Jaarverslag Vereniging Prisma. Christelijke organisaties in ontwikkelingssamenwerking

Jaarverslag 2010

Vereniging Prisma Christelijke organisaties in ontwikkelingssamenwerking

Vereniging Prisma Randhoeve 227a 3995 GA Houten Tel. 030 – 2219680 Fax. 030 – 6364131 E-mail: [email protected] Web: www.prismaweb.org

Prisma jaarverslag 2010

2

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ............................................................................................................................ 3 Voorwoord .................................................................................................................................. 5 1 Inleiding ................................................................................................................................... 7 1.1 Profiel/missie ..........................................................................................................................7 1.2 Ontwikkelingen in 2010 op hoofdlijnen..................................................................................7 2 Bestuursverslag ........................................................................................................................ 9 2.1 Bestuur....................................................................................................................................9 2.2 Algemene Vergadering .........................................................................................................10 3 De vereniging ......................................................................................................................... 11 3.1 Leden van de vereniging .......................................................................................................11 3.2 Directeurenoverleg ...............................................................................................................11 3.3 Communicatienetwerk .........................................................................................................11 3.4 Stafbureau.............................................................................................................................12 3.4.1 Kwaliteit.....................................................................................................................................12 4 Eerste handelingsperspectief: bezinning, beleidsbeïnvloeding, bewustwording........................ 13 4.1 Bezinning...............................................................................................................................13 4.2 Lobby & Advocacy.................................................................................................................14 4.3 Bewustwording .....................................................................................................................17 5 Financieringen ........................................................................................................................ 18 5.1 EO Metterdaad .....................................................................................................................18 5.1.1 Samenwerking met EO Metterdaad..........................................................................................18 5.1.2 Operationele zaken ...................................................................................................................18 5.1.3 Resultaat van de fondsenwerving .............................................................................................19 5.1.4 Toekenning van financieringen .................................................................................................20 5.2 MFS .......................................................................................................................................21 5.2.1 Algemeen...................................................................................................................................21 5.2.2 Deelprogramma Onderwijs .......................................................................................................23 5.2.3 Deelprogramma hiv & aids ........................................................................................................26 5.2.4 Deelprogramma Basisgezondheidszorg ....................................................................................28 6 Financiën................................................................................................................................ 33 6.1 Algemene toelichting op de jaarrekening.............................................................................33 6.2 Toelichting op de balans .......................................................................................................36 6.3 Toelichting op de rekening van baten en lasten...................................................................37 6.4 Accountant............................................................................................................................37 7. Uitdagingen voor de toekomst................................................................................................ 39 Bijlage 1 - Structuur.................................................................................................................... 41 Bijlage 2 - Pers............................................................................................................................ 43 Bijlage 3 - Publicaties.................................................................................................................. 43 Bijlage 4 - Gefinancierde projecten EO – Metterdaad 2010 .......................................................... 44 Bijlage 5 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS Onderwijs...................................... 47 Bijlage 6 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS hiv & aids ...................................... 49 Bijlage 7 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS gezondheidszorg............................ 50 Bijlage 8 - Financieringen MFS in 2010 ........................................................................................ 52 Bijlage 9 - Lijst van afkortingen ................................................................................................... 60


3


4

Voorwoord Anno Domini 2010 was voor Prisma een jaar van transities. De eerste transitie die we kunnen noemen was de val van het kabinet Balkenende IV, de daarop volgende verkiezingen en de vorming van het huidige VVD-CDA kabinet met gedoogsteun van de PVV. Het veranderde politieke klimaat en de veranderde samenstelling van de regering hebben consequenties voor ontwikkelingssamenwerking. Het huidige kabinet heeft op de reeds door het vorige kabinet aangekondigde en doorgevoerde bezuinigingen nog twee extra bezuinigingstappen doorgevoerd. Dit betekent een versterking van een reeds in gang gezette transitie, namelijk naar een geringere afhankelijkheid van de overheid en een financiering van ons werk vanuit een diversiteit aan fondsen. Deze overgang staat weer in het kader van een bredere beweging van transities in internationale relaties en samenwerking. Bijvoorbeeld het gescheiden opereren van NGO’s en particulier bedrijfsleven naar samenwerking, en van hulp van Noord aan Zuid naar samenwerking tussen Noord en Zuid in het aanpakken van armoede, onrecht en onduurzaamheid, en van donor-ontvanger relaties naar netwerken van diverse actoren. Verder staat ook de grotere aandacht voor beleidscoherentie en voor global public goods in het kader van deze overgangen. Prisma meent dat deze transities onvermijdelijk zijn en dat daarin ook goede kansen liggen voor ontwikkelingssamenwerking. Onze lobby zal erop aandringen dat in deze transities ruimte geboden moet worden voor de armere landen. In deze beweging kan ook het decentralisatieproces van ICCO/KerkinActie gezien worden. Het zwaartepunt van de besluitvorming omtrent programma’s komt dichter bij de direct betrokkenen te liggen. Ook voor Prismaleden komt de vraag op wat dit kan betekenen voor de werkwijze van ieder lid en van Prisma in de gemeenschappelijke programma’s, in het bijzonder in het kader van het MFS-II. Daarmee komen we op een andere voor veel Prismaleden belangrijke transitie, nl. van het MFS-I naar het MFS-II. Het jaar 2010 was het laatste jaar van de subsidieperiode MFS-I. Het kwam er dus op aan de programma’s van MFS-I goed af te ronden. Tegelijkertijd moest in de loop van het jaar de aanvraag van MFS-II opgesteld en ingediend worden. Eerst een vooraanvraag en daarna de definitieve. Op 1 november jl. hoorden we dat we geld zouden ontvangen van MFS-II, maar dat het bedrag aanzienlijk lager was dan was aangevraagd. Dit leidde tot intensief overleg binnen de Alliantie. Ook dit was weer met transities verbonden. In de eerste plaats de transitie van de ICCO-Alliantie naar een nieuwe samenwerkingsvorm, voor althans een aantal leden van de Alliantie. In de loop van het jaar groeide binnen de Alliantie de overtuiging dat de Alliantie naar een zowel transparantere als sterkere vorm van samenwerking zou moeten. Dit overleg is rond de jaarwisseling uitgelopen op het voorgenomen besluit om tot de oprichting te komen van een coöperatie. In de eerste helft van 2011 moet dat verder zijn beslag krijgen. Een gevolg hiervan is ook een transitie in het verenigingsbureau van Prisma. De lagere subsidie en de intensievere samenwerking hebben als consequentie dat we afscheid moeten nemen van enkele medewerkers, inclusief de directeur operationele zaken. Als we zo het geheel van het terrein van ontwikkelingssamenwerking overzien, dan kunnen we stellen dat het afgelopen jaar een aantal reeds in gang gezette transities door de ontwikkelingen in een versnelling zijn gekomen. Het was voor de organisaties in de sector van ontwikkelingssamenwerking een heftig jaar, maar we mogen in dankbaarheid constateren dat Prisma daar gegeven de omstandigheden goed doorheen ie gekomen. Wel met een aantal stevige uitdagingen voor het komende jaar. Maar we weten waar we het om doen, en zijn ons ervan bewust dat het in al ons werk mag en moet gaan om de betrokkenheid op het werk van God in deze wereld. Dat geeft moed en verwachting en verlost van krampachtigheid. Zijn Rijk komt en het is een voorrecht daarop betrokken te mogen zijn. Het is onze bede dat ook voor het komende jaar dat mag gelden. Houten, 22 maart 2011 Marnix Niemeijer, waarnemend voorzitter Prisma Prisma jaarverslag 2010

5


6

1 Inleiding 1.1

Profiel/missie

Prisma is een vereniging van christelijke organisaties werkzaam in ontwikkelingssamenwerking en diaconaat wereldwijd. De grondslag van de vereniging is de Bijbel als het Woord van God en het gemeenschappelijk belijden zoals dat is verwoord in de Apostolische geloofsbelijdenis. De Missie van de vereniging is : Gedreven door Gods bewogenheid met deze wereld, werkt Prisma aan bevordering van verbetering van de situatie van mensen in arme(re) landen die lijden aan armoede1 en marginalisering en van gerechtigheid in machtsverhoudingen en toegang tot bestaansmogelijkheden in mondiaal perspectief. In de visie van Prisma hebben mensen een verantwoordelijkheid voor de medemens en de schepping. Mensen die te maken krijgen met nood, lijden en onrecht van welke aard dan ook, moeten kunnen rekenen op de betrokkenheid en steun van anderen. Prisma wil daarin gestalte geven aan gerechtigheid en aan naastenliefde. Een verantwoord beheer van de natuurlijke hulpbronnen maakt onderdeel uit van een rechtvaardiger wereld met levensmogelijkheden voor iedereen. Onze derde kernwaarde is dan ook rentmeesterschap. In onze globaliserende wereld krijgt die verantwoordelijkheid steeds meer een mondiale reikwijdte. Prismaleden willen namens hun achterbannen, in navolging van Christus, aan die verantwoordelijkheid gestalte geven, in het besef van de beperktheid en voorlopigheid van wat we kunnen doen en in verwachting van en verwijzing naar het komende Rijk van God. Op basis van haar missie heeft de vereniging haar activiteiten geordend in twee handelingsperspectieven. Het eerste handelingsperspectief is dat van bezinning, lobby en positionering vanuit de identiteit. Het tweede handelingsperspectief is dat van strategische financiering, waarbij vooral gedacht moet worden aan institutionele fondsen en daarbij weer in eerste instantie aan overheidssubsidie. Het werk binnen deze handelingsperspectieven vindt plaats door Ontmoeten & overleggen, positioneren & lobbyen, evalueren & leren, makelen & bemiddelen, inspireren & innoveren In haar activiteiten wil Prisma zich kenmerken door Trouw & transparant, holistisch & helend, professioneel & participatief, verantwoordelijk & vernieuwend

1.2

Ontwikkelingen in 2010 op hoofdlijnen

Het jaar 2010 was voor Prisma vooral een jaar van belangrijke beslissingen, zowel voor Prisma zelf als in de omgeving waarbinnen Prisma opereert. Binnen Prisma is in interactie met de leden een Strategisch Meerjaren Beleidsplan op gesteld. Daarin is de identiteit en de missie van Prisma op een nieuwe manier geformuleerd, met behoud van het duidelijk christelijke karakter van de vereniging (zie verder hoofdstuk 4.1).

1 Hierbij wordt uitgegaan van een brede definitie van armoede zoals uitgewerkt door de OESO/DAC die in armoede vijf hoofddimensies onderscheidt die betrekking hebben op bescherming tegen rampen, economische situatie, persoonlijke situatie qua gezondheidszorg en onderwijs, sociaal-culturele en politieke situatie. In en naast deze dimensies onderscheidt Prisma ook nog de geestelijke armoede die betrekking heeft op de kennis van en de relatie met de God die Zich in de bijbel openbaart.


7

In het ledenbestand hebben zich in 2010 enkele veranderingen voorgedaan; een lid is erbij gekomen dat voorheen betrokken was via Oreon en een lid heeft zich teruggetrokken zoals al eerder was aangegeven. Voor wat betreft de financieringen is in de uitvoering van MFS-I in overleg met de leden een kwaliteitsslag gemaakt in programmatisch werken die zich vooral in 2010 en ook in MFS-II moet bewijzen. In de aanloop naar MFS-II hebben de leden d.m.v. peer reviews elkaars werk beoordeeld op kwaliteit ten einde met elkaar de gezamenlijke programma’s op een hoger niveau te tillen en tot een juiste verdeling van middelen te komen. De uitvoering van het convenant van EO-Metterdaad en Kerk in Actie, EZA en Prisma heeft goede doorgang gevonden en tot een verheugende opbrengst voor projecten geleid. Op het gebied van bezinning is een visiedocument uitgebracht op het gebied van mensen met beperkingen in ontwikkelingssamenwerking. Verder is een handreiking opgesteld t.b.v. het ontwikkelen van beleid door leden en/of hun partners met betrekking tot het omgaan met vrijwilligers in het uitvoerende werk. Rond directeurenoverleggen en ALV’s hebben bezinningbijeenkomsten plaatsgevonden. Op het snijvlak van bezinning, bewustwording en positionering zijn in 2010 twee delen uitgekomen van de reeks die Prisma heeft opgezet samen met de uitgever Shaker Publishing. Het lobbywerk is door de nieuwe lobbyiste goed opgepakt en de samenwerking met andere organisaties is op dit punt geïntensiveerd. Voor wat betreft communicatie en presentatie is in 2010 de nieuwe website ontwikkeld en gebouwd en grotendeels ingevuld en is een presentatiefolder geproduceerd met dezelfde stijlelementen als de website.


8

2 Bestuursverslag 2.1

Bestuur

Bestuurlijk vond in 2010 ook een belangrijke beslissing plaats. Onze voorzitter, Marinus Verweij, solliciteerde op de vacature voor voorzitter Raad van Bestuur van ICCO die door het vertrek Jack van Ham per 31 oktober zou ontstaan. Doordat Verweij werd benoemd, was Prisma reeds in de loop van september haar nog maar ruim een jaar eerder aangetreden voorzitter kwijt. Het vinden van een nieuwe voorzitter bleek niet eenvoudig en zal hopelijk in de eerste maanden van 2011 tot resultaat leiden. Tijdens de viering van het 10 jarig jubileum van Prisma op 9 december 2010 werd van Marinus Verweij afscheid genomen. Verder heeft in 2010 de penningmeester, Ruud van Eijle, zijn functie bij Prisma neergelegd. Voor zijn inzet en inbreng is de vereniging hem zeer erkentelijk. Gelukkig kon redelijk snel een opvolger gevonden worden in de persoon van Johan Immink, adjunct-directeur van Operatie Mobilisatie, die in de ALV van september door de leden werd benoemd. Vanaf 17 september bestond het bestuur uit Marnix Niemeijer (directeur Tear), waarnemend voorzitter; Gé Drayer, secretaris (secretaris Dep. diaconaat CGK); Johan Immink penningmeester (adjunct-directeur OM) en Jan Lock (directeur Woord en Daad). Jan Lock is lid van de Prismadirectie als gedelegeerd bestuurder voor strategische financiering MFS-I. Belangrijke bestuursbesluiten in 2010 waren: - Prisma doet mee aan MFS I t.b.v. de leden die daaraan mee wensen te doen; 16 leden besloten mee te doen via Prisma in de aanvraag van de ICCO-alliantie.2 - Er is een procedure vastgesteld, opgesteld in samenspraak met de leden, voor de verdeling van de door Prisma te ontvangen MFS-II subsidie. Daarin komt een onderlinge kwaliteitsbeoordeling voor die van invloed is op de hoogte van het bedrag. - Prisma heeft in de vergaderingen van de Directieraad van de ICCO-alliantie te kennen gegeven als lid en mede-eigenaar te willen meedoen met de oprichting van een coöperatie, waarin de ICCOorganisatie het coöperatieve bedrijf wordt. Tot de ICCO-organisatie behoren ook de regionale kantoren en raden. In het proces van intensivering van de samenwerking zullen ook de Prismaleden en hun partners zich tot die ‘Zuidelijke’ structuren moeten gaan verhouden. Organisatorisch gezien is het wenselijk de regionale kantoren in te schakelen in de (programmatische) samenwerking van alle alliantieleden en hun partners in die regio. Omdat de organisatie daarvan nogal wat implicaties kent, heeft het bestuur, met instemming van de leden besloten om in een regio een pilot te gaan uitvoeren van samenwerking op een manier waarin het regionale kantoor van ICCO/KiA gaat functioneren als het Alliantiekantoor in het Zuiden. Namens Prisma heeft Annemiek van de Kerk voor nadere kennismaking de installatie bijgewoond van de Regional Council ICCO East and Central Africa van ICCO /KiA. - Toen per 1 november duidelijk werd dat de Alliantie omstreeks 70 procent van de aangevraagde subsidie in het kader van MFS-II zou krijgen, hebben directie en bestuur zich ook gebogen over de vraag wat de verminderde AKV betekent voor het stafbureau. Er is op basis van advies van onze accountant een reorganisatieplan opgesteld waarin zowel de implicaties voor de vereniging, als personele implicaties in kaart gebracht werden en een beleid is vastgelegd. Het reorganisatieplan is een uitwerking van het jaarplan 2011. Het is voor het einde van het jaar door het bestuur vastgesteld. De consequenties van dit plan voor de begroting van 2011 zal in het voorjaar van 2011 in een herziene begroting aan de ledenvergadering worden voorgelegd.

2 Daarnaast besloten twee leden, Woord & Daad en Red een Kind, ook gezamenlijk een alliantie te vormen en een eigen aanvraag in te dienen, en een lid, ZOA-vuchtelingenzorg, om mee te doen in een andere MFS-alliantie.


9

2.2

Algemene Vergadering

De leden van Prisma vormen met elkaar de vereniging. Het hoogste orgaan in de vereniging is de Algemene Ledenvergadering (ALV) die het beleid en de activiteiten van de vereniging als organisatie beoordeelt en vaststelt. In het bijzonder gaat het daarbij om het werk van het bestuur en het stafbureau zoals dat gerealiseerd wordt binnen de twee handelingsperspectieven die in de Inleiding zijn genoemd. De ALV heeft in 2010 volgens het voor Prisma reguliere patroon driemaal vergaderd. In de eerste vergadering werden het jaarverslag en de jaarrekening over 2009 vastgesteld en in de laatste vergadering werden het werkplan en de begroting over 2011 vastgesteld. In de zomervergadering werd onder meer een Prisma-visiedocument (vision paper) over mensen met een beperking in OS vastgesteld (zie verder paragraaf 4.1) en werd de nieuwe penningmeester benoemd (zie 2.1). Belangrijke gesprekspunten waren verder de gang van zaken bij de aanvraag van MFS-II subsidie en de positionering binnen de ICCO-alliantie op weg naar een nieuwe samenwerkingsvorm.


10

3 De vereniging Prisma is een vereniging waarvan de leden de eigenaar zijn en waar het bestuur verantwoording aflegt van het gevoerde beleid aan de Algemene Ledenvergadering en voorstellen doet tot nieuw beleid. Het bestuur heeft de uitvoerende taken van de vereniging gedelegeerd aan de directie van het stafbureau van de vereniging.

3.1

Leden van de vereniging

In 2010 heeft de vereniging een nieuw lid gekregen, te weten World Servants. World Servants was lid van Oreon en participeerde reeds in Prisma-activiteiten inclusief in MFS-I, en doet ook mee in MFS-II. De Mission Aviation Fellowhip trok zich terug als lid, zoals ze dat reeds in 2009 had aangekondigd. ZOA Vluchtelingenzorg had ook al in 2009 besloten zich als lid terug te trekken. Daarover heeft in 2010 een en andermaal overleg plaatsgevonden en ZOA heeft besloten dat besluit te heroverwegen. Omdat ZOA niet in het MFS-II-programma van de ICCO-alliantie meedoet, heeft ze daarmee ook geen bemoeienis en wil er ook niet op aangesproken worden. Daarom is nagedacht over een structuur waarin de betrokkenheid bij Prisma, m.n. op handelingsperspectief 1 , onverkort wordt gehandhaafd, maar tot de uitvoering van het MFS-II programma van de ICCO-alliantie enige distantie bestaat. Een dergelijke structuur zou mogelijk ook voor andere organisaties die nog geen lid zijn, het lidmaatschap van Prisma kunnen openstellen. Deze bezinning heeft in 2010 nog niet tot een besluit geleid, dat evenwel begin 2011 zal vallen. Een overzicht van alle leden per 31 december 2010 is opgenomen in bijlage 1.

3.2

Directeurenoverleg

Het DO adviseert de directie inzake beleid dat de directie voorstelt aan het bestuur. Het bestuur kan van daaruit komen met voorstellen ter besluitvorming voor de Algemene Vergadering. Het directeurenoverleg is een goede en effectieve overlegvorm gebleken waarin de lidorganisaties intensief met elkaar van gedachten wisselen. Bezinning op de profiel en koers van Prisma, met name rond het opstellen van het SMB 2011-2015, (beleids)ontwikkelingen in de politiek en het bredere OS-veld, ontwikkelingen op het gebied van MFS-I en -II, de ontwikkelingen in de ICCO-alliantie waren regelmatig terugkerende agendapunten. Daarnaast is lobby een punt van de agenda van het DO geworden. Daarmee zijn de twee handelingsperspectieven van Prisma verankerd in deze overlegvorm. De in 2009 opgerichte standing committee Institutionele Fondsen, die voortkwam uit de gelijknamige sectie, is in 2010 niet actief geweest. Dit kwam vooral door het vele werk dat nodig was voor de MFS-II aanvraag. Bovendien is in het SMB en in het jaarplan 2011 opgenomen dat nagedacht zal worden of er voor Prisma een taak ligt op het gebied van Institutionele fondsen

3.3

Communicatienetwerk

Het communicatienetwerk is als aparte georganiseerde verenigingsactiviteit gehandhaafd. In 2010 heeft het netwerk slechts op een laag pitje gefunctioneerd, vooral wegens de drukte voor MFS-II. Er is een trainingsbijeenkomst geweest . In deze bijeenkomst heeft Peter Heres van Xplore een workshop geven over hoe een lidorganisatie gebruik kan maken van ‘free publicity’. Dit gaf inzichten voor verschillende communicatiemedewerkers. Eén van de resultaten is, dat perscontacten in vertrouwen met elkaar gedeeld zijn om betere ingangen te vinden bij de landelijke en regionale media. Verder heeft de algemeen directeur van Prisma een seminar bijgewoond georganiseerd door Frivista, waarin interessante sprekers hun visie gaven op binding van de achterban, en heeft hij overleg gevoerd


11

met het Christelijk Charitatief Peil, over mogelijkheden de giften aan christelijke organisaties te bevorderen. Een en ander is nog niet tot verdere uitwerking voor de Prismaleden gekomen. Vlak voor de jaarwisseling gaf de huidige voorzitter van het netwerk, Gerko Last van Red een Kind, te kennen dat hij Red een Kind gaat verlaten. In 2011 zal dus een nieuwe voorzitter gekozen moeten worden. Omdat de nieuwe Prisma-website pas helemaal aan het einde van het jaar klaargekomen is, kon het netwerk nog slechts zeer beperkt ingeschakeld worden voor gebruik van die website.

3.4

Stafbureau

In het personeelsbestand van het stafbureau hebben in de loop van 2010 enkele veranderingen plaatsgevonden. Vanaf 14 september 2009 tot 1 juli 2010 is Reinier van Hoffen gedetacheerd geweest bij ICCO ter ondersteuning van het team dat de MFS-II aanvraag opstelde. Om zijn vertrek op te vangen, is wat meer verantwoordelijkheid gelegd bij de programmacoördinatoren en heeft Annemiek van de Kerk een coördinerende rol gekregen bij uitvoering MFS-I. Verder is een nieuwe medewerker, Arno Louws deeltijd in dienst gekomen om Prisma-verantwoordelijkheden op het gebied van PME activiteiten en financiën m.b.t. MFS-I en MFS-II op zich te nemen. Verder is met het oog op de MFS-II aanvraag voor het thema voedselzekerheid Hanneke Bouta tijdelijk deeltijd in dienst geweest van Prisma. Vanaf 1 juli heeft Reinier een aantal werkzaamheden voor Prisma en de Alliantie verricht in het kader van de voorbereidingen voor de uitvoering van MFS-II. Omdat zijn functie bij Prisma was opgeheven en duidelijk was dat de toekenning van MFS-II lager zou zijn dan die van MFS-I en daarmee ook zijn aanstelling gevaar liep, heeft hij per 1 november 2010 een baan aanvaard bij PSO. Enkele kleinere leden van Prisma hebben vanaf 1 januari 2010 gezamenlijk Suzanne Fransoo aangesteld voor een jaar voor 0,75 fte, om voor deze leden institutionele fondsen te gaan werven. Suzanne heeft echter voor afloop van het contract haar dienstverband opgezegd en is per 1 oktober bij Prisma vertrokken. Voor de betrokken leden is het een leerzame ervaring die mogelijkheden leek te bieden, maar die mede gezien de vrij korte termijn tot weinig tastbaar financieel resultaat heeft geleid. De directiesecretaresse, Tineke Viteri, is tijdens haar zwangerschapsverlof vervangen door Joke van Ommeren. Het lobbywerk heeft gedurende het zwangerschapsverlof van de coördinator beleidbeïnvloeding, Joanne van de Schee, dat voor het grootste deel in de zomer viel, grotendeels stilgelegen. Voor zover nodig is het werk waargenomen door Evert Jan Brouwer (Woord en Daad) en Henk Jochemsen. Het ziekteverzuim in 2010 was 1,1%. 3.4.1 Kwaliteit In juli heeft de externe audit door Kiwa plaatsgevonden. Voorafgaand aan deze audit zijn er 2 interne audits gehouden. Tijdens deze audits zijn de processen projectbeoordeling onderwijs en ondersteuning van de administratie geaudit. Hier kwamen enkele kleine verbeterpunten uit die zijn aangepast. Het kwaliteitshandboek werd geactualiseerd. De externe audit door Kiwa leverde geen tekortkomingen op. Het kwaliteitscertificaat ISO 9001:2008 werd verlengd. Eind 2010 is een tevredenheidenquête aan de leden verstuurd. De uitkomst van deze enquête geeft aan dat over het algemeen de tien leden die reageerden, tevreden zijn met het werk van Prisma en het gekozen beleid. Wel meldden verscheidene leden op sommige punten de ervaring dat niet altijd duidelijk was wat in het kader van de MFS aanvraag van hen werd verwacht en wat men van Prisma(staf) kon verwachten. Het belang van werken vanuit de eigen identiteit o.a. in eigen bezinning en lobby werd door een aantal leden benadrukt.


12

4 Eerste handelingsperspectief: bezinning, beleidsbeïnvloeding, bewustwording Dit handelingsperspectief houdt in dat Prisma zich vanuit de identiteit bezint op de ontwikkelingen in het veld van de ontwikkelingssamenwerking in het Zuiden en in de sector en de politiek in Nederland. De bedoeling van die bezinning is om de leden en hun partners te ondersteunen bij ontwikkeling en verdieping van hun beleid en hun werk. In de tweede plaats worden de resultaten van bezinning gebruikt in het de beleidsbeïnvloeding en eventueel in bewustwordingsactiviteiten.

4.1

Bezinning

In 2010 zijn de twee lijnen van bezinningsactiviteiten die ook in 2009 te onderscheiden waren voortgezet. Dat is allereerst de bezinning binnen Prisma zelf en in de tweede plaats de bezinning in het kader van de ICCO-alliantie. We vermelden kort de activiteiten die in dit verband zijn verricht. Allereerst de activiteiten in Prismaverband 1) Er is relatief veel tijd besteed aan het schrijven van het Meerjaren Strategisch Beleidsplan. Daarin wordt allereerst een korte schets gegeven van de situatie waarin we ons bevinden als Christelijke maatschappelijke ontwikkelingsorganisaties. In dat verband is de identiteit van Prisma opnieuw verwoord op een wijze die beter aansluit bij de hedendaagse discussie, zonder dat de inhoud wezenlijk verandert. Hierover is een en andermaal met de leden van gedachten gewisseld rond ALV’s en Directeurenoverleggen. Verder wordt in het SMB ingegaan op de beide handelingsperspectieven. De keuzes die gemaakt zijn m.b.t. bezinning voor de komende jaren liggen in de lijn van het tot nu toe gevoerde beleid: bezinning op de betekenis van de identiteit voor OS in het algemeen en verder bezinning die aansluit bij de thema’s waarop onze leden werken. Ditzelfde geldt voor lobby. Ten aanzien van handelingsperspectief 2 heeft Henk Jochemsen twee CHE studenten, Jan Versteeg en Jan-Willem Koster, begeleid die een studie hebben gedaan naar de positionering van Prisma naast en ten opzichte van de beoogde ICCO‘coöperatie’. De geschetste modellen hebben geholpen in de positiebepaling van Prisma in de Alliantie gesprekken over vorming van een nieuwe samenwerkingsvorm binnen de Alliantie. In het SMB is dit beschreven en in wat meer detail in het jaarplan 2011. Hierbij ging het vooral om beleidsgericht onderzoek, maar ook hierbij was het belang van de identiteit van Prisma leidend. Verder hebben genoemde studenten ook onderzoek gedaan naar modellen voor het structureel vormgeven van ‘ownerschip’ van partners in het Zuiden. Dit is als achtergrondpaper gebruikt bij de bezinning binnen Prisma op het decentraliseringsproces binnen ICCO en de Alliantie (opzetten van regionale kantoren en raden e.d.). In de ICCO-alliantie zijn er de volgende activiteiten geweest waarbij Prisma direct betrokken was: 2) Diverse vergaderingen en bezinningsdagen van leden van de directieraad ICCO- Alliantie, soms met bestuurders, over het bedrijfsplan voor de nieuwe samenwerkingsorganisatie (De Nieuwe Alliantie, DNA, genoemd). Prisma heeft daarbij steeds een coöperatieve houding ingenomen met duidelijke aandacht voor de identiteit en voor ruimte voor verschillen. 3)

Medefinanciering en betrokkenheid bij twee wetenschappelijke onderzoekstrajecten a. Onderzoek naar ‘Masculiniteit, religie en aids’, dat wordt uitgevoerd door A. van Klinken van het Centrum voor Interculturele Theologie, Interreligieuze Dialoog, Missiologie en Oecumenica (Centrum IIMO) van faculteit voor Godgeleerdheid, Utrecht. Van klinken doet onderzoek naar beelden en opvattingen van mensen in Zambia over mannelijkheid en de implicaties van die opvattingen voor (seksueel) gedrag. Vervolgens zal daarop een


13

b.

4)

4.2

theologische reflectie plaatsvinden. In 2010 is het proefschrift van A van Klinken afgerond; hij promoveerde op 12 januari 2011. Onderzoek naar de impact van ontwikkelingssamenwerking (participatory assessment of development, PADEV) door de Amidst (UvA) in Ghana en Burkino Faso. Dit onderzoek wordt geleid door prof. Ton Dietz en dr. Fred Zaal en gefinancierd door ICCO, Woord en Daad en Prisma die tezamen een stuurgroep vormen ter begeleiding. De resultaten van dit onderzoek kunnen met name van belang zijn voor een meer kwalitatieve evaluatie van ontwikkelingssamenwerking.

Ook in Alliantieverband zijn drie bezinningsbijeenkomsten georganiseerd waarbij Prisma direct was betrokken. Dit waren a. Op 15 september 2010 vond een ICCO-alliantie symposium plaats over het PADEV-onderzoek van prof. Dietz en medewerkers. Tussenresultaten werden gemeld en besproken en Dietz zelf deed een aanzet tot formuleren van beleidmatige conclusies op basis van het onderzoek. Deskundigen uit binnen- en buitenland reageerden. Naast mensen vanuit de ICCO-alliantie waren er ook vertegenwoordigers van andere maatschappelijke organisaties en van MinBuZa aanwezig. b. Als vervolg op een symposium in 2009 is er ook in 2010 een interne Alliantie- bijeenkomst geweest over mensenrechten en christelijk geloof. Het betrof vooral een bespreking van de wijze waarop mensenrechten in de praktijk van het werk een rol spelen. Vanuit Prisma hebben hieraan drie stafleden deelgenomen. In het kader van de samenwerking in de Alliantie zijn dergelijke gesprekken belangrijk. c. Op 3 september 2010 vond ook een symposium plaats over masculiniteit en (homo)seksualiteit in Afrika, mede naar aanleiding van het onderzoek van Van Klinken (zie punt 3a) boven), die dan ook een van de sprekers was. Verder sprak een theoloog uit Afrika over homoseksualiteit in Afrika. Ook hierbij waren enkele Prisma stafleden aanwezig en vertegenwoordigers van enkele Prismaleden.

Lobby & Advocacy3

Context In 2010 heeft Joanne van der Schee de Prisma lobbytaken overgenomen van Evert Jan Brouwer (Woord en Daad). De politieke ontwikkelingen in 2010 waren onvoorspelbaar, met het val van het kabinet, de ambtelijke heroverwegingen, verkiezingen, de economische crisis en de hierop voortvloeiende bezuinigingen en uiteindelijk een minderheidskabinet met gedoogsteun van de PVV. We geven een korte opsomming van de verrichte activiteiten 1) HIV Aids/ SRGR en familie Prisma heeft aandacht gevraagd voor dit thema: - In de gesprekken in aanloop naar de verkiezingen en in de periode van het schrijven van de verkiezingsprogramma’s. - In de reactie op het regeerakkoord. - In de discussie rondom het WRR rapport: Minder pretentie, meer ambitie. - In de lobby rondom het wetgevingsoverleg en de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken. Prisma heeft artikelen geschreven over deze onderwerpen, o.a. rond Wereldaidsdag. De vereniging is lid geworden van de EAA. De EAA lobbyt o.a. voor HIV Aids. Prisma participeert in het Meerpartijen Initiatief in de Tweede Kamer. We hebben goede contacten met Marijke Wijnroks, de aids-

3 Dit is een samenvatting van het jaarverslag lobby, een uitgebreidere versie is naar het Prisma bestuur gestuurd.


14

ambassadrice. In deze contacten kunnen wij goed aangeven wat de visie van Prisma is op de hiv & aidsproblematiek. Prisma heeft nauwe contacten met Stop AIDS Now lobbyisten. 2) Onderwijs: Begin dit jaar is er een verkenning geweest of Prisma lid moest worden van GCE. Prisma heeft besloten om voorlopig geen lid te worden. Wel wordt Prisma actief geconsulteerd door het GCE vanwege haar kennis en reputatie op het gebied van Onderwijs. Prisma vindt het wenselijk dat Edukans de lead neemt in de onderwijs lobby. Er zijn rond het begrotingsdebat veel contacten geweest met de GCE en met het ministerie. Dit heeft geresulteerd in een brief die de GCE verstuurd heeft naar de Tweede Kamer fracties. Ook is er meegeschreven aan een onderwijsmotie. 3) Rol van kerken en religieuze leiders: Dit onderwerp is wederom aan de orde gekomen in de contacten die Prisma heeft gehad bij input rond verkiezingsprogramma’s, de WRR discussie, gesprekken met het Ministerie. Ook heeft Prisma steun verleend aan een World summit van high level religieuze leiders die in belangrijke mate werd gesponsord door MinBuza, en heeft de Algemeen directeur een deel ervan als waarnemer bijgewoond. Doel was om steun te krijgen van religieuze leiders om de hiv & aids-problematiek eerlijk aan de orde te stellen, als een eerste stap naar effectieve preventie. 4) Voedselzekerheid en klimaat Dit onderwerp stond op het programma om verder uitgewerkt te worden. Helaas is dit niet tot nauwelijks gebeurd door Joanne. ICCO had in 2010 wel een actieve lobby op deze onderwerpen en de EAA lobbyt ook voor voedselzekerheid. Prisma wil op dit onderwerp nauw aansluiten bij de ICCO/KiA lobby 5) Netwerken: BCN Prisma heeft actief in de lobbywerkgroep geparticipeerd. Als lobbywerkgroep hebben wij o.a. aandacht gevraagd voor BCN onderwerpen in aanloop naar de verkiezingen. Als nieuwjaarswens hebben alle Tweede kamerleden een usb-stick gekregen: ‘we care for kids’, met daarop allerlei belangrijke documenten. Ook monitoren wij de motie ‘social protection 8 miljoen’ van Joël Voordewind. Knapen heeft toegezegd dat dit een structureel bedrag is. DCDD Prisma heeft actief meegeholpen aan het organiseren van een lobby activiteit rond disability en ontwikkelingssamenwerking. Verder heeft Prisma disability meegenomen in haar brieven, reacties en gesprekken. DCDD heeft een werkgroep lobby opgezet, in 2011 hoopt deze groep meer vorm te krijgen. Rond Disability day heeft Prisma geprobeerd om samen met Leprazending en Dark & Light aandacht te vragen voor dit thema. Helaas heeft dit niet geleid tot een concreet resultaat. EU-Cord Afgelopen jaar heeft Prisma kennis gemaakt met Fiona Koefoed-Jespersen van EU Cord. Er is gesproken over samenwerking op bepaalde onderwerpen. Afgelopen jaar is er nog niet actief gebruik gemaakt van deze samenwerking. HRH alliantie. Een nieuwe alliantie waarin Joanne namens de ICCO-alliantie participeert. Afgelopen jaar is deze alliantie opgezet en ze is dus nog in de opstartfase. Doel is aandacht te vragen voor de problematiek van de trek van gezondheidszorgwerkers uit de arme landen naar de rijke landen. Prisma heeft meerdere brieven ondertekend die vanuit deze alliantie zijn verstuurd. Micha Nederland (voortzetting van Micha campagne) Prisma is vertegenwoordigd in de stuurgroep van dit netwerk en is verantwoordelijk voor het lobbywerk voor Micha Nederland. In het kader van dit netwerk komt Prisma vooral op voor rechtvaardigheid, duurzaamheid en eerlijke handel. Namens Micha Nederland heeft Prisma een brief opgesteld voor de Prisma jaarverslag 2010

15

politiek in het kader van het begrotingsdebat Prisma heeft verder de ChristenUnie ondersteund in hun eerlijke supermarkt actie/convenant. Partos Prisma en Partos hebben brieven naar de Tweede Kamer op elkaar afgestemd en Prisma geeft input op stukken van Partos. Tijdens de bezuinigingen rondom MFS-II hebben wij in Partos verband geopereerd. Dit is zeer op prijs gesteld door de politici, doordat de lobbyactiviteiten van ICCO, Hivos, Oxfam Novib, Cordaid, Prisma, IKV Pax Christi, afgestemd waren op elkaar. Taken verdeeld etc. 6) Algemeen Los van bovengenoemde thema’s heeft Prisma ook gelobbyd voor het algemene nut van ontwikkelingssamenwerking, tegen de bezuinigingen en heeft Prisma zich gemengd in de WRR discussie. Dit heeft o.a. geresulteerd in enkele opiniebijdragen (Zie voor een overzicht de bijlage Pers.) Communicatie/advocacy De lobbyiste is contactpersoon geweest voor Prisma in twee grote publiekscampagnes. Denk Groot, stem op de wereld. Deze actie was opgezet namens de ICCO-alliantie rond de verkiezingen van 9 juni. Overal zijn posters opgehangen, er was een website waar je een stemwijzer kon invullen en naar de achterban van alle organisaties gingen informatiepakketjes. Deze actie is in de directie geëvalueerd en als geheel niet positief beoordeeld. Er was vanwege de tijd te weinig input op de actie mogelijk en met name de stemwijzer die in dat verband werd verspreidt werd als onverstandig beoordeeld. Genoeg is Genoeg. Deze actie was primair gericht op de politici. Vanwege de verregaande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking is er een actie gestart rond het Wetgevingsoverleg van 6 december. Door middel van een website met allerlei blogs over projecten die niet konden doorgaan vanwege de extra bezuinigingen, maar vooral door het sturen van tweets, werden de politici geïnformeerd. 7) Verslag lobby vanaf de val van kabinet Balkenende IV Zoals in de inleiding is gesteld was het een bijzonder politiek jaar. Prisma heeft geprobeerd hierop zo goed mogelijk in te spelen. Prisma had zich o.a. de volgende doelen gesteld: - Het OS budget op 0.8% houden - Promoten dat voor een succesvolle economie en een evenwichtige samenleving naast economische investeringen ook een sterke civil society en sociale sectoren nodig zijn. Een sterke correlatie tussen deze sectoren zorgt voor een goede economie. - Erkenning van de cruciale rol van het maatschappelijk middenveld bij armoedebestrijding, de strijd tegen ongelijkheid en de promotie van democratie en vrede. - Erkenning van de sleutelrol die kerken en religieuze leiders spelen in kwesties gerelateerd aan kwetsbare groepen, hiv & aids en SRGR. - Voorkomen van extra korting op MFS-II. Prisma heeft meerdere activiteiten ondernomen om deze doelstellingen te realiseren. Er zijn o.a. brieven gestuurd naar de politieke fracties, de staatssecretaris, de (in)formateur, het CDA congres. Ook heeft Prisma meegedacht met het opstellen van feitelijke vragen en moties. Er zijn gesprekken gevoerd met politici, er is nauw overleg geweest met andere lobbyisten. Verder heeft Prisma het debat proberen te beïnvloeden d.m.v. opinieartikelen (voor volledig overzicht, zie het uitgebreidere verslag) Indicatie van resultaten 1. 0.8% behouden is niet gelukt. Gezien het huidige politieke klimaat is het een mooi resultaat dat de 0.7% behouden is. 2. Wij moeten aandacht blijven vragen voor de link tussen sociale sectoren en de economische, nu staatssecretaris Knapen vooral lijkt te investeren in de economische sectoren. 3. Knapen heeft expliciet de toegevoegde rol van Maatschappelijke Organisaties erkend en heeft toegezegd dat als BNP groeit deze groei naar de MFS-II organisaties gaat. 4. De staatssecretaris heeft expliciet toegegeven dat de rol van kerk en leiders belangrijk is en blijft hieraan aandacht geven. Prisma jaarverslag 2010

16

5. MFS-II korting is door gezamenlijke lobby teruggebracht met 10 miljoen (eenmalig). Conclusies Het was goed om als Prisma en Woord en Daad samen op te trekken. Voor het eerst in jaren was ook een gezamenlijke Partos lobbyactie mogelijk. Gegeven de smalle marges voor amendementen in het ODA budget, waren er sterke tegengestelde lobbybelangen. De hiv & aids-lobby was erg sterk en werd opgepakt door enkele politici die ook participeren in het MPI. De thematische lobby platforms, GCE, DCDD, BCN zijn zwak in termen van lobbycapaciteit en steunen erg op Prisma.

4.3

Bewustwording

Bewustwording is primair gericht op draagvlakversterking voor ontwikkelingssamenwerking en voor een beleid dat rechtvaardiger (internationale economische) verhoudingen nastreeft. De rol van Prisma daarbij is om de achterban bij de thematiek te betrekken en te informeren op een wijze waarbij geen fondswervingdoelstelling aan de orde is. Bewustwordingsactiviteiten van Prisma zijn in die zin aanvullend op de activiteiten van de leden zelf op dit punt. De belangrijkste activiteiten betreffen bijdragen in de media en inbreng in allerlei fora door middel van lezingen in discussiebijdragen. Een lijst van de diverse uitingen is opgenomen in bijlage 3. Verder is in het kader van programma-uitvoering van MFS ook aan bewustwording gewerkt (zie bij de programmabeschrijvingen).


17

5 Financieringen Prisma ontving in 2010 voor haar leden via twee kanalen financiële middelen: EO Metterdaad en MFS-I. MFS-gelden zijn fondsen uit het particuliere kanaal van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, met als doelstelling om d.m.v. het noordelijke maatschappelijke middenveld en hun zuidelijke partners bij te dragen aan het bereiken van de Millennium Development Goals. Prisma werkt hiervoor met ICCO, Kerk in Actie, Edukans, Shared People en Oikocredit samen in de zgn. ICCO-alliantie, waarvan ICCO penvoerder is. Fondsen van EO Metterdaad zijn van een iets andere aard, die worden geworven via radio en televisie(Nederland Helpt) en komen van het Nederlandse publiek ten behoeve van specifieke projecten rondom een thema in een bepaald land. EO Metterdaad fondsen worden niet alleen via Prismaleden besteed, maar ook via KiA en EZA leden. In het reeds genoemde SMB (zie 4.1) is ook aangegeven, dat met betrekking tot het werk van handelingsperspectief 2 Prisma een eigen koers wil blijven varen. Ten aanzien van de uitvoering van de MFS-I is gekozen voor een beleid dat aankoerst op de omvorming van de ICCO-alliantie naar een coöperatie waarin de ICCO organisatie, eventueel aangevuld met medewerkers van Prismastaf, het coöperatieve bedrijf wordt en (enkele) Alliantieleden lid van de coöperatie en daarmee (indirect) eigenaar van het Coöperatieve bedrijf. Op deze manier wordt ICCO weer een werkelijke maatschappelijke organisatie met verankering in de samenleving. Belangrijke beslissingen in dit verband zijn voor de leden, wel of niet meedoen met het MFS-II, honorering van de MFS-II aanvraag en de omvang daarvan.

5.1

EO Metterdaad

5.1.1 Samenwerking met EO Metterdaad EO is in 1972 begonnen met de fondsenwerving op radio en TV onder de naam Metterdaad. Sinds 2006 heeft EO het eerste convenant getekend met Kerk in Actie, EZA en Prisma (hierna te noemen KEP), omdat deze koepelorganisaties een groot deel van de achterban van EO vertegenwoordigen en haar expertise kan inbrengen bij een verantwoorde besteding van de fondsen. Metterdaad is in de samenwerking verantwoordelijk voor de selectie, productie en uitzending van de mediaprojecten. Het KEP is primair verantwoordelijk voor de inhoudelijke toetsing van de projecten, toewijzing van fondsen en verantwoording daarover. De coördinatie vindt maandelijks plaats in het KEP overleg. Prisma vervult in deze samenwerking de rol van penvoerder, wat inhoudt dat de fondsen op voordracht van Prisma en na acceptatie door het KEP-overleg via de Prismarekening naar de betrokken hulpverlenings- of zendingsorganisaties gaan. Naast deze meer operationele samenwerking is er een halfjaarlijks overleg op directieniveau om de voortgang te bespreken en de samenwerking te optimaliseren. Met Metterdaad is overleg gevoerd over de vergoeding van de kosten die Prisma maakt voor het penvoerderschap en de vergoeding die de Nederlandse organisaties ontvangen voor de monitoring van de projecten. Het bestuur van Metterdaad heeft besloten de inhouding gehandhaafd blijft op 5%. 5.1.2 Operationele zaken De wijzigingen in de selectie van mediaprojecten heeft ertoe bijgedragen dat Metterdaad flexibeler kan inspelen op de mogelijkheden. Goede ideeën over het mediaproject door de aanvragende organisatie kunnen zo beter worden beloond. Het blijft een streven om alle organisaties aan bod te laten komen als het gaat om media-aandacht, maar de organisaties zullen daarin meer een eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Ook dan blijft het een uitdaging om tijdig een project te selecteren dat geschikt is voor een uitzending en de inhoudelijke toets doorstaat. Prisma jaarverslag 2010

18

De procedure rond het indienen van de zogenoemde meeliftprojecten is niet gewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. Wel zijn de criteria en de toepassing daarvan in de loop van de tijd strikter geworden. De indiening met behulp van een webformulier blijkt efficiënt te zijn. Daarnaast is het heel transparant omdat alle potentiële indieners kunnen zien wat er inmiddels is ingediend met een korte omschrijving van het project. Het KEP kan op deze manier gecontroleerd worden op de besluitvorming bij toetsing op de criteria. Wel wordt daarbij opgemerkt dat niet alle informatie op de website beschikbaar is en onderliggende informatie doorslaggevend kan zijn. Met de komst van de nieuwe website van Prisma in 2010 is een lang gekoesterde wens in vervulling gegaan: alle projecten die door Metterdaad gefinancierd zijn vanaf het begin van de samenwerking staan online. De korte beschrijvingen van elk project waren beschikbaar in een papieren versie, maar de huidige presentatie maakt het mogelijk om gericht te zoeken op landen of organisaties. Inmiddels worden er bijna 350 projecten gepresenteerd. Het is de bedoeling meer publiciteit te geven aan dit overzicht zodat de donateurs in kunnen zien waar de fondsen aan besteed zijn. Een tijdige en kwalitatief goede rapportage over de besteding van fondsen bleef aandacht vragen. In een aantal gevallen was het nodig om de rapportage aan te passen of extra informatie te geven. De meeste projecten voldoen aan de eisen die daaraan gesteld mogen worden. Om in de procedure van toekenning van financiering beter te kunnen inschatten of de lokale organisatie in staat is om te voldoen aan onze eisen ten aanzien van de financiële rapportage, is er in 2010 bij aanvragen boven de € 25.000 een kopie van de lokale jaarrekening gevraagd. Daarnaast is aandacht geweest voor het voorkomen van fraude en alert zijn op de mogelijkheid dat de financieel-administratieve capaciteit bij de uitvoerende organisatie onvoldoende is. Elke organisatie die financiering ontvangt, ondertekent per september 2010 daarom een set aan richtlijnen voor een fraudeprotocol. Zij zeggen daarmee toe bij Prisma en Metterdaad te melden als er signalen zijn die zouden kunnen duiden op fraude. 5.1.3 Resultaat van de fondsenwerving De inkomsten van Metterdaad uit de fondsenwerving zijn € 4.897.000 voor 2010. Dit zijn de inkomsten exclusief legaten en rente. Hiermee waren de inkomsten hoger dan ooit, maar liefst 25% boven de inkomsten van 2009. Dit is mede dank zij de extra fondsenwerving door Metterdaad in andere media en twee noodhulpacties. Door de aandacht die er geweest is voor noodhulp, zijn wat minder fondsen ontvangen voor de structurele projecten. Dit blijft een lastig dilemma; de TV leent zich bij uitstek voor noodhulpprojecten, terwijl de organisaties een verantwoordelijkheid hebben naar de lopende projecten. Het is noodzakelijk hulp te verlenen aan mensen die anders niet kunnen overleven terwijl we als christelijke organisaties trouw willen zijn naar de mensen waar voor de langere termijn gewerkt wordt aan een betere toekomst. Het jaar 2010 werd gekenmerkt door twee grote noodhulpacties, Haïti en Pakistan, in januari en augustus. De donateurs hebben blijk gegeven van een enorme bereidheid mensen in nood bij te staan. Door de complexiteit van deze hulpverlening heeft Metterdaad en KEP zich extra ingezet om tot een goede besteding van deze fondsen te komen. Met name voor Haïti was dat het geval. Evenals 2009 is in de zomermaanden aandacht besteed aan ‘Doeners’, Nederlanders die zich soms al jarenlang betrokken weten bij zending en ontwikkelingswerk. De zomerserie gaf aandacht aan het evangelisatiewerk dat van het OM-schip Logos Hope gedaan werd in Sierra Leone. Andere thema’s die onder de aandacht kwamen, waren onderwijs (Ethiopië), straatkinderen (Bolivia), microkrediet (Burkina Faso), wijkopbouw (Peru, India), hiv & aids (Rwanda, Cambodja) en bejaardenzorg (Albanië). Naast de TV-projecten zijn er veel radioprojecten. Deels wordt op de radio aandacht gegeven aan het TV-project, maar daarnaast zijn er andere projecten die vaak kleiner zijn en waarbij een Nederlander in de studio vertelt over zijn ervaringen. Een opmerkelijk project is een radioreportage uit Pakistan waarbij de positie van christenen onder de aandacht werd gebracht en wat er gedaan kan worden om meisjes een eigen inkomen te geven en daarmee een stuk zelfstandigheid.


19

Grafiek 1: Inkomsten EO Metterdaad 2007-2010

5.1.4 Toekenning van financieringen De hierboven genoemde inkomsten is conform de registratie bij EO Metterdaad. Dit is niet gelijk aan de inkomsten van Prisma zoals die in de jaarrekening genoemd worden. Normaal gesproken wordt de fondsenwerving voor project door Metterdaad drie maanden na de laatste uitzending afgesloten. Op basis van de werkelijke inkomsten wordt een definitief verdelingsvoorstel voorgelegd aan het KEP ter goedkeuring. Een verhoogde besteding (+ 30%) in 2010 ten opzichte van 2009 is ook het gevolg van de hogere inkomsten in 2009 die later beschikbaar komen voor besteding. Een toekenning aan World Relief in Haïti (€ 400.000) is door Metterdaad direct overgemaakt en wordt niet meegenomen in de jaarcijfers van Prisma. In tabel 1 zijn de toegekende fondsen opgenomen waarbij onderscheid gemaakt is tussen de kostensoorten en koepels waar de organisatie lid van is. Dit overzicht geeft de totalen zonder onderscheid te maken tussen noodhulp en structurele projecten. Omdat hierover wel afspraken gemaakt zijn in het convenant wordt in tabel 2 weergegeven hoe de fondsen verdeeld zijn over de samenwerkende organisaties.

2009 Koepel Kerk in Actie EZA Prisma EO Totaal

2010

Project financiering

AKV Derden

AKV Prisma

Totaal

Project financiering

AKV Derden

AKV Prisma

Totaal

1.066.778

33.695

22.461 1.122.934

1.265.569

42.819

24.371

1.332.759

850.987

26.904

17.937

895.828

1.480.649

49.945

28.714

1.559.308

1.253.149

39.572

26.385 1.319.106

1.404.329

44.371

29.579

1.478.279

36.937

772

38.391

20.588

-

3.448

24.036

3.207.851

100.943

67.465 3.376.259

4.171.135

137.135

86.112

4.394.382

682

Tabel 1: Besteding van Metterdaadfondsen naar kostensoort en koepelorganisatie


20

Uit deze opstelling blijkt dat het totaal over meerdere jaren in lijn is met de doelstelling. Wel heeft de toenemende financiering van media projecten ten opzichte van de meeliftprojecten invloed op de onderlinge verhoudingen. Zo is het percentage van de fondsenwerving dat naar het project gaat dat onder de aandacht wordt gebracht (TV, radio, EO dag) gegroeid van 54% in 2007 naar 60% in 2010. Structurele projecten Noodhulp projecten Eind Koepel 2007 2008 2009 2010 totaal 2007 2008 2009 2010 totaal totaal Kerk in Actie 26% 31% 29% 28% 28% 46% 12% 51% 34% 34% 30% EZA 37% 30% 32% 38% 34% 0% 40% 3% 31% 23% 31% Prisma 31% 24% 37% 33% 31% 44% 48% 46% 35% 42% 34% EO 6% 15% 2% 1% 7% 10% 0% 0% 0% 1% 5% Tabel 2: Verdeling van projectfondsen over noodhulp en structurele projecten

5.2

MFS

5.2.1 Algemeen Sinds 2007 ontvangt Prisma fondsen uit het MedeFinancieringsStelsel (MFS-I) van MinBuZa door samenwerking in de ICCO-alliantie. Deze financieringsronde loopt van 2007 tot en met 2010. Prisma werkt in de Alliantie samen op drie thema’s: - basisgezondheidszorg, waarvoor Prisma trekker is, in samenwerking met ICCO - hiv & aids in samenwerking met ICCO en Kerk in Actie - onderwijs in samenwerking met ICCO, Kerk in Actie en Edukans. In 2010 moest alle MFS-I gelden van de leden van Prisma zijn overgemaakt naar de partners in het Zuiden. Hierop is nauwkeurig gemonitored om aan de verantwoordingsverplichting van het Ministerie te voldoen. Vanaf 2011 gaat MFS-II van start voor een periode van 5 jaar. In 2010 zijn bij de overheid en binnen de ICCO-alliantie zijn cruciale beslissingen genomen met verstrekkende gevolgen. De indiening van de aanvraag en de principe afspraken over verdeling van de te ontvangen subsidie heeft veel gevraagd van Prisma en van de leden. Op verzoek van de leden diende de verdeling van de MFS-II fondsen niet alleen gebaseerd te zijn op de omvang van de organisatie maar o.a. ook op de kwaliteit van de ingebrachte bijdragen aan de programma’s. Daartoe heeft een commissie uit leden en staf een toetsingskader opgesteld. In April hebben leden elkaar paarsgewijs beoordeeld op aangeleverde stukken en ook de Prismastaf was bij die beoordeling betrokken. Een spannend proces waarbij de leden elkaar stevig bevroegen op diverse onderwerpen. Het feit dat we dit nu als vereniging aandurfden toont aan dat de vereniging volwassen is geworden en dergelijk proces aankan. Na dit transparante proces dat een breed draagvlak had, werden op basis van de uitkomsten de gelden over de leden verdeeld. De omvang van de MFS-II subsidie voor de Alliantie en dus ook voor Prisma is aanzienlijk lager uitgevallen dan aangevraagd. De herverdeling over landen, programma’s en alliantieleden en Prismaleden was een complexe puzzel die tot in februari 2011 in beslag nam om het plaatje helder te krijgen voor alle deelnemers. Behalve dat Prisma participeert op het programma Health waaronder hiv & aids is gevoegd en Onderwijs, doet Prisma in de nieuwe MFS-II aanvraag mee in het programma Food & Nutrition Security (FNS). Naast het verdelingsvraagstuk van MFS-II, is in 2010 het initiatief van start gegaan om een pilot uit te voeren waarin de alliantiepartners op verregaande wijze samenwerken met een van de regiokantoren van ICCO. Om meerdere redenen is gekozen voor de regio East and Central Africa. Eén van die redenen is dat meerdere alliantiepartners in meerdere landen van deze regio gezamenlijk programma’s uitvoeren. In het DO zijn de randvoorwaarden voor deelname aan deze pilot opgesteld en in 2011 zal de pilot daadwerkelijk van start gaan. Prisma jaarverslag 2010

21

Organisatie van het werk Voor elk van de thema’s is er een programmacoördinator, Anke Plange–van Well voor Basisgezondheidszorg, Janharmen Drost voor hiv & aids en Elly Urban voor onderwijs. Arno Louws werd part time aangetrokken om het PME gedeelte en de financieel-administratieve taken van MFS op zich te nemen. Annemiek van de Kerk coördineert het interne Programma Overleg. Binnen Prisma functioneren voor elk van de thema’s werkgroepen van deelnemende leden en Prismastaf. Deze themawerkgroepen komen maandelijks samen om operationele en administratieve zaken te bespreken en om d.m.v. themainhoudelijke leersessies de eigen capaciteit, kwaliteit en professionaliteit te versterken. Voor de uitvoering van de MFS-financiering is er binnen Prisma een handboek opgesteld t.b.v. de leden. Er is in 2010 een update geweest van het administratief handboek. Die is verspreid via het extranet waarop altijd de laatste versie te vinden is. In dit handboek is alle documentatie met betrekking tot MFS geïntegreerd. In de kantlijn zijn documenten opgenomen naar achterliggende richtlijnen vanuit ICCO en het ministerie. Deelnemende lidorganisaties op MFS-thema’s: Onderwijs Hiv & aids Red een Kind Dep. Hulpverlening in Bijzondere Noden Ger.Gem. Kom over en help Dep. Diaconaat CGK Oikonomos Foundation Dorcas World Servants De Verre Naasten ZOA Vluchtelingenzorg GZB Wycliffe (vanaf eind 2008) Oikonomos Foundation Dark&Light Blind Care Red een Kind Tear Trans World Radio Woord en Daad

Basisgezondheidszorg Dark & Light Blind Care De Verre Naasten Dorcas LEPRAzending Tear Woord en Daad World Servants Operatie Mobilisatie (vanaf 2010)

Tabel 3: Deelnemende lidorganisaties op MFS-thema’s

Programma monitoring en evaluatie Monitoring van de voortgang van de programma’s gebeurde met behulp van halfjaarlijkse monitoring overzichten die werden ingevuld door de lidorganisaties op basis van rapportages door hun partnerorganisaties. Deze overzichten werden vervolgens door Prisma geconsolideerd. Financiële monitoring vond plaats met behulp van driemaandelijkse cashflow overzichten. In 2010 is de in 2009 gestarte PME audit afgerond. Deze PME audit bestond uit het analyseren van documentatie van geselecteerde projecten van alle aan MFS deelnemende lidorganisaties. Op basis van de audit kon geconcludeerd worden dat helderheid van financiële gegevens op het niveau van de lidorganisaties en monitoring op output-niveau voldoende waren. Punten die verbeterd kunnen worden zijn: helderheid van financiële gegevens van de partnerorganisaties, en registratie hiervan door de lidorganisaties; monitoring op outcome niveau en beschrijving (van de grootte) van de doelgroepen. De punten voor verbetering worden meegenomen in het vormgeven van monitoring van MFS-II. In 2010 vonden peer reviews plaats, onderling tussen partnerorganisaties in het Zuiden, en tussen lidorganisaties in Nederland. Deze peer reviews werden gefaciliteerd door medewerkers van MDF. Aan de peer reviews in het Zuiden namen 22 personen van 20 partnerorganisaties uit Afrika en Azië deel (ook enkele partners van Edukans namen deel aan dit traject). Aan de peer reviews in Nederland deden 12 personen van 11 lidorganisaties mee. Voorafgaand aan de uitvoering van de peer reviews werden voorbereidende workshops gehouden in Nairobi en Nijkerk. De algemene onderzoeksvragen van de peer reviews in het Zuiden en Nederland waren respectievelijk: “Wat is de rol van de lidorganisaties met betrekking tot programma-informatie die ontvangen wordt, of ontvangen zou moeten worden van de partnerorganisaties, en hoe wordt aan deze rol vormgegeven?”en “Op welke wijze draag je zorg voor de


22

kwaliteit van de uitvoering van de activiteiten?”. Met name voor partnerorganisaties in het Zuiden boden de peer reviews goede mogelijkheden om bij elkaar te kijken en van elkaar te leren. 5.2.2 Deelprogramma Onderwijs Beschrijving van het deelprogramma/introductie De Alliantieleden Edukans, ICCO & Kerk in Actie en Prisma voeren gezamenlijk het deelprogramma Onderwijs uit, onder coördinatie door Edukans. Dit programma streeft binnen de ‘Education for All’ doelstellingen, waarin de Millenniumdoelen 2 en 3 begrepen zijn, de volgende doelen na voor basic education: 1. Vergroten van de toegang tot onderwijs voor de laatste tien tot twintig procent van de kinderen die buiten de boot blijven vallen 2. Afname van de hoge drop-out, met name bij meisjes 3. Meer relevantie en kwaliteit van basisonderwijs, inclusief basisberoepsonderwijs Voor het bereiken van de doelen worden drie interventiestrategieën gebruikt: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Er wordt vooral gewerkt (60 – 70% van de financiering) aan lokale oplossingen om de ‘Education for All’ doelstellingen te realiseren, waarbij de volgende thema’s bijzondere aandacht krijgen: a) onderwijs en werk b) onderwijs en hiv & aids c) onderwijs in (post)conflict situaties d) onderwijs voor gemarginaliseerde volken e) alfabetisering voor jongeren en volwassenen Het onderwijsprogramma werd in 2010 uitgevoerd in 17 landen, waarvan in 11 landen Prismaleden werkten. Successen en uitdagingen Succes * Capaciteitsontwikkelingstrajecten op het gebied van Lobby en Advocacy, uitgevoerd in India, Ghana en Indonesië. Partners van Prismaleden, Edukans en ICCO namen deel aan een gezamenlijke training (per land) en ontwikkelden hun eigen lobbyplannen, met concrete lobbydoelstellingen. De implementatie van deze lobbyplannen wordt begeleid door lokale consultants. De capaciteit van de partners op het gebied van Lobby&Advocacy is versterkt. Daarnaast bleek dit traject in alle drie landen een zeer positieve bijdrage aan het bredere proces van programmatisch werken te leveren. Juist op het gebied van lobby is de meerwaarde van samenwerking goed zichtbaar. In de voorbereidingen voor de MFS-II onderwijsplannen waren deze trainingen heel nuttig, om lobby ook concreter in de nieuwe plannen te kunnen verwerken. Uitdaging * Het blijkt moeilijk te zijn voor partners om monitoringgegevens te verzamelen op het outcome-niveau. We weten bijvoorbeeld hoeveel kinderen in een onderwijsprogramma worden bereikt, maar weten we ook wat deze kinderen hebben geleerd als ze van school af gaan en of deze kennis voor hen relevant is? Uit de peer-reviews kwam dit knelpunt ook naar voren. Er zal de komende tijd meer capaciteitsontwikkeling van partners nodig zijn om op outcome-niveau te laten zien wat de resultaten van de programma’s zijn. * Het programmatisch samenwerken kwam in een aantal landen voor nieuwe uitdagingen te staan door de MFS-II ontwikkelingen. In een aantal landen bouwt ICCO de steun voor onderwijs af, in een aantal landen brengt ReK de programma’s onder in een andere Alliantie en is het de uitdaging om de meerwaarde van de bestaande samenwerking niet te verliezen en nieuwe kansen te zoeken in bredere samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld samenwerking tussen ICCO-alliantie en WD/REK-alliantie in Ethiopië en India). Prisma jaarverslag 2010

23

Stand van zaken en voortgang programma’s4 Landen en leden met onderwijsprogramma Landen waar Prismaleden participeren in onderwijsprogramma Albanië Ethiopië Ghana India Indonesië Kenia Liberia Malawi Soedan Thailand Oeganda

Prismaleden in onderwijsprogramma Dark & Light Blind Care Kom over en help Oikonomos Foundation Red een Kind World Servants Wycliffe ZOA Vluchtelingenzorg

Tabel 4: Landen en leden met onderwijsprogramma

* Deze lidorganisatie kreeg geen financiering via Prisma uit MFS-I, maar beoogt mee te doen met MFS-II

Nieuw in 2010 Operatie Mobilisatie Leger des Heils Leprazending*

In de elf landen waar Prismaleden participeren in het onderwijsprogramma zijn onderwijsprogramma’s op verschillende manieren uitgevoerd en verder ontwikkeld. In een aantal landen, met name (post)conflictgebieden, maakte het onderwijsprogramma deel uit van een breder programma van opvang van vluchtelingen en rehabilitatie. In andere landen is er gewerkt aan de verdere programmatische inbedding van verschillende onderwijsprojecten in een breder onderwijsprogramma, waarin partners van Prismaleden en andere Alliantieleden een bijdrage leverden. In bijlage (..) is een overzicht opgenomen van de voortgang van onderwijsprogramma’s in de verschillende landen. In 2010 vroegen de voorbereidingen voor MFS-II veel aandacht. Een aantal van de huidige onderwijslandenprogramma’s zal in ieder geval onder MFS-II niet langer deel uitmaken van het ICCOalliantie-onderwijsprogramma, omdat ze zullen worden gefinancierd vanuit andere geldstromen en/of (deels) worden afgebouwd (Liberia, Thailand, Noord-Sudan, Uganda, Albanië). In DR Congo zijn in 2010 voorbereidingen getroffen en partnerconsulaties georganiseerd om een nieuw onderwijsprogramma te gaan ondersteunen. Een groot deel van de financiering werd ingezet voor directe armoedebestrijding, waarbij er door de Prismaleden meer en meer aandacht is gegeven aan kwaliteit van onderwijs. Vanuit de themawerkgroep onderwijs is er daarnaast een traject uitgevoerd om capaciteit te vergroten op het gebied van beleidsbeïnvloeding (gericht op beleidsbeïnvloeding in het zuiden, door onderwijspartners). In drie landen zijn partners getraind en begeleid, om een eigen lobbyplan te kunnen schrijven en implementeren. De begeleiding na de training bleek een essentieel onderdeel in het traject te zijn, en kostte meer aandacht dan van te voren was ingeschat. De eerste resultaten van lobby-activiteiten zijn inmiddels gerapporteerd en de trajecten hebben ook een positieve bijdrage geleverd aan het bredere traject van programmatisch samenwerken. Juist voor lobby heb je elkaar nodig en kun je samen een vuist vormen.

4 De voortgang van het Alliantie-onderwijsprogramma als geheel is beschreven in het jaarverslag van de ICCO-alliantie. In dit Prisma-jaarverslag worden de landenprogramma’s belicht waarvoor Prismaleden de trekkersrol (‘lead’) vervullen of waarbij partners van Prismaleden betrokken zijn


24

In 2010 kwam de themawerkgroep vijf keer bij elkaar. In breder Alliantieverband werden vijf onderwijsthemamiddagen gehouden. Onderwerpen waren: Contextanalyses, Gender en onderwijs, Onderwijsvernieuwingen en Curriculumverandering, Religie en onderwijs, Moedertaalonderwijs en Lobby. Samenwerking met kennisplatforms/anderen Prisma nam deel aan het samenwerkingsverband Educaids, gericht op onderwijs en hiv & aids en leverde de voorzitter voor de Stuurgroep. In 2010 werden Educaids-netwerken in Kenia en Oeganda begeleid in het ontwikkelen van beleid op het gebied van SRHR en seksuele vorming van jongeren (SHAREFRAME), in Malawi werd een vergelijkbaar traject gestart. In Ethiopië werd een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van hiv & aids-clubs bij/in scholen (rapportage volgt begin 2011). Educaids leverde een bijdrage aan een conferentie van religieuze leiders uit Uganda en Kenia, over hiv & aids en onderwijs. Prisma en Prismaleden namen deel aan bijeenkomsten van het Kennisforum ‘Basic Education’ met bijbehorende werkgroepen. In dit platform van het Ministerie van BuZa, ontwikkelingsorganisaties en kennisinstituten, werd aandacht besteed aan het Global Monitoring Report 2009 van Unesco over ‘Education for All’. Samen met Educaids en CABA werd een conferentie georganiseerd over de aanpak en resultaten van de SHAREFRAME-trajecten in Kenia en Uganda. Met de Global Campaign for Education is samengewerkt in verschillende lobby-activiteiten op het gebied van onderwijs. Beleid en onderzoek Na afronding van het onderzoek naar Onderwijs, Religie en Fragiele Staten heeft de werkgroep Religie en Onderwijs (ICCO/KiA, Edukans en Prisma) in 2010 een korte beleidsnotitie geschreven op het thema Onderwijs en Religie. In samenwerking met het Kennisforum Onderwijs in Fragiele staten en het Kennisforum Religie en ontwikkeling is in april een studiedag georganiseerd over Onderwijs, Religie en Fragiele staten, waar door onze werkgroep een workshop is verzorgd over ons onderzoek en de daaruit volgende beleidsaanbevelingen. Door Educaids is een onderzoeksrapport uitgebracht waarin de resultaten van het SHAREFRAMEtraject in Kenia en Uganda gebundeld zijn. Deels gaat het over de resultaten die de partners hebben verzameld onder jongeren en leerkrachten (wat is de werkelijke situatie in de praktijk rondom seksuele gezondheid en rechten en hiv & aids, deels over de uitvoering van het SHAREFRAME-trajecten en het ondersteunen van Educaids-netwerken. Dit rapport is gepresenteerd op de Educaids-conferentie die in Nederland is gehouden. In India is een onderzoek gestart naar de resultaten van buitenschoolse opvang en ondersteuning/stimuleringsprogramma’s in India (partners van ReK en Oik, ook Woord en Daad neemt hierin deel). De onderzoeksvraag is, in hoeverre deze interventies de leerresultaten van kinderen verbeteren en op welke manier ze bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijssysteem in India. De resultaten worden verwacht in maart 2011. De ICCO-alliantie heeft een beleidsdocument Gender vastgesteld. In dit document is ook een hoofdstuk opgenomen over Gender en onderwijs, met een werkplan om gender binnen het onderwijsprogramma blijvend aandacht te geven. Het gaat dan om het vergroten van de toegang tot onderwijs voor meisjes en vrouwen, maar ook aandacht voor de inhoud van het onderwijs in relatie tot gender: welke genderbeelden worden overgedragen, welke voorbeelden zien leerlingen, in hoeverre is er sprake van een veilige en kwalitatief goede en uitdagende leeromgeving voor jongens en meisjes? Conclusie voortgang deelprogramma 2010 In elf landen waren onderwijsprogramma’s in uitvoering waarin (partners van) Prismaleden participeerden. De voortgang is over het algemeen goed te noemen. Er is veel aandacht besteed aan het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs en capaciteitsontwikkeling van partners op dat gebied. De samenwerking tussen (partners van) Alliantieleden is in een aantal landen verder versterkt. Prisma jaarverslag 2010

25

5.2.3 Deelprogramma hiv & aids Beschrijving van het deelprogramma/introductie In het hiv & aids-programma werkt Prisma binnen de ICCO-alliantie aan een samenleving die met aids kan omgaan. Dat betekent dat: 1. Iedereen kennis heeft van hiv & aids; 2. Iedereen weet hoe zichzelf te beschermen tegen de infectie en leeft in een omgeving die hem daartoe in staat stelt; 3. Hiv-positieve mensen toegang hebben tot goede zorg en behandeling; 4. Stigmatisering en discriminatie tot het verleden behoren; 5. De impact van hiv & aids op individueel en samenlevingsniveau is geminimaliseerd. Het hiv & aids-programma richt zich op de volgende thema’s: destigmatisering, preventie, behandeling, zorg en ondersteuning, en op impact mitigation. Landen en leden met hiv & aids-programma Landen in Prisma hiv & aids-programma Bangladesh Burkina Faso DR Congo Ethiopië Kenia Malawi Nigeria Oeganda Zimbabwe Zuid Afrika

Prismaleden in hiv & aids-programma Bijzondere Noden DCGK De Verre Naasten Dorcas GZB Oikonomos Red een Kind Tear Trans World Radio Woord en Daad

Tabel 5: Landen en leden met hiv & aids-programma

In 2010 hebben tien lidorganisaties hard gewerkt om doelstellingen van het hiv & aids-programma te behalen. Veel aandacht is uitgegaan naar het werken in gezamenlijke programma’s. In alle landen zijn er partnerconsultaties gehouden om naar gezamenlijkheid te zoeken en plannen hiervoor te ontwikkelen. In 2010 is er in het noorden weinig onderscheid gemaakt op het hiv & aids en gezondheidszorgprogramma’s. Reden hiervoor is dat binnen het ontwikkelde MFS-II programma, hiv & aids onder gezondheidszorg is geschoven. In het Zuiden zijn er specifieke hiv & aids-programma’s gebleven. Wel is er extra aandacht besteed om deze programma’s aan te laten sluiten bij de algemene gezondheidszorg in het betreffende land. Successen en Uitdagingen Succes • Na een visiebijeenkomst in het eerste kwartaal van 2010 hebben meerdere religieuze leiders in India hun ‘commitment’ gegeven voor een hiv preventie programma. Als resultaat zijn er in 2010 21 training programma’s gestart onder 12 verschillende denominaties waarin 826 ‘key leaders, elders en volunteers’ hebben geparticipeerd. In dit traject is ook de noodzaak voor huwelijksvoorbereidingscursussen besproken en is een forum voor discussie ingesteld. Uiteindelijk heeft de ‘Free Baptist Churches, Orissa’ een preventie onderwijscampagne in hun jaarplan 2011 verwerkt. Dit is een resultaat van de eerder gehouden visiebijeenkomst.


26

Uitdaging • Het jongerenprogramma in Zimbabwe van 2007-2010 heeft geen rekening gehouden met de groep jongeren die leven met hiv. Van de 10.000 jongeren die zijn bereikt, waren ‘maar’ 45 jongeren hiv positief. Tijdens de uitvoering bleek dat dit getal groeide en dat er extra focus voor deze groep nodig was. Statistieken van het DAAC (November 2010) lieten zien dat er meer dan 1.500 jongeren leven met hiv op het platteland en in de steden van Mutare. Zeker deze groep ervaart een sterke hiv gerelateerde stigma en discriminatie. Ze ontberen geheimhouding en krijgen te maken met veel discriminatie wanneer ze de klinieken bezoeken. Die geheimhouding is cruciaal voor deze groep. Zimbabwe heeft op dit moment nog geen richtlijnen om in de behoeftes van de hiv positieve jongeren te voorzien. De zwakheid van dit programma zal geëvalueerd worden en aangepast worden voor toekomstige activiteiten. Beleid en onderzoek Het IIMO onderzoek van Adriaan van Klinken naar gender, religie, hiv & aids en masculiniteit is in 2010 zijn laatste fase ingegaan en in januari 2011 afgerond. De uitkomsten zijn zeer interessant en sluiten aan bij bevindingen in het veld. In 2011 zal er gezocht worden om een aparte conferentie in het zuiden te beleggen om de uitkomsten ook met de zuidelijke partners te delen. Het preventie en vrijwilligersonderzoek zijn in 2010 afgerond en zullen dienen als basisdocumenten voor gesprekken met partners over deze onderwerpen. Er zijn een klein aantal leersessies gehouden in samenspraak met Basisgezondheidszorg en Onderwijs. Onderwerpen waren ‘peer reviews’, integratie SRHR en hiv & aids. Andere onderwerpen genoemd in het jaarplan 2010 zijn door tijdsdruk met betrekking tot voorbereiding MFS-II niet uitgevoerd. Lobby, netwerken en lidmaatschappen De programmacoördinator en beleidsmedewerker hiv & aids hebben de tweejaarlijkse internationale aidsconferentie bezocht. Voorafgaand aan de conferentie is de ‘Multi Faith pre-conference’ ook bezocht. Deze pre-conference was georganiseerd door de Ecumenical Advocacy Alliance (EAA). Prisma is sinds 2010 lid geworden van de EAA. Het bezoek aan de pre-conference heeft dan ook bijgedragen aan een eerste goede kennismaking met deze alliantie en de betreffende medewerkers. Op de internationale aidsconferentie zijn de banden ook aangehaald met de Nederlandse aidsambassadrice, Marijke Wijnroks. Naar aanleiding van deze contacten is een Prisma delegatie later in het jaar op bezoek geweest bij Marijke Wijnroks voor verdere kennismaking. In het voorjaar van 2010 is de ‘Summit of High-Level Religious Leaders’ gehouden waarop verscheidene religieuze leiders hun ‘commitment’ gegeven hebben om aandacht te blijven vragen voor de problematiek rondom hiv & aids. Prisma heeft aan deze Summit en de opvolging een actieve bijdrage geleverd. De opvolging ligt in handen van de EAA. Via het ‘Children Affected by Aids’ network (CABA) heeft Prisma een actieve bijdrage geleverd aan de expertmeeting ‘Sexual and Reproductive Health and Rights in education’ gehouden op 14 september 2010. Samen met Educaids en World Population Foundation heeft CABA aandacht gevraagd over hoe seksuele gezondheid het beste vormgegeven kan worden richting kinderen binnen het onderwijs. Bewustwording In 2010 is er geprobeerd een gezamenlijke activiteit onder de leden te organiseren om meer aandacht te vragen voor hiv & aids. Deze gezamenlijke activiteit is niet doorgegaan vanwege tegenvallende resultaten in 2009. Door Prisma is er voor gekozen om door het jaar heen door middel van persuitingen aandacht te blijven vragen voor hiv & aids. In begin van het jaar is er een artikel gepubliceerd in de Telegraaf en later in het jaar in Nederlands Dagblad en Reformatorisch Dagblad. Verder is afstemming gezocht met het ‘Act Positive’ initiatief en is er een workshop verzorgd door Prisma op een internationale conferentie van ‘Act Positive’.


27

Conclusie voortgang deelprogramma 2010 In het laatste jaar van MFS-I is er hard gewerkt om beter programmatisch te gaan werken. Daarbij hebben lidorganisaties veel inzet getoond om het concept ook praktisch uit te werken. In de praktijk hebben partnerorganisaties in de verschillende landen elkaar leren kennen en zijn de eerste uitwisselingen ontstaan. Buiten het MFS programma heeft Prisma ook actief gezocht naar mogelijkheden om kennis uit te wisselen en haar standpunten rondom hiv & aids kenbaar te maken bij het ministerie, collega organisaties en bij de Nederlandse achterban.

5.2.4 Deelprogramma Basisgezondheidszorg Beschrijving van het deelprogramma/introductie

De Alliantieleden ICCO & Kerk in Actie en Prisma voeren gezamenlijk het deelprogramma Gezondheidszorg uit, onder coördinatorschap van Prisma. De Prisma leden die mede uitvoering hebben gegeven aan dit programma in 2010 zijn Tear, Dorcas, Woord en Daad, Leprazending, De Verre Naasten, Dark & Light, World Servants en Operatie Mobilisatie. Het programma heeft als doelstelling het versterken van de gezondheidszorgsystemen op lokaal- en districtsniveau, met speciale aandacht voor seksuele en reproductieve gezondheid voor vrouwen, jongeren, adolescenten en kansarme groepen. Het programma draagt bij aan de millenniumdoelen 3, 4 en 5. Voor het bereiken van de doelen worden drie interventiestrategieën gebruikt: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Basis voor het programma is aantoonbare aandacht voor kwetsbare groepen in de programma’s. Er wordt binnen de programma’s nadrukkelijk aandacht gegeven aan kwaliteit, die onder andere tot uiting komt in financiële en organisatorische duurzaamheid (inclusief Human Resource Management) en capaciteitsopbouw. Complementariteit komt tot uiting in een strategie over verdergaande samenwerking c.q. partnerships met de overheid en andere actoren. Samen met de partnerorganisaties wordt vooral gewerkt aan versterking van programma’s op de thema’s seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR), disability, Human Resources, ziektekostenverzekeringen en het werken met gezondheidskoepels. Het gezondheidszorgprogramma werd in 2010 uitgevoerd in 23 landen waarvan in de landen Ghana, Soedan, Kenia, Ethiopië, Afghanistan, India, Bangladesh, Cambodja, DR Congo en Haïti tevens werd ingezet op programmatisch werken. Het jaar 2010 heeft met name in het teken gestaan van het optuigen van het nieuwe MFS-II programma Basic Health & hiv & aids. Zowel het Prismakantoor als de leden zijn hier intensief bij betrokken geweest, de programmacoördinatoren met het inhoudelijk schrijven van de algemene stukken en de leden met name in het schrijven van contextanalyses. Het was een drukke periode die weleens werd aangeduid met de term ‘snelkookpan’. Onder hoge druk komen gelukkig ook goede dingen tot stand wat vooral terug te zien is in de verdergaande samenwerking tussen leden en hun partnerorganisaties in de verschillende landengroepen. Successen en uitdagingen Successen: • Voor het programma “seksualiteit in de Afrikaanse context” is een theoloog (PhD student aan de theologische faculteit de FATEB in Centrafrique) bezig met het schrijven van een praktisch boekje voor kerkleiders van zo’n 10.000 kerkelijke gemeenschappen in 5 franstalige Afrikaanse landen. Hierin staan theologische overwegingen over seksualiteit (de Bijbel en seksualiteit, mannelijkheid, vrouwelijkheid) en gerelateerde zaken (vrouwenbesnijdenis, zwagerhuwelijk, positieve elementen uit de Afrikaanse cultuur betreffende seksualiteit). De publicatie is bedoeld als een leesbaar boekje voor een breder publiek, en niet zozeer als wetenschappelijke publicatie. • De in 2008 gehouden seminar over Community Based Health Insurance (CBHI) in India heeft geleid tot meerdere initiatieven van de deelnemende partnerorganisaties op het gebied van ziektekostenverzekeringen zoals een aantal pilots met het ontwikkelen van ziektekostenregelingen, Prisma jaarverslag 2010

28

•

•

uitwisselingsbezoeken aan diverse CBHI initiatieven en verdere bijeenkomsten met belanghebbenden. In 2010 is de situatie in India erg ten goede veranderd; de acceptatie en het uitrollen van ziektekostenverzekeringen voor de armen is boven verwachting. Een aantal community ziekenhuizen van partnerorganisaties zijn opgenomen als dienstverleners onder het verzekeringssysteem van de overheid. Diezelfde overheidsregeling brengt ook nieuwe uitdagingen voor de partner organisaties als ervoor te zorgen dat hun doelgroepen zullen worden opgenomen in de regeling (lobby, mobilisering van gemeenschappen) en de vraag hoe om te gaan met de financiering van de poliklinische zorg, die niet is opgenomen in het overheidspakket. Meerdere programmatische initiatieven zijn tijdens de voorbereiding van MFS-II tot stand gekomen. Zo werd in Oeganda een partnerconsultatie gehouden met partners van Prisma, ICCO en Cordaid. Zij kwamen overeen om samen te werken op de volgende gebieden: o het versterken van de institutionele capaciteit van maatschappelijke organisaties en NGO’s om goede kwaliteit gezondheidszorg te leveren o het verbeteren van de toegang tot en gebruik van diensten op het gebied van SRGR en hiv o capaciteitsopbouw van groepen gebruikers van gezondheidszorg om de overheid en belanghebbenden ter verantwoording te roepen o De deelnemende organisaties hebben zich gecommitteerd verder te gaan met dit proces, met een focus op het Noorden en Noord-Oosten van Oeganda. Het verdiepen van de contextuele analyse werd als belangrijke behoefte geïdentificeerd.

Uitdagingen: • Uit de monitoring is gebleken dat bestaande systemen en benaderingen met name zijn gericht op het verzamelen van kwalitatieve gegevens en meer op outputs dan op outcomes. Het is daarom belangrijk om op zoek te gaan naar alternatieve methodologieën. Een voorbeeld hiervan is waarop in 2010 is ingezet middels programmatisch werken in Cambodia waar een aantal partners hebben gewerkt aan het introduceren van Outcome Mapping (OM). De eerste signalen waren veelbelovend: partners werden gestimuleerd hun denken te veranderen van resultaten gebaseerd op output naar een voortgang die meer is gebaseerd op de outcome. Dit zal uiteindelijk richting geven aan duurzame oplossingen. Partnerorganisaties begonnen enthousiast; zo bevestigde OM bijvoorbeeld voor de organisatie TASK de strategische verandering die binnen hun organisatie is gemaakt. Helaas kan een deel van deze initiatieven niet worden voortgezet omdat de ICCO-alliantie zich uit het gezondheidsprogramma in Cambodia heeft teruggetrokken wegens de bezuinigingen. Stand van zaken en voortgang programma’s5 In 2010 is er door de Prismaleden binnen de Alliantie verder gegaan met voorbereiding en uitvoering van gezamenlijke gezondheidsprogramma’s in de volgende landen:

5 De voortgang van het Alliantie-gezondheidszorgprogramma als geheel is beschreven in het jaarverslag van de ICCO-alliantie. In dit Prisma-jaarverslag worden de landenprogramma’s belicht waarvoor Prismaleden de trekkersrol (‘lead’) vervullen of waarbij partners van Prismaleden betrokken zijn


29

Leden en landen met gezondheidszorgprogramma Landen in Prisma gezondheidszorgprogramma Afghanistan Bangladesh Cambodja Kenia India DR Congo Ghana Oeganda Zuid-Soedan Haïti

Prismaleden in gezondheidszorgprogramma De Verre Naasten Dark & Light Dorcas Leprazending Tear World Servants Woord en Daad Nieuw in 2010 Operatie Mobilisatie Leger des Heils*

Tabel 6: Landen en leden met gezondheidszorgprogramma * Deze lidorganisatie kreeg geen financiering via Prisma uit MFS-I, maar beoogt mee te doen met MFS-ii

De verstevigde inzet op programmaontwikkeling was tevens van belang voor een duidelijke positionering voor MFS-II. Daarnaast werd in 2010 door individuele leden uitvoering gegeven aan programma’s in de volgende landen: Albanië, Dominicaanse Republiek, Guatemala, Egypte, Ethiopië, Kenia, Nigeria, Sierra Leone, Tanzania, Tsjaad, Zambia, Indonesië en Sri Lanka. Belangrijke thema’s waaraan werd gewerkt was Human Resources for Health, Health insurance, het versterken van de inbreng van de communities/doelgroepen en het toegankelijk maken van kwalitatief goede gezondheidszorg voor de armsten. Zie verder voor meer specifieke landeninformatie de tabel in bijlage 5. In 2010 kwam de gecombineerde themawerkgroep Basisgezondheidszorg en hiv & aids tien keer bij elkaar (zie 5.2.3. onder Beschrijving van het deelprogramma). Daarnaast waren er verschillende extra bijeenkomsten ter voorbereiding van MFS-II, o.a. op het gebied van PME en om input te leveren op de narratieve indiening. In maart vond met leersessie van de gezamenlijke themawerkgroepen plaats waarin input kon worden gegeven op het genderbeleid van de ICCO-alliantie. Tevens is er in Prismaverband een sessie georganiseerd naar aanleiding van het onderzoek naar culturele praktijken en het onderzoek naar vrijwilligers in Prismaverband (zie 5.2.3 onder beleid en onderzoek). Tevens is er met Cordaid een leerbijeenkomst georganiseerd over Human resources for Health, naar aanleiding van een onderzoek in meerdere landen. Daarnaast is er binnen de ICCO-alliantie eind 2010 een start gemaakt met het opzetten van learning communities die kunnen gaan dienen om het leren en de communicatie tussen Prisma programme officers en de programme officers op de regionale kantoren van ICCO te bevorderen middels web2.0 (Dgroups en wiki’s). Samenwerking met kennisplatforms/anderen • Begin 2010 heeft Prisma met haar leden de participatie binnen het platform Share-Net geëvalueerd. Hieruit kwam naar voren dat Prisma naast de mogelijke negatieve consequenties van het geassocieerd worden met Share-Net en de ideeën van de participerende leden ook veel voordelen ziet in het lidmaatschap van Share-Net. De ontmoeting met andere, niet religieuze opvattingen omtrent SRHR helpt om eigen beleid te vormen. Verder helpt het up-to-date te blijven op het gebied van SRHR. De contacten die Share-Net heeft met het ministerie bieden de mogelijkheid om ook vanuit Prisma een (andere) stem te laten horen. Prisma jaarverslag 2010

30

•

•

•

• •

Verder heeft Prisma actief geparticipeerd tijdens de verschillende bijeenkomsten waarin onder andere is nagedacht over de nieuwe moedersterftecijfers en belangrijke gehouden conferenties (Women Deliver en hiv). Tevens is deelgenomen aan een stocktaking door Share-Net. Onze kritische punten over de structuur en besluitvorming konden we hier goed kwijt en deze bleken uit het totaalrapport breder gedeeld. Binnen het platform Health Insurance for the Poor (HIP), waar de ICCO-alliantie is vertegenwoordigd binnen de kern groep, is de literatuurstudie over de impact van gezondheidszorgverzekeringen in lage inkomenslanden in Afrika en Azië afgerond. Deze was mede gefinancierd door de ICCO-alliantie. Er is daarna een inventarisatie van het beleid van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties gedaan. Hieraan hebben naast Prisma ook twtee lidorganisaties deelgenomen. Uit de inventarisatie blijkt dat Nederlandse ontwikkelingsorganisaties Health insurance voornamelijk ondersteunen met de volgende doelstellingen: vergroten van toegang tot zorg, verlagen van de zorgkosten, verbeteren van de kwaliteit van de zorg, stimuleren van ‘community empowerment’. Op basis hiervan is een model van M&E ontwikkeld dat in 2011 in verschillende landen zal worden uitgetest. Prisma heeft tevens deelgenomen aan een gezamenlijke bijeenkomst van het HIP en The Netherlands Platform for Global Health Policy and Health Systems Research; het thema was ‘Universal Coverage’. Prisma is ook in 2010 lid geweest van het Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD). In de werkgroep disability & hiv & aids is verder gewerkt aan bewustwording op het gebied van de link tussen deze twee thema’s. Naar aanleiding van de gevoerde gesprekken bestuursleden van DCDD over het voortbestaan van DCDD na 2010 heeft Prisma samen met Dark & Light en Leprazending een toezegging gedaan van financiële ondersteuning vanaf 2011. Prisma heeft geparticipeerd in de stuurgroep die heeft nagedacht over een nieuwe vorm van DCDD. Belangrijkste doelen voor na 2011 zullen lobby & advocacy zijn en kennismanagement. In het proces van de MFS-II aanvraag is verschillende keren overleg geweest tussen Cordaid en de ICCO-alliantie. Dit heeft onder andere geresulteerd in een MoU tussen de alliantie waarvan Cordaid penvoerder is, de ICCO-alliantie en de SRHR alliantie. Binnen de Human Resources for Health alliantie is gestart met een werkgroep over HRH en OS. In deze werkgroep participeren naast de ICCO-alliantie ook Cordaid (voorzitter), AMREF en Wemos.

Beleid en onderzoek • Prisma nam in Alliantieverband deel aan het HIP en de onderzoeken die hier geïnitieerd worden (zie boven). • Het gezamenlijke onderzoek door ICCO en Cordaid naar christelijke gezondheidskoepels werd afgerond en gepresenteerd tijdens een themawerkgroep bijeenkomst. Een belangrijke conclusie was dat het grass root level onvoldoende stem heeft binnen de koepels en een link tussen het community niveau en nationale fora erg belangrijk is. • Het in 2009 ontwikkelde model waarmee kwaliteitsindicatoren als infrastructuur, management, preventie en behandeling, personeel en context kwaliteit van klinieken kan worden gewaardeerd. Aan de literatuurstudie naar kwaliteitsstandaarden van gezondheidszorgprogramma’s uit 2009 waaruit een model is voortgekomen, is in 2010 vervolg gegeven in een pilot fase waarin twee tools zijn getest in Kenia, Ghana, Nepal en Bangladesh. Na deze testfase zijn die twee tools (‘Access to care’ en ‘Community involvement in Health’) verder uitgewerkt en bruikbaar voor de baseline studies voor MFS-II. • In 2010 is door een studente van de UvA onderzoek gedaan naar culturele praktijken en kwetsbaarheid voor seksueel overdraagbare ziekten. Ze heeft hierbij vooral gekeken naar seksuele praktijken in man/vrouw relaties en naar sociale theorieën van verandering: vanuit het individu (actor oriented) of meer vanuit sociale interactie (entangled social logic). Voor Prismaleden is een model voor discussie en interventie ontworpen met bijbehorende vragen.


31

Conclusie voortgang deelprogramma 2010 De voortgang van de programma’s is goed te noemen. Er is sterk ingezet op programmatisch werken, ter voorbereiding op MFS-II. Het schrijven van de contextanalyses heeft bijgedragen aan een beter beeld van de context waarin we werken en hoe de verschillende programma’s (in ontwikkeling) hieraan kunnen bijdragen en aan ideeën voor complementariteit. Samenwerking binnen de ICCO-alliantie werd door de decentralisatie bij ICCO soms bemoeilijkt vanwege personeelswisselingen.


32

6 Financiën 6.1

Algemene toelichting op de jaarrekening

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn voor Jaarverslaggeving voor organisaties zonder winststreven (RL 640). In 2010 was de rentevergoeding op de kortlopende deposito (tot een jaar) lager dan de spaarrekening. Daarom is besloten alleen de laatste rekening te handhaven. Prisma belegt niet in aandelen of obligaties. De verminderde inkomsten uit MFS-II t.o.v. MFS-I heeft tot gevolg dat er in 2011 een reorganisatie zal plaatsvinden. Het aantal medewerkers en de grootte van de kantoorruimte is ingesteld op het uitvoeren van een grotere subsidie onder MFS-I. De resterende periode van het huurcontract wordt daarmee verlieslatend en de kosten van de afvloeiingsregeling zijn het gevolg van verplichtingen onder dit contract. De kosten voor deze reorganisatie zijn als bijzondere lasten ten laste van 2010 gebracht. In de begroting 2011 die door de ALV van december 2010 is vastgesteld was hiermee geen rekening gehouden. De begroting 2011 is daarom in de jaarrekening aangepast, waarbij de kosten die ten laste komen van de reorganisatievoorziening niet zijn opgenomen in de begroting.


33

Balans per 31 december (na resultaatbestemming) ACTIVA

31-12-2010 €

31-12-2009 €

1.845

4.302

36.697 630.000 21.301

2.300 5.448 25.946 80.540

687.998

114.234

Liquide middelen

1.518.972

3.287.953

Totale activa

2.208.815

3.406.489

31-12-2010 €

31-12-2009 €

411.119 70.000

391.465 77.500

481.119

468.965

Fondsen Bestemmingsfondsen

170.453

1.013.557

Voorzieningen Reorganisatievoorziening

176.410

-

1.326.927 6.331 47.575

1.849.663 15.792 58.512

1.380.833

1.923.967

2.208.815

3.406.489

Vaste activa Materiële vaste activa Inventaris Vlottende activa Vorderingen Vorderingen op leden Doorbetaalde Eigen Bijdrage leden Te ontvangen subsidies en fondsen Overige vorderingen

PASSIVA Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve

Kortlopende schulden Subsidieverplichtingen Belastingen en sociale lasten Overige kortlopende schulden

Totale passiva


34

Staat van baten en lasten Realisatie 2010 €

Begroting 2010 €

Realisatie 2009 €

12.600.000 6.290.000 4.135.405 114.223 229.974 32.835

12.600.000 6.290.000 3.500.000 115.000 40.000

12.600.000 6.290.000 3.493.835 91.250 140.012 8.619

23.402.437

22.545.000

22.623.716

12.641.483 6.258.755 4.308.270 2.200

12.312.700 6.290.000 3.430.000 -

12.961.571 6.670.288 3.308.837 2.300

23.210.708

22.032.700

22.942.996

506.919 153.584 3.947 181.819 176.410

509.600 145.500 8.000 184.800 -

481.506 142.251 7.776 161.976 -

1.022.679

847.900

793.509

24.233.387

22.880.600

23.736.505

-830.950 843.104

-335.600 335.600

-1.112.789 1.166.182

12.154

-

53.393

Baten Subsidies Eigen Bijdrage leden Fondsen Contributies Financiële baten Overige baten

Lasten Projectbestedingen Bestede subsidies Bestede Eigen Bijdrage leden Bestede fondsen Kosten ten behoeve van leden

Uitvoeringskosten Lonen en salarissen Sociale lasten en pensioenlasten Afschrijvingen Overige uitvoeringskosten Bijzondere lasten

Totaal lasten Resultaat Mutatie bestemmingsfondsen Overschot


35

Resultaatbestemming Realisatie 2010 € Resultaatbestemming bestemmingsfondsen Bestemmingsfonds MFS Subsidie Bestemmingsfonds MFS Eigen Bijdrage Bestemmingsfonds Efficiency MFS Bestemmingsfonds EO Metterdaad

Realisatie 2009 €

-538.693 31.248 -97.625 -238.034

-1.028.970 -380.287 94.166 -148.909

-843.104

-1.166.182

Resultaatbestemming exploitatieresultaat Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve

19.654 -7.500

60.213 -6.820

Exploitatieresultaat

12.154

53.393

-830.950

-1.112.789

Totaal

6.2

Toelichting op de balans

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in 2010 bepaald dat 5% van de jaarlijkse subsidiebeschikking zal worden uitbetaald in 2011 na goedkeuring van de rapportage. Dit in plaats van 5% over de totale subsidiebeschikking van vier jaar. Prisma heeft een vordering opgenomen van € 630.000 op ICCO en voor hetzelfde bedrag een subsidieverplichting jegens haar leden. De Prismaleden hebben deze fondsen uitbetaald aan hun partners en deze vordering opgenomen in hun jaarrekening. Het saldo van bestemmingsfonds MFS is eind 2010 nihil. Het bestemmingsfonds Eigen Bijdrage is het saldo van de contractuele verplichting (de kasronde) en de aan partners toegezegde fondsen. Dit saldo (€ 36.697) zal in 2011 door de Prisma leden aan MFS gerelateerde programma’s worden besteed. De reorganisatievoorziening (€ 176.410) is voor een deel gefinancierd uit het bestemmingsfonds Efficiency MFS en voor de rest uit de gerealiseerde AKV. De reserve is te onderscheiden in een continuïteitsreserve en een bestemmingsreserve. De verplichtingen die volgen uit het convenant met Metterdaad is gelijk gebleven aan het voorgaande jaar (€ 70.000). De afname van € 7.500 heeft betrekking op de kosten voor de website waarvoor in 2009 verplichtingen aan werden gegaan. Het batig saldo € 12.154 is afkomstig van de rentebaten op de Prisma tegoeden. Dit is samen met de € 7.500 toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Daarmee is voldaan aan de doelstelling die het bestuur geformuleerd heeft, namelijk dat de gewenste omvang van de ongeveer de helft is van de jaarlijkse operationele kosten van het stafbureau. De subsidieverplichtingen Metterdaad hebben betrekking op de laatste 10% van de projectfinanciering die wordt uitbetaald als de rapportage wordt ingediend en goed bevonden.


36

6.3

Toelichting op de rekening van baten en lasten

De jaarrekening maakt een onderscheid in kosten van het stafbureau (uitvoeringskosten) en financiering van projecten (projectbestedingen). Het stafbureau is verantwoordelijk voor de gezamenlijke verenigingsactiviteiten en de uitvoering van de financieringsovereenkomsten. Projectfinanciering wordt aan derden beschikbaar gesteld. Subsidiegelden van MFS wordt alleen aan de lidorganisaties van Prisma ter beschikking gesteld. Fondsen van Metterdaad worden besteed door de partners van Prismaleden, Kerk in Actie en de EZA deelnemers. De uitgaven voor beide financieringen waren in 2010 hoger dan de inkomsten. Deze fondsen zijn onttrokken aan de betreffende bestemmingsfondsen. Voor de financiering van het stafbureau ontvangt Prisma contributie van haar leden. Daarnaast worden de bureaukosten toegerekend aan MFS op basis van de tijdsinvestering van de betrokken stafmedewerkers. Als derde financieringsbron ontvangt Prisma voor het penvoerderschap een vast percentage van de projectbestedingen van Metterdaad (2%) met een maximum van € 80.000. De rente die verkregen wordt op tegoeden van Metterdaad en MFS wordt gezien als inkomsten voor de betreffende financieringen. De financiële baten voor MFS zijn in 2010 hoger dan in 2009 door het beschikbaar komen van deze baten op de alliantierekening. Als de bijzondere lasten voor de reorganisatievoorziening buiten beschouwing blijven, zijn de uitvoeringskosten van het stafbureau (€ 846.269) in lijn met de begroting (€ 847.900). De kosten van de liason officer werden gedragen door een aantal leden van Prisma. Vanwege de voortijdige beëindiging van het contract, is een herberekening gemaakt van de kosten en € 7.165 is teruggestort aan de leden die hadden bijgedragen.

6.4

Accountant

Prisma heeft een jarenlange relatie met WITh Accountancy B.V., een initiatief dat o.a. vanuit de eerste accountant Hak & Baak is ontstaan. WITh specialiseert zich in de Non-profit organisaties en is goed op de hoogte van de OS sector. Naast de controlewerkzaamheden, geven zij advies en verzorgen de salarisadministratie van Prisma. In het najaar zijn bij de interimcontrole de interne processen tegen het licht gehouden. Het rapport van bevindingen is met de directie en de penningmeester besproken. De jaarrekening van Prisma en de subsidieafrekening voor MFS wordt samengesteld en gecontroleerd door WITh Accountancy B.V. Er is een interne functiescheiding voor de samenstelling- en controlewerkzaamheden.


37


38

7. Uitdagingen voor de toekomst Uit dit jaarverslag zal duidelijk zijn de vereniging voor enkele stevige uitdagingen staat. We zien in de wereld een onvoorstelbare dynamiek op het politieke vlak , vooral in de Arabische wereld maar met implicaties voor de hele wereld al was het alleen al om de olie. In die onrust in verscheidene landen zien we hoe de globalisering een sterk verlangen heeft doen opkomen naar vrijheid en delen in de welvaart onder de bevolking van landen met grote sociaaleconomische ongelijkheid en weinig persoonlijke en politieke vrijheden. Heel begrijpelijk. Tegelijkertijd is duidelijk dat die onrust en daarmee gepaard gaand geweld ook een bedreiging meebrengt voor een aantal van de ‘global public goods’, zoals internationaal rechtssysteem, stabiele financiële markten e.d., die wezenlijk zijn voor een duurzame ontwikkeling in zowel rijke als arme landen. Maar terwijl de noodzaak van een internationaal beleid dat de global public goods beschermt steeds groter wordt, zien we dat veel landen prioriteit geven aan de eigen economische groei en daarmee aan het proberen veilig te stellen van eigen toegang tot grondstoffen en voedsel. Dit laatste zie we bijvoorbeeld ook in Nederland waar het debat in Nederland over ontwikkelingssamenwerking in een nieuwe fase gekomen, nu het politieke draagvlak voor het bestaande stelsel danig is verzwakt. Hierin komt een breed in de samenleving voorkomend wantrouwen tot uitdrukking tegen gevestigde instituties en organisaties, inclusief de overheid. Tegelijkertijd zien we dat er in de samenleving wel degelijk bereidheid is tot hulpverlening aan mensen in moeilijke omstandigheden; het particuliere initiatief bloeit als nooit tevoren. Dit stelt Prisma en haar leden allereerst voor de uitdaging om de eigen achterbannen nog sterker dan tot nu toe te betrekken bij het werk waarmee men bezig is. En in de tweede plaats om te zoeken naar manieren om particulier initiatief te faciliteren zo dat het een welkome bijdrage geeft aan een verantwoorde ontwikkelingssamenwerking en diaconale steun van mensen in nood. Daarbij kunnen we niet heen om de verschuiving van een op hulp en donatie gericht stelsel naar een op netwerken, samenwerken, maatschappijopbouw en (economische) zelfredzaamheid gerichte werkwijze. En daarbij dienen we als christelijke organisaties onze zusterkerken en –organisaties serieus te nemen als samenwerkingspartners, ook in de institutionele en financiële kaders van ons werk. De nieuwe situatie daagt ook uit om blijvend inbreng te leveren aan het debat over nieuwe vormgeving aan internationale samenwerking en aan de eigen rol van het maatschappelijke organisaties naast een prominenter wordende rol voor economische gerichte actoren als bedrijfsleven and social venturing/ social investors. De bedoeling is om aan deze bezinning en lobby in de loop van dit jaar en volgende jaren meer aandacht te besteden als de extra werkdruk die samenhing met de afronding van MFS-I en de opstart van MFS-II zal wegvallen. De verminderde subsidie van de overheid noopt ook tot het zoeken van andere financieringbronnen voor het werk van de Prismaleden. In de loop van 2011 zal ook meer duidelijkheid moeten komen over de mogelijke rol van Prisma op dat punt. Een belangrijke factor in dit verband is ook wat de nieuwe ICCO-alliantie op dat gebied zal ondernemen en wat in dat kader de rol van Prisma en van (veel van) haar leden zal zijn. De nieuwe dynamiek die er op allerlei gebied is, lijkt ook onvermoede nieuwe kansen te bieden. Maar om die te pakken moeten we als sector wel een cultuuromslag maken, zonder onze ziel te verkopen. In het kader van de uitvoering van de MFS-II programma’s betekent de pilot met betrekking tot intensievere samenwerking in de mondiale regio’s, die met overdracht van een bepaald mandaat en bijbehorende capaciteit gepaard gaat, een flinke uitdaging. De evaluatie van die pilot zal bepalen of de betrokken Prismaleden op die lijn verder zullen gaan.


39

Het geven van vorm en inhoud aan de samenwerking met EO–Metterdaad in het kader van het KEP overleg, en het zoeken naar mogelijkheden die samenwerking te intensiveren ter versterking van ieders eigen missie, stelt eveneens voor een mooie uitdaging. Er zou meer te noemen zijn maar uit het bovenstaande is al wel duidelijk dat het belang van wereldwijd diaconaat en van ontwikkelingssamenwerking in de afgelopen tien jaar dat Prisma bestaat, zeker niet is verminderd. Het karakter is zich aan het wijzigen, de roeping blijft: het omzien naar de naaste in nood, het opkomen voor het recht van de armen en het op deze wijze –in alle voorlopigheid en beperktheidgestalte geven aan het Koningschap van Jezus Christus (vgl. Psalm 72). In het besef van onze kleine kracht, willen we trouw blijven aan onze roeping, in het geloof dat God met een klein kruikje grote vaten kan vullen (vgl. 2 Koningen 4:1-7).


40

Bijlage 1 - Structuur Bestuur Het Prisma-bestuur heeft een onafhankelijke voorzitter. De overige bestuursleden worden uit de leden van Prisma gekozen. In december 2010 was de samenstelling van het bestuur als volgt: Functie Voorzitter /waarnemend voorzitter

Secretaris Penningmeester Vicevoorzitter /vertrouwenspersoon Lid

Naam Marinus Verweij tot september; vanaf september Marnix Niemeijer waarnemend voorzitter Gé Drayer Ruud van Eijle tot september Johan Immink vanaf september Marnix Niemeijer Jan Lock

Leden De Vereniging Prisma kent leden en participanten. Per eind december 2010 waren de volgende organisaties lid van de Vereniging Prisma: Lidorganisatie Deputaatschap Hulpverlening in Bijzondere Noden van de Gereformeerde Gemeenten Deputaatschap Diaconaat van de Christelijke Gereformeerde Kerken Gereformeerde zendingsbond in de PKN Leger des Heils, Internationale ontwikkeling en samenwerking Stichting MAF Nederland

Vertegenwoordiger(s) in 2010 Leen van der Maas Gé Drayer Bert van Bokhoven /Jan Ouwehand Harm Slomp Adri van Geffen

(formeel nog lid, de facto niet meer)

Stichting Dark and Light Blind Care Stichting De Verre Naasten Stichting Dorcas Hulp Nederland Stichting Kom over en help Stichting LEPRAzending Nederland Stichting Operatie Mobilisatie Stichting OREON Stichting Red een Kind Stichting Tear Stichting Woord en Daad Stichting World Servants Nederland Stichting World Vision Nederland Stichting ZOA-Vluchtelingenzorg Vereniging Wycliffe Bijbelvertalers Nederland

Ton ten Hove/ Matthijs Nederveen Robert Scholma Ruud van Eijle (tot 01-12-2010) / Michel Gendi Karst de Vries Henno Couprie Robert-Jan Sterk/ Johan Immink Simon Weststeyn (Agrinas) / Bernard Oosterhoff (TWR) Leo Visser Marnix Niemeijer Leen Stok/ Dicky Nieuwenhuis Els Nijman (vanaf 16-09-2010) Nel den Boer/Rene Noort; Ruud van Eijle (vanaf 01-12-2010) Johan Mooij/ Arnoud de Jong Bram van Grootheest

De volgende organisaties participeren in secties of werkgroepen zonder lid te zijn van Prisma: • Oikonomos Foundation, vertegenwoordigd door Hubrecht Smits Prisma jaarverslag 2010

41

Kantoor Op 31 december 2010 waren de volgende medewerkers in dienst: Naam Henk Jochemsen Annemiek van de Kerk-van Stek Jan Lock als gedelegeerd bestuurslid Gert Bekebrede Reinier van Hoffen* Darija Kupers-Oving Anke Plange-van Well Elly Urban Janharmen Drost Aafke Maathuis-Kort Joanne van der Schee-van de Kamp Tineke Viteri Delgado-Hogewoning Arno Louws Evert Heger

Functie algemeen directeur directeur operationele zaken lid directie; strategische financiering programmamanager EO Metterdaad en controller medewerker bedrijfsplan en coöperatievorming beleidsmedewerker hiv & aids programmacoördinator BGZ programmacoördinator onderwijs programmacoördinator hiv & aids projectsecretaris coördinator beleidsbeïnvloeding directiesecretaresse MFS medewerker PME en financiën administrateur

fte 0,8 0,5 0,2 1,0 0,8 0,5 0,84 0,8 1,0 0,5 0,65 1,0 0,4 0,1

* Reinier van Hoffen van 1 jan - 1 juli gedetacheerd bij de ICCO-alliantie t.b.v. Coöperatievorming en Bedrijfsplan MFS-II; vertrokken bij Prisma per 1 november Adressen Post en bezoekadres: Prisma, Randhoeve 227A, 3995 GA Houten Telefoon: 030-2219680 Fax: 030-6364131 E-mail: [email protected] Kamer van Koophandel Prisma is ingeschreven in het verenigingsregister onder nummer 11.04.96.36 bij de Kamer van Koophandel. Bank ABN-AMRO 50.98.18.617 t.n.v. Vereniging Prisma ABN-AMRO 45.41.01.430 t.n.v. Vereniging Prisma inzake Blockgrant/MFS ABN-AMRO 55.66.57.187 t.n.v. Vereniging Prisma inzake EO Metterdaad


42

Bijlage 2 - Pers Overzicht Pers 19-01-10 WRR rapport over hulp schiet te kort, H. Jochemsen, Volkskrant. 26-06-10 Reputatie, Evert Jan Brouwer en H. Jochemsen, De Volkskrant. 09-08-10 E. Brouwer en H.Jochemsen, ND. 01-10-10 Persbericht Prisma reactie regeerakkoord. 04.10.10 Verder kijken dan het eigenbelang, J. van der Schee- van de Kamp, ND. 05-10-10 Van meer naar beter, H. Jochemsen, RD. 04.11.10 Geen ontwikkeling met oude politiek, Henk Jochemsen, ND. 01-12-10 D Kupers en J van der Schee. In aidspatiënt zien we spiegelbeeld van onszelf. Reformatorisch Dagblad 1 december 2010, bijlage p. 6,7 01-12.10 Reactie op uitspraken Paus, www.cvkoers.nl, Darija Kupers-Oving, Joanne van der Schee- van de Kamp. 09-12.10 Persbericht 10 jarig bestaan Prisma, Perslijst 10-12-10 Artikel in EAA blad over Prisma, D. Kupers- Oving . J.M. van der Schee- van de Kamp.

Bijlage 3 - Publicaties Publicaties Stafleden van Prima hebben in 2010 ook in geschrift gewerkt aan bezinning, lobby en bewustwording op het gebeid van internationale samenwerking en duurzame ontwikkeling. Dit betreft de volgende publicaties. • H Jochemsen & J van der Stoep. General introduction. In: H Jochemsen & J van der Stoep (eds.) Different cultures, one World. Dialogue between Christians en Muslims about globalizing technology. Amsterdam: Rozenberg 2010; 7-13. • J van der Stoep & H. Jochemsen. Epilogue. In: H Jochemsen & J van der Stoep (eds.) Different cultures, one World. Dialogue between Christians en Muslims about globalizing technology. Amsterdam: Rozenberg 2010;145-152. • S. Polinder, EJ Brouwer, H Jochemsen (eds.) Family in development. • H. Jochemsen. Voor welke waarden staat Prisma in ontwikkelingssamenwerking? In: H. Jochemsen (red). Ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl. Shaker 2010; • H Jochemsen. Boekbespreking van: MT Lederleitner, Cross-cultural partnerships. Navigating the complexities of money and mission. (IVP 2010) in: TussenRuimte 2010, nr 3, p. 56. • H. Jochemsen. Twee fundamentele kwesties . Een reactie vanuit Prisma op het rapport ‘Minder pretentie, meer ambitie’, van de Wetenschappelijke raad voor het Regeringbeleid; Gepubliceerd op website van The Broker • H Jochemsen. WRR rapport goede aanzet voor debat. Reformatorisch Dagblad 18 januari 2010, p.6 • H. Jochemsen. WRR rapport over hulp schiet tekort. Volkkrant 19 januari 2010. • H. Jochemsen. Vrijhandel leidt niet tot ontwikkeling maar tot crisis. Ref. Dagblad. 2 juni 2010, p. 6,7 • EJ Brouwer, H Jochemsen. Goede internationale reputatie is wat waard. Volkskrant 23 juni, katern 1 p.20 • EJ Brouwer en H Jochemsen. Laat Nederland reputatie niet vergooien. Ned. Dagblad 9 augustus 2010 • H Jochemsen, Ontwikkeling en duurzaamheid: niet ‘meer’ maar ‘beter’. Reformatorisch Dagblad 7 oktober (Bijlage p. 6,7) • H Jochemsen. Ontwikkelingshulp: van meer naar beter. Friesch Dagblad 12 oktober . • H Jochemsen. Geen ontwikkeling met oude politiek. Nederlands Dagblad 4 november 2010. Prisma jaarverslag 2010

43

Bijlage 4 - Gefinancierde projecten EO – Metterdaad 2010 MaandThema KENIA, Stars for Jesus GUATEMALA, kinderarbeid MADAGASKAR, vervoer ZUID AFRIKA, hiv & aids Themabalethu ZIMBABWE, voedselhulp OOST EUROPA, winterhelp PAKISTAN, Noodhulp CAMBODJA, Joke van Opstal BOLIVIA, Adullam Fineke Jansen HAITI, Johan Smoorenburg RUSLAND, Bert Dokter BOLIVIA, Timoteo Dick Altena MONGOLIE, Hanneke van Dam KENIA, Vakopleiding in sloppenwijken

SUMATRA, aardbeving THAILAND, Tamar centrum EVA BANGLADESH, herstel blindenschool MOZAMBIQUE, Water en Sanitatie AFGHANISTAN Nutrition Medical care

NIGERIA, Christina Specialist Hospital MOLDAVIE, winteractie


Media Project Nr project * P10.14-2 K10.14 E07.22-1 E10.09 * P10.04 E10.24 * K10.04 K10.09 * K09.18-2 * E10.32-2 * E09.34-2 * P10.01 * E09.36-3 * P10.24 * P10.09 E10.16 K10.05 P10.22 * E10.10 * P10.02 * P10.07 * E10.12 * E10.15 E10.14 K10.03 P10.08 * P10.05 * K10.01 * K10.23 * P10.03 E10.01 E10.02 E10.03 E10.04 E10.05 E10.06

Projectnaam Macheo joyous II project Derechos Laborales Mujeres 2009-2011 Ezels voor vrouwen in Noord Malawi - draagt elkanders lasten! Empower and Help People Living with hiv & aids (PLWHA) Voedselhulp Masvingo Verbetering leefomstandigheden van achtergestelden in Albanie Reviving and Restoring Livelihoods Food, NFI and CfW programme in flood affected districts of KPK WRC Hope Program Straatbezoek en initiële opvang verslaafde straatkinderen Aanvraag hulp generatoren en auto’s Campagne voor hiv & aids-preventie onder jongeren in Lutsk Oekraïne Cafetaria Mision Timoteo Leefhuis Mongolië 2010 Een toekomst voor jongeren in Kenia Vocational training for television production for youth Mamabits Padang Pariaman Disaster Recovery Project (PADR project) Tamar centrum Isaan Herstel Baptist Mission Integrated School na overstroming Water and Sanitation Programme - Mozambique Gezondheids en ontwikkelingsproject voor Wakhan Renewable Energy Sources in Afghanistan Project BLiSS (Birth Life Saving Skills training) Ghorvan Reforestation CBDRM Prevention of Blindness Project Christina Specialist Hospital Mobile Clinic Programme 2009-2010 Mobile Clinic Programme 2011 - 2012 Voedselhulp aan Oost-Europa in de wintermaanden 2009 SMS (Sanski Most Support) 2010 Khorog Winter Relief Assistance Hulp aan gevangenen Tsuman en Kovel gevangenis Vulnerable Children's Winter Clothing Project Day centers for children extended wood project

Project financiering 54.981 3.771 956 7.780 4.512 645 122.254 93.440 1.550 900 941 30.177 2.761 12.184 15.000 44.700 10.000 10.925 38.879 9.794 12.022 100.000 29.127 26.750 18.734 40.000 31.977 72.504 100.000 232.327 4.000 4.471 8.021 17.813 46.716 8.310

AKV 2.894 198 409 238 34 6.434 4.918 82 47 50 1.588 145 641 789 2.353 526 1.001 1.573 516 633 5.263 1.533 1.408 986 2.105 1.683 3.816 5.263 12.228 210 235 422 938 2.459 437

44

MaandThema MOLDAVIE, winteractie

RUSLAND, hulp aan gevangenen INDIA, Gemeenschapsontwikkeling BANGLADESH, oogzorg HAITI, aardbeving

CENTRAAL AZIE, aanschaf apparatuur RWANDA, aidswezen

Media Project Nr project E10.07 E10.08 E10.13 E10.17 E10.29 E10.34 K10.02 K10.07 K10.08 K10.10 P10.13 P10.27 * E10.19 * P10.12 * P10.06 * E10.18 * P10.10 P10.11 * E10.35 * P10.16

ZAMBIA, Aidsambassadors ETHIOPIE, Hope college

* *

CHINA, Project Hanna BOLIVIA - Naschoolse opvang NEPAL, Anandaban Hospital

* * *

KENIA, Wielen voor het woord GHANA, toerusting kerkelijk werkers R BOLIVIA, hulp aan straatkinderen

* * *

ETHIOPIE, watervoorziening groetentuinen

*


E10.26 K10.19 P10.18 P10.17 E10.25 K10.12 E10.37 K10.06 E10.23 K10.13 E10.21 K10.16 E10.36 E10.32 K10.18 P10.23 E10.27

Projectnaam Winter Relief Khujand 2010 Volinsk Project Winter Relief to poor families, orphans and elderly in Kosovo and Vojvodina Hulp aan gevangengen in Oekraine Krivoy Rog Supporting families in real need Hulp voor de bejaarden in nood en arme families Home Care Programme 2009-2011 Day Centre Elderly Program 2010-2011 Meerdere kleine projecten voor ouderen/medische zorg/home care From hopelessness to restored life Hygiene parcels Winterhulp 2010 Hulp aan gevangenen in Rusland en kerstpakketactie Integrated Community Development RATARC Oogziekenhuis voor blinde kinderen met staar in Bangladesh Noodhulp aardbeving Hart voor Haiti Haiti earthquake disaster response Leogane relief Aanschaf apparatuur voor het maken van Christelijke tv-programma’s in Centraal Azië Improved access to hiv & aids-services and care in the Bugesera, Rubavu and Gicumbi districts Activities for HVC in Rwanda HIV/AIDS Programme Member church hiv & aids-support program Hope College Ethiopië Benishangul Gumuz Language Development and Multilingual Education Project Community Based Learn4Work (L4W) Project Project Hannah Mandarin Computers en AV-apparatuur voor een bibliotheek Irpañani Anandaban Hospital INF Mugu Program Wielen voor het Woord: Dominees krijgen een fiets en een training! RTC ToT Training Programme for Catechists Operation Restoration Straatbezoek en initiële opvang verslaafde straatkinderen Opvang van meisjes die slachtoffer zijn van sexueel misbruik centro de trabajadoras, centro de motivación, centro de renovación Waterput voor een school

Project financiering 13.826 8.650 25.000 11.235 20.000 20.000 40.000 45.000 35.000 130.000 40.000 55.000 13.625 20.945 10.846 133.000 290.000 100.000 4.750

AKV 728 455 1.316 591 1.053 1.053 2.105 2.368 1.842 6.842 2.105 2.895 717 1.102 571 7.000 15.263 5.263 250

50.000

2.632

17.680 17.680 6.455 69.450 27.780 27.780 4.750 4.964 73.600 29.400 24.979 2.632 95.000 7.098 32.300 32.300 5.770

931 931 340 3.655 1.462 1.462 250 261 3.874 1.547 1.315 138 5.000 374 1.700 1.700 304

45

MaandThema KENIA, Samburu

AZIE, bijbelvertaalproject CHINA, bijbels drukken MIDDEN-OOSTEN, radio-uitzendingen voor jongeren MALAWI, bewustwording kinderarbeid PERU, ontwikkelingswerk en wijkopbouw

ALBANIE, diaconale pakketten OOSTENRIJK, jeugdcentrum SIERRA LEONE, Logos Hope

PAKISTAN, overstromingen

Media Project Nr project * K10.22 E10.33 K10.21 P10.26 * E10.28 * E10.22 * E10.45 * P10.29 * P10.20 * P10.21 E10.42 K10.24 * E10.39 * E10.46 * E10.38 K10.20 P10.25 * E10.20 * K10.11 * K10.17 E10.30 E10.31 K10.15 P10.15 P10.19

BRAZILIE, Johan Lukasse BOLIVIA, Sabine Celie OEGANDA, Guido de Vries INDIA, Margreet Diment BENIN, Marjan Kroone ALBANIË, Bejaardenzorg Correctie AKV en Rente Diversen Totaal


* * * * * *

E10.43 E10.44 P10.28 E10.40 E10.41 E10.11 R10.01

Projectnaam SEED Samburu, vergroten aantal schoolgaande kinderen en verbeteren kwaliteit onderwijs Giryama Mother Tongue Education Programme Pastoralist Communities’ Education Programme (PCEP) Inclusief Onderwijs in Zuid-Soedan Tengir Bible Translation Project Maak de Bijbel betaalbaar Ala’s Diary Radio Programme Inclusivesustainable child labour & childtrafickingreduction in Malawi Desarrollo comunitario de Pamplona Alta e Nueva Rinconada Wijkopbouw en capaciteitsversterking Cajamarca PROJAF-BEM (PROjeto Agricultura Familiar - Bem Estar do Menor) Produção e Comercialização Agroecológica Mercy Works in Gramsh Jeugdcentrum Moosburg Knowledge Help & Hope for Sierra Leone EFLC Formation Cadres et Maison d'Edition Spread the word of God to the people in Liberia Build Hope Emergency Relief for Flood Victims in Khyber Phakhtoonkwa Brief Proposal on F+NF items and cash for work programme in flood affected districts of KPK DKH ACT Appeal NRSP Monsoon Flooding Pakistan August 2010 Emergency and Rehabilitation Construction Project Flood Relief Charsadda ACT Appeal Emergency Assictence to Flood Affected in Pakistan Rev 1 (PAK 102) Emergency Assistance for Flood Affected Families in Pakistan Emergency relief & rehabilitation assistance to the flood survivors of village Jogian JOCUM Belo Horizonte Bouw logistiek, training en medisch centrum Increased food security for Pokot Returnees Weduwen Varanasi Uitbreiding gezondheidscentrum CSSK met gebouw voor patiëntenopname Extra hulp aan de bejaarden in Korça Lokale reiskosten TV ploeg Vrijval door lagere besteding dan toegewezen

Project financiering 100.000

AKV 5.263

30.000 28.000 18.390 3.448 7.308 26.720

1.579 1.474 968 181 385 1.406

4.202 35.000 35.000 14.000 20.000 9.870 5.225 51.464 10.000 10.000 107.817 63.560

221 1.842 1.842 737 1.053 519 275 2.709 526 526 5.675 3.345

230.000 100.000 160.000 30.000

12.105 5.263 8.421 1.579

100.000 50.000

5.263 2.632

23.750 23.750 23.568 36.000 31.398 15.200 20.588 - 18.540 4.171.135

1.250 1.250 1.240 1.895 1.652 800 3.921 223.247

46

Bijlage 5 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS Onderwijs 2010 Programmaland Albanië Kwaliteitsonderwijs, alfabetisering vaktraining

Ethiopië Basisonderwijs gemarginaliseerde groepen

en

voor

Ghana Alfabetisering, basisonderwijs, hiv & aidspreventie, infrastructuur

India Onderwijs gemarginaliseerde groepen

voor

Indonesië Verbetering kwaliteit van onderwijs

Voortgang Eén partner van KOEH: Lidia Foundation. DAB: vaktrainingen gegeven aan jongeren (vooral computervaardigheden), kwaliteit van onderwijs verbeterd (leermaterialen, training leerkrachten). Economische crisis was een belemmerende factor voor werkgelegenheid. Beleidsbeïnvloeding nationale overheid moeizaam in 2010 (politieke instabiliteit) maar succes in samenwerking met lokale overheid die voor het eerst faciliteiten voor een onderwijsproject beschikbaar stelde. Programma in uitvoering (Edukans lead) Binnen een gezamenlijk onderwijsprogramma van de ICCO-alliantie ondersteunde ReK twee partners op het gebied van voorschools, formeel en nonformeel basisonderwijs. Bouw van scholen is afgerond, leerkrachten en oudercomités zijn getraind. Voorbereidingen zijn getroffen om de scholen per 2011 aan de overheid over te dragen. Beide partners participeerden in een ‘mainstraiming disability’ traject om scholen te ondersteunen in de begeleiding van kinderen met beperkingen. Binnen de ICCO-alliantie werd gezamenlijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van hiv & aids-clubs op scholen (rapportage begin 2011). Wycliffe ondersteunde een partner die onderwijsmaterialen in een lokale taal ontwikkelt en lobby voert bij de overheid om onderwijs in de moedertaal te versterken. Programma in uitvoering (Oikonomos/Wycliffe lead) Oikonomos, World Servants en Wycliffe ondersteunden 7 partners in de uitvoering van een gezamenlijk onderwijsprogramma. Enkele partners zijn gespecialiseerd in alfabetisering, andere in basisonderwijs en vaktraining. WS biedt specifieke ondersteuning bij de bouw van infrastructuur voor scholen (incl. water&sanitatie). In 2010 is een traject van capaciteitsontwikkeling op het gebied van lobby en advocacy gestart, waarin de partners zijn getraind en nu zelf lobbyplannen ontwikkelen. Ondanks toenemende samenwerking blijkt het programmatisch werken nog veel begeleiding te kosten. Programma in uitvoering (Edukans lead) In India zijn in 2010 in verschillende regio’s deelprogramma’s ondersteund door Red een Kind, Oikonomos en Edukans. Speerpunt van het programma is het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Partners van ReK en Oik volgden gezamenlijke trainingen om de kwaliteit van de staf te verbeteren. Edukans, ReK en Oik hebben een gezamenlijk traject ingezet om de partners te trainen in Lobby en Advocacy. Na een training hebben partners regionale lobbyplannen opgesteld, waarvan de implementatie nu is gestart en de eerste resultaten zijn gerapporteerd (concrete acties van lokale overheid mbt onderwijsinfrastructuur) Programma in ontwikkeling (Oikonomos lead) Oikonomos ondersteunde in 2010 een aantal projecten op het gebied van voorschoolse educatie, kwaliteitsverbetering basisonderwijs en opleiding van leraren. Tussen de verschillende projecten werd meer samenhang

Kenia Moedertaalonderwijs alfabetisering

en

Liberia Onderwijs in (post)conflict gebied

Malawi Basisonderwijs, lerarenopleiding, schoolverbeterplannen

Oeganda Onderwijs in (post)conflict gebied

Soedan Onderwijs in (post)conflict gebied

Thailand Onderwijs gemarginaliseerde groepen


aangebracht. Daarnaast werden stappen gezet om tot een breder programma te komen, waarin ook ICCO/KiA zou participeren. In 2010 zijn gezamenlijke partnerworkshops gehouden met ICCO/KiA-partners en dit onderwijsforum heeft ook een Lobby&Advocacy training gevolgd. Programma in uitvoering (Edukans lead) Edukans ondersteunde al jarenlang een onderwijsprogramma in Kenia. Sinds 2009 is Wycliffe begonnen met ondersteuning van projecten op het gebied van moedertaalonderwijs. De Keniaanse overheid staat hiervoor open maar mist het enthousiasme, de ervaring en de technische expertise om het zelfstandig in te voeren. De partner van Wycliffe heeft materialen ontwikkeld, leerkrachten getraind en breed voorlichting gegeven over de voordelen van moedertaalonderwijs. Eerste stappen naar verdere programmatische samenwerking met Edukanspartners zijn gezet, maar dit vraagt nog veel verdere aandacht voor MFS-II. Programma in uitvoering (ZOA lead) ZOA-Liberia heeft in 2010 een onderwijsprogramma in Liberia ondersteund met veel aandacht voor onderwijs voor vrede en maatschappijopbouw, gender en hiv & aids. De implementatie van de activiteiten is overgedragen aan de consortium van zeven Liberiaanse NGO’s, begeleid door ZOA. Programma in uitvoering (Edukans lead) Oikonomos, World Servants en ReK ondersteunden partners in Malawi om de kwaliteit van onderwijs te verbeteren. Veel aandacht is gegeven aan capaciteitsontwikkeling van partners. Het onderwijsprogramma richtte zich op training van leraren, verbetering van infrastructuur en hiv & aids-preventie. In Educaidsverband is een traject gestart van gezamenlijke probleemanalyse en beleidsontwikkeling. Programma in uitvoering (Edukans lead) ZOA ondersteunde in 2010 een deelprogramma in noord-Oeganda, gericht op onderwijs en rehabilitatie. Versterken van lokale organisaties was een belangrijk speerpunt in 2010, naast het vergroten van toegang tot onderwijs en hiv & aids-voorlichting. Verschillende deelprogramma’s in uitvoering (ICCO/KiA lead) Red een Kind werkte in Darfur samen met ZOA aan de uitvoering van een onderwijsprogramma in en rond vluchtelingenkampen. Veel aandacht werd gegeven aan maatschappijopbouw en de training van ouderraden. In zuid-Soedan ondersteunde ReK een onderwijsprogramma gericht op het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs. De lobby voor lerarensalarissen heeft goede resultaten opgeleverd. ICCO en Dark&Light ondersteunden een programma voor inclusief onderwijs in zuid-Sudan.

Programma in uitvoering (ZOA lead) voor ZOA-Thailand voerde een onderwijsprogramma uit in zeven vluchtelingenkampen in Thailand, waar Birmese vluchtelingen verblijven. Veel aandacht is besteed aan de training van leerkrachten en het draaiende houden van het onderwijssysteem in deze context van politieke instabiliteit in 2010.

48

Bijlage 6 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS hiv & aids 2009 Programmaland Ethiopië Fbo's en hiv

Voortgang Partners hebben elkaar twee keer in het afgelopen jaar ontmoet. Daarbij zijn de ICCO partners en medewerkers van het ICCO regio kantoor ook aanwezig. Er is een breed onderzoek gehouden naar de verschillende stakeholders op gebied van gezondheidszorg en hiv & aids. Dit onderzoek zal dienen als analyse voor het opstellen van specifieke doelen voor de Prismapartners in 2011. India In 2009 is een hiv & aids-bewustwordingstraject gestart onder een aantal Hiv mainstreaming in kerken in Noord Oost India. Enkele resultaten in 2010 zijn ook benoemd kerken onder de successen in het algemene stuk. Er worden goede successen behaald en het traject zal worden voortgezet. Kenia In Kenia zijn de partners meerdere keren bij elkaar gekomen om een Fbo's en hiv gezamenlijk plan op te stellen. Er zijn goede verbanden gelegd met andere stakeholders in de implementatie gebieden. Daardoor kan er beter aanspraak gemaakt worden op overheidsfinanciering, worden ‘best practices’ gedeeld en wordt er meer samengewerkt met het overheids gezondheidssysteem. Nigeria Het programma is in 2010 afgebouwd vanwege het stoppen van Hiv preventie en financiering door Oikonomos. Het blijft lastig om hier goede andere ontwikkeling van hiv/ donoren voor te vinden. SRHR curriculum Zimbabwe Er is in 2010 hard gewerkt aan het schrijven van een gezamenlijk Child advocacy programmaplan. Daarnaast heeft het traject rondom lobby voor kinderrechten doorgang gevonden. Een contributie mbt kinderrechten is gemaakt richting een beleidsdocument van de ‘Civil Society Constitutional Compodium’. Deze organisatie wordt door veel organisatie gebruikt als referentie voor het starten van bewustwordingscampagnes. Zuid Afrika De betrokken partners zijn meerdere keren bij elkaar gekomen om een Fbo's en hiv gezamenlijk programma te schrijven. De partners zullen samenwerken onder de naam SALT Alliance. Er ligt een samenwerkingscontract dat begin 2011 getekend zal worden. Implementatie van het plan zal in 2011 plaatsvinden. Andere landen waar in Prismaleden binnen het hiv & aids-programma actief zijn: Bangladesh, Bolivia, Brazilië, Burkina Faso, Cambodja, Dominicaanse Republiek, DR Congo, Ghana, Haïti, Indonesië, Ivoorkust, Lesotho, Malawi, Mozambique, Nepal, Rwanda, Siërra Leonne, Sri Lanka, Soedan, Tanzania, Thailand, Tsjaad, Zambia


49

Bijlage 7 - Voortgang programma’s en monitoringstabel MFS gezondheidszorg Naam programma Cambodja

Ghana

Zuid-Sudan

Ziektekostenverzekering India

Leprazorg India

Haïti Prisma jaarverslag 2010

Voortgang Naast het health insurance programma dat met partners van ICCO is uitgevoerd, zijn partners van Prisma bezig geweest met Outcome Mapping op het gebied van community health (zie ook ‘Uitdagingen’ in paragraaf 5.2.4). Het basisgezondheidsprogamma in Ghana wordt door partner AGREDS uitgevoerd in het Noorden van Ghana. De bouw van nieuwe faciliteiten in Nakpanduri moeten ervoor zorgen dat de kliniek kan doorgroeien tot het niveau van district hospital. Het lukte AGREDS deels om nieuw personeel aan te trekken. De verwachting is dat in Nakpanduri het aantal patiënten in 2010 verdubbeld zal zijn ten opzicht van 2007. In Nakpanduri, Gorogo en Datuko heeft AGREDS een grote betrokkenheid van de gemeenschap weten te realiseren door hen intensief bij de planning, voorbereiding en uitvoering te betrekken. PCG, AGREDS en CHAG hebben daarnaast aan een gezamenlijk programma op het gebied van Human Resources for Health gewerkt. Zo werd via de christelijke koepel CHAG o.a. gelobbied bij de overheid voor voldoende artsen in de rurale gebieden. In 2010 hebben 2 consultaties van de SHARE alliance plaatsgevonden. Een stuurgroep is gevormd en 3 werkgroepen rondom de thema’s capaciteitsontwikkeling, institutionele ontwikkeling en funding. Eind 2010 is tevens een pilot project van start gegaan dat focust op de ontwikkeling van onderlinge relaties van SHARE leden en die met andere actoren in het veld. Across heeft tijdelijk de coördinatie van dit project op zich genomen. Door de verkiezingen eind 2010 is uitvoering vertraagd. Na de in 2008 gehouden seminar en de in 2009 uitgevoerde studie naar de mogelijkheden tot een community based health insurance programme in India, is de situatie in 2010 drastisch veranderd en is de roll out van ziektekostenverzekeringen boven verwachting geweest. Met de partner organisaties en enkele andere stakeholders zoals het Institute of Public Health, the World bank en de ILO, zijn 2 workshops gerealiseerd met als belangrijkste doelen: a) Inzicht krijgen in huidige sociale verzekeringsschema’s in India zoals de Rashtriya Swasthya Bhima Yojana (RSBY) en hoe NGO’s/CSO’s kunnen bijdragen aan het versterken hiervan. b) Het vergelijken van veschillende modellen van financiering van basis gezondheidszorg op community niveau en eerstelijnszorg. TLM India ondersteunt het nationale lepraprogramma in India (20072012), zowel op nationaal als op staatsniveau door middel van specialistische kennis. In 2010 werden onder andere technische teams ondersteund die integratie van leprazorg in overheidszorg faciliteren. Hiertoe zijn ruim 7500 gezondheidswerkers getraind. Daarnaast is er een advocacy programma dat bewustwording vergroot middels campagnes en massamedia. Programmatisch werken in Haïti kreeg na de bijeenkomst in 2009 geen 50

Bangladesh

Franstalig West-Afrika

vervolg vanwege de aardbeving begin 2010. Er werd gedurende 2010 gezondheidszorg verleend in 6 klinieken met een focus op preventieve activiteiten, met name voor moeders en kinderen. In elke kliniek is een community comité dat de activiteiten aanstuurt en monitort. In 2010 hebben 4 partnerorganisaties in Bangladesh uitgebreide discussies gevoerd over de mogelijkheden voor intensievere samenwerking en het creëren van een positieve impact middels het opkomen voor de gezondheidsrechten van kwetsbare volwassenen en kinderen in Bangladesh. Belangrijkste focusgebieden zijn preventieve van hiv & aids en disability en mainstreaming van mensen die leven met hiv, lepra en/of een disability in gezondheidszorgsystemen. Uit 6 landen uit Franstalig Afrika kwamen religieuze leiders (evangelicaal), die samen meer dan 10.000 dominees/kerken vertegenwoordigen. Openingen zijn gezocht om seksualiteit beter bespreekbaar te maken naar jongeren toe, binnen de kerkelijke context, en tussen man en vrouw. De drie genoemde prioriteiten: 1. Theologische bezinning over het onderwerp seksualiteit 2. Communicatie: een goede communicatiestrategie voor kerken over seksualiteit 3. Sociale acties van kerken steunen (bijv. zorgen voor mensen met hiv, hulp bij tienerzwangerschappen, huwelijkspastoraat) De uitkomsten worden gebruikt voor een gezamenlijk programma ter verbetering van de seksuele gezondheid binnen de doelgroep. Een Afrikaanse theoloog heeft de opdracht gekregen een boekje te schrijven waarin onder meer de volgende onderwerpen aan de orde zullen komen vanuit Afrikaans perspectief: vrouwenbesnijdenis, gezinsplanning, seksualiteit binnen het huwelijk, masculiniteit en femininiteit, positieve aspecten van de Afrikaanse cultuur en traditie.

Daarnaast werd in 2010 door individuele leden uitvoering gegeven aan gezondheidszorgprogramma’s in de volgende landen: Albanië, Dominicaanse Republiek, Guatemala Egypte, Ethiopië, Kenia, Nigeria, Sierra Leone, Tsjaad, Zambia, Indonesië en Sri Lanka.


51

Bijlage 8 - Financieringen MFS in 2010 Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

Bijzondere Noden

HIV/AIDS

Zuid Afrika

BN01

HIV/AIDS

Zuid Afrika

BN02

KinderdagverblijfThembalethu

83.129

66.871

Aidswerk Ladysmith

86.576

43.424

169.705

110.295

137.058

-

Totaal BN Dark & Light

BGZ

Pakistan

DL01

BGZ

Pakistan

DL02

BGZ

Nepal

DL03

National Low Vision Program Nepal 5757

BGZ

Afghanistan

DL04

BGZ

Cambodja

DL05

BGZ

Sudan

DL06

BGZ

Tanzania

DL07

BGZ

Indonesië

DL08

BGZ

Ethiopië

DL09

SERVE PBL Project (Prevention of Blindness project) 5729 Preventing Blindness and Restoring Sight in Rural and Remote Provinces of Cambodja 5743 Towards 20/20: Prevention, control and rehabilitation of blindness in the Upper Nile region of South 5751 Provision of low vision services for northern Tanzania: Creation & impl. of a syst. approach to serv 5749 Maintaining and establishing eye care program in Perdhaki eye care units 5771 Butajira Trachoma Control Program 5748

BGZ

Sudan

DL10

BGZ

Nepal

DL11

Onderwijs

Sudan

DL12

BGZ

Afghanistan

DL13

Herat Ophthalmic Centre

BGZ

Bangladesh

DL14

53.020

BGZ

Afghanistan

DL15

BGZ

Pakistan

DL16

Child Vision Center, a specialised hospital and training center for paediatric opthalmology 5737+appl 433 District Comprehensive Eye Care Project 5730 CHIP Skardu Rehabilitation Phase II 5763

BGZ

Cambodja

DL17

28.414

BGZ

Pakistan

DL18

BGZ

Tanzania

DL19

BGZ

Nigeria

DL20

CBR for Blind and Visually Impaired People ABC 5727 Comprehensive Disability Project-Skardu (CHEF) 5765 KCCO HRD for addressing childhood cataract in Africa 5750 Nigeria coordination medical projects 5752

BGZ

Sudan

DL21

30.000

-

Onderwijs

Sudan

DL22

46.000

10.482

Onderwijs

Sudan

DL23

46.752

-

Onderwijs

Indonesië

DL24

46.136

23.031

BGZ

Sudan

DL26

13.340

6.660

BGZ

Afghanistan

DL27

Inclusive Education Project in GreaterYei Count Inclusive education in greater Yei County ACROSS Education project of children with disabilities ICCO Bhakti Luhur Inclusive education program for disabled children in east Indonesia Sudan Evangelical Mission Mundri Community Based Rehabilitation Project in West Equatorial State SERVE Enabling and Mobilizing Afghan Disabled

Totaal Dark & Light


HRD for comprehensive eye care in Pakistan, SAARC, EMR, Central Asian and other developing countries 5731 Comprehensive Eye Care Programmas

106.668

113.850

311.092

40.175

-

85.000

-

111.000

-

Primary Eye Care Capacity Building Project (innovatiepot) National Eye Health Research and Monotoring Programme 5734 Inclusive education in Southern Sudan

42.306 857.413

393.571

52

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

Dorcas

HIV/AIDS

Tanzania

Dor01

Rundugai hiv & aids project

BGZ

Egypte

Dor02

Saving the eyesight of the poor in Menia

-

-

BGZ

Egypte

Dor25

People living with Disabilities Egypt

-

85.846

BGZ

Albanië

Dor03

90.085

46.408

HIV/AIDS

Oekraine

Dor04

Health education on cancer & palliative care Russia AIDS prevention

-

-

HIV/AIDS

Zuid Afrika

Dor05

Community Care Project (Project Gateway)

25.584

15.019

HIV/AIDS

Zuid Afrika

Dor09

St. Francis Care Centre

41.072

24.112

HIV/AIDS

Zuid Afrika

Dor10

Mount Moriah hiv & aids

40.257

23.633

BGZ

Tanzania

Dor06

36.893

-

-

-

26.194

13.494

Eigen Bijdrage

61.614

31.749

BGZ

Tanzania

Dor21

Community health education and promotion Health Care in prison Tanzania

HIV/AIDS

lesotho

Dor14

AFM Community OVC care

HIV/AIDS

lesotho

Dor15

Semonkong AIDS project

HIV/AIDS

lesotho

Dor17

HIV/AIDS, Mafeteng

62.478

32.186

HIV/AIDS

Kenia

Dor07

Machakos hiv & aids project

53.761

32.790

HIV/AIDS

Kenia

Dor08

Meru South hiv & aids community project

49.503

30.192

HIV/AIDS

Kenia

Dor22

Kitise hiv & aids project

147.248

62.821

BGZ

Oekraine

Dor11

Reproductive Health Education

HIV/AIDS

Mozambique

Dor12

HIV Beira Mozambique

-

-

51.460

26.510

HIV/AIDS

Zimbabwe

Dor13

HIV/AIDS

Ethiopië

Dor16

Aids Kids Mutare

29.166

15.025

Agar hiv & aids project

44.249

36.770

BGZ

Sudan

Dor19

Community Based Health Care, South Sudan Medical Program Mozambique

36.126

2.965

BGZ

Mozambique

Dor20

BGZ

Wereldwijd

-

-

Evaluation Training

24.900

Totaal Dorcas De Verre Naasten

MFS subsidie

HIV/AIDS

India

HIV/AIDS

Zuid Afrika

HIV/AIDS

Ivoorkust

BGZ

479.518,92

29.183

19.135

DVN02

SPANDANA hiv & aids project for Lakhnadon Block Care Centre & Home Based Care

42.689

21.311

DVN03

Miel Mortel

33.350

16.649

India

DVN04

70.594

35.227

BGZ

Kenia

DVN05

18.410

9.190

HIV/AIDS

Zuid Afrika

DVN06

45.062

22.495

HIV/AIDS

Zuid Afrika

BGZ

India

SPANDANA Community Health Care project Improving Basic Health Care in the Ukambani region Thembalethu Home Based Care + extra financier 2010 Thembalethu Home Based Care (extra financiering MFS-I) EHA

14.083

7.030

BGZ

India

INDNEI 3B

6.003

2.997

BGZ

India

INDEHA 4A1

BGZ

India

INDEHA 4A2

732

379

BGZ

Kenia

KENAEP 4A1

BGZ

Kenia

KENRCE 3B

4.469

-

HIV/AIDS

Zuid Afrika

ZAFPRW

6.670

205

HIV/AIDS

Zuid Afrika

ZAFMCD 4A2

8.668

-

279.913

134.618

Totaal DVN


DVN01

820.591

53

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

GZB

HIV/AIDS

Sudan

GZB01

HIV/AIDS prevention program

33.276

21.700

HIV/AIDS

Zimbabwe

GZB02

23.300

16.700

GZB03

Life Skills Programma Scripture Union Eastern Region Promoting Natural remedies

HIV/AIDS

Sudan

HIV/AIDS

Nepal

15.000

10.000

GZB04

Paluwa Aids Care and Support

26.700

13.300

HIV/AIDS

Zimbabwe

GZB05

23.600

13.300

HIV/AIDS

Nepal

GZB06

Joint office for CBAP, OIC en MMH, Zimbabwe Lobby & Advocacy

27.681

14.879

HIV/AIDS

Zimbabwe

GZB07

13.300

6.700

HIV/AIDS

Zimbabwe

Strategic Plan integrated ARV Roll out programme MMH/CBAP Joint Office OIC RCZ

HIV/AIDS

Sudan

Lobby & Advocacy Across

HIV/AIDS

Zimbabwe

childrens advocacy

6.000

3.000

HIV/AIDS

Wereldwijd

partner conferentie

23.100

6.300

HIV/AIDS

Zimbabwe

transport ARV roll out Zimbabwe

20.010

6.000

211.967

111.879

106.398

47.602

35.318

17.395

141.716,00

64.997,00

37.408

18.592

Totaal GZB Kom Over en Help

Onderwijs

Albanië

KOEH01

Quality education and training programme

Onderwijs

Albanië

KOEH02

Homeworkproject Delvinë

Totaal Kom over en Help Lepra Zending

BGZ

India

LZ01

TLM Community Hospital Faizabad

BGZ

India

LZ02

TLM Community Hospital Vadathorasalur

BGZ

India

LZ03

Philadelphia Community Hospital Salur

BGZ

India

LZ04

BGZ

India

LZ05

BGZ

Bangladesh

LZ06

BGZ

India

LZ07

BGZ

Bangladesh

LZ08

BGZ

India

LZ09

Enhancement of District Technical Support Teams Diana Princess of Wales Health Education and Media Centre Coordination for Advocacy and Networking (CAN) project Modified Technical Support to National Leprosy Elimination Program (NLEP) replacing DTST Community Eyecare and Awareness Programm (CECAP), Bangladesh Naini Community Hospital

BGZ

Bangladesh

LZ10

DBLM hospital

BGZ

India

LZ11

BGZ

Bangladesh

BGZ BGZ

-

-

58.869

57.131

19.023

25.712

133.404

66.596

-

-

69.623

34.756

52.294

26.106

NLEP Chattisgarh

36.686

18.314

29.273

7.891

India

NLEP( aanvullende financiering)

65.052

17.536

Bangladesh

correctie LZ 2009

312

361-

578.673,00

311.044,00

Onderwijs

Indonesië

Oik07

Leraren non-formeel onderwijs '07-'10

Onderwijs

Malawi

Oik35

Versterking kwetsbare families

HIV/AIDS

Nigeria

Oik33

Shalom gezondheidsprogramma Izi

HIV/AIDS

Nigeria

Oik05

Save Igede 2007-2010

Onderwijs

Nigeria

Oik01

Alfabetiseringswerk Igede

Onderwijs

Nigeria

Oik43

Verbetering voortgezet onderwijs

HIV/AIDS

Zimbabwe

Oik12

HIV/AIDS

Zimbabwe

Oik13

HIV/AIDS

Zimbabwe

Oik14

Zorg voor hiv & aids patiënten en kwetsbare kinderen HIV/aids preventie programma op scholen Matabeleland HIV/aids programma bedrijfsleven Bulawayo e.o. (Freedom Unlimited)


38.771

CALL (aanvullende financiering)

Totaal Lepra Zending

Oikonomos

76.729

3.450-

17.500 56.695

28.305 39.611

11.939

47.500

34.727 26.758

54

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Oikonomos (vervolg)

HIV/AIDS

Ghana

Onderwijs

Ghana

Oik03

Onderwijs

Ghana

Oik02

Onderwijs

Ghana

Oik04

Onderwijs

Malawi

Oik10

Onderwijs

Indonesië

Oik21

HIV/AIDS

Nigeria

HIV/AIDS HIV/AIDS

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

41.940

22.142

36.000-

-

53.000

27.000

-

571

14.855

7.400

Oik22

Literacy and community development Dagbon Alfabetisering & verzelfstandiging GILLBT taalprojecten Geïntegreerd programma basisonderwijs 2007-2010 Training personeel kleuterscholen Jayawijaya 2007-2010 HIV/AIDS voorlichting in het onderwijs

Nigeria

Oik23

Aidsbestrijding via de kerken

80.575

Zimbabwe

Oik25

19.187

HIV/AIDS

Malawi

Oik26

Onderwijs

Ghana

Oik34

Onderwijs

India

Oik28

Onderwijs

Indonesië

Oik37

Mobilisatie kerkleiders m.b.t. AIDS 20072009 FLAEM Geïntegreerd hiv & aidsprogramma 2007-2009 Uitbreiding capaciteit basisonderwijs (3e fase) Ondersteuning onderwijs kansarme kinderen AP 2007 Engels en leiderschapstraining, Titip

Onderwijs

Indonesië

Oik39

Mobilizing for Life

Onderwijs

Indonesië

Oik38

Engels en leiderschapstraining, Netaiken

34.468-

Onderwijs

Indonesië

Oik41

Bouw Hogeschool Wamena

50.000

HIV/AIDS

Nigeria

Oik40

Aidsmaterialen via ACTS 2008

Onderwijs

India

WTR Onderkomen buitensch opvang

14.000-

Onderwijs

India

Investeringen Onderst Kansarme kinderen

334.904

Onderwijs

Indonesië

Oik31

Voorbeeldschool Pass Valley

6.849

Onderwijs

Indonesië

Oik09

Training lagere school docenten '05-'07

1.889-

Onderwijs

Indonesië

Oik08

Literacy Jayawijaya 2007

38.318-

HIV/AIDS

India

Oik24

Onderwijs

Indonesië

Oik30

HIV/AIDS project voor twee AP districten 2007 Hogeschool Wamena 2007-2010

22.600

176.130

HIV/AIDS

Nigeria

Oik06

HIV/aids project Effata 2007-10

14.551

25.813

HIV/AIDS

Zuid Afrika

Oik20

Zorg voor wezen en kwetsbare kinderen

1.085-

Onderwijs

India

Oik27

Buitenschoolse begeleiding TN 2007-2010

HIV/AIDS

Nigeria

Oik32

Weduwen en wezenzorg Izi

Onderwijs

Zimbabwe

Oik36

Onderwijs

Nigeria

Oik42

Onderwijs

Nigeria

7059

Kwaliteitsverbetering onderwijs lagere scholen Operationele kosten en investeringen JCSS 2008-2009 Effata onderwijs voor doven

Onderwijs

Malawi

8032

Onderwijs

Ghana

9001

Geïntegreerd programma basisonderwijs 2007-2010 Programmatisch werken

Onderwijs

Indonesië

9007

Locatie programma's YKW

Onderwijs

Indonesië

9020

Programmatisch werken Papua

HIV/aids preventie programma op scholen Noord Ghana Education Quality Improvement Program

Totaal Oikonomos Red een Kind

HIV/AIDS

India

ReK02

HIV/AIDS

India

HIV/AIDS

India

HIV/AIDS HIV/AIDS


35.613

21.363 -

-

374-

150.000

50.000

2.353-

7612.607

1.37813.499 86.075

37.500

11.655

6.500

2.639

4.088

870.476

588.224

ReK03

Bethel project on community development – hiv & aids VBS-HIV Counseling centre Tirunelveli

42.688 21.000

ReK04

Love in Action

92.000

India

ReK05

Gnanajyothi of NSM Vellore

India

ReK06

CARE

117.460

55

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

Red een kind (vervolg)

Onderwijs

Ethiopië

ReK08

200.100

99.900

Onderwijs

India

ReK09

Improving Accesstp Basic Education and Adult Functional Literacy Education Rebuilding Programm - II

334.168

158.407

HIV/AIDS

Ethiopië

ReK10

Onderwijs

Sudan

ReK11

HIV/AIDS

Kenia

ReK12

HIV/AIDS

DR Congo

ReK13

Onderwijs

Sudan

ReK16

Onderwijs

Ethiopië

ReK17

Onderwijs

Sudan

ReK18

Onderwijs

Zambia

ReK19

Onderwijs

Malawi

ReK20

Onderwijs

India

ReK21

HIV/AIDS

Zambia

HIV/AIDS HIV/AIDS

Comprehensive HIV Prevention, Care, Treatment and Support Project Kuriftu Medan ACTS Integrated education support for IDPchildren and other conflict-affected children AIC Child-carehiv & aids program Aids Awareness Program DR Ccongo, CECA20 Facing the future with Hope and Confidence for vulnerable children in Juba Dale-Wonsho Pre-primary and Alternative Basic Education Across Community Based Education Program Basic Education and Health Project

80.707

38.761

82.000

170.086

76.489

71.350

104.614

4.191

2.092

46.690

23.310

ReK22

Promotion of access, quality, retention and equity to basic education for the margnialized children ACCESS: Advanced Children's Christian Education Support Service RCZ Zambia hiv & aids

39.000

India

ReK23

BVK hiv & aids

32.000

Rwanda

ReK24

AEE Rwanda

HIV/AIDS

Oeganda

ReK25

Research psyco-social care

HIV/AIDS

Wereldwijd

ReK26

Mainstreaming

17.000

HIV/AIDS

Wereldwijd

Capacity Building Loby & Advocacy

50.000

HIV/AIDS

DR Congo

ADED

32.000

HIV/AIDS

Malawi

LISAP

45.000

HIV/AIDS

India

REAP

18.000

HIV/AIDS

Malawi

World Alive

21.334

8.666

Onderwijs

India

RPC Organisationel Development

6.003

1.618

Onderwijs

India

Tuition Centre Training

6.670

1.798

1.610.500

765.655

76.707

38.293

78.449

39.162

Totaal Red een Kind TEAR

79.171

BGZ

Oeganda

T02

HIV/AIDS

Cambodja

T04

BGZ

DR Congo

T05

HIV/AIDS

Zimbabwe

T08

BGZ

Dom. Rep.

T10

HIV/AIDS

Dom. Rep.

T11

HIV/AIDS

Ethiopië

T12

HIV/AIDS

Malawi

T13

Community based integrated health and water programme Somleng - Kampong Speu and Prey Veng – hiv & aids Prevention and Care Programme de Santé 2007-2010 Scaling up Prevention Activities among the youth, 2007 Programa de Salud Preventia, 2007-2010

250.000 1.882

52.695

26.305

44.708

22.319

69.721

11.438

40.329

-

64.249

27.033

BGZ

Cambodja

T15

Linea de accion de Prevencion vih & sida 2007, del Programa de Salud Preventiva 2007-2010 Arba Minch Medan Acts comprehensive hiv & aids project 2007 Going to Scale, LISAP AIDS programma in 19 classes in 2007 Health and Aids Program 2007/ 2008

HIV/AIDS

Kenia

T16

Scaling up Life Skill hiv & aids

HIV/AIDS

Zimbabwe

T18

Facilitation of Church based orphan care

37.629

18.784

HIV/AIDS

India

T23

HIV/AIDS program

60.032

29.968

HIV/AIDS

Brazilië

T24

Programma hiv & aids

60.699

30.301


49.442

15.558

62.245

52.755

80.717

25.548

56

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

TEAR (vervolg)

BGZ

India

T25

HIV/AIDS

Oeganda

T27

BGZ

India

T29

Shanti Community Health and Development Project Building the capacity of the Church to lead the way in AIDS Response among communities served by ACE Community Health Project, Chhattisgargh

70.037

34.963

65.568

32.732

BGZ

India

T29

Community Health Insurance

62.053

27.947

-

-

HIV/AIDS

Bolivia

T30

HIV/AIDS

Malawi

T31

Proyecto GAVIH

-

43.500

-

-

-

-

77.775

38.825

29.295

14.624

T34

Response to Aids by the Church for Hope (REACH) programma, Wenya area Integrated hiv & aids Interventions in Horo Guduru (Shambu) and Abbay Choman (Finchaa) Capacity Building, Advocacy and Networking SU Zimbabwe hiv & aids Lifeskills Project (Masvingo Province – Chiredzi & Zaka Districts Mobilizing Youth for Life

HIV/AIDS

Ethiopië

T32

HIV/AIDS

Oeganda

T41

HIV/AIDS

Zimbabwe

T33

HIV/AIDS

Haïti

HIV/AIDS

Kenia

-

-

T35

MYF, OVC & SFL

-

-

HIV/AIDS

Ethiopië

Ethiopie

HIV/AIDS

Zimbabwe

Zimbabwe

19.951

15.000

6.000

3.000

BGZ

DR Congo

DR Congo

BGZ

Wereldwijd

Mainstreaming disability

71.755

58.308

6.952

6.500

HIV/AIDS

Malawi

Malawi

Totaal TEAR Trans World Radio

HIV/AIDS

Kenia

TWR01

The Honey that Kills, radio programmes

HIV/AIDS

Kenia

HIV/AIDS

Zuid Afrika

TWR04

HIV/AIDS

Ethiopië

TWR05

HIV/AIDS

India

TWR06

HIV/AIDS

India

TWR07

HIV/AIDS

Kenia

hiv & aids awareness programma's Tamils, India hiv & aids awareness programma's Hindi, India Africa Challenge, East Africa

HIV/AIDS

Kenia

Training costs FM project TWR Kenya

HIV/AIDS

Kenia

Our Environment, East Africa

HIV/AIDS

Kenia

Monitoring kosten

HIV/AIDS

Zimbabwe

Child Advocacy project, Zimbabwe

HIV/AIDS

Cambodja

Wholistic Health ProgramCambodia

BGZ

Bangladesh

WD01

HIV/AIDS

Bangladesh

WD02

BGZ

Guatemala

WD03

HIV/AIDS

Burkina Faso

WD04

HIV/AIDS

Tsjaad

WD06

BGZ

Tsjaad

HIV/AIDS

Zambia

WD07

BGZ

Colombia

WD08


35.100 647.963

144.426

72.098

35.609

17.776

9.333

7.471

30.653

8.263

220.021

105.608

100.000

397.697,14

50.000

124.921,04

105.019

141.712,10

(The Honey that Kills, seminars) Capacity Building project voor TWR hiv & aids projecten in Afrika Family Life programmes Africa

Totaal Trans World Radio Woord en Daad

83.113 1.270.121

Primary Health Care Programme (PHC)Bangladesh HIV AIDS Preventie Programma voor kwetsbare groepen Klinieken en voedingscentra in Guatemala HIV AIDS campaign Burkina Faso 2007 Care and support HIV AIDS-bestrijding Tsjaad

98.091

48.968

16.674

8.324

health programme

98.859

49.351

Member church hiv & aids support programme (tbv OVC educational and nutritional support) Medisch programma Colombia, Bogotá, Clinic Santa Lucia

70.637

35.262

227.542

110.977

57

Lidorganisatie

Thema

Land

Projectnummer

Projectnaam

MFS subsidie

Eigen Bijdrage

Woord en Daad (vervolg)

BGZ

Haïti

WD09

Gezondheidsprogramma P&A

235.328

117.477

HIV/AIDS

Haïti

WD10

34.643

17.294

HIV/AIDS

India

WD12

Solidarity chain in the struggle against hiv & aids Haiti HIV and AIDS awareness programmes

87.471

12.976

BGZ

Oeganda

WD13

-

-

HIV/AIDS

Zuid Afrika

WD15

79.436

11.801

HIV/AIDS

Sierra Leone

WD16

43.666

87.333

BGZ

Burkina Faso

WD17

36.289

16.002

HIV/AIDS

Zambia

WD18

107.417

2.078

HIV/AIDS

Sri Lanka

WD19

-

-

BGZ

Sri Lanka

WD45

HIV/AIDS

India

WD20

HIV/AIDS

India

WD21

HIV/AIDS

India

WD22

HIV/AIDS

India

WD23

BGZ

Tsjaad

WD24

BGZ

Haïti

WD25

HIV/AIDS

Ethiopië

BGZ HIV/AIDS BGZ

PHC/Community development projecten Matheniko zone en Pian Chekwi zone HIV/AIDS project: Awareness and prevention in South-Africa HIV/AIDS Awareness Project, Sierra Leone Cren/CSPS Maternity, Construction of a paediatric service unit at the hospital CMA of Leo HIV AIDS programma GCPDO Zambia Fight against hiv & aids in a war zone (Sri Lanka) Nieuw programma LoH (Sri Lanka)

-

-

1.694

845

61.040

8.623

Tuberculosis control and hiv & aids program hiv & aids prevention and destigmatisation

90.512

13.480

-

-

-

49.504

96.715

48.281

WD26

Reinforcement of the technical capacity of three hospitals, Tsjaad Curative and preventive health care in Bassin (Bon Berger clinic) and Bel-Air (Bethesda) Mainstreaming hiv & aids Education

-

-

Burkina Faso

WD27

Dabari Zien

26.158

13.058

Zuid Afrika

WD28

hiv & aids thuiszorg

-

-

Zambia

WD29

21.423

10.694

BGZ

India

WD30

Child and Family Holistic Project healthcare and nutrition Health program GSPI

-

-

BGZ

Colombia

WD31

Asonaliss

40.270

20.103

BGZ

India

WD32

Clinic India

20.521

3.697

BGZ

India

WD33

Health programme India

31.778

5.351

BGZ

Tsjaad

WD34

Networking and training

-

-

BGZ

Sierra Leone

WD36

Bouw kliniek Grafton

1.126

562

BGZ

Colombia

WD37

Health evaluation CDA

-

-

HIV/AIDS

Thailand

WD38

Mainstreaming hiv & aids Education

-

-

HIV/AIDS

Sierra Leone

WD39


1.694

845

HIV/AIDS

India

WD40


2.053

1.025

BGZ

Wereldwijd

WD41

-

-

BGZ

Burkina Faso

WD42

66.701

33.298

HIV/AIDS

Tsjaad

WD43

Partnerconference Nairobi deel gezondheid Conferentie seksualiteit in Afrikaanse context Car for BAC

-

-

HIV/AIDS

Colombia

Aids Colombia

27.846

13.901

BGZ

Oeganda

Gezondheidsprojecten KDDS

62.243

66.311

Awareness, education, advocacy and prevention of hiv & aids hiv & aids programma in Gunthur

BGZ

Oeganda

Gezondheidsproject rond onderwijs

HIV/AIDS

Zuid Afrika

Mfesane USAID/Prisma

HIV/AIDS

Wereldwijd

Lobby diversen

BGZ

Oeganda

BGZ

Bangladesh

Consultants (inzet voor Uganda en Sierra Leone, assistentie partners) Evaluatie ziekenhuis Bangladesh (uitgevoerd in 2010)


16.124

8.049

235.876

294.236

10.005

4.995

6.420

3.205

5.146

2.346

58

Lidorganisatie

Thema

Land

Woord en Daad (vervolg)

BGZ

Burkina Faso

BGZ

Bangladesh

BGZ

Burkina Faso

Projectnummer

Projectnaam

16.495

8.234

30.714

15.332

Tsjaad

Capaciteit & materiaal ziekenhuizen Tsjaad

Sierra Leone

Evaluatie hiv en adis Sierra Leone

HIV/AIDS

Zuid Afrika

correctie WD 2007

WS01

Onderwijs

Ghana

WS02

BGZ

Ghana

WS03

Increasing access and equity to Quality Basic Education Project Community Infrastructure Program in Education and Health Community Infrastructure Program in Education and Health

Totaal World Servants ZOA

Onderwijs

Liberia

ZOA01

Onderwijs

Thailand

ZOA09/13

Onderwijs

Ethiopië

ZOA10

Onderwijs

Oeganda

ZOA11/14

Onderwijs

Liberia

ZOA12

Onderwijs

Sudan

ZOA15

Basic Education Improvement Project 2007-2010 Education and training programme for Refugees from Burma Pre-schooling and skills training among refugees in Western Ethiopia Back home back to school (primary education in Northern Uganda) LBR056.2, Basic Education Improvement Project Aanv. Financiering Sudan

Totaal ZOA DCGK

6.000

HIV/AIDS

Malawi

7.200 -

BGZ

Onderwijs

Eigen Bijdrage

Evaluatie gender en development Burkina Faso Evaluatie commercial sex workers Bangladesh CREN

Totaal Woord en Daad World Servants

MFS subsidie

HIV/AIDS

Zuid Afrika

DCGK01

Limpopo dvd

HIV/AIDS

Zuid Afrika

DCGK02

Kinderopvang en aidswerk MCDC

HIV/AIDS

Ethiopië

DCGK03

6.000 1.246-

43.290-

2.269.581

1.776.861,91

74.245

37.064

48.225

23.932

54.389

27.152

176.859

88.148

1.073.473

737.664

256.000

130.000

431.028

-

-

-

1.760.501

867.664

27.471

13.713

The Inclusion of Persons with Disabilities inhiv & aids-Focused Interventions HIV/AIDS India DCGK04 ‘Pro-creation’ A Value Based Approach Of Sexual wellbeing as a continuum Totaal Deptutaatschap Diaconaat Christelijk Gereformeerde Kerken

56.358

28.134

83.829

41.847

Wycliffe

42.693

9.454

59.974

15.026,29

-

32.022

34.174

8.619-

10.824

10.824-

Onderwijs

Ghana

Wycl01

Onderwijs

DR Congo

Wycl02

Development & Empowering of Ethno Linguistic Minority Communities in Northern Ghana Plan Annuel 2008, ACOTBA-SUBO

Onderwijs

DR Congo

Wycl03

Kande’s Story Africa AIDS Program

Onderwijs

Kenia

Wycl04

Onderwijs

Ethiopië

Wycl05

Onderwijs

DR Congo

Giryama Mother Tongue Education Programme Benishangul Gumuz Language Development and Multilingual Education Project Programmatisch werken

Totaal Wycliffe Operatie BGZ Mobilisatie Totaal Operatie Mobilisatie


Afghanistan

OM01

Healthy Families: Birth Life-saving skills BLiSS

1.681 147.665

38.740,29

66.702

33.298

66.702

33.298

59

Bijlage 9 - Lijst van afkortingen aids ALV BB BCN BGZ BN BuZa CABA CBHI CBO CDA CU DAB DCDD (D)CGK DO DVN EAA EO EU EZA FBO FATEB FNS GCE GZB HIP hiv HRH ICCO IKV ISO KEP KiA MAF MFS M&E MO NGO ODA OM OS PLWHA PGO PHC PME PSO PVV RD

Acquired Immune Deficiency Syndrome Algemene Leden Vergadering Beleidsbeïnvloeding Better Care Network Basisgezondheidszorg Deputaatschap Hulpverlening in Bijzondere Noden v.d. Gereformeerde Gemeenten Ministerie van Buitenlandse Zaken Children affected by AIDS Community Based Health Insurance Community Based Organisation Christen Democratisch Appèl ChristenUnie Directe Armoede Bestrijding Dutch Coalition on Disability and Development (Deputaatschap) Christelijk Gereformeerde Kerken Directeurenoverleg De Verre Naasten Ecumenical Advocacy Alliance Evangelische Omroep Europese Unie Evangelische Zendingsalliantie Faith Based Organisation Faculté de Théologie Évangélique de Banqui Food and Nutrition Security Global Campaign for Education Gereformeerde Zendingsbond Health Insurance for the Poor Humaan Immunodeficiëntie Virus Human Resources for Health Interkerkelijke Organisatie voor Ontwikkelingssamenwerking Interkerkelijk Vredesberaad International Organisation for Standardisation (Kwaliteitsnorm) Kerk in Actie – EZA – Prisma overleg Kerk in Actie Mission Aviation Fellowship Medefinancieringsstelsel Monitoring & Evaluation Maatschappijopbouw Niet-Gouvernementele Organisatie Official Development Assistance Operatie Mobilisatie / Outcome mapping Ontwikkelingssamenwerking People living with hiv and aids Programmagroep Onderwijs Primary Health Care ProjectMonitoring en Evaluatie Vereniging PSO- capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden Partij voor de Vrijheid Reformatorisch Dagblad


60

SGP SMB SRGR WD / REK WRR ZOA

Staatkundig Gereformeerde Partij Strategisch Meerjaren Beleidsplan Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten Woord en Daad / Red een Kind - Alliantie Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ZOA-Vluchtelingenzorg


61

Jaarverslag Vereniging Prisma. Christelijke organisaties in ontwikkelingssamenwerking

Recommend Documents