Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking

Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking

Inleiding -  Achtergrond van de handreiking -  Wijze van tot stand komen van handreiking -  Informatie over VVE -  Taken JGZ ten aanzien van VVE -  Aanbevelingen aan JGZ-organisaties -  Discussie over de aanbevelingen -  (Goede voorbeelden)

Dinsdag 10 december 2013

Achtergrond -  Regeerakkoord (Bruggen slaan, 2012) - 

CB verplicht kinderen voor wie een taalachterstand dreigt door te verwijzen naar VVE

- 

CB doelgroepkinderen voor wat betreft het risico op taalachterstand gaan toetsen en doorverwijzen

-  Staatssecretaris VWS brief aan Tweede Kamer (juni 2013) - 

JGZ rol in het toeleiden naar VVE van kinderen met een taalachterstand door onvoldoende taalaanbod in het Nederlands

-  Staatssecretaris OC&W brief aan Tweede Kamer (aug 2013) - 

JGZ vanuit Wet publieke gezondheid taak signaleren (risico op) taalachterstand

- 

JGZ verwijzen naar VVE

- 

Gemeenten maken afspraken met JGZ over toeleiding

Doel: in 2015 alle doelgroepkinderen worden gesignaleerd en doorverwezen naar VVE en zij vervolgens deelnemen aan VVE. Dinsdag 10 december 2013

Ontstaan handreiking -  Opdracht VWS aan NCJ -  Literatuur -  Voorbeelden zoeken op internet -  Gesprekken met professionals en experts op gebied van: -  Taalontwikkeling -  VVE -  JGZ -  Gemeenten Dinsdag 10 december 2013

Informatie over VVE -  VVE = voor- en vroegschoolse educatie -  Doel: goede start onderwijs -  Specifieke VVE-programma’s -  Voorschool: leeftijd (2-)2 ½ tot 4 jaar -  op peuterspeelzalen/kinderopvang -  onder verantwoordelijkheid gemeenten

-  Vroegschool: leeftijd 4 tot 6 jaar (groep 1-2) -  Verantwoordelijkheid schoolbestuur Dinsdag 10 december 2013

Taken JGZ bij VVE -  Sinds 2003 Basistakenpakket JGZ -  In februari 2013: commissie De Winter advies over een nieuw basispakket JGZ met als doelen: - 

1. De JGZ heeft de gezondheid en ontwikkeling van alle kinderen in beeld

- 

2. De JGZ vaccineert

- 

3. De JGZ versterkt de kracht van ouders en jongeren en normaliseert

- 

4. De JGZ signaleert problemen en behoeften en schakelt tijdig extra hulp in

- 

5. De JGZ werkt samen

- 

6. De JGZ levert beleidsinformatie en aanbeveling aan gemeenten en andere professionals


Taken JGZ bij VVE -  Gemeente bepaalt kader VVE -  Stappen van doelgroepbepaling tot plaatsing van een kind op een VVE-voorziening: - 

1. Bepalen of kind tot vastgestelde doelgroep behoort

- 

2. Signaleren van (risico op) taalachterstand

- 

3. Verwijzen van kinderen naar VVE

- 

4. Toeleiden naar VVE (= van verwijzing naar daadwerkelijke plaatsing)


Doelgroepkinderen De Inspectie van het Onderwijs (2013) omschrijft de doelgroep voor VVE als volgt: ‘VVE is bedoeld voor peuters en kleuters met een (risico op een) achterstand in hun ontwikkeling vanwege het lage opleidingsniveau van hun ouders (of anderszins). Vanuit de bekostigingsoptiek zijn dat de kinderen die (later) op de basisschool een ‘leerlinggewicht’ krijgen op grond van het opleidingsniveau van hun ouders.’


Doelgroepkinderen -  Gemeente bepaalt doelgroep. -  Per gemeente verschillend. -  Meest gebruikte criteria: - 

‘Gewichtenregeling’ zoals gebruikt in onderwijs - 

Opleidingsniveau ouders

- 

Postcodegebied

- 

(Risico op) taalachterstand of ontwikkelingsachterstand

- 

Combinatie van deze criteria


Signaleren taalachterstand

Onderscheid maken tussen: -  Taal(ontwikkelings)stoornis -  Taalachterstand door tekort aan taalaanbod (blootstellingsachterstand) meertalig kind

-  Combinatie


Signaleringsinstrumenten Signaleringsinstrument taalachterstand: -  Van Wiechenonderzoek -  Diverse regionale protocollen taaldiagnostiek -  Handreiking ‘Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen‘ (NCJ, mei 2013) Signaleringsinstrument tekort aan taalaanbod: -  Omgevingsanalyse (RIVM, 2008) -

VLOT (Vragenlijst Ouders en Taalinput)


Verwijzen naar VVE Kinderen met risico op taalachterstand en doelgroepkinderen: - 

Vanaf leeftijd 11-14 maanden eerste informatie over VVE.

-

Vanaf 18 leeftijd maanden concretere informatie.

Vanaf 2 jaar ook actuele taalontwikkeling meegenomen. Kinderen met bestaande taalachterstand: - 

- 

Bij (vermoeden van) taal(ontwikkelings)stoornis: - 

verwijzing verdere diagnostiek > specifieke begeleiding.

- 

VVE eventueel additioneel

Bij taalachterstand door tekort aan taalaanbod: VVE.


Vervolgen verwijzing Vervolgen taalontwikkeling: - 

Verbetering door meer taalaanbod?

-

Bij geen verbetering verdere diagnostiek.

Kinderen met gedragsproblemen: - 

Signalering van gedragsprobleem op VVE.

- 

Verwijzing vanuit VVE naar JGZ: - 

Gedragsprobleem door taalachterstand

- 

Andere problematiek


Toeleiden naar VVE Toeleiden = proces van verwijzing tot daadwerkelijke plaatsing op VVE Deze taak kan uitgevoerd worden door JGZ of andere ketenpartners: § 

• 

• 

• 

• 

Extra consult JGZ Huisbezoek jeugdverpleegkundige Inzet voorlichter eigen taal en cultuur Inzet zorgconsulent …..


Aanbevelingen aan JGZorganisaties 1. Maak goede afspraken met de gemeenten 2. Maak goede werkafspraken met de VVE-voorzieningen 3. Gebruik signaleringsinstrumenten 4. Beschrijf de werkwijze voor de JGZ-professionals


Aanbeveling 1:

maak goede afspraken met de gemeenten - 

- 

•

Spreek een heldere doelgroepdefinitie af.

•

Maak heldere afspraken over het monitoren van het bereik van de doelgroep.

- 

•

Maak afspraken over het financieren van activiteiten voor de toeleiding naar VVE die geen onderdeel van het basispakket JGZ zijn. Dinsdag 10 december 2013

Aanbeveling 2:

maak goede werkafspraken met de VVEvoorzieningen - 

•

Maak goede werkafspraken met de VVEvoorzieningen rondom de verwijzing vanuit de JGZ.

- 

•

Maak afspraken over terugkoppeling de VVEvoorzieningen naar de JGZ over aanmelding en plaatsing.

- 

•

Maak afspraken over goede signalering van problemen bij kinderen door de VVE als het kind deelneemt aan VVE en over terugverwijzing naar JGZ. Dinsdag 10 december 2013

Aanbeveling 3:

gebruik signaleringsinstrumenten

- 

•

Voor de beoordeling van de taalontwikkeling: de

handreiking ‘Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen’ (NCJ).

- 

•

Voor de beoordeling van het taalaanbod in de omgeving van het kind is een instrument voor de JGZ in ontwikkeling, maar nog niet beschikbaar.


Aanbeveling 4:

beschrijf de werkwijze voor de JJGZprofessionals - 

- 

•

Maak heldere werkinstructies.

•

Zorg voor goede en uniforme registratie in het DD JGZ.

- 

•

Geef feedback aan medewerkers over de signalering, verwijzing en registratie.


Vragen ??? Opmerkingen !!!


Goede voorbeelden Criteria: -  Eén of meerdere taken van JGZ helder geformuleerd -  Vernieuwend aspect


Goede voorbeelden Heldere doelgroepcriteria: GG&GD Utrecht: Gemeente en GG&GD hebben samen de criteria voor doelgroepkinderen helder geformuleerd. Deze zijn gemakkelijk beschikbaar gemaakt voor de JGZ-

.

professionals in het DD JGZ

-  -  - 

Doelgroepdefinitie per gemeente anders, moet voor JGZ-professional helder zijn. Omvang doelgroep bekend: 1. deels na intake-huisbezoek, 2. deels vanaf 2 jaar. Indicatie VVE zichtbaar in DD JGZ voor goede signalering/verwijzing/ toeleiding. Dinsdag 10 december 2013

Goede voorbeelden Verwijzen en toeleiden naar VVE: In Almere is een “Sluitende aanpak toeleiding VVE” opgesteld waarin in een aantal stappen 5 aanmeldingsroutes voor VVE staan beschreven. GGD Hollands Midden heeft in het DD JGZ een verwijsbrief opgenomen waarin een aantal criteria voor verwijzing naar VVE staan voorgedrukt. De professional kan aanvinken welke indicatie van toepassing is.

-  - 

Voor de diverse contactmomenten JGZ taken verwijzen en toeleiden helder beschreven. Navraag vorige stappen tijdens volgende consulten.


Goede voorbeelden Registratie in DD JGZ: Jong Florence (JGZ 0-4 Den Haag): heeft een automatische koppeling in DD JGZ zodat indicatie, verwijzing, plaatsing bij elk contactmoment in een kader over VVE in het voorblad duidelijk in beeld is. GG&GD Utrecht: monitort de registratie in het DD JGZ en geeft de JGZ-teams structureel een aantal keer per jaar feedback over het aantal en de correctheid van de registraties. Dit maakt de teams meer betrokken bij het VVE en resulteert in een betere registratie. GG&GD Utrecht heeft een uitgebreide ‘werkinstructie VVE in DD JGZ’ gemaakt waarbij voor het intakehuisbezoek en de consulten van 18 maanden en 2 en 3 jaar staat beschreven wat er waar geregistreerd moet worden over doelgroep, indiceren, informeren van ouders en toestemming van ouders voor overdracht van gegevens naar VVE.

-  - 

Nodig voor: 1. doelgroep in beeld, 2. opvolgen verwijzingen, 3. (beleids) informatie naar gemeenten. Informatie uit BDS over: 1. achtergrond ouders, 2. meertaligheid, 3. verwijzingen, 4. deelname VVE.


Goede voorbeelden Extra activiteiten in toeleiding: In Arnhem werken Stichting Thuiszorg, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en het stedelijke VVEcoördinatiepunt Stichting PAS samen om de toeleiding van doelgroepkinderen naar peuterspeelzaal en kinderopvang te stimuleren. Dit gebeurt in opdracht van de gemeente. Blijft resultaat uit dan kan de JGZ anderen inschakelen zoals huisarts, maatschappelijk werk, ZAT 0-4 e.a. en/of in meer complexe situaties besluiten een melding te doen in de verwijsindex. Alle stappen en procedures zijn vastgelegd in het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem. GGD Gooi & Vechtstreek, afdeling Jeugdgezondheidszorg en gemeente Wijdemeren: Bij Turkse en Marokkaanse ouders die slecht Nederlands spreken, kan de hulp van gastvrouwen (contactvrouw Stap-in of een allochtone peuterleidster) worden ingeschakeld voor een taalhuisbezoek. Tijdens dit bezoek krijgen ouders informatie over VVE en voorlichting over taalontwikkeling en taalstimulering. Ook kan ondersteund worden bij vervolgstappen in de toeleiding naar VVE.

-  -  - 

Indicatieconsulten / huisbezoeken jeugdverpleegkundige. Inzet van en afstemming met peuter-/zorgconsulenten/VETC-er Aandacht MOE-landers Dinsdag 10 december 2013

Goede voorbeelden Samenwerkingsafspraken JGZ en gemeenten: GG&GD Utrecht: De doelgroepbepaling wordt al bij het intakehuisbezoek gedaan. Hierdoor is al vlak na de geboorte bekend of een kind een doelgroepkind is. Per kwartaal geeft de GG&GD op wijkniveau het aantal doelgroepkinderen door aan de gemeente voor de planning van het aantal VVE-plaatsen. De GG&GD Utrecht krijgt van de gemeente Utrecht extra financiering voor de verwijzing en toeleiding naar VVE in de vorm van extra minuten consulttijd op bepaalde contactmomenten maar ook voor scholing ten aanzien van signalering en het geven vaan feedback aan de JGZ-teams

-  -  -  - 

Doelgroepcriteria bij meer gemeenten in werkgebied proberen af te stemmen. Doelgroepomvang na intake-huisbezoek (deels) bekend; gemeente kan aanbod VVE hier tijdig op afstemmen. Monitoring bereik doelgroep en in kaart brengen reden niet deelname. Extra financiering voor extra inspanning toeleiden door JGZ. Dinsdag 10 december 2013

Goede voorbeelden Samenwerkingsafspraken JGZ en VVE-voorzieningen 1: GGD Gooi & Vechtstreek, afdeling JGZ, en Peuterspeelzalen en Kinderopvang Wijdemeren: hebben hun werkwijze beschreven van kennismaking tot plaatsing. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van indicatieformulieren voor VVE, krijgen ouders een informatiegesprek met een leidster van VVE aangeboden en mailt de VVE plaatsing maar ook langdurig verzuim of verhuizing van een kind door aan de JGZ. Jong Florence (JGZ 0-4, Den Haag): heeft VVE-up ontwikkeld. Hierbij worden NAW gegevens van door de JGZ geïndiceerde kinderen uitgewisseld met VVE en wordt plaatsing van kind op VVE weer teruggekoppeld aan JGZ, waardoor er controle op de aanmelding en plaatsing op de VVE-voorziening plaatsvindt . Op deze manier kan de JGZ de verwijzing naar VVE goed volgen en zo nodig extra activiteiten uitvoeren bij kinderen die niet aankomen. Stichting PAS (Arnhem): kinderen die volgens de peuterspeelzaal doelgroepkind VVE zijn en nog niet voor VVE zijn geïndiceerd worden terugverwezen naar JGZ. Zuidzorg JGZ (Reusel): heeft de peuterspeelzaal op basis van hun kind-volgsysteem zorgen over de ontwikkeling van het kind dan worden ouders gemotiveerd tot extra consult bij de JGZ. Dinsdag 10 december 2013

Goede voorbeelden Samenwerkingsafspraken JGZ en VVE-voorzieningen 2: GGD Hollands Midden: Als pedagogisch medewerkers op peuterspeelzalen of kinderdagverblijven vragen hebben over de taalontwikkeling van peuters kan de logopedist van de GGD deze peuters observeren op peuterspeelzaal of kinderdagverblijf en ouders en professionals adviseren. Tevens kan de logopedist deskundigheidsbevordering op maat, individueel en groepsgewijs geven. Gemeente Utrecht: inzet van een zorgconsulent. Dit zijn hoog opgeleide professionals die werkzaamheden doen vergelijkbaar met een intern begeleider op de basisschool. Deze zorgconsulent sluit 1x per kwartaal aan bij een JGZ-teambespreking.

-  -  -  - 

Verwijscriteria en –procedures zijn helder. Plaatsing met voorrang bij door JGZ geconstateerde achterstand. Reden verwijzing bekend bij VVE voor goede verdeling problematiek over VVE-groep. Terugkoppeling plaatsing en veranderingen in deelname.

- 

Afspraken over redenen verwijzing VVE naar JGZ. Dinsdag 10 december 2013

Goede voorbeelden Informatie uitwisselen en privacy: GG&GD Utrecht ervaart geen problemen met toestemming van ouders voor het doorgeven van contactgegevens. Het doel is namelijk voor ouders duidelijk, zijnde het toeleiden naar VVE. Deze toestemming moet wel met datum van toestemming in het DD JGZ worden vermeld ( juridische verplichting). Aan Spelenderwijs, de organisatie die in Utrecht de educatie van kinderen tot 4 jaar uitvoert, worden de NAW gegevens doorgegeven. In een vrij tekstveld in de brief voor de VVE-voorziening kunnen zaken worden vermeld om de plaatsing te bespoedigen. Hiervoor moet dan expliciet toestemming van ouders worden gevraagd.

-  Met toestemming ouders kunnen gegevens worden uitgewisseld. -  Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst.


Goede voorbeelden Communicatie met ketenpartners: Het Boxtels Model is een bruikbare basis voor een brede aanpak van samenwerking rondom VVE en is geschreven voor gemeenten, basisscholen, peuterspeelzalen, consultatiebureaus, centra voor jeugd en gezin en andere opvoedpartners rond het jonge kind. GGD Hollands Midden: de logopedisten van de GGD geven voorlichting over preventieve logopedie en over VVE aan vrijgevestigde logopedisten.

-  Ketenpartners (huisartsen, logopedisten) moeten goed worden geïnformeerd over VVE om toeleiding te kunnen ondersteunen. -  Ketenpartners rol bij informeren ouders over VVE.



Jeugdgezondheidszorg en voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een handreiking

Recommend Documents