JAARVERSLAG Terborg, Hervormde Kerk

JAARVERSLAG 2014

Terborg, Hervormde Kerk

JAARVERSLAG 2014 INLEIDING: Gewoontegetrouw stellen wij elk jaar een verslag samen van de door onze Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Gelderland (SBKG) verrichtte werkzaamheden. Ook in het verslagjaar 2014 is er weer veel werk verzet ten dienste van meerdere kerkverbanden binnen de Provincie Gelderland. Dit jaarverslag kunt u inzien op onze website. Besparing op grondstoffen is een belangrijk item om ‘groen’ bezig te zijn. Ook kostenbeheersing is een belangrijke factor. Wat hetzelfde blijft is de onveranderd grote hoeveelheid werk dat in het verslagjaar door het bouwbureau is uitgevoerd. Onderhoudsplannen zijn gemaakt waarin de te verwachten kosten voor de instandhouding van de kerkelijke gebouwen in de komende jaren zijn opgenomen. De bouwkundigen doen de directievoering bij de realisatie van de gemaakte plannen. Het geeft grote voordelen dat een vakkundige buitenstaander met aannemers praat en fiat geeft voor aanpassing in de uitvoering. Uiteraard in overleg met de opdrachtgever. Ook controleren en fiatteren zij de inkomende facturen, betrekking hebbende op het project. Sinds 1 januari 2011 is de stichting belastingplichtig voor de BTW. Wanneer een subsidieregeling voor monumenten van toepassing is, dan is ook de berekende BTW subsidiabel. Op het gebied van begeleiden van restauraties is de SBKG ‘partner’ van de Provincie Gelderland. dit betekent dat Provinciale subsidiegelden via de stichting worden uitbetaald aan de kerkrentmeesters. De verantwoordelijkheid van een correcte uitvoering van het werk ligt dan bij de SBKG. Ook in 2015 zullen wij ons best doen een bijdrage te leveren aan het BEHOUD van onze kerkelijke gebouwen.

Gendringen, Protestantse Kerk

SAMENWERKING: Om duidelijkheid te geven in de contractuele verplichtingen van de Stichting en een opdrachtgever, zijn er vaste Regels en Tarieven met een bijbehorend standaard Opdracht-formulier. Elk jaar wordt nagegaan of deze aanpassing behoeven. Het bestuur heeft in haar laatste vergadering van 2014 besloten enkele aanpassingen aan te brengen in de ‘Regels’ die gelden per 1 januari 2015. Deze documenten zijn op te vragen bij de secretaris. De samenwerking met de SBKG Overijssel en Flevoland verloopt tot wederzijdse tevredenheid en zal ook in 2015 worden voortgezet. In 2014 was de inzetbaarheid van het bouwbureau voor onze stichting 56,04%; voor het jaar 2015 gaan wij uit van een tijdsverdeling van 50% voor de SBKG Gelderland en 50% voor de SBKG in Overijssel en Flevoland. Wij hopen aan de grote vraag naar ondersteuning door het bouwbureau te kunnen voldoen. Regelmatig krijgen we aanvragen om een College van Kerkrentmeesters te bezoeken; hierbij worden de gebouwen met hun inventaris bezichtigd, de bevindingen doorgesproken en wordt vrijblijvend advies gegeven. De PKN-kerken moeten wel een beleidsplan hebben; onderdeel daarvan vormt het onderhoudsplan voor de gebouwen. Hierbij kan ons bouwbureau het College van Kerkrentmeesters uitstekende diensten bewijzen. Nog steeds geldt: Voor een puike kerk doen wij het werk.

In het verslagjaar zijn met de volgende beheerders van kerkelijke gebouwen plannen gemaakt, gesprekken gevoerd en adviezen verstrekt: Aalst Angerlo Angerlo Apeldoorn, ELK Apeldoorn, ELK Beekbergen Bruchem Buurmalsen Buurmalsen Deil Dinxperlo Elburg Enspijk Epe, Regenboogkerk Gendringen Hedel Heelsum Heerewaarden Heesselt Hoenderloo Horssen IJzendoorn Kerkwijk Loenen, kerk Loenen, kerk

BRIM begeleiding BRIM plan opstellen BRIM begeleiding Restauratie Fondsenwerving BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding Fondsenwerving BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding Glas-in-loodherstel BRIM begeleiding BRIM begeleiding Advies Advies Restauratie consistorie BRIM begeleiding Restauratie Heerenbanken BRIM begeleiding Fondsenwerving BRIM plan opstellen BRIM begeleiding

Loenen Megchelen Meteren Nederhemert-Noord Nederhemert-Noord Nederhemert-Noord Nijkerk Oene Oldebroek Ophemert Opijnen Opijnen Poederoijen Poederoijen Ruurlo Steenderen Terborg Veessen Vorchten Waardenburg-Neerijnen Warnsveld Wilp Wilp Wilp Winterswijk, Synagoge Zevenaar Zevenaar Zoelen

Restauratie kerkhof BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding Restauratie Fondsenwerving Restauratie voorbereiden BRIM begeleiding BRIM plan opstellen BRIM begeleiding BRIM begeleiding Fondsenwerving BRIM begeleiding Restauratie kerktoren BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM begeleiding BRIM plan opstellen Fondsenwerving BRIM begeleiding Restauratie BRIM begeleiding Fondsenwerving BRIM begeleiding BRIM begeleiding Fondsenwerving BRIM begeleiding

Wij wijzen de eigenaren van niet-monumentale kerkelijke gebouwen erop dat zij volledig gebruik kunnen maken van onze bouwkundige en financiële advisering en expertise. Werkzaamheden aan deze gebouwen komen in sommige gevallen ook in aanmerking voor subsidie van de Solidariteitskas, alsook van andere fondsen. De reden dat wij veel met beheerders van monumentale gebouwen werken is hierin gelegen dat de regelgeving vanuit de burgerlijke overheid vaak gecompliceerd is, zeker voor iemand die niet dagelijks met deze materie werkt. De SBKG Gelderland kan u als deskundig partner terzijde staan. Verder zijn er mogelijke subsidieregelingen waardoor vanuit Rijksgelden voor onze advisering wordt meebetaald, zodat de beheerders voordeliger uit zijn. Voor Gemeentelijke Monumenten is er soms een regeling van de gemeentelijke overheid. In 2014 werd het subsidiebedrag van de burgerlijke gemeente vaak met eenzelfde bedrag aangevuld door de Provincie Gelderland.

WERKWIJZE: Aanvragen voor een gesprek lopen in principe via het bouwbureau. Van daaruit wordt beoordeeld hoe de verdere aanpak het beste kan plaatsvinden. Ook bij het secretariaat komen regelmatig vragen binnen die dan worden doorgegeven aan en besproken met de bouwkundigen; indien nodig wordt een vervolgafspraak gemaakt.

DIENSTVERLENING SBKG GELDERLAND: De te verlenen diensten bestaan uit: het opmaken van een bouwkundig onderhoudsplan voor één of meerdere jaren; het begeleiden van de uitvoering van onderhoudsplannen; de projectbegeleiding van nieuwbouw, verbouw- en restauratieplannen, inclusief inventaris, waaronder orgels; het aanvragen van subsidies en werven van fondsen voor bovengenoemde plannen; het verstrekken van incidentele adviezen; advisering bij het aanvragen van vergunningen. Wilt u voor uw kerkelijke gebouwen een rapport als nul-situatie, dan kunnen wij dat voor u opstellen. Een dergelijk plan is nuttig om gestructureerd en planmatig onderhoud van de gebouwen te presenteren naar de achterban (kerkelijke gemeente). Het is ook een instrument dat bij fusie van gemeenten behulpzaam kan zijn bij het besluit welke gebouwen dienen te worden behouden, dan wel afgestoten. Kortom, een dergelijk rapport geeft meer transparantie en is waardevol voor de besluitvorming.

LANDELIJK EN PROVINCIAAL OVERLEG: Ook in 2014 zijn de provinciale Stichtingen twee maal bijeen geweest in het 'Overlegorgaan' (OVO) voor het uitwisselen van wederzijdse informatie en bespreking van actuele ontwikkelingen; onze Stichting was hierbij telkens vertegenwoordigd, waardoor wij de colleges van kerkrentmeesters nog adequater van dienst kunnen zijn. De gesprekken om tot meer samenwerking te komen met de SBKG-en in Noord-Oost-Nederland zijn niet verder voortgezet. De werkwijze van de SBKG Groningen-Drenthe verschilde te veel en de werkgebieden lagen te ver uit elkaar. Met de SBKG Zuid-Nederland is nog steeds de afspraak van kracht dat zij in geval van nood tijdelijk door het bouwbureau van onze SBKG zullen worden bijgestaan. Eenzelfde afspraak bestaat sinds enkele jaren met de SBKG in de Provincie Utrecht. Met hen zijn in dit verslagjaar gesprekken gevoerd om te komen tot een nauwere samenwerking, eventueel een fusie. Deze gesprekken hebben geen resultaat gehad. De Provincie Gelderland heeft sinds 2013 een nieuwe regeling voor het samenwerken met organisaties in het monumentenveld: de Partnerregeling. Vanuit dit Partnerschap zijn enkele projecten in uitvoering genomen. Informatie is ook te vinden op de website: www.SBKG.nl; hier kan worden doorgelinkt naar andere partijen op het kerkelijk erf.

Lent, Protestantse Kerk

DONATEURS: U kunt onze stichting benaderen voor advies en inlichtingen. Graag verwelkomen wij nieuwe donateurs voor de SBKG Gelderland. Het donateurschap kost per jaar € 50,00 per kerkelijke gemeente, ongeacht het aantal kerkelijke gebouwen. Per 31 december 2014 bedroeg het aantal donateurs 60. Het zijn de kerkbesturen van de gemeenten: Aalst Acqouy Almen Angerlo-Doesburg Asperen Barneveld Bemmel Beusichem - Zoelmond Brakel Bredevoort Bruchem Deil en Enspijk Echteld Eerbeek Elst Epe 'Grote Kerk' Geldermalsen Hall Harderwijk (Protestantse Gemeente) Hedel Heerde ’s-Heerenberg-Zeddam Heerewaarden Hengelo Herwijnen Hierden Hoevelaken Hoevelaken ‘De Eshof’ Horssen Kerkwijk-Delwijnen

Kesteren Lent-Oosterhout-Ressen Nederhemert Nieuwaal Nijmegen Oene Ommeren Oosterbeek-Wolfheze Ophemert-Zennewijnen Opijnen Putten Rhenoy-Gellicum Rozendaal Ruurlo-Barchem Scherpenzeel Spankeren/Laag Soeren/Dieren N.O. Steenderen en Bronkhorst Tiel Tricht Tuil Varik en Heesselt Velp Vorden Waardenburg-Neerijnen Wadenoijen Wageningen Warnsveld-Leesten West Maas en Waal Wilp Zoelen

NIEUWSBRIEF: In mei en in november 2014 is naar de donateurs een Nieuwsbrief uitgegaan met relevante informatie. Wij hopen dat onze donateurs met de gegeven informatie hun voordeel kunnen doen, ten dienste van de kerkelijke gebouwen.

Rumpt, Hervormde Kerk

VERGADERINGEN: In de verslagperiode kwam het bestuur vijf keer bijeen. De belangrijkste onderwerpen waren: Partnerschap met de Provincie Gelderland; BRIM-inventarisatie, en de daaruit voortvloeiende werkzaamheden; coördinerend en sturend toezicht op de schriftelijke rapportage van de bouwkundigen; beheersmatige bespreking m.b.t. de actuele financiële stand van zaken; besturenoverleg tussen SBKG Gelderland en SBKG Overijssel en Flevoland; plannen aangaande samenwerking met SBKG Utrecht; periodiek contact met de Stichting Oude Gelderse Kerken; erkenningsregeling monumentenadviesbureaus; assurantie; hoe om te gaan met asbest in de kerkelijke gebouwen. Zoals u ziet zijn er, naast de bouwkundige advisering, meerdere terreinen waarover dient te worden nagedacht en besproken; vaak is dat anticiperend op de (nabije) toekomst. Voor onderwerpen die niet worden genoemd, maar wel in de vergaderingen van een kerkbestuur vragen oproepen die betrekking hebben op uw gebouwen, kunt u gerust contact met ons opnemen. Wij kunnen u dan adviseren of doorverwijzen naar de juiste persoon of instantie. Hierbij is te denken aan ornamenten aan kerkgebouwen, gemeentelijke bemoeienis met het kerkgebouw, e.d. Onze vergaderlocatie is de Bethlehemkerk van de PKN-gemeente in Arnhem (wijk Presikhaaf). Wij danken hen voor het ter beschikking stellen van hun vergaderruimte. In het verslagjaar is de laatste vergadering voor het zomerreces gehouden in de Jacobskerk van de Protestantse Gemeente te Winterswijk. Verder is de SBKG op diverse bijeenkomsten vertegenwoordigd geweest, zoals: jaarvergadering afd. Gelderland van de VKB; jaarvergadering en congres van de landelijke VKB in Ede; regiobijeenkomsten VKB afd. Gelderland. Op het congres van de landelijke VKB in Ede heeft de SBKG Gelderland, samen met de SBKG van Overijssel en Flevoland en de SBKG Zuid-Nederland, een stand ingericht. De bouwkundigen van de 3 stichtingen waren daar aanwezig om informatie aan de bezoekers te verstrekken. Tijdens de gesprekken is gebleken dat niet ieder College van Kerkrentmeesters op de hoogte is van de activiteiten van de Stichtingen Behoud Kerkelijke Gebouwen.

Dorpskerk Wilp

Begin 2014 is door de SBKG Gelderland een subsidieaanvraag bij de provincie Gelderland ingediend in het kader van de Robuuste Investerings Impuls. Dit was mogelijk doordat de SBKG Gelderland als partner aangewezen is in het programma Gelderland Cultuurprovincie t.b.v. het thema Herbestemming - Religieus Erfgoed. De ingediende aanvraag is op kwaliteit beoordeeld en voldeed volledig aan de gestelde toetsingscriteria. Naar aanleiding van de toegekende beschikking was het mogelijk om in het voorjaar van 2014 te starten met de uitvoering van de voorgestelde werkzaamheden. Eind december 2015 dient het geheel afgerond te zijn. De reden van de aanvraag tot restauratie was dat de dorpskerk, eigendom van de Protestantse Gemeente Wilp te maken heeft met teruglopende inkomsten en hogere kosten voor de instandhouding van het monumentale kerkgebouw. Het doel van de opdracht aan de SBKG Gelderland was het in beeld brengen van de nieuwbouw en restauratiewerkzaamheden, om de multifunctionaliteit van de kerk te vergroten, met als voorwaarde dat het kerkgebouw voor de eredienst beschikbaar te blijft. Gezien de staat van de leien was vervanging op relatief korte termijn aan de orde. Inmiddels zijn Rathscheck-leien uit de groeve Katzenberg toegepast in de Oud-Duitse dekking. Oud-Duits is de klassieke dekking en historisch gezien de meest juiste. De oud-Duitse dekking verloopt met grote leien aan de voet van het dak naar kleine leien bij de nok. Daarnaast verschillen de dakleien ook nog eens in de breedte. Dat goed dekken vergt een grote mate van vakmanschap. De ‘Stichting Behoud Dorpskerk Wilp’, nauw betrokken bij de uit te voeren werkzaamheden, heeft zich twee maatschappelijke opdrachten gesteld: 1. een centrale ontmoetingsplek creëren voor dorpsbewoners en 2. de kerk aanbieden als podium waar een levendig aanbod van kunst, cultuur en historie kan groeien en bloeien. Om hieraan te kunnen voldoen zijn dus extra faciliteiten nodig om de evenementen goed te kunnen huisvesten. Zo is er behoefte aan extra toiletten, een invalidentoilet, een garderobe en een goede cateringvoorziening. Die functies zullen worden samengebracht in de nieuwe geheel vrij staande uitbreiding die via de oude gevelopening weer aan de kerk wordt verbonden.

BESTUURSSAMENSTELLING: Per 31 december 2014 bestond het bestuur uit de volgende, onbezoldigde, leden: B. Vries voorzitter P.A. van den Bogerd secretaris M. van Galen penningmeester J. van Delft lid J. Poldervaart lid en 2e voorzitter H. Nijland lid R.B. Vrieselaar lid en 2e secretaris Het bouwbureau is gevestigd in Vaassen. Bouwkundigen zijn de heren H. Bron en G.F. Tutert.

Hoenderloo, Heldringkerk

FINANCIËN: De financiële verantwoording over 2014 is in het bestuur besproken en gepubliceerd op de website. Na aanmelding van het financieel verslag aan de Afdeling Gelderland van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de PKN zijn onze verplichtingen hieromtrent vervuld.

GIFTEN EN LEGATEN: Bij beschikking van 7 december 2007 is onze Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Gelderland door de Belastingdienst aangemerkt als 'Algemeen Nut Beogende Instelling' in de zin van de Wet Inkomstenbelasting 2001. Per 1 januari 2012 is de Geefwet in werking getreden. Vanaf die datum is de SBKG Gelderland gekwalificeerd als een ’Culturele ANBI-instelling’. Dit betekent dat giften en schenkingen door particulieren en bedrijven aan de SBKG Gelderland, volgens de daarvoor extra geldende regels, voor hen fiscaal aftrekbaar zijn. Ook brengt de vrijstelling mee dat de SBKG Gelderland in de toekomst geen schenkings- of successierecht verschuldigd is over ontvangen giften, legaten en erfenissen.

ANBI: Per 1 januari 2014 zijn de eisen die aan een ANBI worden gesteld verder aangescherpt. Wij hebben reeds daaraan voldaan.

DOELSTELLING: De 'Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Gelderland' is in 1995 opgericht op initiatief van de Commissie Gebouwen en Monumenten van de (toenmalige) Vereniging van Kerkvoogdijen in de Nederlandse Hervormde Kerk. Volgens artikel 2 van de Statuten stelt de Stichting zich ten doel: 1. de leden van de Afdeling Gelderland van de ”Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de Protestantse Kerk in Nederland” behulpzaam te zijn en bij te staan in zaken van restauratie, herstel en onderhoud van gebouwen en tot die gebouwen behorende orgels, meubilair en verdere zaken; 2. andere eigenaren, zonodig bezitters van daarvoor in aanmerking komende gebouwen met bijbehorende zaken (zulks ter beoordeling van het bestuur der stichting), behulpzaam te zijn en bij te staan in zaken als onder ”1” van dit artikel vermeld; 3. faciliteiten aan burgerlijke gemeenten te verstrekken ten behoeve van de Monumentenzorg.

De stichting heeft geen winstoogmerk en dient, onverminderd het vorenstaande, het algemeen belang. Als bestuurslid van de Afdeling Gelderland van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) is de heer Poldervaart contactpersoon tussen hen en de 'Stichting Behoud'. Zodoende is de Stichting op die wijze steeds aanwezig op bijeenkomsten die worden georganiseerd door de Afdeling Gelderland van de VKB. De Stichting staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 410.52934. Het BTW-nummer is NL8160.48.472B01. Het IBAN-nummer is: NL53 RABO 0387 7534 00.

NADERE INFORMATIE IS TE VERKRIJGEN BIJ: Bouwbureau SBKG Gelderland de heer Ing. H. Bron Vossenhoek 16 8172 AB Vaassen telefoon : 0578-570157 mobiel : 06.5068.8957 e-mail : [email protected] : [email protected] internet : www.sbkg.nl of bij:

en

de heer G.F. Tutert telefoon : 06.2112.4310 e-mail : [email protected]

Secretariaat SBKG Gelderland de heer P.A. van den Bogerd Meidijk 2 5305 VJ Zuilichem telefoon : 0418-672556 mobiel : 06.5134.0888 e-mail : [email protected]

Zuilichem, februari 2015