26e Jaargang Nummer 1 Maart 2015
Breda’s Mannenkoor
KOORKLANKEN Verenigingsblad voor leden en vrienden
BM Ambassadeur van Breda Nassaustad | foto: Jeroen Hoppenbrouwers |
Colofon
Inhoud
Lectori Salutem
Breda’s Mannenkoor Beschermheer: Zie blz. 7 Ereleden: Chris Rutten Ed Nijpels Peter van der Velden BM Kasteelheer: Theo Vleugels Voorzitter: Teun Giljamse Secretaris: Fons Dickens Secretariaatsadres Postbus 2073 4800 CB Breda IBAN NL03 INGB 0001 0254 50 T 06-45949079 (secretaris) E
[email protected]
Lectori Salutem Pittig, jolig, of allebei? De zaal moet vol BM, Ambassadeur van Breda Nassaustad Stippen op de agenda Allerlei
3 4 5 6 7 8
Sponsoren
Een teerling is trouwens een dobbelsteen, maar er is allerminst gedobbeld in de voorbereidingen op het jubileumjaar 2015. Alle evenementen zijn zorgvuldig op financiële haalbaarheid getoetst. ‘God zegene de greep’ was er niet bij. Nou ja, de zaal moet vol, dat wel. De Grote Zaal van het Chassé Theater met 1430 zitplaatsen wel te verstaan. Maar John van Dongen c.s. hebben alvast wel een grote zucht van verlichting geslaakt toen de schouwburgdirectie definitief het licht op groen zette voor het jubileumconcert op 18 oktober. John was met zijn troepen ‘de Rubicon’ namelijk al lang en breed overgestoken en een uitwijkdatum was er niet.
Onze vaste sponsoren
Vrienden van BM Voorzitter: Maarten Suijs Secretaris: vacant Ledenadministratie: Neeltje Eversdijk Correspondentieadres Haardries 41, 4854 ME Bavel IBAN NL68 INGB 0005 9652 66 T 0161 - 433295 (Neeltje E.) E
[email protected] De viering van 150 jaar BM wordt mede mogelijk gemaakt door
Project 150 jaar BM Comité van aanbeveling: Onno Ruding, Tim Meeùs, Jan Schipper
• Bavaria NV • BDO Accountants & Belastingadviseurs • Brand bier • CCH Producties • Culinice Catering • De Sinjoor • De Uitdaging • El Mundo • Fier Breda • Grote Kerk Breda • Hanos-ISPC Breda • Hero Benelux • Intratuin Breda • Janus Vaten B.V. • Jumbo Foodmarkt • KMA • Makro Breda • Malipaard Verhuur B.V. • Marijn Kroese • NHTV Breda
Fondswerving en beheer Maarten Suijs | 06-53484664 IBAN NL60 ABNA 0451 5688 18 Redactie
[email protected] Meer weten? www.bredaasmannenkoor.nl
2
‘Alea iacta est’, ofwel ‘de teerling is geworpen’. De uitdrukking wordt toegeschreven aan Julius Caesar. Hij zou de woorden in 49 v.Chr. in de mond hebben genomen toen hij met zijn legioenen, en met alle risico’s van dien, de Rubicon overstak. Een weg terug was er namelijk niet. ‘De teerling is geworpen’ is ook voor BM van toepassing, want “de eerste stip op de agenda van ons jubileumjaar” is reeds “nadrukkelijk geplaatst”. Onze voorzitter schrijft dit in zijn bijdrage aan deze Koorklanken, waaraan hij de titel Pittig, jolig, of allebei? heeft meegegeven.
• NPN Drukkers • Perfetti van Melle • Prins Bernhard Cultuurfonds • Purple Catering & Events • Rabobank Breda • Rasenberg Wegenbouw B.V. • Rode Kruis afd. De Baronie • RSL Group • Slagerij La Boucherie B.V. Made • Star Sweets Holland B.V. • Stichting Vrienden Chassé • Thebe Catering & Maaltijdservice • Trichis Media • VCC De Baronie • Van Ouds de Zwaan wijnimporteurs • Vleugelverhuur Eddy Futselaar • Wasserij De Mangel • Zuylen Uitvaartverzorger
in Orange vormde BM zelfs de officiële vetegenwoordiging van de gemeente Breda. Om me meer te kunnen wijden aan het schrijven van het gedenkboek 150 jaar BM, stop ik aan het eind van dit jubileumjaar als redacteur van Koorklanken. Los van deze reden kan het m.i. geen kwaad om na iedere 5 à 6 jaar eens na te denken over een nieuw Koorklankenconcept. De jubileumjaargang zal uiteraard gewijd zijn aan alle feestelijke gebeurtenissen in de loop van dit jaar. In de rubriek Stippen op de agenda zal worden teruggeblikt op ‘de stippen’ die intussen geplaatst zijn. In deze editie dus aandacht voor onder andere de benoeming van Peter van der Velden tot erelid en van Theo Vleugels tot BM Kasteelheer.
‘De eerste stip’ waarnaar Teun Giljamse verwijst, betrof de nieuwjaarsreceptie op het Kasteel van Breda. In deze voormalige woonstede van de ‘vader des vaderlands’, Prins Willem van Oranje Nassau, benoemde Willem van der Vis onze koninklijke zangvereniging tot Ambassadeur van Breda Nassaustad en daar mogen we trots op zijn. Maar feitelijk is BM altijd al wel een culturele ambassadeur van onze stad geweest. In 1963 vormden Breda, Diest, Dillenburg en Orange immers de Unie van Oranjesteden en in het kader hiervan heeft ons koor in al deze steden opgetreden. Op de allereerste jumelage van de Unie
In de vertrouwde rubriek Allerlei ondermeer een ’verslag’ van een heel toevallig tot stand gekomen ontmoeting met mevrouw Gisele Suurmeijer - Suijkerbuijk. Zij is de dochter van Louis Suijkerbuijk die in de periode 1952 - 1961 dirigent van BM was. In onze koorhistorie is hij van bijzondere betekenis geweest, omdat hij een forse bezem haalde door het hopeloos achterhaalde, 19e eeuwse, liedertafelrepertoire. Reageren? -->
[email protected]
Piërre Bogmans, Zanger van het jaar 2014 De eretitel ‘Zanger van het jaar’ werd in 1972 ingesteld om leden die zich op bijzondere wijze voor BM inzetten te loven. Een keuze is nooit eenvoudig, omdat de vereniging vele vrijwilligers telt die de handen uit de mouwen steken. Voor allen geldt dat hun vrijwilligerswerk veelal ongezien wordt verricht, maar dat de vruchten daarvan als volkomen vanzelfsprekend worden geconsumeerd. Piërre werd verkozen voor al zijn inspanningen om de bar draaiend te houden. Dit betekent dat hij iedere maandag van ca. 14.30 tot 0.30 uur voor het koor in de weer is. Zijn verkiezing straalt natuurlijk ook af op de overige leden van de barcommissie, te weten: Hans Slockers, Kees van Aart, Arnoud van der Westen en Willem van Gorp.
3
150 jaar BM: pittig, jolig, of allebei?
De zaal moet vol...
Op 14 januari jongstleden hebben we een historische nieuwjaarsreceptie gevierd met elkaar. De aanwezigheid van leden van ons comité van aanbeveling, ‘de vrienden van BM’, uiteraard onze leden met hun partners en een aantal vertegenwoordigers van organisaties uit het Bredase verenigingsen stichtingsleven onderstreepte het bijzondere karakter van dit samenzijn. We hebben daarmee de eerste stip op de agenda van ons jubileumjaar nadrukkelijk geplaatst. Met een benoeming als ambassadeur van Breda Nassaustad is vastgesteld dat wij als koor Breda een warm hart toedragen en daarbij gelukkig ook worden erkend als toonaangevende vereniging die het waard is om in het zonnetje te worden gezet.
De Rubicon stroomt door Italië en vormde ooit de grensrivier tussen twee Romeinse deelstaten. Wie de rivier overstak, pleegde in feite een staatsgreep met alle risico’s van dien. Ook John van Dongen moest als projectleider van het jubileumconcert risico’s nemen waarbij nare gevolgen niet uitgesloten waren en ook nog steeds niet helemaal zijn. Maar na het definitief toewijzen van de Grote Zaal aan BM ging alvast de vlag uit. Een financieel risico lopen ‘we’ echter nog steeds. Dit gevaar is echter geweken wanneer er tenminste 1200 entreekaarten voor het jubileumconcert worden verkocht. Met de inzet van het hele BM legioen gaat dat vast lukken. Toch?
Voor mij was de KMA een bijzondere plek om dit alles te mogen vieren, omdat ik daar ook in 1992 als Cadet begon als inwoner van Breda. En daar ook het Breda’s Volkslied leerde. Weet u wat nou zo aardig is? Waar in de originele tekst de jolige aard wordt bezongen, leerde ik op de KMA dat die aard pittig zou zijn in plaats van jolig. Die eigenschap zal dichter bij de gewenste karaktervorming op de KMA liggen, vermoed ik. Met de joligheid komt het overigens op een internaat sowieso wel goed, kan ik u meegeven… Maar jolig en pittig passen ons Breda’s Mannenkoor beide misschien wel even goed.
Toevallig was eind 2014 Peter van der Velden teruggetreden als burgemeester van Breda; een aanleiding om hem te benoemen tot erelid van ons koor. De heer Van der Velden maakte direct duidelijk dat het hem trof om deze eretitel te krijgen. Overigens is het door hem gesuggereerde aspirant-koorlid bij het schrijven van dit stuk al op de eerste repetitie verschenen. Een erelid hoeft dus bepaald niet op afstand te staan, zo blijkt maar eens!
De repetities van 2015 zijn pittig van aard, maar jolig van sfeer. Er wordt het nodige van de zanger geëist, maar vrolijk, opgewekt en uitgelaten zijn en blijven we daaronder. Dat zijn synoniemen die Van Dale geeft aan dat woord ‘jolig’. Geen dode term dus, uit het Bredase Volkslied, nee, een kraakheldere uitdrukking die past bij het Breda’s Mannenkoor. Want in de combinatie van pittig en jolig schuilt precies onze aard. De uitdaging van het pittige muzikale programma stelt eisen aan de saamhorigheid, die zonder joligheid niet is te behouden in het B o u rg o n d i s c h Breda (vervolg op p. 6).
De stemming op de locatie KMA was opperbest. Na een warm welkomstwoord door generaalmajoor Theo Vleugels - later die middag door mij tot kasteelheer van Breda benoemd - Commandant van de Nederlandse Defensie Academie, voltrok zich een strak geregisseerd maar toch luchtig programma. De tap stroomde, de glazen klonken, de hapjes smaakten en uiteraard werden de kelen geschraapt voor een miniconcert. Al met al kijken we terug op een geslaagde namiddag. Als we de stemming van de leden en al die andere mensen die ons gunstig gezind zijn zo houden, dan wordt het jaar waarin we 150 jaar bestaan een fantastisch jaar. We dreigen alleen al door de recente publiciteit de 100 leden aan te tikken. Dat schept verplichtingen: aan een muzikale introductie van al die nieuwe zangers wordt inmiddels gewerkt met een lessenreeks die door het koor wordt bekostigd.
4
Théâtre Antique d’Orange In de Franse stad Orange ligt een van de best bewaard gebleven amfitheaters uit het Romeinse Rijk. Het werd in de 1e eeuw na Chr. gebouwd. In de zomer van 1964 trad BM hier (in het kader van de Unie van Oranjesteden) op voor een publiek van ca. 8000 mensen. Na afloop van alle optredens werden de zangers culinair onthaald in de catacomben onder dit theater. Dat zal vast leuk geweest zijn.
Jubileumconcert op 18 oktober. Beleef het mee! Hoe verloopt de kaartverkoop? In de Grote Zaal is plaats voor 1430 toehoorders. In de voorverkoop zijn 538 kaarten gereserveerd + 25 voor genodigden. De zaal moet vol, dus nog 867 kaarten ‘te gaan’. Nog plek genoeg dus. Kom ook en kies een eigen plaats, maar de aangekruiste zetels zijn al vergeven (stand 1 mrt). Kaarten (à € 30,00 of € 45,00) te bestellen bij Ad Wirken. T 076 5210430 T 06 50465254 E
[email protected]
Veni, vidi, vici De bekendste uitspraak van Caesar is: ‘Veni, vidi, vici’. Het resultaat van alles wat ‘Julius’ van Dongen organiseert, ziet er zo vanzelfsprekend uit dat de spreuk ‘Ik kwam, zag en overwon’ ook op hem van toepassing lijkt. Lijkt!, want zo simpel liggen de zaken niet. Tot aan 3 december jl. moesten John en zijn staf bijvoorbeeld hun billen samengeknepen houden. Ga daar maar eens aanstaan. Bij ‘het groene licht’ van de schouwburgdirectie viel er echter niet alleen een last van menige schouder, maar kon, bij wijze van spreken, ook pas echt aan de opmars aan
de andere oever van de Rubicon worden begonnen. De belangrijkste wapenfeiten daarbij zijn het ondertekenen van de contracten door Lilian Farahani, een snel rijzende ster aan het operafirmament, en door Ernst Daniël Smid die zijn sporen op de grote podia allang heeft verdiend. Let op: Vanaf 1 mei a.s. zijn entreekaarten uitsluitend nog te verkrijgen aan de balie van het Chassé Theater of online te bestellen via www.chasse.nl.
5
BM, Ambassadeur van Breda Nassaustad
Stippen op de agenda Na ruim twee jaar van intensieve voorbereidingen kon op 14 januari jl. dan eindelijk de officiële aftrap van het jubileumjaar 150 jaar BM gegeven worden. In de historische Grote Zaal van het Kasteel van Breda zette voorzitter Teun Giljamse meteen de toon met een sprankelende openingsspeech. In een notendop passeerde daarbij anderhalve eeuw BM geschiedenis waarin hij zich als zanger en voorzitter een “toevallige passant” acht. Tot de ‘voorbijgangers’ behoren ook zeven nieuwe leden die door onze gewaardeerde chef-protocol, René Grimminck, werden geïnstalleerd. Maar deze zangers kunnen wel zeggen dat dit ‘toevallig’ in het 150e bestaansjaar van BM geschiedde.
Onze fiere voorzitter dankt het dagelijks bestuur van de Stichting Breda Nassaustad voor de benoeming van BM tot ambassadeur van onze Oranjestad. De stichting staat onder leiding van Willem van der Vis. Naast hem op de foto staat VVV directeur Marlice Dreessen. De stichting werd in 2008 opgericht, maar vervult de laatste jaren een voortrekkersrol wat betreft het uit het slop trekken van de culturele betrekkingen tussen Diest, Dillenburg, Orange en Breda. Deze steden vormden in 1963 de Unie van Oranjesteden. In de loop van de (politieke) geschiedenis verloor de Unie echter veel van haar elan. In zijn toespraakje bij het verlenen van het 23e ambassadeurschap aan het Koninklijk Breda’s
Mannenkoor memoreerde Willem de “sterke verbondenheid” van BM met Breda, “maar ook met het thema Nassau en Breda Nassaustad”. Waarderende woorden waren er (indirect) ook voor Simon Keep die in 2011 “ter promotie van de stad” een CD vervaardigde met de titel ‘Breda Nassaustad bakermat Breda’s Mannenkoor’. Een echte promotor van Breda Nassaustad was trouwens voormalig VVV directeur en secretaris van de Unie van Oranjesteden, Gerard Sliepen. Geruime tijd maakte hij deel uit van het BM bestuur en in die jaren was hij de gedreven en vakkundige organisator van alle (Nassau)reizen naar het buitenland.
Pittig, jolig, of allebei? (vervolg van p. 4) Als eerstvolgende proeve van bekwaamheid staat ons concert BM Gastvrij op 15 maart in de Grote Kerk op het programma. Daaraan is en wordt hard gewerkt. Een aantal kartrekkers binnen het koor heeft zich van zijn beste kant laten zien in organisatietalent, netwerken en creativiteit. Zo is het gelukt om een concert te organiseren zonder kosten. Geen toegangsprijzen, geen kosten van het eten, noch van de muzikale leiding en begeleiding. Een benefietoptreden voor de Bredanaars
die normaal gesproken niet met concertmuziek in aanraking kunnen komen is het resultaat. Ik ben er trots op dat we dit als vereniging met de ankers in het hart van Breda kunnen organiseren. En ik heb er vertrouwen in dat we deze klus en alle andere uitdagingen van ons jubileumjaar zullen klaren. Omdat de eigen aard niet verloren gaat, die pittig is en jolig blijven moet! Met vriendelijke groet, Teun Giljamse| voorzitter
6
Allen op een rijtje: Joop Calsbeek, Ed Beverdam, Herman van Mulukom, Christ van den Heuvel, Ronald Spruit, Jan van Reijen, Jan de Wit. (ps. volgorde correspondeert niet met foto-opstelling). Ereleden, bescherm- en kasteelheren Tradities zijn er om in ere te worden gehouden. De traditie om ereleden te benoemen is al net zo oud als BM jong is. Het aanstellen van BM Kasteelheren moet nog een gewoonte worden. De eer van de eerste BM Kasteelheer te zijn, viel te beurt aan Generaal-majoor Theo Vleugels, commandant van de Nederlandse Defensie Academie (zie foto op p. 4). Daarmee betuigde BM “haar grote waardering en dank voor de geboden gastvrijheid en diensten bij de start van BM 150 jaar”. Maar feitelijk maakt BM al tientallen jaren dankbaar gebruik van door commandanten (voorheen gouverneurs) geboden gastvrijheid en diensten. Het kasteelheerschap symboliseert de band tussen de Defensie Academie (voorheen KMA) en BM die reeds in 1868 werd gesmeed. In dat jaar trad BM op bij de viering van de 40e verjaardag van de KMA. Nadien heeft ons mannenkoor aan alle grote KMA evenementen haar muzikale bijdrage geleverd.
eerste burgervader in dit verband heette Constant Kortmann en de laatste, in een tot op heden onafgebroken reeks, Peter van der Velden (foto op p. 4). Tijdens de nieuwjaarsreceptie werden woorden van “oprechte dank en grote waardering” gesproken “voor zijn inzet voor het Koninklijk Breda’s Mannenkoor, zijn liefde voor de mannenzang (en) zijn sympathie voor de vereniging”. In zijn dankwoord roemde Peter onze verbondenheid met de stad “die wordt gevormd door pareltjes en daar is BM er één van”. Paul Depla heeft Peter van der Velden als eerste burger opgevolgd. Door politieke vriend en vijand wordt hij geprezen om zijn frisse en vernieuwende stijl van leidinggeven. En natuurlijk zullen wij er trots op zijn als Paul het verzoek om onze nieuwe beschermheer te worden, inwilligt. En waarom zou hij dat niet doen?
Een bijzondere traditie (sinds 1956) is het uitnodigen van de burgemeesters van Breda om beschermheer van BM te worden en hen, bij terugtreden uit het ambt, te benoemen tot erelid. De
7
Allerlei OP DE JUBILEUMAGENDA 15 maart BM Gastvrij in de Grote Kerk | voor genodigden 04 mei Dodenherdenking en Herdenkingsconcert in de Grote Kerk 25 mei !!! BM Fietstocht -> uitnodiging volgt 28 mei - 01 juni Jubileumreis Dresden - Leipzig 14 juni Begijnhofconcert | voor genodigden 01 oktober Ontvangst in het ceremoniële stadhuis op de Grote Markt 05 oktober Tegelconcert | Tegellegging aan Haven 7 18 oktober Jubileumconcert in het Chassé Theater 29 november Wij zullen dóórgaan | besloten feest 20 december Kerstconcert in de Sint Antonius Abt kerk te Terheijden Tegelconcert in plaats van Gevelconcert Geen stip op de agenda, maar een streep door het op 30 augustus geplande Gevelconcert in Zaal Vianden. Maar niet getreurd, want iedereen is van harte welkom bij een uniek Tegelconcert
op 5 oktober in ons eigen koorgebouw aan Haven 7. In de volgende editie van Koorklanken komen we hier uitgebreid op terug.
Een bijzondere ontmoeting Op 29 januari jl. hadden Chris Knook en Pedro Kneepkens, in verband met het schrijven van het gedenkboek 150 jaar BM, een afspraak met mevrouw Suurmeijer en haar man. Zij is de dochter van Louis Suijkerbuijk die in 1952 dirigent van BM werd. Haar vader is van grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van het BM repertoire. Hij introduceerde bijvoorbeeld de negrospiritual. Onder zijn leiding oogstte BM veel lof in binnen- en buitenland. Saillant detail: Louis was geen professioneel musicus; hij verdiende de kost als chemicus. Maar we zijn, in een genoeglijk verlopen uur, heel wat meer te weten gekomen over deze markante man in de naoorlogse geschiedenis van ons koor. Mevr. Suurmeijer ‘bij haar vader’ in het gedenkboek ‘125 jaar Koninklijke Zangvereniging Breda’s Mannenkoor | Kroniek van een koor | 1865 - 1990’ (1992, Harry Gerritsen en Jan Willemsen).
Eerste optreden van het BM Promokoor BM heeft sinds een half jaar een Kleinkoor dat geen Kleinkoor mag heten en ‘dus’ BM Promotiekoor, dan wel Promokoor, wordt genoemd. De groep is samengesteld uit 32 zangers die in principe beschikbaar zijn voor kleinschalige optredens bij uitvaarten, jubilea of huwelijksplechtigheden. Op 8 februari jl. gaf de ‘cantorij’ onder leiding van Hans de Wit haar visitekaartje af tijdens het regionale TV programma ‘Meijs op zondag’ in café Oncle Jean aan de Ginnekenweg. Het publiek kon
genieten van een sublieme a capella uitvoering van twee sterk contrasterende werken: Het ingetogen Die Vesper van Ludwig van Beethoven en het frivole Quattro Cavai van Otto Uhlmann. Daarna was het de beurt aan onze BM Ambassadeur, Hans Talboom, en aan onze jeugdige voorzitter, Teun Giljamse, om te vertellen over het rijke verleden, het boeiende heden en de uitdagende toekomst van het Breda’s Mannenkoor.
KOORKLANKEN is een kwartaalblad voor Vrienden en leden van het Koninklijk Breda’s Mannenkoor. Het periodiek geeft actuele informatie in een geschiedkundige omlijsting. Nieuwe leden en Vrienden zijn altijd welkom bij BM. Nadere informatie is te vinden onder www.bredaasmannenkoor.nl. of in te verkrijgen bij onze secretaris. Contactgegevens: Zie colofon.
8
