Je Geld én je Leven: De Menselijke Factor in de Economie Marcel Zeelenberg
Clark, J.M. (1918). Economics and modern psychology: I. Journal of Political Economy, 26(1), 1-30.
Met vanThomas gedrag beleid W.L.kennis Tiemeijer, C.A. en H.M. Prast maken (red.)
In dit rapport, Met kennis van gedrag beleid maken, gaat de wrr in op de vraag wat de relevantie is van de nieuwe kennis voor de beleidsvorming van de overheid. Daarbij komt ook de vraag aan de orde hoe ‘het gedragswetenschappelijke perspectief’ kan worden verankerd in de processen van de overheid. Is het bijvoorbeeld een goed idee een speciale gedragseenheid op te richten? Bovendien staat de wrr stil bij mogelijke normatieve bezwaren tegen het instrument nudging. Hoe ernstig moeten we die bezwaren nemen? Ook werpt de raad nieuwe vragen op. Kunnen mensen wel altijd goed omgaan met de vele keuzes die tegenwoordig op hen afkomen? En zo nee, welke beleidsconsequenties zou de overheid daaraan kunnen verbinden?
De menselijke beslisser ov er de ps ychologie va n k eu z e e n gedr ag ISBN 978 90 8964 871 6
AMSTERDAM UNIVERSITY PRESS
met kennis van gedrag beleid maken
In 2009 publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr) de verkenning De menselijke beslisser. Daarin gaf een keur aan wetenschappers een overzicht van nieuwe kennis uit de gedragswetenschappen over hoe mensen keuzes maken. Sindsdien is er veel belangstelling voor dit onderwerp. Niet alleen bij het grote publiek, maar zeker ook bij beleidsmakers.
-Rapport nr. 92
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID
Met kennis van gedrag beleid maken
A WorldFlagship Bank Group A World Bank Group ReportFlagship Report
world development report
MIND, SOCIETY, AND BEHAVIOR
MIND, SOCIETY, AND BEHAVIOR
2015 2015
world development report
2015 2015
world development world development report report
ISBN 978-1-4648-0342-0 N 978-1-4648-0342-0
210342
SKU 210342
MIND, SOCIETY, MIND, SOCIETY, AND BEHAVIOR AND BEHAVIOR
Lees hardop de kleur van de tekst • ROOD • GROEN • GELD • SCHULD • BELASTING • VERZEKERING • LENING • ROOD
Welke baan wilt u? A: U verdient jaarlijks €60K, uw directe collega’s €65K
B: U verdient jaarlijks €55K, uw directe collega’s €50K
The Envy Premium in Product Evaluation NIELS VAN DE VEN MARCEL ZEELENBERG RIK PIETERS © 2011 JOURNAL OF CONSUMER RESEARCH, 37, 984-998
350 301
300 250 200
226 184
150 100 iPhone geen info
Onverdiend
Verdiend
Enkele Eenvoudige Psychologische Principes 1) Veel Gedragskeuzes zijn Automatisch (Mensen weten niet altijd wat ze willen en waarom ze iets doen)
2) Mensen zijn Sociale Wezens (het gaat niet alleen om wat jij hebt, maar ook wat de ander heeft)
3) Mensen reageren op Mentale Modellen (er is geen objectieve werkelijkheid)
4) Mensen zijn moeilijk in beweging te brengen (ze optimaliseren niet)
5) Kleine veranderingen kunnen grote effecten hebben (En die zijn niet altijd te voorspellen!)
STRAFFEN WERKT SOMS AVERECHTS URI GNEEZY & ALDO RUSTICHINI (2000, Journal of Legal Studies)
opbouw. Uitstel van
n de toekomst ook in
n. In dit paper stellen Job
Marcel Zeelenberg (allen
t als belastingvoordelen en
niet tot minder uitstel zal
gaan van uitstel is volgens
enties, maar het faciliteren
nea papers
ordelijk zijn voor
Netspar
hun pensioenvoorbereiding
rote consequenties
nea 52
pensioenellen en wat is
Job Krijnen, Seger Breugelmans en Marcel Zeelenberg
Waarom mensen de pensioenvoorbereiding uitstellen en wat daar tegen te doen is
Pensioenvoorbereiding & Present Bias Belastingvoordelen, werkgeversbijdragen en financiële educatie
Directe Voordelen
Directe Nadelen
Uitvoering gedrag “Doing it now?”
voordelen
nadelen
Intenties / plannen “Doing it?”
Hoe mensen te motiveren?
Maak het belangrijk
Wilt u graag een goed pensioen? N=1537
Ja (96%, n = 1474) Nee (4%, n = 63)
Ik vind een goed pensioen belangrijk. (N = 1537; M = 5,49; SD = 1,57) 580
429
174 63
53
50
188
Pensioenvoorbereiding & Present Bias
Belangrijker = moeilijker
+ Directe Voordelen
Directe Nadelen
voordelen
nadelen
“The bigger the stakes, the worse the procrastination” (O’Donoghue & Rabin, 2001)
Pensioenvoorbereiding: Wat te doen? 1. Maak deelname verplicht 2. Kies slimme standaardopties 3. Maak pensioenvoorbereiding eenvoudiger a) Keuzes simpeler en omkeerbaar maken b) Richt educatie op het proces (niet “waarom” maar “hoe”)
4. Laat keuzes vooraf vast leggen (Save More Tomorrow) 5. Geef inzicht en vergroot directe voordelen
Armoede = Schaarste Arme mensen kunnen zich minder fouten veroorloven. Armoede/Schaarste maakt beslissingen moeilijker (Tunneling): - - -
Het vreet mentale bandbreedte (Je kunt aan niets anders denken) Elke keuze is een afweging (Als ik dit doe, wat moet ik dan laten) Het maakt verleidingen groter (present bias é)
Beleid zal rekening moeten houden met de cognitieve belasting en beperkte focus: - - - - -
Juiste defaults Eenvoudige formulieren & procedures Zorg dat de beslissing genomen wordt als er “volle bandbreedte” is Plaats incentives in de tunnel Help mensen met het opbouwen van een buffer
Zeelenberg (all TiU) reviews recent evidence on moral hazard in the insurance industry. They discuss three types of moral hazard: ex ante moral hazard, ex post moral hazard, and insurance fraud, and detail how each is an asymmetric information problem. For each of the types, they summarize the empirical evidence and discuss the policy implications that follow from it.
Moral hazard in the insurance industry
Netspar
This Panel Paper by Job van Wolferen, Yoel Inbar and Marcel
panel papers
panel 33
Moral hazard in the insurance industry
Job van Wolferen, Yoel Inbar and Marcel Zeelenberg
Fraude = f(opbrengst – [pakkans × straf])
23
Journal of Personality and Social Psychology 2015, Vol. 108, No. 1, 000
© 2015 American Psychological Association 0022-3514/15/$12.00 http://dx.doi.org/10.1037/pspp0000031
Dispositional Greed Terri G. Seuntjens, Marcel Zeelenberg, and Niels van de Ven
Seger M. Breugelmans
Tilburg University and Higher School of Economics
Tilburg University
Greed is an important motive: it is seen as both productive (a source of ambition; the motor of the economy) and destructive (undermining social relationships; the cause of the late 2000s financial crisis). However, relatively little is known about what greed is and does. This article reports on 5 studies that develop and test the 7-item Dispositional Greed Scale (DGS). Study 1 (including 4 separate samples from 2 different countries, total N ! 6092) provides evidence for the construct and discriminant validity of the DGS in terms of positive correlations with maximization, self-interest, envy, materialism, and impulsiveness, and negative correlations with self-control and life satisfaction. Study 2 (N ! 290) presents further evidence for discriminant validity, finding that the DGS predicts greedy behavioral tendencies over and above materialism. Furthermore, the DGS predicts economic behavior: greedy people allocate more money to themselves in dictator games (Study 3, N ! 300) and ultimatum games (Study 4, N ! 603), and take more in a resource dilemma (Study 5, N ! 305). These findings shed light on what greed is and does, how people differ in greed, and how greed can be measured. In addition, they show the importance of greed in economic behavior and provide directions for future studies. Keywords: greed, individual differences, economic behavior, experimental games
Most people readily recognize instances of greed. For example, greedy people are always first in line for food and drinks at a party,
We have recently started investigating the psychology of greed, to better understand what it is and what it does (Seuntjens, Zeelen-
Wie is er hebzuchtig? LISS-‐panel Representa)ef voor de Nederlandse popula)e. N = 5344 54 % vrouw, 46 % man Mlee
Wie is er Hebzuchtig? Leeftijd (N = 5344)
Hebzucht
5 4 3 2 1 16
26
36
46
56
66
β = -‐.378, t(5342) = -‐29.824, p < .001
76
86
Wie is er Hebzuchtig? Sekse
Hebzucht
5 4 3 2 1 Vrouw
Man
Wie is er Hebzuchtig? Politieke Oriëntatie Links
Rechts
Hebzucht
5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Hebzuch*g gedrag
Bosbeheer
Geld verdelen
Financieel gedrag
Hebzuchtig gedrag (N = 297)
Stel je voor dat je een houtverwerkingsbedrijf hebt… v 3 andere bedrijven; 200 hectare bos; Elk bedrijf mag maximaal 10 hectare bos kappen per jaar; Bos groeit met 10% terug per jaar.
❖ Hoeveel hectare zou je kappen?
Hebzuchtig gedrag 7 6 5 4 3 2 1 0
Hectares
1
2
3 Hebzucht
4
5
Hebzuchtig gedrag (N = 300, incen+vized)
Hoe verdeel je $10,- tussen jezelf en iemand anders?
M = $3,69 voor ander ($6,31 zelf gehouden).
Hoe hebzuchtiger, hoe geld ze zelf houden:
Hebzuchtig gedrag Financieel Gedrag van Adolescenten
464785 research-article2013
PSSXXX10.1177/0956797612464785Hsee et al.Overearning
Hebzuch*g gedrag Psychological Science OnlineFirst, published on April 9, 2013 as doi:10.1177/0956797612464785
Financieel gedrag
Research Article
Overearning
Psychological Science XX(X) 1–8 © The Author(s) 2013 Reprints and permissions: sagepub.com/journalsPermissions.nav DOI: 10.1177/0956797612464785 pss.sagepub.com
Christopher K. Hsee1, Jiao Zhang2, Cindy F. Cai3, and Shirley Zhang1 1
Booth School of Business, University of Chicago; 2School of Business, University of Miami; and 3Antai College, Shanghai Jiao Tong University
Abstract High productivity and high earning rates brought about by modern technologies make it possible for people to work less and enjoy more, yet many continue to work assiduously to earn more. Do people overearn—forgo leisure to work and earn beyond their needs? This question is understudied, partly because in real life, determining the right amount of earning and defining overearning are difficult. In this research, we introduced a minimalistic paradigm that allows researchers to study overearning in a controlled laboratory setting. Using this paradigm, we found that individuals do overearn, even at the cost of happiness, and that overearning is a result of mindless accumulation—a tendency to work and earn until feeling tired rather than until having enough. Supporting the mindless-accumulation notion, our results show, first, that individuals work about the same amount regardless of earning rates and hence are more likely to overearn when earning rates are high than when they are low, and second, that prompting individuals to consider the consequences of their earnings or denying them excessive earnings can disrupt mindless accumulation and enhance happiness. Keywords overworking, overearning, workaholism, medium maximization, earning cap, happiness, subjective well-being, decision making, heuristics
Hebzuch*g gedrag Financieel gedrag
12
Number of chocolates
10 Chocolates earned
8
(M = 5.29, SD = 3.06)
Chocolates consumed
6
(M = 2.47 SD = 3.06)
(M = 2.82, SD = 5.51) Chocolates overearned 4 2 0 1
2
3
4 5 (α = .84; M = 2.40, SD = 0.68)
Dispos)onal greed
Hebzucht & Immoreel gedrag
Enkele Eenvoudige Psychologische Principes 1) Veel Gedragskeuzes zijn Automatisch (Mensen weten niet altijd wat ze willen en waarom ze iets doen)
2) Mensen zijn Sociale Wezens (het gaat niet alleen om wat jij hebt, maar ook wat de ander heeft)
3) Mensen reageren op Mentale Modellen (niet op de objectieve werkelijkheid)
4) Mensen zijn moeilijk in beweging te brengen (ze optimaliseren niet)
5) Kleine veranderingen kunnen grote effecten hebben (En die zijn niet altijd te voorspellen!)
