Jaarverslag

Jaarverslag 2009

Dit is de onbewerkte versie van ons jaarverslag. Voor de multimediale, opgemaakte variant van ons jaarverslag verwijzen wij u graag naar: http://jaarverslag.fondsslachtofferhulp.nl

Jaarverslag 2009, Fonds Slachtofferhulp

Colofon Redactie: Jeroen van Aken, Carlo Contino, Sandra Scherpenisse, Ineke Sybesma en Lara Voskamp Fotografie: © Fonds Slachtofferhulp Concept, vormgeving en video: Stokvis&Stokvis Events Giften en donaties Fonds Slachtofferhulp, giro 6700, Den Haag Donateurlijn:

070-3925200

E-mail:

[email protected]

Secretariaat Fonds Slachtofferhulp Bezoekadres: Groot Hertoginnelaan 37-39 2517 EB ’S-GRAVENHAGE Postadres:

Postbus 93166 2509 AD ’S-GRAVENHAGE

Telefoon:

070-3635936

Fax:

070-3635937

E-mail:

[email protected]

Website:

www.fondsslachtofferhulp.nl

2


Inhoudsopgave Colofon ............................................................................................................1 Inhoudsopgave .................................................................................................3 Voorwoord........................................................................................................5 Fonds Slachtofferhulp: waar staan we voor...........................................................7 1.1. Maatschappelijk perspectief ...................................................................7 1.2. Doelstelling, missie, visie (propositie) .....................................................8 1.2.1. Missie ..............................................................................................8 1.2.2. Visie ................................................................................................9 1.3. Transparantie en verantwoording .........................................................10 1.4. Impact voor slachtoffers .....................................................................10 2.0 Beleid en bestedingen ............................................................................12 2.1. Werkwijze .........................................................................................12 2.2. Projecten ..........................................................................................13 2.2.1. Bestedingscategorie: directe hulp aan slachtoffers ...............................13 2.2.2. Bestedingscategorie: deskundigheidsbevordering ................................18 2.2.3. Bestedingscategorie: innovatie van de hulpverlening ...........................19 2.2.4. Bestedingscategorie: belangenbehartiging en lotgenotencontact ...........26 2.2.5. Bestedingscategorie: preventie van (herhaald) slachtofferschap ............31 2.3. Evaluatie en vooruitblik.......................................................................32 2.3.1 Interne organisatie ...........................................................................32 2.3.2. Bestedingscategorieën .....................................................................32 2.3.3. Projecten........................................................................................33 2.3.4. Doelen ...........................................................................................34 3. Fondsenwerving, voorlichting en communicatie ...............................................36 3.1. Werkwijze .........................................................................................36 3.2. Activiteiten voorlichting en communicatie..............................................36 3.3. Particulieren ......................................................................................42 3.4. Bedrijven ..........................................................................................43 3.5. Sponsor Bingo Loterij .........................................................................46 3.6 Ludieke initiatieven ............................................................................46 4. Toezicht en organisatie..............................................................................48 4. Toezicht en organisatie..............................................................................48 4.1. Bestuur.............................................................................................48 4.1.1. Intern Toezicht................................................................................48 4.1.2. Bestuurscommissies ........................................................................48 4.1.3. Samenstelling van het bestuur ..........................................................49 4.2. Directie.............................................................................................53 4.3. Personeel ..........................................................................................54 5. Jaarrekening ............................................................................................55 5.1 Balans per 31 december 2009 .............................................................55 5.2 Staat van baten en lasten over 2009 ....................................................56 5.3 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2009.....................................58 5.3.1. Algemeen ...................................................................................58 5.3.2. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling ......................................................................................58 5.4 Toelichting op de balans per 31 december 2009.....................................59 5.4.1. Materiële vaste activa ..................................................................59 5.4.2. Vorderingen en overlopende activa ................................................59 5.4.3. Beleggingen................................................................................61 5.4.4. Liquide middelen .........................................................................63

3


5.4.5. Reserves en Fondsen ...................................................................63 5.4.6. Kortlopende schulden...................................................................68 5.4.7. Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa......................69 5.5. Toelichting op de staat van baten en lasten ..........................................69 5.5.1. Baten uit eigen fondsenwerving.....................................................69 5.5.2 Baten uit acties van derden ..........................................................70 5.5.3. Baten uit verkopen artikelen .........................................................70 5.5.4. Baten uit beleggingen ..................................................................71 5.5.5. Besteed aan doelstellingen ...........................................................71 5.5.7. Kosten beheer en administratie .....................................................74 5.5.8. Toelichting verdeling uitvoeringskosten ..........................................76 5.5.9. Toelichting uitvoeringskosten ........................................................78 5.5.10. Begroting 2010 ........................................................................79

4


Voorwoord: een onvergetelijk jaar In het jaar 2009 waren de gevolgen van de economische crisis aan alle kanten voelbaar. Ook aan het Fonds Slachtofferhulp ging dit niet voorbij. Het Fonds moest als strikt particuliere organisatie alle zeilen bijzetten om de benodigde fondsen te realiseren, ondanks het feit dat werd uitgegaan van conservatieve scenario’s. Het Fondsbestuur is dan ook verheugd dat dit woelige jaar van ons twintigjarig jubileum kon worden afgesloten met een overschot op de verlies- en winstrekening. Het is buitengewoon te waarderen dat onze donateurs, de vele bedrijven die ons steunen en niet te vergeten de deelnemers van de Sponsor Bingo Loterij ons ook nu niet in de steek hebben gelaten. Het Fonds mag door de jaren heen rekenen op een grote loyaliteit. En dat terwijl er zoveel andere goede doelen zijn. Naast financiële steun, is de emotionele betrokkenheid bij onze doelstellingen van onschatbare waarde voor het Fonds. Het jaar 2009 zal voor vele slachtoffers in hun herinnering gegrift blijven. Eind februari stortte een vliegtuig van Turkish Airlines neer in de velden bij Schiphol. Op 30 april werd de Koninginnedagviering in Apeldoorn op een gruwelijke wijze verstoord. Gebeurtenissen waarbij vele doden en gewonden te betreuren waren, die op allen die erbij waren of het op de televisie zagen gebeuren, diepe indruk hebben gemaakt. Ook in de loop van het jaar kwamen ongelukken en misdrijven ruim in het nieuws. Bij vrijwel al deze incidenten was onze belangrijkste subsidiënt, Slachtofferhulp Nederland, betrokken om aan slachtoffers hulp te verlenen. De medewerkers van Slachtofferhulp Nederland hebben daarmee ook dit jaar fantastisch werk geleverd om mensen die een zeer schokkende gebeurtenis moesten meemaken, op weg te helpen hun veerkracht te hervinden. Het Fonds financierde naast Slachtofferhulp Nederland ook vele andere organisaties waaronder lotgenotengroepen, zoals de Stichting Slachtoffers Vliegramp 25 feb 2009 die werd opgericht om de gezamenlijke belangen en gevoelens van de slachtoffers van de crash nabij Schiphol van Turkish Airlines te kanaliseren. De laatste jaren is lotgenotencontact tussen slachtoffers en nabestaanden van verkeersongelukken, misdrijven en rampen in ons land steeds belangrijker geworden. Het Fonds wil deze ontwikkeling stimuleren, en heeft het ondersteunen daarvan tot een van zijn speerpunten gemaakt. Het Fonds Slachtofferhulp zelf verloor in 2009 een van haar oprichters, bestuurslid en oud ANWB-directeur Paul Nouwen. Paul was een zeer betrokken, gepassioneerde maar ook wijze bestuurder, die oprecht geloofde in de noodzaak om slachtoffers met raad en daad op weg te helpen nadat zij buiten hun schuld in grote problemen waren geraakt. Hij geloofde in de kracht van mensen, in eigen kunnen, in particulier initiatief en in onafhankelijkheid van denken en van doen. Paul was een prachtmens die zeer gemist wordt. Zijn visie zal nog lang doorklinken in het Fonds. Aan het einde van het jaar verscheen het rapport “Leemten in de slachtofferhulpverlening” van de hand van prof dr Jan van Dijk, houder van de Pieter van Vollenhovenleerstoel. Jan van Dijk was in de jaren tachtig oprichter van de Vereniging Hulp aan Slachtoffers, de voorloper van Slachtofferhulp Nederland. Hij is de motor achter de hulpverlening die wij vandaag de dag kennen, en ook degene die mij als voorzitter vroeg van zijn adviesraad, waardoor ik destijds bij dit onderwerp betrokken werd.

5


Het rapport “Leemten”, waartoe het Fonds opdracht had gegeven, brengt de bestaande hulpverlening aan slachtoffers in kaart en komt tot een aantal conclusies met betrekking tot lacunes. Een daarvan betreft het feit dat nog altijd maar een deel van de slachtoffers van misdrijven en verkeersongelukken de hulp krijgt die in principe beschikbaar is. Er zijn volgens het rapport nog vele slachtoffers die graag een beroep zouden doen op de organisaties die wij steunen. Dit betekent dat die hulp nog beter toegankelijk moet worden voor grotere doelgroepen. Daarnaast blijkt dat voor slachtoffers van medische missers noch een juridisch loket noch emotionele opvang is geregeld, hoewel de nood daar hoog is. Tot slot zijn er ook veel kinderen slachtoffer of getuige van ernstige delicten, en ook voor hen schiet het hulpaanbod ernstig tekort. Het overheidsarrangement voor de opvang van kinderen is op papier geregeld, maar blijkt in de praktijk van de hulp aan slachtoffers ernstig tekort te schieten. Het Fonds zal in 2010 besluiten hoe dit rapport om te zetten in concrete verbeteringen en hoe zij als financier daaraan kan bijdragen. Het jaarverslag van het Fonds Slachtofferhulp is onder invloed van regelgeving door het CBF in de loop der jaren steeds uitgebreider geworden. Er ontstond ieder jaar een dikker boekwerk, dat de leesbaarheid niet ten goede kwam. Daarom komt het jaarverslag nu voor het eerst digitaal beschikbaar. Zodat aan regelgeving en eisen van transparantie wordt voldaan, en de donateur of geïnteresseerde lezer die onderdelen kan bekijken waarnaar zijn belangstelling uitgaat. Ik wens u daarmee veel lees- en kijkplezier. Heel graag besluit ik deze terugblik op een onvergetelijk jaar met oprechte dank aan onze donateurs, loterijdeelnemers en sponsoren in de breedste zin des woords. Zonder hen zou niets tot stand kunnen worden gebracht, en daarvoor ben ik u dan ook zeer erkentelijk. Prof. mr. Pieter van Vollenhoven, Voorzitter Fonds Slachthofferhulp

6


Fonds Slachtofferhulp: waar staan we voor 1.1. Maatschappelijk perspectief De afgelopen jaren is in Nederland veel veranderd ten gunste van de positie van slachtoffers. Zo werd in 2005 het spreekrecht ingevoerd, waarmee slachtoffers het recht hebben gekregen om in de rechtszaal het woord te voeren of om een schriftelijke slachtofferverklaring af te leggen over de impact van het gepleegde misdrijf. In 2007 kregen slachtoffers de mogelijkheid om een slachtofferdadergesprek aan te gaan. In 2008 bleken proefprojecten met casemanagers van Slachtofferhulp Nederland, die nabestaanden van moord en doodslag begeleiden, zeer succesvol. In 2009 is deze waardevolle dienstverlening verder uitgebreid. In december 2009 werd het wetsvoorstel ‘Positie slachtoffers in het strafproces’, waarmee de rechten voor slachtoffers wettelijk vast worden gelegd, ten langen leste door de Eerste Kamer goedgekeurd. De wet zal per 1 januari 2011 ingevoerd worden. Onderdeel van deze wet vormt een voorschotregeling, die inhoudt dat (nabestaanden van) slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven de hun toegewezen schadevergoeding van de overheid ontvangen, als de dader die na acht maanden nog niet zelf heeft betaald. De overheid verhaalt vervolgens de schade alsnog op de dader. Deze positieve ontwikkelingen nemen niet weg dat aandacht voor de positie van slachtoffers van een misdrijf, verkeersongeval of ramp nog steeds hard nodig is. Jaarlijks wordt meer dan een kwart van de Nederlandse bevolking slachtoffer van criminaliteit. En ondanks verbeterde veiligheid op de weg, overlijden wekelijks nog altijd 15 mensen ten gevolge van een verkeersongeval. Ongeveer 100.000 mensen moeten jaarlijks na een verkeersongeval naar de spoedeisende hulp. Van de mensen die slachtofferhulp nodig hebben, krijgt slechts eenderde hulp aangeboden. Deze mismatch tussen vraag en aanbod in de hulpverlening kent meerdere oorzaken. Bijvoorbeeld omdat slachtoffers na het doen van aangifte niet op de mogelijkheid van slachtofferhulp worden gewezen. Soms wordt het aanbod afgeslagen omdat voor het slachtoffer onduidelijk is wat deze hulpverlening inhoudt. Het bereik van de hulpverlening is ook selectief, vanwege de samenhang met opsporings- en vervolgingsprioriteiten bij politie en justitie. Beleidskeuzen die niet gebaseerd zijn op de hulpbehoeften van slachtoffers leiden ertoe dat sommige groepen slachtoffers veel beter bereikt worden dan andere. Het blijkt dat slechts de helft van de slachtoffers van verkrachting die behoefte had aan hulpverlening deze ook heeft ontvangen. Onder meer door voorgenoemde redenen, baart het voornemen van de politie om de bemoeienis met verkeersongevallen verder terug te schroeven het Fonds zorgen; worden straks nog wel alle verkeersslachtoffers die daar behoefte aan hebben opgevangen? Een andere factor is gelegen in de groeiende diversiteit binnen de samenleving, het multiculturele karakter van grote steden en de moeizame aansluiting van nieuwe bevolkingsgroepen op de bestaande hulpverlening. De aard van het slachtofferschap die we in Nederland zien is aan het veranderen. De gevolgen van globalisering zijn van enorm belang voor ontwikkelingen in slachtofferschap, preventie en hulpverlening. Culturele verschillen zorgen ervoor dat de huidige hulpmodellen niet altijd meer geschikt zijn. Grensoverschrijdend slachtofferschap komt steeds vaker voor, bijvoorbeeld onder Nederlanders die in een ander land reizen, studeren of werken. Nederlandse steden hebben te maken met

7


slachtoffers van het groeiende internationale probleem van mensenhandel. Hulpverleners worden geconfronteerd met slachtoffers van gedwongen vrouwenbesnijdenis en eergerelateerd geweld. Slachtofferschap via internet is een thema dat snel belangrijk is geworden en dat ook zal blijven. Cybercrime en identiteitsfraude maken op grote schaal slachtoffers. Voor elke (nieuwe) groep slachtoffers is een specifiek hulpaanbod nodig. Fonds Slachtofferhulp volgt deze ontwikkelingen op de voet en onderzoekt waar en hoe het kan bijdragen aan preventie van slachtofferschap, financiële ondersteuning kan bieden bij de ontwikkeling van de best mogelijke opvang voor slachtoffers en bijzondere aandacht kan bieden aan de meest kwetsbare groepen. In dit kader werd in 2009 bijvoorbeeld een opdracht gegeven aan het instituut Intervict aan de Universiteit van Tilburg, om de leemten in de slachtofferhulpverlening aan diverse categorieën te onderzoeken. In H 2.2. van dit jaarverslag leest u hierover meer. De wereldwijde economische problemen zullen ook van invloed zijn op de positie van slachtoffers in Nederland. De gevolgen van slachtofferschap reiken vaak veel verder dan alleen de getroffene zelf. Het kan spanning binnen relaties brengen en ontwrichtend zijn voor gezinssituaties. Denk aan een kostwinnaar die door een ernstig misdrijf of ongeluk buiten het arbeidsproces geraakt. Maar ook nabestaanden die door hun verlies niet meer in staat zijn hun werkzaamheden op dezelfde wijze uit te voeren. Of slepende letselschadezaken die in economisch zwaardere tijden nog meer impact hebben. In de werkzaamheden voor ons noodhulpfonds het Pieter van Vollenhoven Fonds zien wij daar dagelijks voorbeelden van. In zware tijden komen de gevolgen van slachtofferschap voor mensen die al in een zwakkere positie verkeren nog harder aan. Fonds Slachtofferhulp wil er nu meer dan ooit zijn voor mensen die onze helpende hand het hardste nodig hebben.

1.2. Doelstelling, missie, visie (propositie) De statutaire doelstellingen van het Fonds Slachtofferhulp zijn: -

-

-

Het werven en besteden van fondsen ten behoeve van slachtofferhulpverlening, preventie van slachtofferschap en het anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers; Het bevorderen van samenwerking tussen organisaties die actief zijn op het terrein van slachtofferhulpverlening, preventie van slachtofferschap en het anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers; Het verstrekken van voorlichting over slachtofferhulpverlening, preventie van slachtofferschap, de positie van slachtoffers en het bijbehorende werkveld.

1.2.1. Missie De missie van het Fonds Slachtofferhulp is het bevorderen van de hulpverlening aan slachtoffers (en nabestaanden, naasten en getuigen) van een misdrijf, verkeersongeval of ramp, het bevorderen van preventie van slachtofferschap en het anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers in elk opzicht.

Dit doen wij via de volgende activiteiten:

8


-

-

Financiële ondersteuning (subsidies) aan organisaties die actief zijn in slachtofferhulpverlening, preventie van slachtofferschap of anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers; Financiële noodhulp aan individuele slachtoffers; Volgen en verantwoorden van bestedingen, voeren van een bestedingsbeleid en (doen) verrichten van beleidsonderzoek; Waar nodig initiëren van projecten, campagnes en onderzoek; Het werven van fondsen via particuliere donateurs en bedrijven, loterijen en de organisatie van evenementen; Voorlichting, bewustwordingscampagnes en belangenbehartiging.

1.2.2. Visie Sinds de oprichting in 1989 heeft het Fonds Slachtofferhulp gewerkt vanuit de filosofie: ‘Als iemand uit de maatschappij iets wordt aangedaan is het goed dat vanuit diezelfde maatschappij de helpende hand wordt geboden’. Vanaf de oprichting heeft de vertaling hiervan plaatsgevonden door de financiering van vrijwillige hulpverlening in heel Nederland, het bijstaan van slachtoffers met emotionele, praktische en juridische hulp. Lotgenotencontact, belangenbehartiging en andere vormen van maatschappelijke inzet ten gunste van slachtoffers passen ook binnen deze gedachte. Het Fonds hecht nog altijd veel waarde aan deze filosofie. Daarnaast heeft het Fonds een aantal andere grondslagen benoemd: Gedeelde verantwoordelijkheid Overheid, particuliere maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en burgers delen de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Nederland en de zorg voor slachtoffers. Ieder heeft hierin een eigen rol. Fonds Slachtofferhulp financiert niet datgene dat tot de verantwoordelijkheid van de overheid behoort, maar richt zich juist op het particulier initiatief. Het is doorgaans het particulier initiatief dat een aanjaagfunctie vervult, door innovaties te stimuleren die bij gebleken succes aan de overheid overgedragen kunnen worden voor een landelijke implementatie. Best denkbare opvang Om de ernstige gevolgen van slachtofferschap voor mensen zo beperkt mogelijk te houden is het streven slachtoffers te voorzien van de best denkbare opvang. Om dit te bereiken moet de hulpverlening vernieuwen en meeveranderen met externe ontwikkelingen. Verschillende behoeften van uiteenlopende groepen slachtoffers zorgen ervoor dat één standaard hulpaanbod niet toereikend is en dat hulp op maat voor specifieke groepen noodzakelijk blijkt. Fonds Slachtofferhulp wil een bijdrage leveren aan het valideren, differentiëren en moderniseren van de hulpverlening aan slachtoffers. Empowerment van het slachtoffer Een slachtoffer van een misdrijf, een verkeersongeval of ramp is niet per definitie iemand die passief hulpbehoevend is. Hulp aan slachtoffers moet er met name op gericht zijn mensen weer in staat te stellen om zichzelf te zijn. Om vanuit hun eigen veerkracht en weerbaarheid te herstellen van een schokkende gebeurtenis.

9


1.3. Transparantie en verantwoording Fonds Slachtofferhulp zat bij de eerste groep fondswervende instellingen die in 2008 getoetst zijn volgens het nieuwe Reglement van het CBF-Keur. In de nieuwe opzet vindt eens in de drie jaar een volledige hertoetsing plaats voor verlenging van het Keurmerk. De hertoetsing behelst het invullen van uitgebreide vragenlijsten, het verstrekken van veel documentatie ter onderbouwing daarvan en een visitatie waarin medewerkers van het CBF met directie en bestuur spreken. Fonds Slachtofferhulp voldoet aan alle CBF-eisen en het Keurmerk is voor drie jaar verlengd. Nieuw in dit Reglement is dat de organisatie wordt getoetst aan hoe het omgaat met drie hoofdprincipes. Dit zijn: 1. Besturen en Toezicht houden “Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.” 2. Besteding van middelen “De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.” 3. Omgaan met belanghebbenden “De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.” De manier waarop deze drie principes door ons worden nagestreefd, is opgenomen in een zogenaamde Verantwoordingsverklaring. De inhoud van deze Verantwoordingsverklaring is verwerkt in dit jaarverslag. Het verslag is tevens beschikbaar via de website van het Fonds Slachtofferhulp.

1.4. Impact voor slachtoffers Het Fonds Slachtofferhulp probeert projecten te financieren die op verschillende niveaus een positieve impact hebben voor slachtoffers en hun directe omgeving. Dit kan op individueel niveau via noodhulp, via hulpverleningsprojecten, lotgenotencontact, belangenbehartiging van een specifieke groep slachtoffers of via wetenschappelijk onderzoek dat gericht is op innovatie van de hulpverlening, het bevorderen van belangrijke veranderingen of het verbeteren van de (rechts)positie. In de afgelopen jaren hebben wij met subsidies bijgedragen aan hernieuwde aandacht voor hulp aan verkeersslachtoffers en een impuls gegeven aan wetenschappelijk onderzoek naar slachtofferschap. De opvang van kinderen die een traumatische gebeurtenis meemaakten krijgt bijzondere aandacht via ondersteuning van een in 2007 gestart meerjarig project. Met een proefproject is aangetoond wat op dit moment de beste aanpak is om vrouwen bij te staan die levensbedreigend belaagd worden en wordt gestreefd naar landelijke invoering van deze succesvolle aanpak. Een project gericht op preventie van en hulpverlening na vrouwelijke genitale verminking is in 2009 afgerond en heeft tot belangrijke nieuwe inzichten en praktische aanbevelingen geleid. Het innovatieve project “De schok te boven” is afgelopen jaar afgerond; er is een internet platform ontwikkeld voor informatievoorziening over en screening, diagnose en opvang van slachtoffers na schokkende gebeurtenissen, zowel bij collectief

10


slachtofferschap (rampen en calamiteiten) als bij individueel slachtofferschap zoals geweld en verkeersongevallen. Nu het online platform staat, zal het in de komende jaren door de hulporganisaties in het werkveld ten behoeve van slachtoffers verder uitgebreid en ingezet kunnen worden. Via weerbaarheidcursussen zijn het afgelopen jaar weer tientallen slachtoffers van seksueel misbruik verder geholpen. Door een verscheidenheid aan belangen- en lotgenotenorganisaties te steunen faciliteert het Fonds uiterst waardevolle onderlinge steun via lotgenotencontact en kunnen we mogelijk maken dat de stem van het slachtoffer gehoord wordt. In 2009 werd lotgenotencontact ondersteund voor nabestaanden van moord, slachtoffers van ernstig geweld, verkeersslachtoffers, nabestaanden van zelfmoord, slachtoffers partnergeweld en ouders van wie een kind seksueel misbruikt is. De noodhulp via het Pieter van Vollenhoven Fonds aan slachtoffers die tussen wal en schip dreigden te vallen is in 2009 verdubbeld. Mede dankzij de uitstekende samenwerking met de hulpverleners van Slachtofferhulp Nederland hebben we honderden slachtoffers die na een schokkende gebeurtenis in een schrijnende situatie terecht zijn gekomen, een steun in de rug kunnen geven. Onze leerstoelhouder prof. Jan Van Dijk heeft in 2009 een onderzoek afgerond dat meer zicht geeft op de hulpverleningsbehoefte van verschillende groepen slachtoffers. Het onderzoek heeft enkele boeiende en dringende uitdagingen blootgelegd voor het verbeteren van de positie van verschillende groepen slachtoffers in Nederland. De komende jaren zal het Fonds Slachtofferhulp in dit snel veranderend werkveld ten gunste van slachtoffers deze en vele andere uitdagingen met blijvend enthousiasme aangaan.

11


2.0 Beleid en bestedingen 2.1. Werkwijze Fonds Slachtofferhulp verleent subsidies aan projecten in Nederland op het gebied van hulp aan slachtoffers, preventie van (herhaald) slachtofferschap of anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers. De subsidie kan worden aangevraagd door: 1. 2.

3.

Organisaties die activiteiten ontplooien gericht op hulpverlening, preventie of verbeteren van de positie van slachtoffers; Universiteiten of onderzoeksinstituten die onderzoek verrichten gericht op de verbetering van de hulpverlening aan en de positie van slachtoffers in Nederland; Medewerkers van subsidieorganisaties ten behoeve van natuurlijke personen via het Pieter van Vollenhoven Fonds (meer hierover in hoofdstuk 2).

Het Fonds kent bestedingscategorieën waarbinnen subsidieaanvragen kunnen worden gedaan. Jaarlijks wordt het budget van elke bestedingscategorie vastgesteld op basis van een inschatting van nieuwe ontwikkelingen, kansen en bedreigingen en de evaluatie van de resultaten in voorgaande jaren. In 2009 was het subsidiebudget van het Fonds verdeeld over vijf bestedingscategorieën: • Preventie van (herhaald) slachtofferschap • Deskundigheidsbevordering • Directe hulp aan slachtoffers • Innovatie van de hulpverlening • Belangenbehartiging/lotgenotencontact Alle subsidieaanvragen worden getoetst aan het subsidiereglement en beoordeeld door de Commissie Beleid en Bestedingen. Zowel het subsidiereglement als het aanvraagformulier zijn te vinden op de website van het Fonds. Tijdens vier schriftelijke rondes en twee bijeenkomsten per jaar beslist de Commissie Beleid en Bestedingen aan welke projecten en/of activiteiten het Fonds subsidies verstrekt en hoe hoog de bijdrage is. Over de samenstelling van de Commissie Beleid en Bestedingen leest u meer in hoofdstuk 4 (Toezicht en Organisatie) Een aanvraag wordt aan de hand van de volgende criteria beoordeeld: • relevantie en verwachte bijdrage aan verbetering van de hulpverlening aan en positie van slachtoffers; • het particuliere karakter van het project en de aanvragende organisatie; • het innovatieve karakter van de activiteit(en), met uitzicht op brede implementatie; • mate waarin het project is gericht op empowerment van het slachtoffer; • de aangetoonde noodzaak van de activiteit(en) waarvoor subsidie wordt aangevraagd; • een beoordeling van kansen en bedreigingen voor de activiteit(en) op korte en langere termijn; • de algehele financiële situatie van de aanvrager; • de (on)mogelijkheid van medefinanciering door derden;

12


• de hoogte van het bedrag in relatie met het totaal beschikbare budget van het Fonds; • de duur/periode van de activiteit. Projectplanning, monitoring en evaluatie Subsidieverzoeken voor projecten worden ingediend via vaste aanvraagformulieren. Hierin worden de doelstellingen, beoogde resultaten en het belang van het project voor slachtoffers beschreven. Van langlopende projecten worden voortgangsrapportages gevraagd. Bij onderzoeksprojecten neemt een medewerker van het Fonds deel in de begeleidingscommissie om de vorderingen te monitoren. Wanneer gefinancierde projecten zijn afgerond wordt een financiële en inhoudelijke eindevaluatie verstrekt aan het Fonds Slachtofferhulp. Begunstigden ontvangen bij het aanvraagformulier een format met een beschrijving van onderwerpen die in de eindevaluatie moeten worden opgenomen. Dit zijn onder andere een beschrijving van in hoeverre de voorgenomen doelstellingen bereikt zijn en wat het effect van de projectresultaten voor (de positie van) slachtoffers is. Van projecten die voor € 75.000,- of meer gesubsidieerd zijn, wordt een accountantsverklaring over de bestede gelden opgevraagd. Alle subsidieverzoeken en de behandeling ervan worden in een databaseprogramma geregistreerd. Het subsidiebudget dat beschikbaar is voor de verschillende bestedingscategorieën wordt continu bijgehouden. Hierover wordt elk kwartaal aan de commissie Beleid en Bestedingen gerapporteerd, die op haar beurt in de bestuursvergaderingen aan het bestuur rapporteert. Het subsidiebudget dat voor de bestedingscategorieën beschikbaar is, wordt opgenomen in het jaarlijks bestedingsplan, dat voortbouwt op een meerjarenbeleidplan.

2.2. Projecten De kern van de werkzaamheden van het Fonds Slachtofferhulp is de financiering van projecten ter verbetering van de positie van slachtoffers van misdrijven, verkeersongevallen en rampen. U heeft in paragraaf 2.1 kunnen lezen dat het Fonds Slachtofferhulp projecten steunt op het gebied van directe hulpverlening aan slachtoffers maar ook onderzoeksprojecten om de hulpverlening te verbeteren. Daarnaast hecht het Fonds Slachtofferhulp veel waarde aan lotgenotencontact en belangenbehartiging. Om een goed beeld te geven van wat er met de subsidiegelden van het Fonds Slachtofferhulp wordt bereikt, geven wij in dit hoofdstuk graag toelichting over een aantal projecten en activiteiten die het Fonds in 2009 (mede)financierde.

2.2.1. Bestedingscategorie: directe hulp aan slachtoffers Vrijwillige hulpverleners Naam organisatie: Contactgegevens: Website Toegekende subsidie:

Slachtofferhulp Nederland 0900 - 0101 www.slachtofferhulp.nl € 405.000,-

13


Aanleiding project en doel Het heeft een toegevoegde waarde voor slachtoffers wanneer zij door goed getrainde vrijwilligers geholpen worden. Slachtofferhulp Nederland werkt met ongeveer 1350 vrijwilligers, die door heel Nederland actief zijn. De hulp van de vrijwilligers vindt met name plaats op psychosociaal en praktisch gebied en is erop gericht de veerkracht van het slachtoffer te bevorderen, zodat deze het heft weer in eigen handen kan nemen. De bijdrage van het Fonds Slachtofferhulp aan Slachtofferhulp Nederland wordt gebruikt voor werving, selectie, erkenning en binding van vrijwilligers. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Ruim 1350 vrijwilligers hebben in 2009 gezamenlijk 107.000 slachtoffers geholpen. Uit cliëntenonderzoek blijkt dat slachtoffers de hulp die zij hebben ontvangen zeer hoog waarderen. In 2009 bestond Slachtofferhulp Nederland 25 jaar. De hoeveelheid mensen die in al die jaren hun leven weer op de rails hebben kunnen krijgen met hulp van een betrokken en deskundige vrijwilliger is enorm. Het maatschappelijk effect van het werk van de vrijwilligers mag dan ook groot en bewonderenswaardig genoemd worden.

Telefonische hulplijn Naam organisatie: Contactgegevens: Website Toegekende Subsidie:


Aanleiding project en doel Slachtoffers en nabestaanden van ongevallen, misdrijven of rampen die behoefte hebben aan hulp van Slachtofferhulp Nederland kunnen bellen met het nummer 0900 - 0101. Het is belangrijk dat hulpverleners goed bereikbaar zijn voor slachtoffers. Dit geldt zeker wanneer slachtoffers niet bekend zijn bij Slachtofferhulp Nederland omdat er geen aangifte is gedaan of wanneer doorverwijzing vanuit de politie is uitgebleven. Het is uiterst belangrijk dat slachtoffers zo laagdrempelig mogelijk op eigen initiatief Slachtofferhulp Nederland kunnen bereiken. Daarom is dit 0900-nummer bereikbaar tegen lokaal tarief. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 In 2009 zijn er ruim 90.000 telefoontjes binnengekomen op het nummer van Slachtofferhulp Nederland. Dit is een stijging van bijna 10% ten opzichte van 2008. In dat jaar werden 83.000 telefoontjes beantwoord. Amsterdam Tourist Assistance Service (ATAS) Naam organisatie: Contactpersoon: Website: Toegekende subsidie:

Stichting ATAS Mevrouw H. Verheul, algemeen coördinator www.stichtingatas.nl € 13.620,-

Aanleiding project en doel ATAS stelt zichzelf ten doel toeristen op te vangen met behulp van vrijwilligers, wanneer de toerist in Amsterdam slachtoffer van een delict of (verkeers)ongeval is geworden.

14


Opzet project De opvang van toeristen die in Amsterdam slachtoffer zijn geworden van bijvoorbeeld een delict, wordt verzorgd door gemotiveerde vrijwilligers met veel expertise. Iemand die in het buitenland slachtoffer wordt, kan niet terugvallen op een bekend netwerk van familie en vrienden, kan zich niet terugtrekken in de vertrouwde omgeving en zal vaak te maken krijgen met een opeenstapeling van praktische problemen en taal- en cultuurproblemen. ATAS biedt direct na het delict een veilige plaats, faciliteiten en een meedenkende hulpverlener. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 De 29 vrijwilligers bij ATAS zijn de uitvoerende hulpverleners die toeristen meestal direct na aangifte van een delict, persoonlijk of telefonisch bijstaan. De vrijwilligers zorgen er voor dat ATAS 7 dagen per week geopend is. In 2009 hebben zij 277 verwijzingen verwerkt, van in totaal 408 slachtoffers. De meeste slachtoffers hadden te maken met eenvoudige diefstal of zakkenrollerij. In 2009 zijn 183 toeristen na aangifte van straatroof aangeschreven. In heel Amsterdam daalde de aangiften van buitenlandse toeristen met 7%. Verwijzingen komen uit de gehele regio AmsterdamAmstelland, maar in meerderheid (60%) uit het centrum. Toekomstige activiteiten In 2009 is samenwerking gerealiseerd met het Platform Criminaliteitsbeheersing Amsterdam-Amstelland, waarbij in het bijzonder aandacht uitging naar Aziatische en Chinese toeristen die een slecht bereikbare en nieuwe doelgroep zijn. Er is in samenwerking met het Amsterdam Toerisme en Congres Bureau, Regiopolitie Amsterdam-Amstelland, MKB en de Gemeente Amsterdam foldermateriaal en beleid ontwikkeld dat in 2010 uitgezet wordt. De samenwerking met het Welcome-project is een goede aanvulling om zowel preventief als na een delict in contact te komen met toeristen. Vrijwilligers van dit project wijzen bezoekers de weg en informeren op zeer drukke punten. Zij zijn allen op de hoogte van het bestaan van ATAS en geven ook preventieadvies. Tourist Assistance Service (TAS) Naam organisatie: Projectleiding: Website: Toegekende subsidie:

Bureau Vrijwilligers, Politie Haaglanden De heer F.J. de Ruiter, Chef bureau Vrijwilligers www.politie.nl/Haaglanden/projecten/slachtofferhulp.asp € 20.000,-

Aanleiding project en doel TAS houdt zich bezig met de opvang van en hulpverlening aan buitenlandse toeristen, zakenmensen en congresgangers die Den Haag of Delft bezoeken en daar of elders in Nederland het slachtoffer zijn geworden van criminaliteit of een (verkeers)ongeval. Ook verleent TAS hulp bij vermissing, zowel van personen als goederen. Het doel van deze hulpverlening is het leveren van een positieve bijdrage aan het emotionele verwerkingsproces van het slachtoffer. TAS verleent tevens hulp aan nabestaanden van slachtoffers die betrokken zijn bij en/of getuige zijn van deze gebeurtenissen. In noodgevallen wordt ook de Nederlandse toerist geholpen. Om voor hulp in aanmerking te komen, geldt de voorwaarde dat er aangifte is of wordt gedaan bij de politie. Voortgang/behaalde resultaten in 2009

15


In het jaar 2009 zijn in totaal 490 toeristenslachtoffers geholpen door TAS. Dankzij de hulpverlening konden zij hun vakantie voortzetten of de thuisreis aanvangen. Toekomstige activiteiten TAS heeft een viertal doelstellingen voor het komende jaar: • Het continueren van de voorlichting aan de doorverwijzende instanties, om een zo groot mogelijk bereik van cliënten te realiseren. • Het streven naar een grotere naamsbekendheid van TAS, in het bijzonder in de gemeente Delft. • Het verstevigen en uitbreiden van het netwerk van TAS en het voortzetten van PR activiteiten. • Inzet TAS bij internationale conferenties. Slachtoffer-dader ontmoetingen Naam organisatie: Contactpersoon: Website Toegekende subsidie:

Stichting Slachtoffers en Daders De heer A. de Haan www.slachtoffersendaders.nl € 20.000,-

Aanleiding project en doel Fonds Slachtofferhulp heeft in het verleden succesvolle proefprojecten gesteund met betrekking tot het arrangeren van ontmoetingen tussen slachtoffer en dader. Inmiddels is er een landelijk aanbod voor slachtoffers die hier graag gebruik van willen maken. Soms is een begeleid gesprek met de dader echter onmogelijk, bijvoorbeeld doordat deze onbekend of overleden is, geen schuld erkent of een gesprek weigert. De stichting Slachtoffers en Daders heeft een methodiek ontwikkeld waarbij het slachtoffer niet met de ‘eigen’ dader maar met een vervangende dader spreekt, die een vergelijkbaar misdrijf heeft gepleegd en graag aan een dergelijk gesprek wil meewerken. De doelstelling van het project was om in 2009 in totaal 50 geslaagde ontmoetingen te arrangeren om gezamenlijk te werken aan het overwinnen van (schijnbaar) onoverkomelijke barrières. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Met deze subsidie heeft het Fonds de stichting de kans geboden om de effectiviteit te tonen en daarmee of het een waardevolle aanvulling is op de bestaande dienstverlening aan slachtoffers. Als voorwaarde werd gesteld dat conform de aanvraag 50 ontmoetingen plaats zouden vinden en dat er gelijktijdig onderzoek zou plaatsvinden om op basis van resultaten te evalueren hoe slachtoffers de methodiek ervaren en waarderen. Ook kan zo worden bezien wat het effect van de gesprekken is op slachtoffers en hun verwerkingsproces. Toekomstige activiteiten Helaas is het de stichting Slachtoffers en Daders niet gelukt om een substantieel aantal geslaagde ontmoetingen te realiseren, waardoor ook de werking van deze nieuwe methode niet aangetoond kon worden. Om die reden heeft het Fonds Slachtofferhulp haar steun aan het project stopgezet. Trainingen psychosociale weerbaarheid Naam organisatie: Website

Stichting VSK Hulp na seksueel misbruik www.vsk-og.nl

16


Toegekende subsidie:

€ 8.100,-

Aanleiding project en doel De stichting VSK helpt jonge vrouwen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Per jaar worden er diverse hulpgroepen georganiseerd waar de vrouwen met lotgenoten kunnen praten over het gebeurde en welke impact dit nog steeds heeft in het dagelijks leven. Er wordt gewerkt aan het vergroten van zelfvertrouwen en weerbaarheid. De weerbaarheidtrainingen worden gegeven door een externe deskundige. Het betreft hier directe hulpverlening aan slachtoffers van een ernstig misdrijf. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Er zijn 48 bijeenkomsten voor tientallen jonge vrouwen georganiseerd. De op empowerment gerichte trainingen hebben een preventief effect: door grotere weerbaarheid kan herhaald slachtofferschap worden voorkomen en kunnen de slachtoffers een nieuwe start maken. Testimonial >> Een uitspraak van een van de deelneemsters: “Ik ben er door de training achter gekomen dat ik wel degelijk grenzen heb en het mooiste maar ook zwaarste was dat ik leerde voelen. Natuurlijk ging het beetje bij beetje maar het begin was er. Ik vond het eng maar door deze training is er voor mij een opening gekomen in mijn zo dikke bunker; iets wat ik in de eerste paar trainingen niet voor mogelijk had gehouden, gebeurde.” << Dag Uit voor vrijwillige hulpverleners en slachtoffers Naam organisatie: Stichting Wilskracht Contactpersoon: Mevrouw F. Brummans Website: www.stichting-wilskracht.nl Toegekende subsidie: € 4.000,Aanleiding project en doel Stichting Wilskracht biedt hulp en ondersteuning aan vrouwen die te maken hebben gehad met geweld in de breedste zin van het woord. De organisatie steunt de vrouwen onder andere via opvang, lotgenotencontact en zelfhulpgroepen. Deze subsidie is gegeven om een dagje uit te kunnen organiseren met de vrijwilligers, de vrouwen uit de opvang en de vrouwen die deelnemen aan de zelfhulpgroepen. Allen zijn slachtoffer van geweld of dat geweest. Sommigen zorgen nu voor opvang en begeleiding van lotgenoten, anderen zitten nog midden in een situatie van huiselijk geweld. Het zijn veelal vrouwen die dagelijks naast het geweld ook met een moeilijke financiële situatie te maken hebben. Het doel van de Dag Uit is om de waardering uit te spreken voor het goede en belangrijke werk van de vrijwilligers, en gelijktijdig om de zware dagelijkse situatie van de slachtoffers te doorbreken en hen te ondersteunen in hun verwerkingsproces. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 De vele positieve reacties op dit initiatief bevestigen dat het slachtoffers goed kan doen om met een groep vertrouwde mensen uit de dagelijkse sleur en alle problemen te kunnen stappen en de zinnen te verzetten. In totaal hebben 63 vrouwen aan de Dag Uit deelgenomen.

17


Individuele Noodhulp - Pieter van Vollenhoven Fonds Aanleiding project en doel Het Pieter van Vollenhoven Fonds is door het Fonds Slachtofferhulp opgericht om incidentele financiële steun en noodhulp aan slachtoffers te verlenen. De hulp bestaat uit een beperkte financiële ondersteuning voor slachtoffers die via andere regelingen niet (voldoende) geholpen kunnen worden. Het Fonds is er om te voorkomen dat deze slachtoffers tussen wal en schip terechtkomen. Op aanvraag van hulpverleners van Slachtofferhulp Nederland, en bij uitzondering van andere erkende hulpverleners, kan uit dit fonds een financiële tegemoetkoming worden uitgekeerd om mensen weer op weg te helpen. Naast financiële tegemoetkomingen kan uit het Pieter van Vollenhoven Fonds ook acute noodhulp verstrekt worden (bijvoorbeeld wanneer iemand na een beroving geen geld meer heeft voor eten) of een bijzondere geste, om zo slachtoffers een hart onder de riem te steken in de vaak schrijnende omstandigheden waarin zij verkeren. Voortgang/behaalde resultaten In 2008 werd er nog voor circa € 60.000,- een beroep gedaan op het Pieter van Vollenhoven Fonds. In 2009 verdubbelde dit bedrag; er werd voor circa € 125.000,uitgekeerd. Tevens werden sponsorbijdragen in natura gedaan, zoals de levering van een aantal fietsen door Batavus en de donatie van 25 IKEA-bonnen à € 100,-. Toekomstige activiteiten De verwachting is dat de komende jaren een steeds groter beroep op dit noodfonds zal worden gedaan en het aantal tegemoetkomingen in aantal zal blijven stijgen.

2.2.2. Bestedingscategorie: deskundigheidsbevordering Slachtofferhulp Academie Naam organisatie: Contactgegevens: Website Toegekende subsidie: Aanleiding project en doel


Cases Pieter van Vollenhoven Fonds Schade door verwarde man Mevrouw Hermans ziet dat iemand haar auto vernielt door er op te staan en te springen. Wanneer zij de verwarde dader daarop aanspreekt valt hij haar aan en breekt haar vinger. Mevrouw is een alleenstaande moeder met drie kinderen en heeft de auto dagelijks hard nodig. Haar WA-verzekering dekt de schade niet en zelf kan zij de schade niet betalen. Het Pieter van Vollenhoven Fonds betaalt een deel van de reparatie. Slachtoffer van beroving Mevrouw De Klerk (80) wordt in Amsterdam op straat beroofd van haar tas en komt daarbij ten val. Haar heup raakt door de val ontwricht. In haar tas zat, naast haar pinpas en een aantal persoonlijke zaken, ook haar paspoort. Zij leeft van een AOW-uitkering en heeft geen geld om een nieuw paspoort aan te schaffen. Het paspoort is noodzakelijk om een beroep te doen op het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Het Pieter van Vollenhoven Fonds maakt direct geld over voor een nieuw paspoort. Onvoorstelbaar pijnlijk De vader van een gezin met vijf kinderen wordt in zijn eigen woning vermoord. De kamer waar de man gevonden is zit onder het bloed en wordt door een bedrijf schoongemaakt. De rekening hiervan komt bij het gezin terecht. Het Pieter van Vollenhoven Fonds betaalt deze kosten zodat het gezin, dat inmiddels ergens anders woont, hiervan de lasten niet hoeft te dragen en weer kan proberen het leven op te pakken. De echtelijke woning ontvlucht Een moeder ontdekt dat haar 8-jarige dochter seksueel is misbruikt door haar stiefvader. Zodra de vrouw hem hiermee confronteert wordt zij ernstig door hem mishandeld. Zij ontvlucht de echtelijke woning en doet aangifte bij de politie van beide zaken. Moeder en dochter wonen nu tijdelijk in een sloopwoning, in afwachting van toewijzing van een permanente woning. Het Fonds geeft haar een financiële bijdrage om klein huisraad, lakens en handdoeken aan te schaffen.

18


De 1.350 vrijwillige hulpverleners van Slachtofferhulp Nederland bieden jaarlijks aan 100.000 slachtoffers en nabestaanden van ongevallen, misdrijven of rampen steun om de schok te boven te komen en de draad weer op te pakken. Zij staan slachtoffers bij met praktisch en juridisch advies en bieden emotionele ondersteuning. Om slachtoffers op een zo goed mogelijke manier bij te staan is het belangrijk dat deze vrijwilligers goed getraind zijn. Naast een basisopleiding volgen vrijwilligers geregeld verdiepingscursussen. Fonds Slachtofferhulp is medefinancier van de opleidingen van de vrijwillige hulpverleners, met speciale aandacht voor innovaties in het trainingsaanbod, zoals e-learning. Voortgang / behaalde resultaten 2009 In 2009 zijn honderden trainingen gegeven aan vrijwilligers. De Slachtofferhulp Academie heeft verder gestalte gekregen. De kwaliteit en samenhang van de opleidingen heeft een grote impuls gekregen. In 2009 is gestart met een pilot project e-learning voor de basistraining. Toekomstige activiteiten Slachtofferhulp Nederland wil de e-learningmodule uitbreiden tot een volwaardige digitale leeromgeving. Voordelen van het gebruik van een dergelijke omgeving liggen op het gebied van flexibiliteit/toegankelijkheid, besparing op tijd en reis- en verblijfskosten.

2.2.3. Bestedingscategorie: innovatie van de hulpverlening Kind & Trauma: een integrale studie naar posttraumatische reacties bij kinderen in de basisschoolleeftijd Naam organisatie: UMC Utrecht: Psychotraumacentrum voor Kinderen en Jongeren Projectleiding: De heer prof. dr. R.J. Kleber Contactpersoon: Mevrouw drs. E. Alisic www.psychotraumacentrum.nl Website: Looptijd: 1 januari 2007 – 31 december 2010 Toegekende subsidie: € 35.000 per jaar Aanleiding project en doel Het project Kind & Trauma levert een bijdrage aan de structurering en vergroting van de kennis omtrent schokverwerking bij kinderen, waardoor de preventieactiviteiten en hulpverlening na schokkende gebeurtenissen (bv. ernstige verkeersongevallen, geweldsincidenten en rampen) beter vormgegeven kunnen worden. De aandacht in het onderzoek gaat uit naar het proces dat kinderen in de basisschoolleeftijd doormaken na een schokkende gebeurtenis, de factoren die van invloed zijn op dit proces en de kwaliteit van de meetinstrumenten die in de diagnostiek ingezet worden om posttraumatische reacties bij kinderen in te schatten. Opzet project Het project werkt volgens de multi-method-multi-source methode; een methode om een complex en dynamisch proces zoals traumaverwerking bij kinderen op verschillende manieren te onderzoeken. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zowel kwalitatieve als kwantitatieve gegevens en van informatie van zowel de kinderen als hun ouders en hulpverleners.

19


In het project staan vier vragen centraal: 1. In hoeverre worden kinderen geconfronteerd met schokkende gebeurtenissen en hoe is hun psychosociale welzijn? 2. Hoe betrouwbaar en valide kunnen we posttraumatische reacties bij kinderen meten via recent ontwikkelde vragenlijsten voor kinderen en hun ouders? 3. Welke factoren zijn bepalend voor de uitkomsten van het schokverwerkingsproces bij kinderen? 4. Hoe beschrijven en beleven kinderen en hun ouders het schokverwerkingsproces? Voortgang/behaalde resultaten in 2009 In 2009 is veel werk verzet om de kwaliteit van Schokverwerkingslijst voor Kinderen (SVLK) te bepalen. De SVLK meet in hoeverre kinderen last hebben van posttraumatische reacties zoals nachtmerries, vermijdingsgedrag en concentratieproblemen. De SVLK blijkt een gedegen instrument te zijn. Een wetenschappelijk artikel over de vragenlijst is ingediend bij het ‘Journal of Child and Adolescent Trauma’, een internationaal tijdschrift dat bijzonder goed aansluit bij het project Kind en Trauma. Daarnaast is veel aandacht besteed aan de vraag hoe kinderen en hun ouders het verwerkingsproces na trauma beleven. Daarvoor zijn uitgebreide interviews gehouden. Belangrijke thema’s waren hoe kinderen de eerste weken en maanden na de gebeurtenis hebben ervaren, welke dingen hen hebben geholpen of juist belemmerd en of er bijzondere momenten in die periode waren. Momenteel worden deze gegevens geanalyseerd en beschreven. Ook werd door middel van een uitgebreide literatuurstudie gekeken welke factoren op de lange termijn een risico of een bescherming tegen posttraumatische stress klachten opleveren. Het afgelopen jaar zijn daarvoor tientallen studies gecodeerd, wat in 2010 tot een concreet overzicht zal leiden. Tenslotte heeft Eva Alisic twee maanden meegewerkt aan een internationaal project van de Harvard Medical School (Children’s Hospital Boston, VS) over emotieregulatie bij kinderen in de context van kindermishandeling. Gelijktijdig bracht zij het project Kind en Trauma ter plaatse onder de aandacht. Toekomstige activiteiten Onderzoekster Eva Alisic zal in 2010 haar proefschrift voltooien. De eerste concrete implementatie van een product dat is gemaakt naar aanleiding van de bevindingen uit dit onderzoek heeft dit jaar plaats: een ‘toolkit’ voor leerkrachten. In deze toolkit kunnen zij toegankelijke informatie vinden over trauma bij kinderen en over hulpverleningsinstanties die voor opvang kunnen zorgen. Pieter van Vollenhoven Leerstoel voor Victimology, Human Security and Safety Naam organisatie: Leerstoelhouder: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Intervict De heer prof. dr. mr. J.J.M. van Dijk www.intervict.nl 2006 tot en met 2010 € 150.000,- per jaar

Aanleiding project en doel Veel belangrijke vragen op het gebied van slachtofferschap van misdrijven, ongelukken en rampen, maar ook op het gebied van preventie en hulpverlening zijn

20


nog onbeantwoord. Wetenschappelijk onderzoek naar deze leemten en het inzicht dat daarmee verkregen wordt, draagt bij aan een verbeterde positie van en de hulpverlening aan slachtoffers. Sinds 2006 financiert het Fonds Slachtofferhulp de Pieter van Vollenhoven Leerstoel ‘Victimology, Human Security and Safety’, bij onderzoeksinstituut INTERVICT aan de Universiteit van Tilburg. Doelstellingen van de leerstoel zijn: • Het verrichten van onderzoek naar de juridische en sociaalwetenschappelijke aspecten van slachtofferschap, zowel in nationaal als in internationaal perspectief; • Het mede vormgeven en begeleiden van de maatschappelijke discussie over het vraagstuk van slachtofferschap en menselijke veiligheid. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 In 2009 verscheen in het tijdschrift International Review of Victimology een artikel van de hand van Jan van Dijk, getiteld “Free the Victim; a Critique of the Western Conception of Victimhood”. In deze publicatie wordt ervoor gepleit om in de beeldvorming rond slachtoffers meer accent te leggen op hun veerkracht en strijdbaarheid. Ook in 2009 heeft de leerstoelhouder zijn, vaak kritische, visie op de slachtofferhulpverlening mede uitgedragen via presentaties, gastcolleges en interviews. Voor Bonded Labour International Netherlands (BlinN) werd bijvoorbeeld een keynote verzorgd op een congres over de hulpverlening aan slachtoffers van mensenhandel (Met Kracht Vooruit). In zijn vaste column in Secondant, vakblad over criminaliteit en samenleving, gaf hij een schot voor de boeg van het Ministerie van Justitie in verband met dreigende bezuinigingen op het slachtofferbeleid (“Op het Offerblok”). In de loop van 2009 is het eindrapport gereed gekomen van een verkennend kwalitatief onderzoek naar eventuele leemten in de hulpverlening aan slachtoffers van ingrijpende levensgebeurtenissen (waaronder verschillende typen van ernstige criminaliteit, rampen, verkeersongelukken en medische missers). Een gemeenschappelijk kenmerk van de verschillende categorieën slachtoffers bleek de behoefte te zijn aan erkenning. Bij slachtoffers van misdrijven gaat dit gepaard met de behoefte aan genoegdoening via het strafrecht. Bij slachtoffers van rampen werd een sterke behoefte waargenomen aan eerlijke informatie over de toedracht. De slachtofferverhalen in het onderzoek zijn vaak schrijnend, zowel vanwege het opgelopen letsel of verlies van naasten als vanwege het verlies aan vertrouwen in de medemens en maatschappelijke instituties en bieden vele aanknopingspunten voor verbeteringen in de zorg en hulpverlening. Een van de markante bevindingen was dat de problematiek van slachtoffers van medische missers sterke gelijkenis toont met die van andere categorieën slachtoffers maar dat voor deze categorie geen geschikt hulpaanbod bestaat. Deze bevinding heeft in de media veel aandacht gekregen. Mede hierdoor is in de medische wereld een discussie op gang gekomen over de aanpak van deze problematiek. Een van de aanbevelingen van de leerstoelhouder is om binnen het werkveld van de slachtofferhulpverlening te kijken naar de haalbaarheid van een landelijk hulpaanbod voor slachtoffers van medische fouten. Fonds Slachtofferhulp zal zich beraden op welke manier het daar een bijdrage aan kan leveren. Toekomstige activiteiten De leerstoelhouder is betrokken bij verschillende EU initiatieven met betrekking tot slachtoffers van misdrijven. Zo geeft hij leiding aan een groep onderzoekers die een grootschalige Europese slachtofferenquête voorbereiden. In 2010 zullen de resultaten worden geëvalueerd van een proefonderzoek in 17 lidstaten. De definitieve enquête zal begin 2013 worden uitgevoerd in alle lidstaten van de EU (onder de naam EU Security Survey). In deze enquête zal ondermeer worden gevraagd naar de

21


tevredenheid van slachtoffers met de politie en naar het bereik van slachtofferhulporganisaties. Het onderzoekprogramma voor 2010 beoogt mede een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een kennisgestuurd slachtofferbeleid binnen de Europese Unie. Met de aanname van het Verdrag van Lissabon zal de Europese integratie op strafrechtelijk gebied in een stroomversnelling geraken. Dit zal mede consequenties hebben voor de positie van slachtoffers van misdrijven in Europees verband. Op verzoek van het Directoraat Generaal voor Justitie, Vrijheden en Veiligheid zal tevens een bijdrage worden geleverd aan de ontwikkeling van Europese kerncijfers over slachtoffers van mensenhandel. Door de Europese Commissie wordt momenteel nieuwe wetgeving voorbereid over de rechten van slachtoffers waaronder slachtoffers van criminaliteit tijdens een verblijf in een andere lidstaat. In aansluiting daarop zal in overleg met de ANWB en buitenlandse zusterorganisaties onderzoek worden geëntameerd naar de omvang en aard van slachtofferschap onder toeristen en naar eventuele leemten in de opvang, hulpverlening en toegang tot juridische procedures waaronder schadefondsen in het buitenland. Om inhoudelijk op de hoogte te blijven en toezicht te houden, maakt een delegatie van het bestuur van het Fonds Slachtofferhulp deel uit van de Raad van Toezicht van de Leerstoel. Onderzoek naar de psychische, sociale en relationele gevolgen van meisjesbesnijdenis Uitvoerende organisatie: Vluchtelingen, Contactpersoon: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Stichting Pharos, Kennis- en adviescentrum Nieuwkomers en Gezondheid De heer Erick Vloeberghs www.meisjesbesnijdenis.nl / www.pharos.nl 2008 en 2009 € 74.445,-

Aanleiding project en doel De Nederlandse overheid heeft alle vormen van meisjesbesnijdenis verboden. Toch lopen in Nederland nog duizenden meisjes het risico van een besnijdenis. In Nederland wonen ongeveer 56.000 meisjes en vrouwen die het risico lopen besneden te worden of die reeds besneden zijn. Onder hen zijn er 25.000 onder de 20 jaar. Schattingen lopen uiteen, maar verondersteld wordt dat in Nederland ongeveer vijftig meisjes per jaar aan het ritueel worden blootgesteld. Een besnijdenis brengt bij een vrouw, behalve ernstige lichamelijke gevolgen, ook emotionele en psychische problemen met zich mee. Naar deze gevolgen is onderzoek gedaan. Het onderzoek van Stichting Pharos moet antwoord geven op de vraag wat de gevolgen zijn van meisjesbesnijdenis op psychisch, sociaal en relationeel gebied. Ook bekijkt het onderzoek of, en zo ja welke, factoren medebepalend zijn voor de gevonden klachten. Tenslotte dient het onderzoek meer inzicht te geven in de verschillende copingmechanismen die vrouwen hebben ontwikkeld. Antwoorden op deze vragen dragen bij aan een verbetering van de herkenning door professionele hulpverleners (zoals huisartsen) maar ook aan de hulpverlening zelf. Opzet project

22


Bij dit onderzoek zijn vrouwen (18+) betrokken die besneden zijn en afkomstig zijn uit de volgende risicolanden: Sierra Leone, Somalië, Eritrea, Soedan en Ethiopië maar nu woonachtig zijn in Nederland. Interviewers uit de eigen gemeenschap hebben met behulp van gestandaardiseerde vragenlijsten in totaal 72 vrouwen geïnterviewd. Het onderzoek heeft zowel kwalitatieve als kwantitatieve resultaten opgeleverd. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Het onderzoek is in 2009 afgerond. Het eindrapport “Versluierde Pijn” werd in februari 2010 gepresenteerd tijdens de Zero Tolerance Day in Rotterdam. Besneden vrouwen vertellen over hun boosheid en angst, over gevoelens van uitsluiting, verdriet en schaamte alsook over de manier waarop zij met hun pijn, problemen en klachten omgaan in Nederland en hun ervaringen met hulpverlening. Tijdens het onderzoek is vastgesteld dat bij een derde van de vrouwen sprake is van angst of depressie terwijl een zesde traumagerelateerde klachten zegt te hebben. Het rapport doet vele concrete aanbevelingen aan hulpverleners en geeft praktische tips om de slachtoffers zo goed mogelijk bij te kunnen staan. Toekomstige activiteiten Op grond van de uitkomsten van het onderzoek, worden in 2010 trainingmodules en voorlichtingsmateriaal aangepast, onder andere door meer aandacht aan de psychosociale dimensie te besteden. The cross-over: de sociale psychologie van slachtoffers in het strafrecht Naam organisatie: Contactpersoon: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Intervict De heer dr. A. Pemberton www.intervict.nl 2007 - 2009 € 45.000,-

Aanleiding project en doel Victimologie, de studie naar slachtofferschap, is een multidisciplinaire wetenschap. Ze kent haar basis in een aantal brondisciplines, waarbij het recht en de criminologie aan de ene kant en de sociale en klinische psychologie aan de andere kant de belangrijkste zijn. Pemberton heeft onderzoek gedaan naar de kloof die tussen deze disciplines gaapt, een kloof die invloed heeft op de methoden van onderzoek, het gehanteerde theoretisch kader en het onderzoeksonderwerp. Voor de studie van slachtoffers in het strafrecht betekende dit dat zij voornamelijk vanuit de rechtswetenschappen benaderd zijn en niet, of in elk geval minder, vanuit de psychologie. Dat terwijl het onderzoek dat uitgevoerd wordt binnen bijvoorbeeld de traumastudies – de sociale psychologie van vergeving en vergelding en de emotionele basis van rechtvaardigheid – interessante inzichten kan bieden in de positie van slachtoffers in het strafrecht. Het doel van het project ‘The Cross-over’ is kloven te overbruggen binnen de victimologie. Voortgang/behaalde resultaten De bevindingen van Pemberton zijn gebundeld in zijn proefschrift ‘The Cross-Over’, dat begin 2010 gepubliceerd is. In een serie artikelen heeft Pemberton kennis uit de psychologie toegepast op de studie van slachtoffers binnen het strafrecht, waarbij met name gekeken wordt naar strafrechtelijke instrumenten, die tot doel hebben bij te dragen aan het emotionele welzijn van slachtoffers. Voorbeelden zijn de schriftelijke slachtofferverklaring, het spreekrecht voor slachtoffers en slachtoffer-

23


dader gesprekken en bemiddeling. Pemberton betoogt onder andere dat bij het gebruikmaken van deze voorzieningen, rekening gehouden zou moeten worden met de vraag of een slachtoffer geen, lichte of zware post-traumatische stress heeft. De voorzieningen voor slachtoffers zijn nog te veel gebaseerd op stereotype slachtofferbeelden, er zou meer rekening gehouden moeten worden met individuele verschillen. Vanuit deze visie zal Pemberton zijn werk bij Intervict vervolgen met onderzoek dat bijdraagt aan verbetering van de positie van slachtoffers. Digitale hulpverlening na schokkende gebeurtenissen Naam organisatie: Trimbos-instituut Contactpersoon: Mevrouw drs. I. Kok Website: www.trimbos.nl Looptijd: 2008 - 2009 Toegekende subsidie: € 42.156,Aanleiding project en doel In dit project bundelen belangrijke organisaties in het werkveld (Trimbos Instituut, stichting Impact, Centrum ’45, Instituut voor Psychotrauma, Slachtofferhulp Nederland, Intervict, RIVM, Nederlands Huisartsen Genootschap, Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma, universiteiten van Utrecht en Tilburg) hun kennis en expertise om een nieuwe standaard te ontwikkelen op het gebied van hulpverlening aan slachtoffers via het internet. Het merendeel van de getroffenen vertoont na een schokkende gebeurtenis een normale stressreactie die na verloop van tijd weer verdwijnt. Uit de literatuur blijkt echter dat na een ramp, calamiteit of andere schokkende gebeurtenis, een klein deel van de getroffenen verschillende psychologische klachten – zoals depressie, angst of een posttraumatische stress-stoornis – ontwikkelen. Tijdens de eerste dagen na een ramp hebben getroffenen vooral behoefte aan praktische ondersteuning, betrouwbare informatie, aandacht en erkenning. De hulp die direct na een schokkende gebeurtenis wordt verleend, is van grote invloed op het welbevinden van slachtoffers. Het Trimbos-instituut heeft de Richtlijn Vroegtijdige Interventies na Rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen ontwikkeld. Deze richtlijn vormt het uitgangspunt voor dit project: ‘digitale hulpverlening na schokkende gebeurtenissen’. Een internetplatform kan worden gebruikt voor screening, diagnostiek en behandeling van psychische klachten na een schokkende gebeurtenis. Het biedt de mogelijkheid om slachtoffers anoniem, tegen lage kosten, 24 uur per dag en op elk denkbare locatie hulp te bieden bij het verwerken van de schokkende gebeurtenis. De doelstelling van het project digitale hulpverlening na schokkende gebeurtenissen was het ontwikkelen én het technisch beschikbaar komen van een gebruiksvriendelijke, op de nieuwste inzichten gebaseerde website voor getroffenen van rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen. De website is bedoeld voor iedereen die een schokkende gebeurtenis heeft meegemaakt.

Voortgang / behaalde resultaten In 2008 (de ontwerpfase) is op basis van onder andere informatie uit de richtlijn vroegtijdige interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen evidence based informatie verzameld over goede hulp na schokkende gebeurtenissen. Bij het ontwerp van de website was het uitgangspunt om een

24


geïntegreerd stepped care online aanbod te ontwikkelen (licht waar mogelijk, zwaar waar nodig) en is er voor gekozen dit in eerste instantie te beperken voor nietcomplexe klachten. In de tweede fase, doorlopend in 2009, is de website technisch ontworpen en inhoudelijk gevuld met evidence based informatie over schokkende gebeurtenissen. De demo-versie is getest door ervaringsdeskundigen. In april 2009 heeft dit geleid tot het technisch beschikbaar zijn van de website www.deschokteboven.nl. Op de website kunnen mensen terecht voor informatie over: typen schokkende gebeurtenissen, normale reacties op schokkende gebeurtenissen en mogelijke behandelingen. Ook bevat de website een test waarmee mensen zélf kunnen beoordelen hoe ernstig hun klachten/signalen zijn. Tenslotte bevat de website een forum waar mensen met elkaar in contact kunnen komen om ervaringen uit te wisselen. In augustus 2009 is de website www.deschokteboven.nl als proef gehost door een van de partners in het kader van een groot busongeluk in Spanje. Toekomstige activiteiten Op basis van het huidige resultaat is vanuit de rijksoverheid financiering toegezegd voor het projectplan van enkele betrokken partners (Trimbos-instituut, Stichting Arq, Slachtofferhulp Nederland en NtVP) om de website professioneel tot volle ontwikkeling (opschaling) te brengen. In 2010 wordt onder andere gestart met de ontwikkeling van specifieke portals voor specifieke groepen slachtoffers. Zelfredzaamheid van slachtoffers Naam organisatie: Instituut Voor Psychotrauma Contactpersoon: De heer dr. P. van der Velden www.ivp.nl Website: Looptijd: 2009 - 2012 Toegekende subsidie: € 95.000,- per jaar Aanleiding project en doel In dit project wordt een Nederlandstalige vragenlijst ‘Zelfredzaamheid na schokkende gebeurtenissen’ ontwikkeld voor hulpverleners, onderzoekers en getroffenen. Zelfredzaamheid na een schokkende gebeurtenis krijgt steeds meer aandacht maar een instrument om er ook onderbouwd mee te werken bestaat nog niet in Nederland. Met de vragenlijst kan de zelfredzaamheid van getroffenen betrouwbaar worden geïnventariseerd. Het Instituut Voor Psychotrauma (IVP) heeft dit project in samenwerking met Slachtofferhulp Nederland en de Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland ontwikkeld. De mate van zelfredzaamheid blijkt een zeer goede voorspeller te zijn voor het al dan niet ontwikkelen van (posttraumatische) klachten. De aandacht voor zelfredzaamheid kan er aan bijdragen dat klachten niet onnodig gemedicaliseerd of geproblematiseerd worden bij mensen die voldoende zelfredzaam zijn. Anderzijds kan het project een bijdrage leveren aan vroegtijdige hulp aan degenen die verdere hulp en ondersteuning wel nodig blijken te hebben. Met de vragenlijst kunnen risicogroepen geïdentificeerd worden die verhoogde kans lopen op ernstige voortdurende klachten. Tevens zal het instrument gebruikt kunnen worden om de effectiviteit te kunnen beoordelen van interventies die gericht zijn op het vergroten van zelfredzaamheid bij getroffenen. De vragenlijst over zelfredzaamheid zal behalve door hulpverleners ook door getroffenen zelf gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld via websites voor online screening en hulpverlening.

25


Met dit project wordt innovatie van de hulpverlening nagestreefd. Het concrete eindproduct is een vragenlijst, een instrument dat in de praktijk door hulpverleners, onderzoekers en getroffenen gebruikt zal worden. Het Fonds heeft als uitgangspunt dat hulpverlening zoveel mogelijk de veerkracht, de zelfredzaamheid van getroffenen behoort te faciliteren. Dit project heeft het in zich om een belangrijke nieuwe ontwikkeling te starten, die zich over het hele werkveld kan verspreiden. Toekomstige activiteiten Het project is in het laatste kwartaal van 2009 gestart. Inmiddels is een eerste concept voor de vragenlijst Zelfredzaamheid opgesteld. Deze zal in het vervolg van het project worden afgenomen bij slachtoffers van verschillende vormen van criminaliteit, verkeersslachtoffers, brandwondenpatiënten, ambulance- en brandweerpersoneel dat geconfronteerd wordt met agressie en geweld en mensen die voor PTSS behandeld worden.

2.2.4. Bestedingscategorie: belangenbehartiging en lotgenotencontact Lotgenotengroepen Naam organisatie: Contactgegevens: Website Toegekende subsidie:


Aanleiding project en doel In 2009 zijn lotgenotengroepen georganiseerd voor slachtoffers en nabestaanden van een ernstig geweldsdelict of een verkeersongeval, voor ouders van wie een kind seksueel misbruikt is en voor nabestaanden van zelfdoding. Gebleken is dat het voor slachtoffers en nabestaanden erg belangrijk kan zijn om met lotgenoten te praten. Lotgenotencontact kan helpen in de verwerking van hetgeen er is gebeurd. De bijeenkomsten worden altijd begeleid door getrainde medewerkers van Slachtofferhulp Nederland. Tijdens de bijeenkomsten wordt door het uitwisselen van ervaringen herkenning gevonden en hulp geboden aan de slachtoffers. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 In 2009 hebben zes verschillende groepen deelgenomen aan een bijeenkomstenreeks, waarin iedere groep in drie maanden tijd achtmaal bij elkaar kwam. Na drie maanden kwamen deze groepen ieder nog eenmaal samen tijdens een vervolgbijeenkomst. Door het delen van emoties en het steunen van elkaar wordt de zelfredzaamheid bevorderd. Vaak worden mensen krachtiger en kunnen ze door de bijeenkomsten hun leven weer oppakken. Slachtoffers van (ex)partnergeweld Naam organisatie: Stichting Zijweg Contactpersoon: Mevrouw C. Clement Website: www.stichtingzijweg.nl Looptijd: 2009 Toegekende subsidie: € 9.570,-

26


Aanleiding project en doel Stichting Zijweg behartigt de belangen van vrouwelijke slachtoffers van (ex)partnergeweld en hun kinderen. De stichting biedt gefundeerde informatievoorziening aan slachtoffers middels een website, een digitale nieuwsbrief, een blog en een mailbox waar slachtoffers terecht kunnen met vragen en voor advies. Daarnaast attendeert Stichting Zijweg beleidsmakers en politiek op verbeterpunten in het beleid vanuit de visie van slachtoffers van partnermishandeling en stalking. Stichting Zijweg slaat met haar activiteiten een brug tussen professional en slachtoffer. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Het eind 2008 gepubliceerde boek ‘Uit het veld geslagen, knelpunten na partnergeweld’ is zeer positief ontvangen in het werkveld en kreeg veel aandacht van politiek en media. De website van de organisatie is verbeterd en krijgt maandelijks meer dan 1500 bezoekers. Dagelijks wordt er per e-mail advies gegeven aan vrouwen die vragen hebben ingestuurd. Stichting Zijweg wordt steeds vaker betrokken bij discussies in het werkveld over (ex)partnergeweld, vanwege de opgebouwde expertise en omdat zij de stem van het slachtoffer vertegenwoordigen. Toekomstige activiteiten Stichting Zijweg wil onder andere een landelijke sociale kaart opbouwen zodat slachtoffers op een juiste manier doorverwezen kunnen worden. Tevens willen zij zelf veranderingen aanjagen door een empowermentdag te organiseren. Vereniging Ouders van een Vermoord kind (VOVK) Naam organisatie: Website: Toegekende Subsidie:

Vereniging Ouders van een Vermoord Kind www.vovk.nl € 10.000,-

Organisatie en doel De VOVK is een vereniging voor ouders die hun kind door geweld hebben verloren. Dit tragische lot treft ieder jaar nieuwe ouders, met als gevolg dat zich het afgelopen jaar een aantal nieuwe lotgenoten bij de VOVK aangesloten heeft. Lotgenoten steunen en bemoedigen elkaar, geven elkaar raad rond juridische procedures en gedenken gezamenlijk hun kinderen. De VOVK is een landelijke vereniging en telt ruim 180 leden. De bijeenkomsten van de lotgenoten vormen het hart van de vereniging. Dat is de plek waar de verhalen mogen klinken, waar ouders elkaar ondersteunen en bemoedigen, en elkaar de weg wijzen in de emotionele, maatschappelijke en juridische mallemolen. Het lotgenotencontact helpt ouders om hun moed der wanhoop om te zetten in levensmoed, om met hun zware lot te leren leven. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 De VOVK organiseerde in 2009 zeven bijeenkomsten over onderwerpen die ouders bezighouden. Zo ging op een van de bijeenkomsten een rouw- en traumatherapeut met de ouders in gesprek over de thema’s ‘herwinnen van kracht’ en ‘reduceren van stress’. In 2009 zijn ook drie broers- en zussengroepen georganiseerd. De ervaringen en wijze van ermee omgaan zijn anders dan die van ouders, daarom is het goed dat zij met elkaar praten over hun leven na de moord op hun zus of broer. De VOVK was medeorganisator van de Dag Herdenken Geweldslachtoffers, gehouden in Breda. Er is meermalen meegewerkt aan radio- of tv programma’s, evenals aan

27


interviews in dag- of weekbladen. Veel ouders hebben meegewerkt aan het indrukwekkende boek ‘Wraakgevoelens’. De VOVK is tevens belangenbehartiger voor haar achterban. Het bestuur van de VOVK heeft regelmatig contact met het Ministerie van Justitie, Slachtofferhulp Nederland, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het Openbaar Ministerie. Er zijn lezingen gehouden voor levenslang gestraften, voor rechters en juridisch medewerkers van een rechtbank. De overleggen met het ministerie van Justitie en politieke lobby hebben mede geleid tot het aannemen van de ‘wet verbetering positie slachtoffers en nabestaanden’, en de verhoging van de uitkering van begrafeniskosten door het Schadefonds Geweldsmisdrijven aan nabestaanden. Overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken resulteerde in een stijging van de uitkering voor rechtsbijstand van € 5.000 naar € 25.000 bij vermissing of overlijden. Het opkomen voor de positie van nabestaanden blijft – naast de lotgenotenbijeenkomsten - een belangrijk doel van de VOVK. Een bijzondere erkenning kreeg de VOVK doordat minister-president Balkenende in november op eigen verzoek een bijeenkomst van de VOVK bijwoonde. Hij luisterde naar de verhalen van ouders en de problemen waar zij als nabestaanden mee geconfronteerd worden. Met de 60 aanwezige ouders sprak de minister-president over de thema’s rechtsgang, straf en daarna, moord in het buitenland en jeugdzorg. Toekomstige activiteiten Het lotgenotencontact en het behartigen van de belangen van nabestaanden zullen de kern van de activiteiten blijven vormen. Hier zal het Fonds Slachtofferhulp ook in 2010 financiële ondersteuning aan geven. De VOVK is betrokken bij een onderzoeksproject van de Rijksuniversiteit Groningen, dat in 2010 van start zal gaan. Het onderzoek wordt door Het Fonds Slachtofferhulp gefinancierd en zal gericht zijn op verbeterde opvang voor ouders en andere gezinsleden na de moord op hun kind of broer/zus. Verder zal met subsidie van het Fonds de website van de VOVK worden uitgebreid om onder andere online lotgenotencontact mogelijk te maken. Samen Sterk – slachtoffers mensenhandel Naam organisatie: Contactpersoon: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Bonded Labour in Nederland Mevrouw H. Mongard, coördinator www.blinn.nl april 2009 – april 2011 € 37.000,-

Aanleiding project en doel Aan de bestrijding van mensenhandel wordt in Nederland terecht steeds meer aandacht besteed. De politiek en ondersteunende organisaties praten echter vooral óver de doelgroep, maar weinig met de slachtoffers zelf. Bonded Labour in Nederland (BLinN) zet zich al jaren in om de sociale en juridische positie van slachtoffers van mensenhandel te verbeteren. Daarbij probeert BLinN de doelgroep zelf waar mogelijk te betrekken bij het werk, als klankbord, vrijwilliger of betaald medewerker binnen de organisatie. Deze ervaringsdeskundigen weten zelf het beste waar de behoeftes liggen en welke problemen er spelen. De laatste jaren krijgt BLinN steeds vaker signalen vanuit de doelgroep dat er behoefte is aan meer participatie en lotgenotencontact. Aan de ene kant willen de slachtoffers ervaringen uitwisselen. Daarnaast willen veel slachtoffers iets betekenen voor andere vrouwen en mannen die in dezelfde situatie zijn beland. Ook willen ze

28


bijdragen aan preventie van mensenhandel en aan beleidsbeïnvloeding teneinde de positie van slachtoffers en de opvang te verbeteren. Dit heeft geleid tot het project Samen Sterk. Hoofddoel van het project is om gemotiveerde slachtoffers van mensenhandel te ondersteunen in het opbouwen van een zelforganisatie die zelfstandig kan functioneren. De zelforganisatie biedt de deelnemers de mogelijkheid hun ervaringskennis op een professionele manier in te zetten voor slachtoffers van mensenhandel. Het zorgt ervoor dat de stem van deze groep slachtoffers vertegenwoordigd wordt. Voortgang/behaalde resultaten in 2009 Met de steun van het Fonds Slachtofferhulp en de Nationale Postcodeloterij is het project in april 2009 van start gegaan. In deze eerste fase van het project is een groep van 11 vrouwen ontstaan die – ondanks verschillende achtergrond en leeftijd – dezelfde doelen nastreven vanuit eenzelfde filosofie en enthousiasme. BLinN zorgt voor begeleiding maar waakt ervoor geen afhankelijkheid te creëren en stimuleert eigen initiatief. De deelneemsters zijn getraind in hoe ze gezamenlijk georganiseerd kunnen werken en hoe ze met de media om kunnen gaan. Samen Sterk heeft gewerkt aan bewustwording over het thema mensenhandel bij het grote publiek, naamsbekendheid in het werkveld en input gekeverd voor activiteiten bedoeld voor slachtoffers. Op de Europese dag tegen mensenhandel openden BlinN en de Samen Sterk groep in Den Haag de openlucht foto-expositie ‘Bought and Sold, voices of Human Trafficking’. Hiermee wordt bewustwording rondom de problematiek vergroot. In 2010 zal de tentoonstelling ook in Amsterdam te zien zijn. De leden van Samen Sterk hebben veelvuldig hun verhaal kunnen vertellen in verschillende media. Toekomstige activiteiten Naast activiteiten gericht op bewustwording bij het grote publiek en in het werkveld, zullen in het tweede projectjaar veel activiteiten plaatsvinden die gericht zijn op het rechtstreeks helpen van slachtoffers van mensenhandel. Voorbeelden zijn het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten en het maken van een informatiefolder die verstrekt zal worden aan alle geregistreerde slachtoffers van mensenhandel. De publieke omroep volgt Samen Sterk en zal in 2010 een documentaire uitzenden. Via verdere trainingen en begeleiding zal er voor gezorgd worden dat Samen Sterk na afloop van de twee projectjaren zelfstandig kan voortbestaan. Landelijke Dag Herdenken Geweldslachtoffers Naam organisatie: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Stichting Dag Herdenken Geweldslachtoffers www.dagherdenkengeweldslachtoffers.nl 19 september 2009 € 12.000,-

Aanleiding en doel De Dag Herdenken Geweldslachtoffers is een initiatief van de lotgenotenorganisaties stichting Aandacht Doet Spreken, Vereniging Ouders van een Vermoord Kind en de Vereniging voor Veiligheid Respect en Solidariteit. Op deze dag gedenken de nabestaanden de dierbaren die hen door geweld ontvielen. Voortgang/behaalde resultaten In 2009 vond voor de tiende keer de Dag Herdenken Geweldsslachtoffers (DHG) plaats. In Breda stonden ouders tezamen met hun familie stil bij hun kinderen die hen

29


door geweld zijn ontvallen. Op 19 september herdachten 300 nabestaanden hun dierbaren. Er werd onder andere een stille tocht gehouden door het hart van Breda en op de Grote Markt werden de namen voorgelezen van slachtoffers die door geweld om het leven zijn gekomen. De DHG biedt ook een platform om de belangen van deze groep te behartigen. De dag werd onder andere bijgewoond door de Minister van Justitie en vele politici en beleidsmakers. Toekomstige activiteiten Ook in 2010 is het Fonds Slachtofferhulp voornemens deze dag financieel te ondersteunen. De Dag Herdenken Geweldslachtoffers heeft dit jaar plaats op zaterdag 25 september. De locatie is nog niet bekendgemaakt. Lotgenotendag slachtoffers Faro ramp Naam organisatie: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Anthony Ruys Stichting www.anthony-ruys-stichting.nl 30 augustus 2009 € 2.250,-

Aanleiding en doel Op 21 december 1992 stortte op de Luchthaven Faro (Portugal) een vliegtuig neer van het Nederlandse Martinair. Aan boord waren vooral Nederlanders. Van de 13 bemanningsleden en 327 passagiers vonden 54 passagiers en twee stewardessen de dood. Ongeveer 100 mensen raakten gewond. Onder een deel van de slachtoffers en nabestaanden van de FARO ramp bestond de behoefte om naast de jaarlijkse formele herdenkingsdag ook een meer informele lotgenotenbijeenkomst te organiseren. Voortgang behaalde resultaten Deze informele lotgenotenbijeenkomst vond plaats in augustus in het Dierenpark Amersfoort, waar 40 mensen een gezellige, nuttige en aangename dag hebben doorgebracht. De deelnemers vatten het samen als een zeer geslaagde dag. Toekomstige activiteiten Deelnemers hebben aangegeven graag in 2012/2013, twintig jaar na het ongeval, weer een lotgenotendag te organiseren. Kids weekend Naam organisatie: Website: Looptijd: Toegekende subsidie:

Aandacht Doet Spreken www.aandachtdoetspreken.nl 25 t/m 28 september 2009 € 4.757,-

Aanleiding en doel Kinderen van slachtoffers van ernstige geweldsmisdrijven zijn een groep nabestaanden die vaak vergeten wordt. Ten onrechte, want ook de allerkleinsten hebben behoefte aan steun. In hun jonge, kwetsbare jaren overkwam hen het meest verschrikkelijke: het verlies van een ouder, broer of zus. Ouderen kunnen er over praten, maar kinderen uiten zich heel anders en zwijgen meestal. Voortgang/behaalde resultaten

30


Om die kinderen de aandacht te kunnen geven die ze nodig hebben, organiseerde Aandacht Doet Spreken (ADS) eind september een kidsweekend in Ponyparkcity. Testimonial >> Een van de aanwezige volwassenen schreef ons: “Het lotgenotengevoel is bij de jeugd net zo aanwezig als bij de volwassenen. Ik weet nog goed dat mijn kleinkind, toen acht jaar, na zijn eerste lotgenotendag tegen me vertelde dat hij er achter was gekomen dat hij niet de enige was bij wie papa en mama zijn vermoord. Het was een openbaring voor hem. Als je dat hoort, weet je hoe belangrijk deze weekenden voor hen zijn. Weekenden waarin je veel plezier hebt, maar waar je ook kan praten met elkaar.” << Het hele weekend konden de kinderen naar hartenlust spelen, pony rijden en gebruik maken van de andere attracties in het ponypark. Samen met een live western show, een barbecue en pannenkoeken eten werd het een onvergetelijk weekend voor de kinderen, in het bijzijn van de meegereisde (groot-) ouders of verzorgers. Een van hen vertelde na afloop: “Wat hebben de kinderen genoten, het was een heerlijk weekend. Natuurlijk zouden we deze weekenden liever nooit hebben gehad, maar wat hebben we veel steun aan elkaar.” Toekomstige activiteiten Een van de organisatoren zegt over het weekend: “Wat vorig jaar nog een experiment was, is dit jaar een geslaagde bijeenkomst geworden. Dit werkt en draagt bij aan het herstel van vertrouwen in medemens en samenleving.” Fonds Slachtofferhulp en ADS zijn in gesprek om ook in 2010 projecten van de stichting te subsidiëren.

2.2.5. Bestedingscategorie: preventie van (herhaald) slachtofferschap Mediation en bemiddeling Naam organisatie: Contactpersoon: Looptijd: Toegekende subsidie:

Bureau Vrijwilligers, Politie Haaglanden De heer F.J. de Ruiter, Chef bureau Vrijwilligers 2009 € 15.000,-

Aanleiding project en doel Bemiddeling & Mediation (B&M) bemiddelt tussen burgers die ruzie, een probleem of een conflict met iemand in de omgeving hebben (buren, familie, werkgever, leverancier, gemeente etc). B&M behandelt zaken die (nog) geen strafrechtelijk karakter hebben. B&M biedt elke burger de mogelijkheid met behulp van een neutrale conflictbemiddelaar een conflict op te lossen. Een conflictbemiddelaar helpt mensen om zelf een goede én blijvende oplossing voor hun conflict te vinden. Deze vorm van conflictbemiddeling is gratis. Elke burger kan rechtstreeks om deze hulp vragen. Daarnaast wordt elke burger, die naar aanleiding van een conflict contact heeft gehad met politie Haaglanden of een woningbouwcorporatie, schriftelijk benaderd met het aanbod gebruik te maken van een neutrale conflictbemiddelaar. B&M is werkzaam in de regio Haaglanden binnen de gemeenten Delft, Den Haag, Midden Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar. Daarnaast zijn met de gemeente Rijswijk, die een buurtbemiddelingsproject kent, (financiële) afspraken gemaakt dat Bemiddeling & Mediation de zwaardere zaken (geweld, familiezaken, drank- en drugconflicten) in behandeling neemt.

31


Voortgang/behaalde resultaten in 2009 In 2009 kreeg Bemiddeling & Mediation 543 zaken aangemeld. Tevens stonden er eind 2008 nog 65 zaken op de wachtlijst en waren er nog 132 zaken in behandeling. Het totaal aantal zaken van B&M in 2009 kwam daardoor op 740. Van dit totaal zijn uiteindelijk 452 zaken met een positief resultaat afgesloten. In 110 zaken zag B&M geen kans om het dossier met een positief resultaat af te sluiten. Van dit aantal zijn 54 zaken doorverwezen naar de hulpverlening en bleken 56 zaken onbemiddelbaar te zijn. Verder bedroeg de wachtlijst èn wat er eind 2009 nog in behandeling was in totaal 63 zaken. Het totaal aantal geslaagde afgesloten zaken van 2009 (452 zaken) is met ruim 23% gestegen t.o.v. 2008 (364 zaken). De vermoedelijke oorzaken hiervan zijn dat de bekendheid van het product van B&M beter wordt en dat er sprake is van een uitbreiding van het werkgebied. Toekomstige activiteiten Bemiddeling & Mediation wil de diensten uitbreiden naar de gemeente Westland. Het streven is volledige regionale dekking te realiseren. Dat wil zeggen dat elke bewoner in de regio Haaglanden bij een conflict gratis professionele ondersteuning kan krijgen van Buurtbemiddeling of Bemiddeling & Mediation.

2.3. Evaluatie en vooruitblik 2.3.1 Interne organisatie Een van de doelstellingen voor 2009 was verdere uitbreiding van de informatie via de website over onze bestedingsvisie en over de projecten die wij subsidiëren. Dit is gerealiseerd met behulp van onder andere de pagina ‘Zelf hulp nodig’. (meer informatie hierover onder hoofdstuk voorlichting en communicatie). Per 2010 zal de website nog intensiever gebruikt worden om over onze subsidieprojecten te berichten. Daarnaast zijn het subsidiereglement en het formulier voor aanvragen van subsidie nu ook via de website beschikbaar. In de praktijk blijkt dat daar regelmatig gebruik van wordt gemaakt. Belangrijk aandachtspunt is het intensiveren van de aandacht voor het volgen en verantwoorden van subsidieprojecten. Door toename van het aantal projecten dat gesteund wordt en de grotere diversiteit aan onderwerpen waarmee we te maken hebben, wordt op dit vlak steeds meer van het Fonds verlangd. De afgelopen jaren is op dit vlak al veel verbeterd. Onder andere via deelname aan begeleidingscommissies en door structureel gebruik van voortgangsrapportages en evaluaties. Verantwoording wordt afgelegd via de website, het jaarverslag, nieuwsbrieven en de CBF-toetsing.

2.3.2. Bestedingscategorieën In 2009 hebben we voor het eerst met een nieuwe indeling van bestedingscategorieën gewerkt. Deze blijkt goed aan te sluiten op de bestedingsvisie van het Fonds. Een aanvulling blijkt op zijn plaats, om recht te kunnen doen aan voorlichtingsactiviteiten die gericht zijn op awareness, belangenbehartiging of bewustmaking in het kader van de doelstelling. In 2010 is om die reden de bestedingscategorie ‘belangenbehartiging/bewustmaking’ toegevoegd.

32


De 6 bestedingscategorieën van het Fonds zijn per januari 2010: • Preventie van (herhaald) slachtofferschap • Deskundigheidsbevordering • Directe hulp aan slachtoffers • Innovatie van de hulpverlening • Lotgenotencontact • Belangenbehartiging/beïnvloeding/bewustmaking

2.3.3. Projecten In dit jaarverslag werd eerder al uitgebreid ingegaan op in 2009 gesteunde subsidieprojecten. Over het algemeen kan worden geconstateerd dat de in 2007 geformuleerde bestedingsvisie langzamerhand inhoudelijk vorm krijgt in de keuze van de gesteunde projecten. Om de hulpverleningsbehoefte van verschillende groepen slachtoffers beter inzichtelijk te maken, heeft prof. Jan van Dijk in opdracht van het Fonds een onderzoek verricht dat in 2009 is afgerond. Het onderzoek heeft boeiende en dringende uitdagingen blootgelegd voor het verbeteren van de positie van verschillende groepen slachtoffers in Nederland. In 2010 zal worden besloten of en hoe deze uitdagingen in beleid kunnen worden vertaald. Met het door het Fonds Slachtofferhulp gefinancierde meerjarenproject Kind en Trauma van het UMC, worden belangrijke nieuwe inzichten verworven ten behoeve van de opvang van jonge kinderen die een schokkende gebeurtenis hebben meegemaakt. Door onder andere professionals op het gebied van kind en trauma te koppelen aan lotgenotenorganisaties, krijgt de statutaire doelstelling om de samenwerking tussen partijen te bevorderen vorm. Wij streven ernaar de bemiddelingsfunctie tussen subsidieorganisaties verder uit te bouwen. Door een verscheidenheid aan belangen- en lotgenotenorganisaties te steunen, faciliteert het Fonds uiterst waardevolle onderlinge steun. Via lotgenotencontact krijgt het slachtoffer een stem. In 2009 werd lotgenotencontact ondersteund voor nabestaanden van moordslachtoffers, slachtoffers van ernstig geweld, verkeersslachtoffers, nabestaanden van zelfmoord, rampen, slachtoffers van partnergeweld en ouders van wie een kind seksueel misbruikt is. In 2010 willen wij voor deze groepen digitaal contact mogelijk maken, onder de lotgenoten per groep maar ook tussen de diverse groepen, om zo van elkaars ervaringen te leren. Aandeel onderzoek Het uitgangspunt van het Fonds Slachtofferhulp is dat door ons gesteunde onderzoeken altijd zo rechtstreeks mogelijk moeten bijdragen aan de hulpverlening of het anderszins verbeteren van de positie van slachtoffers. Het is ons beleid dat maximaal 20% van onze totale doelstellingsbestedingen subsidies ten behoeve van onderzoek betreffen. In 2009 is het eerder genoemde onderzoek naar ‘Leemten in de slachtofferhulpverlening’ afgerond, evenals het onderzoek naar ‘De psychische, sociale en relationele gevolgen van meisjesbesnijdenis’. Beide projecten hebben veel aandacht gekregen in de media en in het werkveld. Ze hebben resultaten opgeleverd die rechtstreeks van belang zijn voor slachtoffers. Daarnaast zijn veelbelovende nieuwe onderzoeksprojecten gestart, waarvan het project ‘Zelfredzaamheid van slachtoffers’ er één is; dit project wordt elders in dit verslag verder toegelicht.

33


2.3.4. Doelen Het grootste gedeelte van de uitvoering van het bestedingsbeleid zit in de verstrekte projectsubsidies en de monitoring en evaluatie van diezelfde projecten. De projecten waarvoor in 2010 subsidie is toegezegd en de projecten waarvoor het Fonds inmiddels benaderd is deze te steunen, laten zien dat het Fonds in 2010 meer dan ooit in de breedte van het werkveld actief zal zijn om de positie van slachtoffers te verbeteren. De bestedingsvisie van het Fonds komt steeds beter tot uiting via de gesteunde projecten. Het is ons doel dit in 2010 te versterken. Realiseren project preventie herhaald slachtofferschap Het thema preventie herhaald slachtofferschap is een van de speerpunten van het Fonds Slachtofferhulp. In 2009 zijn enkele projectideeën ontwikkeld. Eén project is gericht op preventie van intergenerationele overdracht van partnergeweld en lichten we hier graag nader toe. Het project onderzoekt de effecten die kinderen ondervinden van geweld tussen hun ouders/verzorgers en zal uiteindelijk resulteren in aanbevelingen hoe te voorkomen dat zij zelf later weer slachtoffer of juist pleger van geweld worden – een problematiek waar wij via ons noodhulpfonds het Pieter van Vollenhoven Fonds maar al te bekend mee zijn. Met dit project wil het Fonds in 2010 een start maken. Bevorderen hulpverlening aan allochtone slachtoffers Alle organisaties die betrokken zijn bij de opvang van slachtoffers, zijn het erover eens dat het bevorderen van hulp aan allochtone slachtoffers een belangrijk thema is. Veel van deze slachtoffers staan momenteel in de kou omdat er geen goede match is tussen het bestaande hulpaanbod en de hulpvraag van allochtone slachtoffers. Verbeteringen zijn er de afgelopen jaren niet of nauwelijks te zien. Via kleinere projecten met specifieke hulp voor specifieke groepen worden soms goede resultaten geboekt, maar de uitdaging zit in het bereiken van de grote groep. In 2010 onderzoekt het Fonds of een hoe zij een aanjaagfunctie kan vervullen, waarbij in eerste instantie wordt gedacht aan het bevorderen van de samenwerking en het entameren van een proefproject. Bevorderen vernieuwingen in de hulp aan verkeersslachtoffers. De verbeteringen in het hulpaanbod voor verkeersslachtoffers blijven achter vergeleken bij de aandacht voor slachtoffers en nabestaanden van een misdrijf. Op het gebied van de afhandeling van letselschade werken vele partijen aan verbeteringen, maar dat geldt niet of in beperkte mate voor de psychosociale hulpverlening, lotgenotencontact en belangenbehartiging. Fonds Slachtofferhulp stelt zichzelf ten doel in 2010 de mogelijke verbeterpunten in kaart te brengen qua hulp aan verkeersslachtoffers. Discussie hulp-op-maat versus versnippering bevorderen Huidige ontwikkelingen in het werkterrein vragen om een discussie over de oorzaken, kansen en bedreigingen van het groeiend aantal partijen dat zich inzet voor slachtoffers. Enerzijds kan diversificatie noodzakelijk en gewenst zijn om aan specifieke behoeften van specifieke groepen slachtoffers te kunnen voldoen, anderzijds is versnippering ongewenst wanneer het geen toegevoegde waarde heeft, inefficiënt is of ‘vercommercialisering van slachtofferschap’ in de hand werkt. Fonds Slachtofferhulp wil deze discussie in 2010 op gang brengen. Samenwerking in het werkterrein bevorderen Als financier van vele verschillende organisaties krijgt het Fonds een steeds beter beeld van hoe organisaties elkaar kunnen versterken en efficiënter kunnen samenwerken door gebruik te maken van elkaars kennis. Dit heeft incidenteel reeds

34


vruchten afgeworpen; het is het streven van het Fonds Slachtofferhulp deze rol verder uit te werken om zo een positieve bijdrage te leveren aan de samenwerking in het werkveld.

35


3. Fondsenwerving, voorlichting en communicatie 3.1. Werkwijze Fonds Slachtofferhulp financiert een breed scala aan projecten van vele organisaties binnen het werkveld van de slachtofferhulpverlening. Veel van de in hoofdstuk 2 beschreven projecten zouden zonder de financiële ondersteuning van het Fonds Slachtofferhulp niet van de grond zijn gekomen. Het Fonds Slachtofferhulp is alleen in staat ons werk te doen dankzij de bijdragen uit het bedrijfsleven, de giften van particuliere donateurs en de ludieke initiatieven die bedrijven, particulieren en loterijen zoals de Sponsor Bingo Loterij ontplooien ten gunste van onze bestedingsruimte. Wij zien het als onze taak om donateurs en sponsoren actief op de hoogte te brengen van ontwikkelingen in het werkveld en de besteding van gelden. Dit wordt gerealiseerd door een adequate middelenmix in te zetten. Maar bovenal wil het Fonds met zowel algemene als gerichte voorlichtingsactiviteiten bereiken dat steeds meer mensen oog hebben voor de positie van slachtoffers. Zodat zij het belang van goede slachtofferhulpverlening zien en erkennen, en de juiste hulp weten te vinden wanneer dit onverhoopt nodig is en zodat zij weten waar de organisaties voor staan die tezamen het werkveld van slachtofferhulp vormen. De doelgroepen waarmee het Fonds communiceert in het kader van zijn werving, komen in hoge mate overeen met de doelgroepen die worden bereikt met voorlichting over slachtofferhulpverlening. Dit stelt hoge eisen aan alle vormen van communicatie, of het nu om werving, verantwoording of voorlichting gaat. Het combineren van de communicatiesporen stelt ons in staat om efficiënt om te gaan met voorlichting, doordat zowel de doelstelling voorlichting als werving in de communicatie-uitingen kunnen worden gerealiseerd. Communicatiedoelstellingen zijn lastig te meten. Toch is het Fonds Slachtofferhulp sinds 2009 gestart met het in kaart brengen van de kwalitatieve en kwantitatieve resultaten op de diverse communicatieterreinen. In 2010 wordt dit verder doorontwikkeld.

3.2. Activiteiten voorlichting en communicatie Een van de statutaire doelstellingen van het Fonds Slachtofferhulp is voorlichting te geven over (verkeers)slachtofferhulp en hulpverlening aan (verkeers)slachtoffers. Voorlichting is voor ons een belangrijke peiler omdat we hiermee awareness creëren voor positie van het slachtoffer, het bijdraagt aan de preventie van slachtofferschap en we de hulpverlening inzichtelijker en daarmee toegankelijker maken voor diegenen die behoefte hebben aan hulp. Fonds Slachtofferhulp geeft invulling aan deze doelstelling door voorlichtingsprojecten van derden te ondersteunen en door eigen communicatieactiviteiten te ontplooien. We onderscheiden hierin twee sporen, namelijk die van algemene voorlichting en die van voorlichting met als doel beïnvloeding en belangenbehartiging. De communicatiemix van het Fonds Slachtofferhulp richt zich er op onze verschillende doelgroepen van voor hen relevante informatie te voorzien. Hiervoor maken wij onder

36


andere gebruik van online middelen en direct mail, zoeken we de publiciteit en werken we mee aan speciale projecten en uitingen van onze bedrijfsvrienden. Een aantal van de activiteiten op het communicatievlak lichten we graag toe in dit jaarverslag. Allereerst geven we de activiteiten weer die wij in 2009 uitvoerden in het kader van beïnvloeding en belangenbehartiging. In de daaropvolgende paragrafen worden de activiteiten richting particuliere donateurs en bedrijfsvrienden verder uitgesplitst. Campagne ‘Het verleden kan slachtoffers nog lang achtervolgen’ Medio 2008 is met Founding Member Publicis een multimediale campagne vormgegeven die de langdurige gevolgen van slachtofferschap in beeld brengt met als pay-off ‘Het verleden kan slachtoffers nog lang achtervolgen, laat ze niet alleen staan’. De campagne maakt op indringende wijze duidelijk dat een slachtoffer de beelden en herinneringen aan een misdrijf, ongeval of ramp nog lang met zich mee kan dragen. In november 2008 is de campagne van start gegaan op radio. In januari en februari 2009 is de totale campagne uitgerold op radio en televisie, in print en online. Gedurende het gehele jaar 2009 zijn print stoppers en online bannering ingezet. Bereik De campagne-uitingen hebben in 2009 een breed Nederlands publiek bereikt. De TVspot is door 4,5 miljoen mensen één of meer keer bekeken. De internetbanners zijn 4,8 miljoen keer getoond aan in totaal twee miljoen unieke kijkers waarvan er 6.000 tevens een bezoek brachten aan onze website. Gedurende de campagneperiode is de radiospot verspreid over negen zenders meerdere keren per dag uitgezonden. De printadvertenties zijn het hele jaar in diverse Nederlandse dagbladen geplaatst. Impact Gedurende de campagneperiode ontvingen wij tientallen reacties over de impact van de campagne. Veel mensen herkenden de geschetste problematiek. Sommigen ervoeren dit niet als positief, door het zien of horen van de campagne-uitingen kwamen bij hen traumatische ervaringen uit het verleden weer naar boven. Vanzelfsprekend was het niet onze intentie iemand te kwetsen met onze campagne. De opgeroepen emoties zijn echter wel een bevestiging van het bestaan van het probleem dat we onder de aandacht brengen. Rekeninghoudend met de reacties hebben we besloten de meest heftige uitingen niet meer te publiceren. Van de door ons gesteunde lotgenoten- en belangenverenigingen ontvingen wij positieve respons op de campagne-uitingen. Zij zien de ontwikkelde campagne als erkenning voor de problemen die ook zij ervaren in hun omgeving. Ook leden van ons donateurpanel zijn naar hun mening gevraagd over enkele campagne-uitingen. In totaal vroegen wij 650 mensen naar hun mening over de campagne. De meerderheid van hen omschreef de boodschap als confronterend maar helder, een enkeling vond de uitingingen wrang. Velen gaven te kennen aan het denken te zijn gezet door de radiospots. Prijswinnende campagne De campagne oogste veel waardering. Ook bij de Stichting Adverteerdersjury Nederland (SAN) viel de multimediale campagne op. Tijdens hun prijsuitreiking op 28 mei 2009 werd de campagne bekroond met een SAN Accent. Fonds Slachtofferhulp werd genomineerd voor een SAN Accent in de categorie ‘NonProfit/Overheid’. Andere genomineerden waren onder andere Artsen Zonder Grenzen

37


en War Child. In totaal waren er 10 categorieën en 131 genomineerden. Dat wij de prijs mee naar huis mochten nemen zien wij als erkenning van de kracht en kwaliteit van de campagne. Fonds Slachtofferhulp Canon Fotowedstrijd In 2009 was het de vierde keer dat het Fonds Slachtofferhulp en Canon - één van de Founding Members van het Fonds - een fotowedstrijd organiseerden. De fotowedstrijd vroeg op een indrukwekkende manier aandacht voor de impact die het slachtofferschap kan hebben op mensen én het belang van hulp aan slachtoffers. Beelden zijn daarbij van grote waarde en Canon helpt ons dit zichtbaar te maken. Bovendien helpen de ingezonden beelden ons bij het geven van voorlichting over de materie. Tijdens de 2008/2009-editie van de fotowedstrijd stond de veerkracht van slachtoffers centraal. Veerkracht van slachtoffers is er in allerlei varianten. Afhankelijk van de ernst van de situatie en persoonlijke omstandigheden, afhankelijk van de omgeving en mogelijkheden. De versterking van de positie van slachtoffers leidt tot slachtoffers die, met hulp van hulpverlenende instantie, in staat zijn om hun eigen leven weer in de hand te nemen. Prof. mr. Pieter van Vollenhoven sprak tijdens de uitreiking op 15 oktober 2009: “Jaarlijks worden in Nederland vier miljoen mensen slachtoffer van een misdrijf, ongeval of ramp. Om hiervan te herstellen, is veel veerkracht nodig. Veerkracht komt in verschillende gedaanten. De winnende foto is hiervan een prachtig voorbeeld.” De winnende foto toont een jong meisje met een ernstige, volwassen blik in de ogen die zich achter een klein hondje verbergt. Een ontroerende foto die op treffende wijze de veerkracht in beeld brengt van een meisje dat slachtoffer werd van huiselijk geweld. Bereik van de fotowedstrijd - Er is een persbericht verstuurd met de aankondiging van de fotowedstrijd en een persbericht met de aankondiging voor de prijsuitreiking in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam; - Speciale aandacht voor de wedstrijd op diverse fotografiegerelateerde websites; - Bijna 50 inzendingen; - Bijzondere aandacht voor de uitreiking in diverse media waaronder De Telegraaf en in de HulpPost; - Van de winnende en genomineerde foto’s is een tentoonstelling gemaakt die momenteel langs bedrijfssponsoren en bevriende organisaties reist. Met de tentoonstelling wordt aandacht voor het slachtofferschap gevraagd. Impact van de fotowedstrijd De reacties van het publiek op de foto’s zijn kenmerkend voor de kwaliteit en daarmee de impact van de inzendingen. Een beeld zegt ook in dit geval meer dan duizend woorden. De toeschouwer staat stil bij de situatie van het getoonde slachtoffer en begrijpt de problemen waar hij of zij mee wordt geconfronteerd beter. Na de uitreiking heeft het Fonds een reizende tentoonstelling georganiseerd, waarbij de beelden een aantal weken bij diverse bedrijfsvrienden op een prominente plaats stonden opgesteld. Vanwege het grote animo wordt de tentoonstelling in 2010 gecontinueerd en ter plaatse gecombineerd met presentaties over het werk van het Fonds Slachtofferhulp.

38


Corporate website De eind 2008 geheel herziene website van het Fonds Slachtofferhulp kreeg in 2009 verdere invulling. We onderscheiden drie hoofddoelstellingen voor dit belangrijke communicatiemiddel. Allereerst heeft onze website een portaalfunctie: slachtoffers moeten via onze website hun weg naar de juiste hulpverlenende instantie kunnen vinden. Door een heldere navigatie wisten alleen al in de tweede helft van 2009 maar liefst 11.000 websitebezoekers deze pagina te vinden. Om extra bezoek te genereren gebruiken we tevens de schaduwlink www.zelfhulpnodig.nl. Een andere doelstelling is het werven van donateurs; daartoe zijn donatiemogelijkheden ingebouwd voor zowel particuliere bezoekers als bedrijven. Tot slot heeft de website een belangrijke informerende functie. Door middel van wekelijkse updates informeren wij particulieren, bedrijven en pers over onze werkzaamheden en de bewegingen in het werkveld. In al onze uitingen verwijzen we naar de website. Dit levert ons direct verkeer op, bestaande uit mensen die zelf de link intypen. Een andere manier om bezoekers naar de website te leiden is via Google Grants, de online advertentiemodule voor goede doelen van Google. Hiermee brengen we de website onder de aandacht bij mensen die gericht op zoek zijn naar onderwerpen waarover wij op www.fondsslachtofferhulp.nl communiceren. Om bezoekers van de website actief te betrekken bij ons werkveld vragen we in polls naar hun mening over stellingen uit het werkveld. Verder houden we de website levendig door geregeld, zeker wekelijks, nieuwe berichten te plaatsen over ontwikkelingen in het werkveld en bij het Fonds. Bereik Sinds augustus 2009 monitoren wij actief het gedrag van de bezoekers van onze website; vanaf dat moment ontvingen wij ruim 22.000 online bezoekers. Het aantal paginaweergaves daalde in diezelfde periode van 2,66 naar 2,02 pagina’s per bezoeker, een direct gevolg van de goed functionerende portaalfunctie van de site en daarmee een positief signaal. Het aantal terugkerende bezoekers zagen we in 2009 stijgen; een teken dat mensen de website waarderen en terugkomen vanwege de inhoud en actualiteit. Er zijn in 2009 twee polls geplaatst, waar ook naar werd verwezen in de papieren nieuwsbrief HulpPost. In de dagen na de verspreiding van het blad zagen wij een piek in de bezoekersaantallen. De resultaten van de polls als ‘veiligheid is een verantwoordelijkheid van de overheid’ en ‘omstanders schieten mij te hulp als ik op straat word beroofd’, werden op de website en in de eerstvolgende HulpPost gepubliceerd. Impact De impact van de website is nog niet direct merkbaar. Reacties die per telefoon of email bij ons binnenkomen zijn nog niet aantoonbaar te herleiden tot de website. Het is ook nog niet te monitoren welke hulpverleningsorganisaties via onze website worden opgezocht. In 2010 willen we dit nauwkeuriger in beeld brengen. Presentaties In Nederland zijn diverse serviceclubs, waaronder Lions en Rotary, actief. Vanwege de raakvlakken in onze wederzijdse motivaties heeft het Fonds Slachtofferhulp medio 2009 een aantal van deze maatschappij bewuste organisaties aangeschreven met de

39


vraag of wij iets voor elkaar konden betekenen. Op meerdere locaties in het land werden wij uitgenodigd om te komen praten over het Fonds Slachtofferhulp. Dit waren buitengewoon positieve contacten, die het brede draagvlak voor slachtofferhulpverlening onderschrijven. Behalve bij deze serviceclubs werd het Fonds Slachtofferhulp ook uitgenodigd bij diverse andere verenigingen, zoals lokale ANBOafdelingen en vrouwenbonden. Ter plaatse gaven medewerkers van het Fonds informatie over het werk van het Fonds Slachtofferhulp. Impact Tijdens deze bijeenkomsten blijkt dat vooral de persoonlijke verhalen van slachtoffers of nabestaanden diepe indruk maken op het publiek. Deze verhalen roepen verschillende reacties op. Van medelijden met het slachtoffer tot een uitroep als “het is hun eigen schuld”. Op deze manier ontstaan interessante discussies over de positie van slachtoffers en nabestaanden. Fotoboek Ontmoetingen Ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan heeft het Fonds Slachtofferhulp het fotoboek ‘Ontmoetingen’ uitgegeven. Hierin geeft onze voorzitter, prof. mr. Pieter van Vollenhoven, in woord en beeld een inkijk in zijn belevenissen tijdens zijn expedities in de natuur. ‘Ontmoetingen’ is een selectie prachtige natuurfoto’s met bijschriften van de heer Van Vollenhoven, gemaakt rond zijn huis, elders in Nederland en tijdens zijn buitenlandse reizen. Met verrassende en ontroerende beelden van jonge vossen in zijn tuin, welpen in Afrika en kleurrijke vlinders toont hij zijn passie voor fotografie en natuur in binnen- en buitenland. Door de medewerking van onze Founding Member ANWB, komt de opbrengst van het fotoboek ten goede aan het Fonds Slachtofferhulp en daarmee aan de slachtoffers in Nederland. Bereik Tv-programma’s als RTL Boulevard en Blauw Bloed en dagbladen als de Telegraaf besteedden aandacht aan het fotoboek. Hierdoor werd in korte tijd door heel het land bekendheid gegeven aan de verschijning van het boek en daarmee ook aan het Fonds Slachtofferhulp. Impact De verkoop van het fotoboek heeft een positief effect op de balans; de verkoopopbrengsten komen ten goede aan het Fonds Slachtofferhulp. Daarnaast heeft de media-aandacht voor een grotere naamsbekendheid gezorgd. Dit blijkt onder andere uit de stijging van het aantal bezoekers op onze website in de periode dat er veel aandacht aan het boek werd besteed. Via het fotoboek zijn mensen op een andere manier in aanraking gekomen met het Fonds dan gebruikelijk en hebben zo kennis gemaakt met ons werkterrein. Nominatie ANBO/MAX Goede Doelen Prijs Medio oktober werd in Hilversum de Goede Doelen Prijs 2009 van Omroep Max en Ouderenvereniging ANBO uitgereikt. Fonds Slachtofferhulp was één van de tien genomineerden; een erkenning van het grote belang van goede slachtofferhulpverlening. De eerste prijs werd gewonnen door Terres des Hommes. Bereik

40


Tijd voor Max heeft een groot bereik onder senioren; dagelijks trekken zij circa een half miljoen kijkers. Tijdens dit programma is eenmalig een spot uitgezonden waarin directeur van het Fonds Slachtofferhulp, Ineke Sybesma, een oproep doet om te stemmen. Tevens is tijdens de live televisie-uitzending aandacht besteed aan de genomineerde doelen. Impact Via de verkiezingswebsite kwamen stemmen binnen, werden antwoordkaarten ingezonden en vol enthousiasme werden handtekeningenlijsten getekend en ingestuurd. Behalve aandacht voor ons werk leverde deze nominatie ons daardoor ook contactgegevens op van sympathisanten. Communicatie richting particuliere donateurs In de communicatie richting eigen achterban gaan we dieper in op de meest actuele onderwerpen. Per post of e-mail versturen we nieuwsbrieven en projectmailings. Hierin vragen we aandacht voor specifieke vormen van slachtofferschap en daarmee samenhangende ontwikkelingen in het werkveld. Zo hebben we in 2009 onder meer geschreven over slachtoffers van mensenhandel in Nederland, nabestaanden van geweldsslachtoffers, slachtoffers van seksueel geweld, verkeersslachtoffers en slachtoffers die tussen wal en schip dreigen te vallen. Door uitgebreid te communiceren over deze specifieke groepen creëren we aandacht en begrip voor hun situatie. Hiermee vergroten we ook de impact van de hulpprojecten die we speciaal voor deze groepen steunen. In het kader van preventie van slachtofferschap, hebben wij in december per post tips verspreid voor veilig winterverkeer. Deze tips zijn in samenwerking met Slotemakers Antislipschool opgesteld. Behalve in de mailing, hebben we de tips ook voor iedereen toegankelijk op de website geplaatst. Bereik Ongeveer 70.000 donateurs zijn in 2009 gemiddeld 6 keer geïnformeerd per post of e-mail. Deze berichten zijn gelijktijdig ook op de website geplaatst, waarmee het bereik nog verder vergroot is. In de nieuwsbrief is in 2009 twee keer een poll geplaatst en drie keer een oproep gedaan aan de lezer om eigen ervaringen te delen. Op deze manier is de achterban actief bij het onderwerp betrokken. Om verdere interactiviteit tussen donateurs en het Fonds te bevorderen, maar ook om input te verwerven voor het bewerken van de publieke opinie, zijn we gestart met een maandelijkse poll die zowel in de nieuwsbrief als op de website staat. Tevens vragen we donateurs hun verhalen en ervaringen binnen ons werkgebied te delen. Tenslotte hebben we een selectie van donateurs via ons Donateurspanel telefonisch gevraagd naar hun mening over onze informatievoorziening en algemene indruk van het werk van het Fonds Slachtofferhulp. Het gemiddelde oordeel over het werk van het Fonds Slachtofferhulp uitte zich in een 8+. In 2010 willen wij het donateurspanel verder uitbouwen. Daarnaast zullen wij ook op andere manieren, met name via online communicatie, onze vaste achterban trachten te activeren. Een en ander zal zijn vorm krijgen in het communicatieplan 2010 – 2013. Impact

41


Uit reacties van donateurs blijkt dat het onderwerp slachtofferhulpverlening en veiligheidsbeleving in Nederland blijvend actueel is. Veel donateurs willen hun verhaal bij ons kwijt of hebben een gerichte vraag over de hulpverlening. In veel gevallen kunnen we deze mensen verder helpen. Voorlichting en fondsenwerving Ook onze fondsenwervingsactiviteiten richting potentiële donateurs, zoals acties per post, telefoon of huis-aan-huis, zetten we in om de voorlichtingsdoelstelling te behalen. We gebruiken deze middelen om waar mogelijk te vertellen over de gevolgen van slachtofferschap en om mensen (indien nodig) door te verwijzen naar de juiste hulpverlening. Communicatie richting bedrijfsvrienden In de communicatie richting de bedrijfsvrienden gaan we dieper in op de meest actuele onderwerpen. Per post of e-mail versturen we nieuwsbrieven en newsflashes aan deze relaties. Hierin vragen we aandacht voor specifieke vormen van slachtofferschap en daarmee samenhangende ontwikkelingen in het werkveld. Daarnaast is het een verantwoording van de besteding van onze middelen, die mede bijeen zijn gebracht door de Founding Members, Sponsoring Members en Vrienden. In 2009 onder meer geschreven over slachtoffers van mensenhandel in Nederland, nabestaanden van geweldsslachtoffers, slachtoffers van seksueel geweld, verkeersslachtoffers en slachtoffers die tussen wal en schip dreigen te vallen. Bereik In 2009 werd driemaal een digitale nieuwsbrief toegezonden aan de bedrijfsrelaties. Tevens ontvingen zijn tweemaal een newsalert over een actualiteit die ons werk raakte. Daarnaast heeft iedere bedrijfsrelatie de papieren nieuwsbrief HulpPost drie keer ontvangen. Deze uitgave is primair gericht op de particuliere donateurs, maar het Fonds is van mening dat de bedrijven toegang moeten krijgen tot dezelfde informatie. Bedrijven ontvangen meerdere exemplaren ten behoeve van bedrijfskantines en interne leesportefeuilles. Impact Het Fonds Slachtofferhulp wil haar bedrijfsrelaties minimaal eens in de twee jaar te bezoeken. Tijdens de in 2009 afgelegde bezoeken bleek dat de toegezonden nieuwsbrieven zeer gewaardeerd worden. De leesgraad is hoog en vergroot hiermee het kennisniveau van de bedrijfsvrienden over ons werkveld.

3.3. Particulieren Particuliere donateurs zijn van buitengewoon belang voor het Fonds Slachtofferhulp. Niet alleen geven zij het draagvlak in de samenleving, maar ook zorgen zij voor meer dan een derde van de inkomsten. De opbrengst uit particuliere donaties was in 2009 bijna € 1.600.000,-, 5% onder de oorspronkelijke begroting. De lagere opbrengst is voornamelijk veroorzaakt doordat de begrootte inkomsten uit vervolgwerving van nieuwe vaste donateurs in het tweede kwartaal van 2009 naar beneden is bijgesteld. Hiertoe is besloten door een daling van de respons op ingezette acties, mogelijk als gevolg van de economische crisis. Uiteindelijk hebben we in 2009 op bescheiden schaal en met een streng toezicht op kosten en opbrengsten nieuwe donateurs geworven. Voor de werving zijn acties

42


ingezet per post en telefoon, maar ook huis-aan-huis. Als resultaat hiervan mochten wij ruim 10.000 nieuwe donateurs verwelkomen, waarvan 4.600 mensen ons machtigden een periodieke afschrijving te doen. Ook vele bestaande donateurs hebben in 2009 wederom een gift gedaan aan het Fonds Slachtofferhulp. Door de aanwas van nieuwe donateurs is het totaal gelijk gebleven ten opzichte van 2008, met aan het einde van het jaar circa 65.000 actieve donateurs. Aantal mailings per post: 720.000 Aantal adressen ingezet voor telemarketing: 44.000 In augustus zijn we een pilotproject gestart met huis-aan-huis werving. Op basis van de resultaten wordt besloten of deze wervingsmethode ook in 2010 zal worden ingezet. Vooruitzicht 2010 Voor 2010 hebben we een opbrengst uit particuliere donaties begroot van bijna € 1.800.000,-. Hierbij zetten we vooral in op behoud van bestaande donateurs en een gecontroleerde groei van het aantal vaste donateurs. Belangrijk speerpunt hierbij is het opbouwen van een duurzame, inhoudelijke band met de donateur.

3.4. Bedrijven Bedrijfsvrienden (corporate werving) Het jaar 2009 stond - gezien de heersende financiële tendens in Nederland - in het teken van behoud van de bedrijfsvrienden. Daarnaast stelden wij ons vanzelfsprekend ten doel om waar mogelijk nieuwe Vrienden en Sponsoring Members te verwelkomen. Op basis van het jaarplan werden activiteiten in het kader van bedrijvenwerving grotendeels verwezenlijkt. De Member get Member actie, waarbij we onze huidige bedrijfsvrienden hebben opgeroepen eventuele nieuwe ‘Vrienden van’ aan te trekken, heeft enkele positieve nieuwe contacten opgeleverd. Helaas hebben we ondanks deze actie ook van enkele bedrijfssponsoren waarop het Fonds lang heeft mogen rekenen afscheid moeten nemen, daartoe gedwongen door de kredietcrisis. Het Fonds hoopt in de toekomst opnieuw een beroep op hen te mogen doen. Founding Members Al vele jaren mag het Fonds rekenen op de vaste ondersteuning van haar Founding Members: ANWB, Canon Nederland N.V., Mercedes-Benz Nederland B.V., ING, Publicis en Koninklijke Wegener N.V. Zij steunen ons ieder jaar financieel en met allerlei vormen van sponsoring in natura door bijvoorbeeld de activiteiten te ondersteunen. Zo heeft in 2009 de uitreiking van de Fonds Slachtofferhulp Canon Fotowedstrijd plaatsgevonden om extra aandacht te genereren voor het werk van het Fonds Slachtofferhulp. Daarnaast is het Fonds eind 2008 gestart met de campagne ‘Het verleden kan slachtoffers nog lang achtervolgen, laat ze niet alleen staan’ die mogelijk is gemaakt door Publicis. Deze campagne is in 2009 uitgerold op radio en TV, mede dankzij de fantastische samenwerking met onze Sponsoring Member Kobalt.

Sponsoring Members

43


Naast Founding Members heeft het Fonds zeer betrokken Sponsoring Members: Kobalt, KPMG-Management Services, Mammoet Holding B.V., Media Landscape, Princess, Siemens Nederland N.V. en UVIT. In 2009 heeft Mammoet Holding B.V. zich als nieuwe Sponsoring Member aan het Fonds Slachtofferhulp verbonden. Wij heten hen van harte welkom. Met ieder van deze bedrijven heeft het Fonds een samenwerking, veelal in de vorm van een speciale overeenkomst of project in het kader van sponsoring. Zo draagt Media Landscape bij aan de vergroting van de naamsbekendheid door middel van de inzet van narrowcasting. In samenwerking met Princess heeft in 2009 wederom een golftoernooi plaatsgevonden. Vanwege een verandering in het sponsorbeleid heeft de Koninklijke TNT-Post B.V. de steun aan het Fonds Slachtofferhulp helaas moeten beëindigen. Langs deze weg willen wij hen danken voor vijf jaar waardevolle financiële steun. Vrienden Zo’n 40 bedrijven vormen tot slot de zeer gewaardeerde ‘Vrienden van het Fonds’. Ook deze bedrijven steunen het Fonds Slachtofferhulp, veelal met een geldelijke bijdrage. In 2009 werden vijf nieuwe vrienden verwelkomd, mede dankzij het Fonds Slachtofferhulp Princess Golftournooi en de Member get Member actie. Helaas hebben we in 2009 ook afscheid moeten nemen van tien bedrijfsvrienden. Vrienden van Fonds Slachtofferhulp: ABP ABN AMRO Accell Group Amsterdam RAI Autobinck Holding N.V. Brand Loyalty International Bruna BV -Postkantoren BV CAK/LinkinCare B.V. Conclusion BV Datamex Breda BV Dura Vermeer Dutch Golf Center Event Transport Management GANT Generali Verzekeringsgroep N.V. G.W. Demes Beheer B.V. Hans Buurman Team B.V. Higher & Company Jump! Communicatie B.V. Kempen en Co

Koninklijke Volker Wessel Stevin KOWIN KPMG London Verzekeringen N.V. Loyens & Loeff MultiCopy Nederland Neerlandia van 1880 Paleis het Loo Protocolbureau RAI Vereniging Ricoh Nederland B.V. Rimag Beheer B.V. Royal Bank of Scotland Samplonius & Samplonius Spanninga Metaal This Is Golf UTS Nederland Verbond van Verzekeraars Voxius Westemeijer Groep

Een aantal samenwerkingsprojecten met bedrijfssponsoren in de praktijk: Mercedes-Benz: lotgenotengroepen verkeersslachtoffers Het Mercedes-Benz Fonds, heeft vanuit haar affiniteit met verkeersslachtoffers ervoor gekozen om een Fonds op Naam op te richten voor verkeersslachtoffers. Vanuit het Mercedes-Benz Fonds worden projecten gefinancierd, met name lotgenotengroepen, die gericht zijn op hulp aan verkeersslachtoffers en hun nabestaanden. Voor

44


deelnemers aan deze lotgenotengroepen betekent deze specifieke vorm van hulp vaak dat zij hun zelfvertrouwen en gevoel van veiligheid herwinnen. Jaarlijks ontvangt het Fonds Slachtofferhulp een vaste bijdrage van Mercedes-Benz ten gunste van dit eigen Fonds. In 2009 heeft prof. mr. Pieter van Vollenhoven tijdens het lustrumgala in december een extra cheque à € 15.000,- in ontvangst mogen nemen. Een geweldige bijdrage die een extra impuls zal geven aan de hulp voor verkeersslachtoffers. Mammoet & Fonds Slachtofferhulp slaan handen ineen Mammoet is een sociaal bewogen onderneming en toont graag haar maatschappelijke betrokkenheid, waarbij mens en veiligheid voorop staan. Dat zie je terug in de projecten die zij steunen. Op nationaal niveau willen zij een bijdrage leveren aan een betere en vooral veiligere leefomgeving. Voor de eigen medewerkers, maar eigenlijk ook voor iedere andere Nederlander. Patrick van Seumeren, COO Mammoet Holding B.V., heeft daarom een sponsorovereenkomst gesloten met het Fonds Slachtofferhulp. De komende drie jaar kan dit goede doel rekenen op een belangrijke financiële impuls vanuit Mammoet. Deze bijdrage zal worden gebruikt voor het verlenen van individuele noodhulp: het Pieter van Vollenhoven Fonds. Mammoet stelt tevens haar interne communicatiemiddelen ter beschikking om uitvoerig te kunnen communiceren over ons werk, om zo hun personeel en achterban te doordringen van het belang van het werk van het Fonds Slachtofferhulp en het Pieter van Vollenhoven Fonds. Fonds Slachtofferhulp Princess Cup: golfen voor een betere positie van slachtoffers In samenwerking met Sponsoring Member Princess heeft het Fonds Slachtofferhulp op 11 september 2009 het jaarlijkse golftoernooi georganiseerd. Samen met bekende sporters zoals Kristie Boogert, Ruud Gullit, Teun de Nooyer, Floris Jan Bovelander en Aron Winter speelden huidige en nieuwe sponsoren een prachtige wedstrijd op de Wassenaarse golfclub Groendael. Niet alleen de golfscore telde mee voor de einduitslag, de deelnemers moesten ook vragen beantwoorden over slachtofferschap in Nederland. Na de prijsuitreiking ontving prof. mr. Pieter van Vollenhoven uit handen van directeur en eigenaar Aad Ouborg van Princess de cheque met de toernooiopbrengst: € 131.000,-, bijeengebracht door de ter plaatse geïntroduceerde nieuwe vrienden die een driejarige samenwerking met het Fonds aangaan. Fonds Slachtofferhulp Canon Fotowedstrijd In 2009 werd voor de vierde keer door Fonds Slachtofferhulp en Canon - één van de Founding Members van het Fonds - een fotowedstrijd georganiseerd. Hierover leest u meer elders in dit hoofdstuk. Lustrumgala Fonds Slachtofferhulp Op 14 december 2009 vond het jaarlijkse Fonds Slachtofferhulp Gala plaats op Paleis het Loo in Apeldoorn. Dit jaar stond het gala in het teken van het twintigjarig bestaan van het Fonds. Het doel van het gala is aandacht te vragen voor het werk van het Fonds Slachtofferhulp: een feestelijke avond met een terugblik naar het verleden en een vooruitblik naar de toekomst. Er is stilgestaan bij de noodzaak van slachtofferhulpverlening en het (voorkomen van) slachtofferschap in Nederland. De deelnemende bedrijven en hun geïnviteerde tafelgasten brachten gezamenlijk € 158.375,- bijeen. Een prachtig bedrag, waarmee vele slachtoffers kunnen worden geholpen.

Kikkoman Foods Europe steunt Fonds Slachtofferhulp

45


De wereldmarktleider op het gebied van sojasaus – Kikkoman Foods Europe – heeft haar betrokkenheid met de Nederlandse samenleving laten blijken. Middels een cheque ten gunste van het Pieter van Vollenhoven Fonds, het noodhulpfonds dat opereert onder de vlag van het Fonds Slachtofferhulp. Tijdens het bezoek in Sappemeer overhandigde Dr. S. Ushijima (Managing Director Kikkoman Foods Europe) een cheque van € 25.000,- aan onze voorzitter prof. mr. Pieter van Vollenhoven.

3.5. Sponsor Bingo Loterij De Sponsor Bingo Loterij steunt goede doelen op het gebied van gezondheid en welzijn. Deelnemers aan de Loterij kunnen zelf bepalen voor welk goed doel zij meespelen (het zogenoemde ‘geoormerkt meespelen’). Veel deelnemers steunen op deze wijze een landelijk operend goed doel, maar dit kan ook hun eigen club of vereniging zijn. Het levert deze organisaties extra inkomsten op, omdat de helft van elk lot direct naar het door de deelnemer zelf gekozen doel gaat. Sinds 1998 is het Fonds Slachtofferhulp vaste beneficiant van de Sponsor Bingo Loterij. Jaarlijks keert de Loterij een vaste bijdrage uit van € 950.000,–. Daarnaast ontvangt het Fonds inkomsten uit geoormerkte loten. Loten waarvan de speler heeft aangegeven voor het Fonds Slachtofferhulp te willen meespelen. Om de geoormerkte opbrengst te vergroten heeft het Fonds in 2009 samen met de loterij een belactie gehouden. De extra inkomsten uit deze loten bedroegen € 200.239,–. In totaal ontving het Fonds Slachtofferhulp in 2009 een bruto bijdrage van € 1.150.239,–, waarvoor we de Loterij en alle deelnemers zeer veel dank verschuldigd zijn. Ook in 2010 blijft het Fonds zich inspannen voor een vergroting van de opbrengst van de geoormerkte loten.

3.6

Sympathieke initiatieven

Vier dagen wandelen voor Fonds Slachtofferhulp Aan de Nijmeegse Vierdaagse nemen jaarlijkse 40.000 wandelaars vanuit de hele wereld deel. Sommigen van hen lopen de tocht niet alleen voor zichzelf, maar ook voor een goed doel. Zo ook Elisa van Leijenhorst en Paulien Donkers. Zij lieten zich sponsoren door hun werkgever, collega's, familie en vrienden en hebben zo een bedrag van maar liefst € 935,- bij elkaar gelopen voor het Fonds Slachtofferhulp. Testimonial >> Elisa en Paulien werken beiden op een Voortgezet Speciaal Onderwijs School, voor leerlingen met een communicatieve beperking. De leerlingen waaraan zij lesgeven weten buiten school niet altijd voldoende voor zichzelf op te komen. Om die reden is één van de twee al vaste donateur van het Fonds Slachtofferhulp, want zo zegt ze: “Ik denk dat ik mijn leerlingen zo buiten school ook nog wat kan helpen. Juist in de situaties die ze zelf moeilijk kunnen voorkomen is de nazorg belangrijk”. En zo is het. Wanneer iemand slachtoffer is geworden van bijvoorbeeld een misdrijf zijn het de subsidiënten van het Fonds Slachtofferhulp die hen helpen hun draai in de maatschappij weer te vinden. << Wegener en T-Mobile steunen goede doelen

46


Koninklijke Wegener en T-Mobile hebben gezamenlijk de portemonnee getrokken om de geslaagde overgang van 2500 aansluitingen te vieren. In de Haagse vestiging van T-Mobile overhandigde Wegener-directeur Tonnie Klein Hemmink op 10 november een cheque van € 4.500,- aan Ineke Sybesma van het Fonds Slachtofferhulp. Directeur Bas Piek van T-Mobile bleef niet achter: hij gaf Sonja Werners van Warchild eveneens een cheque van € 4.500,-. Rob Slotemaker Memorial Rallye Bijna 30 jaar geleden, op 16 september 1979, verongelukte Rob Slotemaker op Circuit Park Zandvoort. De legendarische coureur en antislip-expert werd op zaterdag 12 september herdacht met de Rob Slotemaker Memorial Rallye, georganiseerd door Slotemakers Anti-Slipschool. Een deel van het inschrijfgeld van de deelnemende equipes kwam ten goede aan het Fonds Slachtofferhulp. In totaal leverde de rallye een mooi bedrag van € 2.000,- op. De afgelopen jaren werkten het Fonds Slachtofferhulp en Slotemakers al samen door verkeersslachtoffers deel te laten nemen aan de speciale autocursussen van deze rijschool. Dankzij deze cursussen durven door een ongeval getraumatiseerde automobilisten weer zelfstandig deel te nemen aan het verkeer. Dankzij de opbrengst van deze rallye kunnen meer initiatieven als deze worden ontplooid. Journalisten golfen voor Fonds Slachtofferhulp De Nederlandse Vereniging van Golfspelende Journalisten (NVGJ) vierde haar 15-jarig bestaan met een tweedaagse golfwedstrijd op het terrein van Maastricht International Golf. Op het programma stonden onder andere een puttactie en een veiling. De opbrengst van beide dagen werd op 25 mei in de vorm van een cheque van € 7.000,overhandigd aan Ineke Sybesma, directeur van het Fonds Slachtofferhulp. Nationale Haringpartij De Nationale Haringpartij in Breukelen vroeg haar bezoekers een donatie te doen in de kas van het Pieter van Vollenhoven Fonds, dat onderdeel is van het Fonds Slachtofferhulp. Daarnaast eerden zij onze voorzitter: hij kreeg 'de gouden haring' opgespeld. De opbrengst van deze actie was € 2840,-. Ikea biedt 25 cadeaubonnen à 100,- Euro per stuk aan Via het Pieter van Vollenhoven Fonds worden jaarlijks vele slachtoffers geholpen die door hun slachtofferschap tussen de wal en het schip dreigen te geraken. Slachtoffers die bij geen andere instantie terecht kunnen en die het juist zo nodig hebben. Sommigen van hen hebben door inbraak, brandstichting, (huiselijk) geweld of andere vorm van slachtofferschap huis en haard moeten verlaten en daarbij hun inboedel moeten achterlaten. Niet altijd keert een verzekering voldoende uit om deze spullen opnieuw aan te schaffen, terwijl deze slachtoffers vaak niet over de financiële middelen beschikken om zelf nieuwe spullen aan te schaffen. Het Pieter van Vollenhoven Fonds biedt een steuntje in de rug en levert een kleine bijdrage om het meest noodzakelijke weer opnieuw aan te schaffen. Slachtoffers kunnen met behulp hiervan de draad van hun leven weer oppakken. Ikea steunt ons noodhulpfonds en heeft om die reden 25 cadeaubonnen à € 100,- aangeboden om slachtoffers te kunnen voorzien in hun basisbehoeften.

47


4.

Toezicht en organisatie

4.1. Bestuur 4.1.1. Intern Toezicht Het Fonds Slachtofferhulp kent een toezichthoudend bestuur dat uit tien personen bestaat en een belangrijk deel van haar taken heeft gedelegeerd aan een titulaire directie die zowel beleidsinitiërend als beleidsuitvoerend is. De directeur geeft leiding aan de uitvoerende organisatie van het Fonds en verricht haar werkzaamheden op basis van een directiereglement, waarin de taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd. De directeur staat onder toezicht van het bestuur. Het toezichthoudend bestuur wordt bijgestaan door bestuurscommissies die samen met de directeur, zelfstandig beslissingen nemen over diverse onderdelen van beleid. Het toezichthoudend bestuur stelt vervolgens de beleidsplannen en begrotingen van de commissies vast en toetst deze zorgvuldig. Hiermee wordt gewaarborgd dat de functies “besturen” en “toezicht houden” gescheiden zijn: directeur en commissies besturen terwijl het bestuur het geheel toetst.

4.1.2. Bestuurscommissies In artikel 12 van de statuten is bepaald dat het bestuur commissies en werkgroepen kan instellen. De taken en bevoegdheden van deze commissies zijn als volgt vastgelegd in het huishoudelijk reglement. Commissie Beheer en Financiën De Commissie Beheer en Financiën bestaat uit drie bestuursleden. Deze commissie controleert de financiële verslaglegging, geeft opdracht aan de externe accountant en evalueert de werkzaamheden. Daarnaast houdt de commissie toezicht op de naleving van weten regelgeving binnen de branche en gedragscodes met betrekking tot financiële verslaglegging. Tot slot houdt de commissie zich bezig met vermogensbeleid en daarmee samenhangende strategieën. De commissie vergaderde in het verslagjaar vijfmaal. Commissie Beleid en Bestedingen De commissie beoordeelt alle subsidieaanvragen die door organisaties worden ingediend bij het Fonds. Deze commissie bestaat uit ten minste drie bestuursleden. De commissie kan adviseurs uit het werkveld aanstellen. Deze nemen geen deel aan de uiteindelijke besluitvorming. De commissie komt regulier twee keer per jaar bijeen. Naast deze twee reguliere bijeenkomsten worden soms extra bijeenkomsten ingelast om specifieke thema’s nader te bespreken. In 2009 vergaderde de commissie driemaal. De commissie zorgt ervoor dat het bestedingsbeleid wordt voorbereid en uitgevoerd. Daaronder vallen de volgende activiteiten: • het opstellen en aanpassen van het subsidiereglement, • het bepalen van bestedingscategorieën en –budgetten, • het beoordelen van subsidieverzoeken en toewijzen van subsidies conform het subsidiereglement en bestedingsbudgetten,

48


• •

Beoordelen van voorstellen voor aanpassing of vernieuwing van het bestedingsbeleid, Het controleren van de besteding van toegezegde subsidies.

Commissie Fondsenwerving en Communicatie De F&C commissie bestaat uit vier leden van het bestuur de commissie F&C adviseert directie en bestuur over het beleid rondom fondsenwerving en voorlichting. Onderdeel van deze commissie is een uit twee bestuursleden bestaande projectcommissie die adviseert over de voorbereiding en uitvoering van bestaande en nieuwe evenementen. De commissie vergaderde drie maal in 2009. Benoemingscommissie Deze projectcommissie bestaat uit drie bestuursleden en kan door het bestuur gevraagd worden te adviseren over het gewenste bestuursprofiel, het rooster van afreden en het benoemen van nieuwe bestuursleden. De commissie vergaderde in 2009 tweemaal.

4.1.3. Samenstelling van het bestuur Voor het bestuur van het Fonds Slachtofferhulp is een gewenst profiel uitgewerkt. Dit profiel bestaat uit algemene en specifieke competenties, disciplines die ten minste in het bestuur vertegenwoordigd dienen te zijn via zijn leden. Het profiel is vastgelegd in het huishoudelijk reglement van het Fonds. Per 1 januari 2010 bestond het bestuur uit de volgende personen:

Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, Voorzitter

Generaal b.d. D.L. Berlijn

Bestuurslid sinds / aftredend in (H=Herbenoembaar) 1989 – 2013 (H)

Functie / nevenfuncties

2009 – 2013 (H)

Voorzitter van de Maatschappij (voorheen NMNH te Den Haag); Voorzitter van de Raad van Advies van de Dutch Hawker Hunter Foundation te Harlingen; Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Koninklijke Luchtmacht

Voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid; Medeoprichter en board member van de European Transport Safety Council; Medeoprichter en emeritus voorzitter van de International Transportation Safety Association; Hoogleraar Risicomanagement, Universiteit Twente; Voorzitter van de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie; Voorzitter Nationaal Restauratiefonds; Voorzitter Nationaal Groenfonds.

49


Historische Vlucht te Rijen; Lid van de Raad van Commissarissen van Thalens Nederland te Hengelo; Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting het Nationale Park de Hoge Veluwe te Hoenderloo; Lid van het Comité van Aanbeveling Stichting Paardrijden Gehandicapten te Den Haag; Lid van het Comité van aanbeveling van de Stichting Erik Hazelhoff Roelfzema prijs te Den Haag; Lid van de Raad van Advies van NINTES te Bilthoven; Adviseur Introductie OV Chipkaart Lid Raad van Bestuur Rode Kruis Nederland; Lid Raad van Advies PSIC. Drs. E.H.T.J.M. Habets, Penningmeester

2010 – 2014 (H)

Algemeen Directeur MeesPierson; Voorzitter van Nedwerk Antwerpen

Mr. S.M.A.J. den Ouden-Huijgen, Secretaris

1997 – 2009

Projectdirecteur ANWB; Bestuurslid Waarborgfonds Motorverkeer; Bestuurslid Letselschade Raad (voorheen NPP).

Drs. H.C.R. van de Coolwijk

2003 – 2011 (H)

Voorzitter Raad van Commissarissen Xerox (Nederland) B.V.; Voorzitter Raad van Commissarissen RAI Holding B.V.

J. Stokvis

2009 – 2013 (H)

Directeur van Stokvis & Stokvis Events.

Prof. mr. dr. M.S. Groenhuijsen

2006 – 2010 (H)

Directeur onderzoeksinstituut INTERVICT; Hoogleraar straf- en strafprocesrecht aan de Universiteit van Tilburg; Rechter-plaatsvervanger van de arrondissementsrechtbank te Rotterdam; Raadsheer-plaatsvervanger bij het Gerechtshof te Arnhem; Bestuurslid Stichting Elisabeth-PlusFonds; Voorzitter van de NederlandsVlaamse Vereniging voor Strafrecht;

50


Lid Raad van Advies Stichting Nexus; Buitenlands lid van de ‘commissie Rechts- wetenschappen’ van het ‘Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek’ Vlaanderen; Lid Board of Directors van de International Society of Criminology; Vice-president van het Executive Committee of the World Society of Victimology; Lid Board of Directors van de ‘International Organization for Victim Assistance (IOVA). J.J.N. Rost Onnes

1998 – 2010

Voorzitter Stichting Vrienden van de Amsterdamse Politie; Bestuurslid Nationaal Fonds Ouderenhulp; Voorzitter Princess Hoffelijkheids Prijs; Adviseur Sotheby’s.

Mr. G.H.N.L. van Woerkom

2002 – 2010 (H)

Hoofddirecteur ANWB; Vice voorzitter Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV); Vice President FIA World Council for Mobility and the Automobile.

M. Zuijderhoudt

2002 – 2010 (H)

Directeur Marleen Zuijderhoudt C.P.M.; Voorzitter bestuur Theaters Diligentia, Pepijn en Toneelgroep De Appel; City Consul Gemeente Den Haag; Lid Raad van Toezicht Vlietland Ziekenhuis; Lid Raad van Toezicht Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen; Lid Raad van Toezicht Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten; Commissaris N.V. Stadsherstel.

Samenstelling van de bestuurs- en projectcommissies per 1 januari 2010: Commissie Beheer en Financiën Drs. E.H.T.J.M. Habets (voorzitter) Drs. H.C.R. van de Coolwijk

51


Mr G.H.N.L. van Woerkom Commissie Beleid en Bestedingen Mr. S.M.A.J. den Ouden-Huijgen (voorzitter) Generaal b.d. D.L. Berlijn Drs. H.C.R. van de Coolwijk M. Zuijderhoudt Commissie Fondsenwerving en Communicatie M. Zuijderhoudt (voorzitter) Mr. S.M.A.J. den Ouden-Huijgen J.J.N. Rost Onnes Daarvan projectcommissie evenementen: M. Zuijderhoudt J.J.N. Rost Onnes Benoemingscommissie Drs. H.C.R. van de Coolwijk (voorzitter) J.J.N. Rost Onnes M. Zuijderhoudt Bestuurstermijnen Het Fonds hanteert voor het bestuur een benoemingstermijn van 4 jaar met een mogelijkheid van maximaal 2 herbenoemingen. Er is een rooster van aftreden om continuïteit te waarborgen. Voorzitter en penningmeester worden in functie benoemd. Vanwege zijn bijzondere positie als oprichter van het Fonds, gelden de bestuurstermijnen niet voor de voorzitter van het Fonds. Bestuursvergoeding Het bestuur van het Fonds verricht haar werkzaamheden onbezoldigd en ontvangt geen vergoeding voor onkosten. Conform de richtlijn die het CBF stelt aan bestuurders van goede doelen, hebben de bestuursleden ieder een verklaring ondertekend inzake uitsluiting van belangenverstrengeling of de schijn daarvan. Bestuursevaluatie De evaluatie over 2009 vond plaats tijdens de bestuursvergadering van 24 maart 2010. Aan de orde waren: • •

•

De voornaamste werkzaamheden en beslissingen van het bestuur in 2009. Deze zijn als bestuursverslag opgenomen in dit jaarverslag. Het gewenste bestuursprofiel, het rooster van aftreden en de gewenste aanpassingen in de bestuurssamenstelling. In 2008 zijn drie bestuursleden afgetreden. De penningmeester heeft echter zijn functie nog tijdelijk uitgevoerd in 2009, in afwachting van het aantreden van een nieuwe penningmeester. Op 18 mei 2009 is Paul Nouwen, vicevoorzitter en bestuurslid van het eerst uur, overleden. Er zijn twee nieuwe bestuursleden benoemd in 2009. Op basis van de profielen hebben zij de commissie Communicatie en Fondsenwerving respectievelijk de commissie Beleid en Bestedingen versterkt. De nieuwe penningmeester is per 1 januari 2010 benoemd. De voorzitter is eind 2009 herbenoemd. De scheiding tussen besturen en toezicht houden en de gewenste aanpassingen op dat vlak. De taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd in een

52


directiereglement. Dit reglement is in 2009 aangepast conform adviezen van het CBF. Bestuursverslag 2009 Het bestuur heeft in 2009 driemaal vergaderd. Bestuursvergaderingen worden voorbereid door de directeur. Bestuursleden krijgen voor elke vergadering de agenda en relevante stukken toegestuurd, waaronder een inhoudelijke en financiële rapportage over de voortgang van de activiteiten. Het bestuur behandelde onder meer de volgende onderwerpen: • • • • •

• • • • •

• • • • • •

Goedkeuring van jaarverslag en jaarrekening over 2008. De stand van zaken van de vermogensportefeuille; mutaties i.v.m. economische ontwikkelingen. Vaststelling klachten / klokkenluidersregeling. Vaststelling nieuw directiereglement. Herziening bestuurscommissies; n.a.v. herziening directiestatuut werd gekozen met drie vaste bestuurscommissies te gaan werken, op basis van de pijlers van het werk van het Fonds: de commissie Beheer en Financiën, commissie Fondsenwerving en Communicatie en commissie Beleid en Bestedingen. Benoeming 2 nieuwe bestuursleden. Herbenoeming voorzitter. Bestuursevaluatie; het functioneren van het bestuur in 2008 is geëvalueerd; Er is een nieuwe Verantwoordingsverklaring opgesteld. Aanpassen van de verouderde beschrijvingen van de statutaire doelstelling, missie en visie van het Fonds; De missie is herschreven om de bestedingsvisie die in de afgelopen jaren vorm heeft gekregen, duidelijk tot uiting te laten komen. De beschreven grondslagen staan hierin centraal: gedeelde verantwoordelijkheid, streven naar de best denkbare opvang, specifieke hulp voor specifieke groepen slachtoffers en veerkracht van het slachtoffer. Evaluatie van de werkwijze van de commissie Beleid en Bestedingen en de procedures die gevolgd worden voor de behandeling van subsidieaanvragen Toevoegen van een nieuwe bestedingscategorie: belangenbehartiging/bewustmaking. Visieontwikkeling en bespreking van het rapport Leemten in de Slachtofferhulpverlening door prof Jan van Dijk, Universiteit Tilburg, Intervict Voortgang overleg met het Ministerie van Justitie over publiek private financiering van slachtofferhulpverlening. Opdracht voor een onderzoek naar de gewenste positionering van het Fonds. Goedkeuring van het jaarplan en de begroting voor 2010. Gezien de onzekere economische ontwikkelingen is besloten tevens een ‘crisisbegroting 2010’ te maken, zodat bij eventuele grote tegenvallers beter bijgestuurd kan worden.

4.2. Directie De directie van het Fonds Slachtofferhulp is in handen van mevrouw I.F.L. (Ineke) Sybesma. De directeur geeft leiding aan de uitvoerende organisatie van het Fonds en verricht haar werkzaamheden op basis van een directiereglement. Zij staat onder toezicht van het bestuur en heeft een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. Het salaris van de directeur werd per 2007 samengesteld conform de richtlijn VFI voor directiesalarissen, en bedroeg in 2009 € 88.197,- inclusief vakantiegeld, op basis van een fulltime dienstverband. Een verstrekte bruto toeslag van € 11.760,- bestond uit een bijdrage aan pensioenpremie en ziektekostenvergoeding en een flexibele beloning voor het bereiken van de afgesproken doelstellingen. Voor de uitvoering van

53


haar werkzaamheden heeft de directeur beschikking over een bedrijfsauto, zij draagt een deel van de kosten zelf bij. Evaluatie Het functioneren van de directeur wordt jaarlijks door het bestuur geëvalueerd. Basis voor de evaluatie is het directiereglement, alsmede het jaarplan en de jaarbegroting. Het gespreksverslag maakt onderdeel uit van het personeelsdossier. De bevindingen worden mondeling met het bestuur gedeeld. De directeur had in 2009 een aantal onbetaalde nevenfuncties. Zij was lid van het bestuur van de brancheorganisatie VFI en was namens de VFI afgevaardigd in het bestuur van het Centraal Bureau voor de Fondsenwerving (CBF). Ook was zij bestuurslid van het Goede Doelenplatform, een overlegorgaan voor beneficianten van de goededoelenloterijen.

4.3. Personeel Voor de uitvoering van haar activiteiten heeft het Fonds Slachtofferhulp bewust gekozen voor een zeer kleine bureauorganisatie, waarbij alle uitvoerende en ondersteunende activiteiten zijn geoutsourced. In veel gevallen is er ten aanzien van de afspraken met leveranciers van de diensten sprake van geheel of gedeeltelijke sponsoring. Op het Fondsbureau werken 8 medewerkers die vooral coördinerende functies hebben. Voor de salarissen volgt het Fonds Slachtofferhulp de CAO van haar medeoprichter ANWB. Naast het salaris ontvangt het personeel een vakantietoeslag van 8% en is er een beperkt aantal secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een bijdrage in de pensioenpremies en opleidingsmogelijkheden. Het Fonds Slachtofferhulp volgt daarnaast het ANWB-systeem voor flexibele beloning. Directie en medewerkers per 31 december 2009 I.F.L. Sybesma (Ineke) Directeur Drs. M. van Warmerdam (Maike) Manager communicatie en fondsenwerving Drs. C. Contino (Carlo) Manager beleid en bestedingen C.E. Kuiper-Verheij van Wijk (Liesbeth) Directiesecretaresse J. S. van Aken (Jeroen) Coördinator donateurswerving en voorlichting L.H. Voskamp (Lara) Coördinator corporate sponsoring & communicatie M.S. Scherpenisse (Sandra) Medewerker voorlichting en communicatie M. Molnar (Margit) Office Ondersteuning Vacature Medewerker Beleid en Bestedingen

54


5.

Jaarrekening

5.1

Balans per 31 december 2009 31 december 2009

31 december 2008

EUR

EUR

ACTIVA

Materiële vaste activa

A (zie H 5.4.1)

Voorraden

21.618

35.475

23.526

-

Vorderingen en overlopende activa

B (zie H 5.4.2)

1.750.643

2.027.561

Beleggingen

C (zie H 5.4.3)

1.386.096

1.564.300

D (zie H 5.4.4)

865.035

359.804

Liquide middelen

Totaal

4.001.774

3.951.665

4.046.918

3.987.140

PASSIVA

Reserves en fondsen

E (zie H 5.4.5)

Reserves

E1

•

continuïteitsreserve

•

bestemmingsreserves

560.930

343.260

2.409.039

2.422.896

2.969.969

2.766.156

Fondsen •

bestemmingsfondsen

Kortlopende schulden

E2

F (zie H

418.228

363.462

418.228

363.462

658.721

857.522

55


5.4.6)

Totaal

5.2

4.046.918

3.987.140

Staat van baten en lasten over 2009 Werkelijk 2009 EUR

EUR

Begroot 2009 EUR

EUR

Werkelijk 2008 EUR

EUR

Baten: Baten uit eigen fondsenwerving

Baten uit acties van derden

Baten uit verkopen artikelen

Baten uit beleggingen

G (zie H 5. 4.7)

3.013.277

HH (zie H 5.4.8)

1.150.239

I (zie H 5.4.9)

23.519

J (zie H 5.4.10)

2.840.000

2.986.37 5

1.170.000

1.145.98 1

37.500

21.875

-

-511.298

223.058

Som der baten

4.410.093

4.047.500

3.642.933

Lasten: Besteed aan doelstellingen

K (zie H 5.4.11)

Beïnvloeding / Belangenbehartiging

K1

837.805

610.258

553.228 (*)

Voorlichting

K2

714.729

688.403

1.220.91 9 (*)

Preventie

K3

26.556

36.233

55.967 (*)

Innovatie van de hulpverlening

K4

397.674

446.747

Deskundigheidsbevorderin g

387.725 (*)

K5

195.258

250.000

249.966 (*)

Directe hulp aan slachtoffers

K6

811.669

887.428

1.274.72 4 (*)

Lotgenotencontact

K7

165.190

156.674

113.219 (*)

56


3.148.881

3.075.742

3.855.748

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving

Kosten acties derden

Kosten van beleggingen

L (zie H 5.4.12)

720.369

698.194

604.510

H (zie H 5.4.13)

91.937

90.000

75.000

J (zie H 5.4.14)

10.661

–

5.962

822.967

788.194

685.472

177.204

67.740

4.041.140

4.608.960

6.360

-966.027

Beheer en administratie M (zie H 5.4.15) 179.666

- Kosten beheer/administratie

Som der lasten

4.151.514

Resultaat

258.579

Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve - reserve fonds activa bedrijfsvoering - bestemmingsreserves - bestemmingsfondsen

217.670

–

-277.942

-13.857

–

-8.495

–

–

-572.283

54.766

–

-107.307

258.579

6.360

-966.027

(*) In 2009 heeft een herindeling plaatsgevonden van de bestedingscategorieën, analoog aan het enkele jaren geleden veranderde bestedingsbeleid. Vergelijkende cijfers over 2008 zijn conform dit beleid aangepast.

57


5.3

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2009

5.3.1. Algemeen De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. Doel van deze richtlijn is inzicht te geven in de kosten van de organisatie en besteding van de gelden in relatie tot het doel waarvoor fondsen bijeengebracht werden. Verslaggevingperiode Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van een verslagperiode van een jaar. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar.

5.3.2. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt voor reële waarde. Na de eerste opname worden financiële instrumenten gewaardeerd voor de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente methode. Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Verslaggevende eenheid De onder het Fonds ressorterende Stichting Pieter van Vollenhovenfonds en de Stichting Nationaal Verkeersveiligheidsfonds werden in de rekening geconsolideerd. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met een jaarlijkse lineaire afschrijving op basis van de verwachte economische levensduur. Het afschrijvingspercentage voor inventaris en hardware is 25%; voor software 33%. Vorderingen en overlopende activa Vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde, eventueel onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van de vorderingen. Beleggingen De beleggingen bestaan uit obligaties en aandelen. De obligaties zijn opgenomen voor de verkrijgingswaarde of lagere marktwaarde; de aandelen zijn opgenomen voor de reële waarde ultimo 2009. Grondslagen voor bepaling van het resultaat De kosten en opbrengsten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.

58


Giften in natura worden gewaardeerd tegen de reële waarde in het economisch verkeer. Het gaat daarbij om diensten en producten die het Fonds ook zou hebben moeten inkopen indien zij deze niet in natura zou hebben ontvangen. Algemene charikortingen worden niet gezien als giften in natura Het verwerken van de giften in natura heeft geen effect op het resultaat en het vermogen, maar alleen een volumeeffect op de baten en lasten. De baten worden verantwoord onder de baten uit eigen fondsenwerving, de lasten worden verantwoord onder de kostenposten waaronder zij normaliter ook zouden worden meegerekend.

Personeelsbeloningen/pensioenen Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen, worden als last in de staat van baten en lasten opgenomen in de periode waarover de bijdragen zijn verschuldigd.

5.4

Toelichting op de balans per 31 december 2009

5.4.1. Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt weer te geven: Bedrijfsmiddelen

Totaal 2009

Totaal 2008

EUR

EUR

EUR

Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

164.711

166.178

155.283

-129.236

-129.244

-111.313

35.475

36.934

43.970

Boekwaarde per 1 januari

Mutaties in de boekwaarde Investeringen

–

–

9.428

Afschrijvingen

-13.857

-13.857

-17.923

Saldo mutaties in de boekwaarde

-13.857

-13.857

-8.495

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

164.711

164.711

164.711

-143.093

-143.093

-129.236

21.618

21.618

35.475

Boekwaarde per 31 december

Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering.

5.4.2. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn kortlopend. De specificatie is als volgt: 31 dec. 2009

31 dec. 2008

59


Debiteuren Overige vorderingen en overlopende activa

EUR

EUR

125.110 1.625.533

129.638 1.897.923

1.750.643

2.027.561

137.610 -12.500

129.638 –

125.110

129.638

Debiteuren Reële waarde uitstaande vorderingen Af: Voorziening voor oninbaarheid

60


Overige vorderingen en overlopende activa

Sponsorloterij Te ontvangen nalatenschappen Vooruitbetaalde kosten mailingacties/ te ontvangen mailingopbrengsten Vooruitbetaalde kosten straatwerving Te ontvangen van bedrijfsleven Te ontvangen rente Te ontvangen dividenden omzetbelastingen Opbrengst evenementen Vooruitbetaalde pensioenpremies Vooruitbetaald kosten projecten Vooruitbetaalde subsidies/ afrekening Omzet kalenders Andere vorderingen

31 dec. 2009 EUR

31 dec. 2008 EUR

995.692 200.000

1.006.359 -

193.607 120.127

529.258 -

40.553 37.121 25.746

55.728 27.368 56.885

9.131 3.556

21.126 17.183 107.083 40.833 21.000 15.100

1.625.533

1.897.923

5.4.3. Beleggingen Het Fonds Slachtofferhulp kent een continuïteitsreserve alsmede een aantal bestemde reserves en fondsen. Deze reserveringen zijn belegd in obligaties en zakelijke waarden op basis van een door het Fondsbestuur in 2005 vastgesteld beleggingsstatuut, dat is samengesteld conform de richtlijnen van de branche, met uitzondering van een klein deel van de portefeuille dat met meer risico werd belegd. De beleggingen betreffen obligaties, aandelenfondsen en alternatieven. Onder alternatieven vallen beleggingen in funds of hedgefunds. De portefeuille is overwegend gericht op vermogensgroei met een langere horizon. Een klein deel van de beleggingen heeft tot doel inkomen ten behoeve van bestedingen aan doelstelling te genereren. Door de opbrengst uit effectenportefeuille heeft het Fonds de afgelopen jaren een substantieel bedrag als opbrengst van vermogen aan kunnen wenden voor doelstelling. Hoewel, conform de richtlijnen, een behoudend profiel wordt gehanteerd, werd het Fonds begin 2009 geconfronteerd met de gevolgen van de wereldwijde kredietcrisis zodat een aanzienlijk, vooral niet gerealiseerd, koersverlies moest worden genomen over de jaarrekening 2008. In het verslagjaar veerden wereldwijd de beurzen weer op, waardoor ditmaal een niet gerealiseerde koerswinst kon worden bijgeschreven. De auditcommissie besloot tot een aantal mutaties in de belegde portefeuille om daarmee in te spelen op actuele marktontwikkelingen.

61


De belegde portefeuille is per 31 december 2009 als volgt: 2009

2009

2008

2008

EUR

%

EUR

%

Aandelen

446.811

32,2%

211.080

13,5%

Obligaties

705.638

50,9%

855.950

54,7%

Overige beleggingen

233.647

16,9%

497.269

31,8%

1.386.096

100,0%

1.564.299

100,0%

Stand per 31 december

De beurswaarde van de portefeuille bedraagt ultimo 2009 EUR 1.386.096 (ultimo 2008 EUR 1.564.299). Obligaties EUR

2009

2008

EUR

EUR

855.950

211.080

497.269

1.564.300

2.284.387

99.967

150.319

–

250.286

183.090

-291.500

–

-290.310

-581.810

250.000

41.221

85.412

26.688

153.321

-653.177

705.638

446.811

233.647

1.386.096

1.564.300

Stand 1 januari Bij: Aankopen Af: Verkopen

Aandelen Alternatieve n EUR EUR

Bij: Ongerealiseerd resultaat Stand 31 december

De obligaties zijn opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs, tenzij de marktwaarde onder de geamortiseerde kostprijs ligt. In dat geval is de lagere marktwaarde opgenomen. De aandelen en alternatieven zijn opgenomen voor de reële waarde ultimo 2009. De reële waarde van de obligaties bedroeg ultimo 2009 EUR 739.967 (2008: EUR 879.000). Het rendement op de beleggingsportefeuille over de afgelopen jaren bedraagt: 2009

11.0%

2008

-20.7%

2007

9.6%

62


Het rendement voor 2009 bestaat uit de volgende componenten: Dividend/

Valuta verschillen

coupons/intere st EUR

Aandelen Obligaties Alternatiev en Overige rentes

EUR

9.000 37.722

– –

–

–

4.601

–

51.323

–

Gerealiseerd koersresulta at

Ongerealisee rd

Totaal

EUR

EUR

EUR

85.412 41.221

94.412 86.034

26.688

14.477

–

4.601

153.321

199.524

koersresulta at

– 7.091 -12.211

– -5.120

5.4.4. Liquide middelen

Kas ING (voorheen Postbank) ING – PvV Fonds RC ING Bank ING Premium Account Mees Pierson Beleggingsrekening Mees Pierson Deposito 12 mnd à 4.8%

31 dec. 2009 EUR 2.741 57.318 35.560 93.638 17.645 158.133

31 dec. 2008 EUR 10 29.048 83.520 17.645 229.581

500.000

-

865.035

359.804

Met uitzondering van het deposito staan de liquide middelen ter vrije beschikking van het Fonds. Het deposito is vrijgevallen op 12 januari 2010, waarna ook deze middelen weer ter beschikking staan.

5.4.5. Reserves en Fondsen Het verloop van de reserves en de fondsen is als volgt weer te geven: Reserves

Fondsen

Continuïteits- Bestemming Bestemming reserve s-reserves s-fondsen EUR EUR EUR Stand per 1 januari 2008

Resultaat 2008

Stand per 31 december 2008

Totaal vermogen

EUR

621.202

3.003.674

470.769

4.095.645

-277.942

-580.778

-107.307

-966.027

343.260

2.422.896

363.462

3.129.618

63


Stand per 1 januari 2009

343.260

2.422.896

363.462

3.129.618

Resultaat 2009

217.670

-13.857

54.766

258.579

560.930

2.409.039

418.228

3.388.197

Stand per 31 december 2009

5.4.5.1.

Reserves

Het beleid van het Fonds Slachtofferhulp is erop gericht om reserves te besteden in overeenstemming met de bestemming die daaraan is gegeven bij het ontstaan van de baten. Met het oog op een correcte verantwoording van de vastgelegde reserves, wordt bij de ontvangst van de giften waar mogelijk rekening gehouden met de specifieke vermelding van projecten van het Fonds Slachtofferhulp. De reserves worden gevormd uit dotaties die het Fonds uit het resultaat toevoegt aan de geformuleerde bestemmingsreserves, in lijn met de daaraan gekoppelde streefbedragen. Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve is gevormd om een onverwachte terugval van inkomsten te kunnen opvangen. De omvang van deze buffer dient volgens uitgangspunten Reserves en Beleggingsbeleid (bijlage 13 Reglement CBF-Keur) tussen de één en anderhalf maal de jaaruitgaven voor de exploitatie- en personeelskosten te bedragen. Het Fondsbestuur heeft besloten om te streven naar een reserve van éénmaal de jaaruitgaven voor de werkorganisatie. In 2008 moest de continuïteitsreserve worden aangesproken als gevolg van een exploitatieverlies. In 2009 kon een overschot op de exploitatie worden gerealiseerd. Besloten werd het overschot toe te voegen aan de continuïteitsreserve, waarmee een deel van het verlies kon worden goedgemaakt. Het verloop van de continuïteitsreserve is als volgt: 2009

2008

EUR

EUR

Stand per 1 januari

343.260

621.202

Bij:

217.670

-277.942

560.930

343.260

Resultaatsbestemming


Bestemmingsreserves Streefbedra g

Reserve fonds activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve directe hulpverlening Bestemmingsreserve verkeer

31 dec. 2009

31 dec.2008

EUR

EUR

–

21.618

34.475

2.000.000

1.800.000

1.500.000

–

–

300.000

64


Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie

600.000

387.421

387.421

Bestemmingsreserve preventie

500.000

200.000

200.000

2.409.039

2.422.896

Reserve fonds activa bedrijfsvoering De reserve fonds activa bedrijfsvoering is een reserve die wordt aangehouden ter grootte van de toekomstige afschrijvingslasten van reeds aangekochte materiële vaste activa. Het verloop van de reserve fonds activa bedrijfsvoering is als volgt:

Stand per 1 januari Bij:



2009

2008

EUR

EUR

35.475

43.970

-13.857

-8.495

21.618

35.475

Bestemmingsreserve directe hulpverlening Directe hulpverlening aan slachtoffers is voor het Fonds van zeer groot belang. De bestemmingsreserve voor directe hulverlening is bedoeld om in tijden van nood bijdragen aan tenminste al die organisaties in stand te kunnen houden die direct hulp aan slachtoffers verlenen. Onder deze reserve vallen uitgaven aan vrijwilligerswerk,verkeersprojecten en organisaties die lotgenotenopvang organiseren. In principe wordt eenmaal het totale bedrag aan subsidies vanuit het Fonds aan deze organisaties aangehouden zodat de directe hulpverlening aan slachtoffers niet in gevaar komt bij tegenvallende resultaten. Het streefbedrag van deze reserve is 2.1 miljoen Euro. Het verloop van de bestemmingsreserve directe hulpverlening is als volgt:



Bij:

Overheveling reserve verkeer


2009

2008

EUR

EUR

1.500.000

2.000.000

-

-500.000

300.000

-

1.800.000

1.500.000

Bestemmingsreserve verkeer – overhevelen Al een aantal jaren geleden werd besloten om de bestedingscategorieën aan te passen naar aanleiding van een strategische heroriëntatie van beleid. In 2009 worden ook de reserves analoog hieraan ingedeeld. De bestemmingsreserve voor de verkeershulpverlening wordt daarom samengevoegd met de bestemmingsreserve directe hulpverlening.

65


Het verloop van de bestemmingsreserve verkeer is als volgt:



Af:

Overheveling naar bestemmingsreserve directe hulpverlening

2009

2008

EUR

EUR

300.000

572.283

-

-272.283

300.000

-

-

300.000


Bestemmingsreserve onderzoek en innovatie De bestemmingsreserve voor onderzoek en innovatie moet worden opgebouwd om het vaak meerjarige karakter van onderzoeks- en innovatieprojecten te kunnen garanderen. Van belang is een solide buffer aan te leggen, zodat wetenschappers en onderzoekers belangrijke projecten kunnen uitvoeren ook als deze meerdere jaren beslaan, indien daartoe een voor het Fonds Slachtofferhulp interessant project wordt ingediend dat past binnen de beleidsdoelstellingen. Het Fondsbestuur besloot dat de uitgaven aan onderzoek en innovaties in principe niet meer dan 20% van de jaaruitgaven aan doelstelling mogen zijn. Het streefbedrag van deze reserve is in lijn daarmee vastgesteld op 600.000 Euro, zodat tenminste één jaar kan worden doorgegaan met onderzoek indien de inkomsten weg zouden vallen. Het verloop van de bestemmingsreserve onderzoek en innovatie is als volgt:




2009

2008

EUR

EUR

387.421

387.421

-

–

387.421

387.421

Bestemmingsreserve preventie Het Fonds Slachtofferhulp hecht veel waarde aan preventie, en wil daarom in de toekomst meer gaan investeren in preventieprojecten op het gebied van het voorkomen van slachtofferschap. Investeringen in projecten die daaraan bijdragen betreffen langjarige trajecten. Om deze op termijn te kunnen financieren wordt een reserve opgebouwd waarvan het streefbedrag 500.000 Euro is. In het verslagjaar wordt aan deze reserve niet toegevoegd.




2009

2008

EUR

EUR

200.000

–

-

200.000

200.000

200.000

66


5.4.5.2.

Bestemmingsfondsen

Wanneer door derden aan een deel van de middelen een specifieke bestemming is gegeven, spreken wij over een bestemmingsfonds. Voor het Fonds Slachtofferhulp zijn dit particuliere donateurs, bedrijfssponsoren en andere particuliere organisaties die bij hun gift hebben aangegeven dit te willen bestemmen voor een specifieke activiteit of doelstelling. De stand van deze fondsen is als volgt: Bestemmingsfondsen 31 dec. 2009

EUR Mercedes Benz Fonds Bert Pelleboer Fonds Pieter van Vollenhoven Fonds

31 dec. 2008 EUR

156.365

142.662

21.117

21.117

240.746

199.683

418.228

363.462

Mercedes Benz Fonds Het Mercedes Benz Fonds betreft een fonds voor hulp aan (nabestaanden van) verkeersslachtoffers. De gelden die worden ontvangen binnen dit fonds, worden aangewend voor specifieke projecten ten behoeve van verkeersslachtoffers, waaronder lotgenotengrepen voor nabestaanden. Het verloop van het bestemmingsvermogen inzake het Mercedes Benz Fonds is als volgt:

Stand per 1 januari

2009

2008

EUR

EUR

142.662

185.662

Bij

: bestemde gift

40.000

-

Af

: verstrekte uitkeringen/subsidies

26.297

43.000

156.365

142.662


Bert Pelleboer Fonds Dit fonds betreft een ontvangen uitkering uit het vermogen van mevrouw Pelleboer – Beuker, ter nagedachtenis aan haar zoon, de heer Bert Pelleboer. Het fonds is opgericht in 1992. Familieleden van verkeersslachtoffers kunnen een beroep doen op dit fonds als ze de reis naar het land waar het ongeval plaatsvond, zelf niet kunnen betalen. Het verloop van het bestemmingsvermogen inzake het Bert Pelleboer Fonds is als volgt:

67


2009

Stand per 1 januari

2008

EUR

EUR

21.117

23.117

Bij

: ontvangen giften

-

–

Af

: verstrekte uitkeringen/subsidies

-

2.000

21.117

21.117


Pieter van Vollenhoven Fonds De doelstelling van het Pieter van Vollenhoven Fonds is een financiële tegemoetkoming te leveren aan individuele slachtoffers van misdrijven en het verkeer of aan hun nabestaanden, via de medewerkers van aan het Fonds gelieerde organisaties, waarvoor bestaande Nederlandse (sociale) verzekeringen, schadefondsen of schaderegelingen, op grond van hun voorwaarden en uitkeringscriteria, aantoonbaar geen soelaas bieden. Het Fonds, dat sinds 3 jaar uitsluitend uitkeert aan individuele slachtoffers, is steeds meer bekend geraakt bij hulpverleners van met name Slachtofferhulp Nederland. Het beroep op het Fonds groeit ieder jaar. Het verloop van het bestemmingsvermogen inzake het Pieter van Vollenhoven Fonds is als volgt: 2009

2008

EUR

EUR

Stand per 1 januari

199.683

261.990

Bij

: dotatie

165.702

–

Af

: verstrekte uitkeringen

124.639

62.307

240.746

199.683


5.4.6. Kortlopende schulden Onder de kortlopende schulden staan verplichtingen met een looptijd van minder dan 1 jaar verantwoord. 2009

2008

EUR

EUR

Crediteuren

249.010

452.176

Overige schulden en overlopende passiva

409.711

405.346

658.721

857.522

31 dec.

31 dec.

Overige schulden en overlopende passiva

68


Subsidies doelstellingen Reserve vakantiegeld / vakantiedagen Te betalen loonheffing Nog te betalen bureaukosten Kosten mailingacties

2009

2008

EUR

EUR

369.831

345.294

21.368

18.788

14.163

14.214

745

11.962

343

-

-

15.088

3.261

-

409.711

405.346

Kosten evenementen Overige nog te betalen bedragen Totaal

5.4.7. Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa Huur Er is een huurovereenkomst aangegaan voor de huur van kantoorruimte. Deze huurovereenkomst loopt tot augustus 2012. De verplichting voor 2010 bedraagt EUR 6.859 ex BTW per kwartaal (2009 EUR 6.724) Er is een leaseverplichting voor 1 auto aangegaan met een looptijd tot november 2011. De verplichting voor 2010 bedraagt EUR 747 (ex BTW) per maand (2009: 705). Bestedingen In het verslagjaar werd een aantal projectsubsidies ter grootte van EUR 54.000 toegekend waarvoor een factuur zal worden betaald bij aanvang van het project. Ultimo 2009 waren deze projecten nog niet gestart. Het gaat daarbij om een project “implementatie crisismanagement, een project verkeer en een project letselschade, allen van Slachtofferhulp Nederland. Het recht op financiering blijft bestaan. De Commissie Beleid en Bestedingen deed voorts een aantal meerjarige toezeggingen. In totaal werd tot en met 2013 voor een bedrag van 842.000 Euro verplichtingen aangegaan met diverse subsidiënten.

5.5.

Toelichting op de staat van baten en lasten

5.5.1. Baten uit eigen fondsenwerving Eind 2008 verslechterde het economisch klimaat in Nederland snel en drastisch, hetgeen ook gevolgen had voor de financiën van het Fonds in 2009. Door de ontwikkeling moest het Fonds allereerst een verlies noteren over het boekjaar 2008. Op basis daarvan werd in februari 2009 besloten ook de begroting aan te passen op de veranderde omstandigheden. De herziene begroting werd gepubliceerd bij de jaarrekening 2008. Het jaar 2009 is beter verlopen dan in de conservatieve begroting was voorzien. De bruto baten waren ca 10% hoger dan gepland. De kosten voor werving en uitvoering kwamen ca 1.5% hoger uit en de bestedingen aan doelstelling verliepen conform begroting, zodat een overschot van bijna 260.000 Euro werd gerealiseerd. Baten uit eigen fondsenwerving: Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

69


Mailingsacties

1.593.480

1.685.000

1.703.674

Contributies, donaties, giften en schenkingen

1.396.032

1.115.000

1.253.376

23.725

40.000

29.325

40

-

-

3.013.277

2.840.000

2.986.375

Loterijen Overige baten

Totaal

Bijzonderheden ten aanzien van de baten uit eigen fondsenwerving: Er werden meer bijdragen van bedrijven ontvangen dan begroot, en voor het eerst konden bijdragen uit nalatenschappen worden genoteerd. Bovendien was er een niet begrote opbrengst uit beleggingen, zowel uit rentes als uit niet gerealiseerde koerswinst. 2009 was niettemin een moeilijk jaar, zodat de begroting ook op een aantal punten niet werd gehaald. Zo kwam de opbrengst uit particuliere donaties, zowel bruto als netto iets lager uit ten opzichte van hetgeen was begroot. Doordat de respons op mailingacties begin dit jaar zeer onder druk stond kon een aantal voor najaar 2009 geplande vervolgacties voor vaste donaties maar op kleinere aantallen worden ingezet. Daarentegen werd besloten wel te investeren in huis aan huiswerving, een nieuwe activiteit voor het Fonds. De respons op deze acties is goed, maar de kosten ervan gaan voor de baat uit, zodat de inkomsten uit deze acties grotendeels pas in 2010 vallen.

5.5.2 Baten uit acties van derden

Bruto inkomsten SponsorBingoLoterij

Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

1.150.239

1.170.000

1.145.981

91.937

90.000

75.000

1.058.302

1.080.000

1.070.981

Kosten verwerving SponsorBingoLoterij

Netto inkomsten SponsorBingoLoterij

Het Fonds is één van de A-beneficianten van de SponsorBingo Loterij en ontving van deze Stichting in 2009 een vaste bijdrage van EUR 950.000 (2008: EUR 950.000). Daarnaast werd een bedrag aan geoormerkte giften ontvangen van EUR 200.239. (2008: 195.981)

5.5.3. Baten uit verkopen artikelen Brutowinst verkoop artikelen Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

Nettowinst artikelen

32.899

105.000

49.041

Kostprijs verkopen

-9.380

-67.500

-27.166

70


Baten uit verkoop artikelen

23.519

37.500

21.875

5.5.4. Baten uit beleggingen Het beleggingsresultaat is onder te verdelen in rente op obligaties, koerswinst op verkochte obligaties en overige rente. De verdeling is als volgt:

Dividenden Rente obligaties Gerealiseerde koersresultaten

Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

9.000

-

36.296

37.723

-

72.471

-5.119

-

27.589

153.320

-

-680.766

28.134

-

33.112

Bruto beleggingsresultaat

223.058

-

-511.298

Kosten beleggingen

-10.661

-

-5.962

Netto beleggingsresultaat

212.397

-

-517.260

Ongerealiseerde koersresultaten Overige rente

5.5.5. Besteed aan doelstellingen Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008 (*)

EUR

EUR

EUR

K1 Beinvloeding/ Belangenbehartiging: Acties Projecten Uitvoeringskosten

766.571

540.000

553.228

-

-

-

71.234

70.258

nb

837.805

610.258

553.228

-

7.500

38.391

K2 Voorlichting: Div. Projecten Bestemmingsfondsen/ media inkoop Externe communicatie Uitvoeringskosten

35.149

35.000

75.567

604.037

571.395

864.822

75.543

74.508

242.139

714.729

688.403

1.220.919

20.237

30.000

12.350

K3 Preventie: Div. Projecten

71


Uitvoeringskosten

6.319

6.233

43.617

26.556

36.233

55.967

299.583

350.000

340.812

98.091

96.747

46.913

397.674

446.747

387.725

195.258

250.000

240.639

-

-

9.327

195.258

250.000

249.966

Div. Projecten

593.320

760.000

1.126.094

Bestemmingsfondsen

124.639

35.000

62.307

93.710

92.428

86.323

811.669

887.428

1.274.724

Werkelijk 2009

Begroting 2009

EUR

EUR

117.868

110.000

6.280

47.322

46.674

106.939

165.190

156.674

113.219

3.148.882

3.075.741

3.855.748

K4 Innovatie van de hulpverlening: Div. Projecten Uitvoeringskosten

K5 Deskundigheidsbevordering Div. Projecten Uitvoeringskosten

K6 Directe hulp aan slachtoffers

Uitvoeringskosten

Werkelijk 2008 (*) EUR

K7 Lotgenotencontact Div. projecten Uitvoeringskosten

Totale directe kosten

(*) In 2009 heeft een herindeling plaatsgevonden van de bestedingscategorieën, analoog aan het een aantal jaren geleden veranderde bestedingsbeleid. Vergelijkende cijfers over 2008 zijn conform dit beleid aangepast.

Bijzonderheden ten aanzien van de besteding aan doelstelling:

72


In de eerste maanden van 2009 werd een met hulp van een aantal sponsoren gemaakte RTV-campagne uitgevoerd met het thema “Laat ze niet alleen staan”. Deze beïnvloedingscampagne had tot doel het publiek te herinneren aan de eigen verantwoordelijkheid om slachtoffers aandacht te blijven geven. Details zijn opgenomen in het jaarverslag. Voor de campagne werden veel donaties in natura ontvangen die in de staat van baten en lasten werden verwerkt onder de daartoe bestemde post beïnvloeding en belangenbehartiging. Hierdoor zijn de uitgaven hieraan hoger dan begroot. De subsidie-uitgaven bleven onder begroting. Een geplande subsidie aan Slachtofferhulp Nederland voor de deskundigheidsbevordering van vrijwillige medewerkers (ruim 500.000 Euro) werd niet uitgekeerd omdat deze organisatie hiervoor eenmalig een subsidie van het Ministerie van VWS had ontvangen. Een aantal andere toezeggingen kan pas worden uitgegeven als de projecten aanvangen in het boekjaar 2010. Het Fonds verstrekt via het onder haar ressorterende Pieter van Vollenhovenfonds bijdragen aan individuele slachtoffers. De uitgaven hieraan verdubbelden en kwamen ruim 150.000 Euro boven begroting uit. Bestedingspercentage Onderstaand is de verhouding van de totale bestedingen aan de doelstellig(en) in relatie met de totale baten procentueel weergegeven voor de jaren: Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

Totaal bestedingen

3.148.882

3.075.741

3.855.748

Totaal baten

4.410.094

4.047.500

3.642.933

71,4%

76,0%

Bestedingspercentage

105,8%

In het verslagjaar werd in totaal meer besteed dan begroot. Er werden evenwel ook meer baten gerealiseerd, zodat de verhouding veranderde ten opzichte van begroting. Bovendien werd een aantal subsidies toegekend dat nog niet werd uitgekeerd omdat de projecten nog niet zijn gestart. Deze projecten zijn verantwoord onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De bestedingsratio is door deze factoren iets lager dan begroot.

5.5.6. Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

(In-)directe verwervingskosten

574.166

553.994

506.266

Uitvoeringskosten

146.203

144.200

98.244

73


720.369

698.194

604.510

Bijzonderheden ten aanzien van de kosten: De uitvoeringskosten konden conform planning worden gerealiseerd, evenals de directe verwervingskosten voor mailingacties. Wel was sprake van een overschrijding van de kosten voor evenementen, van circa 25.000 Euro. Oorzaak hiervoor is de verrekening van natura sponsoring, die een grote rol spelen bij de organisatie van evenementen. Deze vorm van donaties heeft een volume-effect op zowel inkomsten als uitgaven. Zonder dit effect bleven de kosten binnen begroting. Kostenpercentage fondsenwerving Onderstaand is de verhouding van de kosten fondsenwerving in relatie met de totale baten procentueel weergegeven voor de jaren: Werkelijk

Baten eigen fondsenwerving Kosten eigen fondsenwerving Kostenpercentage fondsenwerving

2009

Begroting 2009

EUR

EUR

Werkelijk 2008 EUR

3.013.277

2.840.000

2.986.735

720.369

698.194

604.510

23,9%

24,6%

20,2%

In het verslagjaar stegen de kosten voor fondsenwerving als percentage op de inkomsten doordat meer werd geïnvesteerd in activiteiten met een hoger wervingskarakter. Met de hogere investering hoopt het fonds op een gunstig effect op de continuïteit van de inkomsten op de langere termijn De CBF norm kwam dit jaar uit op 23,9% (2008: 20.2%). Begroot was 24.6%

5.5.7. Kosten beheer en administratie

Totale lasten Kosten beheer en administratie Kostenpercentage beheer en administratie

Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

4.151.515

4.041.140

4.608.960

179.666

177.204

67.740

4,3%

4,4%

1,5%

Het Fonds Slachtofferhulp tracht de kosten voor beheer en administratie zo laag mogelijk te houden. De toegenomen eisen ten aanzien van verslaglegging, transparantie en verantwoording, vergen evenwel een steeds grotere tijdsinzet van de medewerkers, zo moet worden geconstateerd. Naast doorbelasting van uren, vallen ook directe kosten voor administratie en beheer onder deze norm. De doorbelasting van uren aan activiteiten vindt plaats op basis van werkelijke inzet per medewerker. In het verslagjaar bedroeg de verhouding van kosten voor administratie en beheer als percentage van de inkomsten 4,3%. Dit is iets onder de

74


begroting. In 2008 was dit percentage 1.5%. In dat jaar werd deze kostennorm voor het eerst gebruikt door het Fonds, toen op basis van een grove inschatting van de tijdsinzet. Deze bleek te laag geformuleerd.

75

5.5.8. Toelichting verdeling uitvoeringskosten Specificatie en verdeling kosten naar bestemming. Bestemming

Lasten

Doelstelling en

Totaal

Begroot

Totaal

baten

Beheer en administrati e

2009

2009

2008

EUR

EUR

EUR

EUR

EUR

Werving

Beïnvloedin Voorlichtin g/ g Belangenbehartiging

Preventie

Innovatie van de hulpverlening EUR

Deskundig -heids

Directe hulp aan slachtoffer bevorderin s g EUR

EUR

Lotgenote n

EUR

EUR

EUR

EUR

766.571

35.149

20.237

299.583

195.258

717.959

117.868

-

-

2.152.62 5

Kosten acties derden

-

-

-

-

-

-

-

91.937

-

91.937

90.000

75.000

Kosten beleggingen

-

-

-

-

-

-

-

10.661

-

10.661

-

5.962

766.571

35.149

20.237

299.583

195.258

717.959

117.868

102.598

-

2.255.22 3

2.207.500 2.536.630

Kosten ext. comm.e

-

604.037

-

-

-

-

-

574.166

-

1.178.20 3

1.125.390 1.371.088

Totaal ext.communicatie

-

604.037

-

-

-

-

-

574.166

-

1.178.20 3

1.125.390 1.371.088

49.711

52.718

4.409

68.453

-

65.397

33.024

102.029

125.381

501.122

494.250

Directe (project)kosten Diverse projecten

Totaal directe (project)kosten

2.117.500 2.455.668

Externe communicatie

Uirvoeringskosten Personeelskosten

521.650


Bureau/afschr.kosten

5.262

5.580

467

7.246

-

6.922

3.495

10.799

13.271

53.042

66.500

60.991

Kantoorkosten

1.898

2.012

168

2.613

-

2.496

1.261

3.895

4.786

19.129

17.500

18.644

Kostenbestuur

704

748

63

971

-

927

468

1.447

1.778

7.106

5.000

6.765

Overigealg.kosten

13.659

14.485

1.212

18.808

-

17.968

9.074

28.033

34.450

137.689

125.000

93.192

Totaaluitvoeringsko sten

71.234

75.543

6.319

98.091

-

93.710

47.322

146.203

179.666

718.088

708.250

701.242

837.805

714.729

26.556

397.674

195.258

811.669

165.190

822.967

179.666

4.151.51 4

4.041.14 0

Totaal

4.608.96 0

77

5.5.9. Toelichting uitvoeringskosten Werkelijk 2009

Begroting 2009

Werkelijk 2008

EUR

EUR

EUR

438.475

439.250

382.314

Pensioenlasten

24.026

17.000

13.821

Overige personeelskosten

38.620

38.000

125.515

501.122

494.250

521.650

Huisvestingskosten

37.418

40.000

37.565

Afschrijvingskosten

13.858

20.000

17.923

1.766

6.500

5.503

53.042

66.500

60.991

Portokosten

7.325

5.000

5.701

Telefoonkosten

5.490

6.500

6.191

Overige kantoorkosten

6.314

6.000

6.752

19.129

17.500

18.644

7.106

5.000

6.765

7.106

5.000

6.765

Kostenadministratie

32.949

40.000

40.468

Advies- en accountantskosten

26.523

40.000

45.852

Afschrijving dubieuze debiteuren

21.434

–

–

Bankkosten

18.644

15.000

14.361

Verzekeringen

19.425

13.000

15.010

Abonnementen/contributies

16.779

14.000

13.910

1.935

3.000

4.059

137.689

125.000

93.192

718.088

708.250

701.242

Personeelskosten

Salarissen/ sociale lasten

Bureau- en afschrijvingskosten

Overige bureau kosten

Kantoorkosten

Bestuurskosten Overige algemene kosten

Overige algemene kosten

Overige algemene kosten

78

5.5.10.

Begroting 2010 Begroot 2010 EUR

EUR

Realisatie 2009 EUR

EUR

Baten: Baten uit eigen fondsenwerving

3.307.000

3.013.277

Baten uit acties van derden

1.200.000

1.150.239

25.000

23.519

105.000

223.058

Baten uit verkopen artikelen Baten uit beleggingen

Som der baten

4.637.000

4.410.093

Lasten: Besteed aan doelstellingen Beïnvloeding / Belangenbehartiging

578.527

837.805

Voorlichting

662474

714.729

Preventie

56.523

26.556

Innovatie van de hulpverlening

601.248

397.674

Deskundigheidsbevordering

350.000

195.258

1.206.727

811.669

148.845

165.190

Directe hulp aan slachtoffers Lotgenotencontact

3.604.343

3.148.881

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten van beleggingen

739.408

720.369

70.000

91.937

5.000

10.661

814.408

822.967

185.448

179.666

4.604.200

4.151.514

32.800

258.579

Beheer en administratie - Kostenbeheer/administratie

Som der lasten

Resultaat

Resultaatbestemming 2009 Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve

32.800

217.670

79

- reserve fonds activa bedrijfsvoering - bestemmingsreserves

−

-13.857

−

−

- bestemmingsfondsen

−

54.766

32.800

258.579

80

Jaarverslag

Recommend Documents