Jos Fransen lectoraat elearning

1

Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat eLearning Scenario: 2e deel afstudeerfase (2e semester): begeleiden uitvoering onderzoek en schrijven onderzoeksrapport (voorbeeldscenario/ blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier beschreven scenario zijn de onderwijskundige uitgangspunten uit de notitie ‘Toekomstgericht onderwijs in Hogeschool Inholland’ van Jos Fransen van het lectoraat eLearning. Leidend principe bij betekenisvol onderwijs is dat de student leert om te gaan met vraagstukken die er toe doen in het beroep en die vraagstukken moeten altijd het startpunt zijn van een leerproces. Een belangrijk uitgangspunt hierbinnen voor het vormgeven van onderwijs is het principe van ‘constructive alignment’: er moet een duidelijke relatie zijn tussen de doelen die men wil realiseren, de leeractiviteiten die dat tot stand moeten brengen en de toetsing waarin we willen vaststellen of die doelen ook zijn bereikt. Die juiste toetsvorm maakt het uitvoeren van de gewenste relevante leeractiviteiten onontkoombaar. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat we uitgaan van verschillende soorten leerprocessen. Het ‘type’ leerproces wordt verbonden aan het te bereiken leerdoel, waarna vervolgens gekeken kan worden op welke wijze dat leerproces het beste kan worden ondersteund in de leeromgeving. Onderscheiden worden 1. individuele zelfstudie, 2. leren in interactie en 3. samenwerkend leren. Een laatste uitgangspunt is dat, nadat gekozen is voor het type leerproces dat zo goed mogelijk aansluit bij de leerdoelen, gekeken wordt op welke wijze ICT dit leerproces kan ondersteunen.

Situatieschets: Context Hierbij een voorbeeld van een herontwerp van een leerpraktijk waarbij een docent studenten begeleidt bij het uitvoeren van en rapporteren over hun onderzoek. Doelstelling: uitvoeren van en rapporteren over een onderzoek op voldoende niveau aan de hand van de vastgestelde beoordelingscriteria thesis. Studenten werden na het goedkeuren van hun onderzoeksplan individueel begeleid. De ‘leerpraktijk’ moet opnieuw vormgegeven worden en de mogelijkheden van ondersteuning hiervan door ICT moeten worden benut. Wat is het probleem? Er is ‘onvrede’ over de oude leerpraktijk ‘begeleiden onderzoek bij uitvoering en schrijven onderzoeksrapportage’ in het tweede semester van het laatste jaar:  

  

De leeropbrengst is volgens management en docenten ‘te gering’: de afstudeerrapporten van de studenten hebben vaak te weinig kwaliteit; Er is twijfel over de effectiviteit van het huidige, individuele traject en (door het individuele traject) de grote kans op uitloop; hiermee verband houdeend twijfel over haalbaarheid huidige bekostiging; Er wordt vaak bij veel studenten dezelfde feedback gegeven; Soms lijkt het erop dat gerichte instructie meer op zijn plaats is; Studenten vragen niet gericht om feedback; vaak lijkt het erop dat ze volgende versie zonder aanduiding wat ze met de feedback gedaan hebben, ‘gewoon’ weer aan de docent opsturen met de vraag: Wat vindt u ervan?

Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning

   

Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s

De ervaringen elders opgedaan met afstudeerkringen maakt nieuwsgierig naar de mogelijkheden; ICT wordt niet ingezet ter ondersteuning leerproces; Docenten zien wel dat ICT mogelijkheden heeft, maar zien zelf geen kans ICT toe te passen in hun colleges; Blackboard wordt wel ingezet, maar alleen voor opslag van materialen (in generieke map binnen de opleiding): moduleboek + artikelen.

Wens nieuwe situatie:   

Leeropbrengsten verhogen door verbeterde begeleiding; Zo mogelijk inzet van ICT; hiermee aansluiten bij inzet ICT binnen bedrijven waar studenten gaan werken; Aantrekkelijker, interactiever en efficiënter onderwijs (de 3 g’s: genot, gemak, gewin).

Eisen nieuwe situatie:    

  

Studieonderdeel moet door alle collega’s op de locaties kunnen worden uitgevoerd; Dus ook collega’s die geen ervaring hebben met inzet ICT binnen leerprocessen; In de tijd (modulevergoeding) die daarvoor staat (geen extra middelen beschikbaar); Omdat niet iedereen in staat is (en tijd heeft) zijn eigen elektronische leeromgeving in te richten, moet dat centraal gebeuren: een ‘moeder couse’ moet centraal beschikbaar zijn (en worden bewaard), tevens jaarlijks bijgesteld. Het herontwerp moet voor individuele docenten de mogelijk behouden het ontwerp (binnen grenzen van centrale afspraken) zonder veel moeite aan te passen aan eigen situatie. Het leerproces van de student moet centraal staan. Als het mogelijk is, wordt dezelfde elektronische leeromgeving gebruikt als in fase 1 (semester 1: schrijven onderzoeksplan)

Ervaringen docenten met oude leerpraktijk in de afgelopen jaren -

Het schrijven van een ‘scriptie’ is voor studenten een gecompliceerde opgave; Het begeleiden ervan door docenten ook; Alle docenten doet het op zijn eigen manier, en dat gebeurt niet altijd efficiënt en effectief, en er wordt niet genoeg geleerd van anderen; De studenten maken ieder jaar dezelfde fouten.

De context De leerdoelen in dit voorbeeld zijn: het uitvoeren van onderzoek en het rapporteren erover op voldoende (HBO)niveau. Het aantal contacturen ligt niet vast en verschilt sterk per collega en per student. De bekostiging ligt wel vast. Veel docenten merken dat ze veel meer tijd dan beschikbaar nodig hebben; De uiteindelijke toets in deze leerpraktijk is het schrijven van het onderzoekrapport. Die toets alleen stuurt echter onvoldoende de procesgang met alle gewenste leeractiviteiten en daarmee de kwaliteit van het leerproces. 2



Opzet leerpraktijk Kenmerk van de nieuwe leerpraktijk is dat er on line wordt gewerkt door studenten tussen de F2F bijeenkomsten (afstudeerkringen) in en dat in de F2F bijeenkomst voortgang en zaken m.b.t. onderzoek besproken kunnen worden. Ingerichte elektronische leeromgeving Blackboard/ Moodle Afhankelijk van de beschikbare omgeving wordt door het ontwerpgroepje één course aangemaakt en daarna gekopieerd, zodat iedere groep/docent zijn eigen elektronische leeromgeving heeft: -

-

Er is een rubriek ‘FAQ’, veelgestelde vragen, met daarin opgenomen de vragen die ieder jaar weer problemen opleveren, en de antwoorden en een verwijzing naar bronnen en voorbeelden. Er zijn twee ‘beoordeelde en geannoteerde’ voorbeelden van onderzoeksrapporten beschikbaar op de elektronische leeromgeving. Er is een vragenforum ingericht, waarin studenten vragen kunnen plaatsen: als een medestudenten het antwoord weet, geef hij dat direct aan door dit te plaatsen. Er is een uitwisselforum beschikbaar waarop studenten elkaar feedback kunnen geven. In geval van nood kunnen alle materialen waaronder weblectures van alle deelaspecten gebruikt worden. Ook is een aparte map aangemaakt met relevante bronnen: links naar websites, ppt presentaties, on line deelcourses, on line courses ‘schrijven’; Er zijn forums voor het geven van feedback; etc.

Betekenisvolle interacties Naar aanleiding van het bespreken van de vraag ‘Welke interacties zijn op welk moment betekenisvol, welke rol kan feedback hierbij spelen hoe kunnen deze interacties en feedbackactiviteiten worden ondersteund door ICT? ‘ werd de opzet gemaakt die onderaan is opgenomen (opzet Jos Fransen t.b.v. MEM 2013). Adviezen op basis van eerdere, vergelijkbare leerpraktijken: -

-

Ondanks uitval van enkele colleges kan in alle groepen het gehele programma doorlopen worden. Omdat afgesproken was dat alle communicatie via Blackboard zou verlopen, werden de collega’s niet meer geconfronteerd met (één-op-één) mails van studenten. De vragen die studenten op BB (vragenforum) plaatsten, waren van dien aard, dat iedereen er iets aan had. In de helft van de gevallen gaven de medestudenten zelf al antwoord op de vragen, de overige werden door de docent beantwoord. Hoe meer collega’s ICT gingen inzetten, hoe belangrijker het bleek om op metaniveau af te stemmen om te voorkomen dat studenten in één periode moeten werken binnen 7 verschillende elektronische leeromgevingen of met 6 samenwerkend leren opdrachten.

3


-


Het gesprekje tijdens de afstudeerkringen over de producten van de studenten bleek zo waardevol dat besloten is ze steeds op MP3 op te nemen en te plaatsen in de elo zodat iedereen ze nog eens kan terugluisteren.

Kanttekening op onderstaande schema en ervaringen relatie scenario’s afstuderen 1e fase en 2e fase op basis van eerdere leerpraktijken: Bij het onderliggende scenario is een belangrijke kanttekening dat het is gebouwd op basis van de situatie dat men pas met afstudeerkringen aan het werk gaat als een student 'groen licht' heeft gekregen voor het onderzoeksplan. Sterk de voorkeur heeft een werkwijze waarbij met de kringen gestart wordt vanaf het moment dat een student een onderzoeksplan gaat ontwikkelen. De meerwaarde van groepsinstructie, samenwerken en peer-review is juist in die fase erg groot en in de fase van uitvoering van het onderzoek wordt hierop een vervolg gegeven. Op deze wijze wordt naar volle tevredenheid in de masteropleiding Leren & Innoveren gewerkt.

Ontwerp voorbeeld leerpraktijk

4

5

Voorstel inrichting afstudeertraject en procesgang van afstudeerkringen 2013 Wk 1

Fase en activiteit Concretisering weekplanning.

Doelen

Werkvorm

Uitwerking van onderzoeksstappen en nadere

Individuele studietaken

Verdieping theoretisch kader.

Activiteiten student

Activiteiten begeleider

Uitwerken van de weekplanning

Begeleider geeft feedback op de

van onderzoek en aanscherping

weekplanning en analyse van de

haalbaarheidsanalyse. Plaatsing

haalbaarheid in forum in Moodle.

van weekplanning en analyse in

Openstellen van de workshop in

forum in Moodle; deadline eind

Moodle ten behoeve van peer-

week 1.

review [eventueel invoeren van

Plaatsen theoretisch kader van het

richtingegevende vragen en/of

onderzoek in workshop in Moodle;

feedbackrichtlijnen].

deadline halverwege week 1.

Volgen van het proces van peer-

Feedback geven op het theoretisch

review en verzamelen van door

kader van tenminste twee andere

studenten geplaatste theoretisch

kringleden in workshop in Moodle;

kader ter voorbereiding op kring

deadline eind week 1.

in week 2.

Bespreking werkwijze binnen de

Voorbereiden van bijeenkomst

vanuit lectoraat in het kader van verdieping

afstudeerkring en de bespreking

en testen van voice-recorder.

van het theoretisch kader en uitwisselen van

van door studenten geplaatste

Openstellen speciale database in

relevante bronnen binnen jaargroep en/of de

theoretische kaders waarbij elke

Moodle voor het plaatsen van de

afstudeerkring.

student kort het eigen kader en

literatuursuggesties.

gegeven feedback presenteert.

Opname van bespreking met de

Plaatsen van literatuursuggesties

voice-recorder [elke student als

conform afspraak in de speciale

aparte opname], de aanvullende

database in Moodle.

feedback geven en de afspraken

analyse van haalbaarheid van het onderzoek.

2

Jos Fransen / Lectoraat elearning / 10-01-

Uitwisselen literatuur en input van literatuur

Afstudeerkring [1]

voor volgende fase maken. Plaatsen van geluidsbestanden in Moodle [elke student apart].

3

Afronden van definitieve opzet van

Realiseren van het definitieve onderzoeksplan

Afstudeerkring [2]

Op basis van feedback op kader en

Verzamelen van plannen uit het



het onderzoek, inclusief de keuzes

op basis van feedback van de begeleider.

weekplanning het definitieve plan

forum van Moodle in het kader

voor de onderzoeksinstrumenten

Feedback op weekplanning in combinatie met

uitwerken en plaatsen in forum van

van voorbereiding op de kring.

de uitgewerkte onderzoeksopzet

Moodle. Medestudenten zijn vrij

met bijbehorende argumentatie.

om hierop te reageren.

Opname van de bijeenkomst met

Op basis van de feedback uit de

de voice-recorder en plaatsing in

afstudeerkring wordt het plan in

Moodle [elke student apart].

detail bijgesteld.

Wk 4

Fase en activiteit

Doelen

Werkvorm

Ontwerp onderzoeksinstrumenten.

Ontwikkelen van een onderzoeksinstrument in

Individuele studietaken.

relatie tot type onderzoek en vraagstelling.



Ontwerpen van het concept van


een onderzoeksinstrument en dit

Moodle [eventueel invoeren van

plaatsen in workshop in Moodle;


deadline halverwege week 4.


Feedback geven op concept van


minstens twee medestudenten;


deadline eind week 4.

studenten geplaatste bestanden ter voorbereiding op de kring in week 5.

5

6

Concretisering instrumentarium.

Reflectie op het onderzoeksproces.

Verbeteren van het onderzoeksinstrument op

Afstudeerkring [3]

Studenten hebben minstens aan

Verzamelen van instrumenten uit

basis van feedback van medestudenten en de

twee medestudenten feedback

de workshop in het kader van de

aanvullende feedback van de begeleider.

gegeven op concept instrument.

voorbereiding op de bespreking.

Bespreking van de instrumenten op


basis van een korte introductie van


het instrument door elke student.


Reflecteren op voortgang van het onderzoek

Individuele studietaak.

Studenten schrijven een reflectie

en voorleggen van vragen aan methodologie

van maximaal 1xA4 over de stand

expert.

van zaken in hun onderzoek en ze

Verzamelen van reflecties met de

formuleren vragen voor de expert.

vragen uit het forum in het kader

Studenten plaatsen reflectie in een

van de voorbereiding op de

forum van Moodle; deadline eind

expertmeeting.

week 6. 6


7

Feedback op onderzoeksproces.


Feedback op de uitvoering van het onderzoek

Bespreking van de reflecties en de


en beantwoorden van vragen door expert op

Afstudeerkring [4]

beantwoording van vragen op basis


het terrein van onderzoeksmethodologie.

van een korte introductie van elke


student en discussie in de kring.

8

Dataverwerking en analyse.

Ontwikkelen van een adequate aanpak voor

Korte reflectie schrijven op aanpak


de data-analyse in relatie tot type data en het


van de data-analayse inclusief een


soort onderzoek dat wordt uitgevoerd.

voorbeeld ervan uit het onderzoek


ter illustratie van die aanpak.


Plaatsing van reflectie + voorbeeld


in workshop van Moodle; deadline


halverwege week 8.

studenten geplaatste bestanden

Feedback geven op reflecties van

ter voorbereiding op de kring in

minstens twee medestudenten in

week 9.

workshop; deadline eind week 8.

Wk

Fase en activiteit

9

Dataverwerking en analyse.

Doelen

Werkvorm

Feedback op de data-analyse en het voorbeeld

Afstudeerkring [5]



Bespreking van de reflecties en de


en beantwoorden van vragen door expert op

beantwoording van vragen op basis


het terrein van onderzoeksmethodologie.

van een korte introductie van elke


student en discussie in de kring.

10

Rapporteren over het onderzoek;

Schrijven van inhoudsopgave, inleiding en de

inhoudsopgave en inleiding.

leeswijzer voor de op te leveren rapportage.

Individuele studietaak

Opleveren van het eerste concept


van de inhoudsopgave, inleiding en


leeswijzer van de rapportage.


Plaatsing van de conceptversie in workshop van Moodle; deadline halverwege week 10.


Feedback geven op conceptversie


van minstens twee medestudenten


in workshop ten aanzien van stijl,


taal en tekstopbouw; deadline eind

week 11.

week 10. 7


11

12



Feedback op inhoudsopgave, inleiding en de

Bespreking van de conceptversies


inhoudsopgave en inleiding.

leeswijzer van de rapportage, met name ten

Afstudeerkring [6]

op basis van een korte introductie


aanzien van taal, stijl en tekstopbouw om de

van elke student en discussie in de


aanpak voor de hele rapportage te bepalen.

kring.


Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het

Schrijven van de het concept van

Plaatsen van twee voorbeelden

theoretisch kader, methodologie

theoretisch kader en de methodologie worden


de onderzoeksrapportage tot aan

van onderzoeksrapportages met

en resultaten.

ingevoegd, en waarbij de resultaten van het

de conclusies.

korte toelichting als bronnen in

veldonderzoek worden gerapporteerd.

13

Moodle ter inspiratie [optie].


Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het

Schrijven van concept en plaatsing

Inrichten en openstellen van het


theoretisch kader en de methodologie worden


in het Annotatiesysteem [optie ter

Annotatiesysteem ten behoeve

en resultaten.

ingevoegd, en waarbij de resultaten van het

overweging] in het kader van peer-

van de peer-review.

veldonderzoek worden gerapporteerd.

review; deadline halverwege week 13. Feedback geven op concepten van twee medestudenten op basis van gerichte vragen naar feedback.

Wk 14

Fase en activiteit

Doelen

Werkvorm




Feedback van begeleider op de conceptversies

Individueel overleg met

Bespreking van de conceptversie in

Feedback geven aan studenten in


ten behoeve van de bijstelling van die versies.

begeleider of feedback

individueel consult met begeleider,

individuele gesprekken, ofwel de

geven als begeleider in

of feedback uit Annotatiesysteem

aanvullende feedback plaatsen in

het Annotatiesysteem.

verzamelen en verwerken met de

het Annotatiesysteem en ingaan

mogelijkheid aanvullende vragen te

op vragen van de studenten.

en resultaten.

stellen in het Annotatiesysteem aan de feedbackgevers.

8


15



Schrijven van conclusies, aanbevelingen en de

conclusies, aanbevelingen en de

kritische reflectie op het onderzoek.


kritische reflectie.

Opleveren van het eerste concept


van conclusies, aanbevelingen en


kritische reflectie op onderzoek.

feedbackrichtlijn].

Plaatsing van de conceptversie in workshop van Moodle; deadline

16

Afstudeerkring [7]

halverwege week 15.


Feedback geven op conceptversie


van minstens twee medestudenten


in workshop in Moodle; deadline


eind week 15.

week 15.


Feedback op conclusies, aanbevelingen en de

Bespreking van de conceptversies


conclusies, aanbevelingen en de

kritiscdhe reflectie op het onderzoek door de

en de beantwoording van vragen


kritische reflectie.

expert op terrein van methodologie en door

op basis van een korte introductie


de begeleider.

van elke student en discussie in de kring. Methodologie expert en de begeleider hebben beiden een rol.

17

Afwerken van definitieve concept

Opleveren van het definitieve concept van de

Indien nodig Individueel

Schrijven van definitief concept van

Antwoorden op de vragen in het

onderzoeksrapportage.

onderzoeksrapportage.

overleg met begeleider

de onderzoeksrapportage en indien

Q&A forum en/of een individueel

op afspraak in geplande

nodig een vraag stellen in het Q&A

overleg met student indien nodig.

consulturen of vragen

forum in Moodle, of gebruik maken

stellen in Q&A forum in

van individueel consultmoment.

Moodle.

9

Jos Fransen lectoraat elearning

Recommend Documents