Jaarverslag 2014-2015 1. Algemene gegevens KvK 613221419 RSIN /fiscaal identificatienummer 8542 96 414 ANBI status IBAN NL 05 RABO 0191866741 Het bestuur bestaat uit: Dhr R.B.M.R. (Rob) Bakker, voorzitter Mevr. A.M.L. (Ina) Magermans – Weemaes, penningmeester Mevr. S.H. (Sylvia) van Dam Merrett – van Lynden, secretaris. Het bestuur wordt bijgestaan door vijf regio coördinatoren: Dhr. Jan Louwerse, regio Walcheren, gemeente Vlissingen en Middelburg Mevr. Ria in de Weij, regio Walcheren, gemeente Veere + Oost-Souburg en Arnemuiden Mevr. Toos van der Veer, regio Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland Mevr. Ina Magermans, regio Zeeuws-Vlaanderen Dhr. Peter Dieleman (na 1 augustus Sylvia van Dam Merrett) regio Zuid-Beveland Per 31 december 2015 leiden 50 vrijwilligers (= museummedewerkers) de bijeenkomsten in heel Zeeland en zijn 8 vrijwilligers in opleiding voor ‘Feest van Muziek’ Betaalde krachten: 0
Sponsoren Delta Zeeland Fonds Gemeente Veere Lions club Walcheren Rabo Walcheren/Noord-Beveland Rabo Oosterschelderegio Rabo Zeeuws-Vlaanderen Ritho Fonds Stichting bevordering gezondheidszorg en maatschappelijke zorg Schouwen-Duiveland Stichting Boone Stichting De Godshuizen Stichting R.C.Maagdenhuis en Stichting Brentano, Steun des Ouderdoms VITOK (Stichting RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo) Wim de Graaff foundation Ziekenhuispastoraat Walcheren
1
Samenwerkende organisaties Allévo Cedrah Curamus Eilandzorg Schouwen-Duiveland Landgoed Rijckholt Odensehuis Zeeland Schutse Zorg Tholen SOKA Stichting Ouderenzorg Kapelle Stichting Ouderenzorg Noord-Beveland SVRZ WvOZorg Zorgboerderij De Stelle Zorggroep Ter Weel ZorgSaam Zorgstroom Fruitteeltmuseum (Kapelle) Het Warenhuis, Museum Land van Axel (Axel) Historisch Museum De Bevelanden (Goes) Museum De Burghse Schoole (Burgh-Haanstede) Museum De Vier Ambachten (Hulst) Museum Schooltijd (Terneuzen) Museum Veere (Veere) Polderhuis Westkapelle Dijk- en Oorlogsmuseum (Westkapelle) Stadhuismuseum (Zierikzee) Stichting Scheepsbouwgeschiedenis Vlissingen (Vlissingen) Streek- en landbouwmuseum Goemanszorg (Dreischor) Streekmuseum De Meestoof(St. Annaland) Terra Maris, museum voor Natuur en Landschap (Oostkapelle)
2. ‘Feest van herkenning – museumverhalen voor ouderen’ Ontstaansgeschiedenis Het project is ontstaan in Museum De Schotse Huizen (Veere) in 2011. Dankzij sponsoring van Fonds Sluyterman van Loo en stichting RCOAK in het kader van het thema Vitaliteit Ontmoet Kwetsbaarheid (VITOK) kon het project worden uitgebreid tot heel Zeeland. Om het project te kunnen voortzetten is op 26 augustus 2014 een aparte stichting opgericht. Organisatie Het bestuur bestaat uit drie mensen. De secretaris is tevens projectleider. Voor iedere regio (Schouwen/Noord Beveland, Tholen, Walcheren, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid Beveland) is een regio coördinator aangesteld. De regio coördinator maakt de afspraken met de zorginstellingen en museummedewerkers uit de regio. De museummedewerkers leiden de bijeenkomsten.
2
3. Vergaderingen en bijeenkomsten Bestuursvergaderingen Het bestuur vergaderde 5 keer. De eerste vergadering vond op 19 augustus 2014 plaats op Landgoed Rijckholt, in aanwezigheid van de regio coördinatoren. Doel van deze bijeenkomst was kennismaking met de voorzitter en het bespreken van de toekomstplannen (folder en website, sponsoring). De volgende vergadering (13 november 2014) werd besteed aan het stroomlijnen van de nieuwe organisatie, zoals afspraken met de vrijwilligers, overdracht van het project van de Schotse Huizen en de resterende gelden van het VITOK project en de stand van zaken rond sponsoring. Op 16 februari werd de het idee gelanceerd om naast ons huidige project een nieuw project op te starten met muziek. Naast de lopende zaken werden op 20 juli de plannen voor ‘Feest van Muziek’ verder uitgewerkt. Nadat gesprekken met de muziekschool helaas waren vastgelopen, besloten we om dit zelf op te pakken. Op 22 oktober 2015 werd de financiële situatie 2016 bekeken en zijn er concrete afspraken gemaakt om ‘Feest van Muziek’ in gang te zetten. Op 23 december vond een informele overdracht plaats: daar Rob een half jaar naar Kenya gaat, neemt Kim Lustermans-Bakker het voorzitterschap zolang waar. Vergadering met de regio coördinatoren Het bestuur en de regio coördinatoren kwamen bij elkaar op 17 december 2014 om de nieuwe situatie te bespreken: betaling van bijeenkomsten, rapportage van de vrijwilligers via Facebook en enquêtes bij de activiteiten begeleidsters. De bijeenkomst van 3 augustus 2015 werd voornamelijk besteed aan het verbeteren van de koffers, elkaar inspireren en voorwerpen ruilen. Het is boeiend om te zien, op welke manier iedereen attributen verzamelt die het verhaal van een koffer versterken. Vrijwilligersbijeenkomsten Periodiek organiseren we een bijeenkomst waar alle vrijwilligers worden uitgenodigd. Deze bijeenkomsten zijn gericht op uitwisseling van ervaringen en kennis. Dit jaar zijn er twee bijeenkomsten georganiseerd, op 14 januari en 28 mei 2015. Ze stonden beide in het teken van kennis van de doelgroep (zie verder onder het kopje nascholing). Regio overleggen De regio coördinatoren belegden een aantal bijeenkomsten met hun vrijwilligers. Het doel van deze bijeenkomsten is tweezijdig: saamhorigheid binnen de groep, kennismaking en integratie van de nieuwe museummedewerkers en presentatie van nieuwe koffers/ verbetering van bestaande koffers. Locaties Vergaderingen en vrijwilligersbijeenkomsten vinden plaats op Landgoed Rijckholt en in participerende musea. De locaties worden om niet of tegen een vriendenprijs ter beschikking gesteld.
3
Bijeenkomsten In 2015 hebben er 326 bijeenkomsten plaats gevonden: - 121 bijeenkomsten op Walcheren - 91 bijeenkomsten in Zeeuws-Vlaanderen - 46 bijeenkomsten op Zuid-Beveland - 37 bijeenkomsten op Tholen - 31 bijeenkomsten op Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland
4. Vrijwilligers Nieuwe vrijwilligers Het zoeken naar nieuwe vrijwilligers is een permanente zorg voor een vrijwilligersorganisatie. In 2015 vonden er twee keer trainingssessies plaats (13 april en 12 oktober) voor nieuwe vrijwilligers. De training bestaat uit informatie over dementie, omgaan met de koffers en de verwachtingen en afspraken. Er werden drie nieuwe vrijwilligers getraind. Kwaliteitsbewaking Na iedere bijeenkomst kregen de activiteitenbegeleidsters/zorgmedewerksters een korte enquête voorgelegd. De meeste reacties waren positief. Negatieve beoordelingen werden met de regio coördinatoren en de vrijwilligers besproken. Bijscholing Wanneer we merken dat vrijwilligers ergens tegenaan lopen, is dit de aanleiding om een onderwerp aan te pakken. De bijscholingsdagen hebben ook het karakter van een feestelijke ontmoeting voor de hele groep vrijwilligers. Op 14 januari is, in Streekmuseum Goemanszorg (Dreischor), het project van de Schotse Huizen afgesloten en heeft de feestelijke overdracht aan de nieuwe stichting plaats gevonden. Na een rondleiding door het museum kreeg de bijeenkomst het karakter van een intervisie bijeenkomst. Een aantal activiteitenbegeleidsters was bereid gevonden om hierbij aanwezig te zijn. Ondanks het feit dat we zoveel mogelijk naar eenheid van het project streven, heeft iedere regio haar eigen werkwijze en sfeer en is het voor de vrijwilligers nuttig en interessant om hierover van gedachte te wisselen en knelpunten met elkaar te kunnen bespreken. De tweede grote bijeenkomst vond plaats op 28 mei op Landgoed Rijckholt met als thema: “Wisselende samenstelling van groepen, hoe gaan we hiermee om?”. Onder leiding van Joke Corbijn, trainer/coach belevingsgerichte zorg bij Zorgstroom, was deze middag zorgvuldig voorbereid. In vier groepen is onder leiding van een activiteiten begeleider (uit één van de deelnemende instellingen) gesproken over de specifieke aanpak, die soms nodig is. Het was mooi om te zien met hoeveel passie de vrijwilligers spreken over de manier waarop je iemand met een dementie kunt bereiken. Groepsdynamiek, zintuigen als voelen en zang kwamen aan de orde. De zeer praktische tips zijn aan de vrijwilligers map toegevoegd. Annika Jansen sprak de vrijwilligers toe namens het Delta Fonds dat de bijscholingsbijeenkomsten sponsorde.
4
Overige bijeenkomsten Op 12 november 2014 gaven Jan Louwerse en Sylvia van Dam Merrett een gastcollege aan studenten van SCALDA. Op 3 maart waren 9 medewerkers van Feest van Herkenning aanwezig op het tweede symposium ‘Dementievriendelijk Zeeland’. Er werden folders uitgedeeld en contacten gelegd, o.a. met de Zeeuwse muziekschool. Tijdens het slotcongres van VITOK, op 25 maart, gaven Ina Magermans en Jan Louwerse uitleg over het project aan de hand van de schoolkoffer van het Schoolmuseum (Terneuzen) en Sylvia van Dam Merrett gaf een workshop aan geïnteresseerde musea, samen met ‘Kunst maakt de mens’ (Van Gogh Museum) en ‘Museum voor 1 dag’. Op 16 april vond een verkennende bespreking plaats op de Zeeuwse Muziekschool. Na veel heen en weer mailen werd helaas afgezien van mogelijke samenwerking. Sylvia van Dam Merrett voerde verschillende gesprekken met gemeentelijke ambtenaren (Tholen, Goes, Veere, Middelburg en Vlissingen) om het project aan hen kenbaar te maken. De gemeente Veere nam alle bijeenkomsten voor haar rekening en ambtenaren wezen ons op lokale fondsen die we met succes konden aanschrijven. Tijdens het derde symposium Dementievriendelijk Zeeland (21 september ), kreeg het project een eigen stand. Dit gaf aanleiding tot nieuwe contacten en nieuwe afspraken.
5. Promotie Folder De nieuwe folder is in een grote oplage gedrukt (7.000) en werd aan alle deelnemers van bijeenkomsten uitgedeeld. Op de achterzijde van de folder werd de sponsor van de bijeenkomst vermeld. Website Op de website zijn alle bijeenkomsten en beschikbare koffers te vinden. Er wordt ook veel aandacht besteed aan scholingsmateriaal, waaronder veel links naar organisaties en films. Facebook Het doel van de facebook pagina is om familieleden op de hoogte te brengen van onze bezoeken. Dit is nog niet helemaal gelukt. Wel wordt de pagina steeds meer bekeken, o.a. door activiteitenbegeleidsers. Op facebook staan verslagen van bijeenkomsten, foto’s (voor zover mogelijk), giften en gezochte voorwerpen. In de media 9 januari: PZC Zeeland, ‘Project dementie en musea beter geregeld’ PZC Schouwen-Duiveland, ‘Musea dragen bij aan ‘Feest van herkenning’ 23 januari: Dichterbij, ledenmagazine Rabobank: interview met Sylvia 27 maart: BN De stem ‘Ouderen kunnen opnieuw kennismaken met ‘vroeger’’ 5 september: interview Omroep Schouwen-Duiveland 30 september: De Faam (Walcheren), Bevelander (Noord- en Zuid Beveland): ‘Musici gezocht voor muziekfeest’ 10 oktober: interview radio Schouwen-Duiveland 24 oktober: PZC Zeeuws-Vlaanderen: ‘Dat ken ik nog wel’ n.a.v. bijeenkomst 23 oktober in Bachtendieke ‘Oranjekwartier’.
5
6. Koffers Het bijhouden van de themakoffers is een steeds terugkerende bezigheid. Aan de ene kant gaat het om het goed bijhouden van de eigenaren (een deel van de voorwerpen bestaat uit bruiklenen van de 13 deelnemende musea), verwijderen van voorwerpen die geen respons opleveren, aanvullen met sprekende voorwerpen. Wanneer koffers te vol dreigen te worden, kan men ze opsplitsen. Zo zijn de ‘huishoudkoffers’ in alle regio’s opgesplitst in ‘Schoonmaak’, Maandag wasdag’, ‘Huiselijk Leven’, Koken & Bakken’… Ook zijn er nieuwe onderwerpen bedacht zoals ‘Feesten’, ‘Speelgoed’ of naast een Rooms katholieke (Zeeuws-Vlaanderen) ook en Protestantse koffer op Walcheren. Eind 2015 zijn er 60 koffers in omloop (eind 2014: 35 koffers). De nieuwe koffers werden gesponsord door de Rabobank.
7. ‘Feest van Muziek’ Aanleiding We worden steeds vaker geconfronteerd met mensen die zo ver zijn in het dementieproces dat ze niet meer actief kunnen meedoen aan de reminiscentiebijeenkomsten. Bij het horen van een bekend lied blijken mensen die niet of nauwelijks meer kunnen praten, wel volop mee te kunnen zingen. Begin 2015 hebben we een enquête gehouden onder de activiteitenbegeleidsters om te polsen of er belangstelling zou zijn voor muziekbijeenkomsten. De reacties waren positief. Dit heeft te maken met a) dat er steeds meer taken worden gelegd bij de activiteitenbegeleidsters waardoor ze weinig tijd hebben b) dat jonge meisjes de oude liedjes niet kennen c) dat het niet voor iedereen is weggelegd om een zangbijeenkomst te leiden en dit enige scholing eist. De oproep in de media leverde tien reacties op. Hiervan bleven eind 2015 zeven vrijwilligers over. De eerste bijeenkomst vond plaats op 27 november op Landgoed Rijckholt. Daarna volgden verschillende bijeenkomsten om ervaring op te doen met bewoners van Landgoed Rijckholt. Kim Lustermans – Bakker gaf op 11 december een college over dementie. Na evaluatie van deze bijeenkomsten, kwamen we tot de conclusie dat de opdracht voor vrijwilligers om met dementerenden te zingen moeilijker is dan het project met de koffers. Er is een scholingstraject voor nieuwe vrijwilligers opgezet, waar ze samen met een ervaren vrijwilliger getraind worden. Tijdens het trainingstraject wordt een coach ingezet, om de specifieke aspecten van het zingen en dus communiceren met mensen met een dementie (met instrument en zang) te trainen. Vrijwilligers zijn dus gedegen getraind voor dat ze zelfstandig of met z’n tweeën ingezet worden bij de instellingen. De training vindt plaats op Landgoed Rijckholt. Deze gelegenheid wordt om niet beschikbaar gesteld. Het is de bedoeling dat het project in maart 2016 van start gaat.
6
8. Plannen 2016 Het project ‘Feest van Herkenning’ kent voortdurend nieuwe ontwikkelingen. Na bovengenoemde projecten willen we twee onderdelen verder uitwerken: Samenwerking met scholen Door het vertellen over vroeger, kunnen beginnend dementerenden een meerwaarde geven voor basisscholen, terwijl het hun gevoel van eigenwaarde terug geeft. Hiervoor gaan we contact leggen met de coördinatoren van het basisonderwijs in Zeeland. Bijeenkomsten voor dementerenden die nog thuis wonen en mantelzorgers Gezien de ontwikkelingen in de zorg, blijven mensen langer thuis wonen. Een activiteit waaraan de dementerende en de mantelzorger samen aan mee doen, herstelt even een normale verhouding tussen beide. Een voorbeeld is het Odensehuis in Vlissingen. We zullen eerst een onderzoek moeten instellen om erachter te komen of en waar hier behoefte aan is. Om een dergelijke bijeenkomst te kunnen organiseren, zal men, naast de €40,- een zaaltje moeten huren en voor koffie en thee moeten zorgen. Het aanbod wordt gedaan aan de Zeeuwse gemeenten. Deze beschikken meestal over buurthuizen en zijn op zoek naar activiteiten die kunnen bijdragen aan de mogelijkheid om dementerenden langer thuis te laten wonen.
7
9. Toelichting bij de jaarrekening Het eerste jaar beslaat de periode vanaf de oprichting van de stichting eind 2014 tot eind 2015.
Inkomsten De afspraken met zorgaanbieders en de vele sponsoren hebben het mogelijk gemaakt om het project van de Schotse Huizen voort te zetten. Sponsoren Bijna alle ingediende aanvragen werden gehonoreerd. Een belangrijk aspect is dat het project helemaal wordt gedragen door vrijwilligers. Het resterende bedrag van VITOK (€ 7322,09) mocht in het nieuwe project worden gestoken en diende als beginkapitaal. Dankzij gesprekken met wethouders en ambtenaren kwamen we op het spoor van een aantal lokale fondsen. Een paar sponsoren kozen specifieke onderdelen van de begroting voor hun bijdrage: - het Delta Zeeland Fonds sponsorde een aantal vrijwilligersbijeenkomsten - de Rabobank sponsorde nieuwe koffers. De voorwaarde van de Wim de Graaf Foundation maakte ons mogelijk om een begin te maken aan ons nieuwe project en een basis aan muziekinstrumenten aan te schaffen. Zorgaanbieders (1) Een aantal zorgaanbieders was bereid om bijeenkomsten van tevoren in te kopen, of de betaling hiervan te garanderen. Alleen wanneer de financiën een probleem vormden werd er een beroep gedaan op de sponsoren, tenzij de sponsor specifiek had bedongen dat alle bijeenkomsten in een bepaalde regio door hen zouden worden betaald (gemeente Veere en Stichting Gezondheidszorg Schouwen-Duiveland) (4) In een paar gevallen, ontvingen vrijwilligers een enveloppe met geld (2). Diversen Bijdragen bij het geven van een lezing (Herensocieteit Belvédère in Veere, Lions Walcheren, etc.) Vrijwilligers die geen aanspraak willen maken op hun vrijwilligersvergoeding geven dit terug aan de organisatie. (5)
Lasten Vergoedingen Iedereen heeft recht op een vrijwilligersvergoeding en kilometervergoeding. De declaraties worden aan het eind van het jaar gehonoreerd.
8
Afschrijving In 2015 is een groot aantal nieuwe koffers gemaakt met bijpassende lottospelen. Voorwerpen voor de koffers zijn maar ten dele afkomstig uit museale collecties. Voor de rest, worden er veel voorwerpen geschonken of worden ze voor kleine bedragen aangeschaft. De koffers geven een veelzijdig beeld van het dagelijks leven rond de Tweede Wereldoorlog en zullen in de toekomst van grote waarde kunnen zijn voor musea. Ze hebben echter geen economische waarde. Voor ‘Feest van Muziek’ hebben we dit jaar drie keyboards en een verzameling ritme instrumenten aangeschaft. Deze hebben we in één keer afgeschreven (6).
Reserveringen Feest van Herkenning Wij streven ernaar het project duurzaam onder te brengen in organisaties. Echter, gezien de onzekerheid in de zorgsector, hebben we besloten om een bedrag te reserveren waarmee we het project minstens een jaar kunnen voortzetten. Bijeenkomsten voor dementerenden die nog thuis wonen en mantelzorgers Wij gaan in gesprek met de 13 Zeeuwse gemeenten in de hoop dat ze deze bijeenkomsten opnemen in hun aanbod. Echter beseffen we dat hiervoor een aanloop periode van 1 à 2 jaar nodig is. De kosten van een bijeenkomst zullen hoger zijn dan € 40,- omdat er waarschijnlijk zaaltjes moeten worden gehuurd en we voor thee/koffie zullen moeten zorgen. Muziekproject Wij beginnen in 2016 met drie duo’s die we ieder aan één zorginstelling gaan koppelen. We hopen in de loop van 2016 nieuwe vrijwilligers te vinden, waarmee we het aantal bijeenkomsten kunnen verhogen. Hiervoor hebben we geen reserveringen gemaakt omdat we al een substantiële toezeg hebben van stichting RCOAK.
9