VERENIGINGSBLAD VOOR LEDEN EN VRIENDEN
23e JAARGANG NUMMER 2 JUNI 2012
KOORKLANKEN UIT HET
KONINKLIJK BREDA’S MANNENKOOR OPGERICHT IN 1865
LECTORI SALUTEM, Niemand is onsterfelijk en dat is goed. Zonder einde zou het leven verworden tot een aaneenschakeling van steeds zinlozer handelingen. Dit neemt niet weg dat de dood ons raakt. Bedroefd hebben we daarom afscheid genomen van Adriaan Korver en Thieu Maas. In een In Memoriam gedenken we deze twee koorleden. Een van de vele hoogtepunten tijdens de concertreis naar Luxemburg/Duitsland was het toezingen van duizenden pelgrims in de oudste bisschopskerk van Duitland, de Dom van Trier. Maar een koor is Meer dan zingen alleen, kunt u lezen in deze Koorklanken. Dit jaar neemt BM voor het eerst deel aan het Spanjaardsgat Festival. Het idee voor een jaarlijks terugkerend muziekfeest aan de Haven werd geboren bij de viering van 175 jaar Koninklijke Militaire Academie (KMA) in 2003. Bij deze viering heeft ook BM een prominente rol gespeeld. Een band tussen BM en KMA is er altijd geweest en voert terug tot in 1868. Meer hierover in de Historische Omlijsting. In de rubriek Allerlei wordt tenslotte uw aandacht gevestigd op o.m. aanpassingen en wijzigingen in het jaarprogramma 2012. Het deelnemen aan de Kulturele Amateur Manifestatie (KAM) is inmiddels definitief. Bijzonder daarbij is de samenwerking met de dames barbershopgroep The Barony Singers uit Breda. Pedro Kneepkens
INHOUD
LECTORI SALUTEM IN MEMORIAM MEER DAN ZINGEN ALLEEN SPANJAARDSGAT FESTIVAL 2012 HISTORISCHE OMLIJSTING ALLERLEI COLOFON
BIJ DE FOTO, ZONDAG 29 APRIL 2012 Het Breda’s Mannenkoor verlaat lunchrestaurant Zum Domstein in Trier om even later de mensen op de volgepakte terrassen toe te zingen. Zie ook onder Flashmob in de stad der ezels. Een verwijzing naar Picasa fotoreportages van de vierdaagse concertreis is te vinden op onze website www.bredaasmannenkoor.nl .
KOORKLANKEN KOORKLANKEN is het verenigingsblad voor leden en Vrienden van de Koninklijke Zangvereniging
Breda’s Mannenkoor. In ieder kwartaalnummer vindt u actuele en historische informatie in een ‘heemkundig jasje’. BM beheert immers al bijna anderhalve eeuw een culturele erfenis in het hart van Breda en wil die graag met anderen delen. De toegangspoort naar ‘Haven 7’ staat daarom altijd open voor nieuwe zangers en Vrienden. BM Vriend(in) bent u reeds voor minimaal €20,00 per jaar. Bij bijdragen vanaf €100,00 wordt een passende tegenprestatie geleverd. Bent u een liefhebber van mannenkoorzang, maar nog geen lid van BM of van de Stichting Steunfonds Vrienden van BM, dan nodigen wij u van harte uit om het te worden. Contactgegevens vindt u in het colofon. Graag verwijzen we ook naar onze website. Aspirant-zangers treffen daarop een pdf bestand van het WELKOMBOEKJE aan. Onder de kop VRIENDEN kunt u antwoord vinden op de vraag wat een Vriendenrelatie (ook zakelijk) voor u zou kunnen betekenen.
IN MEMORIAM THIEU MAAS, 1929 - 2012 In de loop van de 36 jaar die Thieu lid is geweest van BM zijn zijn verdiensten al vele malen aangehaald, bijvoorbeeld in Koorklanken 32010. Uiteraard werd de Legpenning, de hoogste onderscheiding van de vereniging, verleend aan deze BM Ambassadeur in hart en ziel. Thieu valt te bestempelen als een op en top gentleman. Aan de sociale omgangsvormen die hij daarbij etaleerde kan menigeen een puntje zuigen. We kunnen gerust stellen dat met het heengaan van Thieu ook een einde is gekomen aan een BM tijdperk. “Wat rest zijn de herinneringen” hield Hans Talboom de talrijke aanwezigen in het crematorium voor. En Hans legde een getuigenis af van een man die van uitzonderlijk belang is geweest voor BM. Talrijk aanwezig waren ook de zangers om aan Thieu de laatste eer te bewijzen. Ich fahr dahin, wenn es muss sein hebben we op zijn eigen verzoek gezongen. Het moest zo zijn en hij wist het.
ADRIAAN KORVER, 1947 - 2012 “Ik heb een vader- en een moederland”, luidde de gevleugelde uitdrukking waarmee Adriaan zijn liefde voor Litouwen beklemtoonde. Een aantal jaren is hij als adviseur van het ministerie van gezondheid nauw betrokken geweest bij het hervormen van de gezondheidszorg in deze voormalige Sovjetrepubliek. In verband met zijn regelmatig verblijf in het buitenland zijn er feitelijk maar weinig leden die hem echt gekend hebben. Zangers die in 2005 de concertreis naar de Litouwse hoofdstad Vilnius hebben meegemaakt hebben iets van de onverzettelijkheid waarmee Adriaan in het leven stond van nabij kunnen ervaren. Zelf arts zijnde hoefde niemand hem iets uit te leggen over zijn vooruitzichten nadat bij hem darmkanker werd vastgesteld. Desondanks kon hij de moed opbrengen om ‘gewoon’ zijn plaats tussen de bassen in te nemen. Adriaan was een man met een grote maatschappelijke betrokkenheid en altijd bereid om op te komen voor mensen die te lijden hebben onder structureel geweld van welke vorm dan ook. De door hem op touw gezette reis voerde BM niet voor niets naar een concentratiekamp waarin vele Litouwers op onbeschrijflijke wijze het leven lieten. Met dichtgeschroefde keel heeft het mannenkoor hier het Pie Jesu van Nico Verhoeff laten klinken. Even onvergetelijk is de herinnering aan het bezoek aan de Kruisberg nabij Šiauliai. Op deze plek, die sinds 1847 symbool werd voor verzet, hoop en dankbaarheid staan naar schatting zo’n 30.000 kruizen. En dankzij Adriaan nu ook een symbool ter nagedachtenis van alle overleden BM zangers. Moge de afbeelding ervan niet alleen een troost zijn voor de nabestaanden van alle gestorven zangers, maar evenzeer voor alle zangers die hun partner hebben verloren.
MEER DAN ZINGEN ALLEEN Voormalig voorzitter Frans Luijben sprak ooit de behartenswaardige woorden: “Een koor is meer dan zingen alleen”. Tijdens onze contcertreis werd deze opvatting op ontroerende wijze zichtbaar. Dankzij de zorg die kleindochter Aphrodite aan haar opa Rinus Timmermans besteedde werd zijn laatste concertreis een waardige afscheidstournee. Op historische plekken zoals het kasteel Vianden en de Abdijkerk van Thorn zong Rinus voor de laatste keer op een concertpodium. Soms met de verkeerde partituur voor zijn neus. Maar ach, geen probleem bij liederen die hij nog straal van buiten kent. En bij het Gloire Imortelle straalde de trots daarom ook uit zijn vochtige ogen. Maar bij Rinus begint de tand der tijds stevig door te bijten. Wat kun je je dan gelukkig prijzen met een kleindochter als Aphrodite. Als een ware godin van de liefde heeft ze ons allen, met de wijze waarop ze zich over Rinus ontfermde, vier dagen lang een spiegel van onbaatzuchtigheid voorgehouden. Voor onze ogen voltrok zich iets heel speciaals. Dat dit breed gevoeld werd bleek toen haar op een gepast moment een warm applaus ten deel viel en her en der een traantje werd gepinkt. Hulde ook aan een koor dat niet de deur sluit voor een zanger die het niet helemaal meer kan bijbenen, maar hem een stoel aanbiedt als het lange staan teveel wordt. Een koor is immers meer dan zingen alleen.
FLASHMOB IN DE STAD DER EZELS Diekirch, stad der ezels, krijgt een plaats in de kronieken van BM. Dit omdat het koor hier voor het eerst in haar bijna 150 jarige geschiedenis een flashmob ten uitvoer bracht. Niets vermoedende passanten werden verrast door het machtige stemgeluid van Henk van der Maaten. Na elkaar veerden bassen, tenoren en baritons uit hun terrasstoelen omhoog en schalde het Mnogaja Ljeta van Bortnjanski pocco à pocco crescendo over een doorgaans vredig pleintje. Diekirch draagt haar geuzennaam trouwens met verve. Het pittoreske stadje is opgetuigd met ezelstandbeelden en voorzitter Paul Oord ontving (na afloop van ons intieme lunchconcert in de eeuwenoude Laurentiuskerk)
uit handen van de plaatselijke wethouder van cultuur een beeldje van een ezel. De mascotte krijgt een plek in het BM Museum (dat wellicht op de zolderetage van ons eigen koorgebouw zal worden ingericht). In het uitpuilende Trier werd de flashmob met veel succes herhaald. En ook in Thorn werd het stil op de zonnige terrassen. Het buitenoptreden (en de ronselpraktijken van Chris Brosens en Dinie Keep) resulteerde in een volle Abdijkerk. De onverwachte toeloop inspireerde het koor. Soms met een kraak op de vermoeide stemmen presteerde BM voor een zesde keer op rij. Ook de koningin mag tevreden zijn. Domine, salvam fac Regina nostram klonk als een klok.
SPANJAARDSGAT FESTIVAL 2012 “Op het water van het Spanjaardsgat vindt tegen een indrukwekkend historisch decor het tweede Spanjaardsgat Festival plaats van 25 mei t/m 10 juni 2012”, staat onder www.hetspanjaardsgat.nl te lezen. En wat BM betreft: “Vocal Classics Meets Vocal Pop door Breda’s Mannenkoor en Zoetermeers koor Invasion. ‘Vocal Meets’ biedt een ‘voor elck wat wils’ zangfestijn met spannende contrasten tussen warme, diepe klassieke klanken van het Koninklijk Breda’s Mannenkoor en meerstemmige, verfrissende, eigentijdse popkoorklanken van een gemengd kleinkoor, het Zoetermeers koor Invasion”. BM klassiekers zijn ondermeer Gerusalem, Gerusalem uit I Lombardi van Giuseppe Verdi en het Jägerchor uit Der Freischütz van Carl Maria von Weber. In het vocal pop gedeelte valt er te genieten van bijvoorbeeld dé jaren 60 hit van The Mamas and the Papas, California Dreamin en van Gabriëllas Song uit de film As it is in heaven. Wie onderschrijft dat een koor meer is dan zingen alleen, moet deze feel good movie beslist gezien hebben. Het optreden van beide koren onder leiding van Hans de Wit is op zaterdagmiddag 9 juni van 15.30 tot 16.45 uur.
BIJ DE SPANJAARDSGAT - COVERFOTO Het Spanjaardsgat is de waterpoort tussen de Granaattoren en Duiventoren (links en rechts op de internetfoto) die in 1610 werd uitgegraven om Breda van vers water te voorzien. Het Spanjaardsgat herinnert ons aan de herovering van Breda met de befaamde Turfschiplist in 1590. De list werd bedacht door de Leurse schipper Adriaen van Bergen, maar uitgevoerd door twee van zijn neven. Rechts een afbeelding van een oude gravure met Prins Maurits van Nassau op de Havenkade nabij het Kasteel van Breda.
BEGIJNHOFCONCERT OP 17 JUNI
EEN VOORRECHT OM VRIEND TE ZIJN Tijdens het slotdiner van de concertreis in de sfeervolle 13e eeuwse Lambertuskerk van Raamsdonkveer noemde Kees van Dael het “een voorrecht om vriend te zijn”. In een dankwoord namens alle meergereisde Vrienden aan het adres van ondermeer de reiscommissie herdacht hij ook “de grote voorman” van de Vrienden, Thieu Maas. Thieu, die meer dan 20 jaar gezichtsbepalend is geweest, kreeg een stormachtig postuum applaus. Verder onderstreepte Kees de oproep van onze voorzitter: “Het moet toch mogelijk zijn dat ieder koorlid en Vriend per jaar tenminste één nieuwe Vriend(in) meebrengt?” Ja toch?
Recentelijk is aan het BM jaarprogramma 2012 het Begijnhofconcert toegevoegd. Het betreft een jaarlijks terugkerend gebeuren op het binnenplein van het aloude Begijnhof. Dit jaar is BM uitgenodigd voor de muzikale invulling ervan. Onder het motto ‘Feest der herkenning’ zal het mannenkoor tussen 11.00 en 12.00 uur een aantal BM klassiekers laten klinken op dit intieme plekje waarvan de historie begint in 1267. Het zondagmorgenconcert is gratis toegankelijk. Meer weten? www.begijnhofbreda.nl.
HISTORISCHE OMLIJSTING
Historisch is bovenstaande staatsiefoto van BM uit 2008 nog niet echt, de afgebeelde gevel met de Henricuspoort echter wel. De façade maakt deel uit van het uit 1462 daterend kasteelcomplex waarin ooit ene Willem van Oranje heeft vertoefd. Toestemming verkrijgen om de Parade te betreden was gauw geregeld, want BM onderhoudt een hechte band met de KMA. De oorsprong hiervan ligt in 1868, het jaar dat muzikaal werd afgesloten met een bijdrage aan de feestelijkheden rond het 40-jarig bestaan van de KMA. Vanaf die tijd is het mannenkoor uitgenodigd bij alle grote lustra, te weten het 50, 75, NATIONALE TAPTOE BREDA 100, 125, 150 en 175 jarige bestaan van de KMA. De laatste Meer dan de historische feiten heeft Diësdag was in 2003. Een aantal zangers zal zich deze dag vast de band tussen BM en KMA te maken herinneren. Niet alleen vanwege een imposante uitvoering van de met de vermaarde Taptoe, die van Veldmis van Bohuslav Martinu, maar evenzeer om de 1975 t/m 1989 op de Parade van de aanwezigheid van hare majesteit koningin Beatrix onder de KMA werd gehouden. Al die jaren toehoorders in de Onze Lieve Vrouwe Kerk op de Markt in Breda. hebben zangers de kaartcontrole BM werd in dat jaar begeleid door de Koninklijke Militaire Kapel verzorgd of als figurant opgetreden. (KMK). Koperblazers van de KMK begeleidden het koor ook in 1978 Henk van der Maaten en Piet (150 jaar KMA). Onze koorveteranen hebben indertijd het Dekkers waren de coördinatoren van Festgesang: An die Künstler van Felix Mendelssohn gezongen. deze handelingen (die geld voor de Bijzonderheden van overige optredens op Diësdagen zijn in de kas opbrachten). Ook Hans Talboom geraadpleegde bron nauwelijks aangetroffen. Met uitzondering heeft o.m. als presentator van de dan van de feestelijkheden ter gelegenheid van het 75 jarig Taptoe een belangrijke rol gespeeld bestaan in 1903. De uitgevoerde Feestcantate van de jeugdige in het leggen van contacten. Niet zo hand van Jan Ingenhoven (BM dirigent van 1902-1905) had een lang geleden is er nog gesproken met ongekend succes. Het was de eerste compositie van een de scheidend gouverneur, en Vriend eenvoudige bakkersjongen met een groot muzikaal talent. Aan de van BM, Richard Tieskens om na te cantate werkten, behalve 250 leden van het Breda’s Mannenkoor, gaan “wat wij in de toekomst voor 150 dames, 100 kinderen en 60 orkestleden mee. Vanwege de elkaar zouden kunnen betekenen”. grote bijval werd de feestcantate, ook wel Academiecantate (citaat HT) genoemd, zelfs drie maal voor de Bredase bevolking uitgevoerd.
ALLERLEI JAARPLAN KONINKLIJK BREDA’S MANNENKOOR 2012 09 juni 17 juni 26 augustus 16 september 30 september 07 oktober 09 december 16 december 24 december
Spanjaardsgat Festival met Gemengd Kleinkoor Invasion, ponton Begijnhofconcert, binnenplaats Begijnhof Breda Gevelconcert, Zaal Vianden Ginneken KAM met barbershopgroep The Baronysingers, Chassé Theater Najaarsconcert, Chassé Theater Breda Najaarsconcert, Nobelaer Etten-Leur Adventsconcert, RK Kerk Wernhout Adventsconcert, Sint Laurentiuskerk Ulvenhout Kerstnachtconcert met Jeugdkamerkoor Plurare Tantum, Grote Kerk
BENEFIETGALA KEYZERKINDEREN Noteert u alvast: 19 april 2013, Grote Kerk Breda. Het oorspronkelijk in dit jaar geplande gala is namelijk verschoven naar deze datum. Onvoldoende sponsoring noopte tot uitstel. Dat valt te betreuren, maar ook in het komend jaar zal het Breda’s Mannenkoor van harte het initiatief ondersteunen om getraumatiseerde kinderen een onbezorgde vakantie te bieden. Benefietconcerten behoren immers al vanaf 1866 tot een sociale traditie van BM. Het bezoek aan de Kruizenberg is in dit verband ook van speciale betekenis geweest. Ondermeer omdat een groep zangers nadien letterlijk de handen uit de mouwen heeft gestoken om een kindertehuis in Litouwen een opknapbeurt te geven. Van links naar recht op de foto: Jan van Noort, Theo Melis en Ad Harmsen. Meer weten? > www.keyzerkinderen.nl
VOLGENDE CONCERTREIS NAAR LYON? Het zou zo maar kunnen. De mis die we ter gelegenheid van de Heilig-Rock-Wallfahrt 2012 in de Onze Lieve Vrouwe kerk van Trier zongen, werd bijgewoond door de aartsbisschop van Lyon, monseigneur Phillippe Barbarin. Hij hoorde ondermeer delen uit de Rheinberger Messe en was daar zo van onder de indruk, dat hij BM met klem verzocht om in Lyon te komen zingen. Maar hij was niet de enige die geraakt werd door de prestaties van dirigent Hans de Wit, pianist/organist Joep Moonen en alle zangers. Overal gingen de handen op elkaar. ‘Open doekjes’ waren er speciaal ook voor Joep voor zijn virtuoze improvisaties tijdens onze optredens in Vianden en Thorn en Henk van de Maaten, die toehoorders tot tranen toe wist te bewegen met het Ave Maria van Francesco Paolo Tosti.
ZIJN UW VRIENDEN AL VRIEND? Trouwe Vrienden, zoals dit tafelende zestal in restaurant Zum Domstein tegenover de Dom van Trier, heeft BM al vele jaren. Maar zijn uw vrienden al Vriend? ‘Jonge’ zangers kan BM trouwens ook altijd gebruiken, dus:
GEEF RUIMTE AAN JE STEM, KOM ZINGEN BIJ BM
VRIENDEN VAN BM Voorzitter: Maarten Suijs Secretaris: Ton Elissen Ledenadministratie:Neeltje Eversdijk Secretariaatsadres Haardries 41 4854 ME Bavel T 076-5931583 (Ton E.) T 0161 - 433295 (Neeltje E.) E
[email protected] Fondswerving en beheer Maarten Suijs | 06-53484664 Paul Dickhoff | 06-41044233 Bankrekeningnr: 59 65 266 Fotografie in deze uitgave Leopold Beels Bert Backx Hans Slockers Stadsarchief (prenten) Redactie: Pedro Kneepkens T 076-5600395 E
[email protected] Meer weten? www.bredaasmannenkoor.nl
Dit unieke banier,
Beschermheer: Peter van der Velden, burgemeester Voorzitter: Paul Oord Secretaris: Wim van Asten Secretariaatsadres Postbus 2073 4800 CB Breda T 076-541 03 79 (secretaris) E
[email protected]
Het afgebeelde vaandel (80x106 cm) is ter gelegenheid van 100 jaar Koninklijk vervaardigd door Riek Vermeulen-Joosten uit Sevenum. Dit unieke handgemaakte banier, waaraan ca. 600 uur is gewerkt, is door zanger wijlen Jan Tebbe aan BM geschonken. Het predicaat koninklijk werd in 1905 verleend.
BREDA’S MANNENKOOR
JUNI 2012
