-phone generatie door elkaar heen. Het is alsof ‘de jeugd van nu’ aanvoelt dat ook zij eens een reden zal hebben om in weemoed om te zien en te zingen: Ik was een kind, hoe kon ik weten, dat dat voorgoed voorbij zou gaan.

Het Comité ‘Vrienden van BM’ Sinds de oprichting van Het Comité ‘Vrienden van BM’ in december 1989 spreekt men van Vrienden. De voorzet tot oprichting van een comité kwam van toenmalig voorzitter, Hans Talboom. Tijdens een openbare bestuursvergadering opperde hij het idee om middels een donateuractie “gelden in te zamelen voor het 125 jarig bestaan” van BM. Paul Rijnen pikte het signaal op en nam het initiatief om hiertoe ‘wat koppen bij elkaar te steken’. In december 1989 was Het Comité een feit. Belangrijkste doelstelling was: “Via de verwerving van ‘Vrienden van BM’ de noodzakelijke financiële middelen te verkrijgen voor de financiering ( ) van concerten”. Thieu Maas zal 21 jaar lang het boegbeeld vormen van Het Comité, maar ook Hans Talboom en Paul Rijnen zullen 21 jaar lang nauw betrokken blijven bij het wel en wee van de Vrienden. Hun tijd kan worden gekenmerkt door een hoog gehalte aan ‘voor wat, hoort wat’. Altijd een groot succes waren de proeverijen met speciaal voor de Vrienden geselecteerde wijnen.

honderd mensen bijeen te brengen die € 100 konden en wilden betalen. Personen die zich aanmeldden voor deze Club van Honderd werden ‘steunleden’ genoemd. Toen het initiatief een succes bleek te zijn, werd van de club een officiële stichting gemaakt. Het Steunfonds streefde hetzelfde doel na als Het Comité, dat wil zeggen het verkrijgen van de noodzakelijke financiële middelen ten behoeve van concerten. De eerste substantiële bijdrage kwam ten goede aan een groots Lenteconcert (in samenwerking met het GOOG) op 19 april 2008 in Grote Kerk. Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor In 2010 kwam met de Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor een op zich logisch einde aan een toch ietwat vreemde situatie van twee steungroepen met hetzelfde oogmerk. In feite werden echter twee bloedgroepen met elkaar vermengd, die van ‘sympathisanten’ (Vrienden) en die van ‘steunleden’ (sponsoren). Paul Dickhoff was een meester in het werven van steunleden. Het opzeggen van zijn BM lidmaatschap heeft er jammer genoeg ook toe geleid dat (zaken)Vrienden zijn opgestapt. De actuele ledenstand (254) ligt echter niet heel ver onder het gemiddelde aantal Vrienden in de laatste 10 jaar van Het Comité. Maar met het oog op de toekomst zal er toch moeten worden nagedacht over de wijze waarop de bestaande kring van Vrienden kan worden behouden en uitbreid.

Stichting Steunfonds Breda’s Mannenkoor In 2007 namen Kees van Dael, Paul Dickhoff en Kees Dubbelman het initiatief om een club van

Vrienden op de fiets In 1999 eindigde de derde ‘BM Gezinsfietstocht’ op het terras van Grand Café De Kogelvanger aan de Galderseweg.

Vrienden avant la lettre Vanaf de oprichting van Liedertafel Breda’s Mannenkoor werd lange tijd onderscheid gemaakt tussen ‘leden’ en ‘werkende leden’. ‘Werkende leden’ waren de zangers (die veelal ook werkten in Bierbrouwerij De Drie Hoefijzers). ‘Leden’ of ‘gewone leden’ betaalden contributie om het organiseren van concerten mogelijk te maken. Deze personen vormden met andere woorden een financiële steungroep die te vergelijken is met de huidige Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor. In de kronieken is daarnaast ook sprake van

“supporters” die tegen betaling konden meereizen naar zangconcoursen en dergelijke. In 1907 bijvoorbeeld reisde een groep supporters mee naar Brussel waar het koor deel zou nemen aan een internationale zangwedstrijd (en waar de eerste prijs in de wacht zou worden gesleept). “Reisbureau BM” maakte reclame met de volgende aanbieding: “Retourkaartje Breda - Brussel + entreebewijs voor de wedstrijd: f 4,25.” Voor f 1,50 meer werd een hotelkamer geregeld. En voor nog eens f 1,50 extra, was ook het eten bij het arrangement inbegrepen.

8

Gezelligheid troef dus na een seniorenafstandje van 30 à 40 km met diverse ‘aanlegplaatsen’ onderweg. In zijn tijd wist Jan altijd zo’n tachtig enthousiaste deelnemers te trekken.

FIETS MEE, WORD VRIEND! 9

De nieuwe tijd, net wat u zegt

Aan u voorgesteld: Neeltje Eversdijk

Wat leefden ze eenvoudig toen |in simp’le huizen tussen groen| met boerenbloemen en een heg. |Maar blijkbaar leefden ze verkeerd, |het dorp is gemoderniseerd | en nu zijn ze op de goeie weg.

Ik maakte voor het eerst kennis met Neeltje tijdens de concertreis van BM naar Barcelona in september 2010. Zij vond destijds aansluiting bij ‘De Club van Rome’, “want ik zoek altijd de gezelligheid op”, aldus Neeltje. ‘De club’ is een groepje Vrienden en zangers dat elkaar gevonden had tijdens onze Romereis in 2002. Er was dus niet veel overredingskracht voor nodig om Neeltje mee te krijgen naar de ‘afterparty’ van het Najaarsconcert in oktober 2010. In café Het Hijgend Hert en nadien in eetcafé Bruxelles kwam ik veel te weten over haar professionele loopbaan en vrijwillige inzet voor de gehandicapte medemens. ‘Bingo!’, dacht ik, in de wetenschap dat het Vriendenbestuur dringend op zoek was naar een geschikte opvolger voor Paul Rijnen. “Ik heb een goeie voor je”, liet ik Maarten weten, “bel Neeltje maar”. De voorzitter liet er geen gras over groeien. De penningmeester, Simon Keep, en waarnemend secretaris, Paul Oord, trouwens ook niet. Enthousiast stortte ze zich op tal van secretariële werkzaamheden, het beheren van de penningen en het administreren van het ledenbestand. Onlangs heeft Ria Huisman alle secretariële werkzaamheden van haar overgenomen, “dat scheelt mij een hoop werk”. Steun ondervindt ze ook van Hans Slockers die de distributie van Koorklanken ferm ter hand heeft genomen. “Je kunt op hem rekenen. Super!”

Medio 2007 werd in de geschiedenis van ‘De Vrienden’ een nieuwe weg ingeslagen. Vanaf dat moment kwam meer en meer het accent te liggen op het werven van ‘€ 100 Vrienden’. In samenhang hiermee raakten de ‘€ 25 Vrienden’ gaandeweg alle lidmaatschapsvoordelen kwijt. “Er moet meer geld bij, dan dat er binnenkomt”, was destijds een niet helemaal correcte weergave van de feiten. Ondanks alle kortingen op plaatsbewijzen en andere ‘douceurtjes’, doneerde ‘Het Comité’ immers 20 jaar lang gemiddeld € 2500 p/j aan BM. Dit bedrag staat weliswaar niet in verhouding tot de circa € 15.000 p/j. die het huidige Steunfonds schenkt, maar tegenover dit batig saldo staat het verlies aan betrokkenheid en sfeer. Symbolisch in dit verband is wellicht de rij onbezette VIP plaatsen bij onze concerten. Zijn ‘we’ op de goeie weg? De tijd zal het uitwijzen. Maar misschien moet er weer een inzichtelijk onderscheid gemaakt worden tussen ‘geldschieters’ (sponsoren) en sympathisanten (Vrienden). En daarbij is het goed om te bedenken dat 4 x € 25 honderd euro + 3 Vrienden is. En véél Vrienden bij elkaar vormen samen ‘een volle bak’. Ik heb de tijden nog gekend… José Schneider werd in 1998 lid van het Vriendenbestuur. Met Betty Adank maakte ze in die tijd een “samen uit, samen thuis” afspraak. Maar toen Betty in 2013 overleed, kon ze het nog niet over haar verkrijgen om het bestuur vaarwel te zeggen. ‘De nieuwe weg’ heeft haar echter nooit zo kunnen bekoren, want José heeft de tijden nog gekend waarin de vergaderingen steevast uitliepen “op een soort verjaardagsfeestjes”. José is de sfeer van toen steeds meer gaan missen en heeft daarom intussen afscheid genomen van het Vriendenbestuur.

Weet je nog wel, Hans…? Kees van Dael is als financieel adviseur zowel bij het BM bestuur, als bij het Vriendenbestuur betrokken geweest. Feitelijk al vanaf 1992 heeft hij zich ingezet om een en ander op een wat zakelijker leest te schoeien. Toch koestert ook hij dierbare herinneringen. “Weet je nog wel, Hans…?” En dan vliegen de verhalen over tafel uit de tijd van de Night of the Proms - Breda en (voorafgaand daaraan) de VIP diners in Il Teatro aan Haven 7 met solozang of pianospel tussen de gangen door. Maar ja, toen was het nog geen crisistijd.

Tafelende Vrienden Op de voorgrond, Kees van Dael en zijn vrouw, Marjolein. Twee Vrienden om trots op te zijn en op alle reizen present. Deze foto is genomen tijdens de concertreis naar Bitburg in 2012. Een bijzondere belevenis daarbij was het BM optreden ter gelegenheid van de Heilig Rock Wallfahrt in de meer dan duizend jaar oude Dom van Trier. De toenmalige reiscommissie had tegenover de Dom tafels gereserveerd in hotel/restaurant Zum Dom, een eveneens eeuwenoud pand waarin het goed toeven was.

Haar achtergrond Neeltje werd kort na de Tweede Wereldoorlog in het dorp Ginneken, nabij Breda, geboren. Ze groeide op in een gezin met zeven kinderen, sprong touwtje op het Schoolakkerplein (dat toen nog een zandvlakte was) en kocht zoethout bij de Katjang in de Raadhuisstraat. En, zoals in dorpen te doen gebruikelijk: Verliefd (op ‘de buurjongen’), verloofd, getrouwd, gescheiden. Maar Neeltje is de trotse moeder van 2 zoons en intussen ook de trotse oma van 3 kleinzonen, waarvan de jongste 4 jaar is. Haar professionele loopbaan is ze begonnen als telegrafiste bij de PTT. Nadien werkte ze ondermeer ook als directiesecretaresse op een van de afdelingen van hoge school AVANS. Haar leukste herinneringen bewaart Neeltje aan de kunstacademie Sint Joost, waar ze ondermeer verantwoordelijk was voor de invoering van een digitaal leerlingvolgsysteem.

haar muzikale achtergrond is ze snel uitgepraat. Neeltje heeft “een blauwe maandag in een koortje ‘gezongen’, maar dat klonk niet echt goed.” Wel heeft ze een brede muzikale interesse, waarbij haar voorkeur uitgaat naar: dixieland jazz, musicals, franse chansons, jaren 60 –breed-, Ierse volksmuziek en klassieke muziek. Haar drijfveren Neeltje heeft een groot sociaal hart en richt daarom haar blik altijd eerst op de medemens. Binnen

Haar koorwortels In 2009 zette haar huidige partner Wil Jansen de stap naar Haven 7. In diens ‘kielzog’ meldde Neeltje zich aan als Vriend van BM. Hoewel ze niet kon bevroeden dat er hopen werk voor haar in het verschiet lagen, heeft ze de stap van Wil nooit betreurd. Integendeel. Van meet af aan heeft ze genoten van de muzikale prestaties van en de sfeer in het Breda’s Mannenkoor. Nog altijd kan ze niet uit over de “fantastische reis” naar Barcelona. Over

TAFEL MEE, WORD VRIEND! 10

11

Vlieg, gedachte, op gouden vleugels Boeken zijn niet meer van deze tijd, wordt (ook binnen kringen van BM) wel beweerd. En een archief waarin een halve eeuw BM geschiedenis is opgeborgen al helemaal niet meer, natuurlijk. De inhoud van het complete stadsarchief past immers op enkele geheugenkaartjes ter grootte van één cm2. Enfin. Er moest dus enig lobbywerk verricht worden door ‘ons BM geweten’, Hans Talboom: “We kunnen het toch niet maken om bij de officiële ontvangst op het stadhuis met lege handen te staan?” Dit leidde tot het eervolle verzoek om een gedenkboek te schrijven. Op 1 oktober 2015 zal het eerste exemplaar ervan worden overhandigd aan onze beschermheer en burgemeester, Peter van der Velden. Naar aanleiding van dit verzoek kon wel het ‘Meerjarenplan Koorklanken 2012-2015’ de prullenbak in. Dit plan voorzag in een ‘KK Special 150 jaar BM’. De Special zou een samenvatting en uitbreiding zijn van alle thema’s uit de rubriek ‘Uit de kronieken van een koor’. Om het gras niet voor de eigen voeten weg te maaien, vervalt daarom deze rubriek en komt Vlieg, gedachte, op gouden vleugels daarvoor in de plaats.

het bestuur staat ze op de bres voor Vrienden die moeite hebben met het bijbenen van ‘de nieuwe tijd’: “Je kunt niet van iedereen verwachten dat ze een computer hebben.” Het liefst zou ze, bij wijze van spreken, iedereen nog per ansichtkaart, met een BM postzegel erop, uitnodigen voor de kooractiviteiten. “De ouderen, dáár doe ik het voor!”, laat Neeltje zich ontvallen. Ze geeft te kennen helemaal blij te worden van de aanblik van bejaarde Vrienden die ze ziet genieten van de zang van het mannenkoor. Maar niet alleen tachtig plussers zoals Femia Smeekens en Corrie van den Heuvel hebben een streepje bij haar voor. Meer dan 20 jaar lang is Neeltje namelijk ook betrokken bij het organiseren en begeleiden van reizen voor mensen met een verstandelijke beperking. Wie daar meer over wil weten, gaat naar www.uitopmaat.nl. Haar uitdagingen “We moeten aan nieuwe Vrienden zien te komen”, is Neeltje’s eerste reactie in dit verband. Vanuit haar natuurlijke impuls stelt ze het belang van ‘de ander’ immers altijd voorop. “Maar hoe komen we aan nieuwe Vrienden? We kunnen niet weer bij de zangers aankloppen.” Bij wie dan wel, weet Neeltje niet zo gauw te bedenken. Een echte persoonlijke uitdaging wil haar ook niet meteen te binnen schieten. “Ik doe wat ik denk dat ik doen moet”,

aarzelt ze. Wel is ze er een beetje jaloers op hoe het, volgens de verhalen van José en Paul, vroeger aan toeging. Maar ja, wat wil je: In een dorp geboren, de Katjang nog gekend en rond de Ginnekense pomp de hoge bomen nog zien staan…

De redactie Het is onbegonnen werk om een aansprekend gedenkboek te schrijven zonder inzage in het imposante privé BM Archief van Hans Talboom (Alfa). Wanneer je door zijn stapels plakboeken bladert, blader je niet alleen door 50 jaar BM verleden, maar ook door een halve eeuw culturele geschiedenis van Breda. En dat is bijzonder praktisch, omdat een van de uitgangspunten het promoten van Breda Nassaustad is.

Michiels van Verduynen. Hij moet daarvoor terug naar het prille begin van de 20e eeuw. Veel monnikenwerk is reeds verricht door Chris Knook (Gamma). Hij heeft niet alleen vanaf 1971 de BM geschiedenis als zanger en bestuurslid aan den lijve ervaren, maar is bovendien een muziekkenner bij uittek. Chris catalogiseert alle muziekwerken vanaf 1865, beschrijft de ontwikkelingen in het repertoire en speurt alle dirigenten op die van bijzondere betekenis zijn geweest voor BM.

Hans Bèta (Slockers) heeft de taak op zich genomen om de specifieke geschiedenis van ons mannenkoor van tijdsbeelden te voorzien. Hans is ook uitermate geknipt voor het zoeken naar antwoorden op expliciete vragen. Bijvoorbeeld het antwoord op de vraag naar de achtergrond van een van onze eerste beschermheren, Mr. L.P.M.H. Baron Ginnekenmarkt met dorpspomp uit 1790. Met dank aan Facebook.com/bredawereldstad.

12

Mijn taak is die van ‘Omega’, van eidredacteur. En de opdracht die ik me daarbij stel, is om van het Gedenkboek 150 jaar BM een rijk geïllustreerd, vlot leesbaar en thematisch opgezet verhaal te maken. Maar, en ik herhaal de uitnodiging uit KK 4, december 2013:

‘Vlieg mee’ en schrijf of vertel ons jóuw BM verhaal… 13

Project 150 jaar BM: GO, GO, GO, GO! Op 17 december 2013 heeft het bestuur op basis van de ‘Rapportage Projectleiding BM 150’ besluiten genomen met betrekking tot het ‘Project 150 jaar BM’. Het is een gedegen rapport waarin per evenement wordt ingegaan op o.a. het ‘afbreukrisico’ en ‘het tijdpad’. Bij ieder deelproject zijn ook duidelijke ‘aanbevelingen’ en ‘aandachtspunten’ geformuleerd. Voor BM Gastvrij (15 maart) , het Herdenkingsconcert (4 mei), de vijfdaagse Concertreis (juni) en het Jubileumconcert (18 oktober) heeft dit geleid tot de positieve beslissing: Go! Over het Gedenkconcert (29 november) kon men nog geen besluit nemen, omdat er “onvoldoende informatie beschikbaar” was wat betreft “inhoud en begroting”. We lichten het Jubileumconcert eruit, omdat dit evenement het hoogtepunt zal moeten worden van de viering van anderhalve eeuw Koninklijk Breda’s Mannenkoor. Het afbreukrisico is echter: “Groot!” Met name zijn er “onzekere baten uit kaartverkoop a ca. 800 plaatsen = ca. € 30.000,00”. Niet voor niks heeft onze voorzitter in dit verband al gehamerd op de verantwoordelijkheid van alle zangers om de Grote Zaal van het Chassé Theater tot de nok toe gevuld te krijgen. Wat betreft het Gedenkconcert kan op de valreep nog gemeld worden dat er intussen een aanzet is gegeven onder het motto ‘We zullen dóórgaan!’. Ideeën gaan uit naar een besloten middag voor zangers, partners, familie, Vrienden en sponsors en degenen die op de actuele VIP lijst zullen staan. Het belichten van het verleden, heden en de toekomst van BM staat daarbij centraal. Jubileumconcert 150 jaar BM Volgens de Projectcommissie is de concertwerkgroep “zeer voortvarend te werk gegaan” en zijn “de voorgenomen uitgaven goed in beeld”. Het concert is echter het duurste project in het jubileumjaar, “voornamelijk vanwege de kosten van het afhuren van het Chassé Theater. Het leeuwendeel van de kosten moet worden gedekt door de kaartverkoop” en “er zal een enorm PR offensief nodig zijn om aan voldoende bezoekers te komen”, aldus de commissie. Een door onze BM Ambassadeur opgesteld communicatieplan voorziet inmiddels ondermeer in afspraken met vaste contactpersonen uit de wereld van de pers en de gemeente. Vanwege het grote afbreukrisico heeft de commissie echter geadviseerd om een “plan B” te ontwikkelen “als er onvoldoende dekking voor de uitgaven

te vinden lijkt (kleinere zaal, minder catering, begeleidingsorkest schrappen, solisten beperken, etc.)”. Dat laten we met zijn allen toch niet gebeuren, toch? Stel je voor, 150 jaar BM vieren op basis van een uitgekleed plan! Bij de foto uit 2010: John maakt op het terras van Café/Restaurant ‘De Zeven Heuveltjes’ de winnaar bekend van de strijd om de Jan van Beers Wisseltrofee.

Allerlei Frans van der Wulp, Zanger van het jaar Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst op 12 januari jl. werd Frans van de Wulp uitgeroepen tot ‘Zanger van het jaar’. Deze eretitel wordt sinds 1972 toegekend aan iemand die zich bijzonder verdienstelijk maakt voor de vereniging. En wat heet ‘verdienstelijk’ in geval van Frans. Samen met Jan van Noort heeft hij de totale reorganisatie van de BM bibliotheek op zijn schouders genomen. Maar zangers en Vrienden kennen hem toch vooral als medeorganisator van vele memorabele reizen naar het buitenland. In de periode 2004-2013 was hij de “secretaris en motor van de Reiscommissie”, aldus onze voorzitter. De foto is genomen in 2013 toen van ‘de oude reiscommissie’ afscheid werd genomen. Jan van Noort draagt stokje over Amateurverenigingen bestaan bij de gratie van vrijwilligers. En BM mag zich gelukkig prijzen met veel zangers die in het belang van het koor, voor kortere of langere tijd, de handen uit de mouwen willen steken. Maar mannen die dit maar liefst 25 jaar volhouden, zijn zeldzaam. Na een kwart eeuw partij- commissaris te zijn geweest van de bassen vond Jan van Noort (de man met het pilsje in de hand) het echter tijd geworden om het stokje over te dragen aan een nieuwe lichting vrijwilligers. De man naast Jan is Henk Koopmans (lid sinds 2012). Henk behoort, als lid van de Bouwcommissie ‘Haven 7’, tot die nieuwe lichting. Piet Dekkers 25 jaar zanger bij BM De koosnaam van Piet is Pietje, want klein van stuk, maar groots van daden. Piet Dekkers behoort tot de ‘oude lichting’ vrijwilligers aan wie velen een voorbeeld kunnen nemen. Zangers van vóór 2007 zullen met enige weemoed terugkijken op de tijd waarin hij (samen met Piet Possemis) de bar runde. In die tijd werd er steevast gekaart en nagekaart aan de ovale, zwarte ‘Liedertafel’. En wanneer de geur van vet je neusgaten binnendrong, dan kwijlde je, want dan wist je: Bitterballen! We waren als kinderen zo blij en hoe konden we weten dat dat ooit voorbij zou gaan…

LACHENDE VRIENDEN Vrienden moet je Vriend houden

Tijdens het Benefietconcert ‘Sjouwe voor Litouwe’ in 2006. De poaters Terrepetijn en Sjaggerijn (alias Theo Melis en Bart Borghouts) gaven in de volgepakte Sint Antonius kathedraal, na het BM optreden, een Bredaose Les. Nou en dan witte ge ‘t wel, dan kunde lache, of ge wilt of nie.

Beste Neeltje, Ik ga er niet van uit dat ik de laatste Koorklanken met ontoereikende porto met opzet zo gekregen heb en dus nu moet bij betalen. Stel je gerust ik kan het nog leiden, maar stuur je dit toch even om te voorkomen dat er meerdere mensen deze uitgave zo verstuurd gekregen hebben ( ). Groeten vanuit een zonnig Veenendaal, Jet en Willem Krul

LACH MEE, WORD VRIEND!

Helaas. Foutje, bedankt! Namens ‘meneer Post’ bieden wij gedupeerden onze excuses aan. Vrienden moet je te Vriend houden, immers. Betrokkenen kunnen eventueel contact opnemen met Neeltje.

14

15

Allerlei JAARPLAN 2014 12 januari 17 mei 09 juni 31 augustus 19 oktober 07 november 24 december

Nieuwjaarsbijeenkomst Concert Juniorenkamer Breda BM Fietstocht Gevelconcert Najaarsconcert Adventsconcert Kerstnachtconcert

Zaal Vianden in het Ginneken Besloten optreden Omgeving Breda Zaal Vianden in het Ginneken Chassé Theater Het Witte Kerkje van Terheijden Grote Kerk van Breda

BM zanger viert zijn 80e verjaardag De verdiensten van Paul Rijnen voor het Breda’s Mannenkoor reiken verder dan die van initiator van Het Comité. Een tijd lang was hij ook secretaris en bibliothecaris. Hij beheerde het ‘reisfonds’ (een vrijwillig spaarsysteem voor concertreizen) en verrichtte lobbywerk om BM ‘in het kielzog’ van Mgr. Tini Muskens in 2002 mee naar Rome te krijgen. Buiten BM is Paul van betekenis geweest voor het sociale, maatschappelijke en culturele leven in Breda en Brabant. Hij richtte ‘Jeugdvereniging

ZIJN UW VRIENDEN AL VRIEND?

Op een mooie Pinksterdag ….. In 1997 werd wijlen Jan van Beers uitgeroepen tot ‘Zanger van het Jaar’ vanwege zijn vele verdiensten voor BM. Het organiseren van een fietstocht voor leden en Vrienden was er daar slechts één van. In 2006 bliezen John van Dongen en Piërre Bogmans de tocht nieuw leven in. In hun periode werd de Jan van Beers Wisselbokaal een begeerde trofee. De bokaal is in de vergetelheid geraakt, toen Jan van de Berg, Jan van Gageldonk en Machiel de Bruin het stokje op hun beurt van het genoemde duo overnamen. Jan van Beers is echter een van de legendarische BM zangers die niet vergeten mag worden. Weet u zich daarom nu reeds uitgenodigd voor de 1e BM -Jan van Beers Memorial- Fietstocht op 9 juni 2014. In totaal zal een groep zangers,

Vrienden en hun gezinsleden dan voor de 15 keer voor dit altijd weer verrassende evenement op de fiets stappen. Echt ervoor trainen, is overbodig. Maar bent u nog geen Vriend? Word het!

Boeimeer’ op, was voorzitter van het ‘Elysée Toneel Breda’ en secretaris van het ‘Brabants Amateur Toneel’. (BCA) Paul is echter 80 jaar geworden en wil graag iedereen de hand schudden die hem kennen of gekend hebben. Op zondag 23 maart a.s. geeft hij daarom van 14.00 - 17.00 uur een receptie in de Waalse Kerk aan de Catharinastraat in Breda. Persoonlijke cadeaus hoeft hij niet. Als iedere gast hem een envelopje in de hand drukt met daarin een aanmelding voor een nieuwe Vriend, dan krijgt Paul alles wat zijn grote BM hart begeert. Dus:

[email protected] 16