jaarverslag

Jaarverslag 2013 Deze selectie werd samengesteld op 7 oktober 2014 Bekijk het volledige jaarverslag op mondriaan.eu/jaarverslag.

Inhoudsopgave Voorwoord Voorwoord Verslag Raad van Bestuur Verslag Raad van Bestuur 1. Uitgangspunten van de verslaglegging 1.1 Uitgangspunten van de verslaglegging 2. Profiel van de organisatie 2.1 Algemene informatie 2.2 Juridische structuur 2.3 Organisatiestructuur 2.4 Hoofdpunten meerjarenbeleid 2.5 Algemeen kwaliteitsbeleid 3. Patiëntenzorg 3.1 Kwaliteit 3.2 Veiligheid 4. Klachten Klachten 5. Opleiding en wetenschappelijk onderzoek 5.1 Opleiding 5.2 Wetenschappelijk Onderzoek 6. Medewerkers 6.1 Mobiliteit, werkgelegenheid en loopbaanplanning 6.2 Strategische personeelsplanning 6.3 Medewerkerstevredenheid 6.4 Klachten medewerkers 6.5 Medewerkersveiligheid, ziekteverzuim 7. Financiën en bedrijfsvoering 7.1 Zorgcontractering 7.2 Financieel Beleid 7.3 Risicomanagement en fraudebeheersing 7.4 Vastgoed 7.5 ICT 8. Bestuur, Toezicht en Medezeggenschap 8.1 Bestuur 8.2 Toezicht 8.3 Medezeggenschap

9. Geconsolideerde jaarrekening 9.1 Geconsolideerde balans 9.2 Geconsolideerde resultatenrekening Lijst van gebruikte afkortingen Lijst van gebruikte afkortingen Colofon Colofon

Voorwoord

Voorwoord Voorwoord

Mondriaan, locatie John F. Kennedylaan in HeerlenAls een koning bij zijn ambtsaanvaarding

zegt te streven naar een participatiemaatschappij, dan mag je veronderstellen dat er in de samenleving een noodzaak en basis is voor die oproep. Voor mensen die door psychiatrische stoornissen en psychische aandoeningen belemmerd worden om in de samenleving een door hun gewenste rol te vervullen kan dit een bemoedigend signaal zijn. Voor een dergelijke samenleving moeten wel de condities geschapen worden. Ondanks grote onzekerheden in de context van de geestelijke gezondheidszorg en ondanks een guur financieel klimaat heeft Mondriaan in 2013 verdere stappen gezet om die condities te creëren. We hebben onze zorg wijkgericht vormgegeven en komen naar de mensen toe voor wie we werken. Daarmee komt Mondriaan, als specialist in de ggz midden in de Zuid-Limburgse samenleving te staan. Hans de Veen Voorzitter Raad van Bestuur

Verslag Raad van Bestuur

Verslag Raad van Bestuur Verslag Raad van Bestuur

Hans de Veen

2013 was een goed jaar voor Mondriaan. Dankzij de grote inzet en professionaliteit van onze medewerkers, die in de basis gedreven zijn door de wens iets voor een ander te betekenen en iets zinvols voor de maatschappij te doen. We behandelen 13.538 patiënten, vrijwel gelijk aan het aantal in 2012 (13.850). Onze DBC’s zijn in 2013 gemiddeld korter en goedkoper geworden, ondanks een verschuiving richting meer complexe DBC’s. Het aantal verblijfsdagen is bijna 10% gedaald. Een grote stap in de richting die de verzekeraars van ons vragen. In acute situaties handelen we snel en zijn er geen wachttijden. Voor planbare zorg moeten onze patiënten in 2013, evenals in 2012, gemiddeld elf weken wachten voordat hun behandeling kan beginnen. De detaillering per specialisme hebben we vermeld in de paragraaf waarin toegankelijkheid aan bod komt. De in de loop van 2013 gerealiseerde productiviteitsverhoging in de volwassenenzorg en de inrichting van de centrale voordeur bij de volwassenenzorg per 1 januari 2014 bieden perspectieven op een verkorting van de wachttijd voor patiënten. Het aantal suïcides van patiënten die bij Mondriaan behandeld worden is in 2013 acht (elf in 2012). Ondanks de daling ten opzichte van 2012 kan en moet het beter. Reden om in 2014 een scholingsprogramma aan te bieden voor suïcidepreventie. Tegelijkertijd verbeteren we de kwaliteit en veiligheid van zorg. In 2013 zien we een stijgende lijn in het aantal patiënten waarbij één of meerdere ROM metingen zijn afgenomen. ROM heeft een plek gekregen in de klinische praktijk binnen de zorgbedrijven. Het aantal meldingen van incidenten stijgt met 450 (22%) ten opzichte

van 2012. Het gevolg van een intensief begeleide introductie van het Veilig Incidenten Melden (VIM)* systeem op alle afdelingen en de verbetering van veiligheid van de meldcultuur. We besteden veel aandacht aan de verhoging van de medicatieveiligheid. De resultaten geven aanleiding voor de inspectie om Mondriaan ‘medicatieveilig’ te verklaren. De enige jaren geleden ingezette lijn in het terugdringen van dwangtoepassingen hebben we niet vastgehouden. Het aantal gesepareerde patiënten stijgt van 115 in 2012 tot 137 in 2013. We zijn ingenomen met de waardering die de zorginnovatieve app Mijn Mattie oogst. We winnen er de CZ Zorgprijs mee en verwerven subsidiegelden om de verdere ontwikkeling mogelijk te maken. Mijn Mattie is een app voor kinderen en jeugdigen, die het mogelijk maakt om laagdrempelig informatie over ons zorgaanbod te geven. De app is inhoudelijk samen met de jongeren ontwikkeld. In 2013 maken we veel werk van het inregelen van het nieuwe elektronisch patiëntendossier en zorgen ervoor dat het goed werkt in een stabiele omgeving. Ook verrichten we veel voorwerk voor de introducties in 2014. Dat wordt op ICT gebied een oogstjaar. Werken met tablets, met mobiele toepassingen, een verbeterd EPD en een nieuw elektronisch voorschrijfsysteem. Dat alles met scherp bewustzijn van de noodzaak van dataveiligheid: één van de kernthema’s van 2013.

In november vindt de officiële opening plaats van de vernieuwde huisvesting voor MiKX orthopsychiatrie op de centrumlocatie Vijverdal in Maastricht. De tegenslag in de bouw van Wijerode als gevolg van het faillissement van een van de aannemers wordt professioneel opgepakt. Daarmee beperken we de vertraging in de voorziene oplevering. We zien uit naar de opening in september 2014. De in 2012 gerealiseerde reorganisatie van het zorgbedrijf Volwassenen brengt met zich mee dat vanaf begin 2013 een nieuw managementteam actief is. Aan elk van de negentien resultaat verantwoordelijke eenheden wordt leiding gegeven door een manager zorg en een manager bedrijfsvoering (duaal management). Ook de crisisdienst is gereorganiseerd. Die deed het al goed, maar in 2014 wordt het nog beter en tegen lagere kosten.

Mondriaan Services voegt de clusters Consultancy en P&O samen tot het cluster Personeel, Opleiding en Communicatie en vermindert het aantal managers. Mede op grond van haar visitatie begin 2013 verleent de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten Mondriaan een hernieuwde erkenning van de opleiding psychiatrie. Ook de Mondriaan opleidingen GZ psycholoog, psychotherapeut en klinisch psycholoog worden in 2013 gevisiteerd. Op grond van de goede beoordelingsresultaten besluit de visitatiecommissie om de erkenning van de opleidingen met vier jaren te verlengen. 2013 is eveneens een goed jaar voor de wetenschap in Mondriaan. Twee promoties: van Rob Havermans over bipolaire stoornissen in het dagelijkse leven en van Klara de Cort over paniekstoornissen. En maar liefst vier inaugurele redes: Thérèse van Amelsvoort over ‘Transitiepsychiatrie: bridging the gap’, Philippe Delespaul over ‘Terug naar af met de ggz? Pleidooi voor een innovatieve en duurzame psychische hulpverlening’, Bas van Alphen over ‘Verleden heb je, toekomst moet je maken’ en Dike van de Mheen over ‘Zorgen voor morgen? The day after’. Een rijke wetenschappelijke oogst, om trots op te zijn. Bij het realiseren van de bezuinigingen wordt de zorg zoveel mogelijk ontzien. De maatregelen hebben dan ook vooral gevolgen voor de (medewerkers in) de ondersteunende diensten en de niet zorggebonden functies in de zorgbedrijven. Om gedwongen ontslagen te voorkomen bieden we diverse mobiliteitsbevorderende maatregelen aan en kunnen medewerkers gebruik maken van ondersteuning van het Loopbaancentrum. Met de werknemersorganisaties sluiten we een akkoord over een addendum bij het Doorlopend Sociaal Plan (DSP), als leidraad bij het aanwijzen van boventalligheid. Op 31 december 2013 is het aantal fte’s 37 lager dan op 31 december 2012. We sluiten 2013 af met een positief financieel resultaat van € 1 mln. In dit resultaat is een aantal bijzondere posten opgenomen. Het resultaat komt overeen met een rendement van 0,7%, iets hoger dan de beoogde begroting van 0%.

Wat gaat 2014 ons brengen? In financieel opzicht zullen we het moeten doen met lagere productieafspraken en een daarmee corresponderend lager budget. Personeelsreductie ligt in de rede. De transitie in de jeugdzorg krijgt zijn beslag, rond de langdurige zorg zal zich de vorming van een partnerschap in het sociale domein aftekenen. Ook werken we aan de verdere ontwikkeling van de getrapte zorg en ambulantisering, met als consequentie dat er geen nieuwe bedden meer worden bijgeplaatst. Door de ingebruikname van de kliniek Wijerode vervangen en reduceren wij de beddencapaciteit in de ouderenpsychiatrie. We gaan volgend jaar op grote schaal de PsyMate invoeren: een mobiele toepassing. Daarmee kunnen patiënten zichzelf op ieder gewenst moment monitoren en beïnvloeden. Ze krijgen inzicht in triggers van kwetsbaarheid maar ook in triggers van herstel. Dat opent de weg naar interventies die aansluiten op de directe persoonlijke leefwereld van de patiënt. Dat is informatie die eerder niet beschikbaar was. Het kan een doorbraak worden. Om te kunnen voldoen aan het nieuwe normenkader voor de eenzame opsluiting van patiënten beschikken we eind 2014 over een High and Intensive Care (HIC). In 2014 herijken we onze strategie voor de periode 2015 – 2018, met een verdere concentratie op onze kerntaken. De medezeggenschap van medewerkers en van patiënten wordt in 2014 opnieuw ingericht. Ook verwachten we de aanstelling van een tweede bestuurder met een zorgachtergrond, ter vervulling van de bestaande vacature. Kortom, een jaar vol uitdagingen om naar uit te zien!

1. Uitgangspunten van de verslaglegging

1. Uitgangspunten van de verslaglegging 1.1 Uitgangspunten van de verslaglegging Inleiding Als zorginstelling met een belangrijke maatschappelijke functie willen we ons verantwoorden. Met dit verslag infomeren we over beleidsvoornemens, inspanningen, behaalde resultaten, beleidsbijstellingen en besteding van aan Mondriaan ter beschikking gestelde middelen.

We baseren onze jaarverslaglegging op de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) en de bepalingen uit de Zorgbrede Governancecode (2010). De wettelijk vereiste jaarverantwoording 2013 bestaat uit de jaarrekening 2013, de kwantitatieve informatie die wordt aangeleverd via de webapplicatie DigiMV en de kwaliteitsgegevens die worden aangeleverd aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Directie Forensische Zorg (DForzo) en de Stichting Benchmark GGz (SBG). De informatie- en verantwoordingsverplichtingen die voortvloeien uit de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) zijn opgenomen in het jaarverslag 2013. Daarmee wordt voldaan aan de verslag- en verantwoordingsverplichtingen voortvloeiend uit: ● ● ● ● ● ●

Kwaliteitswet Zorginstellingen (KZ); Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ); Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ); Wet op bijzondere medische verrichtingen (Wbmv); Burgerlijk Wetboek; Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT);

●

Wet op het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het op deze wet gebaseerde besluit Gegevensverwerking CBS.

Reikwijdte jaarverslaggeving De verslaggeving heeft betrekking op de Stichting Mondriaan. Stichting Mondriaan is 100% aandeelhouder van Mondriaan Holding B.V. De holding is 100% aandeelhouder van Re-Set Leefstijlverbetering B.V. Stichting Mondriaan is tevens aandeelhouder (51%) in Mondriaan Schoon B.V., een joint venture samen met Vebego Facility Services B.V. Stichting Mondriaan is via de holding mede aandeelhouder van RoderSana Holding B.V. (16,6%) en PsyQ Zuidoost Nederland B.V. (50%). PsyQ Zuidoost Nederland B.V. is voor 16,6% aandeelhouder van PsyQ Nederland Holding B.V. De resultaten van Mondriaan Holding B.V. en het aandeel in Mondriaan Schoon B.V. worden geconsolideerd in de jaarrekening van de Stichting Mondriaan.

Publicatiewijze Het jaarverslag, de jaarrekening en de als apart document uit de webapplicatie DigiMV gegenereerde wettelijk verplichte bijlagen zijn als afzonderlijke documenten te raadplegen op de website van Mondriaan en op www.jaarverslagenzorg.nl.

2. Profiel van de organisatie

2. Profiel van de organisatie 2.1 Algemene informatie

Missie De maatschappelijke opdracht van Mondriaan is samengevat in haar missie: Mondriaan is er primair om mensen te helpen die door psychische aandoeningen gedurende kortere of langere tijd belemmerd worden in hun welbevinden en functioneren. Dat doen we met beproefde methoden van zorg en behandeling, toegepast door goed opgeleide, gespecialiseerde en toegewijde professionals. Ons uitgangspunt daarbij is: thuis als het kan, opgenomen als dat echt moet. Onze aanpak is oplossings- en samenwerkingsgericht en zo veel als mogelijk op de persoon afgestemd. Dat doen we ook met ondersteuning op de gebieden wonen, werk en welzijn. Veel mensen met ernstige psychische aandoeningen hebben immers problemen op meerdere levensgebieden tegelijk. Mondriaan investeert in vergaande specialisatie. Opleiding en onderzoek staan in dienst daarvan. Daarmee zorgen we voor de best mogelijke zorg en behandeling, ook voor de toekomst. Mondriaan is er ook om door middel van preventieactiviteiten te helpen psychische aandoeningen te voorkomen. Tenslotte zien we het als een belangrijke taak en verantwoordelijkheid om een actieve bijdrage te leveren aan een goede beeldvorming over psychische aandoeningen, psychiatrische patiënten en de ggz-sector.

Werkgebieden Mondriaan richt zich met de publiek gefinancierde activiteiten van oorsprong op de regio Zuid-Limburg. Dit gebied bestaat uit de drie subregio’s Parkstad, Maastricht-Heuvelland en Westelijke Mijnstreek. Het verzorgingsgebied voor de zorg en behandeling van kinderen en jeugdigen bestrijkt ook Noord- en Midden-Limburg. De gespecialiseerde zorg op het gebied van bijvoorbeeld verslavingszorg of angst- en stemmingsstoornissen trekt veel mensen uit de Euregio. De toestroom van patiënten voor Forensische Zorg is door Justitie georganiseerd via het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) als indicerende instantie. Verwijzingen lopen via de reclassering en het psychomedisch overleg (uit penitentiaire instellingen) en zijn niet regiogebonden. In termen van zorgkantoorregio’s is Mondriaan in 2013 actief in de regio’s Zuid-Limburg, Noord- en Midden-Limburg en Zuidoost-Brabant.

Locaties Mondriaan biedt in 2013 zorg op 46 locaties, verspreid over Brunssum (5), Eindhoven (1), Heerlen (17), Herten (1), Hoensbroek (2), Kerkrade (3), Landgraaf (3), Maastricht (10), Meerssen (1), Nuth (1), Sittard-Geleen (1) en Tilburg (1). Opmerking bij onderstaande tabel:1) alleen bedden zoals deze in de oorspronkelijke productieafspraken 2013 zijn afgesproken.

2.2 Juridische structuur Mondriaan is een zelfstandige organisatie met de stichting als rechtsvorm. Het bestuur van de stichting is opgedragen aan een Raad van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur van de stichting en op de algemene gang van zaken in de stichting. Tevens staat zij de Raad van Bestuur met advies terzijde. Stichting Mondriaan is 100% aandeelhouder van Mondriaan Holding B.V. De holding is 100% aandeelhouder van Re-Set Leefstijlverbetering B.V. Stichting Mondriaan is tevens aandeelhouder (51%) in Mondriaan Schoon BV, een joint venture samen met Vebego Facility Services B.V. Stichting Mondriaan is via de holding mede aandeelhouder van RoderSana Holding B.V. (16,6%) en PsyQ Zuidoost Nederland B.V. (50%). PsyQ Zuidoost Nederland B.V. is voor 16,6% aandeelhouder van PsyQ Nederland Holding B.V. Op 31 december 2013 is PsyQ Eindhoven B.V. overgedragen aan PsyQ Beheer B.V. onderdeel van de Parnassia Groep. Mondriaan Holding B.V. had een aandeel van 51% in PsyQ Eindhoven B.V. De resultaten van Mondriaan Holding B.V. en het aandeel in Mondriaan Schoon B.V. worden geconsolideerd in de jaarrekening van de Stichting Mondriaan. De juridische structuur per 1 januari 2013 kan als volgt schematisch worden weergegeven:

2.3 Organisatiestructuur

Mondriaan heeft drie zorgbedrijven, een ondersteunend bedrijf (Mondriaan Services), een Raad van Bestuur, een bestuursstaf en een Geneesheer-directeur.

Mondriaan Kinderen en Jeugdigen Specialistische zorg voor kinderen en jeugdigen tot 18 jaar: • ambulante / klinische generalistische zorg; • orthopsychiatrie; • verslaving: kliniek jongeren en middelen (Herten); • Leo Kannerhuis Limburg.

Aantal fte’s 2013: 217 Aantal medewerkers 2013: 266

Mondriaan Volwassenen Voor volwassenen: • specialistische behandelprogramma’s voor de meest voorkomende psychische problemen. Deze behandelprogramma’s worden uitgevoerd onder het merk PsyQ; • specialistische, wijkgerichte behandelprogramma’s; • verslaving: ambulant / kliniek Volwassenen; • centrum Forensisch Psychiatrische Zorg (CFPZ). In 2013 treft Mondriaan Volwassenen voorbereidingen voor de inrichting van de eenheid Generalistische basis GGz, die met ingang van 2014 van start gaat. Aantal fte’s 2013: 1.032 Aantal medewerkers 2013: 1.241

Mondriaan Ouderen Specialistische zorg voor mensen van 65 jaar en ouder. In 2013 treft Mondriaan Ouderen voorbereidingen voor de inrichting van Generalistische basis GGz, die met ingang van 2014 van start gaat. Aantal fte’s 2013: 229 Aantal medewerkers 2013: 312

Mondriaan Services • Personeel, Opleiding en Communicatie (POC); • Administratie, Planning en Control (APC); • Vastgoed en Nieuwbouw (V&N); • Facilities; • ICT. Aantal fte’s 2013: 287 Aantal medewerkers 2013: 368

Raad van Bestuur • Raad van Bestuur • Bestuursstaf • Bestuurssecretariaat Aantal fte’s 2013: 13 Aantal medewerkers 2013:14

Geneesheer-directeur De geneesheer-directeur is verantwoordelijk voor de executieve Bopz-functie en is belast met de zorg voor de algemene gang van zaken op medisch gebied. De geneesheer-directeur vervult zijn functie binnen de door de wet- en regelgeving (Wet

Bopz, Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst WGBO) gedefinieerde kaders van het primair proces op basis van de landelijke standaard geneesheer-directeur. De geneesheer-directeur heeft een eigenstandige bestuursrechtelijke positie.

Opleidingen Opleiding tot psychiater Mondriaan en het academisch ziekenhuis Maastricht verzorgen gezamenlijk de Opleiding tot psychiater, in samenwerking met Riagg Maastricht, RiaggZuid Roermond en Orbis Medisch en Zorgconcern in Sittard. Het is een academische opleiding, uitgevoerd door het samenwerkingsverband met Maastricht University. Postdoctorale psychologie beroepsopleidingen Mondriaan verzorgt het praktijkdeel van vier onderscheiden postdoctorale psychologie beroepsopleidingen te weten: • de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog (GZ); • de opleiding tot psychotherapeut (PT); • de opleiding tot het specialisme klinisch psycholoog (KP); • de opleiding tot het specialisme klinisch neuropsycholoog (KNP).

Mondriaanbrede commissies In 2013 heeft Mondriaan de volgende Mondriaanbrede commissies: • Commissie Divisieoverstijgende Protocollen en Richtlijnen; • Commissie Middelen en Maatregelen (MiMa); • Commissie Melding Incidenten Patiënten (MIP); • Commissie Wetenschappelijk Onderzoek (WO); • Dossiercommissie; • Geneesmiddelencommissie; • Geneesmiddelendistributiecommissie; • Klachtencommissie cliënten; • Commissie Sociale Begeleiding (CSB); • Geschillencommissie; • Interne Bezwarencommissie (IBC) Functiewaardering Gezondheidszorg (FWG).

Kwaliteitsteam Mondriaan heeft een kwaliteitsteam dat bestaat uit de kwaliteitsfunctionaris, de aandachtsfunctionarissen van de Raad van Bestuur en de (zorg-)bedrijven. Een portefeuillehoudend concerndirecteur geeft leiding aan het kwaliteitsteam. Het team ziet er mede op toe dat de kwaliteit voldoet aan de normen van het Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorg (HKZ).

Vakgroepen In 2013 heeft Mondriaan de volgende vakgroepen: • College van Klinisch Psychologen; • Vakgroep Psychiaters; • Vakgroep Psychologie en Psychotherapie; • Vakgroep Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundigen / Maatschappelijk werkenden (SPV); • Vakgroep Verpleegkundigen, Verzorgenden en Sociaal agogisch werkenden (VVS). Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de commissies, het

kwaliteitsteam en de vakgroepen zijn uitgewerkt in reglementen.

2.4 Hoofdpunten meerjarenbeleid Inleiding De strategie van Mondriaan is verwoord in de Strategienota Mondriaan 2014. In de nota hebben wij geanticipeerd op de thema’s die centraal zijn komen staan in de landelijk afgesloten bestuurlijke akkoorden. Het krapper wordend financieel kader is ook voor Mondriaan een realiteit. De omvang en snelheid van de bezuinigingen geeft aanleiding tot tussentijdse aanscherping in de beleidsagenda, vastgelegd in een addendum bij de Strategienota Mondriaan 2014 onder de naam Mondriaan Slank.

Missie Mondriaan De maatschappelijke opdracht van Mondriaan is om mensen te helpen die door psychische aandoeningen gedurende kortere of langere tijd belemmerd worden in hun welbevinden en functioneren. Dat doen we met beproefde methoden van zorg en behandeling, toegepast door goed opgeleide, gespecialiseerde en toegewijde professionals. Ons uitgangspunt daarbij is: thuis als het kan, opgenomen als dat echt moet. Onze aanpak is oplossings- en samenwerkingsgericht en zoveel mogelijk op de persoon afgestemd.

Ook ondersteunt Mondriaan op de gebieden wonen, werk en welzijn. Veel mensen met ernstige psychische aandoeningen hebben immers problemen op meerdere levensgebieden tegelijk. Mondriaan investeert in vergaande specialisatie. Opleiding en onderzoek staan in dienst daarvan. Daarmee zorgen we voor de best mogelijke zorg en behandeling, ook voor de toekomst. Mondriaan is er ook om met preventieactiviteiten te helpen psychische aandoeningen te voorkomen. Tenslotte zien we het als een belangrijke taak en verantwoordelijkheid om een actieve bijdrage te leveren aan een goede beeldvorming over psychische aandoeningen, psychiatrische patiënten en de ggz-sector.

Strategische keuzes kort samengevat Mondriaan biedt met haar veelzijdige expertise gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg aan patiënten met ernstige psychische problemen (hoog risico, hoge complexiteit, comorbiditeit). Hoewel het zwaartepunt van Mondriaan ligt in de gespecialiseerde ggz, willen we een positie in de basis ggz. We zien het als onze maatschappelijke opdracht om het integrale zorgaanbod aan de inwoners van Zuid-Limburg te blijven bieden. De meerwaarde van Mondriaan als geheel ligt in een breed aanbod van zowel basiszorg als gespecialiseerde zorg en behandeling: ambulant, in deeltijd en klinisch en voor alle leeftijdsgroepen. Hierdoor kunnen we op elke zorgvraag een antwoord geven, enkelvoudig of meervoudig, op elke plaats en voor elke leeftijd. We leveren de zorg bij voorkeur zo veel mogelijk in de eigen omgeving van de patiënt. We zijn trots op onze koploperspositie in het wijkgericht organiseren en het bieden van zorg voor mensen met Ernstig Psychiatrische Aandoeningen (EPA). We spannen ons in om de innovatieve positie en reputatie blijvend waar te maken. Daarom investeert Mondriaan veel in een goede samenwerking met de ketenpartners. Daaronder in het bijzonder met de huisartsen en praktijkondersteuners ggz in de huisartsenpraktijken, voor wie de consultatiemogelijkheid van psychiaters in een behoefte voorziet. De periode 2012 – 2014 staat voor Mondriaan in het teken van verbetering van de toegankelijkheid, operationele kwaliteit en het vergroten van efficiëntie. We geven daaraan prioriteit en constateren dat we als organisatie prima verder kunnen, ook zonder groei en schaalvergroting. Niettemin ervaren we een toenemende vraag van zorgbiedende partijen tot samenwerking. Een punt dat zeker een plaats krijgt in het proces van herijking van de strategie in de loop van 2014. Ambulantisering en beddenreductie zijn ontwikkelingen waarop Mondriaan heeft ingezet vanuit professioneel en maatschappelijk perspectief. We vervangen op een verantwoorde wijze een deel van de klinische zorg door ambulante zorg. Onze zorginhoudelijke innovatiekracht en ervaring met de zorgverlening in de wijkteams komen ons daarbij goed van pas. De klinische zorg concentreren we zo veel mogelijk op de hoofdlocatie John F. Kennedylaan in Heerlen en de centrumlocatie Vijverdalseweg in Maastricht. Mondriaan stoot, waar mogelijk, functies en vastgoed af die niet vallen onder de hoofd- of centrumlocatie en de vestigingen in de wijk. Mondriaan heeft één kerntaak: zorg, en twee neventaken. De eerste neventaak is opleiden, de tweede neventaak is onderzoek. Mondriaan heeft een uitstekend opleidingsklimaat en sterke verbindingen met de wetenschappelijke wereld. We werken aan de vorming van een integraal, samenhangend en krachtig opleidingsnetwerk in Zuid-Nederland. Dat doen we ondermeer door bundeling van onze opleidingsactiviteiten en door aan te sluiten bij de Onderwijs- en Opleidingsregio Psychiatrie Zuid-Nederland (OOR Psychiatrie Zuid-Nederland). De interne organisatie en sturing passen we aan om voorgaande strategische bewegingen te bevorderen. De leiding van de organisatieonderdelen in de zorgbedrijven is duaal en integraal: het koppel manager zorg en manager bedrijfsvoering is gezamenlijk integraal verantwoordelijk. Mondriaan reduceert het aantal managementlagen: de duale koppels geven direct leiding aan uitvoerende medewerkers en rapporteren aan de directie. Mondriaan streeft naar een zo slank mogelijk(e) serviceapparaat, staf en ondersteuning. We sturen aan op een optimale mix van kwaliteit en productiviteit; productiviteitsverhoging kan ten koste gaan van de duur en intensiteit van de behandeling.

Herijking strategie De ontwikkelingen gaan snel en beïnvloeden de strategische positionering en sturing van ggz instellingen als Mondriaan. De afscheiding van de generalistische basis ggz van de specialistische ggz brengt een substantiële herschikking van patiëntstromen met zich mee. Ook de AWBZ staat aan de vooravond van een veel omvattende stelselherziening. Deze is gebaseerd op het stimuleren van zelfredzaamheid, hulp in en (met behulp van het eigen sociale netwerk) dicht bij huis, op participatie gerichte ondersteuning en/of passende zorg. Alleen de meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving in een nieuwe kern-AWBZ, waarvan de ggz geen onderdeel zal uitmaken. De patiënten die in de toekomst in de instelling verblijven, zullen gemiddeld een zwaardere zorgvraag hebben en vormen de voornaamste doelgroep. Door de veranderde wensen van patiënten is een heroriëntering op de dienstverlening en positie in de ketensamenwerking op zijn plaats, met mogelijke gevolgen voor de inzet van personeel en vastgoed. Ook voor de jeugdzorg en jeugd ggz staan er grote veranderingen aan te komen. De nieuwe jeugdwet, die in februari 2014 de Eerste Kamer passeerde, voorziet in een overheveling van verantwoordelijkheden van het Ministerie van VWS, de provincies en zorgverzekeraars naar gemeenten. De transitie vindt plaats in samenhang met andere stelselwijzigingen (passend onderwijs, mogelijke wijzigingen in de sociale zekerheid, AWBZ / WMO). Financieringsstromen worden gebundeld en bekostigingssystemen geharmoniseerd. De transitie gaat gepaard met een aanzienlijke bezuinigingsopdracht. De afbouw van bedden, de beschikbare financiën en de aanstaande transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten vragen om een heroriëntatie en koersbepaling. Mondriaan deelt de reserve en zorg die breed bestaat in de jeugd ggz over de risico’s van de transitie voor de meeste kwetsbare kinderen en jeugdigen. Mondriaan blijft zich ook in het nieuwe stelsel inspannen om goede zorg te bieden aan de jeugdige patiënten. We stellen ons open voor samenwerking met andere partijen en doen

binnen onze mogelijkheden ons uiterste best om zorgen en onzekerheden over de transitie bij ouders weg te nemen. Technologische en vakinhoudelijke innovaties veranderen de uitvoering van de zorg. Patiënten worden gezien als consumenten, polishouders of burgers van een gemeente, met de daarbij behorende belangenbehartigers. Tegenstellingen worden groter en verwarrend: professional of ervaringsdeskundige, marktwerking of regionale regie, persoonsbescherming of informatiedeling, schaalvergroting of buurtzorg, veeleisende patiënt of zelfredzame burger, zelfbestemming of dwangtoepassing. Zelden zijn de tijden zo interessant geweest in onze sector. Redenen genoeg om de al lopende heroriëntatie in de loop van 2014 af te ronden met een standpuntbepaling met betrekking tot de Mondriaan koers voor de periode 2015 – 2018.

2.5 Algemeen kwaliteitsbeleid Mondriaan legt met haar kwaliteitssysteem de focus op continue kwaliteitsverbetering. Het kwaliteitsbeleid maakt onderdeel uit van het instellingsbeleid. De kwaliteitsinstrumenten ondersteunen de organisatieontwikkelingen. Jaarlijks stelt het concernteam op aangeven van het kwaliteitsteam een jaarplan op waarin de speerpunten voor het lopende jaar staan vermeld. Voor het jaar 2013 zijn dat: veilig incidenten melden, veiligheidscultuur en patiëntenparticipatie, prospectieveen retrospectieve analyses, separatie/dwang- en drang en medicatieveiligheid. Elk jaar beoordeelt het concernteam de werking van het kwaliteitssysteem binnen Mondriaan. Dit gebeurt aan de hand van de zogenaamde directiebeoordeling. Daar waar nodig nemen we corrigerende maatregelen. Begin 2013 bespreekt het concernteam de directiebeoordeling over 2012. De voortgang op de daaruit voortvloeiende verbeterpunten monitoren wij geregeld in de loop van 2013. Een volgende terugkoppeling vindt plaats aan de hand van de bespreking van de directiebeoordeling 2013.

De resultaten van de in september 2013 uitgevoerde externe certificeringsaudit laten

een positief beeld zien. Voor het beperkt aantal geconstateerde kleinere tekortkomingen zijn verbetermaatregelen getroffen waarna de externe auditor Mondriaan wederom heeft voorzien van het HKZ certificaat. We wisselen van gedachten over de borging en positionering van kwaliteit en veiligheid binnen de Mondriaan organisatie. Daarbij gaan we ervan uit dat veiligheid onderdeel uitmaakt van kwaliteit en dat daarom integratie wordt nagestreefd. Op de werkvloer heeft deze integratie voor een deel al gestalte gekregen. Het concernteam stelt een notitie vast waarin de toekomstige organisatorische positie van kwaliteit, veiligheid en de kwaliteitscommissies is uitgewerkt. Realisatie vindt plaats in de loop van 2013 en 2014. We besluiten een inventarisatie uit te voeren van (de werkwijze van) de diverse (kwaliteits-) commissies binnen Mondriaan.

FACT- certificering In 2013 ontvangt het wijkteam Brunssum het keurmerk FACT van de Stichting Centrum Certificering ACT en FACT (Stichting CCAF). De wijkteams 2 (westen) en 4 (zuid-oosten) in Maastricht en het wijkteam in Kerkrade zijn met succes gehercertificeerd. Zij krijgen opnieuw het FACT keurmerk toegekend. Daarmee zijn alle FACT- teams (10) van Mondriaan CCAF gecertificeerd.

3. Patiëntenzorg

3. Patiëntenzorg 3.1 Kwaliteit Toegankelijkheid (wachtlijsten) Mondriaan helpt de patiënten zo veel mogelijk in de eigen omgeving. Begin 2013 werken tien teams in Maastricht, Heuvelland en Parkstad volgens de FACT-methode. Ook bieden we in dezelfde regio’s behandeling aan volgens de zorgprogramma’s van PsyQ. Voor acute hulpvragen kent Mondriaan uiteraard geen wachttijden. De totstandkoming van het zorgbedrijf Volwassenen heeft het mogelijk gemaakt voor de planbare niet-spoedeisende zorg één centrale voordeur in te richten. De centrale voordeur is servicegericht en professioneel: er is één telefoonnummer ‘Centrale Aanmelding Mondriaan Volwassenen’ beschikbaar voor alle erkende verwijzers, rechtstreeks bereikbaar op werkdagen tussen 08.30 uur en 17.00 uur; ● getrainde hulpverleners spreken de casus telefonisch zorgvuldig met de verwijzer door (triage). Deze hulpverleners zijn vanuit de verschillende behandelprogramma’s naar de centrale voordeur gedetacheerd. De verwijzer wordt vervolgens direct doorverbonden naar de juiste afdeling; ● de eindverantwoordelijkheid voor de triage ligt bij de psychiater; ● de triage wordt uitgevoerd volgens een vastgesteld protocol uitgevoerd. ●

De centrale voordeur voor het zorgbedrijf Volwassenen gaat op 1 januari 2014 van start.

In 2013 hebben in Mondriaan 5.270 personen in de aanmeldfase (tijd tussen op de wachtlijst geplaatst worden en het eerste face to face contact) gemiddeld vijf weken moeten wachten. Bij de wachtfase tot behandeling (tijd tussen datum eerste face to face contact en datum eerste behandelcontact) hebben in Mondriaan 5.251 personen gemiddeld zes weken moeten wachten. Deze wachttijden komen overeen met de wachttijden in 2012.

De wachttijden voor de afzonderlijke zorgbedrijven zijn in 2013 als volgt: Voor het zorgbedrijf Kinderen en Jeugdigen was voor 671 kinderen de wachttijd in de aanmeldfase gemiddeld 8 weken en de wachtfase tot behandeling voor 639 kinderen gemiddeld 10 weken; ● Voor het zorgbedrijf Volwassen was voor 3.572 personen de wachttijd in de aanmeldfase gemiddeld 5 weken en de voor 3.495 personen de wachtfase tot behandeling gemiddeld 5 weken; ● Voor het zorgbedrijf Ouderen was voor 1.027 personen de wachttijd in de aanmeldfase gemiddeld 1 week en voor 1.117 personen de wachtfase tot behandeling gemiddeld 3 weken. ●

Effectiviteit / ROM ROM is als kwaliteitsinstrument binnen de ggz inmiddels aanvaard. ROM is bedoeld als hulpmiddel om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de ernst van de problematiek gedurende de behandeling. Een zo systematische gestandaardiseerde verantwoording van behandelinspanningen kent zijn weerga in de wereld niet. Sinds november 2012 levert Mondriaan maandelijks ROM-vragenlijsten in combinatie met DBC gegevens aan SBG. Hiermee behoort Mondriaan tot de eerste 18 instellingen die een continue gegevensstroom naar SBG op gang wisten te brengen. ROM heeft een plek gekregen in de klinische praktijk binnen de zorgbedrijven Volwassenen, Ouderen en Kinderen en Jeugdigen en wordt per doelgroep uitgevoerd. Dit gebeurt via digitale afname door behandelaren of via een web-based vragenlijstapplicatie. De ROM gegevens worden door de behandelaar met de patiënt besproken. Eventueel wordt in gezamenlijk overleg de behandeling bijgestuurd. Op teamniveau worden de ROM gegevens eveneens actief gebruikt. In 2013 is een stijgende lijn waar te nemen van het aantal patiënten waarbij één of meerdere ROM metingen zijn afgenomen. Mondriaan haalt de streefpercentages echter niet en wordt daardoor met tariefkortingen geconfronteerd. De motivatie voor toepassen van ROM zou inhoudelijk van aard moeten zijn. Steeds wordt deze gekleurd door de wens om te ontlopen wat als boete wordt ervaren. In 2013 is Mondriaan aangesloten bij SynQuest: een tiental grote ggz instellingen draagt door middel van kennisdeling en databewerking bij aan de verdere ontwikkeling van de ROM. We streven ernaar om op deze manier de inhoudelijke ambitie van ROM te versterken.

Patiënttevredenheid Mondriaan heeft het onderzoeksbureau Kiwa Carity opdracht gegeven de tevredenheid van de patiënten te onderzoeken. Onderzocht zijn de ervaringen van patiënten met de kortdurende ambulante zorg, de klinische zorg en begeleid wonen. Als meetinstrument is gebruik gemaakt van de CQ index. Voor de kortdurende ambulante behandeling de CQ index (versie 1.0 verkort), voor de klinische zorg de CQI Klinische GGz en voor begeleid wonen de CQI Beschermd Wonen. De meting is uitgevoerd bij de patiënten

van 18 jaar en ouder. Met het onderzoeksbureau is afgesproken dat het aantal patiënten in de steekproef voor de CQI, versie 1.0 verkort is verhoogd tot 500. Voor de onderscheiden onderzoeken zijn de responspercentages: • CQ index verkorte versie 34% • CQI Klinische GGz 33% • CQI Beschermd Wonen 36% Voor de ambulante zorg is de ervaring van patiënten gemeten op de volgende onderdelen:

Voor de klinische zorg is de ervaring van patiënten gemeten op de volgende onderdelen:

Voor beschermd wonen is de ervaring van patiënten gemeten op de volgende onderdelen:

Het zorgbedrijf Kinderen & Jeugdigen van Mondriaan vindt het van groot belang te weten hoe patiënten en hun ouders / verzorgers denken over de zorg die we hun bieden. Er is geen CQ Index beschikbaar voor het meten van de tevredenheid van patiënten jonger dan 18 jaar. Als alternatief is gekozen voor het gebruik van de ggz thermometer cliëntwaardering voor jeugdigen (kort gezegd, Jeugdthermometer GGz voor K&J). De jeugdthermometer is een instrument waarmee instellingen in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg kunnen onderzoeken hoe patiënten en ouders van patiënten de geboden zorg waarderen. De jeugdthermometer K&J meet de waardering van informatie, inspraak, de hulpverlener en het resultaat. Het geeft een beeld van de patiënttevredenheid van het behandelde kind, de tevredenheid van de ouders van het behandelde kind en de tevredenheid van ouders over de hulp die henzelf is geboden naar aanleiding van de problemen van hun kind. De Jeugdthermometer GGz voor K&J bestaat uit drie versies: ●

Jeugdthermometer GGz voor jongeren vanaf 12 jaar over de geboden hulp;

Jeugdthermometer GGz voor ouders/verzorgers over de behandeling van hun kind; ● Jeugdthermometer GGz voor ouders/verzorgers over de ouderbegeleiding. ●

Het betreft in alle gevallen een vragenlijst bestaande uit 26 vragen waarvan een tweetal open vragen. Binnen het zorgbedrijf K&J wordt de vragenlijst over de behandeling van de jeugdige ingevuld door de ouders als de patiënt jonger is dan twaalf jaar en door de jongere zelf wanneer hij/zij ouder is dan twaalf jaar. De vragenlijst over de ouderbegeleiding wordt alleen door de ouders ingevuld. De vragenlijsten worden op verschillende momenten aan de patiënt gegeven: ● ●

bij beëindiging van de behandeling; bij overgang van de ene naar de andere zorgtoewijzing (na drie maanden) bijvoorbeeld van poli naar kliniek en vice versa of van de ene naar de andere klinische afdeling.

Er zijn 37 vragenlijsten van kinderen tot 12 jaar ingevuld. 74 jongeren vanaf 12 jaar hebben de vragenlijst ingevuld. 102 personen hebben de vragenlijst over de ouderbegeleiding ingevuld. In onderstaande tabellen zijn de resultaten in percentages weergegeven.

3.2 Veiligheid Veilig Incidenten Melden Vanaf 1 januari 2013 is het VIM-systeem volledig ingevoerd. Alle medewerkers in de zorg en ondersteuning, inclusief stagiaires en vrijwilligers, kunnen een elektronische melding maken van incidenten in de patiëntenzorg of anderszins. Voor zover er nog papieren meldingen zijn (waarmee we na 1 maart 2013 stoppen) voeren we die in in het elektronische systeem. In 2013 worden er in totaal 2442 meldingen gedaan, een vermeerdering van 444 meldingen ten opzichte van het verslagjaar 2012. Deze stijging is te verklaren door de intensief begeleide introductie van VIM op alle afdelingen en de daaruit voortvloeiende verbetering van veiligheid van de meldcultuur.

Het aantal agressiemeldingen stijgt in 2013 met 28,7% ten opzichte van 2012. Deze toename van incidenten is in belangrijke mate te verklaren door het consequent melden van een aantal afdelingen en de eerder genoemde begeleide invoering van VIM (toename van het totale aantal meldingen met 22%). In de volgende tabel geven we de niet vergelijkbare incidenten gedifferentieerd weer.

Veiligheidscultuur en patiëntenparticipatie Eind 2013 starten we met de voorbereidingen van een interne audit die op een aantal afdelingen de veiligheid voor patiënten in beeld gaat brengen. Uitvoering wordt voorzien in de eerste helft van 2014. Dat geldt ook voor de doorontwikkeling van de wijze waarop we patiëntenparticipatie het best tot zijn recht kunnen laten komen.

Prospectieve en retrospectieve analyses De landelijk benoemde (veiligheids-)speerpunten hebben een plaats gekregen in onze kwaliteitssystematiek en interne audits. Verder besteden we in het verslagjaar veel aandacht aan de uitbouw en invoering van het Veiligheids Management Systeem (VMS). De toepassing spitsen we toe op de landelijk vastgestelde beleidsterreinen en speerpunten, in het bijzonder op de prospectieve en retrospectieve (risico-) analyses.

Suïcide(-preventie)

In 2013 overlijden acht patiënten (zeven mannen) door suïcide. Hiervan is één patiënt klinisch opgenomen. In geen geval is melding bij de inspectie nodig. Eenmaal is sprake van een ernstige suïcidepoging met restgevolgen. In 2013 werken we aan de totstandkoming van het opleidingsplan suïcidepreventie (met speciale aandacht voor suïcidaliteit en dwang en drang). De opleidingen gaan in 2014 van start.

Separatie / dwang & drang Mondriaan wil het aantal dwangtoepassingen verminderen. De aandacht voor reductie van separaties is geïntegreerd in het primaire proces. In de afgelopen periode heeft het accent gelegen op het creëren van voorzieningen ten behoeve van vroegsignalering. Het signaleringsplan is een vast onderdeel van het EPD, een standaard evaluatieformulier is vastgesteld en een standaard separeerplan wordt ingevoerd. Dit beleid is onderwerp van toetsing geweest bij een bezoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daarnaast stond het onderwerp ‘separatie’ op het Jaarprogramma van interne audits van Mondriaan. De resultaten van het inspectiebezoek en van de interne audit laten zien dat met het in gang gezette beleid de juiste koers wordt gevolgd. Niettemin weten we de dalende tendens van de afgelopen jaren niet vast te houden. Het is onduidelijk of gegeven de huidige beheersmogelijkheden en beschikbare deskundigheid een bodemniveau bereikt is. Mondriaan streeft naar een verdere reductie van toepassingen van dwang en drang.

* Tussen haakjes staan de bruto aantallen d.w.z. het totaal van de optelsom in de regel. Hierin komen dubbeltellingen voor in die zin dat patiënten gedurende een verslagjaar meerdere juridische grondslagen voor opname kunnen hebben. De netto aantallen d.w.z. de hier opgenomen totalen, zijn de bruto aantallen minus de dubbeltellingen. De verantwoordelijke behandelaren monitoren de lopende dwangbehandelingen op actualiteit en aan de hand van de expliciete vraag voor een beëindigingstrategie. De geneesheer-directeur vervult hier, vanuit zijn verantwoordelijkheid, een toetsende rol.

Medicatieveiligheid Mede naar aanleiding van een inspectiebezoek besluiten we, met het oog op een verhoging van de medicatieveiligheid, om eind 2012 en de eerste maanden van 2013 bij klinische afdelingen en sociowoningen van Mondriaan onverwachte korte audits uit te voeren. Die spitsen zich toe op de afgesproken controlemechanismen bij het uitzetten en toedienen van medicatie. De rapportages van deze bezoeken zijn

bemoedigend, de resultaten van daarop volgende inspectiebezoeken positief. Op basis van het vastgestelde auditprogramma starten we eind 2013 met het uitvoeren van een uitgebreide, instellingsbrede audit. Die heeft betrekking op de wijze waarop binnen Mondriaan opslag, toedienen en uitzetten van medicatie is geregeld en de vraag of dit gebeurt conform de hiervoor geldende richtlijnen. De audit loopt door tot begin 2014. Daarnaast voeren we interne audits uit op het gebied van separatie (ook hiervan zijn de resultaten naar de inspectie gestuurd) en naar de manier waarop gewerkt wordt aan kwaliteitsborging.

Agressie Op basis van resultaten van een enquête en rapportages uit VIM voert een aantal teams gesprekken over het terugdringen van agressie-incidenten en/of het inperken van de ernst van de incidenten. De teams stellen in overleg met het management verbeterpunten op. Bij een tweede ronde moet blijken wat de resultaten zijn en welke aanpak het meest passend is. Het concernteam signaleert een toename van agressie van patiënten jegens medewerkers. De bestaande trainingen ‘omgang met agressie’ vormen een steun in de rug maar zijn niet afdoende. Het concernteam besluit om in 2014 prioriteit te geven aan het thema agressie van patiënten en medewerkerveiligheid.

4. Klachten

4. Klachten Klachten Mondriaan heeft een klachtenregeling voor klachten op grond van de WKCZ en de Wet Bopz. Op de website van Mondriaan wordt bekend gemaakt op welke wijze klachten kunnen worden ingediend.

Klachtencommissie De klachtencommissie heeft een voorzitter en vicevoorzitter. Ze zijn jurist en niet bij de zorgaanbieder in dienst of anderszins werkzaam voor de zorgaanbieder. Hiermee wordt voldaan aan de vereisten van de WKCZ en de Wet Bopz. De klachtencommissie bestaat daarnaast uit vier leden die niet bij de zorgaanbieder in dienst zijn en veertien medewerkers vanuit verschillende disciplines binnen Mondriaan. Een ambtelijk secretaris en een vervanger, beiden met een juridische achtergrond, ondersteunen de klachtencommissie. Voor de behandeling van een klacht wordt een hoorcommissie samengesteld, bestaande uit de voorzitter, een lid op voordracht van de cliëntenraad en een derde lid. Bij de behandeling van een Bopz-klacht is altijd een psychiater als lid betrokken. Bij een WKCZ-klacht is een psychiater aanwezig wanneer de aard van de klacht hierom vraagt. In het verslagjaar ontvangt de klachtencommissie in totaal 168 klachten (135 WKCZ en 33 Bopz) van 91 klagers. In totaal zijn hiervan 92 klachten (64 WKCZ en 28 Bopz) door de klachtencommissie in een hoorzitting behandeld. In het verslagjaar 2012 ontving de klachtencommissie 148 klachten (122 WKCZ en 26 Bopz) van 93 klagers. In totaal zijn hiervan 81 klachten in een hoorzitting behandeld (65 WKCZ en 16 Bopz). In verslagjaar 2013 is het aantal klagers nagenoeg gelijk gebleven, maar is het aantal door hen ingediende (deel) klachten gestegen. Opvallend is dat het aantal ingediende en door de klachtencommissie behandelde Bopz-klachten stijgt. In onderstaand overzicht wordt aangegeven op welke wijze de klachten zijn afgehandeld:

In onderstaande tabel een overzicht van de uitspraken van door de klachtencommissie behandelde klachten:

In onderstaande tabel een overzicht van het soort klachten dat is ingediend:

De klachtencommissie doet in het jaar 2013 twee aanbevelingen naar aanleiding van een klachtbehandeling. Deze betreffen informatie voor medewerkers over hun positie in het geval van klachten en het functioneren van de achterwacht. Aan beide aanbevelingen is gehoor gegeven.

5. Opleiding en wetenschappelijk onderzoek

5. Opleiding en wetenschappelijk onderzoek 5.1 Opleiding Mondriaan verzorgt de volgende erkende zorgopleidingen: • de Universitaire opleiding Psychiatrie; • de opleiding tot Gezondheidszorgpyscholoog, Klinisch Psycholoog, Psychotherapeut; • de opleiding tot Verpleegkundig Specialist; • Teaching Hospital. Mondriaan werkt nauw samen met andere (opleidings-)organisaties zoals: Riagg Maastricht, Riaggzuid, Orbis GGz, azM, GGzE (Eindhoven).

De Universitaire opleiding Psychiatrie Samen met het azM, Riagg Maastricht, Riaggzuid en het Orbis Medisch- en Zorgconcern verzorgt Mondriaan de opleiding tot psychiater. Het betreft een academische opleiding, uitgevoerd binnen een samenwerkingsverband met het Maastricht Universitair Medische Centrum (MUMC+). De opleiding participeert in Onderwijs en Opleiding Regio Zuid Oost Nederland (OOR ZON) met onder andere GGzE. De hoofdopleider voor Mondriaan is dr. J.J.M.H. Strik. De opleider voor aandachtsgebied Kinderen en Jeugdigen is drs. W.C.H. Chatrou, de opleider voor aandachtsgebied ouderen is prof. dr. F.R.J. Verhey. De aios worden opgeleid tot psychiater met erkenning binnen een van de drie aandachtsgebieden: • volwassenenpsychiatrie; • kinder- en jeugdpsychiatrie; • ouderenpsychiatrie. Opleidingscapaciteit binnen het opleidingsconsortium bedraagt 36-40, waarvan er binnen Mondriaan 20-24 plaatsen zijn. De opleidingsplaatsen binnen Mondriaan zijn verdeeld over de aandachtsgebieden: • volwassenenpsychiatrie: 16-20; • kinder- en jeugdpsychiatrie: 2-4; • ouderenpsychiatrie: 2-4.

Postdoctorale psychologie beroepsopleidingen Mondriaan biedt praktijkopleidingsplaatsen voor onderstaande postdoctorale psychologie beroepsopleidingen: • opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog (GZ); • opleiding tot psychotherapeut (PT); • opleiding tot het specialisme klinisch psycholoog (KP). Mondriaan kan tot ieder van de genoemde beroepen opleiden in samenwerking met een van de overheidswege aangewezen en erkende (regionale) opleidingsinstituten (RINO-Zuid). In 2013 werd de opleiding opnieuw geaccrediteerd. De P-opleider van de postmaster psychologie opleidingen is drs. M. J.E. Lemmens, klinisch psycholoog en psychotherapeut. Opleidingscapaciteit: • gezondheidszorg psycholoog: 34; • klinisch psycholoog: 3; • psychotherapeut: 4.

Opleiding tot Verpleegkundig Specialist (GGz-VS) Mondriaan werkt bij de opleiding GGz-VS samen met Riaggzuid in consortium verband. Er zijn voor de opleiding drie erkende opleidingsplekken beschikbaar. Dat betekent dat er maximaal negen verpleegkundig specialisten in opleiding zijn bij een driejarige opleiding (GGz-VS). Opleider: drs. P.H. Zwanikken, verpleegkundig specialist GGz. Mondriaan beraadt zich over de huidige en toekomstige positie van de SPV en VS binnen Mondriaan en de consequenties daarvan in de opleidingssfeer. Ondanks het feit dat de SPV-en hun sporen door de jaren heen hebben verdiend ziet de minister voor hen geen positie als hoofdbehandelaar in de specialistische ggz. In de beroepenstructuur van de ggz zijn de perspectieven van de Verpleegkundig Specialist (VS) beter. De VS is geregistreerd in het specialistische art. 14 BIG-register. Beide beroepsgroepen zijn werkzaam binnen Mondriaan. Het concernteam wil aan SPV-en die dat wensen de gelegenheid bieden om een passende variant opleiding van SPV tot

VS te volgen. In 2013 zijn er van de negen beschikbare opleidingsplaatsen zeven bezet. In april 2013 studeren twee verpleegkundig specialisten af.

Opleiding Master Advanced Nurse Practitioner (M-ANP) In samenwerking met Zuyd (Hogeschool) biedt Mondriaan praktijkplaatsen aan voor de opleiding tot M-ANP die eveneens opleidt voor de wettelijk erkende en beschermde titel Verpleegkundig Specialist. M. in ’t Panhuis is contactpersoon voor de M-ANP-opleiding. Er zijn nu twee kandidaten in opleiding. In 2013 zijn er geen kandidaten gestart.

Teaching Hospital Mondriaan is erkend als praktijkinstelling voor derde-, vierde-, vijfde- en zesdejaars studenten van de UM in het opleidingscurriculum voor basisarts. Met onze bijdrage aan de academische vorming van artsen stellen wij aankomend artsen in staat zich een goed beeld te vormen van psychiatrische toestandsbeelden, psychiatrische diagnostiek en psychiatrische interventies. In 2013 bedraagt het aantal coassistenten: • derdejaars: 314 (2012=352) • vierdejaars: 2 (2012=2) • vijfdejaars: 156 (2012=140) • zesdejaars: 9 (2012=9)

MBO- / HBO-opleidingen Verpleegkunde Mondriaan levert een substantiële bijdrage aan de initiële opleidingen van de toekomstige beroepsgeneratie van verpleegkundigen. Het streven is om voor het volledige palet van opleidingsvormen op MBO- en HBO-niveau (Beroepsbegeleidende Leerweg BBL, Beroepsopleidende Leerweg BOL, duaal) en ook voor verkorte opleidingen stageplaatsen te realiseren. In 2013 zijn er in totaal gemiddeld 58 leerling-plaatsen beschikbaar en kunnen 87 leerlingen (een deel van) hun praktijkberoepsvorming bij Mondriaan uitvoeren. Daarnaast zijn er ca. 70 stagejaarplekken (die, afhankelijk van de duur, door een of meerdere stagiaires worden ingevuld). In 2013 is het aantal eerstejaars stageplaatsen uitgebreid voor MBOV (BOL) (8) en HBOV (26). In 2013 plaatsen we voor het eerst ook stagiaires van de HBO Verpleegkunde in Hasselt en Genk.

In 2013 behalen 20 leerlingen het diploma en stromen 15 leerlingen uit zonder het behalen van hun diploma. In 2013 is een aantal acties ingezet met als doel uitval te voorkomen en problemen met betrekking tot geschiktheid / studievoortgang vroegtijdig te signaleren. In samenwerking met de ROC’s Leeuwenborgh en Arcus en het Trimbos Instituut heeft Mondriaan nieuw lesmateriaal ontwikkeld voor de verpleegkunde opleidingen op voor de ggz actuele thema’s: • herstelondersteunende zorg; • ambulantisering (outreachende hulp en bemoeizorg). De lesprogramma’s zorgen ervoor dat actuele ontwikkelingen in de ggz ook via onderwijs terechtkomen bij verpleegkundigen in opleiding. De lesprogramma’s worden in het schooljaar 2013-2014 ingepast in het curriculum van de verpleegkunde opleidingen van Arcuscollege en Leeuwenborgh Opleidingen. Mondriaan biedt veel studenten in zorgopleidingen een stagemogelijkheid en werkt hierbij samen met Arcuscollege, Leeuwenborgh Opleidingen en Zuyd (Hogeschool). In 2013 verwelkomen we 560 stagiaires, het merendeel (80%) van zorggerelateerde opleidingen. Daarnaast biedt Mondriaan in het verslagjaar 59 snuffelstages, die variëren van maatschappelijke stages van middelbare scholieren tot oriënterende stages van HBO opleidingen. Voor derdejaars geneeskundestudenten organiseert Mondriaan onderwijspoli’s. In 2013 nemen 314 studenten deel. Zij volgen zes bijeenkomsten waarin zij vaardigheden leren in gesimuleerde situaties met ervaringsdeskundigen.

Open leeraanbod en maatwerktrainingen Naast een bijdrage aan de (initiële) beroepsopleidingen is een eigen intern opleidingsaanbod voor bij- en herscholing gerealiseerd. Dat gebeurt in de vorm van een open leeraanbod en maatwerktrainingen. Medewerkers kunnen via het in 2012 geïntroduceerde leerportaal inschrijven voor het open leeraanbod, en leidinggevenden en medewerkers kunnen er hun opleidingshistorie vinden. In 2013 zijn in totaal 190 trainingen gerealiseerd, waaraan 2050 medewerkers deelnemen. 58 van dat aantal zijn maatwerktrainingen, veelal op verzoek van de zorgbedrijven, voor in totaal 640 medewerkers. In 2012 heeft Mondriaan zich aangesloten bij de GGz-Ecademy, een samenwerkingsverband van 30 ggz-instellingen dat specifiek op de ggz gerichte e-learning modules ontwikkelt. In 2013 komen acht modules beschikbaar.

5.2 Wetenschappelijk Onderzoek Inleiding Mondriaan kent een Commissie Wetenschappelijk Onderzoek. Deze heeft de volgende taken: het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek, het bevorderen van de samenwerking van de zorgbedrijven op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en het ontwikkelen van evidence based handelen in de praktijk. Mondriaan vindt voor een goede en continu verbeterende kwaliteit van de zorg een nauwe verbondenheid tussen theorie (wetenschap) en praktijk van belang. Gegeven die visie kiest Mondriaan voor het model van geïntegreerde geacademiseerde ggz. Hierbij wordt gestreefd naar: • versterken en verankeren van de (kennis)infrastructuur binnen de totale organisatie; • een structurele universitaire geldstroom voor kennisinfrastructuur in de ggz; • bijdragen aan de opleiding van (aanstaande) onderzoekers werkzaam in de praktijk; • bevorderen van kwalitatief hoogstaand wetenschappelijk onderzoek dat tegelijkertijd relevant is voor de praktijk; • borging van kennistransfer en implementatie van onderzoeksresultaten.

Commissie Wetenschappelijk Onderzoek in 2013 Leden van de Commissie Wetenschappelijk Onderzoek van Mondriaan zijn programmaleiders van de geacademiseerde zorgprogramma’s en hoogleraren met een aanstelling binnen Mondriaan. Tevens is een afvaardiging vanuit de samenwerking met de Maastricht University vertegenwoordigd. Voorzitter is Prof. dr. J.van Os (MUMC+). Vragen om toestemming voor uitvoering van al goedgekeurd onderzoek worden door een kleine afvaardiging van de commissie beoordeeld. In 2013 is de Commissie Wetenschappelijk Onderzoek tweemaal bijeen geweest. In de laatste bijeenkomst wordt overeengekomen om de bestaande afspraken rond academisering en de samenwerking met het MUMC+ te revitaliseren (Academisering 2.0). Begin 2014 zal dit zijn beslag krijgen.

Vier hoogleraren Mondriaan in 2013 Vier medewerkers van Mondriaan hebben in 2013 hun inaugurele rede uitgesproken. Dit illustreert de ambities van Mondriaan op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.

Therèse van Amelsvoort Dr. T. van Amelsvoort, bijzonder hoogleraar Transitiepsychiatrie:

18 januari 2013; Maastricht University “Transitiepsychiatrie: bridging the gap”.

Philippe DelespaulDr. Ph. Delespaul, bijzonder hoogleraar zorginnovaties in de ggz: 11

april 2013; Maastricht University. “Terug naar af met de ggz? Pleidooi voor een innovatieve en duurzame psychische hulpverlening”.

Bas van AlphenDr. S. van Alphen, bijzonder hoogleraar Klinische Ouderenpsychologie:

8 november 2013; Vrije Universiteit Brussel. “Verleden heb je, toekomst moet je maken”.

Dike van de MheenDr. H. van de Mheen, bijzonder hoogleraar Zorg en Preventie van

Risicogedrag en Verslaving: 15 november 2013; Maastricht University. “Zorgen voor morgen? The day after”.

6. Medewerkers

6. Medewerkers 6.1 Mobiliteit, werkgelegenheid en loopbaanplanning Mondriaan moet in 2013 fors bezuinigen op de personele kosten om tot een sluitende exploitatie 2013 te komen. De zorg wordt bij de bezuinigingen zoveel mogelijk ontzien. De maatregelen hebben dan ook vooral gevolgen voor de (medewerkers) in de ondersteunende diensten (Mondriaan Services) en de niet zorggebonden functies in de zorgbedrijven. Om gedwongen ontslagen te voorkomen bieden we diverse mobiliteitsbevorderende maatregelen aan en kunnen medewerkers gebruik maken van ondersteuning van het Loopbaancentrum. Als gevolg van deze maatregelen, het natuurlijk verloop en het niet verlengen van tijdelijke contracten kan het aantal af te bouwen functies uiteindelijk worden beperkt. Er vallen geen gedwongen ontslagen.

Mondriaan sluit met de werknemersorganisaties een akkoord over het addendum bij het Doorlopend Sociaal Plan. Het akkoord biedt het kader voor het aanwijzen van boventalligheid en het daarop volgende traject. Begin mei start het Mobiliteitsoverleg met als doelstelling om boventallige medewerkers in geval van interne vacatures te herplaatsen volgens de afgesproken herplaatsingsprocedure. In de loop van 2013 zijn boventallige medewerkers succesvol intern herplaatst op ontstane vacatures, begeleid naar een andere baan buiten Mondriaan of elders gedetacheerd. Acht medewerkers hebben hun contract met Mondriaan beëindigd met een maatwerkoplossing. Tevens zijn vijf medewerkers vertrokken wegens het niet verlengen van hun tijdelijke contract. Het Loopbaancentrum van Mondriaan heeft alle medewerkers die boventallig zijn geworden begeleid. De begeleiding bestond uit individuele gesprekken, groepsbijeenkomsten, sollicitatietrainingen en diverse loopbaantesten. Elf medewerkers hebben daarnaast een outplacementtraject aangeboden gekregen. Op 31 december 2013 bedraagt het aantal fte’s dat werkzaam is bij Mondriaan 1.690

tegenover 1.727 fte. op 31 december 2012. Effectief een vermindering van 37 fte.

6.2 Strategische personeelsplanning

Mondriaan heeft in 2012 de eerste stappen gezet binnen het domein van strategische personeelsplanning. Aanvankelijk zou dit proces in 2013 worden voortgezet. Het jaar 2013 staat echter nadrukkelijk in het teken van bezuinigingen, de daarmee gepaard gaande afbouw van de personele formatie en de begeleiding van de medewerkers die door de maatregelen boventallig worden. Mondriaan heeft zich in 2013 maximaal ingespannen om de kosten van de personele formatie in overeenstemming te brengen met de inkomsten. Verwacht wordt dat de vermindering van de personele formatie in 2014 en de jaren daarop zal voortduren. Deze ontwikkeling bevestigt het belang van een strategische personeelspanning. Omdat nagenoeg alle zorginstellingen te maken hebben of krijgen met ingrijpende gedwongen personele uitstroom wordt op dit terrein samenwerking gezocht. Begin 2014 is dit thema uitgewerkt in een plan van aanpak, opdat Mondriaan goed voorbereid en toegerust is op de toekomstige situatie op de arbeidsmarkt.

6.3 Medewerkerstevredenheid

Mondriaan houdt periodiek (eenmaal per drie jaar) een tevredenheidsonderzoek onder haar medewerkers, voor het laatst in 2012. Het jaar 2013 staat voor de (zorg-)bedrijven dan ook mede in het teken van het opvolgen van de aanbevelingen uit het onderzoek van 2012. In 2015 volgt een nieuw onderzoek naar de tevredenheid van medewerkers. Dan wordt getoetst in hoeverre de maatregelen naar aanleiding van eerdere onderzoeken hebben geleid tot de gewenste verbeteringen.

6.4 Klachten medewerkers

Het klachtrecht van medewerkers is opgenomen in de notitie Klachtrecht medewerkers. In het kader van dit klachtrecht is een geschillencommissie actief. Medewerkers kunnen zich tot de geschillencommissie wenden met klachten die voortvloeien uit hun dienstverband met Mondriaan. In 2013 is geen beroep gedaan op de geschillencommissie. Indien medewerkers bezwaar maken over een besluit in het kader van het Doorlopend Sociaal Plan c.q. in het kader van hun boventalligheid en de wijze waarop de werkgever regels ter zake hanteert, kunnen zij zich wenden tot de Commissie Sociale Begeleiding. In 2013 zijn 68 medewerkers boventallig verklaard. Eén medewerker wendt zich tot de Commissie Sociale Begeleiding en wordt door de commissie in het gelijk gesteld. Het besluit over betrokkene is daarop aangepast.

6.5 Medewerkersveiligheid, ziekteverzuim

Duurzame inzetbaarheid van medewerkers is belangrijk voor de organisatie en haar medewerkers. Mondriaan geeft dan ook voorlichting, verzorgt presentaties en biedt trainingen aan ter verbetering van het omgaan met arbeidsrisico’s, verlaging van verzuim en uitval. In verband met de toename van agressie van patiënten naar medewerkers staan we in 2013 nadrukkelijk stil bij het agressiebeleid. De meldingen in het Veiligheids Management Systeem stellen Mondriaan in staat gerichte acties te ondernemen. Eind 2013 stellen we, mede aan de hand van een toets door de Arbeidsinspectie, een Plan van Aanpak op om het beleid verder aan te scherpen. Het ziekteverzuim bedraagt in 2013 5,82%, een stijging van 0,72 procentpunt ten opzichte van 2012. Deze stijging is aanleiding voor een grondige analyse die in 2014 wordt uitgevoerd en een daaraan te koppelen plan van aanpak.

7. Financiën en bedrijfsvoering

7. Financiën en bedrijfsvoering 7.1 Zorgcontractering Inleiding De zorgcontractering staat ook in 2013 in het teken van beperking van de groei met een maximum van 2,5%, ambulantisering door de afbouw van bedden, versterking van de eerste lijn als voorbereiding op de introductie van de basis ggz in 2014 en verbetering van de transparantie door middel van aanlevering van ROM gegevens. Daarnaast speelt het advies van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) aan de Minister betreffende de geneeskundige ggz een rol. Deel 1 van dit rapport (06-04-2012) beschrijft het onderscheid tussen verzekerbare en niet verzekerbare zorg. In de verzekerbare zorg wordt een onderscheid gemaakt tussen psychische stoornissen en psychische klachten. CVZ adviseert alleen nog de behandeling van psychische stoornissen in de specialistische ggz toe te laten. Behandeling van psychische klachten is voor de huisarts. Dit is een eerste stap in de aanloop naar de basis ggz.

Zorgverzekeringswet (ZVW) Voor 2013 geldt voor het laatst het representatiemodel bij de zorgcontractering. Mondriaan doet zaken met CZ en VGZ, de twee grootste verzekeraars in de regio. In 2013 geven de zorgverzekeraars geen ruimte voor groei, de afgesproken 2,5% gaat naar onvoorziene uitgaven aan niet-gecontracteerde partijen en knelpunten in de regio’s. Het inkoopbeleid is gericht op beperking van de uitgaven en dus is sprake van korting op de budgetafspraken. Het gecontracteerde productiebudget is daarom met € 83.5 miljoen ruim € 2 mln. lager dan in het voorgaande jaar. Ook in 2013 zet Mondriaan succesvol in op de verdere ontwikkeling van ambulantisering en de daarmee samenhangende afbouw van bedden. Voldoen aan de ROM criteria blijkt een

lastige klus.

Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) Bij de AWBZ is in 2013 sprake van een onderproductie op de klinische capaciteit. Om die reden wordt in september 2013 een deel van het AWBZ budget (€ 0,7 mln.) overgeheveld naar de ZVW. Een ander gedeelte van de klinische productieafspraken wordt met succes omgezet in Volledig Pakket Thuis. Deze vorm van ambulantisering biedt patiënten de mogelijkheid zelfstandig te gaan wonen met de garantie van de inzet van een equivalent van de klinische begeleiding. Ook in de AWBZ worden dus bedden afgebouwd, de ZZP-C capaciteit zelfs met 5% ten opzichte van de realisatie 2012. De prijs in de AWBZ wordt bepaald door het leveren van extra kwaliteit en innovatie. Diverse projecten op het gebied van o.a. Ervaringsdeskundigheid, Beeldconsult en de Integrale benadering door de FACT teams zorgen er voor dat CZ Mondriaan het volledige tarief betaalt voor de gehele productie.

Justitie Justitie zet bij de contractering 2013 in op stabilisatie van bestendig beleid. De productierealisatie 2013 is ten opzichte van 2012 licht gegroeid vanwege de ontwikkeling van poliklinische activiteiten. Dit wordt in de herschikking in september vertaald in een hoger budget. Bij de financieringsstroom Justitie is er ook in 2013 een niet betaalde onderproductie. Deze is ontstaan doordat de capaciteit niet volledig is bezet. Deelname aan een pilot ‘bevordering doorstroom vanuit het Gevangenis Wezen naar de ggz’ zou hier verbetering in moeten brengen. Daarnaast wordt samen met DJI en NIFP gezocht naar verbetering van de instroom.

Overig In 2013 is de WMO productie vrijwel geheel gerealiseerd, evenals de overige producten. Ondanks bezuinigingen bij de gemeenten zijn de gunningen stabiel gebleven.

ZRA (Ziektekostenregeling Asielzoekers) De financieringsstroom Asielzoekers laat een lichte overproductie zien in 2013. Deze wordt door Menzis ZRA vergoed.

Relatie met zorgkantoor en zorgverzekeraars De relaties met de zorgverzekeraars en het zorgkantoor worden zorgvuldig onderhouden. Op strategisch niveau is sprake van een overleg om de circa twee maanden. Zowel zorginhoudelijk als financieel administratief wordt informatie steeds gedeeld. Belangrijke ontwikkelingen in de zorg krijgen veelal in een later stadium een vertaling in de productie afspraken. We betrekken financiers daarom bij voorkeur in een vroeg stadium bij die ontwikkelingen. Mondriaan is stipt in de aanlevering van administratieve gegevens. Bij de zorgcontractering levert dit ook in 2013 de hoogst mogelijke bonus op.

7.2 Financieel Beleid Financiële doelstelling: solvabiliteit op termijn van 20% en een

resultaatsratio van 2% Mondriaan streeft op termijn naar een solvabiliteitspercentage van 20%. Om deze doelstelling te kunnen realiseren hanteert Mondriaan in principe een resultaatsratio van minimaal 2%. Aangezien we het belangrijk vinden om, behalve de financiële doelstellingen, ook oog te hebben voor de overige strategische ontwikkelingen, is voor 2013 een resultaatsratio begroot van 0%. Deze tijdelijke daling is voornamelijk ingegeven door de ervaringen van afgelopen jaren, namelijk dat de effectuering van de geplande bezuinigingen tijd kost.

Bezuinigingen Ook in 2013 heeft Mondriaan wederom moeten bezuinigen. De voorgenomen bezuinigingen uit 2012 waren nog niet allemaal geëffectueerd bij de start van het jaar 2013 en de nieuwe bezuinigingen dienden zich aan. Deze bezuinigingen kunnen niet binnen één jaar gerealiseerd worden en daarom is in 2013 een bedrag aan frictiekosten opgenomen van € 3,3 mln. Ook voor de toekomst verwachten we een dalende omzet. Dat betekent dat de hieraan gerelateerde uitgaven ook moeten afnemen. Vooral de personele reductie is erg weerbarstig.

Materiële controles en administratieve lastenverzwaring In 2013 voeren de zorgverzekeraars bij Mondriaan een flink aantal materiële controles uit. Deze controles brengen weinig afwijkingen van eerder geleverde informatie aan het licht en hebben daarom nauwelijks financiële consequenties. De ervaring leert wel dat deze controles een behoorlijke administratieve druk met zich meebrengen en bijdragen aan een forse toename van de administratieve lasten. Bij de administratieve afwikkeling door de ondersteunende dienst is het vaak ook noodzakelijk om behandelaren voor de zorginhoudelijke toelichting bij vragen te betrekken.

Omzetverantwoording Bij het bepalen van de DBC-omzet 2013 zijn we uitgegaan van de handreiking

omzetbepaling curatieve 2013. Door de systeemcomplexiteit en landelijke problematiek is sprake van onzekerheden in de omzetverantwoording 2013. Mondriaan heeft geprobeerd om deze onzekerheden zoveel mogelijk uit te sluiten. Toch is een aantal posten onzeker, bijvoorbeeld een eventuele korting indien naderhand blijkt dat de gemiddelde kosten per patiënt over het schadejaar 2013 niet zijn gedaald. Voor deze onzekerheid is daar waar nodig de omzet neerwaarts bijgesteld.

Meer patiënten helpen met minder geld Al een aantal jaren heeft Mondriaan de ambitie om meer patiënten te helpen met minder geld. Dit vraagt om een kostenreductie en een verhoging van de productiviteit. In 2013 is een productiviteitsstijging gerealiseerd en zijn de kosten per DBC gedaald. Een positieve ontwikkeling in de richting van een nog hoger liggende ambitie.

Waarderingsgrondslagen vastgoed Aan de hand van de in 2013 bijgestelde meerjarenraming heeft Mondriaan met uitgevoerde bedrijfswaardeberekeningen getoetst of de boekwaarde nog kan worden gerealiseerd uit de toekomstige opbrengsten. Dit bleek niet het geval, waarna een afwaardering van € 1,9 mln. heeft plaatsgevonden. Voor de hierbij gehanteerde uitgangspunten verwijzen we naar de paragraaf Hoofdpunten meerjarenbeleid.

Treasurybeleid en liquiditeitsplanning Als gevolg van het toegenomen risicoprofiel van de zorg en de kritische houding van banken is beschikbaarheid van voldoende liquide middelen tegen zo gunstig mogelijke condities een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. Mondriaan is lid van het Waarborgfonds voor de Zorg en streeft ernaar om op deze wijze een zo gunstig mogelijk renteresultaat te behalen, rekening houdend met de bestaande wet- en regelgeving. Jaarlijks toetst het Waarborgfonds of instellingen nog voldoen aan de eisen van het fonds. In 2013 heeft weer een positieve herbeoordeling plaatsgevonden. De informatiestromen rond treasury kennen een in- en extern karakter. Intern is inzicht gegeven aan de treasurycommissie in posities op de geld- en kapitaalmarkt en de relevante (rente)ontwikkelingen. Externe informatievoorziening bestaat ook in 2013 voornamelijk uit rapportage aan Mondriaans huisbankier van de liquiditeitspositie in relatie tot de kredietlimiet. Mondriaan neemt structureel deel aan het periodieke landelijke treasurynetwerk van ggz-instellingen. In dit overleg worden resultaten en ervaringen gedeeld. In 2013 is voor de nieuwbouw voor zorgbedrijf Ouderen, Wijerode, de door het Waarborgfonds geborgde kasgeldlening van € 10 mln. omgezet in een ook door het Waarborgfonds geborgde 20-jarige lineaire lening bij de Rabobank tegen een rentevastpercentage van 2,635% voor de gehele looptijd. In 2014 zal het restant van de benodigde lening voor de financiering van de nieuwbouw worden afgesloten. Voor een toelichting op het gebruik financiële instrumenten, risicobeheer en afdekkingsbeleid en de met het houden van financiële instrumenten samenhangende prijs-, krediet-, liquiditeits- en kasstroomrisico’s wordt verwezen naar de relevante toelichting in de jaarrekening 2013. Via diverse ratio's wordt inzicht gegeven in hoeverre Mondriaan aan de rente- en aflossingsverplichtingen kan voldoen. Een van deze ratio's is de DSCR (debt service coverage ratio). Deze wordt als volgt berekend: EBTDA (dit is het bedrijfsresultaat + afschrijvingen + waardevermindering vaste activa) / (rentelasten en aflossingen). In onderstaande tabel geven we de ontwikkeling van deze ratio over de afgelopen jaren weer, in verhouding tot de gangbare norm.

De financiële resultaten in 2013 Mondriaan heeft verschillende financieringsstromen: AWBZ, ZVW, justitie en Wmo. De gerealiseerde omzet is in verband met de bezuinigingen gedaald van € 150,8 mln. in 2012 naar € 150,0 mln. in 2013. Een daling van € 0,8 mln. (0,5%). In de totale opbrengsten 2013 zijn voor € 0,6 mln. verkoopopbrengsten van verkochte panden opgenomen. Zonder deze verkoopwinst zou de daling van de opbrengst € 1,4 mln. zijn. De totale bedrijfslasten exclusief financiële baten en lasten (geconsolideerd) dalen van € 148,2 mln. in 2012 naar € 146 mln. in 2013. Het resultaat 2013 is € 0,8 mln. positief. In dit resultaat is een aantal bijzondere posten opgenomen met een eenmalig effect. Stichting Mondriaan heeft via Mondriaan Holding B.V. belangen in andere B.V.’s. In 2013 is voor Re-Set Leefstijlverbetering besloten om de vennootschap te liquideren en is PsyQ Eindhoven B.V. verkocht. In onderstaande tabellen wordt de geconsolideerde balans en een verlies- en winstrekening gepresenteerd.

In verband met de toename van onzekerheden en risico’s (marktwerking, DBC-financiering, financiële crisis) is een versterking van de solvabiliteit noodzakelijk. De solvabiliteit (EV / balanstotaal) is in 2013 verslechterd. De solvabiliteit EV / opbrengsten is verbeterd.

Vooruitblik 2014

In 2014 wordt Mondriaan wederom geconfronteerd met bezuinigingen. Ondanks dat in het meerjarenakkoord is vastgelegd dat de macrogroei 2,5% is en Mondriaan gecompenseerd zou worden voor de OVA wordt dit door de verzekeraars anders uitgevoerd. Ook voor de toekomst verwacht Mondriaan een dalende omzet.

7.3 Risicomanagement en fraudebeheersing

Risicomanagement Risicomanagement is een onderdeel van de reguliere P&C cyclus (Planning & Control). De Mondriaan Balanced Score Card (BSC) is één van de instrumenten die de organisatie in haar P&C cyclus hanteert. Verder sluit Mondriaan op het gebied van risicomanagement zoveel mogelijk aan bij al bestaande systemen van interne beheersing, waaronder:

• Het jaarprogramma HKZ audits, waarvan de resultaten uitmonden in acties waarvan

de uitvoering door de directeuren van de (zorg-)bedrijven wordt bewaakt; • De maand- en kwartaalrapportages en beleidsnotities bevatten standaard een risicoparagraaf. Risico’s worden hierdoor tijdig gesignaleerd; • Periodieke materiële controles vanuit het zorgkantoor; • Periodieke controles door de IGZ; • De interne controle werkzaamheden van de interne controle functionaris in het kader van de ‘Regelingen AO/IC’ (Administratieve Organisatie / Interne Controle). De hiernavolgende tabel geeft, naar het format van de Mondriaan BSC, per aandachtsgebied de belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen weer. Voor de toelichting verwijzen wij naar de respectievelijke onderdelen in het jaarverslag.

Fraudebeheersing Mondriaan heeft vele open verbindingen naar de samenleving en is er in zekere zin ook een afspiegeling van. Dit brengt met zich mee dat ongewenst gedrag dat voorkomt in de samenleving ook binnen Mondriaan kan plaatsvinden. Mondriaan heeft in allerlei documenten, zoals missie en gedragsregels, duidelijk gemaakt wat wel en wat niet acceptabel is. Er is toezicht op de naleving van deze regels en gedragscodes. Voortdurend levert Mondriaan inspanningen om ongewenst gedrag terug te dringen. Binnen Mondriaan is de klokkenluidersregeling van toepassing. Waar nodig wordt hierbij een beroep gedaan op instanties die in de maatschappij ook betrokken zijn bij handhaving en bestrijding van ongewenst gedrag en het overschrijden van wet- en regelgeving. In aangewezen gevallen doet Mondriaan aangifte bij politie en justitie. Dit geldt zowel ten aanzien van gedrag van patiënten als ook van medewerkers. Aanvullend op het sanctionerende karakter van deze activiteiten trekken we in preventieve zin lering uit incidenten, bijvoorbeeld door het verbeteren van procedures en werkwijzen. Daartoe zetten we ook het middel in van de interne audit en de externe controle (bijvoorbeeld de accountant). In 2013 hebben verzekeraars verschillende controles uitgevoerd. Deze controle betreft onder meer de gerealiseerde en gefactureerde productie en is uitgevoerd aan de hand van een aantal patiëntendossiers, verdeeld over verschillende zorgbedrijven. Er zijn nauwelijks correcties uit deze controles naar voren gekomen.

7.4 Vastgoed

Beleidsterrein brandveiligheid Op de hoofdlocatie John F. Kennedylaan in Heerlen passen we in het kader van brandveiligheid gebouwen aan en renoveren we de centrale brandmeldinstallatie. Dit is tevens een voorbereiding op de ingebruikname van de nieuwbouw Wijerode.

Financiën, bedrijfsvoering, vastgoed

Mondriaan beschikt over een solide positie voor wat betreft waarde van het vastgoed. In 2013 heeft verkoop plaatsgevonden van een aantal objecten, waaronder de voormalige personeelsflat met terrein van locatie Vijverdal Maastricht. Het onderhoudsbeleid wordt op basis van conditiemetingen gestuurd. Daarmee realiseren we waardebehoud van het vastgoed.

Milieubeleid Door de toepassing van slimme keuzes, meetbare resultaten en opwaardering van centrale installaties (cv en luchtbehandeling) realiseren we in 2013 een besparing van 10% op de energiekosten.

Vastgoed mutaties Hoofdlocatie John F. Kennedylaan Heerlen: Nieuwbouw Wijerode loopt vertraging op door faillissement van werktuigbouwkundig aannemer. Locatie Vijverdalseweg Maastricht: • Gemeente Maastricht sluit het zwembad door de verhuizing naar het nieuwe Geusseltbad; • Mondriaan realiseert een nieuwe parkeerplaats voor eigen gebruik; • Mondriaan realiseert in samenwerking met de gemeente Maastricht een school ten behoeve van de Kinderen van MiKX; • BW Aambos wordt gesloten in het kader van de afbouw bedden AWBZ.

7.5 ICT Door landelijke bezuinigingen, de ambulantisering van zorg en daarmee samenhangende verdere afbouw van bedden én het steeds mobieler worden van medewerkers ligt voor ICT in 2013 de focus op het mobiel maken van communicatie en automatisering. ICT integreert steeds verder in het primaire zorgproces op basis van innovaties en evolueert geleidelijk aan richting partner van de zorg. Diverse benchmarks geven herhaaldelijk aan dat Mondriaan hierin binnen de ggz in Nederland niet alleen staat.

Elektronisch Patiënten Dossier: Psygis Quarant We gebruiken 2013 als voorbereidend jaar om in 2014 invulling te kunnen geven aan het optimaliseren van processen en nieuwe functionaliteiten: basis ggz, zorgpaden, hoofd-behandelaarschap, een vereenvoudigd EPD en mobiel werken. Daarnaast zijn AO / IC controles en rapportages ten behoeve van procescontrole en management- / stuurinformatie gestandaardiseerd. De huidige datawarehouse vervangen we op dit moment door een marktoplossing die door meerdere ggz-instellingen wordt gebruikt.

E-Health Op het gebied van e-Health ontwikkelt Mondriaan Kinderen & Jeugdigen samen met GGzE (Eindhoven) in 2013 de e-Health app M’n Mattie. De middelen vanuit de ‘gewonnen’ CZ Innovatieprijs gebruiken we om deze drempelverlagende app voor jongeren te bouwen. Daarnaast sluit Mondriaan een overeenkomst met Minddistrict om met behulp van dit platform meer online behandelingen uit te kunnen voeren. Om patiëntcontacten (op afstand) te faciliteren investeren we in de verdere uitrol van beelden geluidvoorzieningen.

Elektronisch Voorschrijven In 2013 koppelen en integreren we het EPD (Psygis Quarant) en het Methadon uitgiftesysteem (MUS) zodanig dat dubbele registratie van patiëntgegevens overbodig wordt en methadon uitgiftes in het EPD ingezien kunnen worden. Ook voeren we in 2013 een pakketselectie uit ten aanzien van een oplossing voor een EVS, zodanig dat naast klinisch ook poliklinisch voorschrijven met digitale medicatiebewaking gerealiseerd kan worden. Met de implementatie van dit systeem in 2014 gaan we voldoen aan de eis van IGZ, namelijk dat alle voorschrijvers van geneesmiddelen gebruik moeten maken van een elektronisch voorschrijfsysteem. Streven is om daarbij een gesloten systeem rondom farmaceutische zorg te kunnen verlenen.

Informatiebeveiliging & privacy Om verder invulling te geven aan toenemende eisen op het gebied van informatiebeveiliging (NEN7510) en beschikbaarheid van systemen kiezen we voor een strategie van selectief uitbesteden van beheeractiviteiten. Het ICT-informatiebeveiligingsplan is in beleid uitgewerkt en vertaald naar een concreet actieplan. In 2013 betekent dit de uitrol van een nieuw multifunctional park (printer, scanner, kopieerapparaat) waarbij privacy voor patiënt en medewerker optimaal geborgd is. Aanvullend leggen we de basis voor een zogenaamd 3-tier beveiligingsmodel waarbij medewerkers en / of patiënten enkel toegang hebben tot de aan hen geautoriseerde informatie.

Nieuwbouw ouderen, de nieuwe norm geautomatiseerde werkplekken In 2013 treffen we alle voorzieningen om de nieuwbouw uit te kunnen rusten met de meest actuele domotica- en zorgcommunicatievoorzieningen die de veiligheid van patiënt en medewerker moeten optimaliseren. De technische infrastructuur is state of the art uitgevoerd. Om de zorgprofessional optimaal te bedienen is het CYOD-beleid (Chose your own device) geïntroduceerd. Dit houdt flexibilisering en segmentatie van de ICT componenten in. In combinatie met gebruikersprofielen realiseren we daarmee de beschikbaarheid van een werkplek ‘op maat’.

8. Bestuur, Toezicht en Medezeggenschap

8. Bestuur, Toezicht en Medezeggenschap 8.1 Bestuur Mondriaan onderschrijft de normen met betrekking tot goed bestuur, goed toezicht en adequate verantwoording zoals opgenomen in de Zorgbrede Governancecode (2010) en past deze toe.

De Raad van Bestuur bestuurt de stichting in goed overleg met de adviesorganen binnen Mondriaan. De Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen van Mondriaan, de strategie en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultaten. De Raad van Bestuur legt daarover periodiek verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Bestuur zijn vastgelegd in de statuten en een Reglement Raad van Bestuur. Mondriaan heeft een tweehoofdige Raad van Bestuur. Per 1 juli 2012 ontstond de vacature voor de functie van Lid van de Raad van Bestuur, die in 2013 niet is ingevuld. In 2013 voorziet drs. H. de Veen (voorzitter Raad van Bestuur) als enig bestuurder in het bestuur. De nevenfuncties van de bestuurder staan in de tabel hieronder vermeld.

De Raad van Toezicht heeft geoordeeld dat bij de huidige nevenfuncties geen sprake is van belangenverstrengeling en heeft deze nevenfuncties goedgekeurd. De Raad van Toezicht bepaalt de arbeidsvoorwaarden van de leden van de Raad van Bestuur en stelt deze vast aan de hand van de Beloningscode Bestuurders in de Zorg (BBZ). Het salaris van de voorzitter van de Raad van Bestuur is ook in 2013 niet aangepast en blijft daarmee gelijk aan het bij aanvang van het dienstverband per 1 maart 2011 overeengekomen salaris en is in overeenstemming met het overgangsrecht van de Wet Normering Topinkomens. De voorzitter van de Raad van Bestuur heeft een aanstelling voor vijf jaren, tot 1 maart 2016. De arbeidsovereenkomst is gebaseerd op de BBZ die voorziet in een standaard arbeidsovereenkomst voor bestuurders in de zorg van 40 uren per week in geval van een fulltime dienstverband. De Raad van Toezicht ziet er in het bijzonder op toe dat de uitvoering van het bestuursbeleid strookt met de vastgestelde en goedgekeurde (strategische) beleidsplannen en -uitgangspunten. De Raad van Toezicht en Raad van Bestuur maken daarbij afspraken over ijkpunten die de Raad van Toezicht hanteert bij de beoordeling van de Raad van Bestuur.

8.2 Toezicht Het Reglement Raad van Toezicht voorziet in een rooster van aftreden. Een lid van de Raad van Toezicht heeft na benoeming volgens de statuten zitting voor een periode van vier jaar. Het rooster van aftreden waarborgt de continuïteit in de samenstelling van de Raad van Toezicht. Een lid dat volgens rooster aftreedt, is volgens de statuten eenmaal meteen herbenoembaar. Bij een voorgenomen besluit tot herbenoeming beraadt de Raad van Toezicht zich op het profiel voor de betreffende zetel. Hij voegt zijn bevindingen bij het verzoek om advies aan de Raad van Bestuur, COR en de CCR over de voorgenomen herbenoeming. Per 1 januari 2014 eindigt de tweede zittingstermijn van drs. A. Christophe. De hierdoor ontstane vacature wordt vooralsnog aangehouden. Drs. P. Wolters wordt per 1 januari 2014 herbenoemd.

Bezoldiging Raad van Toezicht De Raad van Toezicht hanteert voor de honorering van de leden en de voorzitter van de Raad van Toezicht de adviesregeling van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ), zoals vastgesteld door de NVTZ. De honorering van de leden van de Raad van Toezicht, behalve de voorzitter, ondergaat in 2013 geen wijziging en bedraagt ook in 2013 bruto € 8.000,00 per jaar. Conform het advies van de NVTZ komt de voorzitter in aanmerking voor een ruimer honorarium dan dat van de leden. Het honorarium van de voorzitter bedraagt, evenals in 2012, bruto € 12.000,00 per jaar. De Raad van Toezicht heeft drie commissies ingesteld: de Auditcommissie, de Zorgcommissie en de Werkgeverscommissie. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen extra honorarium voor hun werk in de commissies.

Evaluatie functioneren Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Jaarlijks vindt er een evaluatie plaats van het functioneren van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. De evaluatie van de Raad van Toezicht over 2013 kwam aan de orde tijdens de vergadering van de Raad van Toezicht d.d. 24 februari 2014. De evaluatie van de Raad van Bestuur komt aan de orde in de vergadering van de Raad van Toezicht d.d. 28 mei 2014.

Informatievoorziening De Raad van Bestuur verschaft de Raad van Toezicht tijdig de informatie die nodig is om adequaat te kunnen functioneren. In de regel gebeurt dit als voorbereiding op, dan wel tijdens de vergaderingen van de Raad van Toezicht. Indien daartoe aanleiding is, voorziet de Raad van Bestuur de Raad van Toezicht tussentijds van relevante informatie. De Raad van Toezicht ziet er op toe dat de Raad van Bestuur regelmatig rapporteert aan de Raad van Toezicht over de realisering van de maatschappelijke functie en de opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen. De informatievoorziening sluit in beginsel aan op de binnen de organisatie gebruikte verantwoordingsrapportages en geschiedt in beginsel elk kwartaal. In 2013 vond een vergadering plaats van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur met de CCR, de COR en de concerndirecteuren. De overleggen met deze gremia, zowel als de bezoeken aan de (zorg)bedrijven ervaart de Raad van Toezicht als zeer waardevol. Ze geven een additioneel inzicht in wat er leeft in de organisatie. Ze zijn onmisbare informatiebronnen en vullen de informatie die de Raad van Bestuur verstrekt goed aan.

De accountant nam deel aan de vergadering in mei 2013 waarin de bespreking en de goedkeuring van de jaarrekening 2012 en het Jaarverslag 2012 aan de orde was. Verder neemt de accountant met betrekking tot de financiële planning deel aan alle relevante overleggen in dat kader. Bij de voorbereiding en voorbespreking van agendapunten voor de voltallige Raad van Toezicht vergaderingen spelen de Auditcommissie, de Zorgcommissie en de Werkgeverscommissie een belangrijke rol. In sommige gevallen volstaat de bespreking van een thema in een commissie.

Inhoudelijke verantwoording over 2013 De Raad van Toezicht vergadert in 2013 acht keer. Zeven maal betreft het een reguliere vergadering in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Eenmaal vergadert de Raad van Toezicht zonder de Raad van Bestuur. In deze vergadering is de evaluatie van het eigen functioneren evenals de beoordeling en de bezoldiging van de Raad van Bestuur aan de orde. Van alle vergaderingen is verslag gemaakt. De reguliere vergaderingen van de Raad van Toezicht met de Raad van Bestuur staan in 2013 nadrukkelijk in het teken van de ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg, de door de overheid opgelegde bezuinigingen en de effecten daarvan op Mondriaan, het besturingsmodel in het algemeen en de bestuurlijke samenstelling in het bijzonder. De Raad van Toezicht verleent goedkeuring aan de volgende documenten / (voorgenomen) besluiten van de Raad van Bestuur: • Jaarverslag 2012 en Jaarrekening 2012; • Ontbinding Re-Set; • Overdracht PsyQ Eindhoven / Tilburg; • Kaderbrief en financiële kaders 2014; • Begroting en activiteitenplan 2014. De Raad van Toezicht besluit tot: • Invulling van de vacature Lid van de Raad van Bestuur per medio 2014; • Herbenoeming van drs. P. Wolters als toezichthouder per 1 januari 2014. Tijdens de diverse reguliere vergaderingen komen o.a. de volgende onderwerpen aan de orde: • Transities in de ggz; • Bezuinigingen; • Risicomanagement; • Vastgoed en huisvesting; • Verslagen kwaliteitscommissies; • Managementletter accountant 2012; • Periodieke financiële- en managementrapportages; • Profiel Lid Raad van Bestuur.

8.3 Medezeggenschap Centrale Ondernemingsraad Mondriaan organiseert de formele medezeggenschap van de medewerkers getrapt. Elk zorgbedrijf en Mondriaan Services heeft een ondernemingsraad. Op centraal niveau is een COR geïnstalleerd die bestaat uit afgevaardigden van de ondernemingsraden van de zorgbedrijven en Mondriaan Services.

De samenwerking tussen de COR en de Raad van Bestuur is gebaseerd op een met elkaar overeengekomen convenant. Daarin is de visie op medezeggenschap vastgelegd. Uit die visie vloeit voort dat de betrokkenheid van medewerkers bij de voor hen belangrijke beslissingen vanzelfsprekend is. De Raad van Bestuur en de COR willen optimaal gebruik blijven maken van de inzichten van de medewerkers om tot de best mogelijke beslissingen te komen. Dit betekent dat de nadruk ligt op vroegtijdig kwalitatief en inhoudelijk overleg. Daarbij fungeren procedures en reglementen als ‘vangnet’ voor situaties waarbij het inhoudelijke overleg of gesprek niet tot overeenstemming leidt. De COR overlegt in 2013 eenmaal met de Raad van Bestuur in aanwezigheid van de Raad van Toezicht. De onderwerpen relatie RvB – COR; aandachtsfunctionaris van RvT voor COR; Centrale en decentrale zeggenschap en positie BOR worden besproken. De COR verleent in 2013 haar instemming met betrekking tot de Regeling bijzondere gebeurtenissen. De COR brengt in 2013 adviezen uit over de volgende onderwerpen: • centrale dienstroosterplanning; • beleid alcohol, drugs, druggebruik en gokken van medewerkers; • begroting en activiteitenplan 2013; • verlenging termijn drs. P. Wolters RvT; • inrichting Generalistische basis GGz; • BHV; • overname aandelen PsyQ Eindhoven en Tilburg; • herinrichting Spoedeisende Psychiatrie (SEP). De COR spreekt intensief met de Raad van Bestuur over de landelijke en regionale ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg, de bezuinigingen en de consequenties daarvan voor Mondriaan. In 2013 vinden tien formele overlegvergaderingen plaats. Naast de formele overlegvergaderingen heeft de Raad van Bestuur regulier informeel overleg met het dagelijks bestuur van de COR. Doel van

dit overleg is om elkaar ook buiten het formele overleg op de hoogte te houden van de actuele ontwikkelingen en elkaar te voeden met suggesties. Begin 2013 vindt gedurende enige maanden wekelijks overleg plaats in het licht van de bezuinigingen en de afbouw van de personele formatie. De COR is als toehoorder betrokken bij het overleg van de Raad van Bestuur en de werknemersorganisaties over het DSP dat per 1 januari 2014 van kracht wordt. In 2013 stelt de RvB een werkgroep samen die als opdracht heeft een advies te formuleren over de inrichting van de toekomstige medezeggenschapsstructuur. Deze werkgroep wordt samengesteld uit een vertegenwoordiging van de ondernemingsraden en een afvaardiging van de Raad van Bestuur. Eind 2013 wordt het advies aan de Raad van Bestuur aangeboden. In het eerste kwartaal 2014 wordt het advies door een nieuw ingestelde werkgroep nader uitgewerkt.

Centrale Cliëntenraad Mondriaan heeft de medezeggenschap van de patiënten getrapt georganiseerd: elk zorgbedrijf heeft een cliëntenraad en op centraal niveau is er een CCR geïnstalleerd. Na de vorming van het zorgbedrijf Volwassenen is door de cliëntenraden van de bedrijfsonderdelen die in het zorgbedrijf zijn ondergebracht een zogeheten Koepel gevormd. In de regeling Medezeggenschap Cliënten is voorzien dat de CCR bestaat uit vertegenwoordigers van de cliëntenraad van elk zorgbedrijf. De Raad van Bestuur heeft met de CCR een overeenkomst gesloten. Hierin is onder meer geregeld dat de Landelijke Geschillencommissie optreedt als de Commissie van Vertrouwenslieden zoals bedoeld in artikel 10 van de WMCZ. De vaststelling dat de vertegenwoordiging van de verschillende cliëntenraden in de Centrale Cliëntenraad onvoldoende representatief is en de wijzigingen in de organisatiestructuur van Mondriaan zijn aanleiding om de medezeggenschapsstructuur van cliënten te verbeteren. Het traject is in gang gezet en de afronding hiervan is voorzien in 2014. De CCR brengt in 2013 adviezen uit over de volgende onderwerpen: Gevraagde adviezen: • klachtenregeling; • ITT-beleid; • overdracht aandelen PsyQ Eindhoven B.V; • jaarrekening 2012; • begroting en activiteitenplan 2013; • begroting en activiteitenplan 2014; • uitvoeringsregeling extra persoonsgebonden wasserijkosten AWBZ; • herinrichting Spoedeisende Psychiatrie (SEP). Ongevraagde adviezen: Maaltijdvoorziening. Verder zijn er veel onderwerpen in de besprekingen tussen CCR en Raad van Bestuur aan de orde gesteld, zonder dat sprake is van een gevraagd dan wel ongevraagd advies: managementrapportages; voortgangsrapportages BSC; inzet ervaringsdeskundigen; eucharistievieringen JFK; CQ index; dierenopvang; Generalistische basis GGz; begroting CCR 2014; ondersteuning cliëntenraden; separaties; ROM; zorgverkoop en participatie cliënten hierin. Met de CCR is bij overeenkomst vastgelegd op welk wijze de raad betrokken wordt in de benoeming en herbenoeming van alle leden van de Raad van Toezicht. Tevens hebben twee leden van de Raad van Toezicht specifiek de participatie van cliënten in

hun portefeuille en kan de CCR deze leden rechtstreeks benaderen in verband met aangelegenheden vanuit het perspectief van patiënten. De CCR overlegt in 2013 eenmaal met de Raad van Toezicht, in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. De onderwerpen huisvesting en centralisatie zorg; begroting / bezuinigingen; beoordeling Raad van Bestuur en cultuuromslag Mondriaan: van zorg naar beleid worden besproken.

Familieraad De Familieraad is begin 2013 in een nieuwe samenstelling en met een nieuwe portefeuillehouder gestart om samen het familiebeleid binnen Mondriaan weer op de kaart te zetten. Daarnaast is per september 2013 een nieuwe ondersteuner aan de Familieraad verbonden. In 2013 zijn er diverse zaken opgepakt. Zo is de Familieraad opdrachtgever voor een onderzoek naar de knelpunten en de tweestrijd tussen geheimhouding en het verstrekken van informatie vanuit de behandelaren gezien (scriptie ”Tussen recht en familie” als examenonderdeel voor het diploma Bachelor of Law aan Zuyd (Hogeschool), hogere Juridische Opleiding, door Marc Bijker). Verder heeft de Familieraad aan het managementteam van het Zorgbedrijf Volwassenen een presentatie aan de hand van ervaringsverhalen gegeven. Deze verhalen zijn door het management als zeer indrukwekkend ervaren. Als vervolg hierop hebben er per RvE gesprekken plaatsgevonden om ook daar het familiebeleid opnieuw aan de orde te stellen. Dit heeft al positieve resultaten opgeleverd zoals: • Nieuwe informatiemappen worden door behandelaren ook aan familie/naastbetrokkenen aangereikt wanneer men van mening is dat deze relevant kunnen zijn. • De Familieraad wordt vaker uitgenodigd bij familiebijeenkomsten. • Leidinggevenden doen een oproep op familieleden om bij vragen en/of klachten direct contact op te nemen met de leidinggevende van de betreffende afdeling.

Voor de Familieraad zijn familie en naastbetrokkenen een samenwerkingspartner met een rol bij de behandeling en begeleiding van patiënten. Tegen die achtergrond heeft de Familieraad in 2013 het initiatief genomen tot het opstellen van een concept samenwerkingsovereenkomst tussen de Raad van Bestuur en de Familieraad, waarin die rol verankerd wordt. Een afronding wordt voorzien in 2014. Een sterke triade van samenwerking tussen patiënt, familie en hulpverlening blijft het streven. Om dit doel te kunnen bereiken is ook een training van de Stichting Fabuleus ‘Familie als Bondgenoot’ binnengehaald met een effectonderzoek (voor- en nameting). Hiermee wordt in 2014 in het Zorgbedrijf Volwassenen gestart. De Familieraad streeft ernaar om in 2014 een eenduidige visie neer te zetten binnen Mondriaan en erop toe te zien dat de meerwaarde van deze participatie ook geïmplementeerd wordt.

9. Geconsolideerde jaarrekening

9. Geconsolideerde jaarrekening 9.1 Geconsolideerde balans Geconsolideerde balans per 31 december 2013

na resultaatbestemming, bedragen x €1000

9.2 Geconsolideerde resultatenrekening Geconsolideerde resultatenrekening per 31 december 2013

bedragen x €1000

Lijst van gebruikte afkortingen

Lijst van gebruikte afkortingen Lijst van gebruikte afkortingen A ANP Advanced Nurse Practitioner AO/IC Administratieve Organisatie/Interne Controle AP Anti Psychotica APC Afdeling Planning en Control APG Algemene Pensioengroep N.V. AMC Atrium Medisch Centrum ASS Autisme Spectrum Stoornis AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten azM academisch ziekenhuis Maastricht

B BBL Beroepsbegeleidende Leerweg BIG Beroepen in Individuele Gezondheidszorg BBZ Beloningscode Besturen in de Zorg BHV Bedrijfshulpverlening BI(S) Business Intelligence (Systeem) BOL Beroepsopleidende Leerweg Bopz Wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen BRaM Benchmark Rapportage Module BSC Balanced Score Card BW Beschermd Wonen BW Burgerlijk Wetboek

C CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CCAF Centrum Certificering ACT en FACT CCR Centrale Cliëntenraad CFPZ Centrum Forensisch Psychiatrische Zorg CIBG Centraal Informatiepunt Beroepen CONO Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding in de GGZ (C)OR (Centrale) Ondernemingsraad CQ Consumer Quality CSB Commissie Sociale Begeleiding CT Concern Team CVS College voor Zorgverzekeringen CWO Commissie Wetenschappelijk Onderzoek CYOD Choose your own device CZ Centraal Zorgkantoor

D DBC Diagnose Behandel Combinatie DForzo Directie Forensische Zorg DIS DBC Informatiesysteem DJI Dienst Justitiële Inrichtingen DSP Doorlopend Sociaal Plan

E EMS Elektronisch Medicatie Systeem EPA Ernstig Psychiatrische Aandoeningen

EPD Elektronisch Patiënten Dossier EVS Elektronisch Voorschrijf Systeem

F/G FACT Functional Assertive Community Treatment FFT Forensic Family Therapy FM Family Management FPA Forensisch Psychiatrische Afdeling FTE Fulltime-equivalent FVP Familievertrouwenspersoon FWG Functiewaardering Gezondheidszorg FZ Forensische Zorg GAF Global Assessment of Function GGD Geestelijke Gezondheidsdienst Ggz Geestelijke gezondheidszorg GZ Gezondheidszorg Ggz-VS Geestelijke Gezondheidszorg Verpleegkundig Specialist

H HBO (V) Hoger Beroepsonderwijs (Verpleegkunde) HIC High Intensive Care HKZ Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorg HR(M) Human Resource (Management) HOZL Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg

I/J

IBC Interne Bezwarencommissie IC Intern Controleplan ICT Informatie- en Communicatietechnologie IGZ Inspectie voor de Gezondheidszorg IPAM Individuele Proactieve Agressiehanteringsmethode ISO Internationale Organisatie voor Standarisatie ITT Internet, televisie en telefonie IVO Instituut voor Verslavingsonderzoek IZ Integrale Zorg IZM Integrale Zorg Maastricht IZP Integrale Zorg Parkstad JDMV Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording JJI Justitiële Jeugdinrichting

K K&J Kinderen en Jeugdigen KNP Klinisch Neuropsycholoog KP Klinisch Psycholoog KZ Kwaliteitswet Zorginstellingen

L LHB Limburg herstructureert bedrijventerreinen LSFPV Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen LWV Limburgse Werkgeversvereniging LZA Langdurig zorgafhankelijken

M

M(ANP) Master Advanced Nurse Practitioner MBO (V) Middelbaar Beroepsonderwijs (Verpleegkunde) MiMa Commissie Middelen en Maatregelen MIP Commissie Melding Incidenten Patiënten MMZ Medewerker maatschappelijke zorg MOAZ Maastricht Overleg Arbeidsmarkt Zorg MTO Medewerkerstevredenheidsonderzoek MUMC+ Maastricht Universitair Medisch Centrum MUS Methadon Uitgiftesysteem MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

N NCB Nederlands Centrum voor Beroepsziekten NEN Nederlandse norm; normen opgesteld door het Nederlands Normalisatie Instituut NIFP Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie NIMA Nederlands Instituut voor Marketing NVTZ Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen

O OBI Oracle Business Intelligence OM Openbaar Ministerie OMA Omgaan met Agressie OOR (ZON) Onderwijs- en opleidingsregio (Zuidoost Nederland) OU Open Universiteit

P/Q

P&C Planning en Control P&O Personeelszaken en Opleiding PI Penitentiaire Inrichting PMB Periodieke medicatiebeoordeling POAZ Parkstad Overleg Arbeidsmarkt en Zorg POC Personeel, Opleiding en Communicatie POH Praktijkondersteuners Huisartsepraktijk POP Persoonlijk Ontwikkelingsplan PT Psychotherapeut QC Qualified Controller

R Riagg Regionaal Instituut voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg RI&E Risico-inventarisatie en evaluatie RIBW Regionale Instelling voor Beschermd Wonen RIMO Regionale Instelling voor Maatschappelijke Opvang RINO Regionaal Instituut voor Nascholing en Opleiding RJ Richtlijnen voor de Jaarverslaglegging ROAZ Regionaal Overleg Acute Zorgketen ROM Routing Outcome Monitoring RvB Raad van Bestuur RVE Resultaatverantwoordelijke Eenheid RvT Raad van Toezicht RVW Regeling Verslaglegging WTZI

S/T/U SBG Stichting Benchmark GGZ

SEP Spoedeidende Psychiatrie SIA Semi Interne Arbodienst SPH Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPV Vakgroep Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundigen / Maatschappelijk Werkenden SW Sociale Werkvoorziening UWV Uitvoerder van sociale Werknemersverzekeringen

V V&N Vastgoed en Nieuwbouw V&V Verpleging en Verzorging VEIP Voor elkaar in Parkstad VIM Veilig Incident Melden VMS Veiligheidsmanagement Systeem VNO NCW Verbond van Nederlandse Ondernemingen Nederlands Christelijk Werkgeversverbond VS Verpleegkundig Specialist VVS Vakgroep Verpleegkundigen, Verzorgenden en Sociaal Agogisch Werkenden VUB Vrije Universiteit Brussel VWS Volksgezondheid, Welzijn en Sport

W/X/Y Wbmv Wet op bijzondere medische verrichtingen Wcz Wet cliëntrechten zorg WGA Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten WGBO Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst WIA Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen WKCZ Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector WMCZ Wet Medezeggenschap Cliënten Zorgsector

Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning WNT Wet Normering Topinkomens WO Wetenschappelijk Onderzoek WOPT Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens WTZi Wet Toelating Zorginstellingen

Z ZAP Zorgacademie Parkstad ZRA Ziektekostenregeling Asielzoekers ZVW Zorgverzekeringswet ZZP Zorgzwaartepakket

Colofon

Colofon Colofon Het Jaarverslag 2013 is een uitgave van de Stichting Mondriaan. Het Jaarverslag 2013 is beschikbaar via www.jaarverslagenzorg.nl en www.mondriaan.eu.

Samenstelling en redactie Coördinatie en redactie: Teun Smulders Secretariële ondersteuning: Ingrid Lahoye Eindredactie: Jeanny L’homme E-Jaarverslag 2013: Brigitte Laeven & Jeanny L’homme

Stichting Mondriaan John F. Kennedylaan 301 - 6419 XZ Heerlen Postbus 4436 – 6401 CX Heerlen Telefoon: Secretariaat Raad van Bestuur (045) 573 84 87 Website: www.mondriaan.eu E-mail: [email protected]