Journalistek in stroomversnelling De rol van Twiter als modern medium
Refecteproduct Alden Susa Fontys Hogeschool Journalistek Cohort 2006 [SN:2094837]
Inhoudsopgave Inhoudsopgave.....................................................................................................................................2 Inleiding - Twiteren en media.............................................................................................................3 Hoofdstuk 1 – Het belang van Twiter.................................................................................................4 1.1 Geboorte van een medium.........................................................................................................4 1.2 Gebruikers in beeld.....................................................................................................................7 1.3 De eerlijke journalist...................................................................................................................8 1.4 Oorlogspropaganda....................................................................................................................9 1.5 De macht van het volk..............................................................................................................11 Hoofdstuk 2 – Vijandige overheden...................................................................................................15 2.1 Erdogans strijd..........................................................................................................................15 2.2 Geen toegang............................................................................................................................16 2.3 Media on demand.....................................................................................................................19 2.4 Rode censuur............................................................................................................................21 Hoofdstuk 3 – Twiteren in de praktjk...............................................................................................25 3.1 Digitale lente.............................................................................................................................25 3.2 Twiter-revolute.......................................................................................................................26 3.3 Verandering op komst..............................................................................................................29 3.4 Figuurlijk gesproken..................................................................................................................31 3.5 De illusie van vrijheid................................................................................................................34 Conclusie - Hoe belangrijk is Twiter? ...............................................................................................36 Bronnenopgave..................................................................................................................................38 Literatuur........................................................................................................................................38 Internet...........................................................................................................................................39
2
Inleiding – Twiter en media Opeens was Twiter overal, ook in de journalistek. Het begrip twiteren groeide binnen slechts twee jaar uit van een bescheiden Californische mediatoepassing tot het Nederlandse woord van 2009.1 In die korte tjd werden er via Twiter meer dan 5 miljard tweets door miljoenen gebruikers de wereld in gestuurd.2 Tegenwoordig verschijnen er op de populaire website meer dan een half miljard tweets per dag.3 Twiter vormt een enorme online community, waarin gebruikers real-tme op elkaar kunnen reageren. Daarbij kunnen twiteraars persoonlijke informate delen – maar het medium wordt ook regelmatg gebruikt door journalisten en actvisten. In deze refecte wordt onderzocht wat voor rol Twiter speelt in onze moderne samenleving. In het eerste hoofdstuk passeren positeve journalisteke toepassingen van Twiter bij grote rampen zoals aardbevingen of vliegtuigcrashes. Hoe komt het dat traditonele media in sommige situate trager reageren dan Twiter. Voorbeelden van berichtgeving rondom grote rampen en belangrijke politeke toespraken verduidelijken de functe van het sociale medium. Verder komen schrijnende gevallen van propaganda uit Syrië aan bod, die met behulp van Twiter werden verspreid. Hoofdstuk twee richt zich op de hevige strijd van sommige regimes tegen Twiter. Wat zijn de moteven van Turkije en China om deze en andere sociale media te verbieden? Hoe misbruikt de overheid daarbij zijn macht om de pers monddood te maken? Lukt dit? En op welke wijze onderdrukt China burgers die gebruik willen maken van alternateven voor Twiter? Tenslote wordt de rol belicht die Twiter speelde tjdens de revolutes in Tunesië en Egypte. Zou deze Arabische Lente ook mogelijk zijn geweest zonder het gebruik van sociale media, zoals Malcolm Gladwell beweert? En heef Andy Carvin dan gelijk, als hij zegt dat Twiter efectef levens kan redden? Tevens komt critci zoals Evgeny Morozov aan het woord. Niet iedereen blijkt even optmistsch over de invloed van Twiter en internet op de maatschappij. Door middel van vakliteratuur, online bronnen en praktjkvoorbeelden ontstaat een beter beeld van de rol van Twiter. Het verband tussen Twiter, de journalistek en de moderne samenleving staat daarbij centraal. Brengt Twiter de journalistek en democrate daadwerkelijk in een stroomversnelling? Dit refecteproduct stelt deze belangrijke vraag centraal.
1 http://nos.nl/artikel/98937-twitteren-woord-van-het-jaar-2009.html 2 http://www.cnet.com/news/twitter-hits-5-billion-tweets/ 3 http://www.ted.com/talks/del_harvey_the_strangeness_of_scale_at_twitter
3
Hoofdstuk 1 – Het belang van Twiter 1.1 Geboorte van een medium Twiter zag begin 2006 het daglicht als een kleinschalig project van de internet start-up Odeon, een bedrijf dat gespecialiseerd was in podcasts. 4 Twee ex-Google medewerkers, Evan Williams en Christopher 'Biz' Stone, werkten daarbij samen met Odeon-baas Noah Glass en twintger Jack Dorsey. Dorsey had als technologiestudent een idee bedacht voor een nieuw sociaal medium, waarbij de principes van sms werden gehanteerd door slechts 140 tekens te gebruiken. 5 Hierin stond het uitzenden van deze boodschap aan andere gebruikers centraal. Glass bedacht hiervoor de naam Twtr6, wat al gauw Twiter werd. Het was bij Twiter niet verplicht om eerst online vrienden te worden met anderen. Iedere gebruiker was daardoor vrij om anderen te volgen.
Mediarevolute In eerste instante werd Twiter gezien als een uitzendmedium, maar al gauw bleek dat gebruikers eenvoudig op elkaar konden reageren. 7 Door het plaatsen van een apenstaartje voor een naam konden ze gebruikers rechtstreeks benaderen. Daarnaast werd het mogelijk om met een hashtag bepaalde onderwerp extra te benadrukken (Dasselaar, 2012, p.40). Deze toepassing heef inmiddels meerdere functes gekregen, van het uiten van politeke voorkeuren tot het informeren van andere gebruikers over de prijs van benzine. Gedurende de economische crisis in de VS wordt Twiter bijvoorbeeld massaal gebruikt aan te geven waar de laagste benzineprijzen gelden, een toepassing die eveneens door gebruikers werd bedacht.8 De geschiedenis van de moderne media is te verdelen in vier grote technologische revolutes:9 -in de 15e eeuw kwam de drukpers, waarmee je voor het eerst een boodschap naar een groot publiek kon zenden. -In de 18e en 19e eeuw volgden eerst de telegraaf en daarna de telefoon waarmee je onderling boodschappen kon uitwisselen. De ontvanger werd daarmee ook een zender. -Aan het einde van de 19e eeuw ontstond de mogelijkheid tot het opnemen van beeld, een kleine 4 5 6 7 8 9
http://www.businessinsider.com/how-twitter-was-founded-2011-4?op=1 http://www.nytimes.com/2010/10/31/technology/31ev.html?_r=1 https://twitter.com/ev/status/58275072011542529 https://www.ted.com/talks/evan_williams_on_listening_to_twitter_users https://www.ted.com/talks/evan_williams_on_listening_to_twitter_users https://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twitter_facebook_can_make_history
4
50 jaar later volgden geluidsopnames. Hierdoor kon men een boodschap tegelijk met verschillende gebruikers delen. -Uiteindelijk werden in de loop van de 20e eeuw live-uitzendingen mogelijk, eerst via de radio en later op de televisie. Tegenwoordig worden deze uitzendingen rechtstreeks via internet gestreamd kan men er via Twiter meteen op reageren. Uit deze technologische ontwikkelingen blijkt het voordeel van Twiter. Het nieuwe medium verenigt namelijk alle eigenschappen van de oudere media: zowel het zenden als het ontvangen van de boodschap en dat op wereldwijde schaal. Internet is door de onderlinge communicatemethodes zowel de boodschap als de zender en Twiter maakt daar dankbaar gebruik van. Als een journalist een tweet verstuurt, wordt deze tegelijk ontvangen door zijn volgers. Dit principe komt overeen met oude media zoals de drukpers, geluid- en beeldopnames, radio- en televisie-uitzendingen. Bovendien kunnen gebruikers op Twiter real-tme op elkaar reageren net als bij een traditoneel telefoongesprek. Daarmee wordt op dit sociale medium de volledige geschiedenis van de ontwikkeling van media toepassingen verenigd. 10 Via Twiter kun je met anderen communiceren en kunnen zij op hun beurt rechtstreeks op jou reageren. Er is bovendien geen limiet op het aantal volgers dat jouw tweets kan ontvangen.
Visuele journalistek Natuurlijk valt of staat het bereik bij de populariteit van de individuele gebruikers. Anders dan bij traditonele media is er via Twiter geen beperking van een maximale 'oplage', waardoor elk individu zelf de gewenste boodschap selecteert. Dat biedt tevens andere voordelen ten opzichte van klassieke media. Zo kan in tegenstelling tot traditonele media de impact van een tweet of onderwerp veel nauwkeuriger worden vastgelegd. Omdat twiteraars de mogelijkheid hebben tot het retweeten van informate en het toevoegen van een hashtag, ontstaan populaire tweets en trending topics (populaire onderwerpen).11 Later in dit hoofdstuk zullen zien hoe de minderMarokkanen-speech van Geert Wilders wereldwijd een trending topic werd op Twiter, terwijl op televisie nog niets te zien was. Maar ook tjdens de Arabische Lente speelde Twiter een grote rol bij het mobiliseren van jonge actevoerders. Er is voor journalisten bovendien waardevolle informate beschikbaar door de analyse van tweets. De Italiaanse onderzoeker André Pannison bracht retweets op het Tahrirplein in beeld, op de dag 10 https://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twitter_face-off_can_make_history 11 http://technorati.com/social-media/article/trending-topics-on-twitter-what-do/
5
dat Hosni Mubarak afrad (fguur 1.1). 12 De stpjes op deze kaart zijn retweets: als iemand een bericht van een andere gebruiker opnieuw stuurt naar zijn volgers is er een verbinding te zien tussen twee stpjes. Hoe meer verbindingspunten, des te vaker een boodschap werd geretweet. Dit is voor journalisten een uitstekende manier om de onderlinge conversates via Twiter te visualiseren. Zo worden in theorie eenvoudig de meest invloedrijke personen op het plein duidelijk, die vervolgens voor een artkel gebruikt kunnen worden. Een interview met deze bronnen zorgt er voor dat je de belangrijkste woordvoerders kunt gebruiken. De journalist zit daarmee veel dichter op de nieuwsbron dan normaliter mogelijk is via traditonele media. 13
Afeelding 1.1 Tweets vanaf het Tahrirplein op de dag dat Hosni Mubarak afrad.
12 https://gephi.org/2011/the-egyptian-revolution-on-twitter/ 13 http://www.ted.com/talks/markham_nolan_how_to_separate_fact_and_fiction_online
6
1.2 Gebruikers in beeld Wereldwijd heef Twiter ongeveer 240 miljoen acteve gebruikers. 14 Het medium bezet daarmee samen met Google+ de derde plek van de meest populaire sociale media, na Facebook en het Chinese Tencent. Google+ is in tegenstelling tot Twiter vaak in een site geïntegreerd, waardoor de acteve gebruikers moeilijker vast te stellen zijn. 15 Het aantal gebruikers van Twiter steeg in 2013 met 45% en was daarmee wereldwijd het snelst groeiende sociale medium. 16 Het Chinese alternatef voor Twiter, Sina Weibo genaamd, heef ongeveer 130 miljoen acteve gebruikers en blijf eveneens groeien.17 Twiter staat samen met Facebook en Tencent als enige sociale medium in de top 10 van best bezochte sites ter wereld. 18 In Nederland heef Twiter meer dan 1 miljoen acteve gebruikers. Nederlandse gebruikers behoren wereldwijd tot de meest acteve en gebruiken bovendien de meeste hashtags in hun tweets (De Leeuw, 2012, p.30). Hierbij speelt het uitstekende internetbereik in ons land een rol, gebruikers kunnen bijna overal online. 19 De gemiddelde gebruiker verstuurt jaarlijks in Nederland meer dan duizend tweets waarbij gemiddeld een op de vijf een hashtag heef (De Leeuw, 2012, p.30).
De top 10 van meest populaire twiteraars in Nederland bestaat geheel uit profvoetballers en Dj’s zoals Robin van Persie en Robbert van de Corput (DJ Hardwell). 20 Als de jaarlijkse 'NRC Media 100lijst' van meest invloedrijke mediapersonen wordt vergeleken met het aantal acteve twiteraars vallen er twee dingen op. Allereerst hebben slechts twee van de mediafguren uit de top 10 van de Media 100 lijst een Twiter account, te weten internet-journalist Alexander Klopping en NRCuitgever Derk Sauer.21 Daarnaast is er tussen de vijf meest acteve mediafguren slechts een journalist te vinden: Frits Wester (3e plek). 22 In de top 10 vinden staan naast Wester en Klopping verder ook de journalisten Joris Luyendijk, Peter Vandermeersch en Jeroen Pauw. Er zijn allerlei voorbeelden van voordelen en nadelen bij het zenden van informate via Twiter te benoemen. De verschillende kenmerken van het medium komen in de volgende paragrafen verder aan bod. 14 https://twitter.com/TwitterIR/status/431175668122935297/photo/1 15 http://marketingland.com/google-hits-300-million-active-monthly-in-stream-users-540-million-acrossgoogle-63354 16 http://twittermania.nl/2013/12/overzichtskaart-van-grootste-sociale-netwerken/ 17 http://www.bbc.com/news/business-26588397 18 http://www.alexa.com/topsites 19 http://www.nrc.nl/nieuws/2013/11/17/25-jaar-internet-in-nederland-een-kwestie-van-goed-netwerken/ 20 http://twittermania.nl/2013/12/nieuwe-twitterstatistieken-voor-nederland-infographic/ 21 http://www.nederlandsmedianieuws.nl/Media-Nieuws/demedia100-2014-john-de-mol-matthijs-vannieuwkerk-en-alexander-kloepping-meest-invloedrijk-in-de-nederlandse-media.html 22 http://twittermania.nl/2013/12/meest-invloedrijke-personen-nederlandse-media-twitteren-nauwelijks/
7
1.3 De eerlijke journalist Omdat met behulp van internet iedere mediaconsument zelf bronnen kan raadplegen, is het tegenwoordig moeilijker voor journalisten om te frauderen. 23 Een bekend voorbeeld van dit soort fraude van journalisten vond in de Verenigde Staten plaats. Daar was het namelijk verplicht om bij de gevestgde media zoals de New York Times om een artkel te schrijven in de plaats waarin het nieuwsfeit plaatsvond. Dit resulteerde in het feit dat journalisten in sommige gevallen slechts afreisden naar het staton van de genoemde stad, het zogenoemde 'toe touching' (Blanken en Deuze, 2007, p.205). Zo was de journalist in kweste toch in staat aan deze voorwaarde te voldoen, ook al werd het artkel op een andere plek geschreven. Op Twiter kunnen gebruikers overal een tweet plaatsen en kunnen journalisten eenvoudig vaststellen welke twiteraar invloedrijk is – zoals eerder bleek uit de tweets op het Tahir-plein. Daarnaast verkleint Twiter de kans tot misbruik van persoonlijke citaten, doordat er een mogelijkheid is tot het openen van een ofcieel account ('verifed account').24 Traditonele media kunnen dit citaat vervolgens volledig overnemen. Dit is een minder fraudegevoelige methode dan het klassieke afnemen en redigeren van citaten die soms geheel verzonnen blijken te zijn (Blanken en Deuze, 2007, p.195). Bovendien kunnen Twitergebruikers door het gebruik van een geotag hun exacte locate doorgeven. 25 Hierdoor kunnen journalisten de persoon in kweste niet langer met een fouteve plek associëren, een techniek die zelfs door Geert Mak werd misbruikt in zijn boek Hoe god verdween uit Jorwerd (Blanken en Deuze, 2007, p.194). In dit non-fcte werk legt Mak een citaat van een inwoner uit de provincie doelbewust in andermans mond, omdat dit het verhaal volgens de historicus ten goede kwam. Er kleef echter ook een groot nadeel aan Twiter. Het verspreiden van valse foto's en documenten wordt door de snelheid van het sociale medium makkelijker gemaakt. 26 Het gezegde 'een foto zegt meer dan duizend woorden' doet ook op Twiter van zich spreken. Schokkende foto's worden, al dan niet met behulp van de website Tweetpic, razendsnel via het internet verspreid. Dat deze afeeldingen ook niet altjd waarheidsgetrouw zijn, blijkt in het volgende paragraaf als valse berichtgeving rondom de burgeroorlog in Syrië aan bod komt. Twiter kan op deze manier worden misbruikt voor valse propaganda en een platorm worden voor het verspreiden van leugens. Een voordeel is wel dat andere gebruikers op Twiter direct kunnen reageren als ze een onwaarheid 23 http://www.denieuwereporter.nl/2006/08/journalistieke-fraude-en-de-rol-van-het-publiek/ 24 http://www.telegraph.co.uk/technology/twitter/5475445/Twitter-launches-verification-service-to-protectcelebrities.html 25 http://www.pcworld.com/article/182729/twitter_geotagging_what_you_need_to_know.html 26 http://www.denieuwereporter.nl/2013/01/weet-iemand-eigenlijk-nog-hoe-het-zit-met-fotos-op-socialemedia/
8
signaleren en niet eerst uitgebreid in de pen moeten klimmen om een correcte af te dwingen. Dit controlerende principe werd door radiojournalist Andy Carvin al eens omschreven als ‘never wrong for long’ (Dasselaar, 2012, p.10). Carvin, die onder meer verslag deed van de val van de Libische hoofdstad Tripoli in 2011, gebruikt zijn achterban van ruim 73.000 volgers actef als factcheckers. In plaats van alle nieuwsfeiten uitgebreid te controleren, gebruikt de Amerikaanse verslaggever Twiter om direct interessante nieuwsberichten door te geven. Carvin ziet zichzelf daardoor ook meer al een soort DJ dan als een (klassieke) journalist. Daaruit blijkt het razendsnelle reactevermogen op het sociale medium in vergelijking met verslag via traditonele media. Journalisten moeten daarbij rekening houden met wat journalist Craig Silverman de Law of incorrect tweets noemt (fguur 1.2).27 Deze Amerikaanse blogger van Columbia Journalism Review ontdekte dat berichten met fouten veel vaker worden geretweet dan de tweets die de gemaakte fout rechtzeten.28 Gebruikers van Twiter zijn in de praktjk dus veel geïnteresseerder in tweets met onwaarheden dan de feitelijke correctes ervan. Twiter kan daardoor doelbewust worden ingezet voor het verspreiden van valse propaganda. In de volgende paragraaf blijkt dat sommige verzonnen verhalen erg tot de verbeelding kunnen spreken.
1.4 Oorlogspropaganda Dat Twiter misbruikt kan worden voor het verspreiden van valse foto's en foto's die uit hun context zijn gehaald, bleek tjdens de oorlog in Syrië. In januari van dit jaar ging een schokkende foto viral via Twiter en andere sociale media. Op de foto (afeelding 1.1) is een jongetje te zien terwijl hij in Syrië slaapt tussen twee graven. Miljoenen gebruikers bekeken de foto, voordat bleek dat de afeelding een hoax was. Het slapende jongetje was onderdeel van een kunstproject van de 25-jarige fotograaf Abdul Aziz al Otaibi.29 De Saoediër vermeldde zelfs duidelijk dat het om kunst ging toen hij de foto online plaatste. De Nederlandse journalist Harald Doornbos ontdekte dat het kind in feite familie is van Otaibi, de stenen door de fotograaf zelf werden opgestapeld en de foto werd gemaakt in de Saoedische stad Yanbu. 30 Het verhaal ging een eigen leven leiden nadat de Amerikaanse twiteraar @americanbadu de foto tweete. De populaire islamitsche twiteraar
27 http://www.frankwatching.com/archive/2012/03/15/op-twitter-is-de-leugen-vaak-sneller-dan-de-waarheid/ 28 http://www.poynter.org/latest-news/regret-the-error/165654/visualized-incorrect-information-travelsfarther-faster-on-twitter-than-corrections/ 29 http://haralddoornbos.wordpress.com/2014/01/17/saudi-photographer-telle-me-this-is-not-syria-its-not-agrave-and-the-boys-parents-are-not-dead/ 30 http://haralddoornbos.wordpress.com/2014/01/17/saudi-photographer-telle-me-this-is-not-syria-its-not-agrave-and-the-boys-parents-are-not-dead/
9
vermeldde daarbij onterecht dat het kind op de foto slaapt tussen zijn vermoorde ouders in Syrië.31 Americanbadu heef meer dan 183.000 volgers, die de afeelding massaal gingen retweeten. Onder hen ook een islamitsche organisate uit Koeweit die op zijn Twiter-account @Yathalema ongeveer 175.000 volgers heef. Nadat Otaibi hiervan lucht kreeg, werd de foto op zijn verzoek al snel van Twiter verwijderd door Americanbadu. 32 Maar ondertussen hebben ook Westerse twiteraars de foto verspreid en voorzien van de onjuiste toelichtng van de Amerikaan. 33 Afeelding 1.2 Deze kunstoto ging met behulp van Twiter een heel eigen leven leiden.
Een ander voorbeeld van het verspreiden van propaganda via Twiter is de foto van de Syrische vluchteling Marwan. Fotograaf Andrew Harper (UNHCR) legde vast hoe Marwan wordt opgevangen door VN-medewerkers na een tocht door de Syrische woestjn. Harper deelde de foto eerst zelf via zijn Twiter-account (10.000 volgers). Hij maakte de foto van het jongetje in werkelijkheid net op het moment dat het jongetje achterop raakte bij een groep van ongeveer 600 31 http://haralddoornbos.wordpress.com/2014/01/17/saudi-photographer-telle-me-this-is-not-syria-its-not-agrave-and-the-boys-parents-are-not-dead/ 32 http://www.theepochtimes.com/n3/461244-syria-young-boy-sleeping-between-his-parents-graves-is-notreal/?photo=2 33 http://haralddoornbos.wordpress.com/2014/01/17/saudi-photographer-telle-me-this-is-not-syria-its-not-agrave-and-the-boys-parents-are-not-dead/
10
vluchtelingen. CNN-nieuwslezeres Hala Goran deelt de foto daarna met ruim 125.000 Twitervolgers en wekt in haar bijschrif de suggeste dat Marwan de woestjn in zijn eentje overstak. 34 Als de Britse krant The Mirror de achtergrond van het verhaal natrekt, geef een VN-woordvoerder onterecht aan dat Marwan waarschijnlijk 'tjdens de gevaarlijke tocht werd kwijtgeraakt’. 35 Verschillende media zoals De Telegraaf en New York Daily News publiceren het verhaal. Daarin staat vermeld hoe Marwan helemaal alleen de Syrische woestjn heef overgestoken. 3637 In feite werd Marwan enkele minuten na de foto herenigd met zijn moeder, die samen met het jongetje de tocht door de woestjn had gemaakt. Marwan was simpelweg iets langzamer dan de rest van de groep vluchtelingen.38 Bekende twiteraars verspreiden ook wel eens fouteve informate via hun account. Dit overkwam eind maart 2014 celebrity Kim Kardashian, die ruim 20 miljoen volgers heef op Twiter. Realityster Kardashian heef Armeense roots en dacht een steunbetuiging aan de Armeense bevolking van Syrië te tweeten. De vermeende genocide op de christelijke Armeense minderheid in het Syrische dorpje Kassab vormde de aanleiding van haar tweet. 39 Op een van de foto's die Kardashian gebruikte via de hashtag #SaveKassab was een meisje te zien waarbij een kruis door het strotenhoofd was gestoken. In werkelijkheid blijkt het meisje in de tweet een moslima uit Idlib genaamd Fatma Meghla die al in 2012 werd vermoord 40. De gruwelijke foto was afomstg uit de Canadese horrorflm Inner Depravity en bleek dus volledig nep te zijn.41
1.5 De macht van het volk Twiter wordt niet alleen gebruikt voor propaganda. Er zijn ook verschillende gebeurtenissen waarbij het sociale medium bijdroeg aan de verspreiding van nieuwsfeiten. In deze laatste paragraaf komen verschillende situates aan bod waarin berichtgeving via Twiter sneller was dan via traditonele nieuwsmedia. Op 12 mei 2008 werd de Chinese provincie Sichuan getrofen door een krachtge aardbeving. Deze verwoestende natuurramp eiste bijna 70.000 mensenlevens en http://www.bnr.nl/nieuws/syrie/217038-1402/marwan-4-stak-syrische-woestijn-niet-in-zijn-eentje-over http://www.mirror.co.uk/news/world-news/syria-four-year-old-boy-pictured-alone-3156232 http://www.nydailynews.com/news/world/refugee-marwan-4-found-desert-fleeing-war-syria-article http://www.telegraaf.nl/buitenland/22307274/__Kleuter__4__alleen_in_woestijn__.html http://www.theguardian.com/world/2014/feb/18/image-syrian-boy-desert-un-refugees-tweet http://www.volkskrant.nl/vk/nl/13828/Burgeroorlog-in-Syrie/article/detail/3631435/2014/04/08/Foto-s-vanvermeende-slachting-Syrie-komen-uit-horrorfilm.dhtml 40 http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2014/04/07/Horror-movie-image-used-in-Syria-sKessab-war-hoax-.html 41 https://www.youtube.com/watch?v=of4SwKbfbjw&bpctr=1399931501 34 35 36 37 38 39
11
maakte miljoenen mensen in een klap dakloos. 42 Het was daarmee de een na dodelijkste aardbeving ooit in China.43 Twiter speelde tjdens deze ramp een grote rol, door het nieuws als eerste te melden. Terwijl de grond leterlijk nog trilde, werd er al via Twiter melding gemaakt van de beving. Dit was zelfs minuten voordat de US Geological Survey iets online had gezet of het Chinese staatspersbureau Xinhua er over berichte. Zelfs de Chinese regering vernam het nieuws over de grootste ramp in hun land sinds decennia via Twiter.44 In de top 10 populairste links op Twiter, hadden er die dag negen met de aardbeving te maken. 45 Binnen een halve dag waren er hierdoor al donatesites opgezet voor de slachtofers en stroomde het geld voor de wederopbouw binnen, dit duurde bij de vorige grote aardbeving in China nog maanden. Pikant detail: door de ramp storten ook verschillende schoolgebouwen in die door corrupte ambtenaren onterecht waren goedgekeurd, wat voor extra slachtofers zorgde. 46 Amper een jaar na de gruwelijke ramp, en twee dagen voor de twintgste gedenkdag van de studentenprotesten op het Tiananmenplein, werd Twiter verboden in China. 47 In hoofdstuk 2 wordt een verdere omschrijving gegeven van de 'Great Firewall of China', de internetcensuur die ook ruim 2600 andere websites omvat.48 In september 2012 hielp Twiter wederom bij het verspreiden van nieuws, nadat berichten over een grote aardbeving bij Costa Rica verschenen. 49 Burgerjournalisten deden ook daarbij verslag van deze ramp voordat de ofciële instantes er lucht van kregen. Twiter was daarbij alweer de eerste bron van informate.50 Het bijzondere aan dit voorbeeld is dat de beving binnen 60 seconden de hoofdstad van buurland Nicaragua bereikte, terwijl de digitale melding al binnen 30 seconden via Twiter binnenkwam.51 Het digitale medium was daarmee niet alleen de ofciële instantes maar ook de natuur voorbijgesneld. Een unicum in de wereldgeschiedenis.
42 43 44 45 46 47 48 49 50 51
http://reliefweb.int/report/china/china-more-48-million-homeless-sichuan-quake-official http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/world/most_destructive.php https://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twitter_facebook_can_make_history https://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twitter_facebook_can_make_history http://www.nytimes.com/2009/05/08/world/asia/08china.html?_r=0 http://www.theguardian.com/technology/2009/jun/02/twitter-china http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_websites_blocked_in_China http://live.reuters.com/Event/Costa_Rica_Earthquake https://www.ted.com/talks/markham_nolan_how_to_separate_fact_and_fiction_online/ https://www.ted.com/talks/markham_nolan_how_to_separate_fact_and_fiction_online/
12
In eigen land Ook in Nederland zijn voorbeelden van nieuws dat het eerst via Twiter naar buiten kwam. Nadat op 25 februari 2009 een vliegtuig van Turkish Airlines vlak voor de landing op Schiphol in een polder neerstort, zijn ooggetuigen via Twiter sneller met het verschafen van deze informate dan journalisten (Kiekebosch en Zeijl, 2013, p.60). Opletende twiteraars zoals Jonathan Nip maken de eerste melding van het ongeluk via Twiter. 52 Journaliste Lara Rense van BNR Nieuwsradio heef de mediaprimeur: zes minuten nadat het ongeluk naar haar redacte is doorgebeld, tweet zij: „Luisteraars melden ons dat er een vliegtuig is neergestort op Schiphol”. Dit is 18 minuten voordat persbureau ANP het nieuws naar de grote redactes zendt. 53 Dramatsche foto's van het ongeluk worden tevens als eerste door ooggetuigen getweet en daarna pas overgenomen door media zoals CNN.54 Passagiers van vliegtuigen die na het ongeluk langer in de lucht moeten blijven, vernemen de reden hiervan eerder via Twiter dan via hun gezagvoerder. 55 Het nieuws bereikte het grote publiek via Twiter dus sneller dan via de traditonele media.
Onlangs werd de snelheid van Twiter als nieuwsmedium duidelijk rondom de minderMarokkanen-speech van Geert Wilders. De PVV-voorman sprak op de avond van de Gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 in het Haagse café De Tijd. 56 Van deze beruchte toespraak, die verregaande politeke gevolgen voor de Limburgse politcus had, werd voor het eerst melding gemaakt via Twiter. Hoewel de NOS slechts enkele minuten voor deze gewraakte uitspraak over 'meer of minder Marokkanen' de bijeenkomst live uitzond, schakelden ze daarna over naar een andere politcus. Hoofdredacteur Marcel Gelauf van NOS Nieuws verklaarde later dat het besluit werd genomen omdat verkiezingstoespraken doorgaans 'heel voorspelbaar' zijn. 57 De aanwezige journalisten in de Haagse zaal zoals Jos Heymans van RTL (19.500 volgers) en NOSverslaggever Michiel Breedveld (10.000 volgers) zeten het nieuws over de inhoud van de toespraak als eerste online. Ondertussen heef de inhoud van de toespraak ook Hilversum bereikt. Toch doet de NOS er nog ruim een uur over voordat de redacte besluit om beelden van de speech op televisie te tonen. Zelfs het ANP is bijna een uur bezig om een ofcieel nieuwsbericht samen te 52 http://www.telegraph.co.uk/technology/twitter/4806238/Amsterdam-plane-crash-Twitter-social-media-andthe-anatomy-of-a-disaster.html 53 http://www.nrcnext.nl/bibliotheek/page/8/ 54 http://edition.cnn.com/2009/WORLD/europe/02/25/twitter.amsterdam.plane.crash/index.html? eref=rss_tech 55 http://www.nrcnext.nl/bibliotheek/page/8/ 56 http://www.nrc.nl/next/van/2014/maart/29/drie-redenen-om-wilders-wel-en-drie-om-hem-niet-1359779 57 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Tech-Media/article/detail/3624364/2014/03/28/Hoe-nieuws-zichverspreidt-Wilders-en-minder-Marokkanen.dhtml
13
stellen. Dit naar eigen zeggen door een 'communicateprobleem met de verslaggeefster ter plaatse'.58 NOS.nl maakt in de tussentjd wel melding van de verkiezingsbijeenkomst en zet zelfs een video van de speech online. De NOS ontvangt na afoop kritek voor de trage berichtgeving rondom het incident. Televisierecensenten Hans Beerekamp (NRC) en Jean-Pierre Geelen (Volkskrant) vinden dat de publieke omroep hierdoor is 'losgezongen van de samenleving'. Zowel 'Wilders' als 'Marokkanen' worden op de bewuste avond een trending topic op Twiter.
Oorlogsboodschap Nederlandse oorlogsjournalisten zoals Harald Doornbos (RTL) en Michel Maas (NOS) zeten Twiter eveneens in voor live-verslaggeving. Doornbos werd tjdens de oorlog in Libië beschoten door troepen van Muammar Gaddaf en deed daar op Twiter live verslag van. 59 Hetzelfde overkwam zijn collega Maas, toen hij in mei 2010 belandde in een schietgevecht tussen het Thaise leger en opstandelingen in Bangkok.60 De freelance correspondent van de Volkskrant tweete direct na zijn verwondingen: “Lightly Wounded, Medivac on Motorbike”. Beide journalisten posten regelmatg foto's en video's van hun oorlogservaringen en dragen bij aan de bredere beeldvorming over de oorlogen in kweste. Twiter is voor deze twee journalisten het verlengstuk van traditonele media als televisie, radio en krant. Online kunnen zij zo 24 uur per dag hun verhaal doen, zonder zich bezig te moeten houden met uitzenduren of het aantal beschikbare pagina's. Er is geen eindredacteur aanwezig om de inhoud te fleren. De journalisteke observates worden zo rechtstreeks naar de volgers gezonden. Twiter is efectef de zender geworden voor de informate die deze twee oorlogsjournalisten willen delen. Voor de journalisten is hierdoor de drempel om boodschappen te delen met hun publiek kleiner geworden.
58 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Tech-Media/article/detail/3624364/2014/03/28/Hoe-nieuws-zichverspreidt-Wilders-en-minder-Marokkanen.dhtml 59 http://www.nrc.nl/nieuws/2011/03/06/nederlandse-journalist-onder-vuur-in-libie/ 60 http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/bangkok-nederlandse-journalist-gewond
14
Hoofdstuk 2 – Vijandige overheden 2.1 Erdogans strijd Niet alle overheden zijn tevreden met de invloed van Twiter. Naast dictaturen zoals Noord-Korea en China, zijn er ook democrateën zoals Turkije die proberen te voorkomen dat hun burgers bepaalde gegevens online kunnen bekijken of plaatsen (Cohen en Schmidt, 2013, p.105-106). In dit hoofdstuk wordt ingezoomd op de strijd van de Turkse en Chinese overheden tegen Twiter. Aan bod komen hun argumenten voor de blokkades, mogelijke alternateven voor journalisten en voorbeelden van overheidsrepressie van de vrijheid van meningsuitng via sociale media. Het doel is hierbij om de angst voor Twiter te analyseren en hiervan te leren. In hun boek 'De Digitale Lente' beschrijven Google-topmannen Eric Schmidt en Jared Cohen drie soorten staatsaanpak van het Web. Dit zijn het onbeschaamde type, het schaapachtge type en het cultureel aanvaardbare type (Cohen en Schmidt, 2013, p.102-105). In de laatste groep vallen landen zoals Duitsland die illegaal downloaden en neonazistsche retoriek niet toestaan (Cohen en Schmidt, 2013, p.106). Het onbeschaamde type bestaat uit landen die volledige censuur op internet toepassen, waarin ook Twiter is verboden (Cohen en Schmidt, 2013, p.102). 'The Great Firewall of China' is daar een bekend voorbeeld van, daarover later meer. Eerst is het de beurt aan de Turkse premier Erdogan en zijn zelfverklaarde oorlog tegen sociale media. Turkije is een duidelijk voorbeeld van het schaapachtge type: een land dat worstelt met verschillende opvatngen over de aanpak van nieuwe media (Cohen en Schmidt, 2013, p.104). Anders dan de ongegeneerde internetcensuur van China, heef Turkije een iets subtelere aanpak van de nieuwe media. Toch voelt het land zich nog steeds ongemakkelijk bij een geheel open internet en kent het een selecteve internetcensuur (Cohen en Schmidt, 2013, p.104). Twiter was daardoor jarenlang - samen met ongeveer 8000 andere websites - niet toegankelijk voor Turkse burgers.61 Sinds het aantreden in 2003 van de conservateve premier Erdogan wordt eveneens een steeds repressiever beleid naar journalisten gevoerd. Hierdoor werden veel journalisten in de gevangenis opgesloten.62 De reden dat Turkije door Schmidt en Cohen in het rijtje schaapachtge landen wordt ingedeeld, is dat er in het land geen ongeflterde internetverbinding bestaat (Cohen en Schmidt, 2013, p.104). Videowebsite Youtube was in Turkije gedurende twee jaar (2008-2010) 61 http://online.wsj.com/news/articles/SB10001424053111903885604576490253692671470 62 http://cpj.org/reports/2013/12/second-worst-year-on-record-for-jailed-journalists.php
15
geblokkeerd vanwege beledigende video’s gericht aan het adres van Mustafa Kemal Ataturk 63. Belediging van de oprichter van de Turkse staat is volgens een wet uit 1951 nog steeds strafaar. 64 Op 20 maart 2014 besloot de regering van Erdogan ook Twiter te blokkeren, een week later volgde wederom Youtube.65 Twiter en Youtube hadden zich volgens de premier schuldig gemaakt aan het lekken van staatsgeheimen. Op deze sociale media werden audio-opnames verspreid waarop hooggeplaatste ambtenaren en militairen de oorlog in Syrië bespraken. Volgens het Turkse Ministerie van Buitenlandse Zaken vormde de opname 'een eerstegraads bedreiging voor de natonale veiligheid.' Het verbod kwam in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen van 30 maart 2014. De Turkse premier heef zelf meer dan 4,2 miljoen volgers op Twiter, maar schroomde desondanks niet om het medium te verbieden. Mede door de inzet van de Turkse president Abdullah Gul werd het verbod al na twee weken opgegeven. Gul is een partjgenoot van Erdogan en eveneens een fervent twiteraar. Hij hielp actef mee om de publieke opinie te kantelen, waardoor #Turkeyblockedtwiter wereldwijd een trending topic werd.66 Uiteindelijk zwichte ook Erdogan voor deze druk uit binnen- en buitenland. Het verbod op Youtube bleef echter gehandhaafd.67
2.2 Geen toegang Landen zoals Turkije en China maken gebruik van intelligente sofware om hun burgers de toegang tot bepaalde informate te ontzeggen. Vooral (onafankelijke) journalisten zijn hier de dupe van. Het is daarbij niet nodig om gericht een website zoals Twiter te verbieden, maar het volstaat om bepaalde zoektermen te blokkeren (Cohen en Schmidt, 2013, p.102). Nadat de Turkse regering in 2011 een nieuw fltersysteem introduceerde, barste er een storm van kritek los. In eerste instante beweerde de Turkse autoriteit voor informate- en communicatetechnologie (BTK) dat het systeem bedoeld was om minderjarigen te beschermen op internet en het geen negateve invloed zou hebben op de standaardgebruiker. 68 Toch gingen duizenden mensen in ruim dertg Turkse steden de straat op in protest tegen de aangekondigde veranderingen. Als reacte hierop 63 http://www.bbc.com/news/technology-11659816 64 http://www.theatlantic.com/international/archive/2010/11/turkeys-tattoo-politics/66094/ 65 http://english.alarabiya.net/en/media/2014/04/05/Turkey-s-keeps-YouTube-ban-after-courtbacktrack-.html 66 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3620019/2014/03/21/Waarom-de-Turksepremier-Erdogan-Twitter-wil-uitroeien.dhtml 67 http://english.alarabiya.net/en/media/2014/04/05/Turkey-s-keeps-YouTube-ban-after-courtbacktrack-.html 68 http://www.nytimes.com/2011/05/16/world/europe/16turkey.html?_r=0
16
trok de overheid het flterplan in en kwam het met een aangepast voorstel (Cohen en Schmidt, 2013, p.104). Actegroepen die zich voor de persvrijheid in Turkije inzeten, namen geen genoegen met de nieuwe voorstellen. Wat bleek: ook de nieuwe flters pasten op grote schaal censuur toe op het Turkse internet.69 Met het flter ‘kind’ werd bijvoorbeeld niet alleen geweld en pornografe geweerd, maar ook andere onderwerpen zoals 'gay', 'evolute' en de Koerdische afscheidsbeweging PKK (Cohen en Schmidt, 2013, p.105). Mediawaakhond Reporters Without Borders sprak in een reacte op de nieuwe internetwet van 'achterdeurcensuur'. 70 Maar er is nog steeds weinig openheid in Turkije over welke websites en zoektermen met de genoemde flters wel toegankelijk zijn (Cohen en Schmidt, 2013, p.105). De houding van Erdogan tegenover Twiter is vijandig. In juni 2013 sprak de premier al dreigende taal richtng het nieuwe medium: 'Er is nu een bedreiging die Twiter heet. Je kunt er de beste voorbeelden van leugens vinden. Voor mij zijn sociale media de grootste bedreiging van de samenleving.'71 Erdogan wil Twiter 'uitroeien' en begrijpt niet hoe 'mensen met gezond verstand sociale media kunnen verdedigen'.72 Tijdens protesten op het Taksimplein werden kort na deze toespraak 25 actvisten opgepakt, wegens het organiseren van actes via Twiter en het monitoren van de polite.73 Op 20 maart 2014 dwong Erdogan uiteindelijk een gerechtelijk verbod af op Twiter.74 De gepubliceerde opname van een discussie, vermoedelijk tussen Erdogan en diens zoon, schoot de politeke leider in het verkeerde keelgat. 75 Hij noemde de opname 'vals' en kondigde met behulp van rechters een blokkade aan van Twiter. Volgens Erdogan had zijn besluit 'niets te maken met vrijheid, omdat vrijheid niets te maken heef met het schenden van privacy', zo zei hij in een reacte op het verbod op 20 maart 2014. 76 Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Bursa uite de premier kritek op 'diegenen die niet twijfelen om topambtenaren te bespioneren en daarmee de veiligheid van de staat in het geding brengen'. Erdogan: 'Het maakt me niet uit hoe internatonale kringen over dit besluit denken. Zij zullen de kracht van de Turkse republiek voelen.' 77 Associaton of Internet Publishers reageerde direct op http://en.rsf.org/turquie-new-internet-filtering-system-02-12-2011,41498.html http://en.rsf.org/turquie-new-internet-filtering-system-02-12-2011,41498.html http://www.businessweek.com/ap/2013-06-02/protest-subsides-at-istanbul-square http://www.ft.com/intl/cms/s/0/04a41538-b28b-11e3-8038-00144feabdc0.html#axzz31nZ1lPt2 http://rt.com/news/turkey-arrests-twitter-activists-258/ http://www.nrc.nl/nieuws/2014/03/21/turkse-premier-erdogan-blokkeert-twitter/ http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/10659867/Erdogan-cries-foul-over-moneytapes-leak-implicating-son.html 76 https://en.rsf.org/turquie-blocking-of-twitter-worthy-of-the-21-03-2014,46030.html 77 http://english.alarabiya.net/en/views/news/middle-east/2014/03/22/It-s-Erdogan-vs-Twitter.html 69 70 71 72 73 74 75
17
het Turkse verbod door te stellen dat 'het recht claimen om Twiter te sluiten Turkije als een dictatuur heef bevestgd.'78
De stekker eruit Erdogan maakte zich door het verbod op Twiter niet populair in binnen- en buitenland. Woordvoerders van de Europese Unie en de Verenigde Staten lieten massaal hun afeuring blijken van het verbod. Het Britse Ministerie van Buitenlandse zaken verklaarde dat 'sociale media een essentële rol spelen in onze moderne democrate' en volgens de EU zaaide de wet 'twijfel over de Turkse voornemens om de Europese normen en waarden te accepteren'. 79 Reporters Without Borders veroordeelde de werkwijze van Erdogans overheid krachtg en gaf tps aan journalisten om deze Twiterblokkade te omzeilen.80 Daarbij was de meest populaire manier om te blijven tweeten het zenden van een sms. 81 Ook was het onder meer mogelijk om Twiter via een speciale DNS-server te bereiken.82 Op een vergelijkbare manier blijf de door de rechter verboden torrentsite van The Pirate Bay in Nederland eveneens toegankelijk. 83 In de jaarlijkse World Press Freedom Index van Reporters Without Borders, een lijst van persvrijheid wereldwijd, bekleedt Turkije in 2014 nog steeds een schrijnende 154e plek van de 180 opgenomen landen.84 Ter vergelijking: Nederland staat in deze lijst tweede. Er zijn vermoedelijk meer dan honderd journalisten achter de tralies gezet tjdens het bewind van Erdogan, de meesten van het door de overheid aangeklaagd voor 'terrorisme'. 85 Turkije bezet wereldwijd zelfs de eerste plaats van landen die de laatste twee jaar journalisten in de gevangenis gooiden: 49 in 2012 en 40 in 2013.86 Turkije staat daarmee dus ook hoger dan dictaturen als China en Iran. Deze drie landen zijn mondiaal overigens verantwoordelijk voor meer dan de helf van alle detentes van journalisten.87 De persvrijheid staat in Turkije onder constante druk van Erdogan, waardoor journalisten worden gecensureerd en ontslagen – om daarna hun toevlucht te zoeken bij online media88. Of zoals de Amerikaanse journalist Andrew Finkel het trefend verwoorde via Twiter: http://en.rsf.org/turquie-blocking-of-twitter-worthy-of-the-21-03-2014,46030.html http://www.reuters.com/article/2014/03/21/us-turkey-election-idUSBREA2K0NK20140321 https://en.rsf.org/turquie-blocking-of-twitter-worthy-of-the-21-03-2014,46030.html http://www.theguardian.com/world/2014/mar/21/how-to-get-around-turkeys-twitter-ban http://www.theguardian.com/world/2014/mar/21/how-to-get-around-turkeys-twitter-ban http://www.bright.nl/zo-omzeil-je-de-pirate-bay-blokkade http://rsf.org/index2014/en-index2014.php http://www.bianet.org/english/freedom-of-expression/135635-journalists-are-in-prison-because-of-theirwritings 86 http://cpj.org/reports/2013/12/second-worst-year-on-record-for-jailed-journalists.php 87 http://cpj.org/reports/2013/12/second-worst-year-on-record-for-jailed-journalists.php 88 https://www.youtube.com/watch?v=jTJIFk3Q4P4 78 79 80 81 82 83 84 85
18
'Wakker worden zonder Twiter in Turkije voelt als wakker worden in een coup. Het moderne equivalent van het bezeten van radiostatons.' 89 Finkel woont en werkt al meer dan 20 jaar in Turkije90 en heef via zijn Twiter-account @FinkelAndrew meer dan 14 duizend volgers. Uiteindelijk bestempelde het Turkse gerechtshof op 3 april 2014 de blokkade van Twiter als 'ongrondwetelijk'91 en was Erdogan genoodzaakt gehoor te geven aan deze eisen. De premier zelf verklaarde dat hij het besluit niet respecteerde en trok zelfs openlijk de geloofwaardigheid van de rechters in twijfel.92 Tevens beschuldigde hij Twiter van het ontwijken van Turkse belastngen. 93 Turkije is hard op weg om zich onder het regime van Erdogan te distantëren van de EU. Het land lijkt op het gebied van pers- en internetvrijheid steeds meer op een dictatuur. 94 Erdogan heef geen hoge pet op van de persvrijheid en belemmert het recht van journalisten om Twiter te gebruiken.95 Turkije moet uitkijken dat het niet te boek gaat als het onbeschaamde type, omdat de online censuur steeds meer op die in China begint te lijken (Cohen en Schmidt, 2013, p.106).
2.3 Media on demand Media zijn grofweg te verdelen in twee verschillende groepen: de push en pull groep (Kiekebosch en Zeijl, 2013, p.69). De push groep wordt voornamelijk vertegenwoordigd door oude media zoals televisie, krant en radio, terwijl de pull groep alle vormen van online sociale media zoals Twiter omvat. Het verschil tussen de groepen zit onder meer in het soort aanbod. Bij push-media bepaalt de mediabron grotendeels welke informate gebruikers zien, terwijl bij pull-media de meest relevante informate door gebruikers zelf wordt geselecteerd. Daarnaast kunnen gebruikers bij pull-media veel makkelijker met de zender (of met andere ontvangers) communiceren en zo informate met elkaar uitwisselen. De relevante van een nieuwsmedium, wordt eveneens bepaald door de locate van de gebruiker. Daarnaast spelen de verwachtngen van het individu een grote rol (Kiekebosch en Zeijl, 2013, p.69). Hierdoor lenen push-media zich meer voor de zogenoemde leaning backwards-houding; achterover laat de consument zich vermaken door een krant, radiozender of televisiestaton. https://twitter.com/FinkelAndrew/status/446884049404321792 http://www.dailynewsegypt.com/2014/03/22/furious-reaction-political-split-turkey-bans-twitter/ http://www.cnet.com/news/court-deems-turkeys-twitter-ban-unconstitutional/ http://www.cnet.com/news/turkeys-prime-minister-wants-twitter-ban-reinstated/ http://www.economist.com/news/europe/21601042-prime-minister-lashes-out-his-opponents-erdogan-vjudges-again 94 http://www.commentarymagazine.com/2014/03/21/twitter-and-turkeys-slide-into-dictatorship-erdogan/ 95 http://www.reuters.com/article/2014/02/07/us-turkey-media-idUSBREA1614520140207 89 90 91 92 93
19
Acteve gebruikers stellen veel hogere eisen aan hun informate. Die informate moet interessant en toepasselijk zijn, anders zijn ze zo weer weg. De consument heef in dit geval de sitng forwards-houding. Op Twiter komt dit terug doordat niemand een vast publiek heef. Alle gebruikers zijn vrij om anderen te volgen, maar ze kunnen diegene ook weer eenvoudig 'ontvolgen'. Overheden in landen zoals Turkije, China en Iran houden de push-media overwegend in eigen hand. Ook arresteren ze kritsche journalisten die daardoor monddood worden gemaakt. D e leaning backwards-houding laat zich immers slecht verenigen met kritsche burgers, die zelf hun informate selecteren. Pull-media zoals Twiter zijn daardoor essenteel voor de ontwikkeling van goed geïnformeerde, kritsche burgers.
Tabel 2.1 Push-media vs. Pull-media
Push-groep
Pull-groep
Oude media zoals krant, televisie, radio
Sociale media zoals Twiter, Facebook, Youtube
Media selecteren informate
Gebruikers selecteren informate
Interacte met zender is traag
Interacte met zender is snel
Leaning-backwards houding
Sitng-forwards houding
Twiter en andere sociale media zijn onderdeel van Web 2.0, net als bloggen of het downloaden van torrentbestanden. Bij Web 2.0 zijn gebruikers niet alleen consumenten, maar werken ze actef mee aan de expansie van het internet. De Ierse internetgoeroe Tim O'Reilly is mede verantwoordelijk voor de wereldwijde bekendheid van het concept Web 2.0, dat een grotere online betrokkenheid tot doel heef.96 Web 2.0 staat symbool voor een verandering in denkwijze van internetgebruikers. Er is bij Web 2.0 een veen grotere interacte mogelijk tussen gebruikers dan bij het oorspronkelijke internet. 97 Hierdoor sluit het concept uitstekend aan bij de pull-media en bij een sitng forwards-houding. In het begin van dit hoofdstuk bleek dat sommige democrateën een moeizame verhouding hebben met nieuwe media. Dictaturen zoals China blokkeren de meeste internatonale websites simpelweg en bieden hun eigen alternateven aan, die in de volgende paragraaf aan bod komen. De censuur blokkeert de vrije informatevoorziening van journalisten en burgers in de betrokken 96 http://oreilly.com/web2/archive/what-is-web-20.html 97 http://www.paulgraham.com/web20.html
20
landen. Web 2.0 bronnen uit het buitenland worden geflterd, tegelijk brengt dit schade toe aan consumenten met een sitng forwards-houding. Gebruikers van push-media hebben dus baat bij een vrije en open toegang tot internet. Hun doel is om de gewenste informate zonder censuur te kunnen raadplegen. Tevens zijn online gebruikers bij uitstek in staat om gebruik te maken van langetermijnduiding van Twiter. Een reden hiervan is dat zowel beeld, tekst als geluid samenkomen bij Twiter en het sociale medium tevens een dossierfuncte heef (Kiekebosch en Zeijl, 2013, p.68). De in hoofdstuk 1 besproken tactek 'never wrong for long' van Andy Carvin, gaat hand-in-hand met de mogelijkheid tot langetermijnduiding van bronnen op Twiter. Door de snelheid van het medium werden Carvins fouten eerder ontdekt dan bij traditonele media.
2.4 Rode censuur Het gebruik van internet en sociale media wordt in China vanuit overheidswege bepaald. China scoort hierdoor zeer laag op het gebied van persvrijheid. Het land kent een onbeschaamde en algemene internetcensuur, waardoor Twiter en andere sociale media volledig worden geblokkeerd (Cohen en Schmidt, 2013, p.102). Daar tegenover staan de populaire Chinese alternateven zoals Tencent (600+ miljoen gebruikers) en Sina Weibo (100+ miljoen gebruikers). Maar ook op deze websites zijn gebruikers niet zeker van hun privacy en lopen ze er grote kans op repressie van overheidsofcials.98 De situate in China is ingewikkeld vanwege een zeer acteve overheidscontrole en een enorme schare mediagebruikers. In totaal hebben meer dan 500 miljoen Chinezen toegang tot internet, waarvan 300 miljoen actef microbloggen. 99 Deze burgers hebben echter niet een vrije online doorgang, maar maken gebruiken van een gecensureerde versie van het Web. In de volksmond wordt dit het Chinanet genoemd. 100 Naast alternateven voor Twiter, zijn er ook alternateve Chinese zoekmachines zoals Baidu (Google) en Chinese videowebsites zoals Youku (Youtube). De Chinese overheid censureert bijna alle Westerse Web 2.0 websites en fltert op grote schaal informate die burgers online zeten. 101 Deze algemene internetcensuur wordt de 'Great Firewall of China' genoemd. In 2003 starte de overheid op grote schaal met het bespioneren van Chinese
98 http://www.theglobeandmail.com/technology/digital-culture/social-web/china-finds-it-cant-arrest-rumourson-social-media/article4102648/ 99 http://www.techrepublic.com/blog/asian-technology/number-of-chinas-internet-users-passes-500m/ 100http://www.ted.com/talks/michael_anti_behind_the_great_firewall_of_china 101http://www.ted.com/talks/michael_anti_behind_the_great_firewall_of_china
21
internetgebruikers en het toepassen van online censuur. 102 Volgens schatngen van Amnesty Internatonal zijn er in totaal tussen de 30.000 en 50.000 mensen in dienst van dit project, Golden Shield genaamd.103 De werknemers zijn actef bezig met het lezen van privé e-mails, het verwijderen van persoonlijke blogs en het blokkeren van verboden websites zoals Twiter, Wikipedia, en Youtube.104 Sommige Westerse bedrijven besloten in reacte hierop zelfs om proactef Chinese bloggers te blokkeren. Microsof paste deze vorm van zelfcensuur bijvoorbeeld toe op het blog van Michael Ant, voormalig researcher van de New York Times in China. Hierdoor werd Ant's blog overigens niet alleen vanuit China, maar ook vanuit de Verenigde Staten volledig ontoegankelijk.105 De gemiddelde Chinese internetgebruiker is overigens geheel niet op de hoogte van deze extreme censuur (Cohen en Schmidt, 2013, p.103). Als je niet weet dat bepaalde historische gebeurtenissen zijn gebeurd of dat er bepaalde denkbeelden überhaupt bestaan, kun je op Chinanet namelijk ook geen sporen vinden van hun bestaan.
Kunstgras als metafoor Wat de situate in China complexer maakt, is het feit dat de overheid proactef bezig is haar imago op te vijzelen. Chinese ambtenaren hebben honderdduizenden mensen in dienst die positeve berichten over de communistsche partj, de partjleiders en de overheid plaatsen (Cohen en Schmidt, 2013, p.103). Deze vorm van het in scène zeten van burgerinitateven ten bate van overheden of organisates staat beter bekend als astroturfng en is afomstg uit het Westen. Astroturfng (astroturf is een merk kunstgras in de VS) wordt vooral ingezet door pr-bedrijven, reclamebureaus en tjdens verkiezingscampagnes. Astroturfng is een tegenhanger van de term grassroots, die juist gebruikt wordt voor het opzeten van spontane burgerinitateven. De Chinese overheid is zich, net als het moderne bedrijfsleven, bewust van de rol van een goed imago op internet. Voor de Chinese astroturfng worden ongeveer 280.000 ambtenaren ingezet. 106 'The Great Firewall of China' wordt ook toegepast op bepaalde zoektermen. Specifeke zoektermen zoals 'Falun Gong', 'Dalai Lama' en 'Tibet' komen in China simpelweg niet voor (Cohen en Schmidt, 2013, p.102). Maar ook algemene begrippen zoals 'Playboy' en 'June 4' (de datum van de studentenprotesten op het Tiananmenplein in 1989) zijn niet toegestaan. Dit geldt natuurlijk 102http://www.rfa.org/english/commentaries/china_internet-11242008134108.html 103http://www.amnesty.org.au/china/comments/10926/ 104http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1885961,00.html 105http://www.ethanzuckerman.com/blog/2007/11/27/michael-anti-and-the-end-of-the-golden-age-of-blogsin-china/ 106http://arstechnica.com/tech-policy/2010/03/280000-pro-china-astroturfers-are-running-amok-online/
22
ook voor belastende details over overheidsfunctonarissen, mensenrechtenkwestes, politeke hervormingen en opmerkingen over de soevereiniteit van China (Cohen en Schmidt, 2013, p.102). Volgens een onderzoek van het Language Technologies Insttute op de Universiteit van Pitsburgh worden op Sina Weibo meer dan 16 procent van alle gevoelige berichten gewist. 107 De onderzoekers analyseerde in totaal naar 57 miljoen berichten, die geplaatst werden gedurende een periode van drie maanden. Hierbij lag de focus op politeke en sociale uitspraken van de gebruikers.108 Meer dan 200.000 van de 1,3 miljoen berichten die aan deze criteria voldeden, bleken van het sociale medium te zijn gewist door overheidsofcials. Vervolgens stelden de onderzoekers een lijst samen van liefst 295 termen die grote kans lopen om te worden geweerd van het sociale medium. Daarnaast moeten gebruikers van Sina Weibo volgens de nieuwe registratevoorwaarden van de website sinds 2012 verplicht hun echte naam invullen. 109 Dit is bij Twiter uiteraard niet het geval. Accounts met meer dan 100.000 volgers bleken extra gecontroleerd op de aanwezigheid van mogelijk 'aanstootgevende' inhoud. Als de post een 'inbreuk vormt op de natonale veiligheid', moet deze binnen maximaal vijf minuten worden gewist. In de praktjk blijken dit vaak politek getnte boodschappen te zijn. 110
Online onrust Vorig jaar werden de regels voor Chinese microbloggers nog strenger gemaakt. Volgens nieuwe weten – ofcieel op online roddelen gericht – riskeren bloggers drie jaar gevangenisstraf bij het verspreiden van geruchten.111 Ondernemers die leugens verspreiden over hun concurrente lopen het risico om maximaal vijf jaar te worden opgesloten. De autoriteiten bepalen hierbij wat een gerucht is en wat niet. Als berichten van Chinese bloggers minimaal 5000 keer worden aangeklikt of 500 keer worden gedeeld, kan dit al leiden tot gerechtelijke vervolging. Blogger Qin Zhihui werd in april van 2014 met behulp van de nieuwe wet veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf 112, nadat
107 http://rendezvous.blogs.nytimes.com/2012/03/13/watch-your-language-and-in-china-they-do/? _php=true&_type=blogs&_r=0 108 https://ph.news.yahoo.com/blogs/sideshow/295-words-phrases-blocked-chinese-censors210534146.html 109 http://www.telegraph.co.uk/technology/news/9147767/China-moves-to-control-Sina-Weibo-socialnetwork.html 110 http://rendezvous.blogs.nytimes.com/2012/03/13/watch-your-language-and-in-china-they-do/? _php=true&_type=blogs&_r=0 111 http://nos.nl/artikel/549993-china-pakt-roddelbloggers-aan.html 112http://www.dailymail.co.uk/news/article-2606913/Chinese-blogger-jailed-three-YEARS-rumourmongering-authorities-claim-slandered-government-celebrities-turn-internet-star.html
23
hij via Sina Weibo geruchten had verspreid over beroemde Chinezen zoals tv-ster Yang Lan. 113 Maar ook minderjarige bloggers zoals de 16-jarige Yang Zhong lopen kans om in hechtenis te worden genomen naar aanleiding van hun uitlatngen op sociale media. De scholier vermoedde in september 2013 corrupte door overheidsfunctonarissen en daagde de polite via Sina Weibo uit. Het resultaat was een hechtenis van zeven dagen en op verdenking van 'sociale onrust'. 114 De Chinese overheid is zelf erg tevreden met de strenge internetweten. Volgens ofcials hebben de omstreden maatregelen het internet 'schoon' gemaakt. 115 In een overheidsrapport uit 2010 over internetcensuur staat dat 'Chinese weten en regels de verspreiding van informate verbieden die gericht is tegen de staatsmacht, de natonale eenheid ondermijnt of inbreuk maakt op de natonale eer en belangen.'116 Het ofciële overheidsstandpunt luidt bovendien: 'internet binnen de Chinese staatsgrenzen valt onder de jurisdicte van de Chinese soevereiniteit. Deze dient ook op internet te worden gerespecteerd en beschermd' (Cohen en Schmidt, 2013, p.103). Er is voor Twiter voorlopig geen enkele mogelijkheid om bij te dragen tot democrate in China omdat het medium op Chinanet simpelweg niet bestaat. Sina Weibo is door de zeer strenge wetgeving vanuit overheidswege geen goed alternatef. Journalisten die gebruik willen maken van microblogs om boodschap te verspreiden vallen hierdoor buiten de boot in China.
113http://nos.nl/op3/artikel/634707-chinese-roddelverdachte-voor-de-rechter.html 114http://sinosphere.blogs.nytimes.com/2013/11/15/chinese-youth-sues-over-alleged-police-torture/? _php=true&_type=blogs&_r=0 115http://www.redorbit.com/news/technology/1113016278/china-great-firewall-successful-113013/ 116http://english.gov.cn/2010-06/08/content_1622956_4.htm
24
Hoofdstuk 3 – Twiteren in de praktjk 3.1 Digitale lente In dit hoofdstuk staat acteve rol van Twiter centraal. Tijdens de zogenoemde Arabische Lente werd het sociale medium door actevoerders en journalisten veelvoudig gebruikt. De functe van het medium was daarbij vooral het mobiliseren van de protestbeweging in landen als Egypte en Tunesië. Aan de hand van het artkel 'Small Change' van columnist Malcolm Gladwell in The New Yorker worden de verschillende standpunten omtrent Twiter uiteengezet. De tegendraadse visie van de Wit-Russische schrijver Evgeny Morozov bijvoorbeeld, die vooral waarschuwt voor de schaduwzijden van het Web. Wordt de rol van Twiter overschat of heef het medium echt invloed? Maar eerst moet de invloed van Twiter tjdens de Arabische Lente worden vastgesteld. Tunesië was het eerste land waarin tjdens de Arabische lente een dictator met behulp van Twiter werd afgezet. De zelfmoord van de 26-jarige Tunesiër Mohamed Bouazizi leidde tot een revolute in het land, die het einde betekende van Zine El Abidine Ben Ali. Nadat Bouazizi op 17 december 2010 genoeg heef van de pesterijen van de corrupte Tunesische polite, besluit de jonge groenteen fruitverkoper uit Sidi Bouzid zichzelf in brand te steken. 117 De inwoner van de stad overlijdt niet, maar komt na zijn wanhoopsacte met hevige brandwonden in het ziekenhuis terecht. De volgende dag verschijnt op Twiter al de hashtag #Sidibouzid, waarmee Tunesische bloggers een flmpje van Bouazizi wereldwijd verspreiden. De zelfmoordacte van de verkoper staat daarbij symbool voor de onrechtvaardigheid en onderdrukking van het autoritaire regime van Ben Ali. 118 Jongeren in Tunesië gebruiken Twiter veelvoudig om misstanden van het regime aan te kaarten (Carvin, 2012, p.6). Op deze manier zorgen sociale media voor een link tussen de actevoerders en de brede Tunesische gemeenschap.119 Zoals uit de vorige paragraaf bleek, heef slechts 40 procent van het MiddenOosten toegang tot het internet. 120 De berichtgeving op de sociale media wordt tevens verspreid met behulp van onafankelijke televisiezenders als Al Jazeera. 121 Volgens Al Jazeera's voormalige 117 http://www.independent.co.uk/news/world/africa/tunisia-i-have-lost-my-son-but-i-am-proud-of-what-hedid-2190331.html 118http://www.independent.co.uk/news/world/africa/tunisia-i-have-lost-my-son-but-i-am-proud-of-what-hedid-2190331.html 119 http://www.theatlantic.com/technology/archive/2011/01/the-inside-story-of-how-facebook-responded-totunisian-hacks/70044/ 120 http://www.internetworldstats.com/stats5.htm 121 http://www.ted.com/talks/wadah_khanfar_a_historic_moment_in_the_arab_world
25
baas Wadah Khanfar, heef het internet in het Midden-Oosten 'een nieuwe denkwijze ontwikkeld, maar is het niet verantwoordelijk voor de revolute.' 122 De gevestgde media in Tunesië berichten pas op 29 december 2010 over de grote protesten (Lambrecht, 2011, p.19). Een dag eerder bracht president Ben Ali een bezoek aan het ziekenhuisbed van Bouazizi, in een uiterste poging zijn imago te redden (afeelding 3.1). Hierbij bood de dictator de familie van de jonge ondernemer zelfs een cheque aan ter fnanciële compensate, die uit het zicht van de camera meteen werd teruggepakt (Carvin, 2012, p.9). De opstand in Tunesië wordt in de media bekend als de 'Jasmijnrevolute'. 123 Journalist Andy Carvin gebruikte deze term voor het eerst via zijn Twiter-account op 28 december 2010. 124 De bloem leek hem wel een toepasselijke omschrijving voor de revolute. Tijdens zijn vele bezoeken aan het Tunesië had Carvin de bloem overal gezien (Carvin, 2012, p.8). De term werd vervolgens overgenomen door een veelvoud buitenlandse media, maar niet in Tunesië zelf. Daar staat de revolute beter bekend als de 'dignity revoluton' (waardigheidsrevolute).125 Carvin vertelt in zijn boek 'Distant Witness' (2012) hoe Tunesiërs via Twiter de locates van acteve scherpschuter met elkaar deelden (Carvin, 2012, p.11). Hierdoor konden hun tweets volgens de Amerikaan potenteel mensenlevens redden tjdens de revolute (Carvin, 2012, p.12). Ook de populaire verkiezingsstrateeg en twiteraar Alec Ross ziet in de loop van 2010 de potente van Twiter tjdens de Arabische Lente (Lambrecht, 2011, p.43). Samen met Hillary Clinton lanceert de Democraat een grote mediacampagne voor het vrije gebruik van internet (Lambrecht, 2011, p.43). Ze verhefen internetverbinding tot 'een mensenrecht' en de Amerikaanse regering trekt in totaal 30 miljoen dollar uit voor de 'bevordering van online vrijheid' (Lambrecht, 2011, p.44).
3.2 Twiter-revolute Het online actvisme tegen de Egyptsche dictator Hosni Mubarak explodeerde na de dood van Khaled Said. De jonge Egyptsche blogger werd in juni 2010 doodgeslagen door agenten, nadat hij opnames had verspreid van een ontmoetng tussen de polite en lokale drugsdealers (Carvin, 2012, p.19). Velen van hen komen via Twiter in aanraking met de gruwelijke beelden. In een reacte besloten verschillende actegroepen om op 25 januari 2011 massaal op het Tahrirplein te gaan 122 http://www.ted.com/talks/wadah_khanfar_a_historic_moment_in_the_arab_world 123 https://onzetaal.nl/revolutionaire-taal 124 https://twitter.com/acarvin/status/19926141645103104 125 http://edition.cnn.com/2014/01/22/business/davos-tunisia-dignity-revolution-ben-mhenni/
26
protesteren (Carvin, 2012, p.20). De Twiter-hashtag '#25jan' wordt geboren, mobieltjes en mondop-mondreclame doen de rest (Carvin, 2012, p.20). Egypte staat aan de vooravond van het grootste protest sinds het aantreden van president Hosni Mubarak in 1981. Freelance journalist Dirk Wanrooij, actef voor onder meer NRC Next vanuit de Egyptsche hoofdstad Cairo, verwoordde de ontstane situate en de rol van sociale media als volgt: “De meerderheid van de mensen op straat gebruikt geen Twiter of Facebook en heef waarschijnlijk ook geen fauw idee wat het inhoudt. Ze worden gedreven door een gebrek aan vrijheid en worden geïnspireerd door buren, vrienden en collega’s.” 126 De conclusie van Wanrooij luidt: “Twiter, Facebook, Youtube en Al-Jazeera zijn niet de oorzaak van de opstand. Ze hebben slechts een katalyserend efect gehad.” De gemiddelde Egyptenaar merkt blijkbaar weinig van het gebruik van sociale media, volgens een reportage van het TROS-programma Een Vandaag. 127 Het waren voornamelijk welgestelde jongeren, opgegroeid met nieuwe media, die Twiter gebruiken om eenvoudig te communiceren. Daardoor konden ze hun protest onder meer makkelijker organiseren en een groot publiek aantrekken. Niet alleen in Nederland is een discussie gaande over de invloed van sociale media tjdens dit democratsche proces. Malcolm Gladwell, columnist voor The New Yorker, publiceerde begin 2011 het artkel 'Small Change: Why the Revoluton Will Not Be Tweeted'. Hierin betoogt Gladwell dat Twiter en andere sociale media geen invloed hebben gehad op de Arabische Lente, deze revolutes zouden volgens hem sowieso zijn ontstaan. Sterker nog: sociale media hebben volgens Gladwell een negateve invloed op de bereidheid van actvisten. Mensen zijn door het gebruik van sociale media eerder geneigd een passieve rol aan te nemen bij protesten. 128 In een ander artkel benadrukt Gladwell dat de Berlijnse Muur werd neergehaald door mensen die niet eens een mobieltje hadden.129
Technologische drooglegging Het marginaliseren van de invloed van Twiter tjdens de revolutes in het Midden-Oosten is een breed gedragen standpunt.130131132 Hierdoor lijkt het sociale medium niet de oorzaak van de 126 http://www.nrcnext.nl/blog/2011/02/01/egypte-is-geen-twitterrevolutie/ 127 http://www.eenvandaag.nl/buitenland/arabische-lente/37130/portret_jonge_demonstranten_egypte 128 http://www.newyorker.com/reporting/2010/10/04/101004fa_fact_gladwell?currentPage=all 129 http://www.newyorker.com/online/blogs/comment/2011/02/does-egypt-need-twitter.html 130 http://www.nrcnext.nl/blog/2011/02/01/egypte-is-geen-twitterrevolutie/ 131 http://www.newyorker.com/reporting/2010/10/04/101004fa_fact_gladwell?currentPage=all 132 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/1830546/2011/02/02/Twitter-stopt- geen-
27
revolutonaire storm. Wel is het duidelijk dat Twiter een grote rol speelde bij het onderlinge contact tussen de hoogopgeleide middenklassers in Egypte. Bloggers en actvisten konden via het medium sneller informate uitwisselen en de betogingen populair houden. Daardoor behielden deze jongeren het 'momentum van de revolute'.133 De protesten groeiden binnen enkele dagen uit tot de grootste ooit in Egypte, groter dan de beruchte voedselrellen van 1977 (Lambrecht, 2011, p.22). President Mubarak, sinds de gewelddadige coup van 1981 aan de macht 134, voelt natgheid en besluit als reacte hierop het internet- en mobiele telefoonverkeer in het land volledig uit te schakelen (Cohen en Schmidt, 2013, p.163). Uit angst voor de aangekondigde demonstrates gaat regime in de vroege uren van 28 januari 2011 (Cohen en Schmidt, 2013, p.163) over tot 'technologische drooglegging'. 135 Dit betekent echter ook dat het fnancieel systeem in Egypte volledig wordt platgelegd. 136 Het kleinschalige Noor-netwerk biedt de Egyptsche beurs en allerlei fnanciële instantes top op dat moment internetoegang, totdat ook deze provider door het regime van Mubarak aan banden wordt gelegd. 137 Daarvoor ondergingen alle andere grote providers in Egypte hetzelfde lot, in navolging van websites zoals Twiter. Dit is een unicum, nooit eerder heef een land op die manier het internet volledig afgesloten.138 De Egyptsche maatregel werkt al gauw averechts. Doordat de regering buitenlandse providers opdraagt websites te blokkeren, komt er juist meer weerstand tegen het Mubarakregime (Cohen en Schmidt, 2013, p.163). Grote telecombedrijven zoals Vodafone hadden toen al veel tjd en geld geïnvesteerd in de technologische infrastructuur van Egypte. Vitorio Colao, bestuursvoorziter van de telecomgigant, verklaarde later: “De hele bevolking bestrafen door iets weg te nemen dat als essenteel werd ervaren, zorgde voor nog meer ergernis en negatevere reactes dan de overheid had verwacht” (Cohen en Schmidt, 2013, p.164). Vele Egyptenaren werden pas direct getrofen door het regime na deze internetblokkade en voegden ze zich toen bij de demonstranten op het Tahrirplein (Cohen en Schmidt, 2013, p.164). Daarmee hebben sociale media indirect invloed gehad op het democratsche proces in Egypte. Zonder hun populariteit zou de regering minder snel geneigd zijn internet aan banden te leggen. Die maatregel keerde zich uiteindelijk tegen het Mubarak-regime. kogels.dhtml 133 http://www.eenvandaag.nl/buitenland/arabische-lente/37130/portret_jonge_demonstranten_egypte 134 http://www.bbc.com/news/world-middle-east-12301713 135 http://www.groene.nl/artikel/roodgloeiend 136 http://www.groene.nl/artikel/roodgloeiend 137http://www.computerworld.com/s/article/9207418/Egypt_goes_dark_as_last_Internet_company_pulls_the _plug 138 http://www.forbes.com/sites/parmyolson/2011/01/28/egypt-goes-dark/
28
Overigens zorgde het platleggen van het internetverkeer in Egypte niet voor een volledige censuur van Twiter. Egyptsche bloggers konden via de telefoon nog steeds berichten doorgeven, die door anderen werden getweet. De Nederlandse priester Jos Strengholt woont en werkt sinds begin jaren '90 in Egypte. Strengholt plaatste tjdens de blokkade meer dan honderd tweets met behulp van zijn telefoon en zijn dochter in Nederland. 139 De Amerikaanse student John Scot Railton bood bloggers in Egypte eveneens de mogelijkheid om telefonisch te blijven twiteren door het middel van een telefoon.140 Ook Google schoot te hulp aan Egyptenaren die willen twiteren en ontwikkelde het Speak2Tweet programma. 141 Gebruikers konden hun tweets via drie internatonale telefoonnummers inspreken, waarna deze automatsch op de website van Twiter werden gepubliceerd. Dit zijn inventeve manieren om tjdens de internetcensuur van het regime Mubarak toch gebruik te blijven maken van het sociale medium. De interacteve sociale gemeenschappen op internet hebben geholpen om de revolute sneller te verspreiden (Lambrecht, 2011, p.43).
3.3 Verandering op komst Sinds de 'Jasmijnrevolute' in Tunesië, is de geest uit de fes in de Arabische wereld. Veel Egyptsche jongeren benuten de digitale mogelijkheden in het gevecht voor een nieuw regime. 142 Wael Abbas, een invloedrijke ant-Mubarak blogger, vertelt over de triviale manier waarop de polite zijn collega's arresteert. “Blogger zijn is een hard vak in Egypte. (…) Het is nooit duidelijk welke regel je precies hebt overtreden, want ze leggen hun regels nooit vast. Sommigen bekritseren de islam en worden nooit vastgehouden, anderen wel. Hetzelfde als je het regime bekritseert. We hebben geen andere keuze dan via het internet te werken. Als je een politeke partj wilt oprichten, heb je de steun van het regime nodig. Ze kiezen dus zelf wie opposite mag voeren (De Cock, 2011, p.62).” In deze strijd tegen het dictatoriale regime in Egypte, speelde Twiter een belangrijke rol.143 De actevoerders in Egypte waren overigens enkel bezig protesten te organiseren en waren er niet bewust op uit een revolute te beginnen. 144 Dertg jaar Mubarak hebben immers niet de veranderingen gebracht die de Egyptenaren voor ogen hielden.
139 http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twitter_regimes_verjagen_1_531464 140 http://content.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2045328_2045333_2045489,00.html 141 http://googleblog.blogspot.nl/2011/01/some-weekend-work-that-will-hopefully.html 142http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution 143http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution 144 http://www.eenvandaag.nl/buitenland/arabische-lente/37130/portret_jonge_demonstranten_egypte
29
Het Egyptsche volk is vooral ontevreden met de slechte omstandigheden waarin het verkeert. 145 Dit is volgens Seif een van de belangrijkste redenen dat de demonstrates tegen het autoritaire regime zoveel steun hadden. Mensen wilden een beter leven, minder armoede en meer werk. 146 Hoogopgeleiden zoals Seif kregen maanden hun salaris niet of werden zelfs helemaal niet meer uitbetaald. Na de val van Mubarak zijn de armoedecijfers in Egypte overigens niet veel beter geworden: nog steeds leef de helf van alle inwoners om en nabij de armoedegrens. 147 De armoedegrens is het minimale inkomen dat nodig is om in een bepaald land aan de basisbehoefes te kunnen voldoen (Ravallion, 1992, p.25) en verschilt dus per land. In de meeste ontwikkelingslanden zoals Egypte148 is dit ongeveer 1 dollar per dag (Sachs, 2005, p. 20). Egyptsche actvisten wijzen erop dat er al revolutes waren in hun land voordat sociale media bestonden.149 Jaren repressie en dictatuur zorgen er volgens hen voor dat het volk in opstand kwam, niet Twiter. Revolutes zijn van alle tjden en worden altjd gesteund door de populaire communicatemiddelen van dat moment. 150 Bij de Franse revolute van 1781 was dat de drukpers, tjdens de Iraanse revolute van 1979 de audioband en nu zijn het sociale media. Twiter lijkt daardoor enkel het nieuwe hulpmiddel voor burgers die hun werkelijkheid spuugzat zijn. 151 Actegroepen gebruiken in feite alle middelen die ze tot hun beschikking hebben. Door een internetpenetrate van slechts 40 procent in het Midden-Oosten 152, is het gebruik van mond-opmondreclame bovendien nog steeds onmisbaar.153 In Egypte heef minder dan een kwart van de bevolking toegang tot het internet (Lambrecht, 2011, p.22). Ter vergelijking: in Nederland is dit 94 procent.154 Daarnaast hebben in landen zoals Egypte en Tunesië de televisie veel meer vertrouwen van burgers dan het internet (afeelding 3.1). 155 Internet is nog steeds een relatef nieuw medium, terwijl televisie al veel langer beschikbaar is. Door deze factoren lijkt het dus onwaarschijnlijk dat Twiter een bepalende rol heef gespeeld tjdens de Arabische Lente.
145http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution 146http://www.eenvandaag.nl/buitenland/arabische-lente/37130/portret_jonge_demonstranten_egypte 147 http://www.theguardian.com/world/2013/may/16/egypt-worst-economic-crisis-1930s 148http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/toespraken/2011/05/18/van-vollenhoven-lezingdoor-de-staatssecretaris-van-buitenlandse-zaken-ben-knapen-op-18-mei-2011-te-leiden.html 149 http://www.wired.com/2011/01/social-media-oppression/ 150 http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twitter_regimes_verjagen_1_531464 151http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution 152 http://etc-digital.org/digital-trends/connectivity/internet-usage/regional-overview/middle-east/ 153 http://www.pbs.org/mediashift/2011/02/social-media-alone-do-not-instigate-revolutions034 154 http://www.nrc.nl/nieuws/2013/11/17/25-jaar-internet-in-nederland-een-kwestie-van-goed-netwerken/ 155 http://www.scribd.com/doc/148607775/Media-Use-in-the-Middle-East
30
Afeelding 3.1 De betrouwbaarheid van media volgens burgers in het Midden-Oosten.
3.4 Figuurlijk gesproken Wetenschappers zoals Ethan Zuckerman (Foreign Policy) en David Kravets relatveren eveneens de rol die Twiter speelde gedurende de Arabische Lente. 156 Het sociale medium moet in hun ogen vooral gezien worden als een hulpmiddel. Het hoofddoel blijf daarbij het omverwerpen van een dictatuur en het installeren van een democratsche regering. Revolutes waren er namelijk 'ook voordat Twiter opkwam'. De Engelse journalist Joss Hands schreef het boek '@ is for Actvism'. Volgens de hoogleraar mediastudies scheppen sociale media zoals Twiter allerlei nieuwe mogelijkheden voor actevoeren. Tegelijkertjd zijn sociale media nooit de oorzaak van een revolute. Twiter is volgens Hands in korte tjd uitgegroeid tot een efectef communicatemiddel in onze moderne samenleving. “Dissidenten vinden elkaar sneller en efectever dan ooit, waardoor collecteve acte ontstaat. Dat zou niet mogelijk zijn via de traditonele media zoals radio, televisie en kranten.” 157 Hij wijst in zijn boek op de voordelen van sociale media bieden voor actevoerders: een grats communicateplatorm met een in theorie oneindig bereik. 158 Daarom verwerpt Hands de term ‘Twiter-revolute’ ook niet: “De term hoef niet leterlijk genomen te 156 http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twitter_regimes_verjagen_1_531464 157 http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twitter_regimes_verjagen_1_531464 158 http://www.opendemocracy.net/ourkingdom/joss-hands/digital-activism-and-anti-cuts-agenda
31
worden, maar wijst op een nieuw element in revolutes. Het is een manier om de veranderde dynamiek en nieuwe mogelijkheden te verwoorden.”159 Modern actevoeren dus, sneller en beter.
Groter bereik Wael Ghonim bestempelde de Egyptsche volksopstand als 'revolute 2.0'. 160 De invloedrijke blogger zat begin 2011 gevangen wegens zijn online uitngen (Lambrecht, 2011, p.22), wat bijdroeg aan zijn heldenstatus. Ghonim omarmt sociale media als Twiter vanwege hun mogelijkheden om mensen met elkaar in verbinding te brengen. Waar voorheen iedereen alleen 'bang en gefrustreerd was in Egypte', leerde men volgens Ghonim met behulp van sociale media dat ze niet alleen streden tegen het regime. De mensen op de straat worden de nieuwe verslaggevers en de bevolking is niet langer overgeleverd aan de nieuwspropaganda die wordt uitgezonden op de televisie. Vandaar dat de revolute in het land 'niet één held kent, omdat iedereen een held was'.161 Angst werd macht door gebruik van het internet in Egypte. 'Als je een samenleving wilt bevrijden, geef je ze gewoon internet', vindt Ghonim. 162 Met internet, vindt de Egyptenaar, kan de bevolking echt weerstand bieden aan staatsmedia. In Nederland zijn er eveneens journalisten die op de voordelen wijzen van Twiter tjdens de Arabische Lente. Volkskrant-columnist Geert-Jan Bogaerts roemt het democratserende karakter van internet, mobiele telefonie en Twiter. 'Als elke twiteraar gemiddeld honderd volgers heef, dan kan een enkel relevant berichtje in een mum van tjd tenduizenden mensen bereiken', schrijf hij in zijn column.163 De pen was ooit machtger dan het zwaard en nu is de GSM dat, redeneert Bogaerts. Bovendien kunnen mensen die niet actef aan de protestbeweging deelnemen via Twiter toch hun duit in het zakje doen, door bijvoorbeeld online beeldmateriaal te delen (Cohen en Schmidt, 2013, p.150). Ze hebben hierdoor toch het gevoel dat ze van waarde hebben voor de revolute, ook al zijn op dat moment niet in het land zelf (Cohen en Schmidt, 2013, p.151). Twiteren en sociale media zijn een eenvoudige manier om acte te voeren en betrokken te blijven bij het democratsche proces (Cohen en Schmidt, 2013, p.151). Actvisten en dissidenten ter plekke krijgen op hun beurt meer zelfvertrouwen door steunbetuigingen via Twiter en andere sociale media. (Cohen en Schmidt, 2013, p.152). 159 http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twitter_regimes_verjagen_1_531464 160 http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution#t-249940 161 http://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptian_revolution#t-249940 162 http://edition.cnn.com/2011/TECH/web/02/22/authoritarian.internet.morozov/ 163 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/6189/Geert-Jan-Bogaerts/article/detail/2448327/2011/01/27/Het-mobiel-ismachtiger-dan-het-zwaard.dhtml
32
Leiders gezocht Slechts een enkeling maakt vanuit online actvisme succesvol een overstap naar de politek. De kopstukken van de digitale revolute in Egypte en Tunesië hebben over het algemeen geen politeke ambites. Schmidt en Cohen wijzen in 'De digitale lente' (2013) op het feit dat online actvisten vooral jongeren zijn, die de kwaliteiten voor het post-dictatoriale leiderschap grotendeels ontberen (Cohen en Schmidt, 2013, p.153). Volgens het tweetal 'missen deze nieuwe digitale leiders de vaardigheid en ervaring om op te treden in de fysieke wereld van parlementen, consttutes en electorale politek' (Cohen en Schmidt, 2013, p.142). Met andere woorden: wie succes heef in de digitale wereld is niet meteen een succesvol ambtenaar. Sociale media spelen tegelijk wel een grote rol in de actvate van vrouwen en gehoorzame burgers, die pas gaan protesteren als de massa groot genoeg is (Cohen en Schmidt, 2013, p.146). In Egypte moedigde blogger Mahmoud Salem zijn landgenoten aan zich te mengen in het landsbestuur. Salem: “Begin iets. Sluit je aan bij een partj. Bouw iets op. Doe iets aan een echt probleem. Ren niet alleen van de ene demonstrate naar de andere, maar doe iets.” 164 Salem riep mensen op om concreet 'deel te nemen aan bestuur en de cultuur van corrupte waartegen ze protesteren te hervormen'.165 Digitale media zorgen voor een snelle verspreiding van informate en intensiveren het actvisme, maar ze leiden niet automatsch tot goede leiders. De technologie kan leiders niet creëren, het kan slechts dienen als hulpmiddel (Cohen en Schmidt, 2013, p.153). Actvisten moeten volgens Schmidts en Cohen twee strategieën ontwikkelen: een voor online acte en een voor politeke acte. Anders ontstaat snel een post-machts- vacuüm met beroemdheden en meelopers die geen goede leiders zijn (Cohen en Schmidt, 2013, p.157). Het gebrek aan leiders tjdens de Arabische Lente heef deels te maken met de structuur van sociale media zoals Twiter. Want zoals Gladwell in 'Small Change' opmerkt, is Twiter totaal niet hiërarchisch ingedeeld.166 Qua structuur en karakter is Twiter in feite het tegenovergestelde van een hiërarchie. Er zijn geen regels of procedures, online beslissingen worden op basis van consensus bereikt. Als je niet mee wilt stemmen, hoef dat ook niet. De onderlinge banden zijn niet zo sterk als bij face-to-face actvisme of bij politeke besluitvorming. Online-actvisme trekt dus niet automatsch personen aan die bereid zijn om daarna politeke verantwoordelijkheid te dragen (Cohen en Schmidt, 2013, p.153). 164 http://www.sandmonkey.org/2012/06/18/chapters-end/ 165 http://www.sandmonkey.org/2012/03/30/for-the-light-to-come-back/ 166 http://www.newyorker.com/reporting/2010/10/04/101004fa_fact_gladwell?currentPage=all
33
Tabel 3.1 De meningen van wetenschappers en journalisten over Twiter
Positef
Terughoudend
Negatef
Andy Carvin Twiter kan levens redden en helpen bij het ontstaan van revolutes zoals in Tunesië en Egypte uit de praktjk bleek.
Jared Cohen en Eric Schmidt Twiter draagt bij tot politeke verandering, maar zorgt door het gebrek aan echte leiders ook voor een machtsvacuüm.
Malcolm Gladwell Revolutes waren er al voor Twiter, men is door online actvisme minder geneigd echte acte te ondernemen.
Geert-Jan Bogaerts Door Twiter is de GSM nu machtger dan het zwaard, ook thuisblijvers kunnen via het nieuwe medium hun bijdrage leveren aan de revolute.
Joss Hands Twiter is een ontzetend handig communicatemedium en geef nieuwe mogelijkheden tot actevoeren, maar is geen oorzaak van een revolute.
Evgeny Morozov Sociale media zoals Twiter worden ook tegen gebruikers ingezet, de meeste burgers zijn helemaal niet bezig met een revolute.
3.5 De illusie van vrijheid De vraag blijf in hoeverre Twiter daadwerkelijk bijdraagt tot de democratsering van een land. Weinigen poneren hun stelling in die discussie zo scherp als de Wit-Russische publicist Evgeny Morozov, auteur van het boek The Net Dellusion: How Not To Liberate the World (2011). De schrijver wijst vooral op de nadelen die kleven aan sociale media. Morozov waarschuwt voor overheden zoals China en Iran die sociale media tegen hun eigen bevolking inzeten. Na de protesten in Iran van 2009, plukte de overheid bijvoorbeeld foto's van dissidenten van het internet en vroeg via nieuwsites om hulp bij hun identfcate 167 Autoritaire regimes kunnen actvisten daardoor veel gerichter aanpakken. De rol van media zoals Twiter wordt volgens de Wit-Rus vaak overschat, doordat men minder kijk heef op andere belangrijke factoren. Dit zijn bijvoorbeeld de rol van het leger en de mening van het grootste deel van de bevolking. 168 Onze beeldvorming van landen zoals China is omdat de media hun verslaggeving baseren op de minderheid die dissident is of al in het buitenland woont.169 Dat geef ons in het Westen een vertekend en te negatef beeld over de rol die internetcensuur speelt in soortgelijke dictaturen. 170 De meeste mensen China zijn volgens hem geen dissidenten en willen voornamelijk een rustg bestaan leiden. Voor hen is internetcensuur simpelweg een manier om de rust in het land te bewaren. 167 http://edition.cnn.com/2011/TECH/web/02/22/authoritarian.internet.morozov/ 168 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html 169 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html 170 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html
34
Internet wordt bovendien nog intensiever gebruikt in China dan in Westerse landen. Het Aziatsche land is ook zonder de aanwezigheid van Twiter en Facebook de wereldleider qua gebruik van sociale media.171 Morozov ziet internet eerder als het nieuwe opium voor de massa, dan als een echt wapen voor de revolute. 172 Dit baseert hij op zijn eigen ervaringen met de dictatuur in Wit-Rusland. Tevens geef hij aan dat niet alle bloggers dissidenten zijn, maar velen van hen online de regering verdedigen of vreemdelingenhaat spuien. Of erger nog: de echte actvisten opjagen via internet.173 De rol die de VS spelen op het gebied van internetvrijheid vindt Morozov dubbel, omdat de Amerikanen tegelijk hun eigen burgers afuisteren. 174
Ipod-politek Morozov erkent wel dat Twiter onderlinge communicate tussen actevoerders makkelijker maakt. Het is daardoor eenvoudiger dan ooit geworden om grootschalige protesten te organiseren. 175 Toch wijst hij tegelijkertjd op het feit dat daar niet altjd evenveel gebruik van wordt gemaakt: in het Westen komen mensen amper in opstand tegen de sociale ongelijkheden die door de fnanciële crisis nog groter zijn. 176 Morozov geef in Tegenlicht verder aan dat de revolutes in Egypte en Tunesië uiteindelijk niet de jongerengenerate aan de macht helpen. Hoewel het makkelijker is geworden om een dictator af te zeten, blijf het lastg om door te dringen tot machtsposites.177 Mensen die voorheen voor Mubarak werkten, geven wederom leiding aan allerlei Egyptsche insttutes.178 In Tunesië brengt men deels de online censuur terug met nieuwe weten, tot groot ongenoegen van bloggers. 179 Morozov geloof niet dat meer communicatemiddelen en meer connectviteit automatsch leiden tot meer democrate in de Arabische wereld.180 Hij noemt dit begrip het 'iPod-liberalisme'. 181 Wij gaan er blindelings vanuit dat iedereen die een iPod heef tegelijkertjd liberaal-democraat is, maar er zijn natuurlijk ook veel mensen met andere politeke visies. Volgens Morozov moet men daarom niet alleen richten op technologische vooruitgang, maar zich ook blijven ontwikkelen op politek en sociaal vlak. Internet gaat volgens hem steeds meer de richtng op van een persoonlijke ervaring en draait minder om de communicate met anderen. Dit geldt uiteraard ook voor sociale media zoals Twiter. 171 http://www.mckinsey.com/insights/marketing_sales/understanding_social_media_in_china 172 http://www.theguardian.com/books/2011/jan/09/net-delusion-morozov-review 173 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html 174 http://www.nytimes.com/2011/02/06/books/review/Siegel-t.html?pagewanted=all&_r=1& 175 http://www.nytimes.com/2011/01/30/weekinreview/30shane.html?hp&_r=0 176 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html 177 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/evgenymorozov.html 178 http://www.reuters.com/article/2014/01/29/us-egypt-patronage-insight-idUSBREA0S0CT20140129 179 http://www.tunisia-live.net/2013/11/19/new-telecom-agency-raises-spying-concerns/ 180 http://www.ted.com/talks/evgeny_morozov_is_the_internet_what_orwell_feared 181 http://www.ted.com/talks/evgeny_morozov_is_the_internet_what_orwell_feared
35
Conclusie – Hoe belangrijk is Twiter? Twiter brengt eeuwen aan mediaontwikkeling samen in één nieuw medium. Het zorgt daarbij voor snellere informate-uitwisseling.182 Daarmee heef Twiter ons medialandschap defnitef veranderd. Iedereen die een publiek wil bereiken krijgt zo namelijk een platorm. Journalisten en actevoerders kunnen hun doelgroep bovendien rechtstreeks bedienen via Twiter. Deze technologische vooruitgang is echter alleen mogelijk het internet niet wordt gecensureerd via overheidswege. Dictators in landen zoals Egypte en Tunesië streden tevergeefs tegen Twiter en andere sociale media. De overheden van Turkije en China daarentegen, lijken de strijd door internetcensuur en journalisteke repressie vooralsnog wel te winnen. Toch heef Twiter tjdens de Arabische Lente zijn waarde bewezen als revolutonair hulpmiddel. Het medium werd veelvoudig gebruikt voor het organiseren van protesten en het verspreiden van misstanden door het Tunesische en Egyptsche regime. Twiter kan echter niet alleen een revolute veroorzaken: factoren zoals welvaart, onvrede over de overheid en internetpenetrate in het land spelen eveneens een grote rol. Turkije en China gaan hard om met kritsche geluiden op Twiter. Journalisten en bloggers worden er massaal gearresteerd, Turkije is zelfs wereldwijd koploper qua vastzeten van journalisten. Politeke leiders zoals Erdogan spreken openlijk hun afschuw uit van kritsche journalisten en Twiter. De Chinese overheid is trots op zijn radicale aanpak van sociale media, terwijl voor de Chinese burgers duizenden websites niet toegankelijk zijn. Terwijl zowat iedereen in China online kan, heef de digitalisering van landen in het Midden-Oosten nog een lange weg te gaan. Daarnaast wordt internet door burgers in het Midden-Oosten nog steeds als minder betrouwbaar ervaren dan televisie en kranten. Hierdoor lijkt het onwaarschijnlijk dat Twiter echt een bepalende rol heef gespeeld Tijdens de Arabische Lente. Ook kunnen overheden burgers juist arresteren door hun uitlatngen via internet in de gaten te houden. De wereld blijkt vol journalisten en actevoerders te ziten die Twiter inzeten als handig hulpmiddel. Twiter kwam bijvoorbeeld goed van pas bij het mobiliseren van grote groepen (jonge) actevoerders in Egypte en het spoten van sluipschuters in Tunesië. Journalisten zoals Andy Carvin en Craig Silverman zorgen daarbij voor inzicht in het gebruik van Twiter, door aan te geven hoe het nieuwe medium in de praktjk wordt gebruikt. Critci zoals Malcolm Gladwell en 182 https://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twitter_facebook_can_make_history
36
Evgeny Morozov wijzen er op hun beurt terecht op dat Twiter niet de enige factor is die leidt tot revolute. Het medium is slechts een onderdeel van het democratsche proces. Massale ontevredenheid van de eigen bevolking blijf altjd de basis van het handelen. Met andere woorden: Twiter is een middel en geen doel op zich. Daarnaast kleven er ook enkele nadelen aan Twiter, zoals de mogelijkheid tot de snelle verspreiding van propaganda. Succesvol online actvisme blijkt bovendien geen garante te zijn voor een duidelijke visie of goede politeke leiders. Het digitale landschap verandert in rap tempo, mede door de komst van Web 2.0. Twiter en andere sociale media spelen hierbij een belangrijke rol. Autoritaire overheden in China en Turkije doen er alles aan om daarbij zelf te bepalen wat de eigen burgers online mogen zien. Toch is er meer nodig dan censuur om een echte revolute te veroorzaken zoals bij de Arabische Lente. De maatschappij moet in eerste instante behoefe hebben aan een radicale verandering door grootschalige ontevredenheid of aanhoudende economische malaise. Twiter kan een onmisbaar hulpmiddel zijn voor actevoerders en journalisten ter plaatse. Het nieuwe medium brengt de media op dat moment in een stroomversnelling, omdat informate sneller en breder wordt gedeeld. Traditonele media hebben vervolgens nog steeds de taak om deze feiten te duiden. Twiter is een belangrijk medium geworden, maar kan het niet alleen. Alden Susa, September 2014.
37
Bronnenopgave Literatuur Blanken, H. & Deuze, M. (2007). Pop Up: De botsing tussen oude en nieuwe media (4e druk). Amsterdam: Atlas. Carvin, A. (2012). Distant witness: Social media, the Arab spring and a journalism revoluton. New York: CUNY Journalism Press. Cock, J. de. (2011). Arabische lente: Een reis tussen revolute en fatwa. Antwerpen: De Bezige Bij. Cohen, J. & Schmidt, E. (2013). De digitale lente: De nieuwe wereld van het netwerktjdperk. Vertaald uit het Engels door Snijders, M. Amsterdam: Business Contact. Dasselaar, A. (2012). Social media survival: overlevingsgids voor journalisten [Online publicate]. Gedownload op 26 maart 2014, van htp://www.persinnovate.nl/viewatachment/14552 Kiekebosch, H. & Zeijl, W. (2013). Journalistek van nu: Maatschappijgericht en multmediaal. Bussum: Coutnho. Lambrecht, J. (2011). De Arabische revolute: Van het ofer van Bouazizi tot de val van Kadhaf. Leuven: Van Halewyck. Leeuw, N. de. (2012). Jouw nieuws wereldnieuws. Nijkerk: Koninklijke Drukkerij Callenbach. Ravallion, M. (1992). Poverty freak: A Guide to Concepts and Methods. Washington: Living Standards Measurement Papers, The World Bank. Sachs, J. D. (2005 ). The End of Poverty. New York: Penguin Press.
38
Internet Agence France-Presse. (2008, 18 mei). China: More than 4.8 million homeless in Sichuan quake: ofcial. Geraadpleegd op 10 april 2014, van htp://reliefweb.int/report/china/china-more-48-million-homeless-sichuan-quake-ofcial Al Arabia News. (2014, 5 april). Turkey keeps YouTube ban afer court backtrack. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://english.alarabiya.net/en/media/2014/04/05/Turkey-s-keeps-YouTube-ban-afer-courtbacktrack-.html Al Arabia News. (2014, 7 april). Horror movie image used in Syria’s Kessab war ‘hoax’. Geraadpleegd op 8 april 2014, van htp://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2014/04/07/Horror-movie-image-used-inSyria-s-Kessab-war-hoax-.html Albayrak, A. (2011, 5 augustus). Turkey Dials Back Plan to Expand Censorship. Geraadpleegd op 15 april 2014, van htp://online.wsj.com/news/artcles/SB10001424053111903885604576490253692671470 Alexa. (z.d.). The top 500 sites on the web. Geraadpleegd op 3 april 2014, van htp://www.alexa.com/topsites Algemeen Dagblad. (2013, 16 oktober). Nederland kent 1 miljoen acteve Twiter-accounts. Geraadpleegd op 4 april 2014, van htp://www.ad.nl/ad/nl/5595/Digitaal/artcle/detail/3528271/2013/10/16/Nederland-kent-1miljoen-acteve-twiter-accounts.dhtml Amnesty Internatonal. (2008, 28 maart). What is internet censorship?. Geraadpleegd op 22 april 2014, van htp://www.amnesty.org.au/china/comments/10926/
39
Anderson, N. (2010, 26 maart). 280,000 pro-China astroturfers are running amok online. Geraadpleegd op 22 april 2014, van htp://arstechnica.com/tech-policy/2010/03/280000-pro-china-astroturfers-are-running-amokonline/ Ant, M. (2012, juni). Behind the great frewall of China [Video bestand]. Geraadpleegd op 18 april 2014, van htp://www.ted.com/talks/michael_ant_behind_the_great_frewall_of_china Arsu, S. (2011, 15 mei). Internet Filters Set Of Protests Around Turkey. Geraadpleegd op 15 april 2014, van htp://www.nytmes.com/2011/05/16/world/europe/16turkey.html?_r=0 Baradei, M. el. (@ElBaradei). (2011, 16 december). Even if sit-in illegal, use of brutal force not the answer & should be condemned. Gross mismanagement & trampling of human rights contnues [Tweet]. Geraadpleegd op 28 april 2014, van htps://twiter.com/ElBaradei/statuses/147664244425502720 Barnet, E. (2009, 8 juli). Twiter launches verifcaton service to protect celebrites. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.telegraph.co.uk/technology/twiter/5475445/Twiter-launches-verifcaton-service-toprotect-celebrites.html BBC News. (2013, 22 augustus). Profle: Hosni Mubarak. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.bbc.com/news/world-middle-east-12301713 BBC News. (2014, 14 maart). Sina Weibo: 'China's Twiter' to list in the US. Geraadpleegd op 14 mei 2014, van htp://www.bbc.com/news/business-26588397 BBC News. (2010, 30 oktober). Turkey lifs two-year ban on YouTube. Geraadpleegd op 15 april 2014, van htp://www.bbc.com/news/technology-11659816 40
Beaumont, C. (2009, 25 februari). Amsterdam plane crash: Twiter, social media, and the anatomy of a disaster. Geraadpleegd op 11 april, van htp://www.telegraph.co.uk/technology/twiter/4806238/Amsterdam-plane-crash-Twiter-socialmedia-and-the-anatomy-of-a-disaster.html Beiser, E. (2013, 18 december). Second worst year on record for jailed journalists. Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://cpj.org/reports/2013/12/second-worst-year-on-record-for-jailed-journalists.php Ben Mhenni, L. (2014, 22 januari). Opinion: Tunisia's leaders have failed the Dignity Revoluton. Geraadpleegd op 2 mei 2014, van htp://editon.cnn.com/2014/01/22/business/davos-tunisia-dignity-revoluton-ben-mhenni/ Bloom, D. (2014, 17 april). Chinese blogger jailed for three years for rumour mongering in bid 'to turn himself into internet star'. Geraadpleegd op 23 april 2014, van htp://www.dailymail.co.uk/news/artcle-2606913/Chinese-blogger-jailed-three-YEARS-rumourmongeringauthorites-claim-slandered-government-celebrites-turn-internet-star.html Bogaerts, G. J. (2011, 27 januari). Het mobiel is machtger dan het zwaard. Geraadpleegd op 30 april 2014, van htp://www.volkskrant.nl/vk/nl/6189/Geert-JanBogaerts/artcle/detail/2448327/2011/01/27/Hetmobiel-is-machtger-dan-het-zwaard.dhtml Branigan, T. (2009, 2 juni). China blocks Twiter, Flickr and Hotmail ahead of Tiananmen anniversary. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.theguardian.com/technology/2009/jun/02/twiter-china Cain-Miller, C. (2010, 30 oktober). Why Twiter's C.E.O. demoted himself. Geraadpleegd op 29 maart 2014, van htp://www.nytmes.com/2010/10/31/technology/31ev.html?_r=2&
41
Carlson, N. (2011, 13 april). The real history of Twiter. Geraadpleegd op 28 maart 2014, van htp://www.businessinsider.com/how-twiter-was-founded-2011-4?op=1 Carvin, A. (@acarvin). (2010, 28 december). Following protests in Tunisia via #sidibouzid hashtag. Wonder what the chances of all of this leading to a "jasmine revoluton." Don't know [Tweet]. Geraadpleegd op 2 mei 2014, van htps://twiter.com/acarvin/status/19926141645103104 Chatield, T. (2011, 9 januari). The Net Delusion: How Not to Liberate the World by Evgeny Morozov – review. Geraadpleegd op 3 mei 2014, van htp://www.theguardian.com/books/2011/jan/09/net-delusion-morozov-review Chiu, C., Ip, C., & Silverman, A. (2012, april). Understanding social media in China. Geraadpleegd op 3 mei 2014, van htp://www.mckinsey.com/insights/marketng_sales/understanding_social_media_in_china Chrisafs, A. (2011, 25 mei). Tunisian dissident blogger quits ministerial post. Geraadpleegd op 2 mei 2014, van htp://www.theguardian.com/world/2011/may/25/tunisian-dissident-blogger-minister-quits Couture, R. (2005). Inner depravity: Vol 1 [Video bestand]. Geraadpleegd op 8 april 2014, van htps://www.youtube.com/watch?v=of4SwKbfjw&bpctr=1399931501 Couwenbergh, H. (2013, 11 december). Nieuwe Twiterstatsteken voor Nederland. Geraadpleegd op 4 april 2014, van htp://twitermania.nl/2013/12/nieuwe-twiterstatsteken-voor-nederland-infographic/ Couwenbergh, H. (2013, 3 december). Overzichtskaart van grootste sociale netwerken. Geraadpleegd op 4 april 2014, van htp://twitermania.nl/2013/12/overzichtskaart-van-grootste-sociale-netwerken/
42
CNN. (2009, 26 februari). Twiter frst to publish dramatc crash picture. Geraadpleegd op 11 april 2014, van htp://editon.cnn.com/2009/WORLD/europe/02/25/twiter.amsterdam.plane.crash/index.html? eref=rss_tech Cohen, Z. C. (2013, juni). Media Use in the Middle East. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://www.scribd.com/doc/148607775/Media-Use-in-the-Middle-East Cresci, E. (2014, 21 maart). How to get around Turkey's Twiter ban. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.theguardian.com/world/2014/mar/21/how-to-get-around-turkeys-twiter-ban Daily News Egypt. (2014, 22 maart). Furious reacton, politcal split afer Turkey bans Twiter. Geraadpleegd op 21 april, van htp://www.dailynewsegypt.com/2014/03/22/furious-reacton-politcal-split-turkey-bans-twiter/ Dombey, D. (2014, 23 maart). Erdogan defant over Twiter ban branded illegal by president. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.f.com/intl/cms/s/0/04a41538-b28b-11e3-8038-00144feabdc0.html#axzz31nZ1lPt2 Doornbos, H. (2014, 17 januari). Saudi photographer tells me: This is not Syria, its not a grave and the boys parents are not dead. Geraadpleegd op 7 april 2014, van htp://haralddoornbos.wordpress.com/2014/01/17/saudi-photographer-telle-me-this-is-not-syriaits-not-a-grave-and-the-boys-parents-are-not-dead/ Duintjer-Tebbens, M. (2011, 27 januari). Portret jonge demonstranten Egypte [Video bestand] [TVuitzending]. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.eenvandaag.nl/buitenland/arabischelente/37130/portret_jonge_demonstranten_egy pte
43
Duivestein, S. (2012, 15 maart). Op Twiter is de leugen vaak sneller dan de waarheid. Geraadpleegd op 7 april, van htp://www.frankwatching.com/archive/2012/03/15/op-twiter-is-de-leugen-vaak-sneller-dan-dewaarheid/ Economist, The. (2014, 19 april). It's Erdogan v judges, again. Geraadpleegd op 19 april 2014, van htp://www.economist.com/news/europe/21601042-prime-minister-lashes-out-his-opponentserdogan-v-judges-again European Travel Commission. (z.d.). Internet usage. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://etc-digital.org/digital-trends/connectvity/internet-usage/regional-overview/middle-east/ Fick, M. (2014, 29 januari). Insight: Mubarak-era networks return for new military man in Egypt. Geraadpleegd op 5 mei 2014, van htp://www.reuters.com/artcle/2014/01/29/us-egypt-patronage-insightidUSBREA0S0CT20140129 Finkel, A. (@FinkelAndrew). (2014, 20 maart). Waking up to no Twiter in Turkey feels like waking up to a coup. The modern equivalent of occupying the radio statons [Tweet]. Geraadpleegd op 21 april 2014, van htps://twiter.com/FinkelAndrew/status/446884049404321792 Fraser, S & Qena, N. (2013, 2 juni). Erdogan rejects 'dictator' claims. Geraadpleegd op 16 april 2014, van htp://www.businessweek.com/ap/2013-06-02/protest-subsides-at-istanbul-square Freedom House. (2014, 2 februari). Turkish journalists describe the pressures they face. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htps://www.youtube.com/watch?v=jTJIFk3Q4P4 Ghonim, W. (2011, maart). Inside the Egyptan revoluton [Video bestand]. Geraadpleegd op 30 april 2014, van htp://www.ted.com/talks/wael_ghonim_inside_the_egyptan_revoluton#t-249940
44
Gladwell, M. (2011, 2 februari). Does Egypt need Twiter?. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.newyorker.com/online/blogs/comment/2011/02/does-egypt-need-twiter.html Gladwell, M. (2010, 4 oktober). Small change. Why the revoluton will not be tweeted. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.newyorker.com/reportng/2010/10/04/101004fa_fact_gladwell?currentPage=all Goldstein, S. (2014, 17 februari). Refugee named Marwan, 4, found wandering the desert alone while feeing civil war in Syria. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.nydailynews.com/news/world/refugee-marwan-4-found-desert-feeing-war-syriaartcle-1.1617606 Graham, P. (2005, november). Web 2.0. Geraadpleegd op 18 april 2014, van htp://www.paulgraham.com/web20.html Han, P. (2010, 8 juni). Full text: the internet in China. Geraadpleegd op 23 april 2014, van htp://english.gov.cn/2010-06/08/content_1622956_4.htm Hands, J. (2011, 24 maart). Digital actvism and the ant-cuts agenda. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://www.opendemocracy.net/ourkingdom/joss-hands/digital-actvism-and-ant-cuts-agenda Harvey, D. (2014, maart). The strangeness of scale on Twiter [Video bestand]. Geraadpleegd op 27 maart 2014, van htp://www.ted.com/talks/del_harvey_the_strangeness_of_scale_at_twiter Heck, W. (2014, 29 maart). Drie redenen om Wilders wél en drie om hem niet te vervolgen. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.nrc.nl/next/van/2014/maart/29/drie-redenen-om-wilders-wel-en-drie-om-hem-niet1359779
45
Heesakkers, G. (2014, 28 maart). Hoe nieuws zich verspreidt: Wilders en minder Marokkanen. Geraadpleegd op 11 april 2014, van htp://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Tech-Media/artcle/detail/3624364/2014/03/28/Hoenieuws-zich-verspreidt-Wilders-en-minder-Marokkanen.dhtml Hille, K. (2012, 25 april). China fnds it can't arrest rumours on social media. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.theglobeandmail.com/technology/digital-culture/social-web/china-fnds-it-cantarrest-rumours-on-social-media/artcle4102648/ Jacobs, A & Wong, E. (2009, 7 mei). China Reports Student Toll for Quake. Geraadpleegd op 10 april 2014, van htp://www.nytmes.com/2009/05/08/world/asia/08china.html?_r=0 James, R. (2009, 18 maart). Chinese Internet Censorship. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://content.tme.com/tme/world/artcle/0,8599,1885961,00.html Kampen, A. van. (2014, 21 maart). Turkse premier Erdogan blokkeert Twiter - president tegen blokkering. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.nrc.nl/nieuws/2014/03/21/turkse-premier-erdogan-blokkeert-twiter/ Kerr, D. (2014, 2 april). Turkish court deems country's Twiter ban unconsttutonal. Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://www.cnet.com/news/court-deems-turkeys-twiter-ban-unconsttutonal/ Kester, S. (2014, 8 april). Foto's van vermeende slachtng Syrië komen uit horrorflm. Geraadpleegd op 8 april 2014, van htp://www.volkskrant.nl/vk/nl/13828/BurgeroorlogSyrie/artcle/detail/3631435/2014/04/08/Fot o-s-van-vermeende-slachtng-Syrie-komen-uit-horrorflm.dhtml Kiezebrink, R. (2011, 8 maart). Revolutonaire taal. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htps://onzetaal.nl/revolutonaire-taal
46
Kingsley, P. (2013, 16 mei). Egypt 'sufering worst economic crisis since 1930s'. Geraadpleegd op 28 april 2014, van htp://www.theguardian.com/world/2013/may/16/egypt-worst-economic-crisis-1930s Knapen, B. (2011, 18 mei). Van Vollenhoven Lezing door de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen. Geraadpleegd op 17 mei 2014, van htp://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicates/toespraken/2011/05/18/vanvollenhoven-lezing-door-de-staatssecretaris-van-buitenlandse-zaken-ben-knapen-op-18-mei2011-te-leiden.html Kravets, D. (2011, 27 januari). What's fueling mideast protests? It's more than Twiter. Geraadpleegd op 28 april 2014, van htp://www.wired.com/2011/01/social-media-oppression/ MacKenzie, C. (2011, 19 december). Soldiers baton-charge Egyptan protesters in Tahrir Square afer eight die and 300 are wounded in new clashes. Geraadpleegd op 28 april 2014, van htp://www.dailymail.co.uk/news/artcle-2075097/Egypt-protests-8-die-300-wounded-newclashes-Tahrir-Square.html Mah, P. (2012, 3 april). Number of China's Internet users passes 500M. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.techrepublic.com/blog/asian-technology/number-of-chinas-internet-users-passes500m/ McCarthy, C. (2009, 19 oktober). Twiter hits 5 billion tweets. Geraadpleegd op 29 maart 2014, van htp://www.cnet.com/news/twiter-hits-5-billion-tweets/ McDonald, M. (2012, 13 maart). Watch Your Language! (In China, They Really Do). Geraadpleegd op 22 april 2014, van htp://rendezvous.blogs.nytmes.com/2012/03/13/watch-your-language-and-in-china-they-do/ _php=true&_type=blogs&_r=0
47
McElroy, D. (2014, 25 februari). Erdogan cries foul over money tapes leak implicatng son. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/10659867/Erdogan-cries-foul-overmoney-tapes-leak-implicatng-son.html McGee, M. (2013, 29 oktober). Google+ Hits 300 Million Actve Monthly “In-Stream” Users, 540 Million Across Google. Geraadpleegd op 4 april 2014, van htp://marketngland.com/google-hits-300-million-actve-monthly-in-stream-users-540-millionacross-google-63354 McMillan, R. (2011, 31 januari). Egypt goes dark as last internet company pulls the plug. Geraadpleegd op 28 april 2014, van htp://www.computerworld.com/s/artcle/9207418/Egypt_goes_dark_as_last_Internet_company _pulls_the_plug Meerman, M. (2011, 31 augustus). Evgeny Morozov: het einde van de internet-utopie [Video bestand] [TV-uitzending]. Geraadpleegd op 2 mei 2014, van htp://tegenlicht.vpro.nl/afeveringen/2011-2012/evgenymorozov.html Moore, M. (2012, 16 maart). China moves to control Sina Weibo social network with real names. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.telegraph.co.uk/technology/news/9147767/China-moves-to-control-Sina-Weibosocial-network.html Morozov, E. (2009, juli) How the Net aids dictatorships [Video bestand]. Geraadpleegd op 5 mei, van htp://www.ted.com/talks/evgeny_morozov_is_the_internet_what_orwell_feared Nederlands Media Nieuws. (2013, 3 december). DeMedia100, 2014. Geraadpleegd op 5 april 2014, van htp://www.nederlandsmedianieuws.nl/Media-Nieuws/demedia100-2014-john-de-mol-mathijsvan-nieuwkerk-en-alexander-kloepping-meest-invloedrijk-in-de-nederlandse-media.html
48
Nolan, M. (2012, november). How to separate fact and fcton online [Video bestand]. Geraadpleegd op 27 maart 2014, van htps://www.ted.com/talks/markham_nolan_how_to_separate_fact_and_fcton_online NOS. (2013, 11 september). China pakt 'roddelbloggers' aan. Geraadpleegd op 23 april 2014, van htp://nos.nl/artkel/549993-china-pakt-roddelbloggers-aan.html NOS. (2009, 22 november). Twiteren woord van het jaar 2009. Geraadpleegd op 27 maart 2014, van htp://nos.nl/artkel/98937-twiteren-woord-van-het-jaar-2009.html NOS op 3. (2014, 20 maart). "We gaan Twiter wegvagen". Geraadpleegd op 14 april 2014, van htp://nos.nl/op3/artkel/626021-we-gaan-twiter-wegvagen.html Olson, P. (2011, 28 januari). Egypt Goes Dark, Cuts Of Internet And Mobile Networks. Geraadpleegd op 27 april 2014, van htp://www.forbes.com/sites/parmyolson/2011/01/28/egypt-goes-dark/ Opgenhafen, M. (2013, 21 januari). Weet iemand eigenlijk nog hoe het zit met foto’s op sociale media?. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.denieuwereporter.nl/2013/01/weet-iemand-eigenlijk-nog-hoe-het-zit-met-fotos-opsociale-media/ O'Reillly, T. (2005, 30 september). What Is Web 2.0, Design Paterns and Business Models for the Next Generaton of Sofware. Geraadpleegd op 18 april 2014, van htp://oreilly.com/web2/archive/what-is-web-20.html Pamuk, H. & Afanasieva, D. (2014, 7 februari). Turkish paper says journalist expelled for critcizing Erdogan. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.reuters.com/artcle/2014/02/07/us-turkey-media-idUSBREA1614520140207
49
Panisson, A. (2011, 15 februari). The Egyptan Revoluton on Twiter. Geraadpleegd op 2 april 2014, van htps://gephi.org/2011/the-egyptan-revoluton-on-twiter/ Papic, M & Noonan, S. (2011, 3 februari). Social Media Alone Do Not Instgate Revolutons. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://www.pbs.org/mediashif/2011/02/social-media-alone-do-not-instgate-revolutons034 Paul, I. (2009, 20 november). Twiter Geotagging: What You Need to Know. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.pcworld.com/artcle/182729/twiter_geotagging_what_you_need_to_know.html Pfeifer, E. (2012, 10 maart). The 295 words and phrases blocked by Chinese Web censors. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htps://ph.news.yahoo.com/blogs/sideshow/295-words-phrases-blocked-chinese-censors210534146.html Posthumus, N. (2013, 17 november). 25 jaar internet in Nederland - een kweste van goed ‘netwerken’. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://www.nrc.nl/nieuws/2013/11/17/25-jaar-internet-in-nederland-een-kweste-van-goednetwerken/ Qiang, X. (2008, 24 november). How China’s Internet Police Control Speech on the Internet. Geraadpleegd op 21 april 2014, van htp://www.rfa.org/english/commentaries/china_internet-11242008134108.html Rashed, A. al. (2014, 22 maart). It’s Erdogan vs. Twiter. Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://english.alarabiya.net/en/views/news/middle-east/2014/03/22/It-s-Erdogan-vs-Twiter.html Redorbit. (2013, 30 november). Chinese Ofcials Claim Strict Regulatons Have Made The Internet ‘Clean’. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.redorbit.com/news/technology/1113016278/china-great-frewall-successful-113013/
50
Reinders, M. (2006, 17 augustus). Journalisteke fraude en de rol van het publiek. Geraadpleegd op 14 mei 2014, van htp://www.denieuwereporter.nl/2006/08/journalisteke-fraude-en-de-rol-van-het-publiek/ Reporters Without Borders. (2014, 21 maart). Blocking of Twiter – “worthy of the most repressive regimes”. Geraadpleegd op 16 april 2014, van htps://en.rsf.org/turquie-blocking-of-twiter-worthy-of-the-21-03-2014,46030.html Reporters Without Borders. (2011, 2 december). New Internet fltering system condemned as backdoor censorship. Geraadpleegd op 15 april 2014, van htp://en.rsf.org/turquie-new-internet-fltering-system-02-12-2011,41498.html Reporters Without Borders. (2014, 31 januari). World press freedom index 2014. Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://rsf.org/index2014/data/index2014_en.pdf Reuters. (2012, 5 september). Costa Rica Earthquake. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://live.reuters.com/Event/Costa_Rica_Earthquake RTL Nieuws. (2010, 19 mei). Bangkok: Nederlandse journalist gewond. Geraadpleegd op 11 april 2014, van htp://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/bangkok-nederlandse-journalist-gewond Russia Today. (2013, 5 juni). Dozens arrested in Turkey over protest tweets, accused of 'incitng hatred'. Geraadpleegd op 16 april 2014, van htp://rt.com/news/turkey-arrests-twiter-actvists-258/ Salem, M. (2012, 18 juli). Chapter’s end!. Geraadpleegd op 30 april 2014, van htp://www.sandmonkey.org/2012/06/18/chapters-end/ Salem, M. (2012, 30 maart). For the light to come back. Geraadpleegd op 30 april 2014, van htp://www.sandmonkey.org/2012/03/30/for-the-light-to-come-back/
51
Samt, F. (2013, 19 november). New telecommunicaton law raises spying concerns. Geraadpleegd op 5 mei, van htp://www.tunisia-live.net/2013/11/19/new-telecom-agency-raises-spying-concerns/ Sengupta, K. (2011, 21 januari). Tunisia: 'I have lost my son, but I am proud of what he did'. Geraadpleegd op 1 mei 2014, van htp://www.independent.co.uk/news/world/africa/tunisia-i-have-lost-my-son-but-i-am-proud-ofwhat-he-did-2190331.html Shane, S. (2011, 29 januari). Spotlight Again Falls on Web Tools and Change. Geraadpleegd op 5 mei 2014, van htp://www.nytmes.com/2011/01/30/weekinreview/30shane.html?hp&_r=0 Sherwood, H. & Malik, S. (2014, 18 februari). Image of Syrian boy in desert triggers sympathy – and then a backlash. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.theguardian.com/world/2014/feb/18/image-syrian-boy-desert-un-refugees-tweet Shirky, C. (2009, juni). How social media can make history [Video bestand]. Geraadpleegd op 1 april 2014, van htps://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cellphones_twiter_face-of_can_make_history Siegel, L. (2011, 4 februari). Twiter Can’t Save You. Geraadpleegd op 5 mei 2014, van htp://www.nytmes.com/2011/02/06/books/review/Siegel-t.html?pagewanted=all&_r=2& Silverman, C. (2012, 7 maart). Visualized: Incorrect informaton travels farther, faster on Twiter than correctons. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.poynter.org/latest-news/regret-the-error/165654/visualized-incorrect-informatontravels-farther-faster-on-twiter-than-correctons/ Singh, U. (2011, 31 januari). Some weekend work that will (hopefully) enable more Egyptans to be heard. Geraadpleegd op 27 april 2014, van htp://googleblog.blogspot.nl/2011/01/some-weekend-work-that-will-hopefully.html
52
Smith, C. (2013, 28 juli). By the numbers: Russian social media stats. Geraadpleegd op 14 mei 2014, van htp://expandedramblings.com/index.php/russian-social-media-stats-yandexvkontakte/#.U3SeUC9N9PY Smith, L. (2014, 17 februari). Four-year-old boy pictured alone in desert afer feeing Syria for Jordan. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.mirror.co.uk/news/world-news/syria-four-year-old-boy-pictured-alone-3156232 Snijders, M. (2014, 11 april). Chinese roddelverdachte voor de rechter. Geraadpleegd op 23 april 2014, van htp://nos.nl/op3/artkel/634707-chinese-roddelverdachte-voor-de-rechter.html Söylemez, A. (2012, 23 januari). "Journalists are in Prison Because of their Writngs". Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://www.bianet.org/english/freedom-of-expression/135635-journalists-are-in-prison-becauseof-theirwritngs Steber, Z. (2014, 30 januari). Syria: Young Boy Sleeping Between His Parents Graves is Not Real. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.theepochtmes.com/n3/461244-syria-young-boy-sleeping-between-his-parentsgraves-is-not-real/?photo=2 Suter, J. D. (2011, 22 februari). When the internet actually helps dictators. Geraadpleegd op 30 april 2014, van htp://editon.cnn.com/2011/TECH/web/02/22/authoritarian.internet.morozov/ Tatlow, D. K. (2013, 15 november). Chinese Youth Sues Over Alleged Police Torture. Geraadpleegd op 23 april 2014, van htp://sinosphere.blogs.nytmes.com/2013/11/15/chinese-youth-sues-over-alleged-policetorture/_php=true&_type=blogs&_r=0
53
Tatersall, N. & Coskun, O. (2014, 21 maart). Furious reacton, politcal split afer Turkey bans Twiter. Geraadpleegd op 17 april 2014, van htp://www.reuters.com/artcle/2014/03/21/us-turkey-electon-idUSBREA2K0NK20140321 Telegraaf, De. (2014, 17 februari). Vluchtelingenorganisate vindt kleuter (4) in Syrische woestjn. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.telegraaf.nl/buitenland/22307274/__Kleuter__4__alleen_in_woestjn__.html Teunis, H. S. (2014, 18 februari). Marwan (4) stak Syrische woestjn niet in zijn eentje over. Geraadpleegd op 8 april 2014, van htp://www.bnr.nl/nieuws/syrie/217038-1402/marwan-4-stak-syrische-woestjn-niet-in-zijneentje-over Time Magazine. (z.d.). The Middle-East in revolt. Geraadpleegd op 27 april 2014, van htp://content.tme.com/tme/specials/packages/artcle/0,28804,2045328_2045333_2045489,00. html Tobin, J. S. (2014, 21 maart). Twiter and Turkey’s Slide Into Dictatorship. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://www.commentarymagazine.com/2014/03/21/twiter-and-turkeys-slide-into-dictatorshiperdogan/ Twiter Investor Relatons. (@TwiterIR). (2014, 5 februari). Twiter Reach: Q4’13 avg Monthly Actve Users 241 million, up 30% y/y [Tweet]. Geraadpleegd op 3 april 2014, van htps://twiter.com/TwiterIR/status/431175668122935297/photo/1 United States Geological Survey. (2014, januari). Earthquakes with 50,000 or More Deaths. Geraadpleegd op 10 april 2014, van htp://earthquake.usgs.gov/earthquakes/world/most_destructve.php Vefer, J. (2009, 17 oktober). Trending Topics on Twiter - What Do They Mean?. Geraadpleegd op 14 mei 2014, van htp://technorat.com/social-media/artcle/trending-topics-on-twiter-what-do/ 54
Verkade, T. (2009, 26 februari). Tweet: ‘There is a crash!’. Geraadpleegd op 11 april 2014, van htp://www.nrcnext.nl/bibliotheek/page/8/ Verlaan, D. (2012, 2 februari). Zo omzeil je de Pirate Bay-blokkade. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.bright.nl/zo-omzeil-je-de-pirate-bay-blokkade Villamedia. (2014, 3 mei). Turkse aandacht voor posteracte Edogan. Geraadpleegd op 16 mei '14, van htp://www.villamedia.nl/nieuws/bericht/turkse-aandacht-voor-posteracte-edogan/ Volkskrant. (2011, 2 februari). Twiter stopt geen kogels. Geraadpleegd op 29 april 2014, van htp://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/artcle/detail/1830546/2011/02/02/Twiterstopt-geen-kogels.dhtml Vossers, A. (2014, 20 maart). Marokkaanse Nederlanders roepen op tot aangife Wilders. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.elsevier.nl/Nederland/nieuws/2014/3/Marokkaanse-Nederlanders-roepen-op-totaangife-tegen-Wilders-1485948W/ Wallet, M. (2011, 1 februari). Kan Twiter regimes verjagen?. Geraadpleegd op 27 april 2014, van htp://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/kan_twiter_regimes_verjagen_1_531464 Wanrooij, D. (2011, 2 februari). Roodgloeiend. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.groene.nl/artkel/roodgloeiend Whitney, L. (2014, 8 april). Turkey’s prime minister wants Twiter ban reinstated. Geraadpleegd op 18 april 2014, van htp://www.cnet.com/news/turkeys-prime-minister-wants-twiter-ban-reinstated/ Wikipedia. (z.d.) List of websites blocked in China. Geraadpleegd op 16 mei 2014, van htp://en.wikipedia.org/wiki/List_of_websites_blocked_in_China
55
Willems, M. (2011, 6 maart). Nederlandse journalist onder vuur in Libië. Geraadpleegd op 11 april 2014, van htp://www.nrc.nl/nieuws/2011/03/06/nederlandse-journalist-onder-vuur-in-libie/ Williams, E. (@EV). (2011, 13 april). It's true that @Noah never got enough credit for his early role at Twiter. Also, he came up with the name, which was brilliant [Tweet]. Geraadpleegd op 1 april 2014, van htps://twiter.com/ev/status/58275072011542529 Williams, E. (2009, februari). The voices of Twiter users [Video bestand]. Geraadpleegd op 27 maart 2014, van htps://www.ted.com/talks/evan_williams_on_listening_to_twiter_users Zalewski, P. (2010, 4 november). Turkey's tatoo politcs. Geraadpleegd op 15 mei 2014, van htp://www.theatlantc.com/internatonal/archive/2010/11/turkeys-tatoo-politcs/66094/ Zantngh, P. (2011, 1 februari). Egypte is geen 'Twiterrevolute'. Geraadpleegd op 25 april 2014, van htp://www.nrcnext.nl/blog/2011/02/01/egypte-is-geen-twiterrevolute/ Zessen, J. van. (2013, 1 december). Meest invloedrijke personen in Nederlandse media twiteren nauwelijks. Geraadpleegd op 5 april 2014, van htp://twitermania.nl/2013/12/meest-invloedrijke-personen-nederlandse-media-twiterennauwelijks/ Zuckerman, E. (2007, 27 november). Michael Ant and the end of the golden age of blogs in China. Geraadpleegd op 22 april 2014, van htp://www.ethanzuckerman.com/blog/2007/11/27/michael-ant-and-the-end-of-the-golden-ageof-blogs-in-china/
56
