JAARVERSLAG 2012 Dit jaar het jaarverslag van Tegen Haar Wil (THW) opnieuw in een verkorte vorm met bijlagen zodat u in een oogopslag de belangrijkste veranderingen binnen THW in 2012 kunt zien. Uiteraard hebben wij in de bijlagen ook weer de cijfers en algemene informatie voor u op een rijtje gezet. Wederom druk. Het jaar 2012 is voor THW een erg druk jaar geweest. De enorme stijging van het aantal gesprekken en e-mails in de afgelopen jaren is in 2012 tot stilstand gekomen, wat betekent dat het dus wederom een erg druk jaar was. Misschien werd de stijging in de afgelopen jaren veroorzaakt door alle publiciteit rondom ons boek. De stabilisatie in 2012 doet echter vermoeden dat de recessie hier ook een aandeel in heeft (gehad), omdat uit onderzoek bekend is dat geweld toeneemt in tijden van recessie…. Dit grote aantal contacten betekent dat de vrijwilligsters van THW het heel druk hebben gehad en dat slachtoffers regelmatig meemaakten dat de telefoon bezet was op het moment dat zij ons nodig hadden of (eindelijk) durfden te bellen. Dat is geen goede zaak en blijft voor THW een aandachtspunt. De zwaarte van het werk De zwaarte van het werk, deels veroorzaakt door het aantal gesprekken maar deels ook door de veelal gewelddadige inhoud van de verhalen van de belsters, kan leiden tot secundaire traumatisering bij de vrijwilligsters van THW. Om de feitelijke last daarvan in kaart te brengen heeft een student van de opleiding HBO Psychologie in 2012 onderzoek gedaan en haar conclusies met ons besproken. Het gehele onderzoek is te lezen in bijlage 3. Om de kans op secundaire traumatisering te verkleinen zijn binnen THW functioneringsgesprekken ingevoerd en komt daarnaast het onderwerp met regelmaat terug in de teamvergaderingen. De functioneringsgesprekken worden gevoerd met de coördinator van THW en betekenen een uitbreiding van haar werkzaamheden. Contact met andere organisaties In 2012 bleek het organiseren van hulp voor belsters waarvan de woonplaats onbekend is tot het moment dat de belster besluit uit de geweldssituatie weg te gaan, veel eenvoudiger te gaan dan in de jaren daarvoor. Organisaties stelden het belang van het slachtoffer en het stoppen van geweld voor regels van hun eigen organisatie. Voor THW was dit een verademing en zeer prettig om te merken! PR materiaal In de 2e helft van 2012 zijn ongeveer 5000 lipbalsems met opdruk (die verwijst naar THW) verspreid over de middelbare scholen in Drenthe. De lipbalsems zijn door de jongeren van Drenthe goed ontvangen, zo blijkt uit de reacties die wij daarover hebben gekregen van scholen en leerkrachten. Het is voor THW inmiddels een geaccepteerd feit dat PR activiteiten nooit direct tot meer telefoon leiden omdat slachtoffers van geweld eerst over een flinke drempel heen moeten voor zij ons durven bellen. Daarnaast heeft THW in 2012 nieuw PR materiaal laten ontwerpen in de vorm van winkelwagenmuntjes. De muntjes worden door vrijwilligsters verspreid door ze in winkelwagentjes te laten zitten. Dit pr materiaal is, in tegenstelling tot de lipbalsem voor jongeren, bedoeld
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
2
voor volwassen vrouwen. Op deze manier hopen wij de groep vrouwelijke slachtoffers van geweld in Drenthe op de hoogte te brengen van ons bestaan. Dus als u niemand kent in uw eigen omgeving die onze steun kan gebruiken, wilt u dan zo vriendelijk zijn deze winkelwagenmuntjes in een winkelwagentje te laten zitten voor iemand die onze hulp misschien nodig heeft? Sociale kaart In 2012 is gestart met het actueel maken van onze sociale kaart. We vorderen gestaag maar het gaat veel langzamer dan wij zouden willen. De belangrijkste oorzaak hiervoor is het gebrek aan tijd en het gegeven dat wij afhankelijk zijn van vrijwilligers voor het maken van een digitale versie van onze sociale kaart. Daarnaast willen wij een uitbreiding van de zoekmogelijkheden binnen de sociale kaart (o.a. via zoektermen) en dat vergt veel werk. We gaan hiermee in 2013 verder en hopen dat we in het volgend jaarverslag kunnen melden dat de sociale kaart is afgerond én goed werkt! Waardering THW merkt dat er in Drenthe anders gekeken wordt naar vrijwilligerswerk en een vrijwilligersorganisatie als THW. In 2012 is er een aantal keren informatie aan ons gevraagd over hoe wij ons werk organiseren en waar wij tegenaan lopen. Ook is er vaker waardering uitgesproken voor het werk wat de vrijwilligsters van THW doen en waren professionals verrast over de kwaliteit én zwaarte van ons werk. In 2013 gaat THW door…. Naast ons ‘gewone’ werk, het anoniem voeren van telefoongesprekken met slachtoffers van geweld en het beantwoorden van hun vragen per e-mail, richten wij ons in 2013 op: • Het verspreiden van winkelwagenmuntjes en ander PR materiaal in Drenthe. • Het verder vernieuwen en controleren van onze sociale kaart. • Het bekijken en zo nodig vernieuwen van onze voorlichting aan jongeren. • Het inwerken, trainen en begeleiden van (nieuwe) vrijwilligsters. Door de toegenomen zwaarte van de telefoongesprekken vraagt de begeleiding van (nieuwe) vrijwilligsters extra aandacht en tijd. Dit om te voorkomen dat vrijwilligsters secundair getraumatiseerd raken of vroegtijdig stoppen met hun werkzaamheden voor THW. • Het volgen van de landelijke ontwikkelingen op het gebied van ons werk.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
3
TEGEN HAAR WIL Bijlage 1: Algemene informatie 2012
De Organisatie Tegen Haar Wil Drenthe (THW) is een vrijwilligersorganisatie, die dit jaar 27 jaar bestaat en sinds 1 januari 2004 hoort bij SWW Hoogeveen. Haar bestaan en voortbestaan dankt THW aan de vrijwilligsters die zich jaar na jaar inzetten voor de organisatie. Op dit moment werken er 13 vrijwilligsters voor THW, waarvan 2 vrouwen langdurig ziek zijn en 2 vrouwen half februari 2013 zijn gestart met hun inwerkperiode. De leiding van THW is in handen van een part-time coördinator. In 2012 is een flink aantal vrijwilligsters van THW gestopt met het werken voor THW en zijn nieuwe vrijwilligsters ingewerkt en getraind. THW kan nog steeds bouwen op een enthousiast en betrokken team van onbetaalde professionals op het gebied van seksueel geweld, stalking en huiselijk geweld. Helaas merkte ook THW in 2012 dat een flink aantal vrijwilligers wilde of moest stoppen omdat dit werk zwaar is en veel van de vrijwilligsters vraagt. Dit laat zich niet altijd goed combineren met de andere (betaalde) baan en/of privéomstandigheden. THW is als telefonische hulpdienst een laagdrempelige vorm van hulp- en dienstverlening. THW zet zich in voor vrouwen en meisjes die slachtoffer zijn of zijn geweest van seksueel geweld, seksueel misbruik of seksuele intimidatie, huiselijk geweld en/of stalking. Het doel van THW is vrouwen en meisjes de mogelijkheid en de gelegenheid te bieden (anoniem) over hun traumatische ervaringen te praten. Daarnaast verstrekt THW ook informatie aan partners, ouders, vrienden, leerkrachten, en hulpverleners van geweldsslachtoffers en bellen ook mannen soms naar THW voor hulp of informatie. Sinds september 2000 wordt er ook hulp en informatie aan slachtoffers gegeven via ons emailadres. Het blijkt dat sommige vrouwen dit een makkelijker, laagdrempeliger manier van contact vinden. Daarnaast is het goedkoper, wat voor sommige vrouwen ook erg belangrijk is. In 2012 heeft THW nieuwe enveloppen ontworpen en laten drukken, die passen bij het in 2011 ontworpen briefpapier en bij de nieuwe folders die in 2010 zijn gemaakt. Daarnaast hebben we winkelwagenmuntjes laten drukken en is door een collega-organisatie (PRAT) de meeste lipgloss (met opdruk “protect yourself”) op middelbare scholen in Drenthe verspreid. THW werkt volgens de principes van de vrouwenhulpverlening. Dit betekent o.a. dat seksueel geweld, stalking en huiselijk geweld gezien worden als een maatschappelijk probleem en niet als een individueel probleem, wat niet weg neemt dat de individuele vrouw er erg veel last van kan hebben. Een ander uitgangspunt van THW is dat de vrouw zelf het beste weet welke vraag ze heeft en welke hulp ze kan gebruiken. Vrouwen worden zoveel mogelijk aangesproken op eigen kracht en niet op hun zwakte of het slachtoffer zijn. Het is fijn om te merken dat deze principes steeds beter passen en onderschreven worden door professionals en door de Drentse gemeenten. Het gegeven dat het team van THW voor de helft bestaat uit vrouwen die zelf ervaring hebben (gehad) met geweld, is een voorbeeld voor sommige belsters. Zij vormen het bewijs dat het mogelijk is geweld een plek te geven en weer te gaan deelnemen aan het leven. Voor deze ervaringsdeskundige vrijwilligsters biedt THW de mogelijkheid om hun belaste verleden om te zetten in iets goeds: namelijk anderen helpen ook uit een geweldsituatie te stappen, of het geweld te stoppen.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
4
Werkwijze van de telefoondienst De telefonische hulpdienst van THW is bereikbaar op maandag tot en met donderdag van 14.00 uur tot 22.00 uur. THW werkt uitsluitend met vrouwelijke vrijwilligsters aan de telefoon en maakt dat ook duidelijk in haar publicaties. De vrijwilligsters zijn deskundig en geschoold in het omgaan met de specifieke eisen van telefonische hulpverlening. THW biedt steun, herkenning en erkenning maar geen hulpverlening. THW werkt anoniem om de drempel om steun te vragen zo laag mogelijk te houden. De organisatie beschikt over een sociale kaart waarin informatie te vinden is over hulpverleningsinstanties en andere belangrijke organisaties. Elk binnenkomend gesprek wordt geregistreerd, hierdoor kan inzicht verkregen worden in wanneer er gebeld wordt en met welke vragen. Buiten de bereikbaarheidsuren is de telefoon aangesloten op een antwoordapparaat met verwijzing naar een ander telefoonnummer. Naast het in stand houden van de telefonische hulpdienst geeft THW voorlichting over oorzaken en gevolgen van seksueel misbruik, stalking en huiselijk geweld en signaleert zij ontwikkelingen in de maatschappij met betrekking tot (hulpverlening aan) slachtoffers van seksueel misbuik, stalking en huiselijk geweld. Voorlichtingsactiviteiten Enkele vrijwilligsters van THW zijn speciaal getraind om voorlichtingsbijeenkomsten te houden voor groepen. Meestal op uitnodiging verzorgen zij een avond met informatie over oorzaken en gevolgen van seksueel misbruik, stalking en huiselijk geweld. De voorlichtingsactiviteiten zijn bedoeld als preventiewerk om mensen bekend te maken met THW en om toekomstige hulpverleners te informeren over de gevolgen van geweld en de consequenties daarvan op hun toekomstige werkzaamheden. Daarnaast staan wij ook met regelmaat met folders en boeken op informatiemarkten, e.d. Deskundigheidsbevordering Ieder jaar wordt er voor alle vrijwilligsters, betrokken bij THW, een training deskundigheidsbevordering georganiseerd. Inhoud van deze training is informatie over vrouwenhulpverlening, over seksueel geweld, stalking en huiselijk geweld. Daarnaast krijgen de nieuwe vrijwilligsters aparte trainingsdagen voordat zij de telefoon mogen beantwoorden. Naast deze training vindt er iedere 6 weken deskundigheidsbevordering plaats in de vorm van trainingsavonden en/of gastspreeksters. Onderwerpen die hier aan bod komen zijn bijvoorbeeld: automutilatie, nieuwe therapievormen, de gevaren van secundaire traumatisering, normaal en afwijkend seksueel gedrag. Daarnaast heeft in 2012 een van de vrijwilligsters haar HBO Psychologie afgerond met een onderzoek naar secundaire traumatisering binnen THW. De uitkomst daarvan is te lezen in bijlage 3. Financiering van de organisatie THW ontvangt jaarlijks subsidie van de 12 Drentse gemeenten, meestal op basis van een vast bedrag per inwoner. Daarnaast worden incidentele subsidies en schenkingen aangevraagd bij diverse fondsen voor de financiering van speciale projecten als aanschaf literatuur, training, publiciteit, e.d. Vrijwilligsters werkzaam voor THW ontvangen geen vaste vergoeding maar wel een reiskostenvergoeding en een vergoeding voor andere werkelijk gemaakte onkosten. In 2012 heeft THW weer mee gedaan aan de “Beursvloer Drenthe”. Tijdens deze beurs worden bedrijven gekoppeld aan vrijwilligersorganisaties, als bijvoorbeeld THW. Voor THW heeft dit een aantal contacten opgeleverd die THW in 2012 o.a. hebben geholpen met een leuk programma voor ons teamuitje. een gratis gastspreker en een gratis trainingsruimte voor de jaarlijkse trainingsdag.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
5
“Landelijke” ontwikkelingen In 2012 is op landelijk niveau besloten dat er één duidelijk telefoonnummer (namelijk 09009999001) moest komen voor slachtoffers van geweld die niet weten waar zij voor hulp terecht kunnen. Dit naar aanleiding van de Commissie Samson waarin de resultaten staan van onderzoek naar seksueel misbruik van door de overheid uit huis geplaatste kinderen tussen 1945 en heden. Deze telefonische hulpdienst probeert vrouwen te helpen de hulp te vinden die zij nodig hebben en verwijst ook Drentse vrouwen door naar THW. Ook in 2012 moest er bezuinigd worden. Voor de Drentse gemeenten betekent dit dat zij opnieuw kritisch gekeken hebben naar hun uitgaven waaronder de subsidies van THW. Gelukkig hebben de Drentse gemeenten wederom besloten de subsidie van THW, in afgeslankte vorm, te handhaven. THW bezuinigt waar mogelijk maar in ieder geval op de kosten van de jaarlijkse training en trainingen van nieuwe vrijwilligsters door op zoek te gaan naar gratis accommodaties (via de beursvloer) en gratis gastsprekers. Tot slot is het nog het vermelden waard dat Noord-Nederland hoogstwaarschijnlijk een eigen Centrum Seksueel Geweld krijgt. Deze komt dan in het UMC Groningen en werkt samen met het Centrum Seksueel Geweld in het UMC Utrecht waar wij nu al met regelmaat vrouwen of meisjes op attenderen en zelf ook terecht kunnen met vragen van belsters die zelf niet durven bellen.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
6
TEGEN HAAR WIL Bijlage 2: De cijfers Het werk De dienstverlening van THW is in 2012 in grote lijn vergelijkbaar met de dienstverlening in de voorgaande jaren. Evenals voorgaande jaren werden ook in 2012 alle telefoongesprekken, zoveel mogelijk, geregistreerd middels een formulier met een aantal score mogelijkheden. In dit verslag zijn de gegevens in een aantal schema’s en/of grafieken verwerkt en gezet naast vergelijkbare gegevens van de jaren daarvoor. In eerste instantie wordt een onderscheid gemaakt tussen hulpvragen, informatievragen, ‘stilte telefoontjes’ enerzijds en contacten per e-mail anderzijds.
Aantal contacten via de telefoon 2008
2009
2010
2011
2012
369
382
561
796
706
informatievragen
13
27
11
14
14
stilte telefoontjes
210
234
129
198
257
Totaal
592
643
701
1008
977
hulpvragen
In een grafiek :
Onder informatievragen worden verstaan vragen naar adressen van hulpverleningsinstellingen of vragen naar voorlichtingsmateriaal. Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
7
Een stilte telefoontje is een telefonisch contact waarbij de belster of beller niets zegt, dus feitelijk geen contact maakt. Soms wordt de hoorn al snel op de haak gelegd nadat de vrijwilligster haar naam heeft gezegd, soms duurt de stilte voort, hoort men op de achtergrond wat geluiden, iemand huilen, maar wordt er niets gezegd. De vrijwilligster van THW probeert de belster “over de drempel” te helpen. Als dit niet lukt wordt na enige tijd de verbinding verbroken door de belster of de vrijwilligster met de uitnodiging om het op een later moment nog eens te proberen. Behalve via de telefoon kunnen mensen ook contact zoeken met THW via het internet. THW heeft een website en een e-mail adres. Aantal contacten via de e-mail 2008
2009
2010
2011
2012
40
85
35
101
68
3
5
9
42
9
over huiselijk geweld
25
3
22
52
35
informatie
76
72
52
84
139
141
165
118
208
232
over seksueel geweld over stalking
totaal
In een grafiek:
Op het registratieformulier kunnen verschillende gegevens genoteerd worden. Het onderwerp/de onderwerpen van de hulpvraag maar ook of het om een eerste contact met THW gaat; de leeftijd van de belster; de duur van het gesprek, enz.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
8
Aard van de problematiek bij de hulpvragen, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
312
317
509
720
452
Mishandeling/huiselijk geweld
57
234
405
536
265
Stalking
20
14
16
13
31
Seksueel geweld
Vanaf 2009 registreren we in situaties waarin zowel sprake is van huiselijk geweld als seksueel geweld het gesprek bij beide onderwerpen. In een grafiek:
(NB: Het is mogelijk dat een telefoontje op twee onderwerpen scoort.)
Leeftijd van de belsters, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
10 tot 20 jaar
38
49
28
135
177
20 tot 40 jaar
95
25
194
358
165
40 tot 60 jaar
88
224
252
221
239
3
8
9
5
6
158
103
218
339
390
60 jaar en ouder Onbekend
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
9
In een grafiek:
Eerste contact of vervolg contact, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
eerste contact
98
87
68
80
81
vervolg contact
254
312
500
727
584
244
133
201
281
onbekend 240
In een grafiek:
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
10
Lengte van de gevoerde gesprekken, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
1 tot 10 minuten
132
107
130
128
121
10 tot 45 minuten
218
247
304
556
444
32
55
139
116
107
meer dan 45 minuten
Verdeling over de dag van de gevoerde gesprekken 2008
2009
2010
2011
2012
middag: 14 uur tot 18 uur
201
170
260
402
342
avond: 18 uur tot 22 uur
181
239
312
408
392
(NB: De stilte telefoontjes worden niet op dagdeel geregistreerd.)
Herkomst van de gevoerde gesprekken, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
vanuit Drenthe
131
212
166
226
265
van buiten Drenthe
109
67
196
356
187
onbekend
352
364
210
425
594
In een grafiek:
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
11
Hoe is men aan het telefoonnummer van THW gekomen, voor zover geregistreerd 2008
2009
2010
2011
2012
uit de krant
1
10
1
0
0
van internet
89
42
248
336
104
48
2
3
12
309
513
681
861
van hulpverlener, arts enz 45 Anders/onbekend
247
Op basis van deze registratiegegevens kunnen wij constateren dat het totale aantal contacten in 2012 gelijk is gebleven met 2011. Dat is opvallend omdat het aantal contacten de laatste jaren steeds steeg. Verder valt ons het volgende op: Het opvallendste verschil wat nu ook duidelijker uit de cijfers blijkt, is dat de belsters jonger worden. Dit wordt door THW als positief ervaren omdat wij aannemen dat dit betekent dat vrouwen eerder durven praten over het geweld wat ze mee maken of hebben gemaakt en dus ook eerder kunnen beginnen met de verwerking van deze ervaring. Verder ervaren de vrijwilligsters van THW dat de jongere belsters vaak in zeer ernstige geweldsituaties verkeren of verkeerd hebben en soms niet eens uit eigen ervaring weten hoe een ‘normaal’ gezin leeft en problemen oplost. Het is dan een lange weg en het vergt vele telefoongesprekken om zo’n meisje op weg te helpen richting hulpverlening. Tot slot merken wij op dat de groep belsters van 20 tot 40 jaar kleiner wordt. Dit vinden wij een vertekend beeld omdat veel belsters rondom de leeftijd van 40 jaar zitten en daarmee verdeeld worden over de groepen 20 tot 40 jaar en 40 tot 60 jaar.
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
12
TEGEN HAAR WIL Bijlage 3: Sterk in je werk Een onderzoek naar de preventie van secundaire traumatisering bij de vrijwilligers van Tegen Haar Wil Drenthe A. de Vries- Blaauwwiekel
Tegen Haar Wil, Jaarverslag 2012
13
