Jaarverslag
2014 1 | 2014
INHOUD 03 04 06 07 08 09 10 12 13 14 16 18 20 22 24 25 26 28 29 30 32 34
2 | 2014
Inleidend Dienstverlening in cijfers Kortrijk rolt armoedeplan verder uit Brugfiguren maken het verschil in basisscholen Ruilwinkel Mama’s voor Mama’s Gezonde voeding voor iedereen Gezonde voeding voor iedereen (vervolg) Bewust consumeren en delen Referentiebudgetten voor een menswaardig bestaan Straffe radio brengt jongeren samen Woonzorg op mensenmaat Sociaal wonen in de Nieuwe Lente Wandelen om te herinneren Samen koken = samen gezonder en langer leven Spijkers zetten buurt in beweging Veilig verkeer als teamsport Met de rollator de straat op Levenslang wonen in eigen huis Hoe kunnen we helpen? ‘Heilige glorieuze wijven’ De medewerker centraal Het OCMW in cijfers
INLEIDEND Voor u ligt het jaarverslag van 2014. In december 2013 presenteerden stad en OCMW Kortrijk een integraal armoedeplan, gemaakt en geschreven met vele lokale partners. 180 acties die stuk voor stuk het verschil kunnen maken in het leven van de ruim 11.000 inwoners van Kortrijk die in armoede leven. In 2014 werd heel wat in beweging gezet. Initiatieven werden opgestart, samenwerkingen afgesloten en krachten gebundeld om de acties uit het armoedeplan concreet te maken. Heel wat zaken kregen vaste vorm, veel andere staan in de steigers en elke dag komen er nog acties bij. De Kortrijkse aanpak wekte intussen al interesse van andere steden en gemeenten in Vlaanderen, maar ook op Europees niveau werd het plan opgemerkt. Op 20 november 2014 stelde Kortrijk het armoedeplan voor tijdens de Europese armoedeconventie in Brussel. Vooral de sterke inzet op de samenwerking met lokale partners en de structurele strijd tegen kinderarmoede wekt interesse. Eén van de acties die specifiek gericht is op kinderarmoede, is de inzet van brugfiguren in de basisscholen. Alle kinderen gaan naar school en dus is dat de belangrijkste toegangsplaats om kinderen, én bij uitbreiding gezinnen, te bereiken. Brugfiguren brengen de vele maatregelen en instrumenten die er zijn om armoede te bestrijden naar de mensen zelf. En kunnen bovendien de echte noden capteren en er ook gericht op inspelen. De nood daar lenigen waar hij aanwezig is. Naar de mensen gaan in plaats van te wachten tot de mensen naar ons komen. Het is één van de principes die we zoveel als mogelijk doortrekken in onze werking. Er zit heel wat kracht en dynamiek in de samenleving zelf, ook in de Kortrijkse. Het OCMW maakt daar gebruik van om de eigen dienstverlening te versterken. Zo sluiten we samenwerkingen af met organisaties die de vinger aan de pols houden. Neem de samenwerking met vzw Quindo die via multimedia kwetsbare jongeren bereikt via hun eigen talenten. Of de unieke samenwerking met Test-Aankoop waardoor we met behulp van die expertise mensen bewuster willen laten consumeren. U leest in dit jaarverslag nog meer mooie voorbeelden van samenwerken, van mensen en buurten in beweging. Over het toegankelijk maken van gezonde voeding voor iedereen, sociaal wonen, een ruilwinkel, woonzorg op mensenmaat, gezinszorg, het rollatortreffen en de opening van een nieuw belevingscentrum in het Begijnhof. Stuk voor stuk verhalen over de sterkte van mensen en mensen sterker maken, waardoor de sociale dynamiek in Kortrijk alleen maar groter wordt.
Philippe De Coene, voorzitter OCMW Kortrijk.
3 | 2014
DIENSTVERLENING IN CIJFERS
• Het aantal vragen aan het Sociaal Huis blijft jaar na jaar toenemen. • De steun equivalent leefloon blijft spectaculair dalen. • Vooral de forse stijging in aantal leerwerknemers valt op. Dit zorgt voor een sterke toename van de activeringsgraad. • Er werden 20% meer maaltijden geserveerd in de dienstencentra, vooral door de stijgende kwaliteit en gerichte actie. • Alle vormen van hygiënische dienstverlening stijgen significant. Meest spectaculair is de stijging van het aantal baden/douches. • In de maaltijddienst is er een diffuus beeld (zie verder in dit jaarverslag). • Het gebruik van de poetsdienst neemt af, dit door de afbouw van het aantal comfortklanten. • Doordat de kinderopvang pas overgenomen is van de Stad in 2014 zijn er geen referentiecijfers van de voorbije jaren.
4 | 2014
Vragen Sociaal Huis
2011
2012
2013
2014
% daling stijging
3.666
3.826
3.991
4.422
+10,8%
Nieuwe dossiers in sociale dienst
1.034
1.034
1.009
1.026
+1,7%
Aantal individuele dossiers
3.665
3.621
3.309
2.977
-10,0%
Aantal rechthebbenden leefloon
1.106
1.020
1.051
1.061
+1,0%
609
537
418
324
-22,5%
Aantal rechthebbenden steun equivalent leefloon Aantal dossiers budgetbeheer
694
708
668
580
-12,4%
Aantal leerwerknemers
250
239
279
340
+18,8%
Nieuwe hulpvragen wijk- en dienstencentra
831
1.048
1.047
1.072
+2,4%
30.156
30.605
28.885
34.789
20,4%
Pedicure in de dienstencentra
Maaltijden in de dienstencentra
3.242
3.084
3.245
3.421
+5,4%
Bad- en/of douche in de dienstencentra
1.315
1.125
1.287
1.936
+50,4%
718
812
883
962
+8,9%
Haarverzorging in de dienstencentra Gezichtsverzorging in de dienstencentra Wassalon in de dienstencentra Nieuwe thuiszorgdossiers Gebruikers maaltijden aan huis Thuis geleverde maaltijden Gebruikers poetsdienst Gebruikers alarmoproepsysteem Onthaalouders
208
173
172
192
+11,6%
2.082
1.884
2.080
2.431
+16,9%
175
188
185
211
+14,1%
217
390
400
427
+6,8%
52.865
60.500
61.324
57.799
-5,7%
366
351
324
298
-8,0%
95
95
95
95
0,0%
29
26
29
31
+6,9%
Kinderen voorschoolse opvang
nvt
nvt
nvt
384
-
Individuele dossiers team wonen
133
154
178
162
-9,0%
5 | 2014
ARMOEDEBESTRIJDING
ELKE DAG KRIJGEN NIEUWE ACTIES EN REALISATIES VORM
KORTRIJK ROLT ARMOEDEPLAN VERDER UIT www.kortrijk.be/stoparmoede
Op 13 december 2013 lanceerde
Onder de lijst drie puntjes die tonen
Kortrijk zijn armoedeplan. In 2014 zijn
dat dit slechts een aantal voorbeel-
heel wat initiatieven opgestart, acties
den zijn en geen limitatieve lijst. Er
ondernomen, samenwerkingen
zijn nog veel meer acties die vorm
uitgewerkt en krachten gebundeld
aan het krijgen zijn, en er komen er
om de acties in het armoedeplan
nog elke dag bij.
concreet te maken. Soms grote, vaak kleine acties, maar steeds acties die
Op 20 november 2014 stelde het
dagelijks het verschil kunnen maken
OCMW Kortrijk het armoedeplan
in het leven van mensen in armoede.
voor op Europees niveau tijdens de Europese armoedeconventie in
Op 17 oktober, de Wereldverzetdag
Brussel. Vooral de sterke inzet op de
tegen armoede, prijkte een lange lijst
samenwerking met lokale partners
van realisaties aan de belforttoren op
en de structurele strijd tegen kinder-
de Grote Markt van Kortrijk.
armoede wekt interesse.
• Extra middelen aangepast aan het gezin • Korting op schoolmaaltijden • Herverdeling voedseloverschotten • Extra nachtopvang daklozen met medische zorg • Radio Quindo voor kwetsbare jongeren • Sociaal tarief maaltijden thuis • Extra steun voor armoedevereniging A’kzie • ... 6 | 2014
Uit cijfers van Kind&Gezin blijkt dat de kansarmoede in Kortrijk in 2014 gedaald is met meer dan 2 procent, tot 15,4%. Tussen 2007 en 2012 steeg het cijfer van 7,5% naar maar liefst 18%. Deze tendens werd voor het eerst omgebogen in 2013 met een daling tot 17,6% om in 2014 nog sterker te dalen.
ARMOEDEBESTRIJDING
EEN GREEP UIT DE VELE ACTIES TEGEN ARMOEDE
BRUGFIGUREN MAKEN HET VERSCHIL IN BASISSCHOLEN
Scholen spelen een belangrijke rol
instrumenten die voorzien zijn om
voorzien van een warme maaltijd, als
studietoelage ontvangen. De Kor-
in het bestrijden van armoede. De
armoede te bestrijden.
op de achterliggende oorzaken zoals
trijkse basisscholen die op alle drie
gezinsinkomen, gezondheid, enz.
de indicatoren hoger dan 25 procent
gevolgen van de hoge kinderarmoe-
Ze maken een figuurlijke brug tussen kwetsbare gezinnen en de maatregelen en instrumenten die voorzien zijn om armoede te bestrijden.
decijfers worden immers ook steeds
Ze doen dit concreet door de ouders
zichtbaarder op school. Zo zijn er
zoveel mogelijk te betrekken bij het
Om te bepalen in welke scholen
een brugfiguur. In totaal bereiken
bijvoorbeeld kinderen die zonder
schoolgebeuren. Ze gaan als het
de brugfiguren worden ingezet,
de brugfiguren zo 1.335 leerlingen,
ontbijt of lunch naar school komen of
ware samen met de gezinnen op
werd gekeken naar de SES-criteria
waarvan 1.055 leerlingen in een
niet de gepaste medische of andere
weg: aan de schoolpoort staan, huis-
(sociaal-economische status). Con-
kwetsbare situatie.
zorg krijgen. Alle kinderen gaan naar
bezoeken afleggen, laagdrempelige
creet gaat het om kinderen waarvan
school, en dus vormt de school een
activiteiten (helpen) organiseren,…
de moeder geen diploma secundair
De brugfiguren hebben na drie
belangrijke toegangspoort om trajec-
met andere woorden de vertrou-
onderwijs heeft, van wie de thuistaal
maanden werking al 450 vragen
ten op te zetten met de kinderen, en
wenspersoon zijn en van daaruit
niet het Nederlands is of die een
beantwoord.
bij uitbreiding met de gezinnen.
voeling krijgen en aan de slag gaan
scoren, krijgen ondersteuning van
met de heersende problematieken. OCMW en stad Kortrijk stelden daarom vijf brugfiguren aan. Zij gaan
Bij uitbreiding bouwen de brugfigu-
aan de slag in acht basisscholen in
ren ook de samenwerking met de
Kortrijk waar de nood het hoogst is.
buurt verder uit. Onder andere door
De bedoeling is dat ze een volwaar-
linken te leggen met de wijkteams
dige positie krijgen binnen het
en andere actoren uit de buurt om
schoolteam om ouders te versterken
de brede schoolwerking mee te
en te begeleiden, zodat kinderen
ondersteunen.
maximale ontwikkelingskansen krijgen. Ze maken via de kinderen
Er wordt zowel ingezet op het
een figuurlijke brug tussen kwets-
aanpakken van directe noden als de
bare gezinnen en de maatregelen en
gevolgen van armoede, zoals het 7 | 2014
ARMOEDEBESTRIJDING
EEN GREEP UIT DE VELE ACTIES TEGEN ARMOEDE
RUILWINKEL MAMA’S VOOR MAMA’S
De aankoop van kledij en een volledige baby-uitzet neemt een flinke hap uit het gezinsbudget. Zeker voor ouders die het al niet breed hebben.
De cijfers van Kind & Gezin zijn
dure aangelegenheid. De aankoop
De ruilwinkel is intussen zo’n succes
iets minder perfect zijn dan wat in
duidelijk, in 2012 zag 18% van de
van kledij en een volledige baby-
dat er overwogen wordt om de
de winkel verkocht wordt, voor vijf
Kortrijkse kinderen het levenslicht in
uitzet neemt een flinke hap uit het
limiet van kledij tot 3 jaar op te trek-
euro per kilo. Ze richten zich in het
een kansarm gezin. Een triest record.
gezinsbudget. Ouders van kinderen
ken naar oudere kinderen.
bijzonder op mensen die het niet
Hoewel het cijfer de laatste twee jaar
tot en met 3 jaar kunnen in de winkel
lichtjes daalt, tot 15,4% in 2014, blijft
gratis babyspullen en -kledij ruilen in
het bestrijden van kinderarmoede
plaats van alles nieuw te kopen.
een topprioriteit. De ruilwinkel
De Bazaar is een combinatie van In de schoot van het armoedeplan
ecologisch ondernemen en lokale
‘Mama’s voor Mama’s’ is één van de
De ruilwinkel heeft meteen ook
opende de Kringloopwinkel op 1 ok-
sociale tewerkstelling en draagt op
initiatieven die zich hiervoor inzet.
een ecologische waarde. Kledij en
tober 2014 ‘De Bazaar’. Ze verkopen
zijn beurt een steentje bij aan het
materiaal verdwijnen niet meer in
er kledij, knuffels, dekens... die net
bestrijden van armoede in de stad.
In het licht van hoodstuk 10 van het
het afvalcircuit, maar krijgen een
armoedeplan van Kortrijk, waarbij
nieuw leven.
OCMW Kortrijk een oproep deed aan alle Kortrijkzanen om mee de strijd
Pamperbank
tegen armoede aan te gaan, stelden twee mama’s, Aurika en Tania, voor
Aan de ruilwinkel is eveneens een
om een ruilwinkel te beginnen voor
pamperbank gekoppeld. Het idee
baby- en kinderspullen. Een winkel
erachter is eenvoudig: ouders die
met bijzondere aandacht voor kwets-
overschotten van luiers hebben
bare gezinnen. OCMW en stad Kortrijk
kunnen die binnenbrengen op één
ondersteunden hen bij de opstart van
van de inzamelpunten. Op door-
dit project.
verwijzing kunnen gezinnen die het financieel moeilijk hebben voor
8 | 2014
De Bazaar
breed hebben.
De geboorte van een baby is niet al-
slechts 1 euro een pakket van 25
leen een vreugdevolle, maar ook een
luiers kopen.
ARMOEDEBESTRIJDING
EEN GREEP UIT DE VELE ACTIES TEGEN ARMOEDE
GEZONDE VOEDING VOOR IEDEREEN Eten en gezond eten zijn absolute voorwaarden voor een gezond leven. OCMW Kortrijk ontwikkelt een aantal acties om gezonde voeding beschikbaar te maken voor iedereen.
Het is onaanvaardbaar dat mensen honger lijden of ongezond eten omdat ze het niet kunnen betalen. Bruikbaar voedsel zomaar weggooien is dat ook.
FOOD-ACT
ten. Een lokaal, duurzaam voed-
een overeenkomst af om dagelijks
selsysteem als krachtig wapen om
overschotten op te halen en deze
Voor de toenemende groep mensen
armoede te bekampen.
ter beschikking te stellen van de ge-
die op of onder de armoedegrens leven, is dagelijks een gezonde maaltijd op tafel toveren er niet altijd bij.
meenschap. Zo kunnen acute noden FOOD-ACT is een voedselhulpnet-
gelenigd worden.
werk dat sinds augustus 2014 met een voedselhulpteam gezonde
Vijf liefdadigheidsorganisaties halen
voedseloverschotten bij producen-
dagelijks de overschotten op in
ten recupereert. Leerwerknemers en
de winkel en verdelen ze op een
vrijwilligers halen voedseloverschot-
eerlijke manier aan hulpbehoevende
besparen.
ten op en herverdelen ze in kleinere
gezinnen.
Dit staat in schril contrast met
stoofpotjes en andere basisgerech-
Zij krijgen het alsmaar moeilijker om te voorzien in hun basisbehoeften, en zien zich genoodzaakt om op dagelijkse kosten zoals voeding te
de vele voedseloverschotten die dagelijks worden weggegooid. Op veilingen worden niet-verkochte goederen vernietigd. Gewassen die bij de oogst niet het juiste formaat hebben maar perfect eetbaar zijn, worden weggegooid omdat ze niet verkocht kunnen worden in de handel. Het project FOOD-ACT wil de tekorten opvullen met de overschot-
pakketten, of verwerken ze in soep, ten. De leerwerknemers die de overschotten ophalen krijgen door dit project meteen ook een laagdrempelige werkervaring aangeboden.
Zero Food Waste Ook grote warenhuizen hebben dagelijks heel wat voedseloverschotten. Het OCMW sloot met Delhaize 9 | 2014
ARMOEDEBESTRIJDING
EEN GREEP UIT DE VELE ACTIES TEGEN ARMOEDE
GEZONDE VOEDING VOOR IEDEREEN (vervolg)
Naast de uitbreiding van de tarieven wordt ook de keuzemogelijkheid in het aanbod en het menu uitgebreid.
Dienst maaltijden heroriënteert
Met de dienst maaltijden aan huis
die de klant zelf kan opwarmen in de
bedient het OCMW op vandaag 200
oven of microgolf. Naast de uitbrei-
mensen die om de één of andere
ding van de tarieven, met naast een
Elke dag zelf een lekkere en gezonde
reden niet meer in staat zijn om elke
standaard- en sociaal tarief nu ook
dag een eigen potje te koken. En
een voorkeurstarief, wordt eveneens
dan gaat het niet enkel om ouderen,
de keuzemogelijkheid in het aanbod
maar bijvoorbeeld ook om mensen
en het menu uitgebreid. Zo kunnen
die net een ingreep achter de rug
gebruikers kiezen voor een wekelijks
hebben en daardoor voor een be-
alternatief menu, 1 liter soep, enkel
paalde periode minder mobiel zijn.
hoofdgerecht, enzoverder.
maaltijd thuis op tafel toveren, is voor sommige mensen een hele opgave. Het OCMW levert kwaliteitsvolle, gezonde en lekkere maaltijden aan huis voor iedereen die zijn of haar weg niet vindt naar een dagelijkse, gezonde maaltijd. Om deze dienst toegankelijk te maken voor elke inwoner van Kortrijk, werd in mei 2014 een nieuw voorkeurstarief ingevoerd. Hierdoor kunnen mensen die hiervoor in aanmerking komen voor slechts €3 een volwaardige maaltijd aan huis krijgen.
Net zo goed kunnen mensen die door omstandigheden niet in staat
De keuken staat garant voor kwa-
zijn om voor zichzelf een gezonde
liteitsvolle én gezonde maaltijden.
maaltijd te bereiden, een beroep
Naast de standaard maaltijden,
doen op deze dienst.
bieden we ook verschillende soorten dieetmaaltijden aan: nierdialyse,
De dienst maaltijden aan huis
2011
10 | 2014
suikervrij of vet- en zoutarm.
brengt verse dagschotels aan huis,
2012
2013
2014
Het aantal unieke gebruikers neemt toe (+ 6,7%). We bereikten dus meer mensen, zij het dat zij in totaal minder maaltijden bestelden (- 5,7%). Dit komt enerzijds doordat sommige klanten niet meer voor elke dag een maaltijd bestellen en anderzijds door meer kortstondig gebruik (bv. na ziekenhuisopname). Het aandeel dieetmaaltijden neemt toe.
11 | 2014
SAMENWERKING TEST-AANKOOP EN CONSUMENTENZAKEN
BEWUST CONSUMEREN EN DELEN
De bedoeling is om mensen te informeren en te verenigen als consument om het wonen en leven in de stad betaalbaarder te maken.
Kortrijk wil zijn inwoners bewus-
De Stad wil ook verbindend werken,
dienstverlening te kiezen. Bijvoor-
ter maken over hun rechten en
door allerlei initiatieven te stimu-
beeld rond groene stroom of telefo-
mogelijkheden als consument. Het
leren die het delen bevorderen, de
nie/internet. Test-Aankoop verbindt
richtte daarvoor een dienst Consu-
zogenaamde nieuwe deel-econo-
zich ertoe om voor die campagnes
mentenzaken op en werkt als eerste
mie. Zoals het delen van gebruiks-
zijn rekenmodules en relevante
lokaal bestuur actief samen met
voorwerpen, materialen, ruimtes
informatieve artikels ter beschikking
Test-Aankoop. Beide partijen sloten
of diensten. Met het armoedeplan
te stellen.
hiervoor een samenwerkingsover-
voorop, gaat bij alle initiatieven en
eenkomst af.
communicatie bijzondere aandacht
Test-Aankoop verleent ook eerste-
naar mensen in armoede of met een
lijns juridisch advies aan elke inwo-
De bedoeling is om mensen te
bescheiden inkomen. Net zij hebben
ner van Kortrijk, op doorverwijzing
informeren en te verenigen als
immers het meeste baat bij bewust
van de dienst Consumentenzaken.
consument om het wonen en leven
consumeren.
in de stad betaalbaarder te maken. Daarbij gaat bijzondere aandacht
Concreet verbindt Kortrijk zich ertoe
naar mensen in armoede of met een
om de verschillende initiatieven
bescheiden inkomen, zodat het aan-
rond groepsaankopen van Test-
bod van diensten en informatie ook,
Aankoop te promoten en thema’s
en vooral, hen ten goede komt.
rond consumentenbeleid onder de aandacht te brengen. Periodiek
12 | 2014
Concreet wil de stad allerlei initiatie-
worden ook campagnes georgani-
ven bevorderen en bekend maken
seerd waarbij de bevolking gesen-
die voordeel opleveren voor de
sibiliseerd wordt om het meest
inwoners, zoals bijvoorbeeld groeps-
aangewezen product of de meest
aankopen.
aangewezen leverancier van een
SOCIALE DIENST
INVOERING REMI
REFERENTIEBUDGETTEN VOOR EEN MENSWAARDIG BESTAAN
De grote meerwaarde is dat het instrument uniforme criteria biedt om een menswaardig inkomen te becijferen, rekening houdend met de cliënt als individu.
Op 1 januari 2014 ging de sociale
elke cliënt. Dat er nood is aan dit
plaats. Dit is een leerproces. Vanaf
manier van budgetten vergelijken.
dienst officieel van start met het
soort uniforme criteria blijkt uit de
september 2015 starten we met een
Voorheen werd vooral pragmatisch
instrument ‘REMI’. Van 2011 tot 2013
grote diversiteit in steuntoekennin-
lerend netwerk om ervaringen uit de
afgetoetst aan de hand van de 20%
werd deze methode al uitgebreid
gen tussen en binnen OCMW’s.
praktijk af te toetsen.
regel. Gaandeweg wordt REMI ook
getest. REMI is een online bereke-
meer en meer gebruikt om budget-
STAND VAN ZAKEN NA 1 JAAR
We merken dat de voornaamste
ten af te toetsen in het kader van bv.
concrete leefsituaties te spiegelen
In 2014 kregen in totaal 38 personen
groep die in aanmerking komt voor
een budgetbegeleiding.
aan referentiebudgetten voor een
of gezinnen een aanvulling op hun
REMI de groep van de alleenstaan-
menswaardig inkomen. REMI kan
inkomen op basis van de berekening
den is. Een kleinere groep (1/3) is al-
Met REMI hebben de maatschap-
door hulpverleners worden gebruikt
ningsinstrument dat toelaat om
via REMI. Cliënten die voordien al
leenstaand met kinderen, co-ou-
pelijk werkers van de sociale dienst
voor het toekennen van aanvullende
beschikten over het steunbarema
derschap of heeft een bezoekrecht.
een extra tool gekregen die hen
steun of voor het bepalen van leef-
(bijkomende financiële steun om
Vaak komen ook alleenstaanden
ondersteunt in de kernopdracht van
gelden in het kader van schuldhulp-
over een minimumloon te beschik-
die onderhoudsgeld betalen in de
het OCMW: eenieder in de mogelijk-
verlening.
ken) kunnen dit bedrag behouden
problemen waardoor ze in aanmer-
heid stellen om een leven te leiden
als de REMI berekening nadeliger
king komen.
dat beantwoordt aan de menselijke
Op maat van de cliënt geeft REMI een budgetoverzicht van de vaste
blijkt. In 2014 waren er nog 19 mensen of gezinnen in dit geval.
kosten, leefkosten en noodzakelijke spaargelden die toelaten een leven
Samen met de 13 OCMW’s uit de
te leiden in menselijke waardigheid.
regio (W13) kozen we ervoor om een
waardigheid. Voor de maatschappelijk werkers was het even wennen aan de nieuwe
aantal afspraken te maken om de De grote meerwaarde is dat het in-
berekening uniform te doen. Zo is
strument uniforme criteria biedt om
iemand die verhuist binnen de regio
een menswaardig inkomen te becij-
niet afhankelijk van de toepassing
feren, en daarbij ook rekening houdt
van het OCMW in zijn/haar woon-
met de individuele kenmerken van 13 | 2014
ACTIVERING
OCMW, STAD KORTRIJK EN QUINDO TEKENEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST
STRAFFE RADIO BRENGT JONGEREN SAMEN www.quindo.be
OCMW en Stad vinden met Quindo vzw een nieuwe partner in de ambitie om kwetsbare jongeren te bereiken via hun eigen talenten.
Met Quindo vzw, een community
medium om hun boodschap over te
digheden die ze bij Quindo aanleren,
medialab waar jongeren kunnen
brengen.
maken hen sterker in hun zoektocht
experimenteren met alle vormen
naar werk. Werken met nieuwe media
van media, vinden Stad en OCMW
Het OCMW en de Stad vinden met
wordt aanzien als instrument voor
Kortrijk een nieuwe partner in het
Quindo vzw een nieuwe partner in
sociale inclusie, empowerment en
samenbrengen van jongeren op een
hun ambitie om kwetsbare jongeren
maatschappelijke activering.
laagdrempelige manier. Quindo vzw
te bereiken via hun eigen talenten. De
stimuleert jongeren om hun talenten
samenwerkingsovereenkomst met
De jaarlijkse toelage bedraagt
te ontwikkelen via allerlei vormen
Quindo geeft vorm aan de uitbouw
€ 75.000. Hiervan komt € 50.000 via
van media. Daarbij wordt bijzondere
van een doorgedreven activeringsbe-
het OCMW en € 25.000 via de stad
aandacht geschonken aan jongeren
leid ten aanzien van jongeren. Dit past
(jeugd en cultuur). In 2014 werd de
die het moeilijker hebben.
in de doelstellingen van het armoede-
bijdrage berekend a rato van vier
bestrijdingsplan van Kortrijk. Quindo
maanden (+/- € 16.000). De toelage
Quindo wil het toonaangevende
wordt daarbij gesteund als medialab
wordt structureel verankerd tot en
jongerencommunicatiekanaal zijn
dat jongeren samenbrengt in Kortrijk
met 2019, met jaarlijkse evaluaties.
waarop alle Kortrijkse jongeren via
en media gebruikt om ze sterker te
innovatieve en interactieve mediavor-
maken.
men met elkaar communiceren over
14 | 2014
muziek en informatie die voor hen
Vrijwilligers die elkaar anders mis-
relevant is. De kracht van het media-
schien nooit zouden aanspreken
lab zit in de bottom up-werking. De
omwille van verschillende interesses
jongeren bepalen zelf de inhoud. Het
of achtergrond, krijgen bij Quindo
zijn zij die – zij het onder professionele
gelijke kansen en maken hier hechte
begeleiding - berichten over wat zij
vriendschappen. Voor sommige
relevant vinden in stad en streek. Ze
medewerkers is werken bij Quindo
zoeken telkens het meest geschikte
een springplank naar een job. De vaar-
Een greep uit de realisaties van 2014: • 2 wijkmediaprojecten: Jong Kortrijk Spreekt en Radio Q Venning • 10 workshops OCMW bereikten 73 jongeren (via Ajko vzw) • 13 workshops voor sociale organisaties bereikten 79 jongeren • 4 individuele trajecten met kwetsbare jongeren
15 | 2014
16 | 2014
WONEN EN ZORG
PLANNEN NIEUWE WOONZORGSITE IN BELLEGEM
WOONZORG OP MENSENMAAT
Alle overwegingen, randfactoren en suggesties van de lokale bevolking werden meegenomen bij de opmaak van het schetsontwerp.
In het hart van het dorp Bellegem,
trum krijgt ook een dienstencen-
aangelegd waar ook de buurtbewo-
Op vlak van energie en duurzaam-
in de zuidelijke rand van Kortrijk,
trumfunctie. Naast activiteiten en
ners gebruik van kunnen maken om
heid liggen de ambities hoog. Er
realiseert het OCMW de bouw van
cursussen voor senioren, is er ook
zo de parkeerdruk in de omgeving
wordt gestreefd naar een algemeen
een nieuwe zorgcampus met een
ruimte voorzien voor ontmoeting,
te verlichten.
energiepeil lager dan E-40. Naast de
woonzorgcentrum, sociale flats en
het aanbieden van warme maal-
een lokaal dienstencentrum. Het
tijden en diensten zoals pedicure,
OP MENSENMAAT
schetsontwerp van de plannen
manicure en haarverzorging.
Het woonzorgcentrum en de sociale
een goede isolatieschil, compact-
werd op 15 oktober voorgesteld
doordachte inplanting, wordt dit in de eerste plaats gerealiseerd door
flats zijn geen grote blokken, maar
heid van het gebouw en duurzame
aan de bevolking van Bellegem.
De gebouwen worden op een
ontworpen en ingeplant op een
energietechnieken.
Tijdens een info- en inspraakmo-
duurzame manier ingeplant op het
menselijke schaal en in relatie met
ment eerder in het jaar konden de
terrein, met voldoende groen-
de directe omgeving. De gebouwen
Totale kostprijs van de zorgcampus
inwoners van de zuidelijke rand van
zones. Alles is opgebouwd rond
zijn kleinschalig en residentieel.
in Bellegem bedraagt
Kortrijk in een vroege fase al hun
een centraal autovrij plein, dat als
vragen en suggesties over de plan-
draaischijf van de site wordt open-
Bij de uittekening van de plannen
loon, inrichting en BTW), waarvan
nen voor Bellegem voorleggen aan
gesteld voor de buurt. Het lokaal
werd steeds als uitgangspunt het
€ 6.850.454,40 uit subsidies bestaat.
het bestuur. Alle overwegingen en
dienstencentrum en de cafetaria
welzijn van de bewoners en het per-
randfactoren werden meegenomen
van het woonzorgcentrum sluiten
soneel voorop gesteld. De bewoners
Streefdoel is om begin 2017 met de
bij de opmaak van het schetsont-
aan op dit plein om het publieke
leven op het tempo van een klein
bouw van de woonzorgsite in Belle-
werp door architectenbureau Buro
karakter te versterken en sociaal
huishouden, in een gebouw met
gem van start te gaan. De afwerking
II & ARCHI+I.
contact te stimuleren.
veel lichtinval en direct contact met
is voorzien eind 2019, begin 2020.
CENTRAAL PLEIN
Het ontwerp probeert maximaal
aangename werkplek, die tegelijk
De campus in Bellegem zal plaats
tegemoet te komen aan de wensen
functioneel is met korte loopafstan-
bieden aan 96 wooneenheden en
van de omgeving. Zo worden er een
den.
24 sociale flats. Het woonzorgcen-
50-tal openbare parkeerplaatsen
€ 20.506.844,09 (inclusief bouw, ere-
buiten. Het personeel werkt in een
17 | 2014
WONEN EN ZORG
VERNIEUWD LOKAAL DIENSTENCENTRUM DE ZEVENKAMER VIERT 20 JAAR
SOCIAAL WONEN IN DE NIEUWE LENTE
De Nieuwe Lente biedt huisvesting én begeleiding aan medioren en senioren met een zorg- en hulpvraag.
Op vrijdag 14 februari opende het
bestaat, zet er haar vertrouwde
Het sociaal woonproject De Nieuwe
OCMW officieel het sociaal woon-
werking verder. Er doen gemiddeld
Lente kadert, samen met woonpro-
project De Nieuwe Lente in Heule.
1.300 mensen op jaarbasis een be-
jecten aan de Dam en Overleiestraat
De verbouwing van het voormalig
roep op het lokaal dienstencentrum
41-43, in een intersectoraal samen-
woonzorgcentrum aan de Peper-
in Heule. Ze kunnen er terecht voor
werkingsverband en biedt opvang,
straat 141 ging van start in april
ontmoeting, beweging, maaltijden,
huisvesting én begeleiding aan van
2012. De site biedt nu plaats aan 36
thuiszorgondersteuning, en allerlei
medioren en senioren met een zorg-
sociale huurflats voor medioren en
activiteiten en cursussen. De Zeven-
en hulpvraag.
senioren, het lokaal dienstencen-
kamer kan voor de organisatie van
trum de Zevenkamer en buiten-
hun aanbod rekenen op 74 vrijwil-
Via deze drie bouwprojecten wil het
schoolse kinderopvang De Puzzel
ligers voor zowel organisatorische,
OCMW Kortrijk, in samenwerking
(42 plaatsen).
logistieke als administratieve hulp.
met een aantal partners, huisvesting bieden aan mensen die nu moeilijk
De drie verdiepingen van het voor-
Samen met het nieuw gebouw, wor-
een plaats vindt op de huisvestings-
malig woonzorgcentrum werden
den ook een aantal nieuwe cursus-
markt en tegelijk een koppeling
volledig verbouwd. Het gebouw
sen en diensten aangeboden. Zo is
maken met aangepaste begeleiding,
kreeg een nieuwe gevel en elk
er een nieuwe lessenreeks klassieke
zorg en hulpverlening. In de Nieuwe
appartement is voorzien van een
muziek en een reeks rond reisverha-
Lente streven we bovendien naar
terras. Alle flats zijn rolstoeltoegan-
len. Bezoekers krijgen ook de kans
een gelijke verdeling tussen senio-
kelijkheid en de uitrusting is in hoge
om hun conditie op peil te houden
ren en specifieke doelgroepen.
mate aangepast.
in de gloednieuwe fitnessruimte. De drempel om deel te nemen is laag
De benedenverdieping bleef staan,
door de prijzen te drukken, en voor
maar werd vernieuwd en opgefrist.
mensen met een laag inkomen een
Het lokaal dienstencentrum De
sociaal tarief te voorzien.
Zevenkamer , dat intussen 20 jaar 18 | 2014
19 | 2014
20 | 2014
WONEN EN ZORG
OPENING REMINISCENTIEROUTE IN DEMENTIEVRIENDELIJK AALBEKE
WANDELEN OM TE HERINNEREN
Dementie is één van de meest voorkomende ouderdomsziektes. Hier goed mee omgaan blijft één van de meest belangrijke uitdagingen in onze huidige maatschappij.
Reminisceren of ‘herinneringen
stopplaatsen prikkelen het geheugen
met personen met dementie en hun
oproepen uit het verleden, die over-
van dementerenden en andere wan-
isolement doorbreken.
eenkomst vertonen met een huidige
delaars. Het afstappen van de wan-
waarneming’ is al lang niet meer
deling draagt bij tot een positieve
De wandeling kwam tot stand met
nieuw. De aanpak van de reminis-
beeldvorming van dementie, maar
de steun van de Koning Boudewijn-
centiewandeling ‘Levend Geheugen’
zorgt er bovendien voor dat perso-
stichting en in nauwe samenwerking
in Aalbeke is dat wel. Het initiatief
nen met dementie zich ook buiten de
met de gebiedswerking Kortrijk,
werd in 2014 bekroond met de EFID
muren begeven en deelnemen aan
de Aalbeekse Raad voor Kultuur en
Award (European Foundations’ Initi-
het dagelijks leven in Kortrijk.
Ontspanning, het Netwerk Toeganke-
ative on Dementia). De Award wordt
lijkheid en de stedelijke Adviesraad
uitgereikt aan initiatieven die de
Dementie is één van de meest
voor personen met een handicap.
integratie van mensen met dementie
voorkomende ouderdomsziektes.
Ook het lokaal dienstencentrum, ex-
in de gemeenschap bevorderen.
Hier goed mee omgaan blijft één van
pertisecentrum dementie Sophia, het
Twee jaar geleden werd Aalbeke nog
de meest belangrijke uitdagingen in
stadsproject Trage Wegen, de sociale
uitgeroepen tot dementievriendelijke
onze huidige maatschappij. Gemeen-
leerwerkplaats van het OCMW en
gemeente door de Koning Boude-
schappen moeten hiertoe mensen
de lokale bevolking zetten mee hun
wijnstichting.
met dementie accepteren en on-
schouders onder de verwezenlijking
dersteunen door hun overblijvende
van dit project.
‘Levend Geheugen’ bestaat uit vier
capaciteiten te stimuleren.
verschillende wandel- en fietsroutes die allemaal starten aan het woon-
Het was met dit dit doel voor ogen
zorgcentrum De Weister. Herkenbare
dat in Aalbeke in 2010 van start werd
signalisatieborden met het opschrift
gegaan met het ontwikkelen van de
‘Levend Geheugen’ loodsen de
reminiscentiewandeling. Het project
deelnemers doorheen de mooiste
wil een maatschappelijk draagvlak
plekjes van Aalbeke. De routes en de
creëren voor een betere omgang 21 | 2014
22 | 2014
WONEN EN ZORG
KLEINSCHALIG GEZINSKOKEN FUNDAMENTELE MEERWAARDE
SAMEN KOKEN = SAMEN GEZONDER EN LANGER LEVEN
Eten is ook ontmoeten, beleven, reminisceren, fijne motoriek oefenen, proeven, ruiken en nog zoveel meer.
Op vlak van voeding verschuift de
gezocht naar goede praktijkvoorbeel-
wensen van de bewoners. Er wordt
focus van de Vlaming steeds vaker
den in een projectoproep ‘Lekker en
gebruik gemaakt van verse voeding
van lekker eten naar lekker én gezond
gezond eten in woonzorgcentra’. Het
of voeding in huishoudverpakkingen,
eten. Getuige de talrijke gezondheids-
‘kleinschalig gezinskoken’ zoals dat
net zoals thuis. Deze manier van wer-
campagnes. Elke preventiecampagne
in een aantal van de woonzorgcentra
ken wordt al toegepast in Lichtendal
over ziekten zoals diabetes, hart- en
van het OCMW toegepast wordt,
(sinds 2005) en de Weister (sinds
vaatziekten en dementie, heeft het
was één van de elf genomineerden
2010). Ondervoeding of malnutritie
steevast over bewegen en gezond
en is meteen een antwoord op het
komt haast niet voor, en bovendien
eten als de belangrijkste preventie-
hierboven gestelde probleem. Ook
wordt samen voeding bereiden als
maatregelen.
woonzorgcentrum Sint-Jozef diende
een zinvolle tijdsbesteding ervaren.
een project in onder de naam ‘smooth
Het is een dagelijkse, herkenbare
Door de toenemende vergrijzing en
mouthful food‘. Dit is een halfvaste
activiteit waar verschillende aspecten
de daaraan gekoppelde problematiek
vorm van fingerfood voor ouderen
worden geoefend zoals fijne moto-
wordt ook in de ouderenzorg steeds
die géén vork en mes meer kunnen
riek, (meta)cognitieve vaardigheden,
meer aandacht besteed aan voeding.
hanteren en bovendien kauw- of slik-
sociale vaardigheden, welbevinden,
Zo geven studies aan dat slechte
klachten hebben. Ook dit project was
zelfwaarde-gevoel, het gevoel nog
voeding en ondervoeding veel voor-
goed voor een nominatie.
nuttig te zijn, de herkenning en erken-
komende problemen zijn bij ouderen
ning, reminiscentie, … Bewoners zijn
en vaak de oorzaak van ziekenhuis-
KLEINSCHALIG GEZINSKOKEN
opnames. Dat eten meer is dan louter
Dagelijks koken hulpverleners samen
voedingstoffen tot zich nemen, hoeft
met de bewoners een middagmaal.
Kortom, kleinschalig gezinskoken
geen verdere uitleg. Eten is ook ont-
Dit gebeurt in de living aan een kook-
biedt een fundamentele meerwaarde
moeten, beleven, reminisceren, fijne
eiland. De menucyclus wordt samen
voor de gezondheid en het welbevin-
motoriek oefenen, proeven, ruiken en
met de bewoners opgemaakt, zodat
den van de bewoners.
nog zoveel meer. Vanuit de Koning
de maaltijden nauw aansluiten bij de
actiever en er is minder onrust.
Boudewijnstichting werd daarom 23 | 2014
IN DE BUURT
SPIJKERPAD MET BLIKVANGERS OP DE LANGE MUNTE
SPIJKERS ZETTEN BUURT IN BEWEGING
Het project is een initiatief van een groep buurtbewoners die willen werken aan de leefbaarheid van hun buurt.
Een 5,2 km lang wandelpad met 86
De 85 spijkers werden door de
die zich betrokken voelen bij de
spijkers in het voetpad. Het spijker-
leerwerkplaats van het OCMW in de
veranderingen in hun buurt, zijn er
pad is een route in de wijk De Lange
grond geslagen. Ze kregen hiervoor
ook trots op. Daarom zullen ze ook
Munte in Kortrijk doorheen groene,
een opleiding van Westtoer.
makkelijker initiatief nemen om
aantrekkelijke plaatsen die aangeduid
activiteiten in hun buurt te organise-
wordt door middel van spijkers in de
De werkgroep van buurtbewoners
ren, zorg te dragen voor de buurt en
grond. Het project is een initiatief van
kreeg via de European Ownership
een oogje in het zeil te houden. Op
een groep buurtbewoners die willen
Award 2.500 euro voor het Spijkerpad.
lange termijn komt dit het samen-
werken aan de leefbaarheid van hun
Ook de Gezinsbond ondersteunt het
horigheidsgevoel ten goede en leidt
buurt. Het spijkerpad moet de buurt,
project. Het is een ideale gezinswan-
het tot een veiligere en aantrekkelij-
waar de 2700 inwoners 37 nationali-
deling, die ook toegankelijk is voor
kere buurt.
teiten vertegenwoordigen, verenigen.
buggy’s en rolstoelgebruikers. Onder ruime belangstelling van
© Dries Feys
24 | 2014
De route passeert langs tal van mooie
Het spijkerpad werd ontwikkeld in
de buurtbewoners werd op 20 juni
plekjes in de wijk. Tijdens de wande-
de schoot van DNA (Deprived Neigh-
afscheid genomen van het project
ling kan je af en toe stilstaan en even
bourhoud Approach). Dit is een
DNA. Naast middelen voor de Lange
rusten bij een reeks blikvangers. Zo
Europees samenwerkingsverband
Munte voorzag het project ook
is er een horizontale klimmuur aan
met als hoofddoel het ontwikkelen
financiële ondersteuning van initia-
sportcentrum De Lange Munte, een
van (een gevoel van) eigenaarschap
tieven die door de buurtbewoners
kijker om het open landschap te
bij buurtbewoners. Eigenaarschap
van Sint-Jan ontwikkeld werden. Dat
bewoneren aan crematorium Uitzicht
impliceert dat mensen hun eigen
de Europese subsidies wegvallen,
en een kunstproject met vogelkastjes
leven in handen nemen en ver-
betekent allerminst het einde van
aan de school Wielewaal.
antwoordelijkheid dragen voor de
de nieuwe dynamiek die DNA in de
buurt waarin ze wonen, werken of
buurten teweeg gebracht heeft.
hun vrije tijd doorbrengen. Mensen
IN DE BUURT
IEDEREEN SAMEN VOOR EEN VERKEERSVEILIGE BUURT
VEILIG VERKEER ALS TEAMSPORT
Het einde van het Europees project betekent zeker niet het einde van de initiatieven in de buurt.
Nog op de Lange Munte en eveneens
een verkeersparcours afleggen. Elke
in het kader van hetzelfde Europees
buurtbewoner kon zijn of haar fiets la-
project DNA, werd in maart 2014 een
ten labelen in het buurthuis. In datzelf-
verkeersveilige week georganiseerd.
de buurthuis werd ook een voordracht
Met deze week van de verkeersveilig-
gehouden door Shari Vanhoe, een
heid wilden buurtbewoners passan-
expert van het Belgisch instituut voor
ten en bezoekers aan de wijk ertoe
Verkeersveiligheid. Sportievelingen
aanzetten om rekening te houden
konden genieten van een verkeers-
met alle weggebruikers en een signaal
veilige fietstocht doorheen de wijk en
geven dat ze samen willen streven
buurt en buurtsport organiseerde een
naar een verkeersveilige buurt.
spel rond verkeersveiligheid en legde een behendigheidsparcours aan. de perfecte manier om zelf te ervaren
Op initiatief van buurtwerk De Lange Munte sloegen heel wat lokale part-
Ook woonzorgcentrum Lichtendal
hoe lastig het voor rolstoelgebruikers
ners de handen in elkaar: woonzorg-
zette erg enthousiast de schouders
kan zijn om obstakels te nemen op
centrum Lichtendal, MPI De Hoge
onder het initiatief. Zo werden buurt-
de openbare weg, het bevorderde
Kouter, basisschool De Wielewaal en
bewoners en leerlingen van MPI De
meteen ook de dialoog en het contact
de Baaischool.
Hoge Kouter uitgenodigd om een
tussen alle bewoners en bezoekers
rolstoelenparcours af te leggen aan
van de buurt.
Zo werden er op verschillende
het woonzorgcentrum. Op die manier
plaatsen in de wijk ludieke flitspalen
konden de leerlingen en leerkrachten
Het einde van het Europees project
geplaatst. Nogal wat automobilisten
ervaren hoe het voelt om in een rol-
betekent zeker niet het einde van de
gingen zo toch spontaan op de rem
stoel voortgeduwd te worden of om
initiatieven in de buurt. Er wordt volop
staan. Kinderen uit de basisscholen uit
zelf een rolstoel voort te duwen. Ook
gewerkt aan nieuwe acties die de
de wijk kregen ook lessen in verkeers-
de buurtbewoners wandelden mee
geslaagde samenwerking in de buurt
veiligheid en konden met hun fiets
op het parcours. Niet alleen was het
een blijvend karakter zullen geven. 25 | 2014
26 | 2014 © Abel Costeur
WONEN EN ZORG
EERSTE ROLLATORTREFFEN TIJDENS AUTOVRIJE ZONDAG
MET DE ROLLATOR DE STRAAT OP www.facebook.com/dienstencentrakortrijk
Helaas bestaat er bij veel mensen nog schroom om met een rollator op straat te komen.
September is traditioneel mobili-
Tijdens het rollatortreffen legden
ze. “Voor mij betekent dit toestel
teits- en fietsmaand in Kortrijk, met
71 deelnemers met een rollator
een vorm van luxe. Ik kan er vlotter
als hoogtepunt de autovrije zondag
het parcours af van 250 meter.
mee naar buiten komen. Op die
op 21 september. Op die dag zetten
Het aantal deelnemers bleek niet
manier krijg ik zuurstof binnen, en
de lokale dienstencentra een minder
voldoende om het verhoopte
gratis vitamine D! Als je naar buiten
gekend vervoersmiddel in de kijker,
wereldrecord te breken (dat staat
komt, ontmoet je mensen. Je komt
namelijk de rollator. Het doel van
met 120 deelnemers op naam van
vrienden tegen, je kunt eens een
het rollatortreffen was het taboe
Amsterdam), maar de ambiance en
babbeltje slaan of een kop koffie
rond de rollator in het straatbeeld te
het enthousiasme maakten dat meer
gaan drinken. Met een rollator is
doorbreken.
dan goed. Aan de eindmeet kreeg
het ook gedaan om te sleuren met
elke deelnemer een medaille om
zware boodschappentassen. De
Een rollator is een hulpmiddel dat
de nek en een deugddoend drankje
meest rollators hebben immers een
vooral bij ouderen en mensen met
aangeboden. Er waren verschil-
boodschappenmandje. En als je moe
een lichamelijke beperking steun
lende standjes opgesteld waar de
bent, kan je even verpozen op het
biedt bij het lopen. Helaas bestaat
deelnemers hun rollator aan een
speciale zitvlak. Je kan er zelfs mee
er bij veel mensen nog schroom
check-up konden onderwerpen, hun
op de bus! Kortom, een rollator geeft
om met een rollator op straat te
bloeddruk konden laten meten en
vrijheid en zelfstandigheid, en dat is
komen. Het is nochtans van groot
allerlei info en advies kregen over
op mijn leeftijd onbetaalbaar.”
belang dat ook mensen met een
het gebruik van een rollator.
rollator nog buiten durven komen.
Het rollatortreffen krijgt in 2015
Dit bevordert niet enkel hun fysieke
Eén van de deelnemers was Pierrette
gezondheid, maar zorgt ook voor
Clapéron (71): “Mijn rollator zou ik
het broodnodige sociale contact.
niet meer kunnen missen,” vertelt
alvast zeker een vervolg.
© Abel Costeur
27 | 2014
DIENSTENCENTRA HELPEN MENSEN BIJ DE JUISTE WOONKEUZE
LEVENSLANG WONEN IN EIGEN HUIS
Vaak veronderstellen mensen dat als thuis wonen moeilijker wordt, er een waaier aan zorgmogelijkheden zomaar binnen handbereik is.
Levenslang in je eigen huis blijven
idee om vroeg genoeg na te denken
thema’s: zorg aan huis, (betaalbare)
wonen. Het is iets wat velen wil-
over woonvoorzieningen waar je in
aanpassingen in de woning, zelfstan-
len, en het is ook mogelijk. Goed
de toekomst behoefte aan kan heb-
dig wonen in alternatieve bouwcon-
nadenken over de mogelijkheden
ben of gebruik van wil maken.
cepten en residentiële woonvormen.
en toekomstige pistes is iets wat je
Tijdens een interactieve namiddag
beter niet te lang uitstelt. De lokale
Vragen als “Is mijn woning geschikt
op 4 november 2014, confronteer-
dienstencentra besteedden in het
om mijn verdere leven in door te
den we de inwoners van Kortrijk met
najaar van 2014 extra aandacht aan
brengen ?”, “Wat als ik ooit naar een
enkele uitdagende stellingen die
de huidige en toekomstige woonsi-
woonzorgcentrum moet verhuizen?”,
bevestigd of ontkracht werden aan
tuatie van de senioren in Kortrijk, en
“Waar kan ik terecht voor hulp aan
de hand van korte getuigenissen en
alle bekommernissen van dien.
huis?”, “Op welke premies heb ik
door een aantal deskundigen aan
recht als ik mijn woning aanpas?”…
het woord te laten.
Vaak veronderstellen mensen dat
zijn vragen die leven bij veel mensen.
als thuis wonen moeilijker wordt, er
De lokale dienstencentra kunnen
een waaier aan zorgmogelijkheden
heel wat informatie verschaffen over
zomaar binnen handbereik is. En
alle mogelijkheden en de mensen
het klopt dat er veel voorzieningen
heel concreet helpen bij de keuzes
zijn in Kortrijk om een antwoord te
die ze maken.
bieden op het brede gamma aan
28 | 2014
woonzorgvragen. Toch gaan vele van
Concreet plaatsten de medewerkers
die oplossingen ook gepaard met
van de dienstencentra ‘woonboxen’
een aantal beperkingen. Zo zijn er
verspreid over de stad. In de boxen
overal wachtlijsten en vaak moet je
konden mensen al hun vragen over
aan duidelijk omschreven voorwaar-
hun huidige of toekomstige woon-
den voldoen alvorens je ergens recht
situatie deponeren. De verzamelde
op hebt. Daarom is het een goed
vragen werden ondergebracht in vier
ZORG AAN HUIS
NIEUWE DIENST GEZINSZORG
HOE KUNNEN WE HELPEN?
Als de persoon zelf aangeeft hulp te willen, werkt de woonzorgverlener een traject van bepaalde duur uit, samen met de andere betrokken zorgverleners.
In 2014 werd de dienst thuiszorg, die
persoonsverzorging, hulp in het
tot dan toe maaltijden thuis, poets-
huishouden, of op psychosociaal en
hulp en personenalarmsystemen
pedagogisch vlak. In beperkte mate
aanbood, uitgebreid met een extra
kunnen de gezinshulpen ook helpen
dienst ‘gezinszorg’.
bij het schoonmaken van de woning.
Regelmatig worden de diensten
Gezinszorg is een mogelijkheid voor
van het OCMW geconfronteerd met
de huurders van OCMW-woningen
terugkerende moeilijke thuissitua-
die ondersteuning nodig hebben
ties. Meer dan eens hebben mensen
om hun huishouden te organiseren,
in zo’n situaties, naast hulp op heel
voor mensen die thuis wonen en te
wat andere vlakken, ook levens-
kampen hebben met een zware pro-
lange ondersteuning nodig om hun
bleemsituatie, en tenslotte ook voor
den van de huurder in goeie banen
sief langs en wordt een brugfiguur
basishuishouden te runnen. Soms
patiënten die snel of onverwacht uit
te leiden.
tussen de woonzorgverlener en
kan het al zo ver zijn gekomen dat
het ziekenhuis worden ontslagen
andere diensten weigeren om nog
en onmiddellijk extra zorg nodig
Als de persoon zelf aangeeft hulp te
bij deze mensen thuis binnen te
hebben.
willen, werkt de woonzorgverlener
De dienst gezinszorg is een samen-
een traject van bepaalde duur uit,
werking tussen OCMW Kortrijk en
komen. Een uithuiszetting, onbe-
andere thuiszorgverstrekkers.
woonbaarverklaring of zelfs een ge-
Om de huurders van OCMW-wonin-
samen met de andere betrokken
OCMW Ingelmunster. OCMW Ingel-
dwongen opname is dan niet meer
gen in de beste omstandigheden te
zorgverleners. Het doel is het leven
munster heeft al jaren een erkende
veraf. In deze gevallen is gezinszorg
laten wonen, stemmen de medewer-
van de hulpvrager terug op de
dienst gezinszorg en aanvullende
dé uitkomst.
kers van het team Wonen de thuis-
rails te zetten. Dit kan gaan van de
thuiszorg.
zorg optimaal af op hun persoonlijke
woning terug leefbaar maken, tot
Gezinszorg kan ingezet worden bij
zorgsituatie. De verzorgende gaat
basisvaardigheden aanleren om het
Vanaf de start, in juni 2014, tot en
gezinnen of personen die onder-
wekelijks tot dagelijks langs om als
huishouden te organiseren. In deze
met december 2014, ondersteunde
steuning nodig hebben op vlak van
vertrouwenspersoon het huishou-
situaties gaat de gezinshulp inten-
de dienst gezinshulp 19 klanten. 29 | 2014
PATRIMONIUM
NIEUW BELEVINGSCENTRUM IN BEGIJNHOF KORTRIJK
‘HEILIGE GLORIEUZE WIJVEN’
Kortrijk is de eerste en voorlopig enige site van alle erkende begijnhoven waar bezoekers een integraal overzicht krijgen van de beweging van de begijnen.
Heilige glorieuze wijven. De uitdruk-
Sint-Annazaal vormt een prachtige
van het belevingscentrum werd een
erkend. Als eigenaar, koestert het
king doet niet meteen denken aan
setting voor het nieuwe interactieve
beroep gedaan op Ename Expertise-
OCMW Kortrijk deze waardevolle,
begijnen en hun begijnhof. Althans
belevingscentrum van het Begijnhof.
centrum.
historische site. De huidige restau-
niet aan wat wij daar denken van
De begijnen als sterke vrouwen staan
te weten. Maar de uitdrukking van
er centraal. U wordt er ondergedom-
INFOPUNT ALS UITVALSBASIS
schrijver Jan van Ruusbroec (1293-
peld in drie verhaallijnen, die samen
Samen met het belevingscentrum
ging al in 1984 van start. Eind 2014
1381) was niet toevallig. Begijnen
het stereotype beeld van de begijn
opende het nieuwe infopunt de
waren reeds 26 woningen van de 41
waren sterke dames. Democratisch
ontkrachten. Een verrassend beeld
deuren in de Begijnhofstraat 2. Het
gerestaureerd.
georganiseerd. Los van kerk en van
van fotografe Lieve Blancquaert,
nieuwe onderkomen bevindt zich
staat. Ze maakten eeuwenlang een
centraal in het belevingscentrum,
net buiten de grote poort en is de
Terwijl de eerste 5 fasen er 30 jaar
stad in de stad Kortrijk. Hun ver-
verwijst naar het sterke en radicale
uitvalsbasis voor een bezoek aan het
over deden om gerestaureerd te
rassende geschiedenis kan je sinds
karakter van de begijnen.
begijnhof. Een team van gemoti-
worden, zullen de resterende 5 fasen
veerde vrijwilligers ontvangt er de
afgewerkt worden in ongeveer 9 jaar
juli 2014 ontdekken in het nieuwe
bestaat in totaal uit tien fases en
belevingscentrum van het Kortrijkse
Boven bevindt zich een polyvalente
bezoekers en maakt ze wegwijs in het
tijd. In 2014 werd een meerjarige sub-
begijnhof.
zaal die ter beschikking is voor tal
begijnhof. Je kan er een audiogids
sidie-overeenkomst afgesloten met
voor vergaderingen, tentoonstellin-
ontlenen voor €2 per toestel. De gids
de Vlaamse Overheid. De eindreno-
gen en concerten.
loodst u doorheen het begijnhof en
vatie kost 8,9 miljoen euro, waarvan
Naast de kijkwoning, die zich naast de grote inkompoort bevindt en
geeft u op een tiental stopplaatsen
6,125 miljoen euro subsidie. Dankzij
na restauratie een beeld zal geven
Kortrijk is de eerste en voorlopig
meer achtergrondinformatie en de-
deze subsidies en de investeringen
van de begijnen in het begin van de
enige site van alle erkende begijn-
tails over het (leven in het) begijnhof.
van de Provincie West-Vlaanderen en
vorige eeuw, is de restauratie van de
hoven waar bezoekers een integraal
Sint-Annazaal één van de belangrijk-
overzicht krijgen van de beweging
ste schakels in de ontsluiting van het
van de begijnen vanaf het ontstaan
begijnhof voor het publiek.
tot aan de dood van de laatste begijn in 2013. Voor het historisch onder-
De benedenverdieping van de 30 | 2014
ratie van het begijnhof van Kortrijk
zoek en de inhoudelijke uitwerking
het OCMW Kortrijk zal de volledige
VOLLEDIGE ONTSLUITING Het Kortrijkse begijnhof dateert uit de 13de eeuw en werd in 1998 door de UNESCO als werelderfgoed
restauratie en ontsluiting, met nog eens 15 woningen en de kijkwoning als sluitstuk, een feit zijn in 2019.
31 | 2014
32 | 2014
PERSONEELSBELEID
HET NIEUWE WERKEN EN TELEWERK
DIENSTVERLENING CENTRAAL
Het Nieuwe Werken is een visie om werken effectiever, efficiënter maar ook plezieriger te maken voor zowel de organisatie als de medewerker.
In 2012 startte OCMW Kortrijk met
ject over structureel telewerken
Tijdens het hele proces van de
een proefproject telewerk binnen de
ging is telewerk op vandaag volledig
invoering en tot op vandaag, houdt
sociale dienst. Met telewerk bedoe-
geflexibiliseerd.
een speciaal hiertoe samengestelde
len we de mogelijkheid om thuis je
interne werkgroep een vinger aan
werk te verrichten in plaats van op
Tegelijk met de invoering van tele-
de pols om de modaliteiten rond
kantoor. Dit was een eerste stap naar
werk koos OCMW Kortrijk ook voor
het nieuwe werken te monitoren
‘het nieuwe werken’, dat toen nog in
een verdere flexibilisering van de
en te evalueren zodat waar nodig
zijn kinderschoenen stond binnen
arbeidstijden. Telewerk en flexibele
bijgestuurd kan worden.
de organisatie.
arbeidstijden zorgen ervoor dat medewerkers tijd en plaats onafhan-
Het Nieuwe Werken is een visie om
kelijk kunnen werken. Medewerkers
werken effectiever, efficiënter maar
kunnen op deze manier hun job
ook plezieriger te maken voor zowel
aanpassen aan hun persoonlijke
de organisatie als de medewerker.
situatie en zo werk en gezin beter
Die visie wordt gerealiseerd door de
combineren.
medewerker centraal te stellen en hem – binnen bepaalde grenzen –
Enige voorwaarde is dat de continuï-
de ruimte en vrijheid te geven in het
teit van de dienstverlening gegaran-
bepalen hoe hij werkt, waar hij werkt
deerd moet blijven. De klant staat
en wanneer hij werkt.
centraal, dus permanentie, openingsuren, servicetijden, spreekuren,
Sinds 2014 werd telewerk mogelijk
en afspraken moeten gerespecteerd
gemaakt binnen elke dienst van het
en nageleefd worden.
OCMW, uiteraard mits de functie dit toelaat. Terwijl het in het proefpro33 | 2014
HET OCMW IN CIJFERS 34 | 2014
HET MENSELIJK KAPITAAL Aantal personeelsleden Werkgever
Het totaal aantal voltijdse equiva-
Voltijds equivalent
2014
2013
2014
2013
OCMW
478
432
416,39
385,7
vzw
537
524
422,37
410,24
1.015
956
838,76
795,94
Totaal
lenten in OCMW is gestegen met 30,69 VTE. Het VTE OCMW exclusief leerwerknemers steeg met 24,99 VTE. Deze stijging is te verklaren door de overname van de kinderopvang van Stad Kortrijk sinds 1 januari
Aantal vrijwilligers
2014 en de aanwervingen in het
2014
2013
2012
2011
kader van gesubsidieerde projecten,
715
625
595
587
brugfiguren, food-act en armoedebestrijding.
Woonzorgcentra
OCMW
Voltijds
203*
297
organisatie is 53,74% van het perso-
Deeltijds
347*
181
neel ouder dan 40 jaar.
-20 (%)
0,56%
0,36%
+20 (%)
21,04%
21,39%
bevolkt wordt door vrouwen. In de
+30 (%)
19,74%
24,52%
maatschappelijke dienstverlening
+40 (%)
22,53%
22,00%
+50 (%)
33,33%
28,49%
tratief medewerker, huishoudhulp
+60 (%)
2,79%
3,25%
en kindbegeleider. In de woon-
Man (%)
13,78%
22,37%
Vrouw (%)
86,22%
77,63%
Aantal personeelsleden (incl. 183 werknemers art. 60 § 7)
De gemiddelde arbeidsleeftijd in Europa blijft stijgen. In de totale
Leeftijd (excl. 183 werknemers art. 60 § 7)
Geslacht (excl. 183 werknemers art. 60 § 7)
Met vzw verwijzen we naar de vzw Zusters Augustinessen die werkgever is van het personeel in onze woonzorgvoorzieningen. * Personeelsleden met een voltijdse arbeidsovereenkomst, maar verdeeld over verschillende afdelingen, worden per arbeidsplaats als deeltijds geteld. Dat resulteert voor vzw in een hoger aantal personeelsleden (550) t.o.v. het opgegeven aantal in overzichtstabel 1 (537).
Uit de cijfergegevens blijkt ook duidelijk dat de sector nog steeds sterk
betreft het vooral de functies van maatschappelijk werker, adminis-
zorgcentra is de concentratie van vrouwen nog veel sterker (86,22%). De functies in onderhoud en verpleging blijven een grote vrouwelijke instroom kennen. 35 | 2014
FINANCIËN 1 DOELSTELLINGENREALISATIE
In 2014 stapten we overgestapt van de NOB (Nieuwe OCMW
aantal actieplannen
aantal acties JR 2014
financieel opgevolgd
1. Een stad die luistert en dialogeert
2
6
3
2. Een stad die verjongt en vergroent
1
2
2
3. Een stad die onderneemt en deelt
5
29
17
4. Een stad die veilig en proper is
1
3
1
De artikelen die in dit jaarverslag aan bod komen, vormen een
5. Een stad die betaalbaar is
1
14
6
selectie van de 112 BBC-acties.
6. Een stad die houdt van kinderen en alle oma’s en opa’s
5
26
10
7. Een stad die beweegt, durft en verandert
-
-
-
8. Een stad die verenigt en verbindt
2
6
2
9. Een stad met veel goesting en ambiance
2
8
4
10. Een stadsbestuur dat transparant en sober is
6
18
7
TOTAAL
25
112
52
Boekhouding) naar de BBC (de Beleids- en BeheersCyclus). Eén van de gevolgen hiervan is dat boekhouding voortaan ook een inhoudelijk luik bevat. In overleg met de Stad zijn onze beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties volledig geënt op het Plan Nieuw Kortrijk, het bestuursakkoord 2013-2018. In totaal werden 112 acties opgenomen in de jaarrekening 2014. Ongeveer de helft daarvan werd financieel opgevolgd.
Globaal gezien werd 71% van alle acties uitgevoerd of zat op schema in 2014. De uitvoering van ons actieplan had een netto-kost (uitgaven min ontvangsten) van 1.478.825 EUR op vlak van exploitatie en 3.368.640 EUR op vlak van investeringen.
36 | 2014
Beleidsdoelstellingen
2 KASSTROOMCIJFERS
INVESTERINGEN Jaarrekening 2014 In 2014 werd in totaal voor 6.369.619 euro geïnvesteerd. De investeringsontvangsten (subsidies en verkopingen) bedroegen 3.166.947 euro. Het saldo werd gefinancierd door de opname van leningen en de inbreng van eigen middelen.
EXPLOITATIE •
In 2014 bedroeg de gemeentelijke bijdrage 11.720.398 euro. Dat bedrag is opgenomen in de rubriek ‘Algemene financiering’. De gemeentelijk bedrage neemt jaarlijks toe met 3%. In 2014 is bovendien een verhoging toegekend voor de overname van de kinderopvang van de Stad.
•
De activiteitengroepen met het grootste kastekort zijn de sociale dienst en activering, gevolgd door bedrijfsvoering (de ondersteunende diensten) en de wijk- en dienstencentra.
•
•
ALGEMENE FINANCIERING
14 098 742
BEDRIJFSVOERING
-2 657 194
Sociale dienst
-4 052 579
Activering
-2 969 488
Overig sociaal beleid
-680 175
Wonen
-340 618
Kinderopvang
-401 015
Thuiszorg
-365 703
Wijk- en dienstencentra
De woonzorgcentra lopen aanzienlijk vooruit op het optimalisatieprogramma. De verhoging
Woonzorgcentra
van het RIZIV-dagforfait, in combinatie met kostenbeheersing, is de voornaamste verklaring.
Dagcentrum De Kolleblomme
In totaal werd in 2014, na inbreng van de gemeentelijke bijdrage, een kasoverschot van
DIENSTVERLENING
-2 082 270 61 809 -71 175 -10 901 214
540.335 euro behaald. De leningaflossingen zijn vervat in dit cijfer. In de BBC spreekt men over de ‘autofinancieringsmarge’.
TOTAAL
540 335
37 | 2014
Colofon Verantwoordelijke uitgever OCMW Kortrijk Budastraat 27, 8500 Kortrijk T 056 24 48 00 F 056 24 48 48
[email protected] www.ocmwkortrijk.be Hoofdredactie, fotografie en lay-out Dienst Communicatie OCMW Kortrijk naar een concept van Stock & Associates Druk Jo Vandenbulcke, Kortrijk
www.facebook.com/ocmwkortrijk @OCMWK 40 | 2014
Dank aan alle personeelsleden die hun bijdrage leverden aan dit jaarverslag. Je vindt een digitale versie van dit jaarverslag terug op http://www.ocmwkortrijk.be/jaarverslag
