21-09-13
Grafisch Nieuws
zaterdag 21 september 2013
Grafisch Nieuws » null » Jean Dooms, ‘architect’ van Igepa Belux
Jean Dooms, ‘architect’ van Igepa Belux 19 september 2013
terug naar overzicht Jean Dooms heeft een groot aandeel in het succes van de financieel gezondste en meest gediversifieerde papiergroothandel van België. De man die sinds 2000 aan het roer staat bij Igepa Belux is de eerste om dat te relativeren. Nu Igepa’s business builder en strateeg zijn afscheid heeft aangekondigd voor de lente van volgend jaar, is het de hoogste tijd voor een openhartig gesprek met deze captain of industry over verleden, heden en toekomst van de branche.
1 2 3 4 (#) (#) (#) (#)
Met welke opdracht begon u in 2000 bij Igepa? Jean Dooms: De opdracht was orde op zaken te stellen bij Grepapier, Blancard en Pagrolux, dat in 2002 tot Igepa werd omgedoopt. Om rendabel te worden diende het volumegedreven bedrijf van toen te worden omgevormd tot een professionele, stabiele, gestructureerde en integere groothandel. Het stuurloze schip moest zeevaardig worden gemaakt met de blik gericht op brutomarge en winst. Wat was uw eerste wapenfeit? Jean Dooms: Na een grondige evaluatie werd een verbeteringsplan opgemaakt en werden de middelen, prioriteiten en timing vastgelegd. De belangrijkste punten van dit plan waren o.a. het herstellen van de vertrouwensrelatie met onze klanten en leveranciers, het rationaliseren van het assortiment enerzijds en het opbouwen van een degelijk assortiment van Text&Coverproducten anderzijds, ondersteund door een op A4 bedrukte en veredelde collectie samen met een nieuw backselling team. Daarnaast voerden we een klantensegmentatie door en werden missie en visie, waarden, doelstellingen en budgetten bepaald. Boordtabellen werden opgemaakt, een eordering systeem (Paperclick) ontwikkeld, logistieke flows geoptimaliseerd en een degelijke structuur opgezet. Het faillissement van twee grote drukkerijen (1999) met daarenboven het ontbreken van een degelijke kredietverzekering, had Grepapier veel geld gekost. De focus zou voortaan op rendabele en kredietwaardige klanten liggen. De eerste twee jaren daalden de verkochte papiervolumes fors als gevolg van het al dan niet tijdelijk afstoten van enkele grafisch-nieuws.knack.be/nieuws/magazine/articles/printarticle-3357905.htm
1/5
21-09-13
Grafisch Nieuws
nietverzekerde klanten en verlieslatende activiteiten. Wat het personeel betreft was er van de toen 150 werknemers een kern van toegewijde bekwame zelfstandige vechters met een perfecte ondernemingsgeest. Jammer genoeg diende ongeveer een derde vervangen te worden door nieuwe medewerkers met aangepaste en geschiktere competenties voor de vrijgekomen nieuwe functies en het invullen van de noodzakelijke structuur. Een team van bekwame en loyale professionele mensen zijn de sleutel tot het succes van elke onderneming. Het was onontbeerlijk voor de stabiliteit, de groei en de evolutie van de firma. Hoe belangrijk is lokale aanwezigheid en beslissingsmacht? Jean Dooms: De internationale Igepagroep met als basis vijf papiergroothandels met een vijftigtal familiale aandeelhouders, zijn ook onze aandeelhouders. Deze coöperatieve structuur biedt in tegenstelling tot de financiële holdings in de grafische branche, de lokale bedrijfsleider de mogelijkheid om zelfstandig waarde te creëren. Igepa Belux gelooft sterk in een Belgische verankering. We zullen onze vestiging in Awans in de provincie Luik en onze burelen in het Groothertogdom Luxemburg nooit sluiten. De logistieke kosten en CO2 uitstoot zijn te hoog om vanuit Aalter heel Wallonië en Luxemburg te bedienen en de proximiteit is belangrijk voor de klanten. Het heeft ons geen windeieren gelegd. Igepa Belux is ruim marktleider in Wallonië en het Groothertogdom Luxemburg. Ik geloof in economische regio’s waarin de logistiek optimaal is afgestemd op de nabijheid van de klant. Vanwege zijn schaalgrootte heeft Igepa dagelijks een grote vloot van 40 eigen vrachtwagens op de weg die hierdoor kleinere regionale rondjes kunnen draaien met eigen toegewijde chauffeurs. Een troef in het drukke verkeer van vandaag. De strategie van centralisatie van grote financieel geïnspireerde distributiegroepen, contrasteert met de KMOstructuur van de sector. Ieder land is verschillend en ook de constellatie van de grafische bedrijven is er anders. Er bestaat geen universele manier om al die lokale bedrijven te benaderen. Het tweede deel van de uitspraak “Think globally, act locally” kan alleen maar effectief worden ingevuld door een lokale aanwezigheid en beslissingsmacht. Waarmee groeit Igepa Belux? Jean Dooms: Igepa groeit door een blijvende focus op de core business en diversificatie. Diversificatie is een belangrijk element in de groei van Igepa Belux. Klanten verwachten vandaag meer van hun leverancier dan het leveren van standaard goederen. Bij de Igepa medewerkers kunnen ze bijvoorbeeld terecht voor advies inzake digitaal printen en afwerken, colormanagement, grootformaatprinten, enz. Het haalt de druk weg van de zuivere prijsnegotiatie van de commodity producten en creëert meerwaarde voor de klanten. Gedurende mijn lange loopbaan in de papierbranche, heb ik gemerkt dat papiergroothandels die in het rood geraken, er nog maar moeilijk of niet meer bovenop komen. We merken dat ons bedrijf vanwege zijn positieve resultaten en ontwikkeling inmiddels een aantrekkingspool is geworden voor leveranciers. Dat is meegenomen wanneer groei in bestaande activiteiten en diversificatie speerpunten van een bedrijf zijn. Botst u wel eens met uw aandeelhouders? Jean Dooms: Ja, maar we hebben door de resultaten steeds bewezen dat onze beslissingen gerechtvaardigd waren en zo hebben wij vertrouwen geschept. Daardoor hebben wij meestal de onvoorwaardelijke steun gekregen voor het verwezenlijken van onze projecten. Vaak waren deze projecten de aanzet voor een verdere rollout naar onze zustermaatschappijen binnen de Igepa group. Er is in het assortiment van Igepa eveneens ruimte voor andere leveranciers en merknamen dan bij de Duitse zusterbedrijven. Ook dat ligt bij grote internationale distributiegroepen wel eens moeilijker waar alles Europees moet zijn, zonder interesse voor de lokale noden. Heeft Igepa Belux nu een volledig andere structuur dan toen u eraan begon? Jean Dooms: Ja, want vroeger was er geen structuur. Die is met een omzet van 181 miljoen euro en 305 personeelsleden evenwel onontbeerlijk. Hebt u genoeg tijd gehad om de veranderingsprocessen te laten plaatsvinden? Jean Dooms: Na 5 jaar hadden wij onze belangrijkste doelstellingen van bij de start bereikt. Het diversifiëren van de activiteiten had achteraf gezien sneller gemogen en ook onmiddellijk in andere branches. We dienden echter het evenwicht te bewaren tussen winstuitkering aan de aandeelhouders en het aanleggen van kapitaalreserves voor acquisities. Wij hebben ons georganiseerd volgens drie activiteitensectoren: grafisch, office en Sign&Display (vroegere zeefdrukafdeling). In die verschillende sectoren hebben we overnamekandidaten gezocht met producten en diensten die we met dezelfde mensen en aan de dezelfde kosten konden bijleveren. Op die manier kwamen de samenwerkingen met grafisch-nieuws.knack.be/nieuws/magazine/articles/printarticle-3357905.htm
2/5
21-09-13
Grafisch Nieuws
Atécé en een Franse verpakkingsspecialist tot stand en waren er de overnames van Factum, GCS, Sagam, een gedeelte van het productengamma van Ta&Co, SD Graphics en Polyplasti. De officeactiviteiten hebben de verwachtingen nog niet helemaal ingelost: Igepa Belux wil in deze sector ook bijvoorbeeld office en computersupplies gaan verkopen. De vestiging van de overgenomen Belgische sign & display distributeur GCS in Nederland, werd inmiddels omgevormd tot Igepa Nederland dat er de verkoop van papier bijnam. Dat heeft geleid tot een verdriedubbeling van het verkochte papiervolume door onze groep bij onze noorderburen. Vandaag is ons bedrijf georganiseerd rond twee pijlers: media en technologie. Dit gaat nog evolueren in de komende maanden. Heeft Igepa Belux de doelstellingen voor 2012 behaald en wat verwacht u van 2013? Jean Dooms: Igepa Belux heeft in 2012 zijn gebudgetteerde doelstellingen benaderd. De implementatie van de eerste fases van een nieuw ERPsysteem zijn succesvol verlopen. De bouw en uitbreiding van onze nieuwe kantoren en magazijnen in Aalter liepen echter enkele maanden vertraging op als gevolg van de lange en strenge winter. Financieel werden de verwachtingen ingevuld. 2013 wordt een moeilijk jaar met het slechtste eerste semester sinds 2008. Het totaal verkochte volume grafisch papier (vellen) in België, daalde de eerste zes maanden van 2013 met 6 % ten opzichte van het eerste semester van 2012, het segment sign & display stagneert na jaren van continue groei en voor het eerst daalt het verkochte volume kantoorpapier. We houden dit jaar ook rekening met een slechter tweede semester dan de jaren voorheen. Dat gebeurde eerder al eens in 2008. In het tweede semester van vorig jaar konden de Belgische grafische bedrijven nog profiteren van de positieve effecten van o.a. de verkiezingen. We hebben in april van dit jaar in ieder geval een herziene forecast gemaakt. Wat is het aandeel van de papierhandel in het resultaat van Igepa Belux? Jean Dooms: Papier blijft een proportie van 60 % van de brutomarge vertegenwoordigen en blijft de volle aandacht hebben. De markt daalt al vijf jaar structureel terwijl Igepa Belux nog steeds vooruitgaat. We hebben het saturatiepunt nog niet bereikt en kunnen nog groeien in papier. Onze andere activiteiten krijgen evenwel dezelfde aandacht. Welke stappen kan een bedrijfsleider tegen de economische crisis ondernemen? Jean Dooms: Individueel geen. Een bedrijf kan zich daar niet tegen verzetten. Wat niet betekent dat je het gewoon moet ondergaan. Je moet tijdig je forecast herzien en aanpassen, een strakkere kostenopvolging hanteren en nog harder werken. Maar een organisatie dient vooral proactief te handelen en daar constant mee bezig te zijn vóór de crisis toeslaat. We ijveren voor stabiliteit in ons bedrijf en een duurzame relatie met medewerkers, klanten en leveranciers. Consolidatie als gevolg van overnames is niet alleen een zaak van centen maar eveneens van het in stand houden van duurzame relaties met de verschillende actoren. Onze diversificatie is uiteraard een sterkte gebleken in woelige tijden. Brengt de crisis beperkingen met zich mee? Jean Dooms: Ja, er is minder rust en voldoening maar er zijn ook opportuniteiten. Veel nieuwe leveranciers komen ons nu zelf opzoeken om zaken te gaan doen. De donderwolken van de crisis trekken nog niet weg. We zitten er middenin en zal nog enige jaren aanslepen. Er moet nog heel wat gebeuren voor we in een herschikte en stabiele grafische markt terechtkomen. De hele WCOproblematiek is ongetwijfeld gelinkt aan de economische crisis. We hebben er veel tijd en energie ingestopt om o.a. de modaliteiten van de wetgeving te veranderen,... met weinig resultaat echter. Ik heb wel de indruk dat een aantal drukkerijen zijn afgeschrikt door onze houding tegenover de wet op de continuïteit van ondernemingen en er niet meer malafide en opportunistisch voor opteren. Het ene grafische bedrijf vergaat het slecht, het andere voor de wind. Is daar een verklaring voor? Jean Dooms: Om een toekomst te hebben moeten bedrijven in een gezonde financiële situatie verkeren en een duidelijke strategie hebben. Ondernemen is een plan hebben en positivisme uitstralen. Blijven doen zoals je altijd al deed, is geen optie meer. Wie zich nu nog moet wapenen tegen de crisis die structureel is, komt te laat. De consolidatie in de Belgische grafische sector verloopt al bij al traag. Ten opzichte van 2012 verwachten wij dat het verkochte volume grafisch papier in 2015 nog met 12 % gaat dalen. Er staat dus nog heel veel te gebeuren. Tegelijkertijd groeit het aantal digitale print en afwerkingssystemen in grafische bedrijven en copy centra, waardoor digitaal een belangrijke en volwaardige activiteit voor Igepa Belux is geworden. Ook bij niet grafische bedrijven groeit de interesse om productieprinten terug in huis te halen, nu voor drukwerkproductie geen gespecialiseerde grafische medewerkers meer nodig zijn. ICT is hier de drijvende factor. Waar let u bij overnames op? Jean Dooms: Wanneer Igepa Belux in een bestaande business bedrijven overneemt, grafisch-nieuws.knack.be/nieuws/magazine/articles/printarticle-3357905.htm
3/5
21-09-13
Grafisch Nieuws
mikken we op commerciële synergieën, kostenbesparingen, verruiming van het assortiment en het klantenbestand. De winst moet snel kunnen toenemen en recurrente inkomsten genereren. Dit in onze huidige omgeving van verkoop en distributie van media, verbruiksgoederen en digitale technologieën voor grafische en communicatietoepassingen. We gaan tevens op zoek naar opportuniteiten in andere sectoren die nog niet zijn geconsolideerd. Igepa is geïnteresseerd in kleinere bedrijven die het financiële draagkracht kan geven en goede ondersteuning kan bieden op het vlak van verkoop, ICT en logistiek. Overnames blijven noodzakelijk om te diversifiëren en te groeien, maar ze zijn voor Igepa Belux niet meer nodig in de grafische sector. Gaat het de richting uit zoals u die hebt gepland? Jean Dooms: De richting wel, maar niet aan de gewenste snelheid. Dat heeft onder andere te maken met de economische crisis. In een stabiele markt zou de Ebitda van Igepa Belux vandaag vijfmaal hoger zijn geweest. We bouwen aan een sterk managementteam met een blijvende dubbele focus op bestaande en nieuwe activiteiten. Igepa heeft ook iemand vrijgemaakt die zich hoofdzakelijk bezighoudt met het speuren op de markt naar zakenopportuniteiten. Het bedrijf moet daar permanent mee bezig zijn. Igepa Belux investeert in Aalter. Was dat een evidente keuze? Jean Dooms: Neen. We hebben ook andere alternatieven overwogen. Maar toen we de aanpalende gebouwen en terreinen konden aankopen, zijn we voor Aalter gegaan. Het kapitaal van een onderneming wordt gevormd door zijn medewerkers. Met een verhuis riskeerden we dat niet iedereen zou volgen en Igepa aan kennis en kwaliteit zou inboeten. Aalter als locatie was de meest stabiele en duurzame oplossing voor zowel medewerkers als klanten. Hoe ziet uw werkdag eruit? Jean Dooms: Een werkdag begint om 8 uur en eindigt voor mij ten laatste rond 23 uur. Als de normale werkdag erop zit worden er regelmatig thuis nog een zestig à honderdtal mails verwerkt tussen 20 en 23 uur. We hebben binnen de firma vaste wekelijkse en maandelijkse overlegmomenten. Het lastigst is prioriteiten vast te leggen en keuzes te maken in functie van de te behalen resultaten en bedrijfsdoelstellingen. Er is zoveel te doen: bedrijfsontwikkeling, sturing, coaching, financiële opvolging, controle, representatie in externe organisaties, opvolging wetgeving (WCO, betalingsvoorwaarden, sociaal, milieu,...). Het is een groot pakket maar ik heb nog steeds veel voldoening in mijn werk. Nare ervaringen probeer ik snel te vergeten maar ik trek er wel mijn lessen uit. Wat is ondernemen? Jean Dooms: Ondernemen is waarde creëren voor alle stakeholders: aandeelhouders, personeel, klanten, leveranciers, zakenpartners, enz. We moeten met zijn allen positief blijven. Ondanks de kredietcrisis en de gevolgen daarvan, leven we nog steeds in een welvarende maatschappij. De bomen groeien echter niet tot in de lucht en de politici zullen structurele maatregelen moeten nemen om de schulden uit het verleden af te betalen en te beperken naar de toekomst. Wij gaan ons allen moeten aanpassen aan een nieuwe politieke, sociale, financiële en economische omgeving met ingrijpende gevolgen voor het bedrijfsleven en het ondernemen. Wij zitten op een “burning platform”. De grafische sector is niet meer de cyclische branche van weleer. Het verleden met wisselende en bijna voorspelbare perioden van mindere goede en vette jaren komt niet meer terug. De spelers van de grafische sector staan voor een stevige consolidatie en/of heroriëntatie teneinde de waarde van hun bedrijven te behouden of te versterken. Hoe slaagt u erin een frisse blik op de zaken te behouden? Jean Dooms: Vooral door te luisteren naar onze medewerkers, klanten, leveranciers en relaties en er dan mijn eigen conclusies uit te distilleren. Het is raadzaam om moeilijke beslissingen even te laten bezinken maar ook niet langer dan enkele dagen. Je moet ook van mening durven veranderen als de omstandigheden evolueren. Ik neem een viertal keer per jaar een korte werkonderbreking van één week. Dat volstaat om de zaken op een andere manier te bekijken en weer fris aan het werk te gaan. Een langere afwezigheid is niet wenselijk voor het bedrijf en mijn persoonlijk functioneren. Zou u zaken anders aanpakken mocht u van bij de start kunnen herbeginnen? Jean Dooms: Ik zou de zaken nog sneller aanpakken en nog meer anticiperen. Nu zit je soms met het dubbele gevoel dat je er vroeger had aan kunnen denken en ingrijpen. Een bedrijf moet zichzelf in vraag durven te stellen wanneer het nog goed gaat. Het moet een onderdeel van de bedrijfscultuur worden en systematisch gebeuren. Is er nog ruimte voor imperfectie? Jean Dooms: Minder dan vroeger. Bedrijven moeten elke dag op scherp staan. Igepa Belux moet kunnen beschikken over een perfecte logistiek. Het werd te krap in Aalter maar met grafisch-nieuws.knack.be/nieuws/magazine/articles/printarticle-3357905.htm
4/5
21-09-13
Grafisch Nieuws
de uitbreiding beschikt het bedrijf in Aalter nu over 22.700 m² magazijnruimte en 37 laadkades. De firma is klaar voor verdere groei. Onder andere ook door de implementatie van een nieuw en schaalbaar ERPsysteem, Microsoft Dynamics AX. De medewerkers blijven echter de steunpilaren van het bedrijf. Hoe let u op de schaapjes bij Igepa Belux? Jean Dooms: Wanneer u daarmee de centen bedoelt, zien we in vergelijking met het verleden nauwer toe op de financiële situatie van de klanten. Bedrijven moeten op tijd kunnen vaststellen wanneer klanten in moeilijkheden geraken en hun eigen risico’s beperken. Het personeel wordt meer dan ooit bij het reilen en zeilen van de onderneming betrokken. Medewerkers worden geïnformeerd en betrokken bij de ingeslagen richting van Igepa Belux. Goed opgeleide medewerkers met de juiste competenties zullen in de toekomst nog belangrijker zijn in de relatie met de klanten. Het menselijk kapitaal vertegenwoordigt de kennis en potentieel van een bedrijf. We beogen met onze medewerkers een samenwerking op lange termijn. Igepa Belux is overigens een groeibedrijf. Ik ben ervan overtuigd dat er de volgende jaren meer opportuniteiten zullen zijn voor financieel gezonde bedrijven, waarmee leveranciers en klanten graag samenwerken. Wanneer vertrekt u bij Igepa Belux? Wie wordt uw opvolger? Jean Dooms: Ik neem in de lente van 2014 afstand van Igepa Belux, een bedrijf waar ik steeds graag heb gewerkt. Ik kijk met zeer veel voldoening terug op al die jaren en het parcours dat met het personeel werd afgelegd. Er komen naar analogie van de bedrijfsvoering bij de Duitse zusterbedrijven, twee afgevaardigd bestuurders met aparte bevoegdheden aan het hoofd van Igepa Belux. Dat zijn Dirk Salens die al vijf jaar bij de firma aan het werk is en Rudi Mussche, recentelijk aangesteld als financieel directeur. De continuïteit van het bedrijf is hiermee gewaarborgd. Alain Vermeire terug naar overzicht
grafisch-nieuws.knack.be/nieuws/magazine/articles/printarticle-3357905.htm
5/5
