Jeanslijn voor HEERLIJK:

Jeanslijn voor HEERLIJK:

‘heerlijke jeans’

Auteur Studentnr. Soort rapport Begeleider Bedrijf

: : : : :

Embargo

:

Lennaert Nijgh 205400 Afstudeeropdracht Frank van Emden Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen Tot juni 2011 (3 jaar)

Amsterdam, juni 2008

Voorwoord Het opzetten van een jeanslijn is al jaren een grote ambitie van mij, al voor dat ik met de opleiding Fashion & Management begonnen was. Denim en jeans is een grote hobby van mij, waar ik altijd al mijn beroep van heb willen maken. Dat ik nu, aan het einde van mijn opleiding, deze ambitie heb kunnen verwezenlijken in de vorm van een afstudeeropdracht, is voor mij een prachtige afsluiting van de opleiding. En naast een afsluiting, heeft deze opdracht tevens een begin als betekenis. Want deze lijn zal immers bij goedkeuring ontwikkeld gaan worden door mijn eigen (hier voor op te zetten) onderneming, waar ik direct na mijn studie mee zal beginnen. Ondanks mijn grote ambitie, was het in eerste instantie nog helemaal niet de bedoeling een jeanslijn en een eigen onderneming op te zetten. Ik zou eerst voor een ander bedrijf een afstudeeropdracht maken, maar door slechte communicatie heb ik hier al in een vroeg stadium een punt achter gezet. Ik zeg vroeg stadium, maar eigenlijk was het al te laat om aan een nieuwe afstudeeropdracht te beginnen. Toen kwam ik op het idee Menco Nieuwenhuis (die tevens een goede vriend van mij is) te vragen of ik voor zijn winkel HEERLIJK een jeanslijn zou kunnen ontwikkelen, die ook als afstudeeropdracht zou dienen. Al jaren hebben wij het er over en hij zag hier daarom absoluut een goed idee in. In zeer korte tijd (met meer dan 50 % van de tijd verstreken die voor het afstuderen in periode 4 staat) is het, met een hoop lange werkdagen, toch gelukt de opdracht op tijd én op niveau af te krijgen. Natuurlijk was het mij niet gelukt de afstudeeropdracht op deze manier mogelijk te maken zonder de hulp van een aantal mensen. Als eerste wil ik dan ook mijn begeleider vanuit het AMFI, Frank van Emden, bedanken voor zijn steun en aanwijzingen in de goede richting. Ten tweede wil ik Menco Nieuwenhuis en Alexander van Nimwegen bedanken. Zonder de hulp van de twee eigenaren van NVN en HEERLIJK was het natuurlijk nooit gelukt. En tot slot wil ik alle mensen bedanken die mij, op wat voor manier dan ook, adviezen gegeven hebben, waardoor ik deze afstudeeropdracht met succes heb af kunnen ronden.

Lennaert Nijgh Amsterdam, juni 2008

Inhoudsopgave Samenvatting

9

H1

Inleiding 1.1 Aanleiding tot dit onderzoek 1.2 Probleemstelling 1.3 Doelstelling 1.4 Deelvragen 1.5 De nieuwe onderneming 1.6 Methoden van onderzoek 1.7 Afbakening onderzoek 1.8 Indeling afstudeeropdracht

11 11 12 12 12 13 13 13 14

H2

Het huidige Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK 2.1 Doelgroep 2.2 Producten 2.2.1 Maatpakken 2.2.2 Hemden 2.2.3 Accessoires 2.2.4 Lifestyle 2.3 Service en diensten 2.4 Franchisers NVN 2.5 Locatie HEERLIJK 2.6 Internetactiviteiten 2.6.1 Website 2.6.2 Webshop 2.6.3 Weblog 2.6.4 Hyves 2.6.5 Stijlforum 2.7 Financiële status

15 15 15 15 16 16 17 17 18 19 19 20 20 20 20 20 21

H3

Concurrentieanalyse 3.1 Huidige concurrentie Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK 3.1.1 Winkels 3.1.2 Webshops 3.1.3 Brand position charts huidige concurrentie 3.2 Nieuwe concurrentie ontstaan door toevoeging jeanslijn 3.2.1 Jeansmerken als nieuwe concurrentie 3.2.2 Brand position chart nieuwe concurrentie

23 23 23 27 28 29 29 32

H4

De uitbreidingsmogelijkheden van Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK 4.1 Enquête 4.2 De toekomstvisie 4.3 De vraag van huidige klanten 4.4 De mogelijkheden met betrekking tot nieuwe klanten 4.5 Reclame en adverteren 4.6 Nieuwe franchisegebieden 4.7 Nieuwe filialen 4.8 Internetmogelijkheden 4.9 SWOT-analyse

33 33 34 34 35 35 36 37 38 38

H5

De denim- en jeansindustrie en -markt 5.1 Denim en jeans 5.2 De wereldwijde jeansmarkt 5.3 Denim- en jeansproductie 5.3.1 Kledingproducenten 5.3.2 Stofconsumptie 5.3.3 Wisselkoersen 5.4 De huidige denim- en jeansmarkt (2007) 5.4.1 Algemene cijfers 5.4.2 De waarde van de jeansmarkt per regio 5.4.3 Het aantal jeans per regio, in stuks 5.4.4 De retailprijzen van jeans per regio, per stuk

39 39 40 41 41 41 42 43 43 44 44 45

H6

NVN jeanslijn 6.1 Waarom jeans? Mijn verhaal 6.2 Visie en het onderscheidend vermogen van de NVN jeanslijn 6.3 Productie 6.3.1 Productiemogelijkheden 6.3.2 Gekozen productielocatie 6.4 Ontwerptekeningen en maatschema’s 6.4.1 NVN.001 6.4.2 NVN.002 6.5 Stoffen en garens 6.5.1 Denim 6.5.2 Zakvoering 6.5.3 Garens 6.6 Wassingen 6.6.1 Wassingoptie 1 6.6.2 Wassingoptie 2 6.6.3 Wassingoptie 3 6.6.4 Wassingoptie 4 6.6.5 Wassingoptie 5 6.7 Knopen 6.7.1 Waistband + top knopen 6.7.2 Fly knopen 6.7.3 Coinpocket knopen

47 47 48 50 50 51 51 52 55 58 58 58 58 59 59 60 60 61 61 62 62 62 63

6.8

6.9 6.10 6.11 6.12

Labels 6.8.1 Waistband label 6.8.2 Care label 6.8.3 BDD label 6.8.4 Exclusivity label 6.8.5 Hangtag label Maatverdeling Logistiek en opslag Kostenbegroting en marges Toekomstvisie van de jeanslijn

63 63 64 65 65 66 66 67 67 68

H7

Conclusies

69

H8

Aanbeveling met betrekking tot uitkomsten van het onderzoek

71

Bronnenlijst

73

Bijlagen Bijlage I - Enquête a Enquête NVN/HEERLIJK b Frequency table Bijlage II - Toelichting op meetpunten a Meetpunt 1 - 9, 19 b Meetpunt 10 - 18, 20 – 35 Bijlage III - Opzet ondernemingsplan: Benzak Denim Developers

76 77 77 81 91 91 92 93

Samenvatting Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers is een jong bedrijf, gespecialiseerd in maatshirts (overhemden). Het is begonnen met verkoop op afspraak, bijvoorbeeld bij de klant thuis, maar sinds een jaar heeft het bedrijf een eigen winkel in Den Haag, genaamd HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen. Naast maatshirts worden hier confectieoverhemden, maatpakken en vele andere producten die te maken hebben met klassieke herenmode en luxe kleermakersstijl, ook wel ‘sartorial’ genoemd, verkocht. Omdat het bedrijf in korte tijd veel omzet gemaakt heeft (boven verwachting), willen de twee eigenaren uit gaan breiden om meer groei te genereren. Er worden op korte termijn twee nieuwe filialen geopend in Antwerpen en Amsterdam en de confectielijn wordt uitgebreid met nieuwe stoffen en details. Daarnaast zijn ze ook op zoek naar nieuwe producten, die het huidige assortiment aan kunnen vullen. Het belangrijkste missende product is volgens de eigenaren de jeans, dit is immers een kledingstuk dat zich in vrijwel ieders garderobe bevindt. Ondanks dat de markt vol zit met jeansmerken, hebben de eigenaren geen enkel merk kunnen vinden dat aansluit op de huidige producten, het imago en concept van Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers en HEERLIJK. Om die reden willen de eigenaren hun eigen jeanslijn op (laten) zetten. Voor dit onderzoek is als eerste gekeken naar het huidige Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers en HEERLIJK, in hoofdstuk 2. Voor deze interne analyse is gekeken de verschillende aspecten binnen het bedrijf. Hieruit is gebleken dat er een hoop zaken uitgebreid kunnen worden, zoals nieuwe filialen en een uitbreiding van het productassortiment. De financiële status laat zien dat hier ruimte voor is. Vervolgens zijn de concurrenten besproken in hoofdstuk 3, ook wel een externe analyse genoemd. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de concurrenten van HEERLIJK en de concurrenten van Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers. Ook is nog de concurrentie bekeken die ontstaat door het toevoegen van een jeanslijn aan het assortiment. Na de interne en externe analyse is in hoofdstuk 4 gekeken naar de mogelijkheden tot uitbreiding. Naast de mogelijkheid tot het openen van nieuwe filialen en het uitbreiden van het productassortiment, is er ook gekeken naar uitbreidingen op de lange termijn. Naar aanleiding van alle gegevens in hoofdstuk 2 t/m 4 is hoofdstuk 4 afgesloten met een SWOTanalyse. In hoofdstuk 5 is het een en ander uitgelegd over de denim- en jeansindustrie en -markt wereldwijd. In hoofdstuk 6 wordt de jeanslijn die voor HEERLIJK ontwikkeld gaat worden toegelicht. Het onderscheidende vermogen van deze jeanslijn zal zitten in het gebruik van details die een link leggen met de huidige producten, het imago en concept van Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers en HEERLIJK. De productiemogelijkheden, de ontwerptekeningen met bijbehorende maatschema’s en alle materialen en details zijn stap voor stap besproken, waarna er een kostenplaatje gegeven is. Tot slot is een toekomstvisie met betrekking tot de jeanslijn neergezet, waarin zowel een positief als negatief scenario is opgenomen. De jeanslijn zal ontwikkeld worden door mijn eigen hiervoor op te zetten bedrijf, Benzak Denim Developers. Het voordeel voor HEERLIJK is dat de lijn op deze manier opgezet wordt door een bedrijf met meer kennis omtrent denim en jeans dan de eigenaren zelf. De afstudeeropdracht is afgesloten met twee hoofdstukken waar in de eerste de conclusies van eerder genoemde hoofdstukken gegeven zijn. Het laatste hoofdstuk geeft vervolgens de aanbeveling: Een jeanslijn voor de winkel HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen conform hoofdstuk 6 laten ontwikkelen door Benzak Denim Developers. 9

10

H1 Inleiding De inleiding zal de afstudeeropdracht, zoals het woord al zegt, inleiden. Dit wil zeggen dat er in dit hoofdstuk enkele zaken gemeld worden die van belang zijn voor het lezen van de afstudeeropdracht. In paragraaf 1.1 zal de aanleiding tot dit onderzoek toegelicht worden. Deze aanleiding leidt vervolgens tot een probleemstelling, welke in paragraaf 1.2 neergezet wordt. In paragraaf 1.3 zal de doelstelling neergezet worden, die gevormd is door de probleemstelling. De doelstelling zal worden gerealiseerd aan de hand van een aantal deelvragen, die in paragraaf 1.4 aan bod komen. Paragraaf 1.5, 1.6 en 1.7 zullen andere informatie bevatten die van belang is met betrekking tot het lezen van deze afstudeeropdracht. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een indeling van de afstudeeropdracht, in paragraaf 1.8. 1.1

Aanleiding tot dit onderzoek

Op een zomeravond in 2003 komen de twee Leidse rechtenstudenten Menco Nieuwenhuis en Karel Kuiperi, tijdens een gesprek op een terras onder het genot van een koud biertje, op het idee om samen een bedrijfje te starten. Met dit bedrijfje willen ze zich specialiseren in maatshirts (overhemden). Dit is het begin van Nieuwenhuis & Kuiperi Shirtmakers. Ze gaan opereren onder het motto ‘traveling shirtmaker’. Dit houdt in dat het duo langsgaat bij de klant thuis (of op een andere door de klant gewenste locatie) om deze een shirt aan te meten, en stofopties en andere details (zoals geborduurde initialen) te bespreken. Omdat beiden nog student zijn, bezitten ze de OV-studentenjaarkaart, waardoor de reiskosten vrijwel nihil zijn. De gegevens worden naar het atelier in Frankrijk gestuurd en drie tot vier weken later ontvangt de klant het shirt. Hun concept blijkt succesvoller dan ze in eerste instantie gedacht hadden. Omdat Karel nooit de intentie gehad heeft om van dit bedrijfje zijn fulltime baan te maken, stapt hij uit. Menco, die al jaren in deze business werkzaam is (verkoper bij verscheidene herenmodezaken) ziet hierin wel toekomst en gaat op zoek naar een nieuwe partner. Al snel gaat hij in zee met de Rotterdamse bedrijfskunde student Alexander van Nimwegen. Onder de nieuwe naam Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers (hierna afgekort met NVN) gaat het tweetal verder. Het klantenbestand van NVN groeit in korte tijd aanzienlijk. Omdat het onmogelijk is om op één dag zowel een klant in Groningen, als een klant in Amsterdam en Maastricht te bezoeken, besluiten de beide heren om voor hun concept franchisenemers te zoeken. Dit zijn, net als zij zelf, studenten met de OV-studentenjaarkaart. Zo worden de problemen opgevangen die de plotselinge groei met zich meebracht: er kunnen nu immers meerdere orders tegelijkertijd geplaatst worden door verschillende klanten. Ook dit nieuwe concept van franchisen werpt vruchten af: er wordt genoeg verkocht door de franchisenemers zodat Menco en Alexander nog alleen maar de orders hoeven door te voeren en tijd krijgen voor een nieuw project, namelijk een eigen winkel. In mei 2007 nemen Menco en Alexander een grote stap: de winkel HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen (hierna ingekort tot HEERLIJK) wordt geopend in Den Haag, waarmee de omzet van de v.o.f. meerdere keren verdubbeld moet gaan worden. Naast de NVN maatshirts worden hier maatpakken van het eigen label en van derden verkocht. Ook

11

hebben ze een confectie overhemdenlijn voor het eigen label ontwikkeld. Tevens verkopen ze kousen, schoenen, bretels en andere accessoires. Het verloopt erg goed voor een beginnende winkel, zo goed dat er momenteel gewerkt wordt aan het realiseren van twee nieuwe winkels, in Amsterdam en Antwerpen. Naast deze expansie willen de heren het assortiment vergroten. Ze hebben namelijk gemerkt dat veel van hun klanten de gehele garderobe bij HEERLIJK zouden willen kopen. Het belangrijkste missende kledingstuk, en haast verplicht onderdeel van de garderobe, is de jeans. Dit gegeven is al meerdere keren door klanten van HEERLIJK bevestigd. Omdat de focus van HEERLIJK op maatwerk, detail en kwaliteit ligt, zijn de heren op zoek naar een jeanslijn die precies aan hun eisen en smaak (van de klant) voldoet. De markt zit vol met jeansmerken. Toch zit daar niets bij wat aansluit op de huidige producten, het imago en concept van NVN en HEERLIJK. Daarom willen de eigenaren een nieuwe, speciaal voor hun ontwikkelde lijn laten maken. Een en ander leidt dan tot de probleemstelling die in de volgende paragraaf is neergelegd. 1.2

Probleemstelling

De probleemstelling luidt als volgt: Het opzetten van een jeanslijn voor HEERLIJK, van idee tot geproduceerde broek. Met deze probleemstelling zal gestreefd worden naar de realisering van onderstaande doelstelling. 1.3

Doelstelling

Naar aanleiding van de probleemstelling kan worden gesteld dat dit onderzoek/project als doelstelling heeft: Het realiseren van een verkoopbare jeanslijn, die aansluit op de huidige producten, het imago en concept van de winkel HEERLIJK. 1.4

Deelvragen

Om bovengenoemde doelstelling te kunnen realiseren, zal de probleemstelling ondersteund worden met een aantal deelvragen die door het verslag heen besproken en beantwoord zullen worden. Achter elke deelvraag staat op welk(e) hoofdstuk(ken) het betrekking heeft. De deelvragen zijn: • Hoe opereren NVN en HEERLIJK momenteel en met wie wordt er geconcurreerd? (H2+H3) • Op welke manieren kunnen NVN en HEERLIJK uitbreiden naar de wensen van de huidige en potentiële nieuwe klanten m.b.t. de markt waarin ze opereren? (H4) • Waar en hoe gaat de lijn geproduceerd worden? (H5+H6)

12

1.5

De nieuwe onderneming

Zoals in de laatste deelvraag weergegeven, zal een nieuwe onderneming opgezet worden voor dit project, om beperkingen (zoals b.v. het uitsluitend voor HEERLIJK ontwikkelen van kleding) uit de weg te ruimen. Voor HEERLIJK zal een lijn ontwikkeld worden, onder de naam Benzak Denim Developers (hierna afgekort met BDD), met details exclusief voor HEERLIJK. In theorie zal de nieuwe onderneming in de nabije toekomst dus wel voor elke opdrachtgever kunnen werken, of zelfs een eigen label kunnen opzetten. De opzet voor het ondernemingsplan (in de vorm van een inhoudsopgave) is te vinden in bijlage III. 1.6

Methoden van onderzoek

Om de probleemstelling goed te onderzoeken zullen er vele aspecten aan het licht gebracht moeten worden. De huidige klanten zullen d.m.v. een enquête ondervraagd worden omtrent de interesse naar nieuwe producten (met als belangrijkste uiteraard de jeans) en de wensen omtrent de details van dit product. De huidige concurrenten van NVN en HEERLIJK zullen geanalyseerd worden, om zo de verdere mogelijkheden met betrekking tot de jeanslijn verder te kunnen uitwerken. Hierbij zullen ook nieuwe concurrenten betrokken worden die ontstaan door het opzetten van de jeanslijn. Verscheidene specialisten zullen geïnterviewd worden teneinde een beter beeld te krijgen van zowel het opzetten van een nieuwe jeanslijn als het verder ontwikkelen hiervan in de toekomst. Daarnaast zullen internet en databanken de belangrijkste bronnen van deskresearch zijn. Uiteraard zal een SWOT-analyse gemaakt worden die zich richt op de nieuwe jeanslijn. Tot slot gaan allerlei aspecten onderzocht worden in relatie tot het opzetten van een nieuwe onderneming. Hiervoor zal de Kamer van Koophandel de belangrijkste bron zijn, maar instanties zoals de douane (voor het importeren van goederen) zullen ook geraadpleegd worden. Informatie van de KvK kan verkregen worden via de website, maar ook door het bijwonen van seminars. 1.7

Afbakening onderzoek

Dit onderzoek zal een aantal beperkingen kennen: • Hoewel er ook wordt gekeken naar andere uitbreidingsmogelijkheden voor HEERLIJK, zal in deze afstudeeropdracht enkel het opzetten van de jeanslijn besproken worden. • M.b.t. de nieuwe onderneming BDD: er wordt alleen gekeken naar de lijn voor HEERLIJK, het eventueel ontwikkelen van lijnen voor andere bedrijven blijft buiten beschouwing.

13

1.8

Indeling afstudeeropdracht

De afstudeeropdracht zal in hoofdstuk 2 beginnen met het neerzetten van het huidige NVN en HEERLIJK, wat ook wel gezien kan worden als interne analyse. In hoofdstuk 3 worden de concurrenten beschreven, wat dan als een externe analyse gezien kan worden. In hoofdstuk 4 worden mogelijkheden besproken met betrekking tot het uitbreiden van NVN en HEERLIJK, los gezien van een jeanslijn. Het vijfde hoofdstuk wordt gewijd aan een stukje informatie betreffende de denim- en jeansindustrie en -markt. In hoofdstuk 6 staat de NVN jeanslijn centraal, en daarbij alles wat nodig is om deze lijn te ontwikkelen. Tot slot zullen in hoofdstuk 7 en 8 de conclusies en de aanbeveling met betrekking tot het opzetten van een NVN jeanslijn voor HEERLIJK gegeven worden, die geformuleerd kunnen worden naar aanleiding van dit onderzoek.

14

H2

Het huidige Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK

In dit hoofdstuk zullen het huidige NVN en HEERLIJK onder de loep genomen worden, ook wel een interne analyse genoemd. Dit is nodig om een duidelijk beeld te krijgen van NVN en HEERLIJK. Zo zal in paragraaf 2.1 de doelgroep besproken worden. In paragraaf 2.2 komt het productassortiment aan bod, welke vervolgens opgedeeld is in subparagrafen per productsoort. Bij de producten bieden NVN en HEERLIJK bepaalde een bepaalde service en diensten aan de klant aan. Dit wordt in paragraaf 2.3 toegelicht. Paragraaf 2.4 en 2.5 zullen respectievelijk kijken naar de franchisers van NVN en de locatie van HEERLIJK. In paragraaf 2.6 zullen de verschillende activiteiten op het internet uitgelegd worden en het hoofdstuk zal afgesloten worden met de financiële status in paragraaf 2.7. 2.1

Doelgroep

NVN en HEERLIJK richten zich op mannen in elke leeftijdscategorie, met een typische smaak die in het Engels ‘sartorial’1 genoemd wordt. De klant is erg gericht op detail en kwaliteit. Het aspect van kleding op maat spreekt deze doelgroep dan ook erg aan en men is bereid hier wat meer geld aan uit te geven. Het liefst draagt deze man elke dag een maatshirt (overhemd) en een op maat gemaakt jasje (colbert). Kleine details als geborduurde initialen zijn veel voorkomend op dit soort kleding. Ook het gebruik van hoogstaande, duurdere stoffen wordt geapprecieerd. Deze doelgroep streeft qua kleding een ambachtelijke en traditionele wijze van productie na, wat vroeger door een kleermaker werd gedaan. De echte ‘sartorialist’ gaat hierin ver: waar mogelijk zal elk kledingstuk een verband hebben met kleermakerschap. Uiteraard is het grootste gedeelte van de klanten geen ware ‘sartorialist’, dit betreft slecht een kleine groep. Het aspect van kleding op maat is echter wel een van de voornaamste redenen van de NVN en HEERLIJK klant. 2.2

Producten

NVN is begonnen met het verkopen van maatshirts, maar door het openen van de winkel HEERLIJK is het assortiment een stuk uitgebreid. Hieronder volgt het gehele assortiment. 2.2.1 Maatpakken Bij HEERLIJK kan de klant terecht voor een op maat gemaakt pak. Hiermee is een keuzemogelijkheid uit meer dan 5.000 stoffen van gerenommeerde stoffenhuizen zoals Holland & Sherry, Loro Piana en Ermenegildo Zegna. De pakken worden verkocht vanaf EUR 650 en zijn dan volledig op het lichaam van de klant gesneden. Naast volledige pakken

1 sar·to·ri·al (sär-tôr-l, -tr-) adj. Of or relating to a tailor, tailoring, or tailored clothing: sartorial elegance.

[From Late Latin sartor, tailor; see sartorius.] (Bron: www.thefreedictionary.com/sartorial)

15

is het ook mogelijk losse jasjes en broeken te laten maken en behoren overjassen ook tot de mogelijkheden. 2.2.2 Hemden De hemden van NVN en HEERLIJK zijn onderverdeeld in drie labels: • • •

Nieuwenhuis Van Nimwegen Blue Label Nieuwenhuis Van Nimwegen Green Label Nieuwenhuis Van Nimwegen Black Label

Blue Label Dit label is uitsluitend te koop bij HEERLIJK. Het betreft de confectielijn en is daarom direct mee te nemen bij aankoop. Prijzen zijn vanaf EUR 99. Green Label Het Green Label is het label waar alles mee begonnen is. Het is te krijgen bij zowel de ‘traveling shirtmakers’ als HEERLIJK. Er kan gekozen worden uit zo’n 500 stoffen. Daarnaast heeft de klant de keuze uit tal van boorden, manchetten en andere details. Na vier weken ontvangt de klant zijn hemd. Prijzen zijn vanaf EUR 85. Black Label Dit mag het neusje van de zalm genoemd worden wat betreft hemden. In het Napolitaanse atelier worden deze hemden op maat met de hand vervaardigd. Stof- en optiekeuze zijn bij dit label ook zeer ruim. De levertijd van het Black Label bedraagt zo’n 6 weken, vanwege het handwerk. Prijzen zijn vanaf EUR 185. 2.2.3 Accessoires Uiteraard zijn de maatpakken en hemden de belangrijkste producten van NVN en HEERLIJK, deze worden echter wel goed ondersteund door een aantal belangrijke en leuke accessoires. Nieuwenhuis Van Nimwegen Black Label dassen Deze volledig met de hand vervaardigde dassen zijn in een beperkte oplage gemaakt. Sixfolds (6 maal gevouwen) tellen het grootste gedeelte, ook zijn er een aantal sevenfolds (7 maal gevouwen) beschikbaar. Prijzen zijn vanaf EUR 59. Nieuwenhuis Van Nimwegen boutonnières Een boutonnière is een bloem die in de rever van het jasje gestoken wordt, iets wat tegenwoordig als ouderwets beschouwd wordt. Bij HEERLIJK is dit accessoire echter wel te krijgen en met warm hart verwelkomd door de ‘sartorial’ klant. Prijzen zijn vanaf EUR 6,50. Pantherella kousen Kousen van het Britse Pantherella zijn te krijgen in verscheidene kleuren, van de basiskleuren black en navy tot frisse tinten zoals lemon en sky blue. Prijzen zijn vanaf EUR 16.

16

Albert Thurston bretels Bretels zijn een vaak gedragen accessoire bij aanhangers van de ‘sartorial style’. HEERLIJK verkoopt dan ook bretels, van het merk Albert Thurston, een grootheid op het gebied van deze accessoire. In verscheidene kleuren en materialen te krijgen. Prijzen zijn vanaf EUR 69. SWEAR gympen Een van de nieuwste toevoegingen aan het assortiment is SWEAR. De puntschoenen van dit Britse gympenmerk zijn bij HEERLIJK in verscheidene kleuren en materialen te krijgen. Prijzen zijn vanaf EUR 79. MobyDick espadrilles Voor het zomerseizoen hebben de eigenaren een kleine, beperkte collectie espadrilles van het merk MobyDick opgenomen. Naast het feit dat deze schoenen heerlijk zijn voor een warme dag, kosten ze maar EUR 17,50. Novila T-shirts Als uitbreiding van het assortiment is dit T-shirtmerk toegevoegd. Novila maakt T-shirts van hoogwaardige katoen, die slank gesneden zijn waardoor het goed past onder een strak op het lichaam gesneden hemd. Prijzen zijn vanaf EUR 35. 2.2.4 Lifestyle Naast kleding verkoopt HEERLIJK een aantal producten die onder noemer lifestyle vallen. Stijlboeken Bij HEERLIJK zijn een aantal boeken te krijgen, gericht op de stijl van de winkel. Het aanbod sluit aan op de mening van de eigenaren over klassieke herenkleding. Het aanbod verschilt van tijd tot tijd. MOMO Design De helmen van dit Italiaanse merk worden veel door de Vespa-rijder gedragen, waar een deel van het huidige klantenbestand uit bestaat. HEERLIJK heeft een aantal modellen in verscheidene kleuren daarom toegevoegd aan het assortiment. Prijzen zijn vanaf EUR 169. 2.3

Service en diensten

Voor NVN en HEERLIJK zijn service en diensten een vooraanstaand verkoopargument. Allereerst is het unieke aspect van NVN gebaseerd op een dienst: de ‘traveling shirtmaker’ komt bij de klant thuis of op een andere locatie naar keuze op bezoek om een hemd aan te meten en alle opties te bespreken. Wanneer het hemd klaar is zal het persoonlijk door de franchiser bezorgd worden (om eventuele pasproblemen of klachten direct op te kunnen lossen). Ook HEERLIJK kent talloze services en diensten. Zo wordt er voor de klant alle tijd genomen om deze het naar wens te maken. Onder het genot van bijvoorbeeld een kop koffie worden eerst de mogelijkheden en opties besproken. Vervolgens worden alle maten nauwkeurig opgemeten, en de gegevens verstuurd naar het atelier in Frankrijk of Italië. Wanneer het pak of hemd binnenkomt, zal alles eerst gepast worden en eventueel (kosteloos) vermaakt worden

17

(als de klant toch meer taillering wilt of de broekspijpen toch wat aan de lange kant zijn, om maar twee voorbeelden te noemen). Ook is het weleens voorgekomen dat een klant een specifiek, niet meer te krijgen kledingstuk wilt (bijvoorbeeld een hemd met een typische kraag). HEERLIJK zal altijd de moeite nemen om te kijken of het mogelijk is dergelijke details hiervan te reproduceren en te verwerken in een hemd van eigen label. Ook wanneer een klant de winkel bezoekt met als reden uitsluitend de aanschaf van een confectiehemd of accessoire zal deze (wanneer gewenst uiteraard) het hof gemaakt worden, en op elke mogelijke wijze geholpen en geassisteerd worden. 2.4

Franchisers NVN

Toen NVN de eigen groei niet meer aankon (omdat ze simpelweg niet op twee plekken tegelijk konden zijn), zijn de eigenaren gaan zoeken naar oplossingen voor de probleem. Zij vonden de oplossing in het franchisen van hun concept. Het aantal franchisers is op dit moment dermate groot, dat de eigenaren zelf niet meer als ‘traveling shirtmaker’ hoeven te werken en zich volledig op de winkel en nieuwe groei kunnen storten. Het aantal franchisers is momenteel dertien, namelijk voor de volgende regio’s: • • • • • • • • • • • • •

18

Amsterdam Utrecht Nieuw-Vennep Breda Den Bosch Maastricht Leiden Groningen Delft/Rotterdam (als één regio) Alkmaar Huis ter Duin (een hotel in Noordwijk aan Zee, waar deze franchisers, het is een duo, enkel aan klanten van het hotel verkopen) Antwerpen België overig

2.5

Locatie HEERLIJK

HEERLIJK bevindt zich in Den Haag, in de Papestraat. Dit is een zijstraatje van de Hoogstraat, een belangrijke winkelstraat in hartje centrum met het Paleis Noordeinde om de hoek. Het verlengde van de Papestraat, de Nobelstraat kruist tevens een belangrijke (opkomende) winkelstraat: de Prinsestraat. De locatie is hierom zeer goed, zowel voor Hagenaars als klanten van buiten Den Haag. Hieronder is een kaartje van het centrum van Den Haag weergegeven, met de locatie van HEERLIJK gemarkeerd.

HEERLIJK bevindt zich onder de groene pijl. (Bron: Google maps)

2.6

Internetactiviteiten

Als jong en dynamisch bedrijf maken NVN en HEERLIJK goed gebruik van het internet. De twee eigen websites en een weblog worden gebruikt om informatie aan (potentiële) klanten door te spelen. Omdat ze momenteel nog niet aan reclame doen of advertenties plaatsen, wordt er veel gepromoot via de eigen website en internetcommunities als hyves en het stijlforum.

19

2.6.1 Websites Zoals hiervoor vermeld, worden de websites voornamelijk bedoeld om informatie over de huidige producten door te spelen. De werkwijzen van NVN en HEERLIJK worden toegelicht en er kunnen afspraken gemaakt worden voor het aanmeten van een NVN maatshirt door een franchiser. Een nieuw onderdeel van de website is de webshop, wat in de volgende paragraaf toegelicht wordt. De websites zijn te vinden op www.shirtmakers.nl en www.heerlijkbynvn.nl. 2.6.2 Webshop Op de website www.shirtmakers.nl is de webshop te vinden. Alle producten van NVN en HEERLIJK worden hier verkocht m.u.v. pakken. Huidige klanten krijgen een inlogcode zodat het ook mogelijk is een maatshirt te bestellen (de maten zijn immers bekend). Voor het maatwerk zal een nieuwe klant eerst een afspraak met een ‘traveling shirtmaker’ moeten maken of HEERLIJK bezoeken. 2.6.3 Weblog Ter promotie houdt Menco dagelijks een weblog, ook wel blog genoemd, bij. Hierop worden nieuwe producten, stoffen, opties en accessoires getoond aan de geïnteresseerde. Maar ook voor een stukje ontspanning kun je op deze weblog terecht. Regelmatig verschijnen er foto’s van mensen gekleed in ‘sartorial style’, nieuwsberichtjes en grapjes. Op dit moment telt de weblog meer dan 300 unieke bezoekers per dag, wat een behoorlijk aantal is. De weblog is te vinden op www.heerlijkbynvn.blogspot.com. 2.6.4 Hyves Het immens populaire Hyves wordt ook gebruikt door de heren van NVN en Heerlijk. Ze beheren een zogenaamde ‘Nieuwenhuis Van Nimwegen-Hyve’, wat eigenlijk niets meer is dan een webpagina waar ze informatie en foto’s op zetten en anderen hierover kunnen communiceren. Je kan je aanmelden bij deze Hyve om zodoende informatie te ontvangen die eens in de zoveel tijd via het medium verstuurd wordt. Ook wordt elk bericht wat op de weblog geplaatst wordt, automatisch doorgegeven naar en geplaatst op blogfunctie van de persoonlijke Hyve-pagina van Menco. De Hyve is te vinden op heerlijkbynvn.hyves.nl en de algemene Hyves website is te vinden op www.hyves.nl. 2.6.5 Stijlforum Het stijlforum is een internetforum waar gediscussieerd wordt over alles wat met stijl te maken heeft, maar voornamelijk de ‘sartorial style’. Menco is veel actief op het forum en heeft dankzij dit forum een groot aantal klanten geworven. Het grootste gedeelte van de franchisers is actief lid van het stijlforum en zijn ook via het forum geworven. Vragen en problemen betreffende NVN en HEERLIJK (of producten en diensten van het bedrijf), die ontstaan tijdens de gesprekken en discussies op het stijlforum, worden dan ook regelmatig via dezelfde weg beantwoord en opgelost. Het stijlforum is te vinden op www.stijlforum.nl.

20

2.7

Financiële status

De grootste bron van inkomsten is de winkel HEERLIJK, deze bestaat echter sinds mei 2008 pas een jaar. De winkel heeft dus nog geen volledig kalenderjaar gedraaid. Omdat er sinds de opening een sterke groei in de omzet zit, is het lastig te zeggen hoeveel er bijvoorbeeld over een jaar omgezet gaat worden, zeker ook doordat er concrete plannen van uitbreiding zijn. In 2007 is van mei tot en met december gemiddeld EUR 20.000 per maand omgezet, en hier zit een stijgende lijn in. De begroting voor 2008 is namelijk gezet op een gemiddelde omzet van EUR 25.000 per maand, dat leidt dus tot EUR 300.000 in het jaar. Inmiddels zit NVN/HEERLIJK op circa EUR 180.000 na drie maanden, dus die begroting kan alweer bijgeschaafd worden. Overigens is de begroting voor 2008 al aangepast na de eerste maanden. Volgens de oorspronkelijke gemaakte begroting, die vorig jaar voor het openen van de winkel geschreven was, zou het eerste volle jaar (2008) EUR 180.000 gedraaid moeten worden. Als voorbeeld wordt februari 2008 genomen, met een netto omzet van EUR 40.000. De nettomarge ten opzichte van de inkoopwaarde wordt voor het gemak op 2.0 gezet (deze is in werkelijkheid hoger, maar er wordt gerekend met het meest negatieve uitgangspunt). De brutowinst is dan EUR 20.000. De maandelijkse kosten bedragen ongeveer EUR 3.000 aan vaste lasten. Deze vaste lasten omvatten ondermeer huur (EUR 1.800), GWL (EUR 200) en verzekering (EUR 150). Een goede maand brengt meer variabele kosten met zich mee dan een minder goede – er worden dan bijvoorbeeld een stuk meer espresso’s en cappuccino’s weggegeven, om een klein voorbeeld te noemen. Praktisch gezien betekent dit dat NVN/HEERLIJK relatief een enorm bedrag overhoudt om te spenderen aan innovatie, reclame etc. Dat wordt dan ook gedaan: de doelstelling is om in september twee nieuwe filialen te openen, en hiermee in het laatste kwartaal een omzet van gemiddeld minstens EUR 15.000 per maand per nieuw filiaal te draaien. Door deze uitbreiding wordt verwacht ook de confectielijn te kunnen vergroten, wat een groei van de omzet met zich meebrengt. Echter, hier moet wel rekening gehouden worden met een cashflowprobleem. Er staat een behoorlijk bedrag aan debiteuren op de balans (ongeveer EUR 40.000), wat veroorzaakt wordt door onder andere openstaande rekeningen van franchisenemers en klanten die maatwerk op aanbetaling kopen (dus niet het volledige bedrag van te voren betalen). Voor het openen van de winkel is een lening afgesloten voor EUR 35.000 bij de bank, maar gezien de groei kan dit rekening-courant met gemak verhoogd worden.

21

22

H3

Concurrentieanalyse

In dit hoofdstuk zullen de concurrenten van NVN en HEERLIJK besproken worden, ook wel een externe analyse genoemd. De concurrenten worden in twee verschillende groepen ingedeeld, namelijk winkels en webshops. Deze twee groepen komen aan bod in paragraaf 3.1. Vervolgens zal gekeken worden naar concurrenten die ontstaan door het toevoegen van een jeanslijn aan het assortiment. Omdat HEERLIJK niet met een traditionele jeanswinkel vergeleken kan worden, en omdat het label onder de eigen naam verkocht gaat worden, zullen deze concurrenten merken zijn. Dit wordt in paragraaf 3.2 toegelicht. Beide paragrafen zullen eindigen met een brand position chart. 3.1

Huidige concurrentie Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK

In deze paragraaf zal de huidige concurrentie van NVN en HEERLIJK besproken worden. Omdat HEERLIJK op dit moment alleen in Den Haag een winkel heeft, zullen uitsluitend winkels in de omgeving als directe concurrentie gezien worden. Deze zullen in subparagraaf 3.1.1 besproken worden. Belangrijk om vooraf te weten is dat alle genoemde winkels zich richten op relatief modieuze dan wel kwalitatief goede kleding. Winkels die bijvoorbeeld overhemden van onder de EUR 70 aanbieden, worden buiten beschouwing gelaten. Op het internet heeft het concept van NVN, de ‘traveling shirtmaker’, ook een aantal concurrenten, in de vorm van webshops, welke in subparagraaf 3.1.2 besproken zullen worden. De paragraaf wordt afgesloten met een brand position chart, in subparagraaf 3.1.3. 3.1.1 Winkels Oger Oger kan qua product en huisstijl gezien worden als de grootste concurrent van HEERLIJK. De ‘sartorial style’ is net als bij HEERLIJK terug te zien in de stijl van Oger. Net als HEERLIJK werkt Oger samen met een aantal gerenommeerde Italiaanse huizen en ateliers. Bij Oger wordt er zowel confectie als maatwerk aangeboden, in de vorm van overhemden, pakken en losse jasjes en broeken. Ook biedt Oger jeans van het merk Jacob Cöhen aan, wat met de toevoeging van een jeanslijn voor NVN en HEERLIJK een nieuwe concurrent wordt (dit merk wordt besproken in paragraaf 3.2). Omdat Oger, met drie winkels, een outlet store en drie franchises, waaronder een Ermenegildo Zegna franchise store (een label dat ook bij HEERLIJK te koop is), vele malen groter is, is het productassortiment (naast bovengenoemde producten, verkoopt Oger tevens talloze accessoires in grote getale) een stuk uitgebreider. Daartegenover staat wel dat het persoonlijk karakter van Oger een stuk minder is dan dat van HEERLIJK. Overigens is dit helemaal geen vreemd gegeven omdat Oger zich al jaren in de markt bevindt en HEERLIJK pas een jaar bestaat. Ook is de prijsklasse van Oger hoger, terwijl het product van gelijke kwaliteit is. Het Haagse filiaal van Oger is te vinden op het Noordeinde 6. Suit Supply Het core product van Suit Supply, zoals de naam al doet vermoeden, is het pak. Dat pak is bij Suit Supply te verkrijgen in de vorm van confectie, semimaatwerk en volledig maatwerk. Daarnaast worden er confectieoverhemden en een aantal accessoires zoals dassen verkocht.

23

Suit Supply is letterlijk de grootste concurrent: met vierentwintig filialen in Nederland (negentien), België (twee), Engeland (één) en Letland (twee) laat Suit Supply The Society Shop (hierna besproken) vlak achter zich liggen. Waar Oger hoger qua prijsniveau ligt dan HEERLIJK, bevindt Suit Supply zich lager. Dit wel met het gevolg dat de kwaliteit van de producten lager ligt. Er wordt bijvoorbeeld niet met exclusieve en onderscheidende stoffen gewerkt. Het Haagse filiaal van Suit Supply is te vinden op de Plaats 18. The Society Shop The Society Shop is met zijn meer dan zeventig jaar de oudste onder de concurrenten van NVN en HEERLIJK. Met vijftien filialen, zeven outlet stores en één personal tailoring winkel in Nederland, België en Duitsland is The Society Shop tevens een zeer groot bedrijf op het gebied van klassieke herenmode. The Society Shop verkoopt confectieoverhemden en pakken in de vorm van confectie en maatwerk. Ook wordt er een grote collectie casual kleding verkocht in de vorm van truien, broeken en jeans (die overigens geen bedreiging zullen vormen voor de NVN jeanslijn doordat het een compleet ander karakter heeft). Het is dan ook uitsluitend een concurrent door de pakken en overhemden. The Society Shop verkoopt naast een aantal bekende Italiaanse merken ook een eigen label, waaronder zowel de pakken en overhemden vallen als casual kleding. Het prijsniveau begint ergens onder het niveau van HEERLIJK en boven het niveau van Suit Supply, maar stijgt op het topniveau wel boven HEERLIJK uit. Doordat het een grote winkelketen is, moeten ze inleveren op persoonlijkheid t.o.v. HEERLIJK. Opvallend gegeven: Oger Lusink (oprichter en eigenaar van Oger) heeft de kneepjes van het vak bij The Society Shop geleerd, voordat hij met zijn eigen bedrijf begon. Het Haagse filiaal van The Society Shop is te vinden op de Hoogstraat 10. La Chemiserie Traditionnelle Het concept van La Chemiserie Traditionnelle is vergelijkbaar met dat van NVN. Er worden overhemden op maat aangeboden, waarbij de opties voor stoffen, kraag, manchetten etc. uitgebreid zijn. Het grote verschil is echter dat La Chemiserie Traditionnelle werkt vanuit een winkel, in plaats van bij de klant thuis komt. La Chemiserie Traditionnelle heeft naast het filiaal in Den Haag nog zes andere filialen in Nederland, en als we de website mogen geloven, zullen er nog acht bij komen in de toekomst. Het Haagse filiaal van La Chemiserie Traditionnelle is te vinden op de Haagsche Bluf 20. Maison de Bonneterie Maison de Bonneterie is een groot luxe warenhuis, met het predikaat ‘Hofleverancier’2. Zodoende verkoopt Maison de Bonneterie ook pakken, overhemden en accessoires, welke immers onder de noemer ‘luxe’ geplaatst kunnen worden. Er wordt uitsluitend confectie verkocht, waardoor het een concurrent genoemd kan worden door het aanbod van confectieoverhemden. Het Haagse filiaal van Maison de Bonneterie is te vinden op de Gravenstraat 2.

2 Hare Majesteit de Koningin kan het predicaat Hofleverancier toekennen aan kleine en middelgrote Nederlandse ondernemingen die een vooraanstaande plaats innemen in de regio en in de branche. De bedrijven moeten minimaal honderd jaar oud zijn en de ondernemer(s) van onbesproken gedrag. Op dit moment mogen 383 bedrijven zich Hofleverancier noemen.

(Bron: www.hofleverancier.com/predicaat.html)

24

Staaten Generaal Er wordt hier uitsluitend confectie verkocht, zowel pakken als overhemden. Maar ook accessoires zijn volop te krijgen bij Staaten Generaal. Door middel van scherpe acties wordt er op dit moment hevig geconcurreerd met de confectie van Suit Supply. Staaten Generaal is te vinden op de Hoogstraat 27. Shirts & Cappuccino Zoals de naam al doet vermoeden, kun je bij Shirts & Cappuccino onder het genot van een kopje koffie een shirt kopen. Het core product van deze winkel is dan ook het overhemd. Er wordt uitsluitend confectie aangeboden, maar de collectie wisselt wel in rap tempo: om de vier weken rouleert de collectie. In kleine aantallen worden hier ook nog verscheidene accessoires aangeboden. Het Haagse filiaal van Shirts & Cappuccino is te vinden op de Heulstraat 25. Hoogeweegen Rouwers Net als bovengenoemde concurrent, is Hoogeweegen Rouwers dit uitsluitend vanwege een overhemden confectielijn. Ook worden jeans aangeboden, maar omdat deze nogal basic van aard zijn en de klant van deze winkel over het algemeen iets ouder is, zal dit niet van invloed zijn op een toekomstige jeanslijn voor NVN. Hoogeweegen Rouwers is te vinden op het Noordeinde 23.

25

Plattegrond Op onderstaande plattegrond zijn alle concurrenten met een cijfer weergegeven. Een opvallend gegeven is dat ze allemaal op een steenworpafstand van HEERLIJK liggen. Wat betreft de klassieke herenmode in Den Haag, gebeurd het meeste op en rondom de Hoogstraat. Dit in vergelijking met bijvoorbeeld Amsterdam, waar dergelijke winkels zowel op en rondom de P.C. Hooftstraat te vinden zijn als in het centrum (Kalverstraat en Leidsestraat) en wijken als De Pijp en de Jordaan.

1 Oger 2 Suit Supply 3 The Society Shop 4 La Chemiserie Traditionnelle 5 Maison de Bonneterie 6 Staaten Generaal 7 Hoogeweegen Rouwers 8 Shirts & Cappuccino (Bron: Google maps)

26

3.1.2 Webshops Shirtbyhand.nl Het concept van Shirtbyhand.nl is in principe hetzelfde als dat van NVN. Het grote verschil tussen beide zit echter in de service en het aantal mogelijkheden binnen de verschillende opties. Shirtbyhand.nl komt uitsluitend langs bij de klant om eenmalig de maten op te nemen, terwijl NVN hierbij over alles opties een advies kan uitspreken. Bij Shirtbyhand.nl moet de klant op de website zelf de opties kiezen, alvorens het shirt besteld kan worden, terwijl NVN altijd elke optie één op één zal bespreken. Het aantal stoffen waaruit gekozen kan worden ligt beduidend lager bij Shirtbyhand.nl, en ook de andere opties zijn minder uitgebreid. De klantvriendelijkheid van NVN ligt dus een stuk hoger. De webshop is te vinden op www.shirtbyhand.nl. Mysuit.com Mysuit.com hanteert hetzelfde concept als NVN, maar biedt naast overhemden ook pakken, schoenen en riemen aan. Het verschil met NVN ligt dus aan het feit dat Mysuit.com geen winkel heeft, zoals HEERLIJK, waar op teruggevallen kan worden. In tegenstelling tot NVN wordt er op de website (wat het enige verkooppunt van Mysuit.com is) niet geïnformeerd over de verschillende opties en mogelijkheden. De webshop is te vinden op www.mysuit.com. Italianshirts.nl Op bestelling via internet of vanuit de showroom (dus geen winkel) kan bij Italianshirts.nl overhemden en een aantal accessoires besteld worden. Het stoffenassortiment is groter dan dat van NVN en de opties kennen vele mogelijkheden. Het grote verschil met NVN is echter dat je zelf je maten moet opmeten of het shirt naar aanleiding van een confectiemaat gemaakt wordt. Van echt maatwerk kun je dus nauwelijks spreken. De locatie van de showroom (bij toeval ook in Den Haag) bevindt zich op een mindere locatie dan HEERLIJK. De webshop is te vinden op www.italianshirts.nl en de showroom op de Hooikade 22. (Voor alle drie de internetconcurrenten gelden nagenoeg dezelfde prijscategorieën als voor NVN/HEERLIJK.)

27

3.1.3 Brand position charts huidige concurrentie Omdat er een wezenlijk verschil is tussen de winkel- en webshopconcurrentie, zullen beide apart gespecificeerd worden in een brand position chart.

0 NVN/HEERLIJK 1 Oger 2 Suit Supply 3 The Society Shop 4 La Chemiserie Traditionnelle 5 Maison de Bonneterie 6 Staaten Generaal 7 Hoogeweegen Rouwers 8 Shirts & Cappuccino

De brand position chart van de winkels vergelijkt de winkels op prijs ten opzichte van kwaliteit-service verhouding. Over het algemeen laat deze chart zien dat een hoge prijs vaak samen gaat met een hoge kwaliteit-service verhouding, en dat een lage prijs vaak samen gaat met een lage kwaliteit-service verhouding. De geschatte verschillen tussen NVN en alle winkels is af te lezen in de chart.

0 NVN/HEERLIJK 1 Shirtbyhand.nl 2 Mysuit.com 3 Italianshirts.nl

28

De brand position chart van de webshops vergelijkt de webshops op service ten opzichte van het aantal opties/producten. Er wordt niet naar prijs gekeken omdat deze van alle vier nagenoeg overeenkomen. In deze chart is geen duidelijk terugkomende combinatie af te lezen zoals is de chart van de winkels. De geschatte verschillen tussen NVN en alle webshops is af te lezen in de chart. 3.2

Nieuwe concurrentie ontstaan door toevoeging jeanslijn

Naar aanleiding van de enquête, die in het volgende hoofdstuk uitvoerig besproken zal worden, kan als nieuwe concurrentie een aantal jeansmerken genoemd worden. Door het opzetten van een jeanslijn zullen NVN en HEERLIJK geen nieuwe concurrentie in de vorm van winkels krijgen, omdat het assortiment van NVN en HEERLIJK heel erg verschilt van dat van een traditionele jeanswinkel. De reden dat deze jeansmerken worden beschouwd als concurrenten, is omdat deze momenteel door veel van de NVN- en HEERLIJK-klanten gedragen worden. 3.2.1 Jeansmerken als nieuwe concurrentie Jacob Cöhen De jeans van het merk Jacob Cöhen zijn peperduur. De goedkoopste modellen zijn te krijgen vanaf EUR 200, maar de meeste zitten in de prijsklasse EUR 300 tot EUR 400.

Jacob Cöhen (Foto’s: www.hiller-mode.de, www.jacobcohen.it)

Wat krijg je dan? Een jeans gemaakt van kwalitatief goede denim, vervaardigd in Italië, met talloze details in de vorm van stikseltjes en labels. Er is onder andere een label met de tekst 29

‘Handmade’, wat erg misleidend is omdat een jeans ALTIJD handmatig, maar met een machine gemaakt wordt. ‘Handmade’ wekt de suggestie dat de jeans met handsteken gemaakt is (zoals dat nog bij pakken en overhemden voor komt). Ook hebben veel modellen de status ‘Limited edition’. Door middel van een apart ingenaaid label met een uniek nummer (bijvoorbeeld # 138 of 200) wordt dit aangegeven. De pasvorm is overwegend slank, maar verricht geen wonderen, wat misschien wel bij een jeans met een dergelijke prijs verwacht kan worden. Jacob Cöhen is te krijgen bij concurrent Oger. Blue Blood Brand Het jeansmerk van de Nederlander Steve te Pas en Britse denimontwerper Jason Denham (what’s in the name). Steve te Pas is mede organisator van de Amsterdam International Fashion Week. Hij is ooit begonnen met het importeren van het Japanse merk Evisu, een van de merken die verantwoordelijk is voor het op de kaart spelen van superieure denim kwaliteiten (weliswaar voor hoge prijzen) en heeft hiermee bekendheid geworven in de Nederlandse en internationale fashionbranche. Blue Blood noemt zichzelf een ‘new luxury brand’. Dit houdt in de ze ‘luxe’ waren verkopen. Hier hangt uiteraard een prijskaartje aan, want hoewel de ‘goedkoopste’ jeans zo’n EUR 130 kosten, bevinden de meeste modellen zich boven de EUR 200. Blue Blood produceert zowel in Italië als in landen als Tunesië en China. Hoewel de kwaliteit van de jeans die in de laatst genoemde landen geproduceerd worden redelijk goed is, betekent dat wel de prijzen eigenlijk wat aan de hoge kant zijn. Uiteraard betaal je hier voor een merk en een imago, wat een hoop geld kost qua marketing e.d. Blue Blood mikt niet alleen op ‘fashion victims’, maar ook op de echte denim liefhebber. Er is een aparte lijn (Dry Goods) met uitsluitend ‘dry’ jeans. De wassingen van Blue Blood zijn meestal erg realistisch: het ziet er uit alsof de broek zelf vanaf een ‘dry’ is ingedragen. Blue Blood is onder andere te koop bij Mode D’Emploi (een echte denimspecialist), een winkel in de Prinsestraat, om de hoek bij HEERLIJK.

Blue Blood (Foto: www. scrapbook.citizen-citizen.com)

30

Nudie Jeans Het Zweedse Nudie Jeans staat bekend om de simpele look, die voor elk model hetzelfde is. Het verschil per model zit hem dan ook in de pasvorm. Er zijn meer dan twaalf pasvormen (op de foto staan niet alle verschillende pasvormen afgebeeld), waardoor er eigenlijk wel voor iedereen een goede fit te vinden is. Elk model is te krijgen in verschillende stoffen en wassingen. Dit concept is erg duidelijk: op het moment dat je de goede pasvorm gevonden hebt, kun je elk seizoen een nieuwe jeans kopen in een andere stof en/of wassing, omdat deze altijd veranderen. Uiteraard zijn er een aantal stoffen en wassingen die standaard in het assortiment blijven, omdat die goed blijven verkopen. Ook wordt er af en toe een nieuw model (pasvorm) toegevoegd en een bestaand model geannuleerd. Dit is afhankelijk van de modetrends. Het nadeel van dit concept is dat op het moment dat je de look van Nudie Jeans niet mooi vindt, je dit ook nooit zult vinden, omdat het niet verandert. Prijzen zijn lager dan de hiervoor genoemde merken, namelijk vanaf EUR 100, maar kunnen wel oplopen tot zo’n EUR 300 (enkele gelimiteerde modellen, stoffen en/of wassingen). Zo hebben ze sinds dit seizoen een nieuwe lijn toegevoegd, genaamd Nudie Lab (waarin overigens wel, volgens het concept, de bestaande modellen gebruikt worden). Dit zijn gelimiteerde modellen die tot deze hoge prijzen kunnen oplopen. Net als Blue Blood is Nudie onder andere bij Mode D’Emploi te krijgen.

Nudie Jeans (Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

31

3.2.2 Brand position chart nieuwe concurrentie

1 Jacob Cöhen 2 Blue Blood 3 Nudie Jeans 4 NVN jeanslijn

De brand position chart van de jeansmerken vergelijkt de merken op segment en op in welke mate ze richting fashion of juist conservatieve mode gaan. Eigenlijk zijn alle drie de merken behoorlijk hoog qua prijs. Jacob Cöhen en Blue Blood horen echt in de categorie fashion. Omdat Nudie Jeans een basic look heeft, zijn ze net onder de streep geplaatst, maar daarbij moet opgemerkt worden dat het absoluut geen conservatief merk is. Het is de bedoeling om met een NVN jeanslijn qua segment tussen Nudie Jeans en Blue Blood te gaan zitten, en qua mate van fashion/conservatieve mode tussen Nudie Jeans en Jacob Cohen te gaan zitten (gemarkeerd met ‘4’).

32

H4

De uitbreidingsmogelijkheden van Nieuwenhuis Van Nimwegen en HEERLIJK

NVN en HEERLIJK zijn nog behoorlijk jong. Toch gaan de zaken in korte tijd al heel goed, zelfs boven verwachting. Er zal daarom uitgebreid gaan worden. Dit hoofdstuk zal zich hierop richten. Ten eerste is er onder de klanten van NVN en HEERLIJK een enquête gevoerd. Deze zal besproken worden in paragraaf 4.1. De paragrafen 4.2 t/m 4.5 zullen samen de visie van de eigenaren vormen, hoe zij kijken naar de uitbreidingsmogelijkheden en met welke veranderingen ze momenteel al bezig zijn. Paragraaf 4.6 en 4.7 zullen respectievelijk kijken naar eventuele nieuwe franchisegebieden van NVN en nieuwe locaties voor HEERLIJK. In paragraaf 4.8 zal gekeken worden naar nieuwe mogelijkheden met betrekking tot het internet. Naar aanleiding van alle gegevens in hoofdstuk 2, 3 en 4 zal het hoofdstuk afgesloten worden met een SWOT-analyse, in paragraaf 4.9. 4.1

Enquête

Als aanloop naar deze afstudeeropdracht heb ik een groot aantal van de huidige klanten van NVN/HEERLIJK ondervraagd door middel van een enquête. Deze enquête heeft als belangrijkste doel het achterhalen of men geïnteresseerd is in een NVN jeanslijn en wat de smaak betreffende denim is. De enquête is verdeeld in drie delen: • In het eerste deel wordt gevraagd naar hoe lang de respondent bij NVN/HEERLIJK producten koopt, hoe vaak de respondent producten koopt, welke producten dat zijn, of de respondent tevreden is en er worden een aantal algemene vragen betreffende denim gesteld. • In het tweede deel worden een aantal vragen gesteld die dieper ingaan op het onderwerp denim. Denk hierbij aan vragen over pasvormen etc. Dit tweede deel kan alleen ingevuld worden als de respondent bij de laatste vraag in het eerste deel een positief antwoord heeft gegeven. • In het derde deel worden nog drie resterende vragen gesteld: wat de respondent gemiddeld uitgeeft aan een jeans, hoe vaak de respondent een jeans koopt en wat de leeftijd van de respondent is. Over het algemeen is de enquête een succes geweest. Er zijn in totaal 87 reacties geweest, waarvan ruim 67 als serieus ingevuld oogden (de overige 20 hebben hier en daar een vraag overgeslagen). Dit aantal lijkt op het eerste oog laag, maar aangezien de enquête slechts ingevuld is door klanten, kunnen de antwoorden absoluut gebruikt worden (daarbij komt dat voor vrijwel elke vraag geldt dat één van de antwoorden duidelijk het hoogste percentage gekregen heeft). De verwachting betreffende antwoorden op bepaalde vragen (die voor de eigenaren van NVN/HEERLIJK en mij als belangrijkste gelden) zijn in de meeste gevallen uitgekomen en kunnen dus dienen als bevestiging van onze ideeën betreffende een nieuwe jeanslijn. Om een voorbeeld te noemen: op de vraag welke pasvorm geprefereerd wordt, hadden wij (de eigenaren en ik) het antwoord ‘slim’ verwacht, dit bleek verreweg het meest ingevulde antwoord.

33

De enquête heeft uiteindelijk dus gediend als een bevestiging op de ideeën die er waren betreffende ontwerp en pasvorm. Ook heeft de enquête geholpen bij het vaststellen van de concurrentie (voorbeeld: het merk Jacob Cöhen was in eerste instantie volledig over het hoofd gezien, maar kwam door de enquête aan het licht) die ontstaat door het toevoegen van een jeanslijn aan het assortiment. De enquête zelf en de hierbij horende frequency table zijn te vinden in bijlage I. 4.2

De toekomstvisie

Met het oog op de toekomst heeft NVN/HEERLIJK een aantal belangrijke doelen op het progamma staan, met als basis een centrale doelstelling dat het makkelijker zal maken de overige doelstellingen te behalen. NVN/HEERLIJK wil in de komende periode een volledig merkgeoriënteerde organisatie worden, waarin het merk 'NVN' aldus de overhand krijgt. Een merkbewuste organisatie haalt een hoger dan gemiddelde return on sales en klanten binden is al reeds een van de sterke punten, wat dus een nog grotere vaste klantengroep betekent. De merkoriëntatie komt onder andere uitgebreid naar voren in een merkpaspoort NVN en een intern 'Living the Brand' programma voor de medewerkers en franchisenemers zodat nog meer een uniforme uitstraling gecreëerd wordt. Het plan is dat dit paspoort in de zomer afgerond wordt zodat hier vanaf medio augustus hard mee aan de slag gegaan kan worden. Dit sluit naadloos aan op de geplande opening van een HEERLIJK-winkel in Antwerpen en Amsterdam in het najaar van 2008. Tevens gaat er dan serieus gekeken worden naar de B2Bmarkt (leveringen van NVN Blue Label aan andere winkels). Hoewel dit al langer in het vat zit, wil NVN/HEERLIJK hier niet mee overhaasten. Het motto ‘als je het doet, doe het dan goed’ heeft hier dan ook absoluut betrekking op. Wat betreft productuitbreiding willen de eigenaren op korte termijn naast de eventuele jeanslijn ook met een handgemaakte maatpakmogelijkheid komen, zodat klanten door kunnen groeien binnen de winkel (zoals nu bij de hemden te zien is – klanten stappen bijvoorbeeld over van Green Label naar Black Label). Tevens worden de ogen altijd open gehouden voor leuke bijproducten. Op de iets langere termijn wordt in Nederland de mogelijkheid gezien voor maximaal vijf HEERLIJK-winkels en zal in 2009 serieus gekeken worden naar kleinere varianten die zich alleen met shirts en accessoires bezighouden: zogenaamde ‘Shirtspots’. 4.3

De vraag van huidige klanten

Vanuit de huidige klanten is er veel vraag naar meer casual producten variërend van jeans tot truien, zodat klanten hun volledige garderobe binnen NVN/HEERLIJK kunnen samenstellen. Tevens wordt geconstateerd dat er meer en meer klanten steeds verder reizen om HEERLIJK te bezoeken. In andere hoeken van het land is dus ook vraag naar de producten van NVN/HEERLIJK en de bijbehorende winkel. Ook wordt er door (potentiële) NVN-klanten aangegeven, graag een ‘traveling shirtmaker’ bij hun in de buurt te hebben. Zo is er bijvoorbeeld door klanten uit Haarlem aangegeven graag daar een franchiser te hebben.

34

4.4

De mogelijkheden met betrekking tot nieuwe klanten

De mogelijkheden om nieuwe klanten te werven worden voornamelijk gezien in de huidige methoden. Free publicity speelt daarbij een grote rol. Momenteel wordt daar voornamelijk gebruik van gemaakt door middel van internet (weblog, Hyves, stijlforum), hier zullen dan ook nieuwe methoden op gevonden worden, evenals er ook via andere media naar free publicity gezocht zal worden. Met constante vernieuwing van de producten wil NVN/HEERLIJK een grotere klantenkring bereiken. Zo heeft de introductie van de SWEAR gympen een hoop nieuwe klanten binnengebracht, die voor deze schoenen binnenkwamen maar daarnaast een maatshirt lieten aanmeten. Als laatste, maar zeker niet de minste, methode is nog altijd de mond-tot-mondreclame, die in feite ook onder free publicity valt, maar apart genoemd wordt omdat met deze methode begonnen en is en nog steeds perfect werkt. 4.5

Reclame en adverteren

Tot nu toe is er niet of nauwelijks aan reclame en adverteren gedaan; er is voornamelijk geld gestoken in beurzen waar meteen wat van teruggezien wordt in de vorm van direct sales. Op dit moment wordt het marketingplan flink herschreven omdat dat nogal verouderd is. Er zijn een aantal zaken waar de komende tijd op gefocust gaat worden. Dit hangt sterk samen met de introductie van het merkpaspoort aangezien de reclame-uitingen natuurlijk naadloos moeten aansluiten op het gevoel dat overgebracht moet worden met het merk. In de planning liggen een aantal bijzondere sponsorships van uiteenlopende sporters, waarbij ‘plezier’ de boventoon voert. Denk hierbij aan takken van de sport als snowboarden en zeilen. Dit is niet bedoeld voor direct sales, maar als imagebuilding voor het merk NVN. Tevens willen de eigenaren na de zomer een eigen Panini-boek (van de ruilplaatjes/stickers) als klantenkaart introduceren. De plaatjes zullen onder andere foto’s van de eigenaren, franchisers en winkel bevatten en zal daadwerkelijk door Panini gemaakt worden. Bij iedere aankoop boven een bepaald bedrag krijgt de klant een sticker en bij een volle pagina een gratis product, dan wel korting op een product. Zie www.mypanini.com voor meer informatie omtrent een eigen Panini-boek.

35

4.6

Nieuwe franchisegebieden

Op onderstaand kaartje zijn alle franchisers weergegeven met een rood kruisje:

Te zien is dat de franchisers zich voornamelijk in het zuidwesten van het land bevinden (op Groningen en Maastricht na). De provincies Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland en Zeeland hebben geen franchiser. Om een nog betere dekking van het gehele land te verkrijgen zou het van belang kunnen zijn om franchisers aan te trekken in de volgende steden: • • • • • •

Leeuwarden Emmen Enschede Lelystad Arnhem Middelburg

Het kaartje komt er dan als volgt uit te zien (met in het blauw de nieuwe franchisers):

36

Naast uitbreiding van franchisegebieden in Nederland, kan het ook van belang zijn om in België nog een aantal franchisers aan te trekken. Op dit moment zijn er slechts twee actief, in Antwerpen en in België overig. Om het rendabeler te maken is het zaak het als tweede genoemde gebied op te delen in bijvoorbeeld vier of vijf gebieden. De potentiële franchisers in Emmen en Enschede zouden ook over de grens kunnen gaan werken, in Duitsland. Dit brengt perspectief met zich mee. Want als het blijkt dat er voor het NVN concept ook in Duitsland vraag is, kan er vervolgens daar gezocht gaan worden naar nieuwe franchisers. Ook is er nog Engeland. Momenteel is er in Londen iemand die daar een franchisegebied aan het opzetten is. Als het concept hier aanslaat, kan dit gebied ook uitgebreid worden. De Engelse franchiser is van plan vanaf september naast shirts ook pakken te gaan doen. Dit genereert een hoop omzet. Het zou dus een goed idee zijn om in de toekomst de huidige franchisers te leren hoe een pak aangemeten moet worden, om dit vervolgens toe te voegen aan het ‘traveling shirtmaker’ concept. 4.7

Nieuwe filialen

Zoals in paragraaf 4.2 al vermeld, zijn er plannen voor het openen van twee nieuwe winkels, in Antwerpen en Amsterdam. Dit zal verder toegelicht worden in deze paragraaf. Ook zal er gekeken worden naar andere opties met betrekking tot nieuwe filialen. Antwerpen HEERLIJK opent in het laatste kwartaal van 2008 zijn tweede winkel, te weten in Antwerpen. Hiervoor is een Belgische partner aangetrokken, die vanuit daar deze winkel gaat runnen. Hoe dit bedrijfstechnisch gaat verlopen, is nog niet precies bekend. Ook de locatie is nog niet volledig vastgesteld, de eigenaren zijn nog niet tegen het juiste pandje aangelopen. Maar omdat de omloopsnelheid van winkelpanden in Antwerpen erg hoog ligt, zal dat geen probleem moeten zijn. Amsterdam Naast het realiseren van de winkel in Antwerpen wordt er momenteel ook gewerkt aan het opzetten van een winkel in Amsterdam. Hiervoor is wel al de locatie gevonden, namelijk in de Beethovenstraat in Oud-Zuid. Momenteel zit hier nog een andere winkel, maar die gaat verhuizen. Hoe dit bedrijftechnisch georganiseerd gaat worden is nog niet duidelijk, hier wordt nog aan gewerkt. De kans is aanwezig dat een van de eigenaren vanuit deze winkel gaat opereren, en de ander in Den Haag blijft. Andere opties HEERLIJK ziet de mogelijkheid om binnen twee jaar nog twee andere winkels te openen, te weten in Maastricht en Utrecht. Dit is echter nog maar een idee, en moet dus nog volledig opgezet worden. Een tweede idee waar nog over gebrainstormd wordt is het openen van kleine winkels (al vanaf 10 m2) binnen een nieuw concept, namelijk ‘Shirtspots’. Dit zullen winkeltjes zijn waar uitsluitend overhemden en accessoires verkocht zullen worden (dus geen pakken). Het idee is om deze ‘Shirtspots’ in steden in Nederland te openen waar nog geen HEERLIJK filialen zijn.

37

Als laatste is de Engelse franchiser van plan om naast het uitbreiden van het ‘traveling shirtmaker’ concept, ook in Londen een winkel te openen. Dit zal echter pas gerealiseerd worden medio 2009. 4.8

Internetmogelijkheden

NVN en HEERLIJK zijn momenteel al erg actief op het internet, en maken hier dan ook goed gebruik van. Dit wordt voornamelijk gedaan doordat ze het zien als op een goedkope doch effectieve manier producten aan de man brengen en promoten. Juist omdat ze erg actief op het internet zijn, en vele klanten via dit medium geworven zijn, is het belangrijk hier meer gebruik van te maken. De eigenaren zijn bezig met het opzetten van een nieuwe website, door middel van een .tv domein, die als doel promotie en vermaak zal krijgen. Dit is niets meer of minder dan een nieuwe website, waar maandelijks een nieuw promotioneel filmpje op geplaatst zal worden, die tevens zal dienen als een vorm van entertainment. Het doel hiervan is potentiële klanten enthousiast te maken voor het NVN/HEERLIJK concept. Daarnaast hebben de eigenaren er ook gewoon plezier mee. 4.9

SWOT-analyse

Met alle informatie uit hoofdstukken 2, 3 en 4 kan nu een SWOT-analyse gemaakt worden: Strenghts

Weaknesses

• Hoog service niveau • Maatwerk – elke pasvorm is te leveren • Lage voorraden • Het nuttig gebruik van internetmogelijkheden • Free publicity • Locatie op zich is zeer goed: hartje centrum Den Haag (HEERLIJK) • Omzetten zijn boven verwachting • Lage drempel: klassieke herenmode wordt op een jonge en informele wijze aangeboden

• V.o.f. constructie, eigenaren zijn hoofdelijk aansprakelijk • Afhankelijk van inzet en omzet franchisers (NVN) • Het grote aantal concurrenten in de buurt (HEERLIJK) • NVN/HEERLIJK opereren in een kleine niche markt, de doelgroep is daardoor beperkt

Opportunities

Threads

• Webshop en andere internetmogelijkheden • Nieuwe filialen (HEERLIJK) • Nieuwe franchisegebieden (NVN) • Uitbreiding assortiment • Shirtspot concept • Het uitbreiden van de confectielijn • Winst genereren door uitbreidingen

• Relatief onbekend op de Belgische markt (m.b.t. het openen van de winkel in Antwerpen) • Geen reclame kan op ten duur de groei stagneren • Door de kleine niche markt heeft de groei zijn plafond snel bereikt • Franchisers die stoppen (het zijn immers studenten)

38

H5

De denim- en jeansindustrie en -markt

Voordat overgegaan kan worden op het ontwikkelen van een nieuwe jeanslijn, moet er tot op zekere hoogte begrip van de denim- en jeansindustrie en -markt zijn. In dit hoofdstuk zullen deze besproken worden. Allereerst is het belangrijk om te weten wat het verschil tussen denim en jeans is. In grote lijnen kan gesteld worden dat jeans broeken zijn, gemaakt van de stof denim. Dit betekent dus dat denim geen synoniem voor jeans is, maar dat andere producten ook van denim vervaardigd kunnen worden (andere kledingstukken, maar ook bijvoorbeeld tassen of nonkleding gerelateerde producten zoals dekzeilen). In feite zit dit een stuk ingewikkelder in elkaar. In paragraaf 5.1 zal dit toegelicht worden. Om een goed beeld van de denim- en jeansindustrie en -markt te kunnen kijken, dient de wereld in verschillende regio’s opgedeeld te worden. Dit wordt uitgelegd in paragraaf 5.2. Er zijn een aantal zaken belangrijk om te weten die betrekking hebben op begrip van de productie van denim en jeans, deze worden in paragraaf 5.3 besproken. Tot slot zal in paragraaf 5.4 de huidige denim- en jeansmarkt aan bod komen. In deze paragraaf zal onder andere gekeken worden naar marktwaarde, volume, consumptie en gemiddelde retailprijzen, per regio wereldwijd. Dit hoofdstuk bevat delen van een rapport van just-style.com, vertaald naar het Nederlands: Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014 geschreven door Malcolm Newbery. 5.1

Denim en jeans

Een uitleg van denim, de stof waar de jeans van gemaakt wordt, kan als volgt neergezet worden: “Denim, in American usage since the late 18th century, denotes a rugged cotton twill textile, in which the weft passes under two or more warp fibres producing the familiar diagonal ribbing identifiable on the reverse of the fabric, which distinguishes denim from cotton duck. Denim was traditionally coloured blue with indigo dye to make blue ‘jeans’, though ‘jean’ denoted a different, lighter cotton textile.3 Denim kan dus omschreven worden als een zware textielsoort. Het is een keperbinding waarbij de kettingdraden (de verticaal lopende draden) over twee of meer inslagdraden (de horizontaal lopende draden) lopen, om vervolgens onder één inslagdraad te gaan (de meest voorkomende versie is de binding ‘drie op, één af’). Deze constructie schuift per draad over het algemeen met één stap op (verspringing). Hierdoor ontstaat een diagonale structuur, die denim onderscheidt van ‘cotton duck’4. Van oorsprong is bij denim de kettingdraad blauw gekleurd (met indigo) en de inslagdraad ongekleurd.

3 Bron: Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014, Malcolm Newbery, Aroq Limited (report for juststyle.com) 4 Cotton duck: een platbinding (één op, één af, met verspringing één), waarbij ‘duck’ een verbastering is van het Nederlandse woord ‘doek’.

39

De bekendste theorie over de oorsprong van denim is deze: “A popular etymology of the word denim is a contraction of ‘serge de Nîmes’ in France. Serge weave, with a distinctly-twilled diagonal rib, is now more usually associated with sturdy woollen textiles.”5 Deze bekendste theorie kent zijn oorsprong dus in Frankrijk. In het plaatsje Nîmes werd een stof geproduceerd, een ‘serge’ weefsel, wat overeenkomt met de structuur van denim. ‘Serge’ wordt echter wel meestal geassocieerd met stugge wollen stoffen. De verbastering van ‘serge de Nîmes’ moet worden gelezen als serge DE NIMes, om zo tot het woord ‘denim’ te komen. Over het algemeen wordt deze uitleg van de oorsprong als de juiste gezien. Maar ondanks dat de ‘serge de Nîmes’ uitleg een van de meest geaccepteerde is, heeft een andere theorie over de oorsprong van denim ook een hoop volgelingen. Omstreeks dezelfde tijd bestond er een stof die bekend stond onder de naam ‘jean’. Onderzoek naar deze stof wees uit dat het om fustein ging, een katoen, linnen en/of wol mix. In Genua werd fustein uit de streek ‘jean’ genoemd (een verbastering die op kortste wijze Genua Æ gene(s) Æ jean(s) is). Dit, net zoals ‘serge de Nîmes’, is een bewijs dat stoffen vaak vernoemd werden naar plek van oorsprong. Gebleken is dat tijdens de 16e eeuw grote hoeveelheden van deze stof naar Engeland verscheept werden, en dat aan het einde van die eeuw de stof in Lancashire geproduceerd werd. Tijdens de 18e eeuw was de stof volledig van katoen gefabriceerd en werd deze gebruikt bij het vervaardigen van herenkleding. De stof werd voornamelijk gewaardeerd om zijn lange levensduur, zelfs nadat het vele malen gewassen was. Tot op de dag van vandaag is het dus niet duidelijk of de stof denim zijn oorsprong kent in de theorie van ‘serge de Nîmes’ of de fustein uit Genua die twee eeuwen later pas van katoen vervaardigd werd. Als de eerste theorie de juiste zou zijn, is het onduidelijk waarom een broek vervaardigd van denim, een jeans genoemd wordt. Als de tweede theorie de juiste zou zijn, is het onduidelijk waar de term denim vandaan komt. De waarheid zal naar alle waarschijnlijkheid ergens in het midden liggen. Als in het vervolg denim wordt genoemd, wordt dus gerefereerd naar de stof. Voor de term jeans geldt dan dus dat er gerefereerd wordt naar de broek die van denim vervaardigd is. 5.2

De wereldwijde jeansmarkt

De hedendaagse wereldwijde jeansmarkt wordt niet bekeken per geografisch bepaald gebied, maar wordt verdeeld in regio’s waarbinnen de consumptie, productie en denim- en jeansgeschiedenis over het algemeen gelijk is. Deze verdeling resulteert in de volgende vier regio’s: • • • •

Noord Amerika West Europa Japan en Zuid-Korea Rest van de wereld

5 Bron: Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014, Malcolm Newbery, Aroq Limited (report for juststyle.com)

40

Omdat de eerste drie regio’s een grote meerderheid vormen, is gekozen om de overige regio’s als één regio te classificeren. Om eventueel een diepere analyse te kunnen maken, bestaat de regio ‘rest van de wereld’ uit: • • • • • • • •

Oost Europa en Turkije India Rusland en de landen behorende bij de voormalige Sovjet Unie China Zuidoost Azië en de Pacific Australië en Nieuw-Zeeland Centraal en Zuid Amerika en de Cariben Afrika

In dit verslag wordt uitgegaan van de regio ‘rest van de wereld’ als één regio. 5.3

Denim- en jeansproductie

In deze paragraaf zullen een aantal zaken besproken worden die betrekking hebben op zowel denim- als jeansproductie. Als eerste zullen kledingproducenten besproken worden, de producenten van jeans dus. Vervolgens zal er wat over stofconsumptie uitgelegd worden. De paragraaf eindigt met wisselkoeren, deze kunnen namelijk effect hebben op productie. 5.3.1 Kledingproducenten In het grootste gedeelte van de kledingproductie industrie specialiseren bedrijven zich in één type kleding. Een bedrijf zal zichzelf bijvoorbeeld een broeken specialist, een shirt specialist of een lingerie specialist noemen. Dit geldt echter niet voor denim: hiermee zal een bedrijf zich een specialist van een stofsoort noemen. Een producent van jeans zal vaak zonder problemen ook bijvoorbeeld tassen van denim kunnen maken. De belangrijkste reden is dat voor het vervaardigen van producten van denim specialistische naaimachines nodig zijn. Daarbij komt dat een groot gedeelte van de producten van denim verstevigd wordt met rivets (spijkertjes – vandaar de naam ‘spijkerbroek’) en een groot gedeelte van de producten van denim een ‘finish’ (bijvoorbeeld in de vorm van een wassing) ondergaat. Dit leidt er dus toe dat er specifieke vaardigheden nodig zijn voor het produceren van denim producten. 5.3.2 Stofconsumptie Het grootste gedeelte van alle denim is geweven op een weefgetouw van 150 cm breed. Toch zijn er nog veel oude weefgetouwen in gebruik voor de ontwikkelde landen, waarvan de denim dicht bij 1 yard (+/- 90 cm) in breedte is. Een van de redenen dat deze oudere weefgetouwen nog in gebruik zijn is dat ze een bepaalde kwaliteit kunnen bereiken wat niet op een breder weefgetouw mogelijk is. Dit komt o.a. door smallere breedte: hoe smaller, des te meer spanning op de draden gezet kan worden. Ook ontstaat er op de oude weefgetouwen door de manier van weven een afgewerkte rand (selvage of selvedge genoemd – deze rand kan niet rafelen) aan beide zijden van de stofrol. Deze rand wordt vaak gebruikt als (fashion) detail van de broek.

41

Een voorbeeld van een stofrol denim, gemaakt op een shuttle loom. De selvage is de wit/gele rand aan de zijkant en bevindt zich ook aan de andere (niet op de foto zichtbare) zijkant. Van origine wordt de selvage wit gemaakt, zodat het goed afsteekt tegen de donkere indigo, maar in theorie kan elke kleur hiervoor gebruikt worden. Een veelvoorkomende selvage is wit met door het midden een rode draad lopend (ook wel ‘red listing’ genoemd). (Foto: www.ebay.com; objectnr. 160234392251)

Doordat zowel de 150 cm brede als de 1 yard brede weefgetouwen in gebruik zijn, hebben we te maken met twee manieren van het meten van de stofconsumptie (dan wel het aangeven van het gewicht van denim): • in strekkende meters (voor 150 cm brede denim) • in vierkante yards (voor 1 yard brede denim) De kledingindustrie werkt over het algemeen met de eerste methode, in strekkende meters. Dit betekent dus dat 1 strekkende meter overeenkomt met 1,5 vierkante meter. Om de wereldwijde stofconsumptie te kunnen berekenen, is de gemiddelde stofconsumptie per broek nodig. Deze is voor: • mannen 1,4 strekkende meter (2,1 vierkante meter) denim • vrouwen 1,3 strekkende meter (1,95 vierkante meter) denim • kinderen 0,95 strekkende meter (1,425 vierkante meter) denim Bovenstaande categorieën kunnen procentueel als volgt verdeeld worden: • mannen 25 - 30 % van de markt • vrouwen 50 % van de markt • kinderen 20 - 25 % van de markt Deze cijfers zijn gebaseerd op een berekening van Cone Mills (een van de oudste denimweverijen ter wereld) die op moment van berekenen 5 % van de wereldwijde denim productie op zijn naam had staan. 5.3.3 Wisselkoersen Omdat de denim- en jeansindustrie en -markt een wereldwijde industrie en markt is, krijgen deze veel te maken met de schommelende wisselkoersen. Problemen worden momenteel voornamelijk veroorzaakt door de continu dalende waarde van de Amerikaanse dollar ten 42

opzichte van het pond en de euro. Het grootste gedeelte van de wereld rekent namelijk met de Amerikaanse dollar. Het produceren in en importeren uit landen buiten Europa is op dit moment dus erg gunstig voor de EU-landen. De wisselkoersen zijn in onderstaande tabel weergegeven (op 19 mei 2008). USD

EUR

GBP

JPY

1 USD

x

0,65

0,51

105

1 EUR

1,55

x

0,80

162

1 GBP

1,95

1,26

x

204

100 JPY

0,95

0,62

0,49

x

(Bron: www.wisselkoersen.nl)

5.4

De huidige denim- en jeansmarkt (2007)

In deze paragraaf zal de focus liggen op de huidige denim- en jeansmarkt. Hiervoor wordt als uitgangspunt 2007 gebruikt, omdat dit het laatste volledige kalenderjaar is. Er zullen een aantal algemene cijfers gegeven worden, de waarde van de jeansmarkt, het aantal jeans in stuks en de prijzen hiervan. Naar alles wordt gekeken per regio, zoals gespecificeerd in paragraaf 5.2. 5.4.1 Algemene cijfers • De marktwaarde van de retail in Amerikaanse dollars bedraagt USD 51,6 miljard. Dit is groei van USD 1,1 miljard sinds 2004, wat neerkomt op 2,2 % groei over een periode van drie jaar (2005 t/m 2007) en gelijk is aan een cumulatieve groei van 0,6 % per jaar. Wereldschokkend is dit niet te noemen. • De markt in aantal stuks is toegenomen van 1.724 miljoen in 2004 naar 1.784 miljoen in 2007. Dit is een stijging van 60 miljoen stuks, wat neerkomt op 3,5 % groei over een periode van drie jaar. De groei van het volume is meer dan de groei van de waarde met een factor van 1.5. • De consumptie per persoon is iets gedaald van 0,28 jeans per jaar in 2004 naar 0,27 jeans per jaar. De grootste reden hiervan is vergrijzing in West Europa en Japan. • De retailprijzen zijn gedaald met 1,3 % van USD 29,29 in 2004 naar USD 28,92 in 2007, voornamelijk veroorzaakt door de verplaatsing van het sourcen naar zowel jeans- als denimproductie in lagelonenlanden.

43

5.4.2 De waarde van de jeansmarkt per regio In onderstaande tabel is de relatie tussen de jeans retail waarde en de bevolking per regio te zien (door afronding is het mogelijk dat waarden bij elkaar opgeteld niet gelijk zijn aan de waarden genoemd in paragraaf 5.4.1). 2007 Bevolking (in mln.) Retailwaarde (in USD)

Noord Amerika

West Europa

Japan en Zuid-Korea

Rest van de wereld

332

378

173

5.611

17.988

17.010

8.737

7.868

5

6

3

86

35

33

17

15

Bevolking (in % t.o.v. wereld) Retailwaarde (in % t.o.v. wereld)

(Bron: Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014, Malcolm Newbery, Aroq Limited (report for juststyle.com)

De belangrijkste conclusies die uit deze tabel getrokken kunnen worden zijn: • Noord Amerika heeft 35 % van de consumptie, en maar slechts 5 % van de wereldbevolking. • West Europa heeft 33 % van de consumptie, en maar slechts 6 % van de wereldbevolking. • Japan en Zuid-Korea hebben 17 % van de consumptie, en 3 % van de wereldbevolking. • De rest van de wereld heeft 15 % van de consumptie, terwijl deze regio maar liefst 86 % van de wereldbevolking heeft. 5.4.3 Het aantal jeans per regio, in stuks In onderstaande tabel is de relatie tussen het aantal jeans in stuks en de bevolking per regio te zien, (door afronding is het mogelijk dat waarden bij elkaar opgeteld niet gelijk zijn aan de waarden genoemd in paragraaf 5.4.1). 2007

Noord Amerika

West Europa

Japan en Zuid-Korea

Rest van de wereld

Bevolking (in mln.)

332

378

173

5.611

Stuks (in mln.)

697

378

175

534

5

6

3

86

39

21

10

30

Bevolking (in % t.o.v. wereld) Stuks (in % t.o.v. wereld)

(Bron: Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014, Malcolm Newbery, Aroq Limited (report for juststyle.com)

De belangrijkste conclusies die uit deze tabel getrokken kunnen worden zijn: • Noord Amerika heeft 39 % van de consumptie (tegenover 40 % in 2004), maar boekt wel groei in volume. Het aantal stuks in 2007 is namelijk 697 miljoen (tegenover 683 miljoen in 2004). • West Europa heeft 21 % van de consumptie (tegenover 22 % in 2004). Door vergrijzing is het volume stuks niet gestegen noch gedaald. 44

• Net als in West Europa, is in Japan en Zuid-Korea de consumptie van 10 % niet veranderd sinds 2004, noch is het volume veranderd. • De rest van de wereld heeft een consumptie van 30 % (tegenover 28 % in 2004), wat als een aardige groei gezien kan worden. Ook het volume heeft een aardige vooruitgang geboekt: het aantal stuks is gestegen naar 534 miljoen (van 491 miljoen in 2004), wat neer komt op een stijging van 9 %. 5.4.4 De retailprijzen van jeans per regio, per stuk • In Noord Amerika is de gemiddelde retailprijs ten opzichte van 2004 van USD 26 naar USD 25,80 gedaald (in 2000 was deze weer hoger dan in 2004). Er zit dus een dalende lijn in. • In West Europa is de gemiddelde retailprijs USD 45. Het grote verschil met Noord Amerika zou kunnen zijn dat merken in staat zijn de prijzen hoog te houden, of dat consumenten bereid zijn meer geld uit te geven aan producten die als ‘fashion’ gekenmerkt kunnen worden. • In Japan en Zuid-Korea ligt de gemiddelde retailprijs op zo’n USD 50, waarbij de prijzen in Japan hoger liggen en de prijzen in Zuid-Korea lager. • In de rest van de wereld is de gemiddelde retailprijs gestegen ten opzichte van 2004 van USD 14,45 naar USD 14,73. Deze stijging van zo’n 2 % is een belangrijk gegeven, omdat dat aangeeft dat consumenten in deze landen vaker bereid zijn te kopen binnen het fashion segment.

45

46

H6

NVN jeanslijn

Alles wat nodig is om de NVN jeanslijn op te zetten zal in dit hoofdstuk aan bod komen. In paragraaf 6.1 staat een persoonlijk verhaal van mij, hoe mijn passie voor denim en jeans ontstaan is. Vervolgens zullen in paragraaf 6.2 de visie en het onderscheidende vermogen van de NVN jeanslijn uitgelegd worden. Zowel uitstraling van de jeans als details worden hier besproken. Uiteraard moet de lijn ergens geproduceerd worden. Waar dit gaat gebeuren zal in paragraaf 6.3 besproken worden. In paragraaf 6.4 zullen de ontwerptekeningen van de jeans en de bijbehorende maatschema’s getoond worden. Welke stoffen en fournituren gebruikt gaan worden voor deze jeanslijn worden in paragraaf 6.5 toegelicht. Over het algemeen zal een jeans een finish in de vorm van een wassing krijgen. De verschillende opties zullen in paragraaf 6.6 besproken worden. Accessoires, zoals knopen en labels, zullen respectievelijk in paragraaf 6.7 en 6.8 getoond en toegelicht worden. Paragraaf 6.9 zal een uitleg geven over de maatsleutel en welke maten gebruikt zullen worden. Paragraaf 6.10 ligt kort de logistiek en opslag toe en in paragraaf 6.11 zal de kostenbegroting en daarbij horende marges gegeven worden. Het hoofdstuk sluit af met een toekomstvisie met betrekking tot de NVN jeanslijn, in paragraaf 6.12. Er zullen twee visies gegeven worden, één die uit gaat van een positief resultaat, en één die uit gaat van een negatief resultaat. 6.1

Waarom jeans? Mijn verhaal

Zo’n 6 jaar geleden is mijn interesse voor denim en jeans begonnen dankzij een klein detail, wat later een belangrijkere functie had dan wat ik in eerste instantie dacht: selvage (in het Nederlands ‘zelfkant’). Ik had iemand zien lopen met een omgeslagen broekspijp, waarbij er gebruik was gemaakt van selvage in de buitenbeennaad. Dit detail vond ik zo mooi dat ik me erin ben gaan verdiepen en al snel zelf een broek gekocht had met selvage.

Het gebruik van selvage in de buitenbeennaad, met de veel voorkomende ‘red listing’. (Foto: en.wikipedia.org/wiki/Denim)

Doordat ik mij ging verdiepen in het fenomeen denim, kwam ik erachter dat selvage niet zomaar een ‘fashion’ detail was. Het laat zien dat de denim op een oud en smaller weefgetouw geproduceerd is, welke onder andere in staat is een hogere kwaliteit denim te produceren dan nieuwe en bredere weefgetouwen. Ook kwam ik erachter dat denim als enige stof, naast leer, het vermogen heeft om mooier en persoonlijk te worden na verloop van tijd. Door de constructie kan het zich jouw lichaamsvormen volgen en door de eigenschap van indigo wordt de broek op slijtplekken en door wassen lichter. Dit zorgt ervoor dat geen jeans hetzelfde is en de mogelijkheid heeft het leven van de drager te reflecteren. 47

Mijn interesse voor denim werd al snel een hobby. Met in het achterhoofd een toekomst in de denimindustrie, ging ik op zoek naar een studie en kwam ik op het AMFI terecht. In eerste instantie zag ik een toekomst voor mijzelf in het opzetten van een denimgerelateerde winkel, maar na het eerste studiejaar veranderde dit in het ontwikkelen van denim en jeans. Creatie en ontwikkeling van dit product bleken mij zeer te liggen. De hobby is tijdens mijn studie geëvolueerd tot een passie, waar ik dankzij de opleiding en de kans die ik nu krijg bij NVN/HEERLIJK nu ook mijn werk van ga maken. 6.2

Visie en het onderscheidend vermogen van de NVN jeanslijn

Met deze jeanslijn is het de bedoeling het huidige assortiment van HEERLIJK aan te vullen op zo’n wijze dat het in staat is de sfeer en het concept te versterken. De jeans zal uniek zijn in die zin dat het maatwerk en ‘sartorial style’ combineert met persoonlijk karakter en de duurzaamheid van denim. De jeans zal een ‘basic 5-pocket’6 worden, zonder schreeuwerige kenmerken, zoals grote logo’s. Hier zit de NVN- en HEERLIJK-klant namelijk niet op te wachten. De NVN-jeans zal een aantal onderscheidende kenmerken hebben, te weten: • • • •

De mogelijkheid tot het vermaken van de breedte van de broekspijp. Het gebruik van jasjes knopen, in plaats van metalen jeansknopen. Het gebruik van bartacks, in plaats van metalen rivets. Details die een link leggen met NVN en HEERLIJK.

De mogelijkheid tot het vermaken van de breedte van de broekspijp. De buitenbeennaad wordt vervaardigd door middel van een zogenaamde ‘open naad’. De panden van de benen zitten op deze manier met een enkele (ketting)steek aan elkaar vast, waardoor het mogelijk is deze los te halen om de pijpen te versmallen. De verkoper in de winkel zal dit als optie aangeven bij de verkoop van een broek. De klant heeft hierdoor de mogelijkheid om zijn eigen pijpbreedte te laten maken, of is in staat om met één pasvorm (de omvang van de taille, heup en het bovenbeen veranderen immers niet hierdoor) meerdere broeken met verschillende pijpbreedtes aan te schaffen. Hierdoor ontstaan voor de klant verschillende modellen, waarmee een link naar maatwerk gelegd wordt. Ook wordt hiermee een link naar de ‘sartorial style’ gelegd, er komt immers kleermakersschap aan te pas. Het gebruik van jasjes knopen, in plaats van metalen jeansknopen Om het ruwe imago van denim wat in te dammen (het was van oorsprong immers een werkbroek) worden de metalen jeansknopen vervangen door knopen die je op een jasje terugvindt. Dit geeft een meer ‘sartorial look’. Ook zullen dezelfde knopen aan de buitenkant van de tailleband geplaatst worden, om daar bretels aan te kunnen bevestigen, een accessoire wat door de NVN- en HEERLIJK-klant vaak gedragen wordt. Zie paragraaf 6.7 voor een toelichting op en illustratie van de knopen.

6 Een 5-pocket jeans heeft vijf zakken: twee achterzakken, twee voorzakken en één ‘coinpocket’ (een klein zakje boven en/of half in, in de meeste gevallen, de rechter voorzak)

48

Het gebruik van bartacks, in plaats van metalen rivets Om dezelfde reden als die van de knopen, worden de metalen rivets vervangen door bartacks. Rivets zijn de kleine spijkertjes die ter versteviging van onder andere de zakken dienen. Op die plekken worden dan bartacks geplaatst. Een bartack is een rij extreem dicht op elkaar geplaatste steken, die het losscheuren van naden of van stoflagen die op elkaar liggen voorkomt. Bartacks zijn daarom altijd te vinden op plaatsen waar veel druk op komt te staan, zoals in het voorbeeld hieronder het kruis en de onderkant van de fly (de broeksopening).

Voorbeeld van bartacks (voor de duidelijkheid: op de riemlussen zijn ook bartacks gebruikt). (Foto: eigen materiaal)

Details die een link leggen met NVN en HEERLIJK Om de jeans een duidelijke identiteit te geven, zullen, naast de knopen en het gebruik van bartacks, een aantal details aangebracht worden. Omdat NVN begonnen is met overhemden, zal in plaats van een leren label op de tailleband, een stuk overhemdstof (of lijkend op overhemdstof) met opgeborduurd de naam geplaatst worden (zie paragraaf 6.8.1). Ook zal voor de zakvoering dezelfde of een andere op overhemdstof lijkende stof gebruikt worden (zie paragraaf 6.5.2). Daarnaast zullen in plaats van rivets op de coinpocket twee overhemdknoopjes geplaatst worden, die herkenbaar zijn voor de NVN- en HEERLIJK-klant (zie paragraaf 6.7.3). Tot slot komt er een ‘exclusivity label’ (zie paragraaf 6.8.4) aan de binnenkant van de tailleband, die dezelfde kleur en lettertype heeft als het NVN label, wat onder andere in de overhemden gebruikt wordt.

49

6.3

Productie

Deze paragraaf zal zich richten op de productie van de jeanslijn. Eerst zal gekeken worden naar de mogelijkheden, waar het beste te kunnen produceren. Vervolgens zal een keuze gemaakt worden en zal het gekozen productieland met de te gebruiken producenten verder toegelicht worden. 6.3.1 Productiemogelijkheden Om kleding te laten produceren, kun je op vele plekken in de wereld terecht. Voorafgaand aan het besluit met welke producent in welk land in zee te gaan, moeten er een aantal zaken bepaald worden: • De grootte van de productie (in dit geval moet dat zo laag mogelijk zijn, omdat HEERLIJK geen gigantische partij kan opslaan, laat staan binnen relatief korte tijd aan de man kan brengen) • De kwaliteit van het product • De levertijd • Een eventuele specialisatie van een producent (in dit geval dus een denimspecialist) • De prijs De productiemogelijkheden voor jeans zijn talloos, maar de meest voor de hand liggende zijn: • • • • • •

China Oost Europa Noord Afrika Italië Japan Turkije

China Voor grote orders, waarvan de levering niet snel hoeft en het product niet van de hoogste kwaliteit hoeft te zijn, is China een goede keuze. Met name het volume is belangrijk bij productie in China, veel Chinese producenten hebben hoge minimumaantallen. Prijzen in China zijn over het algemeen wel de laagste ter wereld. Oost Europa Dichtbij (en daardoor een snelle levertijd), over het algemeen een betere kwaliteit dan producten van Chinese hand en minder grote minimumaantallen zijn voor landen in Oost Europa de ‘verkoopargumenten’. Echter, je betaalt wel iets meer voor het product dan in China en door het toetreden van veel Oost Europese landen tot de EU, zullen de prijzen ook blijven stijgen. Noord Afrika Noord Afrika, en dan met name Tunesië en Marokko, is zich aan het specialiseren in denim en jeans. De prijzen zijn laag en de afstand tot Europa is klein (hoewel er wel altijd met de boot vervoerd moet worden, wat een nadeel is ten opzichte van productie in Oost Europa en Turkije). Het product denim en jeans wordt door de specialisatie kwalitatief dus steeds beter.

50

Italië Kwalitatief hoogstaand product, heel dichtbij (binnen de EU) en de mogelijkheid om kleine aantallen te produceren maken Italië een goede keus voor productie. Echter, de prijzen zijn heel hoog in Italië en omdat een jeans toch machinaal vervaardigd moet worden hebben de kleermakersvaardigheden van veel Italiaanse producenten niet heel veel toevoeging. Japan Als land van de kwalitatief beste denim heeft produceren in Japan weinig voordelen. Lange levertijden en hoge prijzen (waaronder hoge invoerrechten) wegen niet snel op tegen de voordelen kwalitatief hoogstaand product en echte jeansspecialisatie. Turkije Tegen Europa aan en de mogelijkheid om met vrachtwagen te vervoeren is een voordeel. Maar wat nog grotere voordelen van Turkije zijn, zijn de specialisatie in denim en jeans en de daarmee gepaarde kwaliteit, voor een lage prijs. Ook heeft de EU een douaneovereenkomst met Turkije, waardoor import van goederen vrij is van heffingen. 6.3.2 Gekozen productielocatie Zoals uit de omschrijvingen van de verschillende productiemogelijkheden in de vorige paragraaf misschien wel al duidelijk is geworden, is voor Turkije gekozen als productieland. De reden hiervoor is de specialisatie van Turkije in jeans voor een lage prijs, de weinig omslachtige methoden van vervoer en het feit dat het bezoeken van de fabriek voor weinig problemen zal zorgen omdat Turkije op vier uur afstand vliegen ligt. Er zijn al een producent, een stoffenleverancier en een accessoireleverancier gevonden waarmee het mogelijk is kleine aantallen te produceren. De producent en stoffenleverancier zitten respectievelijk in Istanbul en Bursa en de accessoireleverancier heeft een eigen verkoopkantoor in Nederland. 6.4

Ontwerptekeningen en maatschema’s

In principe wordt uitgegaan van een enkel ‘blok’. Dit is de pasvorm tot iets onder het kruis. Hiermee kunnen verschillende modellen gemaakt worden door de wijdte van de pijpen aan te passen. In onderstaande subparagrafen worden twee modellen besproken die een verschillende pijpbreedte hebben. Om productietechnische redenen wordt in principe één model gekozen worden (NVN.001), maar laat het andere model de eventueel versmalde pijpen zien (NVN.002). Beiden tekeningen worden gevolgd door de bijbehorende maatschema’s. Een toelichting op deze maatschema’s is in bijlage II te vinden.

51

6.4.1 NVN.001 Ontwerptekening

52

Maatschema’s Werkelijke afmetingen per maat in centimeters:

53

Gradaties per maat in centimeters:

54

6.4.2 NVN.002 Ontwerptekening

55

Maatschema’s Werkelijke afmetingen per maat in centimeters:

56

Gradaties per maat in centimeters:

57

6.5

Stoffen en garens

In deze paragraaf zullen de verschillende soorten vormen van textiel genoemd worden, die nodig zijn bij het produceren van de jeans. Als eerste wordt de denim besproken, daarna de zakvoering en tot slot zullen de garens toegelicht worden. 6.5.1 Denim De denim die gebruikt gaat worden is afkomstig van een van de grootste denimfabrikanten ter wereld, gelegen in Turkije. Naast de miljoenen meters die ze paar jaar produceren op de brede en moderne weefgetouwen, maakt deze fabriek in een aparte zaal op originele authentieke shuttle looms selvage denim. Voor een van deze selvage denimstoffen is gekozen. Waar bij de meeste selvage denimstoffen een rode draad door de witte rand loopt, is er in dit geval gekozen voor een groene draad, in dezelfde tint als het ‘exclusivity label’ (6.8.4). 6.5.2 Zakvoering Voor de zakvoering zal een stof gebruikt worden die de dikte heeft van normale zakvoering, maar het uiterlijk van een overhemdstof. Hiermee wordt een link gelegd naar het originele concept van NVN. De stof zal er als volgt uit komen te zien:

6.5.3 Garens In de jeans zullen twee kleuren garens gebruikt worden, een koperen en een donkerblauwe kleur. De koperen kleur zal gebruikt worden voor alle stiksels die mogen opvallen en de donkerblauwe kleur zal gebruikt worden om bepaalde delen van de broek weg te laten vallen (bijvoorbeeld de bovenkant van de achterzakken).

58

6.6

Wassingen

Om met één model toch verschillende (voor de klant ogende) modellen te creëren, worden er verschillende wassingen gebruikt. Onder een wassing wordt verstaan: alle handelingen die gedaan worden om een jeans een ingedragen look te geven. Denk hierbij aan wassen met uitsluitend water, met puimsteen (stonewash), maar ook handelingen die met de hand verricht moeten worden zoals bewerkingen met schuurpapier. Deze paragraaf zal de wassingopties bespreken (vijf in totaal), die waarschijnlijk tot twee gereduceerd zal worden (afhankelijk van de uiteindelijke wens van NVN/HEERLIJK, maar meer dan drie wassingen zal niet mogelijk worden). Het uiteindelijke resultaat zal afwijken van de beelden, de beelden dienen als indicatiemiddel. 6.6.1 Wassingoptie 1

(Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

Dit wordt ook wel ‘dry’ genoemd, er is namelijk geen wassing gedaan. De stof voelt keihard aan, haast zoals karton. Dit komt doordat denim met stijfsel behandeld wordt, voordat het op een rol gedraaid wordt. Dit is hoe een jeans er uit ziet zonder bewerking (op de kreukels in de foto na, die waarschijnlijk ontstaan zijn doordat er een prop van de jeans gemaakt is, voordat de jeans op de foto ging, om het een iets levendiger uiterlijk te geven). Door het dragen van een ‘dry’ jeans, zal er een eigen, exact naar het lichaam gevormde wassing ontstaan. Het stijfsel helpt in dit proces, doordat draagplooien hierdoor blijven zitten. Als de jeans in contact met water komt, wordt het stijfsel eruit gewassen. Na de eerste was zal de jeans daarom ook een stuk soepeler aanvoelen. Veel denim liefhebbers wachten zo lang mogelijk met de eerste was, omdat met stijfsel de jeans het mooist zal slijten, exact naar het lichaam. Ter info: De jeans in de foto in paragraaf 6.2 is een ‘dry’ jeans, op dat moment zo’n zes maanden gedragen en nog niet gewassen. De lichter geworden draagplooien zijn duidelijk zichtbaar en zijn gevormd naar het lichaam van de drager.

59

6.6.2 Wassingoptie 2

(Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

Een wassing met uitsluitend water gewassen en plaatselijk met de hand geschuurd. Erg donker nog maar heeft een enigszins gedragen look. Deze wassing is vergelijkbaar met het dragen van een ‘dry’ jeans over een periode van drie tot zes maanden. 6.6.3 Wassingoptie 3

(Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

De wassing is ontstaan door stonewashing en plaatselijk met de hand schuren of zandstraling. Door de stonewash heeft de jeans overal een lichtere kleur gekregen. De lichte plekken op de bovenbenen zijn ontstaan door het plaatselijk schuren of zandstralen. Zandstralen is met een soort kanon van een meter of twee zand op de jeans spuiten. Na een jaar tot anderhalf jaar zou een ‘dry’ jeans er zo uit kunnen zien.

60

6.6.4 Wassingoptie 4

(Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

Deze wassing is ontstaan door langer te stonewashen en wat bleekmiddel toe te voegen, waardoor de denim nog lichter wordt. Ook is er plaatselijk met de hand geschuurd of gezandstraald. Deze wassing is vergelijkbaar met het dragen van een ‘dry’ jeans twee jaar of langer. 6.6.5 Wassingoptie 5

(Foto: www.nudiejeans.com/collection/#/)

Veel lichter dan dit kan denim niet worden. Met stonewashen en veel bleekmiddel wordt deze look bereikt. Ook handwerk en zandstralen kan het proces helpen. Dit is eigenlijk niet te bereiken door een jeans zelf in te dragen. Tegen de tijd dat de jeans er zo licht uit ziet, zijn er op de plekken waar druk op uitgeoefend wordt al lang gaten en scheuren in ontstaan door het dragen.

61

6.7

Knopen

Zoals gemeld in paragraaf 6.2, zullen de standaard metalen jeansknopen vervangen worden door knopen die op een jasje teruggevonden kunnen worden, dit om een link naar NVN/HEERLIJK en de ‘sartorial look’ te leggen. Deze komen in twee formaten en zullen in de subparagrafen 6.7.1 en 6.7.2 toegelicht worden. Op de coinpocket, waar normaal gesproken twee rivets geplaatst worden, komen twee overhemdknoopjes, die voor de NVNen HEERLIJK-klant herkenbaar zijn. Deze knoop zal in subparagraaf 6.7.3 besproken worden. 6.7.1 Waistband + top knopen De bovenste knoop van de opening (top knoop) zal een bruine kunststof knoop worden met een diameter van 19 mm. Er in gegraveerd zullen de woorden ‘BENZAK’ en ‘NVN’ komen. Aan de buitenkant van de waistband zullen in totaal nog eens zes van dezelfde knopen opgezet worden, voor het bevestigen van bretels (zie ook de jeans ontwerpen, paragraaf 6.4).

6.7.2 Fly knopen De knopen die voor de fly (de opening van de jeans) gebruikt zullen worden (met uitzondering van de top knoop) zullen dezelfde zijn als hier boven besproken, alleen in een kleiner formaat, namelijk 16 mm.

62

6.7.3 Coinpocket knopen De overhemdknoopjes die gebruikt zullen worden voor op de coinpocket, zullen een diameter van 12 mm hebben. Deze knopen zijn dezelfde die op de shirts van NVN gebruikt worden en worden van parelmoer gemaakt.

6.8

Labels

Op en aan de jeans zullen een aantal verschillende soorten labels komen. Dit betreffen een waistband, care, BDD, exclusivity en hangtag label. Alle aangegeven afmetingen zijn schattingen waar door de producent, indien noodzakelijk, van afgeweken kan worden en dienen in dit geval dus als indicatie. 6.8.1 Waistband label Het waistband label zal, in plaats van een stuk leer, gemaakt worden van een overhemdstof (of een op overhemdstof lijkende stof, in dat geval dezelfde als de zakvoering). Daarin zal de naam ‘Nieuwenhuis Van Nimwegen’ in geborduurd worden met donkerblauw garen.

63

6.8.2 Care label Het care label zal aan de binnenkant, links voorin onder de waistband genaaid worden. Door middel van een vouwlijn in het midden, wordt het label dubbelgevouwen (aangegeven met ‘fold here’), beide uiteinden op elkaar gelegd en vastgestikt op de aangegeven plaats (aangegeven met ‘attach here’). Naast de verplichte wassymbolen en het land van herkomst bevat het care label aanvullende informatie met betrekking tot wassen, een style en fabric code (van belang voor BDD), het BDD en NVN logo, de maat en een vermelding van de websites van zowel BDD als NVN/HEERLIJK. Het is een geweven label met opgedrukte tekst, logo’s en symbolen.

64

6.8.3 BDD label Het BDD label komt aan de binnenkant van de jeans te zitten, op de waistband aan de linkervoorkant. Dit label is bedoeld als herkenning voor consumenten dat het product ontwikkeld is door Benzak Denim Developers. In de toekomst zal ditzelfde label gebruikt worden voor andere klanten en zal altijd op dezelfde plek bevestigd worden. Het is een volledig geweven label.

6.8.4 Exclusivity label Dit label laat zien aan de consument zien dat de jeans exclusief voor NVN/HEERLIJK ontwikkeld is, en dus ook alleen hier te krijgen is. Het is een volledig geweven label en wordt bevestigd aan de binnenkant op de waistband middenachter.

65

6.8.5 Hangtag label Het hangtag label zal door middel van een touwtje aan een van de beltloops bevestigd worden. Het wordt gemaakt van circa 1 mm dik karton. Aan een zijde zal het bedrukt worden met zowel het BDD- als het NVN-logo. Tevens komt er een stukje tekst op te staan die de consument verwijst naar de BDD website, indien deze geïnteresseerd is in meer informatie omtrent de jeans en denim in het algemeen.

6.9

Maatverdeling

De maatverdeling wordt aan de hand van de volgende sleutel gemaakt: MAAT

28

29

30

31

32

33

34

36

38

stuks

2

2

3

4

3

2

2

1

1

Dit houdt in dat bij een productie van 500 jeans (komt overeen met 25 sets van bovengenoemde sleutel) het aantal per maat als volgt wordt: MAAT

28

29

30

31

32

33

34

36

38

stuks

50

50

75

100

75

50

50

25

25

Er is gekozen voor een aangepaste maatsleutel (een normale sleutel is over het algemeen normaal verdeeld, waardoor maat 32 het meeste aantal jeans zal hebben), omdat de NVN- en HEERLIJK-klant over het algemeen confectiemaat 46 - 48 draagt. Dit komt overeen met jeansmaat 30 - 32. Als middelste maat is dus in dit geval voor maat 31 gekozen. Omdat er altijd klanten zullen zijn met 36 of 38, zijn deze maten met een enkel stuk per set toch

66

toegevoegd. Omdat de middelste maat over het algemeen de samplemaat is, wordt voor de samples dan ook maat 31 aangehouden (in plaat van 32). 6.10

Logistiek en opslag

Wanneer de definitieve productie gereed is voor verzending, zal dit gebeuren door middel van een vrachtwagen vanuit Istanbul. Na aankomst in Nederland zullen de jeans direct naar de winkel HEERLIJK vervoerd worden, waar voldoende beschikbare ruimte in het magazijn is om de voorraad in op te slaan. Mocht de winkel in Antwerpen al geopend zijn op het moment dat de productie gereed is, dan zal er voor gekozen worden om de helft van de partij direct vanuit Istanbul naar België te zenden. 6.11

Kostenbegroting en marges

De prijs bij een oplage van 500 stuks, bedraagt EUR 14/15 per broek (dat is een standaard jeans met standaard knopen, rivets en label, zonder wassing, inclusief verzenden). De uiteindelijk prijs zal echter hoger komen te liggen door het gebruik van een duurdere stof met de minder gunstige breedte van 1 yard (wel met selvage dus). Er wordt echter wel bespaard op knopen (metaal is duurder), rivets (die worden weggelaten) en het waistband label (stof in plaats van leer). Omdat fabrieken vaak niet hun prijsopbouw volledig gespecificeerd willen geven (de jeans wordt kant en klaar gekocht; eventuele kortingen die de fabriek afdingt bij een leverancier van materialen is in het voordeel van de fabriek), volgt nu een schatting hiervan (in euro’s): 3 meter denim á EUR 5 per meter

15

Trimmings (knopen, labels etc.)

3

Wassing

3

Productie en logistiek

5

Totaal (EUR)

26

De verkoopprijs is gezet op zo’n EUR 150 (bepaald door de eigenaren in combinatie met de resultaten van de enquête en de prijzen van de concurrenten). Dit betekent dat de totale marge +/- 6.0 bedraagt. De marges van BDD en NVN/HEERLIJK zitten hier beide in, maar kunnen uit zakelijk oogpunt niet gegeven worden. Om toch een indruk te geven van de kostenbegroting voor zowel NVN/HEERLIJK als BDD, zal voor het onderstaande voorbeeld een fictieve (maar wel in de praktijk mogelijke) verdeling van de marge gebruikt worden. De totale marge van 6.0 wordt zo verdeeld dat BDD de marge 2.0 en NVN/HEERLIJK de marge 3.0 krijgt. De kostprijs wordt voor het gemak afgerond naar EUR 25.

67

Voorbeeld: Bij een geschatte (afgeronde) kostprijs van EUR 25 per jeans zal de kostprijs zijn: 500 x EUR 25 = EUR 12.500, voor rekening van BDD. BDD verkoopt de jeans aan NVN/HEERLIJK voor 2.0 x EUR 12.500 = EUR 25.000. Dit zijn de kosten voor NVN/HEERLIJK in het eerste seizoen. Bij een ideale situatie zal NVN/HEERLIJK met deze jeanslijn een omzet genereren van 3.0 x EUR 25.000 = EUR 75.000 in het eerste seizoen. 6.12

Toekomstvisie van de jeanslijn

Om de toekomstvisie te bepalen wordt er uit vanuit gegaan dat HEERLIJK twee filialen heeft op het moment dat de jeans in de winkel komt, namelijk in Den Haag en in Antwerpen. Ook worden er twee scenario’s geschetst, namelijk één uitgaand van een meevallend resultaat en één uitgaand van een tegenvallend resultaat. Meevallend resultaat Beide filialen krijgen bij een productie van 500 jeans elk 250 stuks. Bij een verkoop van gemiddeld 20 á 25 jeans per maand per filiaal, is de gehele voorraad in een jaartijd verkocht. Daarbij zal er in het eerste half jaar gemiddeld meer stuks verkocht worden dan in het tweede half jaar. Een reële verdeling is dan 150 stuks in het eerste half jaar en de resterende 100 stuks in het tweede half jaar. Dit betekent dat er in het tweede half jaar een nieuw model en/of wassing bij komt. Omdat er vanuit gegaan wordt dat de derde winkel, in Amsterdam dan ook geopend is, wordt de verdeling anders: Den Haag en Antwerpen elk 200 nieuwe stuks, Amsterdam 250 (in totaal een productie van 650 stuks, wat overeenkomt met een volumegroei van 30%). Op deze manier wordt er elk half jaar een nieuw model en/of wassing geïntroduceerd, of krijgt een eerder geproduceerd model een tweede productierun. Afhankelijk van de groei van HEERLIJK zal het volume van de jeanslijn meegroeien. Tegenvallend resultaat Beide filialen krijgen, net als bij het meevallende resultaat, elk 250 stuks. Gemiddeld worden er 8 jeans per maand per filiaal verkocht. Om de gehele voorraad te kunnen verkopen is daar zo’n 2,5 jaar tijd voor nodig. Dit betekent dat een gedeelte van de voorraad tegen gereduceerde prijs (beginnend met 25 % korting, oplopend tot 50 - 70 % korting) verkocht moet worden, omdat dit een te lange periode is om de voorraad aan te houden. Er van uitgaand, net als bij het meevallende resultaat, dat in de eerste periode gemiddeld meer jeans verkocht worden dan erna, worden er gemiddeld in het eerste jaar 10 jeans per maand verkocht (totaal 120 stuks). Dit betekent dat ruim de helft van de voorraad tegen een gereduceerde prijs verkocht dient te worden. Overigens wordt er geen verlies geleden als het resultaat tegenvalt: bij een totale marge van +/- 6.0, zit er voldoende marge in voor NVN/HEERLIJK om, met minder dan de helft van voorraad, de investering terug te verdienen. Of er nog een tweede productie gedaan zal worden, is dan volledig aan de eigenaren om te bepalen. In elk geval moet er dan wel het een en ander aan de jeans veranderen.

68

H7

Conclusies

NVN/HEERLIJK is een jong snel groeiend bedrijf, op zoek naar uitbreiding om de groei op te kunnen vangen. Een van de manieren om uit te breiden is het productassortiment te vergroten. Hierbij worden bestaande productgroepen uitgebreid, zoals bijvoorbeeld de confectielijn, maar er wordt ook gezocht naar nieuwe producten, die aansluiten op de huidige producten, het imago en concept van NVN en HEERLIJK. Een van deze producten is de jeans. Maar omdat de eigenaren geen aansluitend merk hebben kunnen vinden in de volle jeansmarkt, hebben ze besloten een eigen jeanslijn op te (laten) zetten. De probleemstelling van deze afstudeeropdracht is dus: Het opzetten van een jeanslijn voor HEERLIJK, van idee tot geproduceerde broek. Met deze probleemstelling zal gestreefd worden naar het realiseren van onderstaande doelstelling: Het realiseren van een verkoopbare jeanslijn, die aansluit op de huidige producten, het imago en concept van de winkel HEERLIJK. Om tot de oplossing van de probleemstelling te kunnen komen, en daarmee tevens de doelstelling te kunnen bereiken, zijn er een aantal deelvragen opgesteld: • Hoe opereren NVN en HEERLIJK momenteel en met wie wordt er geconcurreerd? (H2+H3) • Op welke manieren kunnen NVN en HEERLIJK uitbreiden naar de wensen van de huidige en potentiële nieuwe klanten m.b.t. de markt waarin ze opereren? (H4) • Waar en hoe gaat de lijn geproduceerd worden? (H5+H6) Deze deelvragen zijn gebruikt als richtlijn voor het schrijven van de verschillende hoofdstukken (vermeld achter iedere deelvraag). Naar aanleiding van deze hoofdstukken, en daarmee dus de afstudeeropdracht, kunnen een aantal belangrijke conclusies getrokken worden. Allereerst hebben de eigenaren met het concept van NVN en HEERLIJK een goede formule opgezet. Dat is gebleken uit de sterk groeiende omzet, die ook nog eens boven verwachting was. Door deze hoge omzetten is het voor hun mogelijk geworden om het concept verder uit te breiden. Hetgeen wat NVN en HEERLIJK uniek maakt is de mate van service en diensten. De volop aanwezige concurrentie, qua producten, is hierdoor geen ernstige zaak. Ook wordt er uiterst slim gebruik gemaakt van het medium internet, iets wat in mindere mate gebruikt wordt door de concurrentie. Ten tweede zien de eigenaren van NVN en HEERLIJK een hoop kansen met de verschillende ideeën die er spelen. Het openen van twee nieuwe filialen op korte termijn en uitbreiding van het productassortiment, zowel door middel van huidige productgroepen als nieuwe productgroepen (waaronder dus eventueel een jeanslijn), zijn twee belangrijke voorbeelden. Uit de enquête en het ondervragen van klanten door de eigenaren zelf is gebleken dat klanten ook zeer geïnteresseerd zijn in nieuwe producten van NVN en HEERLIJK. Ook kunnen nieuwe producten nieuwe klanten aantrekken. Dit is al gebeurd met de SWEAR gympen: 69

mensen die nog geen klant van NVN/HEERLIJK waren, die voor deze schoenen de winkel in gingen, hebben in sommige gevallen tevens een maatshirt laten aanmeten. Het is dus zeer reëel om te zeggen dat het zakelijk zeer slim is dat hier aan gewerkt wordt. Maar ook ideeën voor op de langere termijn zijn realistisch. Het concept ‘Shirtspots’ is daar een voorbeeld van. Ten slotte kan gezegd worden dat het uiterlijk van de jeanslijn op de manier waarop het ontworpen is absoluut aansluit op de huidige producten, het imago en concept van NVN en HEERLIJK. Omdat een jeans uiteindelijk het beste tot zijn recht komt als ‘basic 5-pocket’, is er voor gekozen de link naar NVN/HEERLIJK te leggen door middel van details (in plaats van bijvoorbeeld een afwijkende pasvorm). Hierdoor is toch een uniek product ontstaan (op papier). Naar aanleiding van de financiële situatie kan gezegd worden dat de investering in een jeanslijn te behappen valt. Daarbij komt dat gezien de interesse en de marge de kans erg klein is dat er verlies geleden wordt door de jeanslijn, zo blijkt ook uit paragraaf 6.12. Sterker nog, de kans is groot dat er door de jeanslijn nieuwe klanten aangetrokken worden, op dezelfde manier als bij de SWEAR gympen gebeurd is.

70

H8

Aanbeveling met betrekking tot uitkomsten van het onderzoek

De aanbeveling naar aanleiding van het onderzoek luidt: Een jeanslijn voor de winkel HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen conform hoofdstuk 6 laten ontwikkelen door Benzak Denim Developers.

71

72

Bronnenlijst Boeken Braas, C.; Couwelaar, R. van; Kat, J. (2001). Rapporteren. 2e druk. Groningen: WoltersNoordhoff. (Taaltopics). Het ondernemingsplan, van idee tot succesvolle onderneming. (2003). 2e druk. Schoonhoven: Academic Service. (Praktijkgidsen voor Manager en Ondernemer). Marsh, G.; Marsh, J.; Trynka, P. (2002). Denim: From cowboys to catwalks, A visual history of the world’s most legendary fabric. 1e druk. Londen, Groot-Brittannië: Aurum Press Limited. Rapporten en artikelen Newbery, M. (2007). Global market review of the denim and jeanswear industries – forecasts to 2014, 2008 edition. Bromsgrove: Aroq Limited. (rapport voor just-style.com) Trends and Innovations in the Denim Industry. (2006). In: Textile Outlook International (januari-februari 2006), blz. 94-119. Websites www.google.nl maps.google.nl www.wikipedia.org www.shirtmakers.nl www.heerlijkbynvn.nl www.heerlijkbynvn.blogspot.com www.hyves.nl heerlijkbynvn.hyves.nl menco.hyves.nl www.stijlforum.nl www.mynudies.com supertalk.superfuture.com www.wisselkoersen.nl www.kvk.nl www.douane.nl www.internationaalondernemen.nl www.merkenregistratie.nl www.sartex.ch www.acdsee.com www.oger.nl www.suitsupply.com www.societyshop.com www.mijnoverhemd.nl 73

www.debonneterie.nl www.staatengeneraal.nl www.shirtsandcappuccino.nl www.shirtbyhand.nl www.mysuit.com www.italianshirts.nl www.hiller-mode.de www.jacobcohen.it www.bluebloodbrand.com www.scrapbook.citizen-citizen.com www.nudiejeans.com www.thesistools.com www.mypanini.com www.ebay.com (alle websites zijn meerdere malen geraadpleegd) Geïnterviewde personen Menco Nieuwenhuis en Alexander van Nimwegen (eigenaren Nieuwenhuis Van Nimwegen Shirtmakers en HEERLIJK by Nieuwenhuis Van Nimwegen) Maarten Hanraets (ontwikkelaar van sportschoenen) Marcel Simons (eigenaar kledingzaak Reward Jeans, heeft vroeger kledingproductie gedaan) Jacques Stuyt (stoffenagent) Bert van Bijnen (gespecialiseerd in internationaal goederenverkeer en contracten)

74

75

Bijlagen

76

Bijlage I - Enquête Behorend bij paragraaf 4.1 a Enquête NVN/HEERLIJK Deel 1 1. Hoe lang bent u al klant bij NVN en/of Heerlijk? O Meer dan 3 jaar. O 1 tot 3 jaar. O Tot 1 jaar. O Tot ½ jaar. O Tot 1 maand. 2. Hoe vaak koopt u gemiddeld één of meerdere producten bij NVN en/of Heerlijk? O Elke week. O Elke 2 weken. O Elke maand. O Elk half jaar. O Minder dan eens per half jaar. 3. Welke producten koopt u bij NVN en/of Heerlijk? (meerdere antwoorden mogelijk) O Overhemd O Pak O Das O Kousen O Bretels O Schoenen O Anders, nl.: 4. Bent u tevreden over de huidige producten van NVN en/of Heerlijk? O Ja, ik ben zeer tevreden. O Ja, maar het productenpakket zou ik graag uitgebreid zien worden. O Nee, de kwaliteit laat te wensen over.

77

Deel 2 5. De jeans is vrijwel een vast kledingstuk in ieders garderobe, bent u qua jeans merkvast? O Ja O Nee 6. Welk(e) merk(en) draagt u? (meerdere antwoorden mogelijk) O Levi’s O Lee O Wrangler O G‐Star O Diesel O Replay O Anders, nl.: 7. Bent u kritisch bij de aanschaf van een jeans? O Ja, ik vergelijk minstens twee jeans met elkaar voordat ik een aankoop doe. Dit doe ik door de juiste maat aan te passen en/of verschillende modellen met elkaar te vergelijken. (ga naar vraag 8) O

Nee, ik pas de jeans niet aan voor aanschaf en/of kleur en details interesseren mij niet. (ga naar vraag 15)

8. Jeans zijn er in alle soorten en maten, de pasvormen kunnen erg uiteenlopen. Welke pasvorm prefereert u voor een jeans? (meerdere antwoorden mogelijk) O Tight (strak om de billen en benen) O Slim (slank gesneden, maar niet strak op de huid) O Regular (gemiddeld, niet slank, niet los) O Loose (een lossere pasvorm, voor meer comfort bij bredere bovenbenen) O Baggy (zeer wijde pasvorm) O Weet niet 9. De hiervoor genoemde pasvormen kunnen in combinatie met verschillende hoogtes (van tailleband tot kruis) samen gaan. Welke prefereert u voor een jeans? (meerdere antwoorden mogelijk) O High rise (hierbij is de afstand tussen tailleband en kruis groot: vanaf 30 cm) O Average rise (gemiddelde afstand tussen tailleband en kruit: 25 – 30 cm) O Low rise (hierbij is de afstand tussen de tailleband en kruis klein: tot 25 cm) O Weet niet 10. Waar het bij pasvorm veelal om het draagcomfort gaat, geeft de breedte van de pijp (voornamelijk de onderkant) u een bepaalde look. Welke pijpbreedte prefereert u voor een jeans? (meerdere antwoorden mogelijk) O Straight (vanaf de knie recht naar beneden)

78

O O O O

Tapered (de pijp loopt taps toe tot de onderkant) Bootcut (de pijp loopt vanaf de knie iets uit, tot 4 cm verschil) Flared (de pijp loopt vanaf de knie uit, vanaf 4 cm verschil) Weet niet

11. Eenzelfde jeans kan een totaal ander uiterlijk krijgen door een wassing. Zo maakt een zwaardere wassing een jeans erg licht van kleur, terwijl een simpele rinse (spoeling d.m.v. uitsluitend water) een jeans erg donker van kleur houdt. Welke gradatie van kleur heeft bij u de voorkeur, zonder rekening te houden met seizoenen (zomer licht, winter donker)? (meerder antwoorden mogelijk) O Zeer donker (geen wassing of bewerking, de kleur blauw is egaal) O Donker (alleen met water gewassen, de kleur blauw vertoont wat verschil op plekken) O Gemiddeld (het meest voorkomend, gestonewashed) O Licht (zwaar gestonewashed, lichter blauw met veel wit zichtbaar) O Zeer licht (zwaar gestonewashed en gebleekt, lichtblauw/wit) O Weet niet 12. Heeft u bij de aanschaf van een jeans behoefte aan een stukje informatie betreffende de stof, manier van produceren en uitleg omtrent de verworven look van de jeans? O Ja, dat lijkt mij een goede toevoeging. O Nee, daar ben ik totaal niet in geïnteresseerd. 13. Vaak zal een jeans bij aanschaf niet de juiste lengte hebben (afhankelijk van smaak, kan dit al om een paar centimeters gaan). Heeft u er problemen mee om enkele dagen te moeten wachten na aanschaf, zodat de jeans vermaakt kan worden? O Nee, ik begrijp dat het een onmogelijke taak is om voor elke klant de juiste lengte te voeren. O Ja, ik heb geen zin om te wachten. 14. Naast het inkorten van de pijpen (zoals in de vorige vraag genoemd) is het soms ook mogelijk de pijpen iets te versmallen. Zou u dit laten doen als de jeans voor de rest perfect past, maar u wel enkele dagen hierop moet wachten of zoekt u verder naar een andere jeans die overeenkomstig past, maar wel uw gewenste pijpbreedte bezit? O Aangezien de jeans perfect zit bij mijn taille, billen en bovenbenen, heb ik er geen probleem mee om een paar dagen te wachten op het vermaken van de pijpbreedte. O Ik zoek ergens anders verder naar de voor mij perfecte jeans.

79

Deel 3 15. Wat geeft u gemiddeld uit aan een jeans? O tot €50 O €50 tot €100 O €100 tot €150 O €150 tot €200 O €200 en meer 16. Hoe vaak koopt u gemiddeld een nieuwe jeans? O Eens per maand. O Eens per 3 maanden. O Eens per half jaar. O Eens per jaar. O Minder dan eens per jaar. 17. Tot slot: wat is uw leeftijd? Open antwoord

80

b Frequency Table Deel 1 1. Hoe lang is respondent al klant bij NVN en/of Heerlijk?

Valid

Missing

> 3 jr

Frequency 10

Percent 11,5

Valid Percent 13,5

Cumulative Percent 13,5

1-3 jr

29

33,3

39,2

52,7

< 1 jr

18

20,7

24,3

77,0

< 0,5 jr

9

10,3

12,2

89,2

< 1 maand

8

9,2

10,8

100,0

Total

74

85,1

100,0

System

13

14,9

87

100,0

Total

2. Hoe vaak koopt respondent gemiddeld 1 of meer producten bij NVN en/of Heerlijk?

Valid

elke week

Frequency 1

elke 2 wkn

Missing

Percent 1,1

Valid Percent 1,4

Cumulative Percent 1,4

3

3,4

4,1

5,4

elke mnd

22

25,3

29,7

35,1

elk half jr

30

34,5

40,5

75,7

< 1 x/half jr

18

20,7

24,3

100,0

Total

74

85,1

100,0

System

13

14,9

87

100,0

Total

3.1 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk een OVERHEMD?

Valid

ja

Frequency 71

Percent 81,6

Valid Percent 81,6

Cumulative Percent 81,6 100,0

nee

16

18,4

18,4

Total

87

100,0

100,0

3.2 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk een PAK?

Valid

Frequency 30

Percent 34,5

Valid Percent 34,5

Cumulative Percent 34,5

nee

57

65,5

65,5

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

3.3 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk een DAS?

Valid

Frequency 16

Percent 18,4

Valid Percent 18,4

Cumulative Percent 18,4

nee

71

81,6

81,6

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

81

3.4 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk KOUSEN?

Valid

Frequency 41

Percent 47,1

Valid Percent 47,1

nee

46

52,9

52,9

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 47,1 100,0

3.5 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk BRETELS?

Valid

Frequency 12

Percent 13,8

Valid Percent 13,8

nee

75

86,2

86,2

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 13,8 100,0

3.6 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk SCHOENEN?

Valid

Frequency 13

ja

Percent 14,9

Valid Percent 14,9

Cumulative Percent 14,9 100,0

nee

74

85,1

85,1

Total

87

100,0

100,0

3.7.1 Koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk IETS ANDERS?

Valid

Frequency 13

ja

Percent 14,9

Valid Percent 14,9

Cumulative Percent 14,9 100,0

nee

74

85,1

85,1

Total

87

100,0

100,0

3.7.2 Wat anders koopt respondent bij NVN en/of Heerlijk?

Valid

Frequency 79

Percent 90,8

Valid Percent 90,8

Cumulative Percent 90,8

8

9,2

9,2

100,0

87

100,0

100,0

Losse broeken en/of jasjes Total

4. Is respondent tevreden over de huidige producten van NVN en/of Heerlijk?

Valid

ja ja, maar

Missing Total

82

Frequency 42

Percent 48,3

Valid Percent 56,8

Cumulative Percent 56,8

31

35,6

41,9

98,6

nee

1

1,1

1,4

100,0

Total

74

85,1

100,0

System

13

14,9

87

100,0

Deel 2 5. Is respondent qua jeans merkvast?

Valid

Frequency 27

Percent 31,0

Valid Percent 37,0

nee

46

52,9

63,0

Total

73

83,9

100,0

System

14

16,1

87

100,0

ja

Missing Total

Cumulative Percent 37,0 100,0

6.1 Draagt respondent het merk LEVI’S?

Valid

Frequency 25

Percent 28,7

Valid Percent 28,7

Cumulative Percent 28,7

nee

62

71,3

71,3

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

6.2 Draagt respondent het merk LEE?

Valid

Frequency 9

Percent 10,3

Valid Percent 10,3

nee

78

89,7

89,7

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 10,3 100,0

6.3 Draagt respondent het merk WRANGLER?

Valid

ja

Frequency 2

Percent 2,3

Valid Percent 2,3

Cumulative Percent 2,3 100,0

nee

85

97,7

97,7

Total

87

100,0

100,0

6.4 Draagt respondent het merk G-STAR?

Valid

ja

Frequency 8

Percent 9,2

Valid Percent 9,2

Cumulative Percent 9,2 100,0

nee

79

90,8

90,8

Total

87

100,0

100,0

6.5 Draagt respondent het merk DIESEL?

Valid

ja

Frequency 17

Percent 19,5

Valid Percent 19,5

Cumulative Percent 19,5 100,0

nee

70

80,5

80,5

Total

87

100,0

100,0

83

6.6 Draagt respondent het merk REPLAY?

Valid

Frequency 12

Percent 13,8

Valid Percent 13,8

nee

75

86,2

86,2

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 13,8 100,0

6.7.1 Draagt respondent een ANDER merk?

Valid

Frequency 49

Percent 56,3

Valid Percent 56,3

nee

38

43,7

43,7

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 56,3 100,0

6.7.2 Welk ander merk draagt respondent?

Frequency Valid

Valid Percent

Cumulative Percent

38

38,8

38,8

38,8

7 For All Mankind

1

1,0

1,0

39,8

Armani

3

3,1

3,1

42,9

Atelier La Durance

2

2,0

2,0

44,9

Blue Blood

3

3,1

3,1

48,0

Borrelli

3

3,1

3,1

51,0

Cheap Monday

1

1,0

1,0

52,0

Citizens of Humanity

1

1,0

1,0

53,1

Dsquared

1

1,0

1,0

54,1

D&G

1

1,0

1,0

55,1

Evisu

1

1,0

1,0

56,1

Gsus

1

1,0

1,0

57,1

Hugo Boss

3

3,1

3,1

60,2

H&M

2

2,0

2,0

62,2

Indian Rags

1

1,0

1,0

63,3

Jack Jones

1

1,0

1,0

64,3

Jacob Cohen

13

13,3

13,3

77,6

Japan Rags

1

1,0

1,0

78,6

Kiton

1

1,0

1,0

79,6

Kuyichi

1

1,0

1,0

80,6

Nudie

12

12,2

12,2

92,9

Pace

1

1,0

1,0

93,9

Ralph Lauren

1

1,0

1,0

94,9

River Island

1

1,0

1,0

95,9

Society Shop

1

1,0

1,0

96,9

Tommy Hilfiger

1

1,0

1,0

98,0

Als het maar slank is

1

1,0

1,0

99,0

Draag geen jeans

1

1,0

1,0

100,0

98

100,0

100,0

Total

84

Percent

7. Is respondent kritisch bij de aanschaf van een jeans?

Valid

Frequency 69

Percent 79,3

Valid Percent 95,8

nee

3

3,4

4,2

Total

72

82,8

100,0

System

15

17,2

87

100,0

ja

Missing Total

Cumulative Percent 95,8 100,0

8.1 Prefereert respondent een TIGHT pasvorm voor een jeans?

Valid

ja

Frequency 10

Percent 11,5

Valid Percent 11,5

nee

77

88,5

88,5

Total

87

100,0

100,0

Cumulative Percent 11,5 100,0

8.2 Prefereert respondent een SLIM pasvorm voor een jeans?

Valid

Frequency 52

Percent 59,8

Valid Percent 59,8

nee

35

40,2

40,2

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 59,8 100,0

8.3 Prefereert respondent een REGULAR pasvorm voor een jeans?

Valid

Frequency 28

Percent 32,2

Valid Percent 32,2

Cumulative Percent 32,2

nee

59

67,8

67,8

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

8.4 Prefereert respondent een LOOSE pasvorm voor een jeans?

Valid

Frequency 8

Percent 9,2

Valid Percent 9,2

Cumulative Percent 9,2

nee

79

90,8

90,8

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

8.5 Prefereert respondent een BAGGY pasvorm voor een jeans?

Valid

ja

Frequency 1

Percent 1,1

Valid Percent 1,1

Cumulative Percent 1,1 100,0

nee

86

98,9

98,9

Total

87

100,0

100,0

85

8.6 Heeft de respondent geen voorkeur voor een bepaalde pasvorm voor een jeans (weet niet)?

Valid

nee

Frequency 87

Percent 100,0

Valid Percent 100,0

Cumulative Percent 100,0

9.1 Prefereert respondent de hoogte HIGH RISE voor een jeans?

Valid

Frequency 6

Percent 6,9

Valid Percent 6,9

nee

81

93,1

93,1

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 6,9 100,0

9.2 Prefereert respondent de hoogte AVERAGE RISE voor een jeans?

Valid

ja

Frequency 47

Percent 54,0

Valid Percent 54,0

Cumulative Percent 54,0 100,0

nee

40

46,0

46,0

Total

87

100,0

100,0

9.3 Prefereert respondent de hoogte LOW RISE voor een jeans?

Valid

ja

Frequency 24

Percent 27,6

Valid Percent 27,6

Cumulative Percent 27,6 100,0

nee

63

72,4

72,4

Total

87

100,0

100,0

9.4 Heeft respondent geen bepaalde voorkeur voor de hoogte van een jeans (weet niet)?

Valid

Frequency 5

Percent 5,7

Valid Percent 5,7

Cumulative Percent 5,7

nee

82

94,3

94,3

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

10.1 Prefereert respondent de pijpbreedte STRAIGHT bij een jeans?

Valid

Frequency 52

Percent 59,8

Valid Percent 59,8

Cumulative Percent 59,8

nee

35

40,2

40,2

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

10.2 Prefereert respondent de pijpbreedte TAPERED bij een jeans?

Valid

86

Frequency 44

Percent 50,6

Valid Percent 50,6

Cumulative Percent 50,6

nee

43

49,4

49,4

100,0

Total

87

100,0

100,0

ja

10.3 Prefereert respondent de pijpbreedte BOOTCUT bij een jeans?

Valid

Frequency 14

Percent 16,1

Valid Percent 16,1

nee

73

83,9

83,9

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 16,1 100,0

10.4 Prefereert respondent de pijpbreedte FLARED bij een jeans?

Valid

Frequency 4

Percent 4,6

Valid Percent 4,6

nee

83

95,4

95,4

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 4,6 100,0

10.5 Heeft respondent geen bepaalde voorkeur voor de pijpbreedte van een jeans (weet niet)?

Valid

ja

Frequency 5

Percent 5,7

Valid Percent 5,7

Cumulative Percent 5,7 100,0

nee

82

94,3

94,3

Total

87

100,0

100,0

11.1 Heeft de gradatie ZEER DONKER van kleur de voorkeur van de respondent?

Valid

ja

Frequency 17

Percent 19,5

Valid Percent 19,5

Cumulative Percent 19,5 100,0

nee

70

80,5

80,5

Total

87

100,0

100,0

11.2 Heeft de gradatie DONKER van kleur de voorkeur van de respondent?

Valid

ja

Frequency 50

Percent 57,5

Valid Percent 57,5

Cumulative Percent 57,5 100,0

nee

37

42,5

42,5

Total

87

100,0

100,0

11.3 Heeft de gradatie GEMIDDELD van kleur de voorkeur van de respondent?

Valid

ja

Frequency 48

Percent 55,2

Valid Percent 55,2

Cumulative Percent 55,2 100,0

nee

39

44,8

44,8

Total

87

100,0

100,0

87

11.4 Heeft de gradatie LICHT van kleur de voorkeur van de respondent?

Valid

Frequency 34

Percent 39,1

Valid Percent 39,1

nee

53

60,9

60,9

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 39,1 100,0

11.5 Heeft de gradatie ZEER LICHT van kleur de voorkeur van de respondent?

Valid

Frequency 4

Percent 4,6

Valid Percent 4,6

nee

83

95,4

95,4

Total

87

100,0

100,0

ja

Cumulative Percent 4,6 100,0

11.6 Heeft respondent geen voorkeur voor een bepaalde gradatie van de kleur (weet niet)?

Valid

Frequency 1

ja

Percent 1,1

Valid Percent 1,1

Cumulative Percent 1,1 100,0

nee

86

98,9

98,9

Total

87

100,0

100,0

12. Heeft respondent bij de aanschaf van jeans behoefte aan een stukje informatie betreffende stof, manier van productie en uitleg omtrent verworven look van jeans?

Valid

Missing

Frequency 52

Percent 59,8

Valid Percent 78,8

nee

14

16,1

21,2

Total

66

75,9

100,0

System

21

24,1

87

100,0

ja

Total

Cumulative Percent 78,8 100,0

13. Heeft respondent er problemen mee om enkele dagen te moeten wachten na aanschaf, zodat de jeans vermaakt kan worden?

Valid

Missing Total

88

ja

Frequency 63

Percent 72,4

Valid Percent 95,5

Cumulative Percent 95,5 100,0

nee

3

3,4

4,5

Total

66

75,9

100,0

System

21

24,1

87

100,0

14.1 Zou respondent de pijpen iets laten versmallen, als dat het enige minpunt aan de jeans zou zijn, en er dan enige dagen op wachten?

Valid

Missing

ja

Frequency 64

Percent 73,6

Valid Percent 97,0

Cumulative Percent 97,0 100,0

nee

2

2,3

3,0

Total

66

75,9

100,0

System

21

24,1

87

100,0

Total

14.2 Zou respondent ergens anders zoeken naar een jeans met overeenkomstige pasvorm, die wel de juiste pijpbreedte bezit?

Valid

Missing

Frequency 2

Percent 2,3

Valid Percent 3,0

Cumulative Percent 3,0

nee

64

73,6

97,0

100,0

Total

66

75,9

100,0

System

21

24,1

87

100,0

ja

Total Deel 3

15. Wat geeft respondent gemiddeld uit aan een jeans?

Valid

Missing

Frequency 14

Percent 16,1

Valid Percent 20,3

Cumulative Percent 20,3

100-150 €

29

33,3

42,0

62,3

150-200 €

14

16,1

20,3

82,6

> 200 €

12

13,8

17,4

100,0

Total

69

79,3

100,0

System

18

20,7

87

100,0

50-100 €

Total

16. Hoe vaak koopt respondent gemiddeld een nieuwe jeans?

Valid

Missing Total

Frequency 5

Percent 5,7

Valid Percent 7,2

Cumulative Percent 7,2

1 x / 3 mnd

25

28,7

36,2

43,5

1 x / half jr

85,5

1 x / mnd

29

33,3

42,0

1 x / jr

6

6,9

8,7

94,2

< 1 x / jr

4

4,6

5,8

100,0

Total

69

79,3

100,0

System

18

20,7

87

100,0

89

17. Leeftijd respondent

Valid

17

Percent 2,3

Valid Percent 2,9

18

3

3,4

4,4

7,4

19

3

3,4

4,4

11,8

20

6

6,9

8,8

20,6

21

8

9,2

11,8

32,4

22

12

13,8

17,6

50,0

23

3

3,4

4,4

54,4

24

6

6,9

8,8

63,2

25

6

6,9

8,8

72,1

26

3

3,4

4,4

76,5

27

1

1,1

1,5

77,9

29

3

3,4

4,4

82,4

30

1

1,1

1,5

83,8

31

1

1,1

1,5

85,3

32

2

2,3

2,9

88,2

33

1

1,1

1,5

89,7

34

1

1,1

1,5

91,2

36

1

1,1

1,5

92,6

38

1

1,1

1,5

94,1

40

1

1,1

1,5

95,6

45

1

1,1

1,5

97,1

54

1

1,1

1,5

98,5 100,0

80 Missing Total

90

Cumulative Percent

Frequency 2

1

1,1

1,5

Total

68

78,2

100,0

System

19

21,8

87

100,0

2,9

Bijlage II - Toelichting op meetpunten Behorend bij paragraaf 6.4 a Meetpunt 1 - 9, 19

91

b Meetpunt 10 - 18, 20 - 35

92

Bijlage III - Opzet ondernemingsplan: Benzak Denim Developers Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Bedrijfsidee Naam Idee Missie Strategie Aantal ondernemers Persoonlijke gegevens 3 Drijfveren, persoonlijke kwaliteiten en uitgangspositie Motivatie Doelstellingen Persoonlijke kwaliteiten Huidige financiële positie Zakelijk netwerk 4 Producten en diensten Producten Diensten 5 Omgevinganalyse Markt Bedrijfstak Concurrentie 6 Marketingplan Marketingdoelstelling Product/dienst Prijs Plaats/distributie Personeel Presentatie Promotie 7 Organisatieplan Bedrijfsnaam en contactgegevens Ondernemingsvorm Huisvesting Vergunningen Verzekeringen Merkregistratie Administratie Personeel

93

8 Productontwikkeling, importeren en levering aan klant Documentatie bij internationale handel Toeleveranciers Order van eerste klant 9 Financieel plan Investeringsbegroting Financieringsbegroting Openingsbalans Solvabiliteit bij opening Resultatenrekening Aflossingscapaciteit Liquiditeitsprognose

94