JAARVERSLAG 2013-2014
Als je leert, sta je sterker.
JAARVERSLAG 2013-2014 INHOUD 1.Voorwoord ....................................................................................................... 2 2.Onze Missie ...................................................................................................... 4 3.Werkingsgebied ................................................................................................ 5 4.Basiseducatie – situering .................................................................................... 6 5.Doelgroep ........................................................................................................ 7 6.Opleidingen ...................................................................................................... 9 6.1.Opleidingen voor de Nederlandstalige doelgroep .............................................. 9 6.2.Opleidingen voor de anderstalige doelgroep .................................................. 11 6.3.Open Leercentrum (OLC) ............................................................................ 12 6.4.Aanbod in samenwerking en op vraag van derden ......................................... 12 7.Werkjaar 2013-2014 ....................................................................................... 13 7.1.Nederlandstalig cursusaanbod ..................................................................... 13 7.1.1.Nederlands NT1 ................................................................................... 13 7.1.2.Wiskunde ............................................................................................ 14 7.1.3.Maatschappijoriëntatie (MO) .................................................................. 15 7.1.4.Informatie en communicatietechnologie (ICT).......................................... 17 7.1.5.Opstap talen / Frans – Engels ................................................................ 19 7.2.Cursusaanbod voor anderstaligen ................................................................ 21 7.2.1.Vooraf: toeleiding en cursistenbegeleiding............................................... 21 7.2.2.De verschillende NT2-trajecten binnen het centrum .................................. 22 7.2.3.Doorstroom cursisten NT2 ..................................................................... 24 7.2.4.NT2 en Alfa NT2 2013-2014 .................................................................. 24 7.3.Open leercentrum (OLC)............................................................................ 26 7.4.Aanbod in samenwerking met partners ......................................................... 27 8.Cijferinfo schooljaar 2013-2014 ........................................................................ 34 9.Personeel ....................................................................................................... 42 10.Bestuur ........................................................................................................ 44
1
1.VOORWOORD Na het eerste jaar wennen aan de nieuwe infrastructuur van onze hoofdvestiging in Gent - het Manchestergebouw aan de Kolveniergang - konden we het schooljaar 2013-2014 vlot opstarten. We herwerkten het organigram. Vanaf juni 2014 ging de nieuw samengestelde staf aan de slag. Er zijn 4 Stafmedewerkers: Patricia Boucneau is verantwoordelijk voor de opvolging van de administratie, de logistiek en de personeelszaken; Mie Swankaert staat in voor de contacten met en het uitwerken van de educatieve programma’s in samenwerking met diverse diensten en organisaties; Kaat Verheeke is verantwoordelijk voor de organisatie van het open cursusaanbod en de educatieve taakverdeling; Christof Vanden Eynde verzorgt de inhoudelijke en pedagogische ondersteuning. Rein De Ryck is algemeen directeur. Het beleidsplan 2013-2014 tot 2017-2018 werd verder uitgewerkt. Eind juni 2014 werd een uitgeschreven visie over het profiel van de doelgroep voorgesteld aan alle medewerkers. Deze visie wordt verder op punt gesteld tijdens het schooljaar 20142015. We gingen ook van start met een werkgroep Werving Promotie Communicatie en Beeldvorming. Die werkte aan onze externe communicatie en gaf een aanzet voor een nieuwe uniforme huisstijl. Hierdoor wil CBE Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland een eigenheid creëren en beter herkenbaar worden in de hele regio. We investeerden heel wat tijd in de omschakeling naar het nieuwe cursus- en cursistenregistratiesysteem Administratix. Via dit systeem wordt er informatie uitgewisseld met het Vlaams Ministerie van Onderwijs, maar ook met de Huizen van het Nederlands, de OCMW’s en op termijn ook met VDAB. De omschakeling naar dit nieuwe systeem was aanleiding om de informatieverwerking grondig op punt te stellen en een aantal administratieve processen te herwerken. Er zijn in ons aanbod enkele nieuwe keuzes gemaakt naar aanleiding van nieuwe opleidingsprofielen en leerplannen of naar aanleiding van nieuwe inzichten en nieuwe doelgroepen.
2
We beschrijven dergelijke evoluties en onze feitelijke realisaties uit het voorbije schooljaar verder in dit jaarverslag. Die beschrijving geeft tegelijk ook een beeld van onze intenties voor de toekomst en van de mogelijkheden die we hebben om in samenwerkingsverbanden aanbod op maat te verzorgen. In die zin beschouwen we dit jaarverslag ook als een uitnodiging aan externe partners om met ons in gesprek te gaan over opleidingen en vormingen voor laaggeletterde werknemers, cliënten, enz. Aarzel dan ook niet om ons te contacteren als u naar aanleiding van dit jaarverslag nog meer toelichting zou willen over ons aanbod of met andere vragen zou zitten. Ten slotte nog dit: als u zich een beeld wilt vormen van wie wie is in Leerpunt, neem dan een kijkje in de fotogalerij op onze website. Veel leesplezier.
Rein De Ryck Directeur
3
2.ONZE MISSIE Leerpunt is een educatieve organisatie, die inzet op geletterdheid. Onder geletterdheid verstaan we de competentie om informatie te verwerven, te begrijpen en gericht te gebruiken. Dit betekent met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen omgaan en gebruik kunnen maken van ICT. Geletterdheid is belangrijk om zelfstandig te functioneren in en te participeren aan de samenleving en om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen. We zijn actief in de regio Gent – Meetjesland – Leieland. Het cursusaanbod van Leerpunt verhoogt de competenties van volwassenen die in hun professioneel, sociaal of educatief functioneren hinder ondervinden omdat ze basiskennis en -vaardigheden missen en/of omdat ze onze taal niet of onvoldoende kennen en kunnen gebruiken. Leren in Leerpunt is gericht op sterker staan in de maatschappij en op verdere ontplooiing. Deelname aan het cursusaanbod van Leerpunt leidt tot een grotere zelfredzaamheid, een realistische kijk op de eigen mogelijkheden en een positief zelfbeeld. We werken in groepen maar met aandacht voor het individuele leertraject van de cursist, omdat elke cursist en de context waarin hij de competenties nodig heeft, verschillen. Functioneel leren en het versterken van de leervaardigheden zijn hierbij uitgangspunten. In Leerpunt hebben we voeling met de samenleving. We spelen dynamisch in op maatschappelijke veranderingen en externe vragen. We werken samen met derden en integreren ons aanbod in concrete contexten. We komen op voor onze doelgroep en sensibiliseren anderen om aandacht te hebben voor geletterdheid. Alle medewerkers van Leerpunt dragen zorg voor de cursisten en zijn betrokken bij de doelgroep. We gaan respectvol om met diversiteit. Binnen het kader van de organisatie is er ruimte voor een eigen aanpak en een persoonlijke inbreng. In Leerpunt hechten we belang aan een open en duidelijke communicatie met collega’s en cursisten. We werken collegiaal samen. We blijven leren en vernieuwen.
4
3.WERKINGSGEBIED Het Centrum voor Basiseducatie Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland is een vzw, erkend door het Ministerie van Onderwijs. Het is één van de 13 Centra voor Basiseducatie in Vlaanderen en Brussel. Het werkingsgebied omvat het grootstedelijk gebied Gent, de kanaalzone en de regio’s Meetjesland en Leieland. Het Centrum heeft lesplaatsen in Gent, Eeklo en in Deinze. In samenwerking met partners worden er ook cursussen gegeven in andere gemeenten in de regio.
Maatschappelijke zetel en hoofdvestigingsplaats: Kolveniersgang 133 9000 Gent 09 224 24 12
[email protected] www.basiseducatie.be Lesplaatsen: Kolveniersgang 133 Blakstraat 27 9000 Gent 9900 Eeklo Tel: 09 224 24 12 Tel: 09 378 31 83
Ghesquièrestraat 15 9800 Deinze Tel: 09 224 24 12
5
4.BASISEDUCATIE – SITUERING Op 12 juli 1990 werd het Decreet Basiseducatie operationeel. Dit decreet was het wettelijk kader voor de oprichting van de Centra voor Basiseducatie in Vlaanderen en Brussel. In september 2008 werden de Centra voor Basiseducatie volledig geïntegreerd in het volwassenenonderwijs. Het decreet Volwassenenonderwijs dat vanaf dan van toepassing is, voorzag in de fusie tussen het Centrum voor Basiseducatie Gent en het Centrum voor Basiseducatie Meetjesland. Dit leidde tot het huidige Centrum voor Basiseducatie Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland vzw. Leerpunt heeft als opdracht om volwassenen die competenties bij te brengen die nodig zijn om zich persoonlijk te ontwikkelen, maatschappelijk te functioneren, te kunnen deelnemen aan onderwijs, opleiding en vorming, bij te blijven in werksituaties of om een 2de of vreemde taal te verwerven. De leergebieden Nederlands, wiskunde, maatschappijoriëntatie, informatie- en communicatietechnologie en talen (opstap talen Frans en Engels) bij Basiseducatie, bevatten opleidingen op het niveau van het lager onderwijs en de eerste graad van het voltijds secundair onderwijs. De opleidingen binnen de leergebieden alfabetisering Nederlands tweede taal en Nederlands tweede taal worden georganiseerd op de niveaus A1 en A2 van het Europese referentiekader voor vreemde talen. Alle opleidingen en de modules die er deel van uitmaken, leiden tot erkende studiebewijzen. Leerpunt organiseert cursussen in Gent, Eeklo en Deinze of op andere locaties wanneer de cursus in een samenwerkingsverband wordt georganiseerd.
6
5.DOELGROEP
Leerpunt richt zich tot volwassenen met een beperkte of onafgewerkte schoolloopbaan. Binnen deze groep onderscheiden we: De doelgroep Nederlandstaligen: iedereen die hier in België school gelopen heeft; jonge ongekwalificeerde schoolverlaters maar ook ouderen, werkenden, huisvrouwen… De doelgroep anderstaligen: migranten, vluchtelingen, nieuwe EU-burgers die in het land van herkomst weinig of geen scholing genoten, nieuwkomers en oudkomers…en die de Nederlandse taal nog niet of nog onvoldoende beheersen. In een steeds sneller evoluerende en meer eisende samenleving, wordt van onze doelgroep verwacht dat ze zich permanent bijschoolt. Om zelfstandig te functioneren en te participeren in de samenleving en om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen, is de competentie om informatie te verwerven, te begrijpen en gericht te gebruiken een voorwaarde. Dit betekent dat men met taal, cijfers en grafische gegevens moet kunnen omgaan en gebruik moet kunnen maken van ICT. In één woord worden deze competenties omschreven als geletterdheid. Basiseducatie biedt aan volwassenen die deze competenties onvoldoende verworven hebben in het reguliere onderwijs, de mogelijkheid om op een aangepaste manier hun geletterdheidniveau te verhogen.
7
Kortopgeleide volwassenen zetten niet snel de stap naar een opleiding. Daar zijn diverse redenen voor: negatieve schoolervaringen, een weinig stimulerende thuissituatie, weinig zelfvertrouwen en geloof in het eigen kunnen, weinig nieuwe uitdagingen in de werksituatie waardoor basisvaardigheden niet of weinig gebruikt worden… Leren als volwassene vraagt bovendien een grote inspanning. Het is niet vanzelfsprekend om naast de dagelijkse bezigheden en verplichtingen nog een cursus te volgen. Om de doelgroep te motiveren en te stimuleren deel te nemen aan de opleidingen bij Basiseducatie, is er een maximale ondersteuning nodig van de directe omgeving, de diensten waarvan de doelgroep gebruik maakt, trajectbegeleiders, vertrouwenspersonen … Leerpunt werkt daarom nauw samen met diverse organisaties en instanties om zo veel mogelijk mensen te sensibiliseren oog te hebben voor geletterdheidproblemen en om de doelgroep beter te bereiken.
8
6.OPLEIDINGEN 6.1.Opleidingen voor de Nederlandstalige doelgroep
Nederlands In het leergebied Nederlands zijn er drie opleidingen, die telkens uit verschillende modules bestaan. Daarnaast zijn er nog zogenaamde open modules 1:
Functioneren: cursisten komen tot een minimumbeheersing van het Nederlands om een plaats te kunnen innemen in de samenleving. Participeren: cursisten komen tot een beheersingsniveau van het Nederlands dat het mogelijk maakt om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. Doorstroom: cursisten komen tot een beheersingsniveau van het Nederlands dat het mogelijk maakt om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving en bereiden zich op het vlak van het Nederlands voor op doorstroom naar een opleiding. Open modules: zelf samengestelde modules waarbij de doelen worden geselecteerd uit een vastgelegde set eindtermen.
Wiskunde Ook in het leergebied Wiskunde zijn er drie opleidingen, die telkens uit verschillende modules bestaan. Daarnaast zijn er nog zogenaamde open modules:
1
Functioneren: cursisten werken aan de basisgecijferdheid waardoor ze in het dagelijks leven uitdagingen op het vlak van rekenen aankunnen. Participeren: cursisten komen tot een niveau van gecijferdheid dat het mogelijk maakt breed maatschappelijk te participeren. Ze zijn in staat om numerieke informatie te verwerken, te interpreteren en te communiceren. Doorstroom: cursisten komen tot een gecijferdheidsniveau dat het mogelijk maakt om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving
“Bijleren is vooruitgaan in het leven. Ik wil iedereen aanraden om een cursus te volgen.”
9
In het schooljaar 2013-2014 werd een deel van het aanbod Nederlands nog georganiseerd volgens de oude opleidingsprofielen, maar omdat die inmiddels definitief afgevoerd zijn blijven die hier buiten beschouwing.
Cursist:
en bereiden zich op het vlak van het wiskunde voor op doorstroom naar een opleiding. Open modules: zelf samengestelde modules waarbij de doelen worden geselecteerd uit een vastgelegde set aan basiscompetenties en eindtermen.
Maatschappijoriëntatie/ Algemene vorming Het leergebied Maatschappijoriëntatie bestaat uit 13 opleidingen die telkens een aantal modules omvatten. Daarbij zijn er ook modules die in meerdere opleidingen voorkomen: Cultuur: Kunst en Cultuur begrijpen, Kennismaken met kunst en cultuur, Kunst en cultuur beleven, Geschiedenis, Culturen Gezondheid: Gezond leven, Voeding, Stress, Seksualiteit, Communiceren, Duurzame samenleving, Biologie Techniek: Technologie, Apparaten, Veiligheid, Duurzame Samenleving, Kennismaken met wetenschappen Actualiteit en geschiedenis: Actualiteit, Geschiedenis, Nieuws, Wat denk ik?, Democratie, Duurzame samenleving, Diversiteit Communicatie: Communiceren, Zeker van jezelf, Omgaan met conflicten, Samenwerken, Communiceren in team Mobiliteit: Slim op weg, Kaart, Duurzame samenleving, Rijbewijs team, Stress Samen leven: Handelen in groep, Diversiteit, Opvoeden, Vrije tijd, Communiceren Omgaan met veranderingen: Wat denk ik?, Waar sta ik?, Keuzes maken, Stress, Nieuws, Diversiteit, Duurzame samenleving, Apparaten Rechten en plichten: Papieren en formulieren, Slim beheer, Democratie, Handelen in groep, Werknemer zijn Levenslang en Levensbreed leren: Leren leren 1, Leren leren 2, Keuzes maken, Communiceren in team, stress Huishouding: Slim beheer, Voeding, Apparaten, Organiseren Werk: Werknemer zijn, Samen werken, Communiceren in team, Werk zoeken, Slim op weg, Organiseren, Problemen aanpakken, Stress, Machines, Veiligheid, Voedselveiligheid
10
Doorstroom: Geschiedenis, Actualiteit, Democratie, Culturen, Leren leren 1, Leren leren 2, Communiceren in team, Biologie, Kaart, Kennismaken met wetenschappen.
Informatie- en communicatietechnologie Standaardmodules starten met computer en internet, ontdek de computer en internet, ‘ontdek de computer en internet, Doelmatig ICT-gebruik, Oefenen en leren met ICT Themamodules: Aan de slag met je foto’s, Veilig op pc en internet, Sociale Media, Tablets, Windows 8
Opstap talen Frans – Engels Kennismaking met zeer elementaire taaldoelen om nadien de leerweg verder te zetten in de opleiding Frans of Engels, niveau richtgraad 1 in het secundair volwassenenonderwijs.
6.2.Opleidingen voor de anderstalige doelgroep Nederlands tweede taal richtgraad 1
NT2 Richtgraad 1 – 1.1, Breakthrough of het basisniveau. NT2 Richtgraad 1 – 1.2, Waystage of overlevingsniveau.
Alfabetisering Nederlands tweede taal richtgraad 1
NT2 Alfa Richtgraad 1 - 1.1, Breakthrough of basisniveau. NT2 Alfa Richtgraad 1 – 1.2, Waystage of overlevingsniveau.
Met dit alfabetiseringstraject richten we ons naar anderstalige cursisten die ongeletterd of zeer laaggeschoold zijn. Naast het begrijpen en spreken van de Nederlandse taal, worden ook de lees- en schrijfvaardigheden aangeleerd.
Latijns Schrift richtgraad 1
Technisch lezen en schrijven in het Latijns alfabet. Na deze opleiding zetten de cursisten hun NT2-traject verder in NT2 R 1.1.
11
6.3.Open Leercentrum (OLC) In het Open Leercentrum (OLC) kunnen cursisten extra komen oefenen. Ze kunnen er zelfstandig werken maar er is altijd een educatieve begeleider die kan helpen. Die begeleider is ook verantwoordelijk voor de administratie, de communicatie en de opvolging. Binnen de infrastructuur van het OLC in het nieuwe gebouw in de Kolveniersgang is ook een aparte ruimte waar 6 openbare computers staan. Dit is één van de Gentse ‘Digitaal Talent Punten’ www.digitaaltalent.be Buurtbewoners, cursisten... konden vanaf januari 2013 gratis hiervan gebruik maken. De begeleider van het OLC stond ook in voor de begeleiding van het DTP. Hiervoor zullen we in de toekomst ook een vrijwilliger inschakelen. Voor het DTP werkt Leerpunt samen met Digipolis.
6.4.Aanbod in samenwerking en op vraag van derden Leerpunt organiseert cursussen op maat voor diensten of organisaties, op de werk- of opleidingsvloer In gemeenschappelijk overleg worden samenwerkingsafspraken vastgelegd. De inhoud van de opleiding wordt aangepast aan de concrete vraag van de samenwerkingspartner en de leernoden van de groep laaggeletterde cursisten die zij via zijn activiteiten bereiken. Basiseducatie omvat ook activerings- en keuzebegeleidingsactiviteiten. Dit zijn korte activiteiten of programma's gericht op de verkenning van de educatieve behoeften van een potentiële groep cursisten. Zij maken kennis met de inhouden en de werkwijzen van de basiseducatie. De deelnemers worden via de activiteit gestimuleerd om door te stromen naar het educatieve aanbod. Dergelijke programma’s kunnen georganiseerd worden in Leerpunt voor cursisten die reeds deelnemen aan een opleiding i.f.v. de keuze van een vervolgtraject of voor kandidaat cursisten die zich nieuw aanmelden en interessetonen voor een bepaalde opleiding. Activeringsactiviteiten kunnen ook op vraag van een externe organisatie of instantie georganiseerd worden om het doelpubliek dat zij bereiken, te motiveren en te activeren om deel te nemen aan opleidingen bij Basiseducatie of het volwassenenonderwijs.
12
7.WERKJAAR 2013-2014 7.1.Nederlandstalig cursusaanbod 7.1.1.NEDERLANDS NT1
De opleidingen Nederlands (NT1) omvatten behoorlijk wat verschillende modules. We streven er bij de organisatie van het aanbod zoveel mogelijk naar om groepen samen te stellen met cursisten met een zelfde voorkennis en niveau. Op de hogere niveaus kunnen meestal groepen met voldoende cursisten gestart worden, omdat er permanente instroom is. Op de lagere niveaus wordt de instroom van nieuwe cursisten groter. We zien daarbij ook een toename van cursisten voor wie Nederlands niet de moedertaal is, maar de schooltaal. Ondanks de toename van het aantal cursisten zijn we toch genoodzaakt om cursisten uit verschillende modules bij elkaar te zetten in één groep. Bovendien wordt het meer en meer duidelijk dat dyslexie en talige leerstoornissen meespelen bij een aanzienlijk deel van de cursisten. Dat alles vraagt aangepaste werkvormen, differentiatie en een zeer flexibele opstelling van de lesgever. De modules in het leergebied NT1 worden 1 of 2 keer per week (3u per les) georganiseerd. Het zijn binnen het oude opleidingsprofiel vrij lange modules (80 of 120u).
13
We voorzien daarom tot nu toe een permanente instroom zodat de cursist snel na de aanmelding kan starten. De nieuwe opleidingsprofielen bieden meer mogelijkheden voor kortere modules. Het leergebiedoverleg NT1 heeft in de loop van 2013-2014 de nieuwe opleidingsprofielen annex leerplannen kritisch doorgenomen. Tegelijkertijd werd vanuit Gent actief meegewerkt aan de landelijke commissie leerplannen NT1. In de programmatie werd voor de laatste keer gebruik gemaakt van de modules uit de oude leerplannen, maar er werd ook een begin gemaakt met de invoering van de nieuwe opleidingen. Het leergebiedoverleg NT1 maakte verder werk van: een nieuwe intake, conform aan het nieuwe opleidingsprofiel; een begin van herordening van de materialenbank, conform aan het nieuwe opleidingsprofiel; een nieuw programmatiemodel met meer vaste instapmomenten dan voorheen; een eenvormig sjabloon voor permanente evaluatie. Naar het nieuwe werkjaar toe staan de volgende uitdagingen voor de deur: een antwoord vinden op de uitdaging van het toenemend aantal oorspronkelijk anderstaligen in NT1; de herordening van de materialenbank doorvoeren; het belang van dyslexie en leerstoornissen voldoende onderkennen. 7.1.2.WISKUNDE Voor het aanbod wiskunde kan de basiseducatie vaste modules inzetten uit de opleidingsprofielen wiskunde. Sinds 2010 beschikken we daarnaast over de mogelijkheid om open modules wiskunde van 20, 40 of 60u te organiseren. Uit een matrix van wiskundedoelen worden die doelen geselecteerd waaraan de cursist(en) moet(en) werken i.f.v. zijn (hun) leervraag. Die open modules bieden ons de mogelijkheid om zeer flexibel en contextgebonden te werken en zorgen ervoor dat we een gericht aanbod kunnen organiseren voor VDAB-cliënten (zie verder onder 7.4) Cursisten die ‘s avonds wiskunde willen volgen hebben vaak specifieke vragen naar bepaalde rekenvaardigheden in functie van hun werk of persoonlijk situatie. Ook voor hen hebben we dan open modules georganiseerd. In Gent is er één avondgroep.
14
Voor ons intern aanbod houden we eraan om in alle vestigingsplaatsen een rekenaanbod te voorzien. Momenteel lukt dat in Gent en Eeklo. In Deinze zijn er te weinig belangstellenden. In ons open aanbod zien we cursisten met verschillende motivaties en met verschillend perspectief . Sommigen komen via doorverwijzers zoals werkgevers of OCMW, anderen komen uit zichzelf. We bieden alle niveaus aan. Hier proberen we zoveel mogelijk in groep te werken. In het schooljaar 2013-2014 legden we de focus op de samenwerking met NT2 en alfaNT2. Er werd nagedacht over de mogelijkheden om wiskunde te integreren met (alfa-)NT2-aanbod, met de bedoeling om in het schooljaar 2014-2015 effectief tot zulk aanbod te komen.
7.1.3.MAATSCHAPPIJORIËNTATIE (MO) Het leergebied Maatschappijoriëntatie bestaat uit 13 opleidingen met daarin telkens verschillende modules. Een aantal modules worden door Leerpunt bijna ‘standaard’ georganiseerd.
15
Dit zijn o.a. ‘Voorbereiding theoretisch rijexamen rijbewijs B’, ‘Vingers aan de knoppen’, ‘Communicatie’, ‘Gezondheid’, ‘Proeven van kunst & cultuur’, ‘Heden en verleden: op stap door de tijd’, ‘Rijbewijs opfrissen’… De module ‘Leren leren 1’ wordt ingericht als aanvulling bij ‘Opstap Talen’ (Frans en Engels) en bij de module ‘Voorbereiding op het theoretisch rijexamen’.
Het MO opleidingsprofiel biedt veel mogelijkheden. Zo kunnen we modules verkort aanbieden. Dit deden we in beperkte mate: om bv. leerstof te herhalen of extra te focussen op een bepaald onderwerp (bv. techniek/fototoestel). Binnen de opleiding 'Gezondheid' bieden we 'Stress' en 'Voeding' verkort aan als smaakmaker voor de langere module 'Gezond leven'. Voorts gaan we voortdurend op zoek naar mogelijke combinaties met andere leergebieden. De modules en doelen van het leergebied MO sluiten vaak aan bij vragen van samenwerkingspartners. Waar vroeger maatwerk veel voorkwam bij samenwerkingspartners zetten we nu regelmatig verkorte modules in (zie samenwerkingsverbanden p. 27).
Nieuw aanbod MO in 2013-2014:
16
Er waren voldoende cursisten om opnieuw een module ‘Voorbereiding theoretisch rijexamen rijbewijs B’ te organiseren in Deinze. We boden de verkorte module ‘Werknemer zijn’ en een verkorte module 'Opvoeding van kinderen' aan voor afstudeerders van NT2 groepen. Dit was een geslaagd experiment. In Eeklo organiseerden we de module 'Culturen'. Tijdens de lessen, die erg gesmaakt worden door de deelnemers. Er wordt ingezoomd op verschillende religies, tradities en gewoonten. Op avond maakten we een combinatie van ‘Voorbereiding theoretisch rijexamen rijbewijs B’ en (een verkorte) ‘Leren leren 1’ (een pakket van 60 uur). Dit omdat we nog te vaak merken dat de specifieke taal van het verkeersreglement onze anderstalige cursisten parten speelt. De cursus 'Ken je recht' kadert in de module 'Democratie'. De verkiezingen, de structuur van onze overheid, rechten en plichten werden hier behandeld. 'Alles op een rijtje in mijn huishouden' , een combinatie-aanbod van 'Slim beheer' en een verkorte 'Papieren en formulieren' trok niet het gewenste aantal deelnemers. We bekijken nog of we iets aan de combinatie kunnen veranderen/toevoegen. Binnen de opleiding 'Culturen' boden we de cursus 'Kunst en Cultuur in the city' aan. De cursisten gingen op zoek naar hoe -door hen gekozen- steden (4) ontstonden, wat de kenmerken van die steden zijn, wat er aan kunst en cultuur te zien is. Ze bereiden tenslotte een stadsbezoek voor. Voor deze cursus komen cursisten aan bod die reeds de basis van Kunst &Cultuur en/of Geschiedenis volgden.
7.1.4.INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE (ICT) Het aanbod ICT is tijdens het werkjaar 2013-2014 grondig hervormd. We voorzien een standaardtraject voor beginners. Dat omvat 3 cursussen:
‘starten met computer en internet’, voor absolute beginners, ‘ontdek de computer en internet’, met als focus informatie verwerven en verwerken ‘doe meer met computer en internet’, waar het accent ligt op communiceren via de computer en internet.
17
Cursisten kunnen naargelang hun voorkennis en interesse ook direct in de tweede of derde module terecht.
Naast het standaardtraject bieden we thema-modules aan die inspelen op leervragen van cursisten en algemene leerbehoeften in de samenleving. Heel populair is de cursus ‘Aan de slag met je foto’s’. Ook ‘Veilig op pc en internet’, ‘Sociale Media’ en ‘Tablets’ kunnen op heel wat bijval rekenen. Een cursus windows 8 is een nieuwkomer. Dit is bedoeld voor mensen die al vlot met een computer kunnen werken, maar die wat verdwalen in recentere besturingssystemen. Deze korte cursus leert hen omgaan met de verschillen. Waar we nu al sterk inspelen op noden van cursisten, blijft de vraag naar andere inhouden groeien. Zo noteren we interesse voor cursussen ‘Smartphone’ en ‘Tekstverwerking’. Omdat de vraag momenteel heel groot is en het aanbod is verruimd, durft de wachttijd wat op te lopen. We streven verder naar een evenwicht tussen vraag en aanbod. Meer en meer bieden we combinatiemodules aan. Dit wordt niet altijd naar cursisten toe als dusdanig benoemd, maar wie zich inschrijft voor een cursus ‘Tablets’ of ‘Aan de slag met je foto’s’ belandt in een combinatieaanbod van ICT en MO-Apparaten. Naast het uitbreiden van de ICT-vaardigheden gaan we ook met het toestel aan de slag.
18
Zo wordt structureel het aanbrengen van ICT-vaardigheden opgehangen aan andere leergebieden. Dit zorgt ervoor dat ICT minder als een doel op zich wordt gezien, maar eerder als een middel om andere taakgerichte vaardigheden onder de knie te krijgen. De cursus ICT is een cursus met een relatief lage drempel en is vaak een opstap naar andere programma’s in Leerpunt. Via ICT leren de cursisten het andere aanbod kennen en verkleint de ‘schroom’ om zich in te schrijven voor een cursus NT1, Wiskunde of MO. Door de lage instapdrempel van ICT kunnen we dit aanbod ook organiseren op plaatsen die laagdrempelig zijn voor ons doelpubliek. Het nieuwe opleidingsprofiel heeft een grote invloed op veel aspecten van het educatief werk. Het vraagt veel permanent inwerken, ook door de algemene evolutie van ICT in de samenleving. ICT is een leergebied dat niet stilstaat!
7.1.5.OPSTAP TALEN / FRANS – ENGELS Het aantal cursisten voor Engels en Frans blijft op niveau, waarbij de belangstelling voor Engels iets groter is dan voor Frans. Dit werkjaar gingen er in totaal vijf groepen opstap talen door: twee groepen Engels in Eeklo, één groep Engels in Gent , één groep Frans in Gent en één groep Frans in Eeklo. De uitval is klein. De groepen blijven goed bezet, meestal tot het einde van de cursus. Bij bevraging geven cursisten blijk van grote tevredenheid. Het aangepaste tempo, het samen oefenen en de veilige sfeer zorgen ervoor dat ze graag blijven komen. De cursussen Frans en Engels op zich duren elk 60u. Ze worden gecombineerd met een cursus ‘leren leren’ van 30u. De taalcursussen (samen 90u) lopen van eind september tot midden juni. Er is ruimte voor extra lessen (bv. bij ziekte van de lesgever gedurende het schooljaar). Cursisten komen voor hun persoonlijke ontwikkeling of met het oog op een reis, maar steeds vaker ook vanuit persoonlijke of professionele noodzaak. Veel van de cursisten probeerden eerder les te volgen in het CVO, maar daar lukte het niet. Ze vonden vervolgens de weg naar basiseducatie via vrienden of familie. De inhoud van de cursus blijft min of meer hetzelfde. We werken met dezelfde thema’s die ook in een eerste jaar CVO aan bod komen zoals kennismaking, tijd, eetgewoontes en restaurantbezoek, op hotel, de weg vragen en uitleggen, dokter en apotheek. Ook het OLC wordt regelmatig bezocht.
19
Het aandeel leren leren is noodzakelijk. De naam ‘opstap talen’ geeft aan dat cursisten worden voorbereid op doorstroom naar een CVO. Daarom is het van groot belang om die leervaardigheden te beheersen die nodig zijn bij het aanleren van een nieuwe taal. Enerzijds past de lesgever de lesmethodes aan om de nieuwe taal gemakkelijker te laten opnemen door kortgeschoolden – anderzijds dienen cursisten toch voorbereid te worden om het meer klassiek/ grammaticale systeem te kunnen volgen. Daarin een gepast evenwicht vinden is de opgave waarvoor de lesgever zich geplaatst ziet. De beoogde doorstroom naar een vervolgopleiding in een CVO blijft een belangrijk aandachtspunt. Maximaal een kwart (voor Frans) tot een derde (voor Engels) van de cursisten stroomt door. Doorstroom blijkt dus niet voor iedereen haalbaar. Een verlenging van het traject in Basiseducatie en/of een specifiekere begeleiding van kortgeschoolde cursisten in het CVO zouden daarin verandering kunnen brengen.
20
7.2.Cursusaanbod voor anderstaligen 7.2.1.VOORAF: TOELEIDING EN CURSISTENBEGELEIDING Een belangrijk deel van de cursisten Nederlands tweede taal (NT2) van Leerpunt leert niet alleen Nederlands omdat ze zelf overtuigd zijn van het belang daarvan, maar ook omdat ze ertoe verplicht zijn. Bij de activering en toeleiding van anderstaligen naar een gepast aanbod NT2 zijn verschillende instanties betrokken. De belangrijkste instanties die anderstaligen verplichten om Nederlands te leren zijn de onthaalbureaus, VDAB, sociale Huisvestingsmaatschappijen en het OCMW. Maar ook werkgevers, opleidingsprojecten,… sturen anderstaligen naar Leerpunt om Nederlands te leren. Anderstalige kandidaat-cursisten komen in eerste instantie bij het Huis van het Nederlands (HvN) terecht. HvN test de leervaardigheid en oriënteert de anderstaligen naar het meest passende aanbod. Geschoolden of hooggeschoolden worden naar een CVO of het Universitair talencentrum doorverwezen. Mensen met lagere leervaardigheden, doorgaans met weinig of geen scholing in het land van herkomst worden doorverwezen naar Leerpunt. In Leerpunt zelf volgt een intake en niveautest. Op basis hiervan wordt de cursist in het juiste taaltraject (NT2, NT2 voor zeer laag geschoolden Alfabetisering NT2 en Latijns schrift) en in de juiste module geplaatst. Veel aandacht en tijd wordt besteed aan de opvolging van het traject van de cursisten en de communicatie daarover met de verschillende doorverwijzers. Er zijn hierover afspraken vastgelegd in het Vlaamse Afsprakenkader NT2 (Inburgering, VDAB, Sociale Wooncode) of in een lokaal protocol (OCMW Gent). Met andere diensten of organisaties wisselen we pas informatie over de cursisten uit, nadat er duidelijke afspraken met ons gemaakt zijn. De informatie-uitwisseling gebeurt zoveel mogelijk elektronisch, maar is er ook veel rechtstreeks contact tussen de cursistenbegeleider NT2 en de contactpersoon/trajectbegeleider/maatschappelijk werker van de organisatie die het NT2-traject opvolgt. Ondanks de verplichting gebeurt het geregeld dat NT2-cursisten niet opdagen, onregelmatig naar de lessen komen of vroegtijdig afhaken. Gezondheidsproblemen, het ontbreken van kinderopvang, geen of onvoldoende vertrouwdheid met naschoolse opvang en diverse andere problemen zijn daar vaak voor verantwoordelijk . Met de verschillende diensten en organisatie proberen we daarom in de mate van het mogelijke afspraken te maken over randvoorwaarden zoals kinderopvang, om er zo voor te zorgen dat anderstaligen de NT2-lessen effectief kunnen volgen.
21
Nederlands leren in een klassituatie is slechts één vorm van taalverwerving. Cursisten moeten de mogelijkheid hebben om buiten het klaslokaal de taal in dagelijkse situaties te oefenen. Gekoppeld aan de lessen organiseren we zelf regelmatig buitenschoolse opdrachten, maar ook dit blijft onvoldoende. Cursisten die in Leerpunt les volgen hebben buiten de les vaak zeer weinig contact met het Nederlands, waardoor hun kennis van het Nederlands vaak te weinig ingeoefend wordt. Samen met het Huis van het Nederlands pleiten we er dan ook voor om anderstaligen zoveel mogelijk in (eenvoudig) Nederlands aan te spreken en om activiteiten toegankelijk te maken voor deze doelgroep door een bewust taalbeleid te voeren met aandacht voor eenvoudig/aangepast Nederlands.
7.2.2.DE VERSCHILLENDE NT2-TRAJECTEN BINNEN HET CENTRUM Binnen wat in het algemeen wordt aangeduid als NT2 onderscheiden we vier trajecten: het reguliere NT2-traject, het NT2-traject voor zeer laaggeschoolden, het traject alfabetisering NT2 en het traject Latijns schrift.
22
Regulier NT2 Het traject Nederlands tweede taal bestaat uit vier modules van 60u. Breakthrough (basis), 2 mondelinge modules van 80u en 2 schriftelijke van 40u Waystage (overlevingsniveau). Na dit traject behaalt de cursist richtgraad 1 wat beantwoordt aan niveau A2 van het Europees Referentie Kader vreemde talen (ERK). De inspanningsverbintenis die tot 1 september 2014 gesteld wordt door Inburgering en door de Sociale wooncode geldt voor de modules op het niveau Breakthrough. Het merendeel van het NT2-aanbod in Leerpunt situeert zich op dit niveau. Overdag worden deze modules enkel intensief aangeboden (9u of 12u/week). Het aanbod ’s avonds is gespreid over 2 avonden per week (5u) en is vooral gericht naar werkende cursisten. De modules Waystage brengen de cursisten tot een overlevingsniveau Nederlands. Dit is nog steeds een vrij beperkt taalniveau.
Alfabetisering Nederlands tweede taal (Alfa NT2) en Alfa NT2 voor zeer laag geschoolden Het Alfa NT2 traject bestaat uit 10 modules van 60u Breakthrough en 6 modules van 60u Waystage. Het is een lang traject waarin anderstaligen die in de eigen moedertaal analfabeet zijn of zwak gealfabetiseerd zijn, naast de mondelinge taalvaardigheden ook leren lezen en schrijven in het Nederlands. In Leerpunt wordt ook een Alfa NT2-traject georganiseerd voor zeer laaggeschoolde/moeilijk lerende cursisten die meer tijd nodig hebben om de taal te leren en die door hun leervermogen niet in het NT2-traject terecht kunnen.
Latijns Schrift De opleiding Latijns schrift bestaat uit 3 modules van 60u, waarin de cursisten technisch leren lezen en schrijven in het Latijns alfabet. Aan dit traject nemen cursisten deel die gealfabetiseerd zijn in de eigen taal, maar het Latijns alfabet niet beheersen. Nadien vervolgen ze hun taaltraject in de opleiding NT2. De toename van het aantal Bulgaren binnen onze cursistengroep (ze zijn de sterkst vertegenwoordigde buitenlandse nationaliteit geworden, voor de Turken) heeft geleid tot een stijging van de vraag naar de opleiding Alfa Latijns schrift. Twee modules van de opleiding Latijns schrift worden ook aangeboden als remediëring van het technisch lezen en schrijven aan zwak gealfabetiseerde anderstaligen in de loop van de opleiding NT2.
23
7.2.3.DOORSTROOM CURSISTEN NT2 Na de opleiding NT2 in Leerpunt wordt met de cursisten bekeken welk aanbod binnen of buiten Leerpunt aansluit bij hun toekomstperspectief of welk aanbod zij wensen te volgen in functie van hun competenties. Sommige cursisten stromen door naar een cursus ICT, rijbewijs of wiskunde binnen Leerpunt. Vele cursisten stromen door naar het cursusaanbod of de beroepsopleiding van VDAB. Er blijft slechts een beperkte doorstroom van basiseducatie cursisten naar het vervolg NT2-aanbod van de CVO’s. Dit wordt verder besproken in overleg met HVN en CVO’s in Gent. De planning van verlengde NT2-trajecten in CVO’s in de regio Gent-MeetjeslandLeieland is zeker een tegemoetkoming aan deze nood.
7.2.4.NT2 EN ALFA NT2 2013-2014 Daling van het aantal kandidaat NT2 cursisten De dalende trend vast van het aantal kandidaat NT2-cursisten die we vorig jaar al vaststelden, hield aan. Hierdoor was de wachttijd op een passend aanbod voor de meeste cursisten van Leerpunt beperkt. Dat vertaalt zich echter niet in een daling van het totale aanbod: meer cursisten hebben nood aan een langer traject (alfabetisering of Latijns schrift) waardoor het aantal gerealiseerde lesuurcursist op ongeveer hetzelfde niveau bleef. In deze context zagen we ook dat ondanks de kortere wachttijd nog steeds vele cursisten hun start uitstelden of niet regelmatig de lessen bijwoonden. Leerpunt blijft afhankelijk van de inspanningen van de doorverwijzers om samen met de cursisten de start van de lessen voor te bereiden en het lessenrooster in te plannen in het dagelijks leven van de cursist. Er ontstaat met de daling van het aantal kandidaat NT2 cursisten in Leerpunt een nieuw spanningsveld: Er moeten voor elke module van NT2 en alfa NT2 voldoende kandidaten zijn opdat de groep kan starten. Dat is een moeilijke oefening omdat het schrappen van een module ook gevolgen heeft voor het traject van individuele NT2cursisten, die hierdoor hun traject tijdelijk zouden moeten onderbreken totdat er voldoende kandidaten zijn om de module opnieuw in te richten. Zeker bij alfabetisering waar de cursist zo snel mogelijk de (10) verschillende modules van A1 dient te kunnen doorlopen, kan dit tot moeilijke keuzes leiden tussen enerzijds modules schrappen en anderzijds werken met (te) kleine groepen Het dalend aantal wachtenden voor NT2 en alfa NT2 creëert voor Leerpunt zeker ook mogelijkheden om in de toekomst het aanbod meer te diversifiëren en/of te combineren.
24
Op die manier zouden we nog beter kunnen inspelen op de noden van de cursisten en van de doorverwijzers om de geletterdheid van de NT2 cursist te verbeteren. Dit is een punt dat we zeker verder wensen te onderzoeken. Inhoudelijke werkpunten De inhoudelijke werkgroepen werkten ondertussen verder aan de optimalisering van de didactiek binnen NT2 en alfa NT2 en werkten nieuw aanbod uit. Algemeen werd bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan klasdifferentiatie en aan het gebruik van muziek in de les.
Binnen het Leergebiedoverleg over NT2 Breakthrough werd op didactisch vlak o.a. de TPRS-aanpak (Teaching Proficiency through Reading and Storytelling) geïntroduceerd. Er werd verder werk gemaakt van de toetstaaltaken die voor de evaluatie worden ingezet en van een bijhorende handleiding. Ook zelfevaluatie kreeg veel aandacht met de introductie van zelfevaluatieboekjes waarmee de cursisten zichtzelf leren inschatten en evalueren. Ten slotte werd ook ingezet op remediëring van spreekvaardigheid via een specifieke module waarin de spreekdoelen van Breakthrough worden herhaald.
Het leergebiedoverleg NT2 Waystage zette o.a. in op het uitwerken van buitenschoolse opdrachten en spreekoefeningen aan de telefoon. De leerbehoeften van de cursisten werden in kaart gebracht met de bedoeling na te gaan wat de verwachtingen zijn van de afstuderende NT2-curisten bijvoorbeeld op het vlak van ICT of wiskunde. Ook op het niveau Waystage werd aan de evaluatie gewerkt in een projectgroep rond toetstaaltaken. Ten slotte werd er ook in combinatieaanbod voorzien waarbij de waystagecursisten modules uit het aanbod Maatschappijoriëntatie (‘Werknemer zijn’ en ‘Opvoeden’) konden volgen.
Het leergebiedoverleg Zeer laag geschoolden concentreerde zich op de implementatie van de videoreeks Nieuw leven in de lessen. Die reeks werd op suggestie van het centrum uitgewerkt door het Vlaams ondersteuningscentrum volwassenenonderwijs. Het is een soap die de diverse contexten waarin de volwassen NT2-leerder Nederlands gebruikt, visualiseert.
In het leergebiedoverleg alfabetisering Nederlands tweede taal werden de buitenschoolse opdrachten waarmee in het voorgaande jaar een begin werd gemaakt afgewerkt. Er werd ingezet op interne kennisdeling, o.a. op het vlak van technisch lezen en schrijven. Het leergebied vaardigde verder ook een deelnemer af naar de ontwikkelcommissie die aan nieuwe opleidingsprofielen alfabetisering NT2 heeft gewerkt.
25
In het leergebiedoverleg Latijns Schrift ten slotte werd inhoudelijk gefocust op lezen voor moeilijke en beginnende lezers, o.a. via een studiedag en met het aanmaken van nieuw materiaal. Er werd ook een aanzet gegeven voor het project Leespartners, waarbij cursisten uit het Nederlandstalig aanbod lezen met NT2-cursisten.
7.3.Open leercentrum (OLC)
Leerpunt heeft een Open Leercentrum (OLC) in Gent en Eeklo. Het OLC in Gent was in 2013-2014 11 dagdelen per week open (9 dagdelen overdag en 2 avonden). In Eeklo was het OLC 3 dagdelen per week open (2 dagdelen overdag, 1 avond). Beide OLC’s beschikken over voldoende computers en een ruim aanbod aan educatieve software. De begeleider bepaalt samen met de cursist het oefentraject: cursisten krijgen in het OLC specifieke leermiddelen aangeboden. Ze kunnen op hun eigen tempo en op hun eigen niveau werken. Cursisten kunnen in het OLC ook terecht om opdrachten af te werken of een gemiste les in te halen. Er kan ook aan tafel gewerkt worden, dus ook zonder computer. Extra info: olc.cbe11.be
26
7.4.Aanbod in samenwerking met partners Vooraf Door de reorganisatie/flexibilisering van de modules en de doelen van Wiskunde en Maatschappijoriëntatie (MO), ICT en NT1 konden we vlotter inspelen op de diverse vragen van samenwerkingspartners. We kunnen bijvoorbeeld modules verkort aanbieden. Voor wiskunde en NT1 bestaat ook nog de mogelijkheid van open modules, waarbij op maat van de cursist of een groep cursisten een aantal doelen wordt geselecteerd. Dat alles maakt het mogelijk om in samenwerkingsverbanden decretaal erkende en gefinancierde modules in te zetten. Voordien kon er enkel gewerkt worden via maatwerk 2 en/of contractonderwijs 3.
Een overzicht van de opleidingen op maat die we in 2013-2014 organiseerden Aanbod in functie van opleiding en tewerkstelling VDAB is een vaste samenwerkingspartner. Vooral op het vlak van wiskunde hebben we een sterk uitgebouwde samenwerking. Meer dan 80% van ons wiskundeaanbod wordt in samenwerking met VDAB gerealiseerd. We kunnen met open modules heel gericht inspelen op de noden van VDAB-cliënten Binnen de samenwerking met het competentiecentrum van de VDAB in Wondelgem worden open modules wiskunde ingezet voor deelnemers aan de verschillende beroepsopleidingen. Er is ook een samenwerking met de VDAB in het gebouw in de Kongostraat in Gent, waar cursisten die NT2 volgen in voorbereiding op een beroepsopleiding ook een aanbod wiskunde krijgen. Ook daar hebben we open modules ingezet, zodat we rekening kunnen houden met de perspectieven van de cursisten. Compaan vzw is een leerwerkbedrijf. Het biedt ondersteuning en vorming aan mensen die zich moeilijk integreren op de arbeidsmarkt. Compaan biedt beroepsspecifieke vorming en vormingen in het kader van het individueel vormingsplan aan mensen die zich moeilijk integreren op de arbeidsmarkt.
2
3
Bij contractonderwijs staat een partner in voor de betaling, en financiert de overheid niet.
27
Maatwerk wordt georganiseerd op verzoek van derden die hiervoor een samenwerkingsovereenkomst met Leerpunt afsluiten. Het bevat een clustering van eindtermen of basiscompetenties uit de leergebieden van basiseducatie. De inspectie volwassenenonderwijs beoordeelt of de geselecteerde eindtermen of basiscompetenties relevant en consistent zijn en of de duur in verhouding is tot de vooropgestelde doelstellingen. Maatwerk wordt gefinancierd door het ministerie van onderwijs wanneer het positief geadviseerd werd door de inspectie. Het leidt echter niet tot een erkend studiebewijs
Tijdens de sollicitatietraining stelde Compaan vast dat de doelgroep over geen of te weinig ICT -vaardigheden beschikte. Solliciteren gebeurt voornamelijk via internet. Daarom deed Compaan een beroep op Leerpunt om een vorming ‘Kennismaking met de computer’ aan te bieden aan hun leerwerknemers. Het maatwerk 'Kennismaking met de computer' werd uitgewerkt met doelen uit de modules ICT Start- Digitale informatie en Digitale communicatie. Het lessenpakket leverde een bijdrage op het vlak van ICTvaardigheden. De cursisten leerden vlotter werken met de computer en het internet en konden het geleerde toepassen tijdens hun sollicitatietraining die aangeboden werd door het leerwerkbedrijf. Voor de mensen die al een beperkte kennis van computer hadden werd er een verkorte ICT module “Doelmatig ICT gebruik” ingericht.
In samenwerking met de dienst Emancipatorische werking van OCMW Gent startte vorig schooljaar het maatwerk 'Sociale Gidsen'. OCMW-cliënten worden er opgeleid om mede-cliënten te ondersteunen zodat ze makkelijker hun weg vinden naar allerhande diensten.. Dit maatwerk werd positief geëvalueerd met als gevolg dat er een vervolgtraject werd opgezet. In het najaar werd een MO-module ‘Communiceren in team’ in combinatie met een verkorte NT1- module ‘ Schrijven’ aangeboden. Op basis van de evaluatie in december werd er tenslotte een bijkomende MO-module ‘Samenwerken’ gegeven zodat de cursisten na anderhalf jaar opleiding hun werk als Sociale Gids op een kwalitatieve manier konden opnemen. Omwille van de positieve evaluatie zal opnieuw een opleiding van start gaan voor cliënten van OCMW die Sociale Gids willen worden. Op vraag van OCMW Merelbeke hebben wij een module ‘Voorbereiding op het theoretisch examen rijbewijs B’ gegeven voor hun cliënteel en werknemers met een artikel 60-contract.
Aanbod voor werknemers We hebben als Basiseducatie zeker ook een rol te spelen in het opleiden van laaggeschoolde werknemers. Vanuit het Vlaams Plan geletterdheid is er een samenwerking opgestart met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) om aan de gemeentebesturen een cursusaanbod op maat van laaggeschoolde gemeentearbeiders aan te bieden.
28
Op vraag van Gemeentebestuur Gavere heeft Leerpunt een verkorte module ‘Slim Beheer’ gegeven voor werknemers niveau E en D deze module werd georganiseerd als contractonderwijs. Daarnaast heeft Leerpunt opnieuw bouwsteen 4 : Hoe sta ik in mijn job : beroepshouding georganiseerd, met focus op functioneringsgesprek. In het Woonzorgcentrum Lichtervelde te Eke, werden in de loop van 2014 alle patiëntendossiers gedigitaliseerd. Hiervoor moest de volledige personeelsgroep beschikken over voldoende computervaardigheden om via een tablet toegang te hebben tot het dossier. Op vraag van het WZC heeft Leerpunt een initiatiemodule voor de absolute beginners aangeboden. Daaropvolgend werd een ICT-cursus op maat van hun digitaal ‘patiëntendossier’ uitgewerkt. Deze cursus werd 3 keer aangeboden.
Aanbod in functie van verder leren Ook op het vlak van educatieve redzaamheid heeft Basiseducatie een opdracht te vervullen. Laaggeschoolde volwassenen die opnieuw de stap zetten om verder te leren in een Centrum Voor Volwassenenonderwijs (CVO) in functie van het aanleren/vervolmaken van een beroep, hebben dikwijls nood aan bijkomende ondersteuning bij de taal- en leervaardigheden. In 2013-2014 zijn er geen cursussen in samenwerking met CVO’s doorgegaan, maar werd wel de samenwerking met het Tweede Kans Onderwijs van CVO Leerdorp voorbereid. Vanaf september 2014 zullen we van start gaan met een module Leren leren. Deze module wordt uitgewerkt op maat van de cursisten in samenwerking met de leerkrachten (Aanvullende Algemene Vakken) en de zorgcoördinator.
Aanbod voor verenigingen waar armen het woord nemen Armoede, sociale uitsluiting en laaggeletterdheid gaan vaak samen. Kenmerkend voor deze kansarme doelgroep is de zeer beperkte participatie aan socio-culturele activiteiten, vorming of opleiding. Verenigingen waar armen het woord nemen bieden aan deze groep een veilige omgeving. De samenwerking met de verenigingen geeft Leerpunt de mogelijkheid om deze doelgroep te bereiken en via opleidingen die het geletterdheidniveau verhogen een bijdrage te leveren aan een emancipatorisch proces.. In het afgelopen werkjaar werd samengewerkt met:
29
De Zuidpoort in Gent: het maatwerk "Lerend netwerk - Stappen zetten", waarin met cursisten die in armoede leven wordt gewerkt aan communicatie en een versterkt zelfbeeld. Daarnaast werd de module “Handelen in groep” aangeboden en daaropvolgend de module “Samenwerken” het Wijkcentrum De Kring in Eeklo : maatwerk De Redakse (een combinatie van doelen uit Nt1en ICT, waarbij cursisten teksten schrijven om een gedrukt krantje te maken) en een 5-tal workshops (zie activering). Nieuw was het aanbieden van de verkorte MO module Voeding. Deze module werd 2 maal georganiseerd voor de cliënten van de Sociale Kruidenier. Welzijnsschakel de Toevlucht in Aalter : in het voorjaar is de MO module ‘ Gezond leven’ doorgegaan en daarbij aansluitend nog een verkorte module “Stress”.
Aanbod voor OCMW-cliënten We kregen een toenemend aantal vragen vanuit de OCMW’s om hun cliënten een vorming aan te bieden over budgetteren. Eenmaal de verkorte module ‘Slim Beheer’ afgerond, merkten we dat de positieve leerervaring de cliënten aanzette om verder vorming te volgen (Gezond leven, voeding, stress…). In het afgelopen jaar werkten we samen met:
OCMW Merelbeke :module MO ‘Slim Beheer’– verkorte MO module ‘Voeding’ OCMW Maldegem : verkorte MO module ‘Slim Beheer’ OCMW Deinze : verkorte MO module ‘Slim Beheer’ OCMW Zulte : verkorte MO module ‘Slim Beheer’ en verkorte module ‘Gezond leven’
Leerpunt is partner, samen met Oikonde vzw, Digipolis en Telenet in het project ‘Alle Gezinnen Online’ van OCMW Gent (januari 2014 – juni 2015). Het project “Alle Gezinnen Online” kadert binnen de doelstelling om de digitale kloof te dichten voor mensen in armoede. Het wordt in onze digitale samenleving steeds belangrijker om over een computer te beschikken en ermee te kunnen werken. Toegang tot internet is daarbij cruciaal. Het pilootproject ‘recup pc’s’ van het OCMW gaf immers aan dat het opzoeken van informatie (bv. werk zoeken, huizen zoeken, informatie opzoeken met betrekking tot het huiswerk van de kinderen etc…) erg belangrijk is in het stimuleren van de zelfredzaamheid en de sociale inclusie van OCMW-cliënten. Leerpunt heeft op basis van de screening een aantal vormingen aangeboden (februari juni 2014). De groepen werden samengesteld naargelang de voorkennis van computer en het internet. Na de opleiding zijn een aantal mensen doorgestroomd naar het open aanbod van Leerpunt.
30
Aanbod i.s.m. de gevangenis In 2013 en 2014 konden we ons aanbod in de gevangenis verruimen. Er wordt gewerkt met cyclussen van 8 weken waarin het opleidingsaanbod ingepast moet worden. Door de herwerking van het opleidingsprofiel Nederlands (NT1) was het mogelijk om binnen de 4 vormingscycli een aanbod Nederlands te organiseren. Volgende 4 NT1 modules zijn verkort doorgegaan : ‘Aan de slag met allerhande brieven en formulieren’, ‘solliciteren’, ‘spelling’, ‘Lezen’ Uit het leergebied Maatschappijoriëntatie werd een module ‘Werknemer zijn’, een module budgetteren ‘Slim Beheer’, een module ‘Papieren en formulieren' en een module 'veiligheid' georganiseerd. Binnen de module 'veiligheid' werden de cursisten voorbereid op het VCA examen dat op het einde van de cursus in de gevangenis werd afgenomen door de officiële instantie (PVI-Antwerpen). 80% van de cursisten slaagden. Verder konden we binnen de 8 weken cyclus open modules wiskunde voorzien op maat van de cursisten .
Andere samenwerkingen Samen met bibliotheek Oosterzele heeft Leerpunt met middelen van de Provincie Oost-Vlaanderen het project ‘Op weg naar en in de bib’ opgezet. Zo’n project vraagt tijd en inzet van professionele medewerkers van de beide partners. Het doel was om de laaggeschoolde, kansarme bewoners van Oosterzele toe te leiden naar de bib. De bib deed een beroep op de know-how van Leerpunt m.b.t sensibilisering, toeleiding en werving en liet Leerpunt een aantal activiteiten in de bibliotheek uitwerken. Aan de hand van een aantal drempelverlagende activiteiten in de bib ontdekten laaggeschoolden/kansarmen op een positieve manier dat ook zij welkom zijn en dat de bibliotheek meer is dan een dienst waar je enkel boeken kan uitlenen. De bibliotheekmedewerkers werden hierin nauw betrokken zodat ze na het project de activiteiten voor deze doelgroep zelf verder konden uitbouwen (Train de Trainermethodiek).
31
In samenwerking met het Inloopteam De Sloep vzw werd het maatwerk “Moedergroep opvoedingsondersteuning” ontwikkeld. Dit maatwerk is gebaseerd op de module MO – Opvoeding van kinderen.
Activering in samenwerking met derden Activering kan ook op vraag van een externe organisatie of instantie georganiseerd worden. Het doel hierbij is om het publiek dat de organisatie bereikt te motiveren en te activeren deel te nemen aan opleidingen in de basiseducatie of het volwassenenonderwijs. Het gaat dus om korte programma's gericht op de verkenning van de educatieve behoeften van een mogelijke groep cursisten. Zij maken kennis met de inhouden en de werkwijzen van de basiseducatie. De deelnemers worden via de activiteit gestimuleerd om na de kennismakingsactiviteit door te stromen naar het educatieve aanbod. Opvoedingsondersteuning In november 2009 is het project Digikriebels gestart, een samenwerking tussen Digitaaltalent Gent, de Gentse kleuter- en basisscholen en Leerpunt. Het is een activeringsprogramma waarin ouders via de computer betrokken worden bij de school van hun kinderen. Ze leren werken met educatieve programma’s waar ook hun kleuter in de klas op oefent als voorbereiding op het 1ste leerjaar. Via dit zeer laagdrempelig project komt de ouder tot een positieve leerervaring en het inzicht dat ook zij/hij met een computer kan werken. Het is een smaakmaker voor en opstap naar een ICT of MO-module, maar het is ook een algemene kennismaking met de werkwijze van Leerpunt, waardoor het ook activerend werkt voor andere opleidingen. Verschillende anderstalige ouders die deelnamen aan de Digikriebels zetten nadien de stap naar taallessen in Leerpunt. In het schooljaar 2013-2014 werd dit project opnieuw verder gezet en organiseerden we Digikriebels in de Gentse basisscholen de Triangel, de Mozaïek, Victor Carpentier, de Regenboog, de Krekel en ‘t Klimrek (afd. Van Beverenplein)
Een ouder die deelnaam aan een reeks Digikriebels: “Nu kan ik mijn kind beter helpen.”
32
“ Ik heb de school beter leren kennen.”
Ouders en school In het kader van 'opvoedingsondersteuning en bevorderen van ouderparticipatie’ organiseerden we MO activeringen i.s.m. basisschool St-Paulus, Nieuw Gent. Op vraag van het Wijkcentrum De Kring in Eeklo hebben we 3 workshops georganiseerd: Privacy en Facebook , Virussen en veiligheid, De mogelijkheden van een digitaal fototoestel Eveneens voor het Wijkcentrum De Kring werden in het kader van ‘Omgaan met nieuwe apparaten’ twee workshops aangeboden nl. de Smartphone en Digitale televisie. Binnen het project ‘Perfect is saai’ van de dienst Emancipatorische werking van OCMW Gent werd een workshop rond ‘Lichaamstaal’ en ‘Media: omgaan met reclame’ aangeboden. Op vraag van de Sociale Dienst Brugse Poort werd een activering ‘Op je gezondheid! Zorg voor je lichaam’ ingericht.
33
8.CIJFERINFO SCHOOLJAAR 2013-2014 CURSISTENPROFIEL In totaal volgden in het schooljaar 2013-2014 3.268 unieke cursisten les in Leerpunt. HERKOMST België Bulgarije Turkije Afghanistan Ghana Marokko Unie der Socialistische Sovjetrepublieken en staten die eruit voort zijn gekomen TsjechoSlowakije, Tsjechië en Slowakije Somalië Joegoslavië en staten die eruit voort zijn gekomen
1005 403 337 206 150 141 92
België
1424
Bulgarije Turkije Afghanistan Ghana Onbepaald Marokko Slowakije Somalië Albanië
394 200 146 111 94 84 74 38 35
TABEL 2: TOP 10 VAN DE NATIONALITEITEN
72
64 56
TABEL 1: TOP 10 VAN DE GEBOORTELANDEN
Die hebben een zeer diverse afkomst. Om zicht te krijgen op die diversiteit kunnen we naar het geboorteland of naar de nationaliteit kijken. Beide criteria hebben hun vooren nadelen, maar het algemene beeld blijft in grote trekken gelijk. Twee op de drie cursisten zijn buiten België geboren. De in Bulgarije geboren cursisten vormen daarvan de belangrijkste groep. Ze hebben de Turken, in het centrum jarenlang de sterkst vertegenwoordigde buitenlandse groep, ver achter zich gelaten. Dat is tekenend voor sterke migratie vanuit Bulgarije naar Gent van de afgelopen jaren.
34
VERHOUDING MAN/VROUW 600 500 400 300 200
mannen vrouwen
100 0
FIGUUR 1: VERHOUDING MAN/VROUW PER LEERGEBIED
Over alle leergebieden heen is er een grotere deelname van vrouwen dan van mannen, met uitzondering van wiskunde. Het hogere bereik van mannen in dit leergebied is hoofdzakelijk het gevolg van de samenwerking met de VDAB. Ook in het openleercentrum komen net iets meer mannen dan vrouwen. In de leergebieden NT1, ICT, MO en opstap talen daarentegen zijn de vrouwen overduidelijk in de meerderheid. Bij het NT2-aanbod is er eveneens een hogere participatie van vrouwen dan van mannen, maar iets minder uitgesproken dan in het Nederlandstalige cursusaanbod. Wanneer we naar herkomst kijken gaat die algemene trend niet op bij de Afghanen (drie keer meer mannen dan vrouwen) en bij de Syriërs en Irakezen (twee keer meer mannen dan vrouwen). Dat hangt samen met de typische migratiestromen uit die oorlogsgebieden, waarbij heel wat jonge, alleenstaande mannen het land ontvluchten.
35
LEEFTIJD 900 800
jonger dan 18
700
18-25
600
26-35
500 400 300
36-45 46-55
200
56-65
100
66 en ouder
0 FIGUUR 2: VERDELING VAN LEEFTIJDSCATEGORIEËN OVER ALLE LEERGEBIEDEN HEEN 400 350 300 250 200 150 100 50
jonger dan 18 18-25 26-35 36-45 46-55 56-65 66 en ouder
0
FIGUUR 3: VERDELING VA DE LEEFTIJDSCATEGORIEËN PER LEERGEBIED
De groep van 26- tot 45-jarigen is goed voor ongeveer de helft van de volledige cursistenpopulatie (FIGUUR 2). De verdeling van de cursisten over de leeftijdsgroepen maakt duidelijk dat de cursisten aan de oude kant zijn: de groep van 18- tot 25 jarigen is maar net groter dan de 56- tot 65-jarigen. Daarbij moeten we uiteraard rekening houden met het verschil in reikwijdte van beide groepen, maar het blijft een frappant gegeven. Achter dat algemene beeld zit heel wat variatie tussen de leergebieden (FIGUUR 3): 2 op de 3 cursisten in wiskunde zijn jonger dan 36. Vooral de cursisten die deelnemen aan het aanbod in de VDAB zijn jonger dan de doorsnee cursist in het CBE.
36
Opstap talen en vooral ICT kennen dan weer een opvallend ouder publiek: de helft, respectievelijk twee derden van de cursisten zijn boven de 55.
180 160 140
jonger dan 18
120
18-25
100
26-35
80
36-45
60
46-55 56-65
40
66 en ouder
20 0
Gent
Eeklo
FIGUUR 4: VERDELING VAN DE LEEFTIJDSCATEGORIEËN IN GENT EN EEKLO VOOR DE LEERGEBIEDEN MO EN ICT
Ook regionaal zijn er belangrijke verschillen in de leeftijd van de cursisten (FIGUUR 4). Het publiek in de vestigingsplaats Eeklo is gemiddeld een stuk ouder dan dat in Gent. Het ligt voor de hand dat te verklaren door het sterke aandeel van MO en ICT in het aanbod in Eeklo, leergebieden die ook in Gent een wat ouder publiek trekken. Maar een vergelijking tussen Gent en Eeklo van de verdeling van de leeftijdscategorieën in die twee leergebieden, laat zien dat die verklaring niet volstaat en dat het cursistenpubliek in Eeklo effectief een stuk ouder is.
37
SCHOLINGSGRAAD / DIPLOMANIVEAU 1200
Geen
1000
Lager Onderwijs
800
Lager Secundair
600
deeltijds secundair onderwijs
400
Hoger secundair Andere
200 Onbekend 0 FIGUUR 5: HOOGST BEHAALDE DIPLOMA OVER DE LEERGEBIEDEN HEEN
400 350 300 250 200 150 100 50 0
Geen Lager Onderwijs Lager Secundair deeltijds hoger secundair andere Onbekend
FIGUUR 6: HOOGST BEHAALDE DIPLOMA PER LEERGEBIED
De gegevens over scholingsgraad moeten met omzichtigheid geïnterpreteerd worden. Ze berusten op zelfrapportage door de cursist en zelfs als ze correct gerapporteerd worden, is het niet evident om de vertaalslag te maken van een buitenlands schoolsysteem naar het Vlaamse. Bovendien zijn bij de datamigratie die is gebeurd bij de overgang tussen de oude en de nieuwe administratieve software een aantal aannames gebruikt waar wel wat bedenkingen bij te maken zijn. Toch geven we de
38
cijfers over diplomaniveau weer omdat het beeld in de lijn ligt van wat we traditioneel zien. Iets minder dan de helft van alle cursisten heeft geen diploma of enkel een diploma/getuigschrift lager onderwijs. Bij de alfa NT2 cursisten loopt dat aandeel op tot 68%, wat geen verrassing is. Verrassend lijkt eerder dat er ook heel wat mensen met een diploma hoger secundair in de alfa-groepen terecht komen. Ook het aanbod Latijns schrift, voor mensen die in een ander schriftsysteem dan het Latijns alfabet gealfabetiseerd zijn, behoort tot alfa en verklaart die aanwezigheid, al zal ook de kwaliteit van de gegevens wel een rol spelen (zie opmerkingen boven). Cursisten met een diploma hoger secundair onderwijs vinden we vooral in wiskunde, en in mindere mate bij ICT en MO. Op basis van gegevens euit het verleden weten we dat het vooral gaat om cursisten met een diploma BSO of TSO (of een buitenlands equivalent daarvan), met leemtes in hun kennis en vaardigheden op het niveau lager onderwijs en 1ste graad secundair onderwijs.
39
GEREALISEERDE LESUURCURSIST (LUC) REFERTEPERIODE 01/04/2013 - 31/03/2014 Leerpunt wordt erkend en gefinancierd door het Vlaams ministerie van Onderwijs. De financiering gebeurt op basis van de gerealiseerde lesuurcursist (LUC). Cursisten die van bij de start tot 1/3de van de cursusuren van de module regelmatig aanwezig waren, worden door de Vlaamse overheid als ‘financierbaar’ beschouwd. De overheid rekent voor deze cursisten de volledig duur van de module die zij volgden. Dit noemt men de lesuurcursist (LUC). Bv. een cursist volgt een module van 60u. Hij is de eerste 20u (1/3de van de module) altijd aanwezig. De overheid rekent voor deze cursist 60 LUC. De LUC worden niet op schooljaar berekend, maar op een referteperiode die loopt van 01/04 tot 31/03 van het volgende schooljaar. In de referteperiode 1/04/2013-31/03/2014 realiseerden we 336.143 LUC alfa Nederlands NT2 wiskunde MO ICT opstap talen maatwerk TOTAAL
LUC 114.480,00 15.520,00 135.940,00 13.980,00 28.845,00 20.345,00 4.560,00 2.473,00 336.143,00
TABEL 2: GEREALISEERDE LUC 1/04/13-31/03/14
LUC 2013-2014 9%
6% 1%
alfa
1%
4%
34%
Nederland s NT2 wiskunde
40%
5%
MO ICT
FIGUUR 7: GEREALISEERDE LUC 1/04/13-31/03/14
40
alfa Nederlands NT2 wiskunde MO opstap talen maatwerk TOTAAL
GENT EEKLO DEINZE 114.480,00 0 0 11.840,00 2.400 1.280 132.220,00 3.240 480 13.915,00 65 0 18.810,00 9.240 795 1.440,00 3.120 1.593,00 880 303.743,00 29.845
0 0 2.555
TABEL 3: GEREALISEERDE LUC PER LESPLAATS
Het hoofdaandeel van het cursusaanbod gaat door in Gent (90% van de gerealiseerde LUC). In Eeklo wordt 9% van de LUC gerealiseerd. Het aanbod in Deinze is zeer beperkt (1%). In de referteperiode 2013-2014 werden 399 LUC gerealiseerd met contractactiviteiten. Dit zijn cursussen die we op aanvraag van en tegen betaling door een dienst of organisatie organiseren en dus niet gefinancierd worden door de Vlaamse overheid.
41
9.PERSONEEL CATEGORIE
TYPE TEWERKSTELLIN TOT G
FT
M/V
DT
M
Algemeen Directeur
1
1
Stafmedewerkers
4
3
1
Administratieve medewerkers
8
4
4
ICT ondersteuning
1
1
1
74
19
55 12
3
1
91
29
Educatieve medewerkers Onderhoudspersoneel TOTAAL
CATEGORIE
1
TOT
Stafmedewerkers
4
Administratieve medewerkers
8
ICT ondersteuning
1
74
AND.
1
3
3
1
1
7
7
2
1
62
30
35
3
77
33
38
LEEFTIJD 3039
4049
8
12
JAREN IN DIENST
5059
60+
0-5j
610j
1120j
1
1
2
3
1
2
3
8
33
9
35
20+ 1
4
1
1
2
1
1
2
1
3 91
HOSP/H BO5
BAC.
3
62 14
1
TOTAAL
MASTER
8
2
Algemeen Directeur
Onderhoudspersoneel
V 1
2029
Educatieve medewerkers
OPLEIDING
1
8
22
2
1
16
28
3
23
16
2 3
29
19
16
1 18
22
42
Bovenstaande tabellen geven een overzicht van de personeelssamenstelling in juni 2014.
22
85% van de medewerkers zijn vrouwen. Er werken heel wat medewerkers deeltijds waarvan de meeste kiezen voor een 4/5de tewerkstelling. We hebben veel ervaring in huis. Bijna de helft van de medewerkers werkt al meer dan 10 jaar in Leerpunt. 32% is recenter aangeworven en werkt max. 5 jaar in Leerpunt.
43
10.BESTUUR Algemene Vergadering De Algemene Vergadering bestaat grotendeels uit gemandateerden van de OCMW’s en de stads- of gemeentebesturen van de steden en gemeenten uit het werkingsgebied. In het schooljaar 2013-2014 telde de Algemene Vergadering 52 leden. De Algemene Vergadering komt twee maal per jaar samen. Uit de leden werd de Raad van Bestuur gekozen. Er zijn 20 bestuurders. De Raad van Bestuur vergadert 4 tot 6 keer per jaar. Voorzitter: Jef Tavernier Ondervoorzitter: Jurgen Bockstaele Jef Tavernier, Jurgen Bockstaele en Henk Vlerick zijn samen met de directeur de afgevaardigden van het bestuur in het LOC (het overlegorgaan met de personeelsafgevaardigden) Om de financiële situatie goed op te volgen is er een financiële commissie bestaande uit Jef Tavernier, Henk Vlerick, Evert Persoon, Patricia Boucneau en Rein De Ryck.
Kolveniersgang 133 9000 Gent 09 224 24 12
[email protected] www.cbe11.be
© foto’s Toon Coussement en Jill Bertels
44
