Jongeren, Cannabisgebruik & Psychose Cécile Henquet
Maastricht University, Psychiatry and Neuropsychology, PsyQ Heerlen, The Netherlands
[email protected]
Nu Voor Later, Groningen – 15 november 2011 - VNN
19% ooit
• Hasj • Weed
9 % ltste maand
Acute effecten Delta-9-Tetrahydrocannabinol (THC) ACUTE EFFECTEN:
• Hasj • Weed
• ontspanning • positieve stemming • betere sociale contacten • angst • apathie • achterdocht
• hallucinaties • cognitieve effecten
“…acute psychotic reactions, generally lasting but a few hours, but occasionally as long as a week; the reaction seemed dose-related and its main features included paranoid ideation, illusions, hallucinations, delusions, depersonalisation, confusion, restlessness and excitement.”
Cannabis……
• Hasj • Weed
∆9-tetrahydrocannabinol (THC) ∆8-THC Cannabidiol (CBD) Cannabinol (CBN) Cannabigerol Cannabichromene (Mechoulam, 1960’s)
BJP, 2010
THC
Psychose
CBD
Morgan et al 2008; Leweke et al 2000; Di Forti, 2009
Cannabis & Psychose EDSP (Early Developmental Stages of Psychopathology) Prospectieve-longitudinale studie naar middelengebruik en psychische aandoeningen bij adolescenten N = 3,021 (leeftijd 14-24, geboortecohorten 1970-1981) Follow-up op t1 (+2 jaar, alleen subsample) t2 (+4 jaar, gehele sample) t3 (+8 jaar, gehele sample) CIDI (Composite International Diagnostic Interview)
Lieb et al., 2000, Wittchen et al., 1998
Munich EDSP Study (leeftijd14-24 jaar) OR= 1.7 (1.1, 1.5); Cannabisgebruik is een risico voor psychose * 3 Risk for psychosis
* * 1,5
0
no cannabis
< 1 times a month
3-4 times a month
1-2 times a week
Frequency of use Henquet et al., BMJ, 2005 Kuepper et al BMJ, 2011
> 3 times a week
Gen-Omgevings Correlatie (genetische) Kwetsbaarheid Cannabis gebruik • Cannabisgebruik runs in families (Merinkangas, 1998)
• Cannabisgebruik Omgeving • Cannabis afhankelijkeheid Genen (Agrawal, 2006)
Fredinand (2005) 14-jaar follow up studie: subklinische psychotische symptomen voorspelden start cannabisgebruik.
Cannabis Psychosis Country
n
Follow-up
OR (95% CI)
Outcome
Zweden
50,053
5 yrs
2.1 (1.2, 3.7)
Diagnosis
NL
4.045
3 yrs
2.8 (1.2, 6.5)
Symptoms
NL
4.045
3 yrs
12.0 (2.2, 64.3)
Diagnosis
Israel
9.724
4-15 yrs
2.0 (1.3, 3.1)
Diagnosis
NZ (Chr)
1.265
3 yrs
1.8 (1.2, 2.6)
Symptoms
NZ (Dun)
1.253
15 yrs
3.1 (0.7, 13.3)
Diagnosis
Duitsland
2.436
4 yrs
1.7 (1.1, 1.5)
Symptoms
Psychosis risk after cannabis use - Meta-analysis:
Pooled OR= 2.1 (95% CI: 1.7-2.5) Henquet et al., Schizophrenia Bulletin, 2005
Ontwikkelt iedereen psychose?
+ kw Famil ets i baa ale arh eid
Geen psychose
Leeftijd 1e gebruik: (Arseneault et al, 2002; Schubart, 2010 )
N=472 (12 – 23 jr) jaar
Cannabis voor 14e Cannabis na 14e jaar
De CAPE-42 meet subklinische symptomen van psychose (van Os, Verdoux, Hanssen)
CAPE • Positive dimension psychosis
Community Community Assessment Assessment of of Psychic Psychic Experiences Experiences
Risik of psychotic symptoms
Leeftijd 1e gebruik: Start voor 14e jaar (B=0.71, p=0.004)
Start na 14e jaar(B=-0.11, p=0.66)
Cannabis -
Cannabis + Konings et al., Acta Psychiatr Scand, 2008.
Jongeren (EDSP study)
t0
leeftijd 14-24
Psych
t1
t2
Gecorrigeerd voor leeftijd sexe SES gebruik andere middelen trauma urbaniciteit
OR = 1.88, 95% CI: 1.11-3.17, p = 0.018
Kuepper et al. British Medical Journal, 2011
t3
Psychose
Leidt persistentie van psychotische symptomen tot psychose? EDSP, N= 845: t1
t0 Subklinische symptomen
Subklinische symptomen
Persistentie
Dominguez et al., 2009
t2
t3
Subklinische symptomen
Klinische psychose
1x:
OR = 1.5, 95% CI: 0.6-3.7)
2x:
OR = 5.0, 95% CI: 1.6-15.9)
3x:
OR = 9.9, 95% CI: 2.5-39.8)
Leidt cannabis tot persistentie? EDSP, N= 3021: t0
Kuepper et al., BMJ 2011
t1
t2
t3
Psych
Psych
Is cannabisgebruik geassocieerd met ge verhoogd risico op persistentie van psychotische symptomen?
Risk of persistence* of psychotic symptoms [OR (95%CI; p-value)] Level of exposure no use
unadjusted
adjusted
1
1
1.95 (1.22-3.11; 0.005) 1.63 (1.01-2.64; 0.045) *Persistence = psychotic symptoms at t2 AND at t3 Kuepper et al., BMJ 2011
Leidt langdurig cannabis use tot groter risico op persistentie? Risk of persistence* of psychotic symptoms [OR (95%CI; p-value)] Level of exposure no use
unadjusted
adjusted
1
1
1.95 (1.22-3.11; 0.005) 1.63 (1.01-2.64; 0.045) 2.68 (1.53-4.72; 0.001) 2.21 (1.17-4.19; 0.015) use at t1 or t2 use at t1 and t2
*Persistence = psychotic symptoms at t2 AND at t3 Kuepper et al., BMJ 2011
Persistentie van psychotische symptomen (Cougnard et al., 2007; Van Os et al., 2009) Omgevings factoren
% met expressie van psychose
Psychose ernst G
Leeftijd
The Greek Birth Cohort study; N= 3500 Bakoula, Stefanis et al
Cannabis
Onderzocht op 7 jr
Geen trauma in kindertijd
Trauma in kindertijd
Onderzocht op 19jr
Psychotische symptomen (CAPE)
Effect Size cannabis on CAPE score
Cannabis X stress B= 1.36 (0.67-1.59), p= 0.000
1,4
NEMESIS
1,2
EDSP (Kuepper, 2011
1 0,8
No childhood trauma Childhood trauma
0,6 0,4
B= 0.20 (0.02-0.38), p= 0.027
0,2 0 No childhood trauma
Childhood trauma Konings et al., Psychol Med 2011
MHENS School for Mental Health and Neuroscience
Cannabis en de omgeving…. EDSP N=2436
STAD versus Platteland
X
Adjusted for: Age, gender, socioeconomic status, use of other drugs, childhood trauma
Psychotische symptomen 4 years
Baseline
t2 Psychoticche symptomen
Kuepper et al., Psychol Med 2011
8 years
t3
MHENS School for Mental Health and Neuroscience
Resultaten
rural
urban
% psychotisc symptoms
risk difference*
-
8%
-2.0%
+
6%
-
7%
+
15%
95%CI: -0.7-0.05, p = 0.758
8.0% 95%CI: 0.01-0.12, p =0.019
*Adjusted for age, gender, socio-economic status, use of other drugs, childhood trauma
Difference in risk: 8%, test for interaction χ2 = 5.85, p = 0.02 Kuepper et al., Psychol Med, 2011
Cross-sensitizatie tussen stress en THC:
Genetische factoren
Kuepper et al., Schiz Res, 2010
Genetisch onderzoek Sessie 1
30 Patienten 12 Familieleden 32 Controles
Sessie 2
1 week PLACEBO
• Cognitie • Psychotische symptomen
THC
• Cognitie • Psychotische symptomen
Laboratorium studie Wanen / stemmen
Val/Val
Val/Met
Met/Met
Placebo Neuropsychopharmacology, 2006
THC
Public health message?
De Limburger 22 sept. 2006
Cannabisgebruik in het dagelijks leven 42 Patienten met psychose 38 Controles
Cannabis
Stemming
Positieve symptomen
Mood
Acute effecten van cannabis
Positive symptoms
no
C TH
af te rT H C
“Ik voel me ontspannen”
Henquet et al. British Journal Psychiatry, 2010.
“Ik hoor stemmen”
no
C TH
te af
HC T r
Verhoogde gevoeligheid voor cannabis: Controls Patients
0,3
Effect Size (THC)
0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 od o M Ha
a n i c llu
s n o ti
Effecten van cannabis over de tijd …. tijd…. Acuut
“Ik voel me ontspannen”
Sub-acuut Henquet, Van Os et al, BJP 2010
“Ik hoor stemmen”
DUS??
DUS?? Zowel omgevings- als genetische factoren bepalen: - gebruik • Fa - acute reacties • Sp miliale ecif bel - lange termijn reacties as ie ik u r b e 1e g d j i eit t f o e r g e L p • eo ta j a n i m r u • Tra eving waa k g ui • Om van gebr r • Duu cannabis e • Typ
ke g ti ene ng tisc h
e va
rian ties
VEILIG GEBRUIK voor jongeren:
NIET voor je 15e jaar NIET bij familiale belasting STOP bij acute / angstige reacties GEBRUIK Laag THC, hoog CBD gehalte cannabis LET OP traumata, verhoogde stressgevoeligheid LET OP kracht van belonende effecten.
MHENS School for Mental Health and Neuroscience
Maastricht University / PsyQ Heerlen
Rebecca Kuepper Monique Konings NWO - Veni ZonMW - oog
Roselind Lieb Hans-Ulrich Wittchen Inez Myin-Germeys Jim van Os
[email protected] http://mhens.unimaas.nl
