KOORKLANKEN
23e Jaargang
Nummer 1
Maart 2011
INFORMATIEBULLETIN VOOR VRIENDEN VAN BM
FierBreda, podium voor jong talent
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Koorklanken Koorklanken is een kwartaalblad voor alle leden van de Stichting Steunfonds Vrienden Breda’s Mannenkoor, kortweg Vrienden van BM. Vrienden van BM beijveren zich om extra middelen bijeen te brengen. Zij stellen daarmee het Koninklijk Breda’s Mannenkoor in staat om, tezamen met professioneel orkest en solisten, tenminste eenmaal per jaar een grootschalig regionaal concert te geven. Vrienden van BM worden gemotiveerd door de gedachte, dat het mannenkoor al bijna 150 jaar een cultureel erfgoed beheert vanuit het historische hart van Breda. Dit erfgoed willen zij ook voor de toekomst behouden. Daarbij blijft
de steun noodzakelijk van zowel de individuele liefhebber van mannenkoorzang, als van bedrijven en instellingen die kansen zien in het verenigen van culturele en zakelijke belangen. De drempel om lid te worden van de Vrienden is laag gehouden. Een persoonlijk lidmaatschap kost minimaal €20.- per jaar. Vanzelfsprekend verwelkomen wij ook nieuwe leden, die in de gelegenheid zijn om hogere bedragen te doneren. Afhankelijk van de hoogte van de bijdrage wordt een passende tegenprestatie geleverd, zoals naamsvermelding (bijvoorbeeld in programmaboekjes) of het verstrekken van vrijkaarten voor gereserveerde plaatsen bij alle grote concerten van het Koninklijk Breda’s Mannenkoor.
Bent u nog geen vriend of vriendin van het Breda’s Mannenkoor, maar wel geïnteresseerd? Neem dan contact op met het secretariaat van de stichting. Mocht u op een meer zakelijke basis Vriend van BM willen worden, richt u zich dan tot Maarten Suijs of Paul Oord. Zij informeren u graag over alle mogelijkheden die een vriendenrelatie voor u persoonlijk en/of uw bedrijf of instelling te bieden heeft. Zie colofon op achterzijde voor contactgegevens. Het bestuur Vrienden van BM
INHOUD
Coverfoto: Judith van Leersum vertolkt Kurt Weill Inleiding en inhoudsopgave Beste Vrienden Hans Talboom, 45 jaar met BM verstrengeld FierBreda , podium voor jong talent 2010: 145 jaar Breda’s Mannenkoor Vizier op de toekomst Allerlei Colofon
TOON VAN DEN HEUVEL, ZANGER VAN HET JAAR 2010
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 1
BESTE VRIENDEN, Korten op cultuur is korten op de beschaving. Deze behartenswaardige boodschap heeft Freek de Jonge ons allen onlangs tijdens zijn Nieuwjaarsconference nogmaals voorgehouden. Het besef van de samenhang tussen cultuur en beschaving bestond al vroeg in de 19e eeuw. Zangverenigingen als BM zijn voortgekomen uit idealen met het oog op de zedelijke verheffing van het volk. Beschaving heeft ook alles van doen met solidariteit met minderbedeelden. Een persoon die in de Bredase gemeenschap van weleer zijn sporen, zowel op gebied cultuur als van solidariteit, ruimschoots verdiend heeft, is Heinrich Umland geweest. “Onthoud die naam”, zei de wethouder van cultuur niet voor niets tijdens zijn openingsspeech van de unieke lustrumviering onder het banier van FierBreda. In deze eerste Koorklanken van 2011 kan een trotse terugblik op deze Hoogmis van cultureel Breda natuurlijk niet ontbreken. Verder zien we tevreden om naar een jubileumjaar vol hoogtepunten, wordt het vizier op de toekomst gericht en brengen we in de rubriek ‘Allerlei’ ondermeer twee verhalen onder de aandacht. Het licht van de schijnwerpers laten we echter allereerst vallen op Hans Talboom, wiens leven vanaf 1965 met het wel en wee van ons mannenkoor verstrengeld is.
[email protected]
HANS TALBOOM, 45 JAAR MET BM VERSTRENGELD Tja, als je 25 jaar lid bent van de Koninklijke Zangvereniging Breda’s Mannenkoor, krijg je een fraaie speld op je revers gestoken. Eentje met een lauwerkrans. En als je 40 jaar lid bent, ontvang je een soortgelijke speld. Maar wat als je 45 jaar lid bent? Daarin voorziet het protocol van BM niet. Is 45 jaar lidmaatschap dan zo’n unicum in de geschiedenis van BM? Nee, eigenlijk helemaal niet. De oude Guust Thijssen en Karel van der Does, bijvoorbeeld, zijn zelfs 60 jaar lid geweest. En Bart van Heusen en Ad Takx een halve eeuw. Hans heeft deze mannen ten tijde van zijn meer dan dan een kwart eeuw voorzitterschap van nabij meegemaakt. Hij heeft Bart zijn legendarische Dunkelrote Rosen horen zingen, waarmee deze prominente BM zanger, zowel op beroemde podia, als in Bredase cafés, vele vrouwenharten harder deed kloppen. Zonder Ad Takx zou er trouwens helemaal geen sprake zijn geweest van een jubilerende Hans Talboom. Als Ad in de moeizame jaren na de 2e Wereldoorlog niet hemel en aarde zou hebben bewogen om het koor uit het slop te trekken, dan was BM al lang aan de vergetelheid prijsgegeven. Wat is dan wel uniek aan het 45e lidmaatschapsjaar van Hans Talboom. Wel, ten eerste, dat hij precies 100 jaar na de oprichting van BM lid is geworden. En ook, omdat hij uit handen van de voorzitter, Frans Luijben, een fraaie sculptuur heeft mogen ontvangen. Het kunstwerk symboliseert de verstrengeling van Hans met het koor, waaraan hij al zo lang is verknocht. Wie Hans niet mocht kennen, hij is de man rechts op de foto. Het mannenkoor is trots op deze ‘BM Ambassadeur’ bij uitstek.
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 2
FIERBREDA, PODIUM VOOR JONG TALENT Een zéér geslaagd evenement, daar was het organisatiecomité (bestaande uit leden van vier eerbiedwaardige gezelschappen) het roerend over eens. Tijdens de sfeervolle nazit klonken er dan ook alleen maar lovende woorden over het gezamenlijke optreden. Muzikaal verliep niet alles altijd even perfect. Maar moet dat? Onderstrepen kleine ongerechtigheden niet, dat het enthousiaste amateurs zijn, die onder het banier van FierBreda de cultuur in Breda een nieuwe impuls hebben gegeven? Amateurs in de juiste betekenis van het woord, wel te verstaan. Liefhebbers dus, die er genoegen in vinden om iets moois met elkaar te beleven en te delen. In BN/DESTEM werd dat treffend geduid als: Hoogmis van cultureel Breda. Veel lof in de krant ook voor de talenten van Nieuwe Veste. Voor de zeer jeugdige Tiên Gebhard, die indruk maakte met het pianoconcert in C van Haydn; voor Judith van Leersum met haar kristalheldere stem en voor het strijkensemble Camerata Juniorum, dat voor kippenvel zorgde met werk van Händel. Umland, culturele peetvader van FierBreda: Wie in de roerige geschiedenis duikt van de ontwikkeling van het muziekleven in Breda, stuit onvermijdelijk op Heinrich Umland. Deze Duitse musicus, die als docent en cellist aan de Koninklijke Militaire Academie verbonden was, is op een of andere wijze met alle FierBreda gezelschappen in verband te brengen. Umland heeft ongetwijfeld contacten gehad met KMA luitenant Ardesch van Hamel, de oprichter van Rederijkersvereniging Jacob van Lennep. Hij richtte het koor Concordia op, waarvan we de
naam terug vinden in Vereniging Concordia, de voorloper van de Vereniging Vrienden van het Chassé Theater. Een meer direct verband is er met Nieuwe Veste en het Breda’s Mannenkoor. Umland was de eerste directeur van de Algemeene Zang- en Muziekschool, voorloper van Nieuwe veste. En wat BM betreft, wel, Umland heeft in 1865 mede aan de wieg gestaan van BM en hij was in de periode 1870 - 1883 dirigent.
FierBreda op de culturele kalender: FierBreda heeft zich bewezen en in 2015 volgt een 2e groots opgezette lustrummanifestatie. Maar ook in de andere jaren zullen de handen ineen worden geslagen. Plannen zijn natuurlijk nog prematuur, maar er wordt al volop gefantaseerd over een prominente rol in het kader van Brabantstad, culturele hoofdstad van Europa (mocht het zover komen). En zeker ook leeft de intentie om Heinrich Umland als ‘culturele peetvader’ te eren. Decennia lang is hij een stuwende kracht geweest achter zowat alle muzikale evenementen in onze stad. Bovendien nam hij initiatieven voor het organiseren van benefietconcerten, waarvan de opbrengst geheel ten goede kwam aan de Bredase armen. 2013 is een geschikt jaar voor een passend eerbetoon, want dan zal het 130 geleden zijn, dat Heinrich Umland Nederland weer verruilde voor zijn vaderland. En wat dan te denken van het uitvoeren van een eigentijds arrangement van de Umland Cantate? Deze cantate (van de hand van de 20 jarige KMA officier A. von Brücken-Fock) werd in 1878, als blijk van waardering voor 40 jaar culturele verdiensten, opgevoerd door het Breda’s Mannenkoor, het gemengd zangkoor Aurora en de Koninklijke muziekvereniging Vlijt en Volharding. De tekst van de Cantate werd geschreven door ene A.R. Vermeulen, een BM mannenkoorzanger van weleer.
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 3
2010: 145 JAAR BREDA’S MANNENKOOR
Kors Jan Snoeij
Breda’s Mannenkoor in Barcelona
2010 is voor het Mannenkoor een bijzonder jaar geweest. Bijzonder, omdat het op 5 oktober 2010 precies 145 jaar geleden was, dat de oprichting van BM werd bekrachtigd. Bijzonder ook, vanwege de hernieuwde toestemming om ons koor de komende 25 jaar koninklijk te mogen blijven noemen. Enerverende momenten waren er volop in het afgelopen jaar. De meeste indruk heeft ongetwijfeld het korte, maar weergaloze optreden gemaakt in de kloosterkerk op de beroemde berg Montserrat in Catalonië. Een vijftal a capella gezongen liederen, waaronder Tebe Poem en Kolj Slaviem, brachten een ontroerende stilte teweeg onder de duizenden toeristen.
16 keer opgetreden. In april haalde BM de landelijke pers. Het AD nam een lovend artikeltje op onder de kop: Applaus voor goed concert Dit betrof een gezamenlijk optreden met het Westlands Dameskoor. Druk was het vooral in de laatste maanden van het jaar, want kort na elkaar namelijk: Een Jubileumreis, het Lustrumconcert, manifestatie FierBreda en de Kerstnachtviering. FierBreda heeft de nodige aandacht gekregen. Nog niet vermeld is, dat ‘te elfder ure’ een vervanger moest worden gezocht voor de geblesseerd geraakte Hans de Wit. Die werd gevonden in de persoon van Kors Jan Snoeij. Kors Jan, die verbonden is aan Nieuwe Veste, nam de ‘honneurs’ waar op een wijze die veel waardering oogstte. Zijnerzijds 2010 is ook een erg druk jaar geweest voor loofde hij de inzet van de zangers, die het hem bestuur en zangers. In totaal heeft het koor mogelijk maakte “om er samen iets moois van maar liefst te maken”.
Catalaan in Breda (Sp) | Peter van Hoesel en Wilma Bierens bij Lustrumconcert | BM solist Henk van der Maaten
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 4
VIZIER OP DE TOEKOMST In januari 2010 verschijnt er in BN/DESTEM een artikel met de kop: Mannenkoren zitten in zwaar weer. Mannenkoren vergrijzen en moeten zich noodgedwongen opheffen bij gebrek aan nieuwe leden. Omstreeks een jaar later moet het Koninklijk Breda’s Mannenkoor noodgedwongen uitwijken naar een grotere locatie voor haar jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst. Het eigen verenigingsgebouw aan Haven 7 is simpelweg te klein geworden om alle zangers (bijna honderd), partners en Vrienden te herbergen. Ook in Zaal Vianden is het al gauw een gezellige drukte. In een toespraakje richt voorzitter Frans Luijben het vizier op de toekomst en worden vijf nieuwe leden geïnstalleerd, die gehoor hebben gegeven aan de verleidelijke boodschap: GEEF RUIMTE AAN JE STEM, KOM ZINGEN BIJ BM Op papier ziet het jaarprogramma 2011 er een stuk rustiger uit dan het afgelopen jaarprogramma. Voor een belangrijk deel zal 2011 in het teken staan van opnemen van een CD, waarop het brede scala aan repertoire dat het koor inmiddels beheerst, te horen zal zijn. De opnames gebeuren in samenwerking met Nieuwe Veste, in de persoon van Kees Stikker. Hij leidt de opnames. Op het programma zijn verder de jaarlijkse terugkerende evenementen terug te vinden, te weten: De Gezinsfietstocht voor leden en Vrienden (13/06 ); de Vriendenconcertreis naar Haarlem (19/06); het Gevelconcert en het Najaarsconcert in het Chassé Theater (23/10). De uitvoering van dit concert gebeurt in samenwerking met ondermeer het Westlands Dameskoor. Tenslotte is er een Kerstmatinee op 19 december. Frans Luijben geeft aan, dat hij zich op de Algemene Jaarvergadering van 18 april aanstaande niet herkiesbaar stelt. Het bestuur zal Paul Oord als nieuwe voorzitter voordragen. Omdat de leden formeel met deze voordracht moeten instemmen, komen we graag in volgende Koorklanken op zijn te verwachten benoeming terug. Ook zullen we dan met respect terugblikken op ‘de periode Frans Luijben’, waarin hij het koor met succes tussen toch wat gevaarlijke klippen door heeft weten te loodsen. Maar het is goed als een organisatie in beweging blijft. Immers: Nieuwe mensen, nieuwe ideeën, nieuwe impulsen. Dirigent Hans de Wit prijst zowel het enthousiasme van de koorleden, als de daadkracht van het bestuur. Er wordt niet alleen ingezet op de kwantitatieve groei van het koor, er is eveneens de nodige aandacht voor de ontwikkeling van de zangkwaliteit. Hij herinnert aan de leerzame workshop van zangpedagoog Harjo Pasveer, waaraan veel leden met groot genoegen aan terug zullen denken. De vele Vrienden, die de nieuwjaarsbijeenkomst hebben bijgewoond, kunnen ervan getuigen dat het bruist in de gelederen van het Koninklijk Breda’s Mannenkoor. Een mannenkoor dat ooit door onze beschermheer, burgemeester Van der Velden, werd bestempeld als: “Het visitekaartje van onze stad”. STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 5
ALLERLEI FierBreda, de vier Eeuwlingen Aan dit boekje, dat geschreven is door onze stadschroniqueur Rinie Maas, hebben zes BM zangers meegewerkt. Het is te verkrijgen bij boekhandel Van Kemenade & Hollaers. Allegro Vivace van Breda naar Barcelona Dit verhaal is geschreven door Pedro Kneepkens en opgedragen aan het Koninklijk Breda’s Mannenkoor. De beschrijving van zijn voorbereidingen op en fietstocht naar Barcelona (voorafgaand aan de concertreis van BM) kunt u vinden op onze website www.bredaasmannenkoor.nl Zanger van het jaar De onderscheiding gaat naar een zanger, die zich bijzonder verdienstelijk maakt voor BM. De inmiddels 80 jarige Toon van den Heuvel kreeg een afbeelding van de muze Euterpe voor het jaren achtereen klaarzetten van alle stoelen voor aanvang van repetities. BM fotograaf Sinds de verhuizing van Bert Bakx hebben we in de persoon van Ben Kaanders opnieuw een voortreffelijke hoffotograaf in huis. In de nabije toekomst zult u al zijn fotoreportages kunnen inzien op de openbare website van Picasa. Meer hierover in de volgende Koorklanken. Homeplan ontvangt € 725.‘De vrouwen van de mannen van BM’ hebben handgemaakte kerstspulletjes verkocht en de opbrengst daarvan geschonken aan Stichting Homeplan. Zie ook www.homeplan.nl Betaling jaarlijkse bijdrage Vrienden van BM De Vrienden met een basislidmaatschap (€ 20,00 per persoon en € 35,00 voor gehuwden of samenwonende paren) vinden bij deze Koorklanken de factuur voor 2011. Zij worden vriendelijk verzocht om het aangegeven bedrag spoedig over te maken. FierBreda schenkt € 1000.- aan Stichting Voedselbank Breda. Hoewel de organisatie haar begroting voor de lustrummanifestatie niet geheel sluitend heeft weten te krijgen, is €1000.- geschonken aan deze stichting, die zich belangeloos inzet voor de minderbedeelden in Breda. Zie ook www.fierbreda.nl. Algemene ledenvergadering Breda’s Mannenkoor Voorzitter Frans Luijben (links op foto) stelt zich niet meer herkiesbaar. De door het bestuur voorgedragen kandidaat is Paul Oord (rechts op foto). Tenzij de leden anders beslissen, zal Paul vanaf 18 april a.s. de vereniging gaan leiden. Doorlopende postzegelactie Breda’s Mannenkoor Minimale afname 1 velletje met 10 zegels voor € 5,25. Te bestellen via
[email protected] of door het overmaken van het betreffende bedrag (of het meervoud daarvan + €2,- afhandelingskosten) op rekeningnummer 59 65 266 t.n.v. Vrienden van BM, onder vermelding van BM zegels, het aantal gewenste velletjes en uw volledige adres.
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 6
VRIENDEN VAN BM Bestuur voorzitter: Maarten Suijs secretaris: Paul Oord penningmeester: Simon Keep lid: Betty Adank lid: José Schneider lid: Kees van Dael lid: Neeltje Eversdijk Secretariaatsadres Postbus 2073 4800 CB Breda T 06-54983188 (secretaris) E-mailadres
[email protected] Fondswerving en beheer Maarten Suijs / 06-53484664
[email protected] en Paul Oord / 06-46748070
[email protected] Bankrekeningnr: 59 65 266 Fotografie Ben Kaanders Stadsarchief Breda Gerda Prins Redactie
[email protected] Meer weten? www.bredaasmannenkoor.nl zie onder ‘Vrienden’
STICHTING STEUNFONDS VRIENDEN VAN BM
Pagina 7
