Jaarverslag STOP AIDS NOW! 2011
20120495
2
Inhoudsopgave 1
STOP AIDS NOW! in 2011 en in de toekomst
5
1.1 1.2
Samen werken aan een wereld zonder aids Nieuwe visie op de samenwerking
8 9
2
Onze aanpak: missie, doel en strategie
10
2.1 2.2
Focus Werkmethoden
11 11
3
Voorlichting en preventie
14
3.1 3.2
Jongeren Gender, hiv en rechten
14 16
4
Zorg en behandeling
18
4.1 4.2
Aidswezen en kwetsbare kinderen Behandeling als preventie
18 20
5
Microkrediet en inkomen
22
5.1 5.2 5.3
Microfinanciering en hiv Duurzaam levensonderhoud en hiv Hiv en aids op de werkvloer
22 24 24
6
Aids op de agenda
27
6.1 6.2
Campagnes en acties Lobby
27 28
7
Fondsenwerving en communicatie
30
7.1 7.2
Fondsenwerving Communicatie met donateurs
30 31
8
Financiën
34
9
Verantwoordingsverklaring
36
10
Organisatie en Personeel
48
11
Ondernemingsraad
54
12
Jaarrekening 2011 STOP AIDS NOW!
57
13
STOP AIDS NOW!-projecten van de partners
81
14
Lijst van publicaties en presentaties
91
Contact
3
95
4
1
STOP AIDS NOW! in 2011 en in de toekomst De aidsbestrijding bevindt zich op een omslagpunt. Het einde van aids is in zicht als we nu doorgaan met doen waarvan bewezen is dat het werkt. Tegelijkertijd staan aandacht en beschikbare financiële middelen voor aids zwaar onder druk. Cijfers op het terrein van behandeling en preventie laten zien dat er veel winst is geboekt de afgelopen jaren. Het aantal nieuwe gevallen van hiv is gedaald in maar liefst 33 landen. Tweeëntwintig daarvan bevinden zich in Afrika ten zuiden van de Sahara, de regio waar twee derde van alle mensen met hiv woont. Steeds meer mensen kunnen worden behandeld met zogeheten hiv-remmers. Ondanks deze positieve berichten waren er in 2010 wereldwijd 2,7 miljoen nieuwe infecties, wat het totaal aantal mensen met hiv op 34 miljoen brengt. The Economist schrijft op 4 juni 2011: ‘Thirty years on, it looks as though the plague can now be beaten, if the world has the will to do so.’ Als we nu doorpakken, kan aids in de toekomst verleden tijd zijn. Maar het succes van de aidsbestrijding in ontwikkelingslanden staat onder druk. In juni 2011 namen de Verenigde Naties een politieke verklaring aan over hiv en aids. Hierin werd onder andere afgesproken dat in 2015 vijftien miljoen mensen in behandeling moeten zijn. Ondanks deze afspraken, die richting geven aan de internationale aidsbestrijding, dreigt aids van de agenda te vallen. Zowel internationaal als nationaal. Als direct gevolg van teruglopende subsidiëring door donorlanden kan het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria de komende jaren geen nieuwe programma’s meer ondersteunen. Ook bestaande programma’s van deze grootste financier van hiv-remmers wereldwijd lopen gevaar. Van de inwoners van lage- of midden-inkomenslanden heeft nog steeds 53 procent geen toegang tot deze levensreddende medicijnen. 2011 was een jaar van grote veranderingen. STOP AIDS NOW! beschikt niet langer over medefinanciering van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hierdoor worden we uitgedaagd om nog meer ondernemerschap en zichtbaarheid te tonen. Een voorbeeld is het nieuwe project in Swaziland, waar we met geld van het Droomfonds van de Postcode Loterij de hele bevolking willen gaan testen op hiv. Mensen die geïnfecteerd blijken te zijn krijgen in een vroeg stadium hiv-remmers aangeboden, waardoor ze minder besmettelijk zullen zijn voor anderen. Zo kunnen wij een bijdrage leveren aan de kentering van de aidsproblematiek in Swaziland. Juist nu, in het licht van de bezuinigingen en tegelijkertijd op een omslagpunt in de aidsbestrijding, is het belangrijk dat mensen ons blijven steunen. Wij zijn onze donateurs dan ook enorm dankbaar. Want dankzij hun steun konden wij in 2011 veel bereiken.
Enkele resultaten in 2011 1 Via de aidsprojecten van de vijf STOP AIDS NOW!-partners hebben we in 2011 400.000 mensen verbeterde toegang tot voorlichting, preventie, zorg en behandeling kunnen geven. We ontwikkelden praktisch toepasbare handboeken waardoor organisaties in het zuiden hun werk beter kunnen doen. In het district Mangochi in Malawi werden 6.000 kwetsbare kinderen bereikt met sociale bijstand, in Zimbabwe kregen 60.000 jongeren voorlichting en in Kenia kregen ten minste 15.000 vrouwen voorlichting en training om hun economische zelfstandigheid te vergroten. We zijn in 2011 begonnen met twee grootschalige programma’s: het bestaande project Hiv en aids op de werkvloer is uitgebreid naar tien landen, waar we zo’n 500 organisaties en 50.000 werknemers en hun familieleden willen bereiken. En in Swaziland hebben we een nationaal programma opgestart om de verdere verspreiding van hiv te stoppen. Meer voorbeelden van ons werk in 2011 vindt u in dit jaarverslag. 1
Deze mensen werden bereikt met diverse activiteiten, waaronder langdurige intensieve trainingen, verbeterde toegang tot gezondheidsvoorzieningen, maar ook door bijvoorbeeld theatershows. In dit cijfer hebben we het bereik door middel van radioshows niet meegenomen.
5
Uw steun redt levens! In 2011 hebt u ons werk gul gesteund. We ontvingen in totaal maar liefst € 9,9 miljoen. Hieronder ziet u hoe dit bedrag tot stand kwam. Inkomsten 2011: 9,9 miljoen 71% Giften en nalatenschappen – € 7.010.000 15% Loterijen – € 1.494.000 14% Overige inkomsten – € 1.392.000 Uitgaven 2011: 11,5 miljoen 60% Aidsprojecten – € 6.980.000 22% Voorlichting en communicatie – € 2.535.000 3% Strategie en pleitbezorging (lobby) – € 310.000 12% Fondsenwerving – € 1.430.000 3% Beheer en administratie – € 295.000 Bedankt Bedankt! Alle donateurs die STOP AIDS NOW! steunden. Bedankt! Collectanten, actievoerders en vrijwilligers die zich in 2011 voor STOP AIDS NOW! hebben ingezet. Bedankt! De Postcode Loterij voor de enorme bijdrage! Bedankt! De deelnemers aan de Dam tot Damloop, de Amsterdam Marathon en de Kustmarathon, die zich voor STOP AIDS NOW! lieten sponsoren. Bedankt! Olympisch Stadion voor de zaal. Bedankt! Particulieren, bedrijven, scholen en verenigingen die (inzamelings)acties hebben gevoerd voor STOP AIDS NOW! Bedankt! Alle jarigen, pasgehuwden en jubilarissen die hun gasten om een bijdrage voor STOP AIDS NOW! vroegen in plaats van een cadeau voor zichzelf. Bedankt! Iedereen die STOP AIDS NOW! in zijn of haar testament noemde, of met een bijzondere gift steunde. Bedankt! Bedrijven en particulieren die deelnemen aan De Grote Onderneming en zich samen sterk maken in de strijd tegen aids. Bedankt! Alle kerken en kloosters die geld inzamelden voor STOP AIDS NOW! Bedankt! De Nederlandse afdelingen van de International Federation of Medical Students’ Association (IFMSA): medische faculteiten Amsterdam (UvA en VU), Groningen, Leiden, Nijmegen, Maastricht, Utrecht en Rotterdam en studentenverenigingen Circumflex Maastricht, ESC Eindhoven en Vindicat en Albertus Magnus Groningen. Bedankt! Getaway Travel voor de organisatie van 6x6x6. Bedankt! De casts van Wicked, Zorro en Miss Saigon van Joop van den Ende Theaterproducties en V&V Entertainment, de cast van Daddy Cool van VNV Albert Verlinde Entertainment productie, de productie Ederveenzaamheid van Arjan Ederveen en alle theaters waar de voorstellingen plaatsvonden, voor het meedoen aan onze jaarlijkse Aids Memorial Day en Wereld Aids Dag Theateractie 2011. Bedankt! Victor & Rolf, Dick Bruna en Pip Studio voor de geweldige ontwerpen van de ArtBags. Bedankt! Bijenkorf, Bruna, Dirk van der Broek, Fair Trade, Libris en V&D, voor de verkoop van de ArtBag. Bedankt! Kennedy Van der Laan, Goede Doel Bedels, Goededoelenkaartje.nl, F&F verpakkingen voor jullie bijdrage. Bedankt! Lichtwerk, Area 25, ACHTUNG!, Mediamaatschap, Studio TheGirls, Brand New Live, BeamBrothers, Lukkien, TheaterFestival De Parade, Mas-musica.
6
CBF-Keur voor goede doelen STOP AIDS NOW! is in het bezit van het CBF-Keur (zie hoofdstuk 9 Verantwoordingsverklaring/cbf). Met dit keurmerk kunt u er als gever op vertrouwen dat er verantwoord met uw gift wordt omgegaan. Een van de eisen van het CBF-Keur is dat de kosten bij eigen fondsenwerving niet meer dan 25 procent bedragen. Er mag dus per saldo niet meer dan 25 cent worden uitgegeven om € 1 te werven. In 2011 gaf STOP AIDS NOW! hier 18,6 cent aan uit en bleef daarmee onder de grens die het Centraal Bureau Fondsenwerving stelt. Bovendien is STOP AIDS NOW! vanaf 2011 in het bezit van het ISO 9001-cerficaat, de internationale norm voor kwaliteitsmanagement en klanttevredenheid. Meer over het ISO-certificaat (zie hoofdstuk 9 verantwoordingsverklaring/iso).
7
1.1
Samen werken aan een wereld zonder aids STOP AIDS NOW! is een samenwerkingsverband van Aids Fonds, Cordaid Memisa, Hivos, ICCO en Oxfam Novib. STOP AIDS NOW! is opgericht in 2000 op Wereld Aids Dag met als doel vanuit Nederland een grotere en betere bijdrage te kunnen leveren aan een wereld zonder aids. We zijn een zelfstandige organisatie met een Raad van Bestuur en een Raad van Toezicht. De directeuren van de vijf samenwerkingspartners fungeren als adviesorgaan voor de Raad van Bestuur. Het beleid van STOP AIDS NOW! wordt samen met de samenwerkingspartners bepaald en getoetst door externe experts, vaak afkomstig van partners in ontwikkelingslanden. De besteding van STOP AIDS NOW!-gelden verloopt grotendeels via de samenwerkingspartners – elk van de vijf organisaties ontvangt een zesde deel van de inkomsten, na aftrek van bestedingen aan fondsenwerving, communicatie en lobby. Ook STOP AIDS NOW! ontvangt een zesde deel. Met hun bijdrage van STOP AIDS NOW! ondersteunen de samenwerkingspartners projecten in ontwikkelingslanden en dragen ze bij aan de gezamenlijke missie: samen werken aan een wereld zonder aids. In 2011 was de verdeling als volgt: Besteding per thema Voorlichting en preventie Zorg en behandeling Microkrediet en inkomen
41% 49% 10%
Besteding per doelgroep Vrouwen Jongeren Kinderen Overig
25% 31% 9% 35%
STOP AIDS NOW! besteedt het eigen zesde deel met aanvullende financiering aan drie werkmethoden (zie hoofdstuk 2.2 Werkmethoden) die helpen om de samenwerking te voeden en meer en beter aids te bestrijden: 1. leren door te doen 2. delen van kennis en expertise 3. verbinden van resultaten op lokaal niveau met internationaal beleid en lobby Vooruitblik op 2012 Na tien jaar STOP AIDS NOW! hebben we in 2011 het partnerschap met Aids Fonds, Cordaid Memisa, Hivos, ICCO en Oxfam Novib geëvalueerd. Op basis van deze resultaten zullen we begin 2012 nieuwe afspraken met de samenwerkingspartners (zie hoofdstuk 1.2 Nieuwe visie op de samenwerking) maken. Enkele projecten en activiteiten die in 2011 of al eerder zijn ontwikkeld of gestart, lopen in 2012 gewoon door. In 2012 startten we ook nieuwe projecten. Zo verwachten we dat het Proud Partnership-project (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen/Proud partnership), waarin we bedrijven koppelen aan een wijk of regio in Ethiopië waar we kwetsbare kinderen ondersteunen, binnenkort van start zal gaan. Door middel van schaalvergroting zullen we onze activiteiten gericht op hiv-preventie voor jongeren uitbreiden. In de eerste helft van 2012 zullen vijf organisaties uit vier landen deelnemen aan train-de-trainer workshops. Ze leren daar werken met de in 2009 en 2011 ontwikkelde methoden voor het verbeteren van de kwaliteit en effectiviteit van preventieprogramma’s (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren). Op hun beurt zullen de deelnemers van elke organisatie vervolgens medewerkers van twee andere organisaties begeleiden in het analyseren en verbeteren van de kwaliteit van hun programma’s.
8
1.2
Nieuwe visie op de samenwerking In 2011 hebben we een hernieuwde visie op het samenwerkingsverband ontwikkeld. In deze visie krijgt STOP AIDS NOW! een zelfstandiger rol, waar we in de afgelopen jaren al naartoe waren gegroeid. Verbinden en samenwerken zijn leidende principes, en we gaan nog meer uit de samenwerking met de partners halen, bijvoorbeeld door een investeringsfonds. Elke partner kan met ideeën komen voor dit investeringsfonds. Projecten waarbij innovatie en de mogelijkheid van schaalvergroting een rol spelen, kunnen hiermee (deels) gefinancierd worden. Daarnaast zijn er met de partners afspraken gemaakt zodat de partnerprojecten beter aansluiten op de gekozen focus (zie hoofdstuk 2.1 Focus) en werkmethoden (zie hoofdstuk 2.2 Werkmethoden) van STOP AIDS NOW! Evaluatie van kennisproducten STOP AIDS NOW! ontwikkelt veel praktische hulpmiddelen (kennisproducten) zoals handleidingen en stappenplannen voor lokale organisaties, die we delen met ons brede netwerk. De Universiteit van Maastricht heeft in 2011 een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit en het gebruik van vier producten die in onze meerjarige projecten zijn ontwikkeld. Uit die analyse is onder andere gebleken dat zowel Nederlandse als lokale partners de producten erg aantrekkelijk en makkelijk te gebruiken vinden. Het delen van de kennisproducten via onze Nederlandse partners met hun lokale partners blijkt niet zo automatisch te gaan als we hadden aangenomen. Om de impact te vergroten zal STOP AIDS NOW! in de toekomst vaker direct met de lokale partners contact hebben en ze begeleiden in het gebruik van de producten, zoals we nu doen met de train-de-trainer workshops gericht op voorlichting voor jongeren (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren). Nieuwe fondsenwervingsstrategie Met het wegvallen van de overheidssubsidie moeten we kijken naar andere manieren om fondsen te werven. In 2011 hebben we plannen bedacht voor fondsenwerving bij grote bedrijven en vermogende particulieren, bijvoorbeeld ten behoeve van het Proud Partnershipproject (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen) en het project Hiv en aids op de werkvloer (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer). Ook hebben we gekeken of er mogelijkheden liggen bij de grote (internationale) fondsen. In 2012 zullen we deze twee strategieën intern evalueren en een keuze maken voor één van beide.
9
2
Onze aanpak: missie, doel en strategie De missie van STOP AIDS NOW! is ‘Samen Werken aan een Wereld Zonder Aids’. Onze hoofddoelstelling is om de Nederlandse bijdrage aan de wereldwijde aanpak van hiv te versterken en verbeteren. We richten ons hierbij op degenen bij wie de aidsepidemie hard toeslaat: kinderen, jongeren en vrouwen in ontwikkelingslanden. Sinds de oprichting hebben we verschillende nieuwe methodieken ontwikkeld voor de aidsbestrijding, bijvoorbeeld op het gebied van hiv op de werkvloer en de zorg en opvang van aidswezen en andere kwetsbare kinderen. STOP AIDS NOW! kent vier afdelingen die samen het werk doen volgens de volgende strategische aanpak: • verbinden van aids- en armoedebestrijding • stimuleren van samenwerking • creëren van innovatie • aids op de agenda houden • zorgen voor voldoende financiering. De vier afdelingen zijn: Communicatie en Campagnes: werkt aan het vergroten van draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor de internationale aidsbestrijding; hiermee worden een gunstig klimaat gecreëerd voor fondsenwerving en lobby. Fondsenwerving: verwerft financiële steun bij het algemeen publiek en institutionele donoren, om de projecten en activiteiten van STOP AIDS NOW! en haar partners mogelijk te maken. Lobby: beïnvloeding van de Nederlandse en Europese overheden en (inter)nationale ontwikkelingsorganisaties om aidsbestrijding te blijven steunen en verder te brengen. Beleid en Programmaontwikkeling: werkt aan innovatie en integratie van nieuwe en bestaande strategieën en methoden – inclusief vernieuwende samenwerkingsvormen – om aidsbestrijding bij de Nederlandse Partners te versterken en te ondersteunen. Verbinden van aids- en armoedebestrijding De strijd tegen aids is nauw verbonden met de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting. Daarom gaan aidsbestrijding en ontwikkelingssamenwerking bij ons hand in hand. STOP AIDS NOW! is een samenwerkingsverband tussen het Aids Fonds en vier ontwikkelingsorganisaties (Cordaid Memisa, Hivos, ICCO en Oxfam Novib). Door samen te werken maken we optimaal gebruik van elkaars expertise en hoeft STOP AIDS NOW! niet zelf te investeren in het opbouwen van een netwerk in ontwikkelingslanden. Een voorbeeld van een project op het gebied van hiv en armoede is het sociale-bijstandsprogramma voor kwetsbare kinderen in Malawi (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen). Stimuleren van samenwerking Om aids op lokaal niveau goed te kunnen bestrijden is het nodig dat verschillende organisaties hun krachten bundelen. STOP AIDS NOW! stimuleert de samenwerking tussen partijen die elkaar normaal gesproken niet altijd kunnen vinden, zoals (lokale) overheden, beleidsmakers, lokale organisaties, bedrijven en individuen. Een voorbeeld is de recente samenwerking tussen de overheid van Swaziland, onderzoekers, netwerken van mensen met hiv, nationale en lokale organisaties en gemeenschappen om de aidsepidemie in Swaziland te stoppen. Met de bijdrage uit het Droomfonds (zie hoofdstuk 7.1 Fondsenwerving/Het droomfonds) kan STOP AIDS NOW! deze samenwerking ondersteunen. Creëren van innovatie Aids is een complex probleem, waarbij de gebruikelijke hulpmethoden niet altijd werken. We
10
zoeken daarom naar nieuwe antwoorden. Dit doen we door kennis en expertise te delen en door onze ‘leren door te doen’-methode: we testen nieuwe ideeën uit in de praktijk samen met lokale partners in ontwikkelingslanden. En we passen bestaande methoden – bijvoorbeeld voor het geven van voorlichting – aan wanneer nodig. Succesvolle methoden worden vastgelegd in handboeken en andere kennisproducten. STOP AIDS NOW! ondersteunt de verspreiding en het gebruik van deze producten op grote schaal. In 2011 ontwikkelden we zo een nieuwe methode om de effectiviteit van voorlichtingsprogramma’s voor jongeren (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren) te vergroten. Aids op de agenda houden en zorgen voor voldoende financiering Naast de uitvoering van programma’s probeert STOP AIDS NOW! besluitvormingsprocessen te beïnvloeden. Hiermee zorgen we dat aids op de maatschappelijke en politieke agenda blijft. In 2011 lobbyden we succesvol (zie hoofdstuk 6.2 Lobby) bij de Nederlandse politiek tegen voorgenomen bezuinigingen van de overheid. Ook werven we zoveel mogelijk geld bij loterijen, bedrijven en het Nederlandse publiek voor de aidsbestrijding. In totaal haalden we in 2011 € 9,9 miljoen op.
2.1
Focus De keuzes die STOP AIDS NOW! maakt, worden mede bepaald door de omvang en demografie van de aidsepidemie en de maatschappelijke kwesties die een rol spelen. STOP AIDS NOW! richt zich daarbij op drie belangrijke aandachtsgebieden in de aidsbestrijding: voorlichting en preventie, zorg en behandeling, en microkrediet en inkomen. Geografische focus Ongeveer twee derde van de mensen met hiv leeft in sub-Sahara Afrika (Afrika ten zuiden van de Sahara). Zeventig procent van het aantal nieuwe hiv-infecties vindt ook in deze regio plaats. Hiv wordt daar vooral verspreid via onbeschermde heteroseksuele seks en infectie van baby’s tijdens en rond de bevalling. STOP AIDS NOW! richt zich vooral op sub-Sahara Afrika, met specifieke aandacht voor vrouwen, jongeren en kinderen. Deze groepen worden onevenredig zwaar getroffen door hiv. Bijna 60 procent van de mensen met hiv in sub-Sahara Afrika is vrouw en 41 procent van alle nieuwe hiv-infecties wereldwijd vindt plaats onder jongeren. Thematische focus De drie belangrijke aandachtsgebieden van STOP AIDS NOW! zijn voorlichting en preventie, (zie hoofdstuk 3 Voorlichting en preventie) zorg en behandeling, (zie hoofdstuk 4 Zorg en behandeling) en microkrediet en inkomen (zie hoofdstuk 5 Microkrediet en inkomen). Voor elk van deze aandachtsgebieden hebben we meerjarige programma’s ontwikkeld. Bij voorlichting en preventie gaat het bijvoorbeeld om geschikte voorlichtingsmethoden voor jongeren in de schoolgaande leeftijd; bij zorg en behandeling om de zorg voor aidswezen en kwetsbare kinderen; en bij microfinanciering en inkomen om het ontwikkelen van personeelsbeleid met (speciale) aandacht voor hiv bij partnerorganisaties.
2.2
Werkmethoden Om onze hoofddoelstelling (versterken en verbeteren van de aidsbestrijding in ontwikkelingslanden) te realiseren, hebben we werkmethoden ontwikkeld voor ons beleid en onze programma’s. Deze zijn: leren door te doen, delen van kennis en expertise, en verbinden van resultaten op lokaal niveau met internationaal beleid en internationale lobby. Leren door te doen In meerjarige programma’s brengt STOP AIDS NOW! de hiaten en vooruitzichten binnen de aidsbestrijding in kaart. Samen met organisaties in ontwikkelingslanden ontwikkelen we projecten ter versterking van de lokale aidsbestrijding. De lessen die we daaruit leren vertalen
11
we naar concrete en bruikbare interventies (bijvoorbeeld methodieken en handleidingen). Met behulp van deze op onderzoek gebaseerde kennisproducten kunnen lokale organisaties nieuwe projecten starten of hun bestaande activiteiten effectiever maken. In 2011 waren de programma’s gericht op voorlichting en preventie voor jongeren, (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren) wezen en andere kwetsbare kinderen, (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen) behandeling als preventie, (zie hoofdstuk 4.2 Behandeling als preventie) microfinanciering, (zie hoofdstuk 5.1 Microfinanciering en hiv) en hiv op de werkvloer (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer). Nieuwe thema’s zijn Duurzaam levensonderhoud en hiv, (zie hoofdstuk 5.2 Duurzaam levensonderhoud en hiv) en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en hiv (zie hoofdstuk 3.2 Gender, hiv en rechten). Dit jaarverslag biedt uitgebreide informatie over de activiteiten die in 2011 binnen deze programma’s zijn ontplooid. Delen van kennis en expertise Ervaringen van STOP AIDS NOW!, lokale partners in ontwikkelingslanden en andere organisaties uit de internationale aidsbestrijding leveren waardevolle en bruikbare kennis op. STOP AIDS NOW! deelt deze kennis en expertise door onder meer debatten, discussies en andere bijeenkomsten te organiseren. Zo organiseerden we in maart 2011 een bijeenkomst voor professionals over stigma en discriminatie, samen met GNP+, het wereldwijde netwerk van mensen met hiv. Op de tweejaarlijkse internationale conferentie over aids in Afrika in december presenteerden we onze nieuwe methode Are You on the Right Track? (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren). En op het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks op Wereldaidsdag organiseerden we een workshop over sociale bijstand. In verschillende onderzoeken (zie hoofdstuk 14 Publicaties en presentaties) hebben we de effecten van enkele van onze programma’s onderzocht. Het gaat bijvoorbeeld om de effecten van het pilotproject Microfinanciering en hiv (zie hoofdstuk 5 Microkrediet en inkomen) en het sociale-bijstandsprogramma voor kwetsbare kinderen in Chitipa (Malawi). De kennis en resultaten uit onze programma’s hebben we omgezet in praktisch toepasbare producten zoals handboeken, (zie hoofdstuk 14 Publicaties en presentaties) die verspreid worden in het brede netwerk van STOP AIDS NOW! Zo zijn er al veel organisaties in Zimbabwe bezig de kwaliteit en effectiviteit van hun voorlichtingsprogramma’s voor jongeren te vergroten. Alle kennisproducten zijn te vinden op de website www.stopaidsnow.org bedoeld voor professionals in de aidsbestrijding. Hier kunnen zij ook de laatste ontwikkelingen volgen. De website voor professionals is in 2011 bijna 15.000 keer bezocht, een stijging van ongeveer 19 procent ten opzichte van 2010 (12.595 bezoeken). In 2012 zal de website vernieuwd worden. Ongeveer 850 professionals hebben een abonnement op de elektronische nieuwsbrief van STOP AIDS NOW! Verbinden van resultaten op lokaal niveau met internationaal beleid en internationale lobby We vinden het belangrijk dat de kennis die we opdoen in onze meerjarige projecten breed verspreid wordt, zodat meer mensen en organisaties ervan kunnen profiteren. We werken samen met relevante internationale organisaties, zodat we onze kennis op beleidsmakers over kunnen brengen. Geleerde lessen op lokaal niveau kunnen op deze manier internationaal beleid beïnvloeden. 2
Via de Stop AIDS Alliance brengen we onze lobbyboodschappen (zie hoofdstuk 6.2 Lobby) 3 onder de aandacht bij de Europese Unie, UNAIDS en belangrijke organisaties en de overheid in de VS. Voorbeelden zijn onze standpunten over participatie van gemeenschappen in de aidsbestrijding, over mensenrechten en over de financiering van het Global Fund to Fight 2
De Stop AIDS Alliance (zie hoofdstuk 6.2 Lobby) is een samenwerkingsverband tussen STOP AIDS NOW! en de International HIV/AIDS Alliance ten behoeve van de internationale lobby. 3 UNAIDS is de VN-organisatie die de wereldwijde strijd tegen aids coördineert. De organisatie is gevestigd in Genève.
12
AIDS, Tuberculosis and Malaria (zie hoofdstuk 6.2 Lobby/Steun aan het Global Fund). Deze standpunten hebben als input gediend voor de politieke verklaring van de Verenigde Naties over hiv en aids. Deze verklaring werd in juni 2011 aangenomen op de Algemene Vergadering van de VN over hiv en aids in New York. Tot slot is STOP AIDS NOW! samen met Cordaid Memisa in 2011 lid geworden van het internationale Action for Global Health Netwerk, dat gefinancierd wordt door de Bill & Melinda Gates Foundation. Dit netwerk, waarin organisaties in zes Europese landen actief zijn, biedt mogelijkheden om ons pleidooi voor internationale steun aan gezondheidszorg én aidsbestrijding in ontwikkelingslanden te laten horen.
13
3
Voorlichting en preventie Hiv-preventie is een van de belangrijkste pijlers van de aidsbestrijding. Vooral jongeren in Afrika beschikken niet over de juiste kennis om een infectie met hiv te voorkomen. Wereldwijd komen er elke dag zo’n 2.500 jongeren met hiv bij. Meisjes en jonge vrouwen zijn extra kwetsbaar voor hiv, omdat ze vaak economisch en maatschappelijk afhankelijk zijn van mannen en vaker slachtoffer zijn van (seksueel) geweld. Er zijn de afgelopen jaren grote successen geboekt in de hiv-preventie. Het aantal nieuwe infecties is flink gedaald. In dertien onderzochte landen is het condoomgebruik onder jongeren toegenomen en hebben jongeren minder verschillende sekspartners dan de 4 jaren ervoor . Deze successen laten zien dat we echt weten wat werkt. Cruciaal is nu om deze kennis en vaardigheden breed uit te zetten. Er valt immers nog veel te verbeteren op het gebied van voorlichting en preventie voor jongeren. Enkele voorbeelden van ons werk op dit gebied. In Zimbabwe werkt STOP AIDS NOW! met acht partnerorganisaties aan het vergroten van de kennis over hiv én het weerbaarder maken van jongeren, vooral meisjes. Deze acht organisaties bereikten in 2011 gezamenlijk tienduizenden jongeren met voorlichtingsprogramma’s en vaardigheidstrainingen. Om ook andere organisaties te helpen de effectiviteit van hun voorlichtingsprogramma’s te vergroten, hebben we in 2011 een handleiding (zie hoofdstuk 3.1 Jongeren) ontwikkeld, waarmee 25 Zimbabwaanse organisaties nu al werken. In Kenia waarschuwt partnerorganisatie NAYA meisjes via poppenspel voor ‘sugar daddies’, oudere mannen die op zoek zijn naar seks met jonge vrouwen in ruil voor geld of cadeaus. Met honderd optredens in 2011 bereikte NAYA zo’n 30.000 mensen in de leeftijd van 6 tot 35 jaar. De organisatie gebruikt ook de media om jongeren te informeren over seksualiteit. Per radioshow luisteren tussen de 500.000 en twee miljoen mensen. Voorlichting over hiv en vaardigheidstraining voor jongeren is belangrijk. Maar ook volwassen vrouwen moeten niet vergeten worden. In de meeste landen hebben vrouwen te maken met ongelijke machtsrelaties, geweld en schending van hun rechten. Dit is een reden voor STOP AIDS NOW! om vrouwenrechten te integreren in hiv-preventieprogramma’s en de gezondheidszorg. In 2011 hebben we in het kader van het zojuist afgeronde project Gender, Hiv en Aids een handboek (zie hoofdstuk 3.2 Gender, hiv en rechten/Delen van de gebruikte methode) ontwikkeld waaruit organisaties kunnen leren hoe ze hun afzonderlijke activiteiten over gender, hiv en mensenrechten beter met elkaar kunnen verbinden. Vorig jaar hebben we ook onderzocht welke knelpunten er zijn in de gezondheidszorg bij het koppelen van hiv en 5 aids met seksuele en reproductieve gezondheid en rechten . In 2012 zal deze analyse leiden tot een nieuw project (zie hoofdstuk 3.2 Gender, hiv en rechten/SRGR).
3.1
Jongeren Life skills-programma’s zijn vaardigheidstrainingen die een grote rol kunnen spelen in de voorlichting over hiv bij jongeren. Kwetsbare jongeren krijgen onder andere assertiviteitstraining en leren beter communiceren over seks en relaties. In 2009 startte het preventieproject, waarin STOP AIDS NOW! samen met zestien organisaties in Zimbabwe en Zambia werkte aan het verbeteren van de kwaliteit van hun life skillsprogramma’s en het vergroten van hun bereik. Alleen al in Zimbabwe bereikten de acht
4
UNAIDS 2010, Young people are leading the HIV prevention revolution. Outlook breaking news report. http://data.unaids.org/pub/Outlook/2010/20100713_outlook_youngpeople_en.pdf 5 Dit begrip staat voor alle (mensen)rechten rond seksualiteit en voortplanting. Voorbeelden zijn: het recht op vrije partnerkeuze en zelf beslissen over het aantal kinderen dat men wil, het recht op betrouwbare informatie over soa en hiv en aids, en het recht op toegang tot gezondheidszorg en anticonceptie.
14
6
deelnemende organisaties in 2011 ongeveer 60.000 jongeren met voorlichtings- en life skills-programma’s. Gat dichten tussen theorie en praktijk 7 Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond wat de kenmerken zijn van succesvolle voorlichtingsprogramma’s. Deze kennis wordt in de praktijk echter onvoldoende toegepast. STOP AIDS NOW! vertaalde in 2011 samen met Rutgers WPF en de organisaties uit Zimbabwe de wetenschappelijke inzichten over succesvolle voorlichting naar een handzame methode. Met de handleiding Are You on the Right Track? kunnen lokale organisaties de kwaliteit van hun programma’s meten en de effectiviteit ervan vergroten. Eind 2011 zijn, conform doelstelling, 25 organisaties in Zimbabwe gestart met deze methode. ‘Eerst waren we alleen bezig met kennisoverdracht. Nu weten we dat niet alleen kennis belangrijk is, maar dat ook sociale vaardigheden en sociale invloeden een grote rol spelen. Dit inzicht maakte het veel makkelijker om de focus van onze voorlichting te bepalen en onze activiteiten te verbeteren.’ (Hiv-voorlichter bij Young Africa, een van de organisaties die met de nieuwe methode werkt) Bredere verspreiding Niet alleen in Zimbabwe maar ook daarbuiten is zeer veel interesse in deze methode, onder andere bij UNAIDS. Dit enthousiasme was terug te zien op de tweejaarlijkse internationale conferentie over aids in Afrika in december, waar zo’n tweehonderd mensen aanwezig waren bij de presentatie van Are You on the Right Track? STOP AIDS NOW! streeft ernaar deze succesvolle methode nog breder te verspreiden. De handleiding is daarom vertaald in het Frans, zodat in maart 2012 nog eens vijftien organisaties in West-Afrika getraind kunnen worden in het gebruik ervan. Er zijn ook plannen voor trainingen in zeven andere landen. De Universiteit van Amsterdam zal in 2012 in Zimbabwe meten wat de effecten zijn van de methode op de programma’s en activiteiten voor jongeren. We zullen zelf het gebruik van de methode in andere landen volgen en evalueren door middel van kwantitatieve vragenlijsten. Andere methoden Ook met twee andere methoden reageerde STOP AIDS NOW! op behoeften die bij de deelnemende organisaties bleken te bestaan: meer aandacht voor jongeren met hiv in voorlichtingsprogramma’s en een stappenplan voor vrijwilligersinzet. Veel life skills- en voorlichtingsprogramma’s richten zich op jongeren zonder hiv, terwijl jongeren met hiv ook met vragen rondlopen en behoefte hebben aan ondersteuning. In 2011 ontwikkelden we daarom 8 een stappenplan om in voorlichtingsprogramma’s meer aandacht te besteden aan de behoeften van jongeren met hiv. Dit stappenplan laat zien hoe organisaties, met kleine aanpassingen in hun bestaande voorlichtingsactiviteiten, ook deze jongeren kunnen bereiken. Veel organisaties in Zimbabwe werken met vrijwilligers, en die hebben soms wat meer begeleiding nodig omdat ze bijvoorbeeld minder werkervaring hebben of geen (aansluitende) opleiding. Omdat vrijwilligers belangeloos of tegen een kleine vergoeding werken, is het ook belangrijk ze gemotiveerd te houden. Een set van vier factsheets over volunteer management, ontwikkeld door lokale partners, biedt organisaties handvatten voor het versterken van de bijdrage van vrijwilligers. Deze methode wordt nu al veel gebruikt in Zimbabwe. Uitdaging: Betrokkenheid in Zambia blijkt lastig In het tweede projectland, Zambia, bleek het lastig om alle partners betrokken te houden en een goede samenwerking te faciliteren. Ook in dit land hebben de acht deelnemende organisaties aan het preventieproject hun eigen voorlichtingsprogramma’s geëvalueerd en verbeterd. Toch ging de bredere kennisdeling met andere organisaties in Zambia en 6
Van deze 60.000 jongeren is een deel voorgelicht via intensieve en langdurige trajecten, en een deel via een enkele sessie. Patsime, een van de organisaties in Zimbabwe, bereikt bijvoorbeeld jaarlijks ongeveer 36.000 jongeren met voorlichting via theatervoorstellingen. 7 Voorbeelden zijn: een duidelijke en consistente boodschap voor jongeren; seksualiteit bespreekbaar maken; een veilige omgeving creëren; vaardigheden trainen op een interactieve manier; aandacht besteden aan risicoperceptie, en juiste en volledige informatie geven. 8 Addressing the needs of young people living with HIV. A guide for professionals
15
daarbuiten minder goed dan in Zimbabwe. Zo is er bijvoorbeeld veel wisseling geweest van directeuren en coördinatoren, waardoor kennis verdween en het verantwoordelijkheidsgevoel (ownership) kleiner werd. Uiteindelijk is besloten om na afloop van de pilotperiode niet verder te gaan in Zambia. Het project is nu in de afrondende fase, waarbij de geleerde lessen worden gedocumenteerd zodat de organisaties deze mee kunnen nemen in de toekomst. STOP AIDS NOW! besteedt nu met ‘train de trainer’-workshops in andere projecten nog meer aandacht aan commitment van directeuren. Wanneer blijkt dat een medewerker onvoldoende tijd krijgt om aan het project te werken, zullen we nu eerder aan de bel trekken of beslissen om te stoppen. Op deze manier leren we van de lessen uit Zambia en zorgen we ervoor dat de workshops maximaal effect hebben. Toepassing op grotere schaal In 2009 ontwikkelde STOP AIDS NOW! samen met Rutgers WPF de Planning & Support Tool voor het opzetten en analyseren van goede voorlichtingsprogramma’s. In deze publicatie wordt uiteengezet hoe organisaties kwalitatief goede voorlichtingsprogramma’s op kunnen zetten en hun bestaande programma’s kunnen analyseren, gebaseerd op onderzoek en ervaringen en aan de hand van een checklist. Het doel voor 2011 was om deze methodologie verder op te schalen in vier landen. Samen met Rutgers WPF en met steun van onze Nederlandse samenwerkingspartners zijn we in november begonnen met ‘train de trainer’workshops. In deze workshops leren deelnemers hoe ze anderen kunnen trainen in het gebruik van de methode. Bij de eerste workshop in Kenia waren vijf organisaties uit vier landen – Ethiopië, Kenia, Nigeria en Zimbabwe – aanwezig. Deze organisaties zullen op hun beurt elk minimaal twee andere organisaties gaan trainen. Zo zullen in 2012 steeds meer organisaties kennis krijgen van wat werkt op het gebied van voorlichting aan jongeren.
3.2
Gender, hiv en rechten Gender, hiv en mensenrechten hebben veel raakvlakken. De rechten van vrouwen met hiv worden vaak geschonden, bijvoorbeeld als ze kinderen willen en dit ontmoedigd wordt. Of als vrouwen het slachtoffer worden van seksueel geweld en daardoor geïnfecteerd raken met hiv. Het is voor veel vrouwen en meisjes moeilijk om seks te weigeren of condoomgebruik te bespreken, wat leidt tot een verhoogde kwetsbaarheid 9 voor hiv. STOP AIDS NOW! besteedt daarom veel aandacht aan de integratie van gender en vrouwenrechten in hiv-preventieprogramma’s. Terugblik op het genderproject In het project Gender, Hiv en Aids (2007-2011) hebben 45 lokale organisaties in Kenia en Indonesië hun activiteiten gericht op gender, hiv en mensenrechten geïntegreerd. Door middel van kleinschalige en intensieve trainingen leerden alleen al in Kenia ruim 15.000 vrouwen, maar ook mannen, over hiv, seks, vrouwenrechten en gender. Vrouwen kregen training om hun economische zelfstandigheid te vergroten. Daarnaast leerden vrouwen hun gemeenschap voor te lichten, zodat meer mensen konden worden bereikt, meer draagvlak werd gecreëerd in de gemeenschap, en de activiteiten konden leiden tot een omslag in denken en gedrag. De partnerorganisaties in Kenia zijn ook na afloop van het project in januari 2011 verdergegaan als coalitie. Later dat jaar is een van de deelnemers, de Anglicaanse Kerk in West-Kenia, met eigen financiering al begonnen met de opschaling van activiteiten op het gebied van integratie van gender, hiv en mensenrechten. Het delen van de methode Het belangrijkste doel voor 2011 was het breder beschikbaar maken van de methode die in het project Gender, Hiv en Aids is gebruikt. Daarom heeft STOP AIDS NOW! het handboek The Big Picture: A guide for implementing HIV prevention that empowers women and girls ontwikkeld. Lokale organisaties kunnen met behulp van dit handboek werken aan het integreren van gender, hiv en mensenrechten in hun activiteiten. STOP AIDS NOW! vindt het belangrijk dat zo veel mogelijk organisaties deze aanpak, op hun eigen manier, kunnen 9
Integratie in dit kader betekent dat er in alle hiv-preventieactiviteiten aandacht is voor de bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en voor de rechten van vrouwen.
16
toepassen. Dat behoeft een goede begeleiding. Daarom werken we aan een strategie om de methodologie in 2012 op te schalen en organisaties te trainen in het gebruik ervan. Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten De lessen van het genderproject gebruiken we ook bij ons nieuwe thema hiv en aids en 10 seksuele en reproductieve gezondheid en rechten . In 2011 hebben we via (literatuur)onderzoek en gesprekken in kaart gebracht wat de hiaten zijn in de praktijk van de gezondheidszorg als het gaat om de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van mensen. Onder andere op internationale bijeenkomsten hebben we deskundigen geconsulteerd en in Burundi en de Democratische Republiek Congo zijn verkennende studies gedaan. Uit de consultaties blijkt dat het in de praktijk vaak ontbreekt aan een goede link tussen hiv en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Dit houdt in dat er vaak onvoldoende aandacht is voor ethische aspecten en rechten van vrouwen. Zo mogen vrouwen met hiv vaak niet hun eigen keuzes maken, bijvoorbeeld met betrekking tot het krijgen van een kind of het gebruik van contraceptie. Ook krijgen veel zwangere vrouwen met hiv niet de juiste informatie of ondersteuning om te zorgen dat hun kind zonder hiv geboren wordt. Op basis van de resultaten van deze verkenning zal STOP AIDS NOW! in 2012 een nieuw project starten. In dit project zullen we organisaties die gezondheidszorg bieden stimuleren om extra aandacht te besteden aan seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen. Meer projecten op het thema voorlichting en preventie: zie hoofdstuk 13 Projectenoverzicht 2011.
10
Dit begrip staat voor alle (mensen)rechten rond seksualiteit en voortplanting. Voorbeelden zijn: het recht op vrije partnerkeuze en zelf beslissen over het aantal kinderen dat men wil, het recht op betrouwbare informatie over soa en hiv en aids, en het recht op toegang tot gezondheidszorg en anticonceptie.
17
4
Zorg en behandeling In landen met een grote hiv-epidemie hebben gezondheidszorgvoorzieningen vaak te kampen met tekorten en zijn er weinig goede sociale voorzieningen beschikbaar. STOP AIDS NOW! werkt aan goede zorg en ondersteuning voor mensen die met hiv te maken hebben. Ook zetten wij ons in om behandeling toegankelijk te maken, vooral nu blijkt dat tijdige en succesvolle behandeling van hiv ook een preventief effect heeft. Met de enorme bijdrage van € 8,8 miljoen uit het Droomfonds (zie hoofdstuk 7.1 Fondsenwerving/Het droomfonds) van de Postcode Loterij willen we de gehele bevolking van Swaziland op hiv laten testen. Mensen met hiv krijgen in een vroeg stadium behandeling aangeboden om zo in de praktijk te toetsen wat wetenschappers in studies hebben aangetoond: dat vroeg behandelen leidt tot minder nieuwe infecties. In de zomer van 2011 is dit uitdagende programma in Swaziland (zie hoofdstuk 4.2 Behandeling als preventie) van start gegaan. De ondersteuning van kinderen neemt bij ons een speciale plaats in. Zij zijn vaak de dupe van hiv en aids, bijvoorbeeld wanneer ze zelf hiv hebben, hun ouders verloren hebben aan aids, of leven in een gezin waar een of beide ouders ziek is. STOP AIDS NOW! ondersteunt wezen en kwetsbare kinderen en huishoudens, niet alleen door medische zorg mogelijk te maken, maar bijvoorbeeld ook door opvang, aandacht en toegang tot sociale bijstand te bieden. In Malawi hebben we de afgelopen jaren gewerkt aan verbeterde toegang van kwetsbare kinderen tot het sociale bijstandsprogramma (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen/Sociale bijstand) van de overheid. In 2011 profiteerden duizenden kinderen in het district Mangochi hiervan: hun voedingssituatie is verbeterd, ze kregen betere toegang tot de gezondheidszorg of konden (terug) naar school. Via een trainingshandboek (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen/Sociale kaart van voorzieningen) ontwikkeld door partnerorganisaties in Malawi hebben we ervoor gezorgd dat kinderen, hun verzorgers en lokale organisaties weten op welke voorzieningen ze aanspraak kunnen maken. Ook is in 2011 een handboek voor psychosociale hulpverlening (zie hoofdstuk 4.1 Aidswezen en kwetsbare kinderen/Psychosociale steun) aan wezen en kwetsbare kinderen in dit land verschenen. Ook volwassenen met hiv hebben baat bij psychosociale hulpverlening. Partnerorganisatie Positive Vibes in Namibië biedt daarom met het programma Inside Out mensen met hiv een veilige haven om te praten, te dansen en te zingen. In dit programma leren mensen om te gaan met de emoties die met hun hiv-status te maken hebben. Positive Vibes bereikte in 2011 bijna 7.000 mensen met hun ondersteuningsprogramma’s.
4.1
Aidswezen en kwetsbare kinderen In Afrika ten zuiden van de Sahara wonen bijna vijftien miljoen kinderen die één of beide ouders hebben verloren aan de gevolgen van aids. Het overgrote deel wordt in de directe omgeving opgevangen, vaak door hun oma of tante. Maar door de toename van het aantal weeskinderen en de armoede van veel gezinnen in Afrika, staat deze opvang onder druk. Niet alleen wezen hebben het vaak moeilijk. Ook kinderen die bijvoorbeeld een zieke ouder moeten verzorgen, ondervinden de gevolgen van hiv. In Malawi werkt STOP AIDS NOW! sinds 2007 samen met acht lokale organisaties om de impact van aids op kinderen en hun families te verkleinen. We doen dat door het geven van psychosociale steun, lobby en pleitbezorging voor het versterken van het socialebijstandsprogramma van de overheid. Ook werken we aan de koppeling tussen sociale bijstand en andere ondersteuningsprogramma’s, zoals microfinanciering, psychosociale ondersteuning, onderwijs en gezondheidszorg.
18
Psychosociale steun voor kwetsbare kinderen Veel kinderen hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt, daarom is psychosociale steun voor hen belangrijk. In 2011 is een handboek gepubliceerd met een bundeling van effectieve strategieën en oefeningen voor psychosociale steun. Het gaat bijvoorbeeld om het creëren van een veilige pek waar kinderen ervaringen en gevoelens kunnen delen en het leren van vaardigheden op het gebied van communicatie en assertiviteit. Een ander voorbeeld is het maken van een memory book, een praktische oefening waarin kinderen hun levensverhaal en fijne herinneringen opschrijven. Met het Psychosocial Support Source Book for Vulnerable Children in Malawi kunnen lokale organisaties steun bieden aan deze kinderen. Het handboek is door de overheid enthousiast ontvangen omdat volgens hen iets dergelijks nog niet bestond. Een aantal lokale organisaties werkt al met het handboek, maar we hadden ook gepland om nog meer organisaties te trainen in het gebruik in de basisprincipes en oefeningen van psychosociale hulpverlening. Vanwege langdurige ziekte van de programmacoördinator is dit echter uitgesteld naar 2012. Sociale kaart van voorzieningen Het is belangrijk dat mensen weten waar ze terecht kunnen voor bestaande voorzieningen om kinderen te helpen. Partnerorganisaties in Malawi hebben daarom een trainingshandboek ontwikkeld dat kinderen, hun verzorgers en lokale organisaties laat zien op welke voorzieningen ze aanspraak kunnen maken en hoe ze dat precies kunnen doen. Hiermee is een belangrijk hiaat gevuld; iets dergelijks was nog niet beschikbaar in Malawi. Ook de overheid heeft laten weten blij te zijn met het resultaat. Het handboek zal in eerste instantie in drie districten gebruikt worden. Het is de bedoeling dat een aangepaste versie uiteindelijk in heel Malawi beschikbaar zal zijn. ‘Dit is een heel belangrijk product en ik ben blij met de kwaliteit van het werk. We hebben er zelf lang aan gewerkt om tot zo’n handboek te komen, maar dit is nooit gelukt.’ (Ambtenaar ministerie van genderzaken, Malawi) Sociale bijstand Vanaf 2010 werkten vier Malawiaanse partnerorganisaties in 2 districten mee aan het versterken van het sociale-bijstandsprogramma van de overheid. Dit programma heeft als belangrijkste doelen armoede en honger te verminderen in zeer arme huishoudens, kinderen in arme huishoudens naar school te helpen en te investeren in hun gezondheid. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een financiële bijdrage te leveren voor elk kind dat naar school gaat. STOP AIDS NOW! brengt overheidsinstellingen en non-gouvernementele organisaties (ngo’s) bij elkaar, om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat het programma beter aansluit op bestaande inkomens- en microkredietprogramma’s, en maakt kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen mogelijk. Binnen dit programma ontvingen ongeveer 2.500 huishoudens in Chitipa in 2010 sociale bijstand. Op verzoek van de overheid van Malawi past STOP AIDS NOW! vanaf 2011 de strategie gebruikt in Chitipa toe in het district Mangochi. In dit district zijn vorig jaar conform doelstelling zo’n 6.000 kinderen bereikt, waarvan twee derde leeft in een huishouden dat door hiv is geraakt. Door de bijstand van de overheid, die varieert tussen de 2,80 en 22,40 euro per huishouden per maand, kunnen de gezinnen zich beter voeden, hebben ze betere toegang tot gezondheidszorg en kunnen de kinderen (terug) naar school. In speciale bijeenkomsten zijn de huishoudens die meedoen aan het project gehoord over hun behoeften en wensen. In 2012 zullen de resultaten van het sociale-bijstandsprogramma geëvalueerd worden. Deze externe evaluatie zal inzicht verschaffen in de precieze effecten op de gezinnen die bijstand hebben ontvangen. Verbinding met andere ondersteuningsprogramma’s In onze activiteiten gericht op sociale bijstand streven we naar meer dan alleen financiële ondersteuning van arme, door hiv getroffen, huishoudens. Het gaat om een heel pakket van maatregelen. Voorbeelden zijn opleidingen, leningen om een handeltje te kunnen starten en initiatieven om kinderen en hun familie of verzorgers zelf te laten aangeven waar hun behoeften liggen.
19
In 2012 zal STOP AIDS NOW! verder werken aan de koppeling met andere ondersteuningsprogramma’s, zoals microfinanciering, psychosociale ondersteuning, onderwijs en gezondheidszorg. Proud Partnership In 2012 zal ook het Proud Partnership-project van start gaan waarin we, samen met De Grote Onderneming, Nederlandse bedrijven koppelen aan een wijk of regio waar onze lokale partners kwetsbare kinderen ondersteunen en opvang bieden. De grondvesten van dit project zijn in 2011 gelegd. Met Proud Partnership wil STOP AIDS NOW! in Ethiopië kinderen die getroffen zijn door hiv bescherming bieden. Wij zullen ons richten op de verschillende typen zorg die de kinderen nodig hebben: voedsel, onderdak, aandacht, onderwijs en financiële bijstand. We zullen bijvoorbeeld koppelingen aanbrengen met verschillende ondersteuningsprogramma’s, bijvoorbeeld bijstandsprogramma’s van de overheid, microfinancieringsprojecten en onderwijsprojecten.
4.2
Behandeling als preventie Uit onderzoek blijkt dat als mensen met hiv effectief worden behandeld met virusremmers en aan een aantal andere voorwaarden voldoen, dat de kans dat zij het virus doorgeven aan hun partner zonder hiv met maar liefst 96 procent daalt. Wetenschappelijke modellen voorspellen dat als mensen zich regelmatig laten testen en eerder in behandeling gaan het aantal nieuwe gevallen van hiv-infectie in tien jaar afneemt met de helft. Met de bijdrage uit het Droomfonds (zie hoofdstuk 7.1 Fondsenwerving/Het droomfonds) is STOP AIDS NOW! daarom in 2011 in Swaziland een omvangrijk programma gestart om zo veel mogelijk mensen in behandeling te krijgen. Hele bevolking testen en behandelen In de zomer van 2011 ging het programma MaxART – For Better Health & Zero New HIV Infections in Swaziland van start. In deze samenwerking tussen STOP AIDS NOW!, het Clinton Health Access Initiative en de regering van Swaziland wordt in de komende jaren de hele bevolking gemobiliseerd om zich te laten testen. Mensen die hiv blijken te hebben, krijgen tijdig virusremmers aangeboden, om te voorkomen dat ze aids ontwikkelen én dat het virus wordt doorgegeven. Ambitieuze doelen Het doel van het programma is dat eind 2014 90 procent van de mensen in Swaziland die hivremmers nodig hebben ook daadwerkelijk wordt behandeld. Op de langere termijn, dat wil zeggen binnen tien jaar, moet het aantal nieuwe hiv-infecties in Swaziland dan zijn gehalveerd. Het MaxART-programma bestaat uit de volgende componenten, waarbinnen we in 2011 de volgende activiteiten hebben uitgevoerd: 1. Gemeenschappen mobiliseren en mensen informeren. We willen mensen stimuleren om zich te laten testen op hiv. Daarom ontvingen ruim zestig lokale partners en vijftig politieke en traditionele leiders training over hiv-preventie, testen en behandeling, waarbij aandacht is voor gender en cultuur. Op hun beurt zullen zij in de toekomst dialogen gaan organiseren in de gemeenschap en andere vrijwilligers gaan trainen. Ook hebben lokale partners workshops georganiseerd, bijvoorbeeld een gezondheidsdag speciaal voor mannen. Onder het motto ‘Hiv stops with me, I will take action’ heeft STOP AIDS NOW! voor het project een communicatiestrategie ontwikkeld waarin de koppeling tussen behandeling en preventie wordt toegelicht. In 2012 zullen campagnematerialen zoals posters, stickers, radio- en televisieboodschappen gemaakt worden. 2. Test- en behandelvoorzieningen die moeilijk te bereiken zijn toegankelijker maken. We hebben in 2011 een belangrijke stap gezet door veertig apparaten aan te kopen waarmee de hoeveelheid CD4-cellen in het bloed kan worden gemeten, een belangrijke indicator voor de mate waarin het immuunsysteem al door hiv is aangetast. De eerste vier hiervan
20
zijn geïnstalleerd en de andere 36 zullen in de eerste helft van 2012 geïnstalleerd worden. Zestien ziekenhuispersoneelsleden zijn getraind om hier in vier regio’s op locatie CD4testen mee uit te voeren. Met deze aparatuur is het mogelijk om al in 20 minuten een CD4-bepaling te doen. We hebben bovendien veertig verpleegkundigen getraind die in twintig klinieken behandelingen mogen initiëren, iets wat tot nog toe uitsluitend door artsen mocht worden gedaan. 3. Monitoren van mensen die in behandeling zijn, om therapietrouw te bevorderen. Therapietrouw – het volgens de richtlijnen (blijven) gebruiken van de medicatie – is niet alleen essentieel voor de gezondheid van mensen met hiv, maar ook voor de preventieve werking van behandeling. In 2011 zijn onderzoekers getraind en onderzoekmethoden ontwikkeld, zodat in 2012 gestart kan worden met onderzoek. Voorbeelden zijn studies naar de beschikbaarheid van hiv-remmers en een schatting van het aantal mensen dat mogelijk niet op vervolgafspraken zal komen in de kliniek. 4. Wetenschappelijk onderzoek. In het eerste half jaar van het project zijn onderzoekers getraind en onderzoekmethodes ontwikkeld, zodat in 2012 gestart kan worden met onderzoeken naar onder andere de daadwerkelijke beschikbaarheid van hiv-remmers voor mensen met hiv, en cijfers over het aantal mensen dat niet op komt dagen op vervolgafspraken bij klinieken. Ook zal er onderzoek plaatsvinden naar de sociale aspecten van het wel of niet testen en behandelen en naar mensenrechten en zal het onderzoek ons inzicht bieden in de behoefte en realiteit van mensen met hiv. 5. Pilot project. We starten een baanbrekend pilotproject waarin mensen met hiv direct, dus eerder dan de huidige (nieuwe) richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie voorschrijven, met hiv-remmers worden behandeld. In een aantal gemeenschappen zullen mensen met hiv direct hiv-remmers voorgeschreven krijgen. Enkele andere gemeenschappen fungeren als controlegroep; hier worden mensen met hiv behandeld volgens de huidige richtlijnen. Zo willen we onderzoeken of eerder behandelen preventief werkt. Samenwerking Een verdienste van het eerste half jaar is dat we in Swaziland samenwerken met een aantal invloedrijke organisaties, zoals de organisatie van de moeder van de koning, de op een na belangrijkste persoon in het land. In dit project zullen we niet alleen samenwerken met de overheid, maar ook de gemeenschap en mensen met hiv nauw betrekken. Hoewel mensen met hiv ervaren dat er niet altijd genoeg hiv-remmers beschikbaar zijn, is publiceren hierover in Swaziland lastig en heeft het vaak een averechts effect. De beschikbaarheid van medicijnen lijkt vooralsnog geen groot probleem, maar die van bijvoorbeeld testkits wel. We zijn de dialoog aangegaan met de overheid om nader onderzoek te doen naar de beschikbaarheid van medicijnen en hiv-testen. Een betrouwbare voorraad is immers een essentiële voorwaarde voor het slagen van dit programma. Na het eerste half jaar van dit uitdagende project liggen we goed op schema. In september 2011 werd het project door het Clinton Global Initiative geselecteerd als voorbeeld van een ambitieus programma dat kan zorgen voor een doorbraak in de strijd tegen aids. Voor het eerst in de geschiedenis wordt immers een hele bevolking getest en krijgt iedereen die hivpositief test meteen behandeling aangeboden. Meer projecten op dit thema: zie hoofdstuk 13 Projectenoverzicht 2011.
21
5
Microkrediet en inkomen Hiv en armoede hangen nauw met elkaar samen. In ontwikkelingslanden hebben mensen met hiv niet alleen te maken met discriminatie en uitsluiting, maar krijgen ze het vaak ook moeilijker om in hun levensonderhoud te voorzien. Bijvoorbeeld omdat ze hun werk en daarmee hun inkomen verliezen, of omdat een groter deel van het gezinsinkomen moet worden besteed aan gezondheidszorg. Ook zijn mensen met onzekere bestaansmiddelen vaak kwetsbaarder voor hiv, bijvoorbeeld wanneer ze risicovol seksueel gedrag moeten vertonen om in hun levensonderhoud te voorzien. Bijvoorbeeld wanneer vrouwen, door armoede gedwongen, een relatie aangaan met een rijke man of in de prostitutie belanden. Een van de manieren om te voorkomen dat mensen met hiv in de armoedeval terechtkomen, is een benadering gericht op duurzaam levensonderhoud, waarin gewerkt wordt aan het vergroten van de bestaanszekerheid. In 2011 heeft STOP AIDS NOW! een verkennend onderzoek uitgevoerd in Oeganda en Ethiopië naar het thema Duurzaam levensonderhoud en hiv (zie hoofdstuk 5.2 Duurzaam levensonderhoud en hiv). De resultaten daarvan zullen leiden tot een nieuw project in 2012: samen met lokale partnerorganisaties zullen we werken aan het versterken van hun activiteiten op dit gebied. Toegang tot microkrediet is een bekende manier om de bestaanszekerheid van mensen met hiv te vergroten. Met microkrediet – o.a. kleine leningen – kunnen ze bijvoorbeeld een eigen bedrijfje starten. STOP AIDS NOW! steunt sinds enkele jaren verschillende activiteiten op dit thema. In 2011 hebben we ons samenwerkingsproject geëvalueerd. Voornamelijk in MiddenAmerika waren er al concrete resultaten (zie hoofdstuk 5.1 Microfinanciering en hiv/Resultaten in Midden-Amerika). In Oeganda richtten negen microfinancieringsorganisaties, aidsorganisaties en netwerken van mensen met hiv een platform (zie hoofdstuk 5.1 Microfinanciering en hiv/Platform voor samenwerking) op, met als belangrijkste doel microfinanciering beter toegankelijk te maken voor mensen met hiv en hun naasten. De activiteiten in dit land zullen in een tweejarig vervolgproject (zie hoofdstuk 5.1 Microfinanciering en hiv/Vervolgproject in Oeganda) uitgebreid worden. Veel partnerorganisaties van STOP AIDS NOW! hebben te kampen met de gevolgen van hiv. In het project Hiv en aids op de werkvloer (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer) leren deze lokale organisaties onder andere hoe ze hun werknemers kunnen voorlichten, hoe ze hun medewerkers met hiv beter kunnen begeleiden en beter kunnen inspelen op de consequenties van ziekteverzuim ten gevolge van hiv. In 2011 zijn we begonnen met het uitbreiden van dit project (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer/Uitbreiding naar verschillende landen) van drie naar tien landen. In dit eerste jaar van de opschaling is een onderzoek uitgevoerd om in kaart te brengen wat de deelnemende organisaties tot nog toe op dit gebied hebben gedaan en welke uitdagingen zij zien. Ook hebben er drie regionale ‘trainde-trainer’-sessies plaatsgevonden, waarin organisaties zijn getraind in het gebruik van ons handboek voor het ontwikkelen van hiv-beleid (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer/Capaciteitsvergroting).
5.1
Microfinanciering en hiv Om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken kan het lenen van een klein geldbedrag, bijvoorbeeld om te investeren in een eigen bedrijfje, soms al voldoende zijn. Microfinanciering is een verzamelnaam voor kleinschalige leningen, verzekeringen en spaarregelingen. Het is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd geaccepteerd principe voor armoedebestrijding. Mensen met hiv worden vaak uitgesloten van microfinanciering, omdat instellingen bang zijn dat zij door ziekte of dood hun leningen niet terug kunnen betalen.
22
In het pilotproject Microfinanciering en Hiv in Midden-Amerika, Oeganda en Tanzania heeft STOP AIDS NOW! geprobeerd om microfinancieringsinstituten en aidsorganisaties dichter bij elkaar te brengen. Samen willen ze leningen beter toegankelijk maken voor mensen met hiv en hun familieleden. Ook hebben we microfinancieringsorganisaties gestimuleerd meer aandacht te besteden aan hiv en aids binnen hun organisatie én hun klanten hierover informatie te geven. In 2011 zijn de resultaten van het proefproject door externe onderzoekers geëvalueerd. De bevindingen zijn voornamelijk positief. Resultaten in Midden-Amerika De evaluatie wijst uit dat in Midden-Amerika gedurende de projectperiode (2007-2010) ongeveer 1.400 medewerkers en 1.800 klanten hebben deelgenomen aan trainingen over hiv en aids. Drieënvijftig microfinancieringsorganisaties geven nu informatie over hiv en aids, door middel van brochures (ruim 15.000) en posters (ruim 4.000). Het regionale netwerk van microfinancieringsorganisaties werkt samen met aidsorganisaties in de regio – in het bijzonder met belangenorganisaties van mensen met hiv – om leningen voor mensen met hiv die in armoede leven toegankelijk te maken. Platform voor samenwerking in Oeganda In Oeganda hebben negen microfinancieringsinstituten, aidsorganisaties en netwerken van mensen met hiv zich verenigd in een platform met als uiteindelijke doel het verbeteren van de toegang van mensen met hiv tot microkrediet. Door veel met elkaar samen te werken groeide het begrip over elkaars werk en zijn misvattingen rechtgezet, zoals het vooroordeel dat mensen met hiv hun leningen niet terugbetalen. De verschillende organisaties vullen elkaar aan: via microfinancieringsinstituten kunnen mensen bijvoorbeeld aanspraak maken op leningen; aidsorganisaties leren microfinancieringsinstituten hoe ze meer aandacht kunnen besteden aan hiv en aids; en belangenorganisaties van mensen met hiv identificeren potentiële klanten voor microfinanciering. Alle microfinancieringsinstituten in het platform hebben nu een definitief of in ontwikkeling zijnd hiv-beleid. ‘Door de samenwerking in deze coalitie, realiseerden we ons dat het niet waar is dat mensen met hiv hun leningen niet terugbetalen. Op dit moment zijn we aan het onderzoeken hoe we mensen met hiv het beste kunnen helpen.’ (Contactpersoon van een microfinancieringsinstituut in Oeganda) Uitdaging: Langzame start in Tanzania In Tanzania bleek het lastiger om de verschillende organisaties tot goede samenwerking te bewegen. Het duurde hier langer voordat men er de voordelen van inzag. Ook maakte de geografische afstand tussen de verschillende organisaties het moeilijk om tot een coalitie te komen. Daarnaast bleek na een jaar dat de organisatie die het project zou coördineren hiervoor onvoldoende tijd en capaciteit had. Er kwam er een nieuwe organisatie voor in de plaats. Hierdoor waren er na twee jaar nog maar weinig concrete resultaten. Anders dan in Oeganda toonden de deelnemende organisaties bovendien minder commitment, wat essentieel is voor een goede implementatie van een project. Uiteindelijk is besloten om de pilot in Tanzania voorlopig niet voort te zetten. Mocht het vervolgtraject in Oeganda concrete resultaten opleveren die op grotere schaal kunnen worden toegepast, dan valt een vervolg in Tanzania weer te overwegen. In dat geval zal er extra aandacht zijn voor de capaciteiten van de coördinerende organisatie en zal het project wellicht opgedeeld worden in kleinere geografische gebieden. Vervolgproject in Oeganda Oorspronkelijk was het de bedoeling om na het proefproject verder te gaan met een vijfjarig vervolgproject in beide regio’s. Gezien onze focus op landen waar hiv een groot probleem is en de magere resultaten in Tanzania, hebben we besloten eerst verder te gaan met een vervolg van het project in Oeganda. Eind 2011 is een voorstel ingediend voor de tweede fase van het project, dat in 2012 zal starten. Het platform zal verder gaan met het ontwikkelen van activiteiten voor microkredietklanten, met bijzondere aandacht voor mensen met hiv.
23
Uiteindelijk streven we ernaar dat meer microfinancieringsorganisaties in meer landen in de toekomst aan de slag gaan met het aanpakken van hiv en aids op de werkvloer, het bevorderen van hiv-preventie, zorg en ondersteuning voor hun klanten, en het toegankelijker maken van microkrediet voor mensen met hiv.
5.2
Duurzaam levensonderhoud en hiv Het is belangrijk dat mensen die getroffen zijn door hiv en mensen die in armoede leven aanspraak kunnen maken op voorzieningen die ze helpen in hun levensonderhoud te voorzien. De versterking van duurzaam levensonderhoud is daarom een nieuw thema dat STOP AIDS NOW! heeft opgepakt in 2011. Het gaat dan bijvoorbeeld om een beroepsgerichte training of cursus, het schenken of uitlenen van een paar melkgeiten of een naaimachine. In Oeganda en Ethiopië is een verkennend onderzoek uitgevoerd met als doel om in kaart te brengen welke activiteiten er al bestaan op het gebied van duurzaam levensonderhoud en hiv en wat de behoeften van de deelnemers aan zulke projecten zijn. Versterken van de bestaanszekerheid Een uitkomst van het onderzoek is dat organisaties voor lokale armoedebestrijding vaak een beperkt aantal soorten activiteiten aanbieden om in het levensonderhoud te voorzien, waarbij weinig ruimte is voor nieuwe ideeën. Door dit gebrek aan keuzemogelijkheden zijn projecten vaak minder effectief en duurzaam: mensen starten bijvoorbeeld dezelfde soort handeltjes, hierdoor hebben ze minder kans om echt zelfvoorzienend te zijn. De ondersteuning die geboden wordt helpt mensen wel in hun primaire behoeften te voorzien, maar is vaak niet voldoende om echt een verandering teweeg te brengen in hun bestaanszekerheid en hun kwetsbaarheid voor hiv te verminderen. Er kan nog veel verbeterd worden in de manier waarop organisaties door hiv getroffen huishoudens ondersteunen in het verbeteren van hun bestaanszekerheid. Door te luisteren naar wat deze mensen zelf willen, kunnen bestaande activiteiten verbeterd worden en nieuwe opgestart. STOP AIDS NOW! zal de onderzoeksresultaten gebruiken om in 2012, samen met lokale partnerorganisaties in Ethiopië, te werken aan het versterken van de activiteiten op het gebied van levensonderhoud en hiv. Hierbij zullen we bijvoorbeeld aanhaken bij socialebijstandsvoorzieningen en microkredietprojecten. Ook gaan we in dit project stimuleren dat de levensonderhoudsprogramma’s stigmatisering en discriminatie van bepaalde groepen bestrijden en gelijkheid bevorderen. Tot slot zal er aandacht zijn voor de koppeling met hivpreventie en -behandeling. Mensen met onzekere bestaansmiddelen zijn vaak kwetsbaarder voor hiv-infectie, het is daarom belangrijk om ook aandacht te besteden aan de preventie van hiv. En wanneer mensen met hiv door armoede moeite hebben om voldoende en voedzaam voedsel binnen te krijgen, is het moeilijker voor ze om hiv-remmers op een goede manier (consequent, elke dag op dezelfde tijd) in te nemen. Het project gaat in 2012 in ieder geval in Ethiopië van start; in Oeganda – het tweede land waar een verkenning is uitgevoerd – moeten de gesprekken over een vervolg nog plaatsvinden.
5.3
Hiv en aids op de werkvloer Hiv heeft een grote impact op de beroepsbevolking in ontwikkelingslanden. Werknemers met hiv zijn vaker afwezig door ziekte, doktersbezoek of omdat ze voor een ziek familielid moeten zorgen, en krijgen regelmatig te maken met onwetendheid van en discriminatie door collega’s en werkgevers. Door hiv en aids onder de aandacht te brengen bij onze lokale partnerorganisaties, verbetert de werksituatie voor hun medewerkers met hiv en kunnen zij problemen als onderbezetting en verlies van opgebouwde kennis en capaciteit en de financiële gevolgen hiervan voor zijn. In het STOP AIDS NOW!-pilotproject Hiv en aids op de werkvloer in Oeganda, India en Ethiopië (2004-2010) is er een concrete methode ontwikkeld hoe ngo’s om kunnen gaan met hiv op de werkvloer.
24
Uitbreiding naar verschillende landen In 2011 is het project uitgebreid naar nieuwe organisaties in India en Oeganda en naar acht nieuwe landen: Burundi, Indonesië, Mozambique, Tanzania, Zambia, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Zuid-Soedan. Het doel van dit programma is het verminderen van de impact van hiv op 500 organisaties in die tien landen door een goed functionerend personeelsbeleid met expliciete aandacht voor hiv en aids. Het eerste jaar van dit vervolgtraject stond vooral in het teken van het opbouwen van het programma met lokale coördinerende organisaties en het creëren van lokaal eigenaarschap. Ook is een onderzoek uitgevoerd naar de stand van zaken wat betreft het hebben van een functionerend hiv-beleid en de uitdagingen waarvoor elke organisatie zich gesteld ziet. Aan dit onderzoek namen 265 organisaties en 2.805 werknemers in de tien landen deel. Uit de resultaten bleek onder meer dat ruim 20 procent van alle organisaties helemaal geen hiv-beleid heeft en dat dit beleid bij de overige organisaties niet of onvoldoende bekend is bij werknemers. Verder kwam aan het licht dat mensen met hiv actiever betrokken zouden kunnen worden bij de ontwikkeling van het beleid, de strategische planning en het uitvoeren van programma’s en onderzoek. Ook moet er meer aandacht komen voor toegang tot gezondheidszorg. Op basis van de onderzoeksresultaten ontwikkelen de deelnemende organisaties nu op maat gemaakte programma’s. ‘Nu weten we zeker dat ons programma aansluit bij de behoeften van onze werknemers en hun familieleden.’ (Medewerker van een organisatie uit Burundi) Capaciteitsvergroting In elk land is er één organisatie die de programma-activiteiten in het hele land coördineert en andere organisaties ondersteunt. In twee landen waar er nog weinig ervaring is met personeelsbeleid over hiv zijn de leidende organisaties getoetst op capaciteit: waar liggen hun sterke en zwakke kanten? Op basis van de resultaten zijn deze organisaties onder andere getraind in het verbeteren van hun coördinerende vaardigheden. Zo zorgen we ervoor dat het project op landniveau goed uitgevoerd en gecoördineerd wordt, voor een duurzaam resultaat. Voor projectmedewerkers van coördinerende organisaties en een aantal andere partnerorganisaties van STOP AIDS NOW! zijn er drie regionale ‘train-de-trainer’-sessies georganiseerd (twee in Afrika en één in Azië). In Afrika zijn bij de eerste training-of-trainers acht, en bij de tweede negen verschillende organisaties getraind. In Azië ging het om het hoofdkantoor en 25 provinciekantoren van één partnerorganisatie in Indonesië. De 18 organisaties zijn getraind in het gebruik van ons handboek Managing HIV in the Workplace: A Guide for CSOs. Deze methode is in 2010 gepubliceerd voor het ontwikkelen en implementeren van hiv-beleid op de werkvloer. Internationale aandacht Op internationaal niveau is er veel aandacht voor het belang van een goed beleid over hiv op de werkvloer. Vorig jaar hebben wij ons programma duidelijk in beeld gebracht tijdens sessies op internationale conferenties. Het belang van het managen van hiv op de werkvloer wordt nu niet alleen erkend voor het bedrijfsleven, maar ook voor non-gouvernementele organisaties zoals stichtingen, de informele sector (bestaande uit beroepen die niet officieel staan geregistreerd, zoals krantenverkopers en schoenpoetsers) en de overheid. STOP AIDS NOW! heeft in 2011 de samenwerking met de International Labour Organization – de VN-organisatie die zich bezighoudt met arbeid – verder verstevigd en is toegetreden tot de belangrijkste 11 internationale werkgroep van ILO/UNAIDS op dit gebied . Deze werkgroep brengt beleidsmakers, werknemersorganisaties, vakbonden en donoren bij elkaar. Ook hebben we in 2011 nieuwe contacten opgedaan met private organisaties; een voorbeeld daarvan is kledingmerk Levi Strauss and Co, dat veel aandacht besteedt aan hiv op de eigen werkvloer.
11
Inter-Agency Task Team Workplace Programmes – Private Sector
25
Uitdaging: Nog geen financiering voor vervolg van het programma Na het afronden van de succesvolle proefprojecten in Oeganda, India en Ethiopië bleek in 2011 de uitbreiding van onze methode naar meer organisaties en andere landen lastiger te verlopen dan gepland. Het vervolgprogramma is ontwikkeld voor drie jaar. We waren gestart met financiering voor één jaar van STOP AIDS NOW!-partners Oxfam Novib, Hivos en ICCO. De financiële zekerheid van het programma bleek echter voor 2012 en 2013 niet veiliggesteld. We zijn te laat begonnen met het betrekken van externe donoren. Ook op lokaal niveau hadden we eerder donoren moeten benaderen. Het is duidelijk dat we hadden moeten wachten met het gedeeltelijk zelf financieren van het programma, totdat we voldoende externe financiering gevonden hadden. In 2011 is er een internationale stuurgroep opgezet voor het programma en is er een kansenanalyse gemaakt. Hieruit blijkt dat hiv en aids op de werkvloer bij internationale donoren van de agenda valt, maar dat bedrijven en een aantal lokale donoren wel geïnteresseerd zijn. In 2012 wordt met name geïnvesteerd om deze kansen te materialiseren en voor één land is dat al gelukt: Heineken Africa Foundation financiert de implementatie van het programma in Burundi.
Meer projecten op dit thema: zie hoofdstuk 13 Projectenoverzicht 2011.
26
6
Aids op de agenda Op woensdag 30 november gaven de hoofdrolspelers van de bekende jeugdserie SpangaS het startsein voor Wereld Aids Dag. Met een lichtprojectie werd een reusachtig condoom van 35 meter afgerold over de Munttoren in Amsterdam. STOP AIDS NOW!-ambassadeur Nicolette Kluijver verzamelde een maand eerder virtuele condooms in op Facebook. STOP AIDS NOW! probeert met dit soort acties de aandacht voor aids levend te houden en de samenleving te betrekken bij de aidsbestrijding. We zien dat na campagnes de interesse voor aids toeneemt. Campagnevoeren heeft dus zeker zin. Tegelijkertijd is er ook een licht dalende trend merkbaar over de afgelopen jaren. Aids is een plek gedaald op de TNS Nipo-lijst belangrijkste wereldproblemen en voor meer mensen staat het ver van hun bed. Voortdurend aandacht vragen bij publiek en politiek blijft daarom nodig. Gelukkig zijn Nederlanders nog steeds te mobiliseren voor de aidsbestrijding. Maar liefst 50.660 mensen kwamen in 2011 op de een of andere manier in actie voor STOP AIDS NOW! De inzet van nieuwe en sociale media werkt hierbij goed, evenals een laagdrempelige boodschap. Zo leverde de Facebook-actie 1 like = 2 condooms (zie hoofdstuk 6.1 Campagnes en acties) 80.000 condooms op voor Keniaanse jongeren. In 2012 zal het inzetten van sociale media een belangrijke strategie blijven. STOP AIDS NOW! spant zich ook in om aids op de agenda te houden bij de politiek. In samenwerking met verschillende partijen en organisaties hebben we in 2011 actie gevoerd (zie hoofdstuk 6.2 Lobby) om de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking ervan te overtuigen niet te bezuinigen op hiv, aids en seksuele gezondheid. Veel partijen in de Tweede Kamer steunden onze oproep en uiteindelijk heeft dat als resultaat gehad dat de staatssecretaris de aangekondigde bezuiniging voor 2012 heeft teruggedraaid.
6.1
Campagnes en acties 1 like = 2 condooms Facebook-fans van STOP AIDS NOW! konden in november de reusachtige koffer van STOP AIDS NOW!-ambassadeur Nicolette Kluijver vullen met virtuele condooms. Voor iedere ‘like’ op onze Facebook-pagina financierde de Postcode Loterij twee condooms voor jongeren in Kenia. De condooms staan symbool voor de voorlichtingsprojecten van STOP AIDS NOW!, want er moet uiteraard meer gebeuren dan alleen condooms uitdelen. Doel was om in één maand 10.000 likes te verzamelen. Dit werd al op de eerste dag bereikt door de grote hoeveelheid aandacht op Facebook en Twitter. Uiteindelijk kon Nicolette met meer dan 80.000 condooms op reis naar Kenia. Met bijna 50.000 fans is STOP AIDS NOW! het grootste Nederlandse goede doel geworden op Facebook en staan we nummer 17 in de top 25 van grootste Nederlandse merken op dit sociale medium. Ook scoren we hoog op interactiviteit met onze fans. Een mooie basis waarop we in de toekomst Nederland nog meer kunnen gaan betrekken bij het werk van STOP AIDS NOW! Wereld Aids Dag Campagne Rond Wereld Aids Dag (1 december) vroeg STOP AIDS NOW! aandacht voor het belang van 12 voorlichting aan jongeren in sub-Sahara Afrika. We brachten een rapport uit met het nieuws dat de basiskennis over hiv onder Afrikaanse jongeren schrikbarend laag is. Zeventig procent van de Afrikaanse jongeren weet niet hoe je hiv-infectie voorkomt. Veel Nederlandse media, zoals RTL Nieuws en het NOS Journaal op 3 berichtten hierover. Als aftrap van de campagne projecteerden we een 35 meter lang condoom op de Amsterdamse Munttoren. Dit plaatje was voorpaginanieuws in veel kranten en een item in het 8 uur Journaal. Een derde van het Nederlandse publiek heeft deze pr-stunt gezien, erover 12
'Op weg naar een hiv-vrije generatie'
27
gehoord of gelezen. Daarnaast zonden we tv-spots uit en waren we zichtbaar op straat en via internet. Maar liefst 92 procent van de Nederlandse bevolking werd bereikt met de Wereld Aids Dagcampagne, aanzienlijk meer dan voorgaande jaren. Toch was de impact van de acties minder groot dan voorheen. De interesse en betrokkenheid bij de aidsbestrijding is toegenomen na de campagne, maar minder dan voorgaande jaren. En helaas bleef de opbrengst van de smsactie gekoppeld aan deze campagne flink achter bij onze verwachtingen: in 2010 leverde een gelijksoortige actie 32.000 sms’jes op; deze keer bleef de teller echter steken op 5.243 stuks. In 2012 zullen we de campagne goed evalueren en onze strategie heroverwegen. In actie voor STOP AIDS NOW! Jongvolwassenen (18-40 jaar) willen vaak op een andere manier in actie komen voor het goede doel dan oudere leeftijdsgroepen. Jonge mensen gaan liever zelf aan de slag door hun talent in te zetten of een actie op touw te zetten. Met onze activatiecampagne ‘Get the Virus’ spelen we in op deze trend. En met succes: in 2011 werden er 110 acties georganiseerd, waarbij bijna 2.700 mensen in actie kwamen voor STOP AIDS NOW! Enkele opvallende initiatieven waren: • de Queen Experience, een benefietconcert ter nagedachtenis aan de in 1991 aan aids overleden zanger Freddie Mercury van Queen. Helaas heeft dit evenement door het faillissement van de producent nog geen financiële bijdrage opgeleverd voor de aidsbestrijding. • Hairdressers Against AIDS, waarbij L'Oréal-kappers door het hele land geld inzamelden in het kader van Wereld Aids Dag. • de theateractie, waarbij grote musicals zoals Wicked, Miss Saigon en Zorro aandacht vroegen en geld inzamelden voor STOP AIDS NOW! De meest uiteenlopende creatieve producten werden verkocht voor STOP AIDS NOW!, zoals red ribbon-kerstballen, Wereld Aids Dag-koekjes, een stamppotbuffet en een STOP AIDS NOW!-lingeriesetje. Condoommuur STOP AIDS NOW! reisde twintig festivals af met de opvallende condoommuur. De muur werd door ongeveer 160.000 mensen gezien en leverde maar liefst 481 nieuwe donateurs op.
6.2
Lobby In 2011 stond internationale aidsbestrijding onder druk. STOP AIDS NOW! heeft zich via lobbywerk ingespannen om de aidsbestrijding op de Nederlandse ontwikkelingsagenda te houden. En dat was hard nodig. Ook vorig jaar waren er plannen om te bezuinigen op de internationale aidsbestrijding en was het even onduidelijk of hiv en aids nog wel een prioriteitsthema van het kabinet zouden zijn. Met onze lobby proberen we ook bij te dragen aan de nodige politieke verandering, zodat ambitieuze doelen worden gesteld, mensenrechten worden gerespecteerd en geld voor aidsbestrijding zo effectief mogelijk wordt besteed. Pleitbezorging in Den Haag In samenwerking met verschillende partijen en organisaties heeft STOP AIDS NOW! er bij de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking op aangedrongen zich duidelijk uit te spreken voor aidsbestrijding als prioriteit van zijn beleid. Daarnaast hebben wij in samenwerking met andere organisaties die zich inzetten voor seksuele gezondheid en rechten actie gevoerd om de Tweede Kamer en de staatssecretaris ervan te overtuigen niet te bezuinigen op het onderwerp hiv, aids en seksuele gezondheid. Het brede samenwerkingsverband waarin STOP AIDS NOW! in 2011 heeft gelobbyd, heeft resultaat gehad. Veel partijen in de Tweede Kamer steunden onze oproep en uiteindelijk liet ook de staatssecretaris zich overtuigen; de aangekondigde bezuiniging van € 35 miljoen voor 2012 op de bestrijding van aids en de bevordering van seksuele gezondheid is teruggedraaid. In 2012 zal zelfs een extra investering van € 8 miljoen gedaan worden. Daarnaast komt er een
28
uitgewerkt plan waarin de regering uitlegt hoe Nederland zich de komende jaren internationaal gaat inzetten op het terrein van seksuele gezondheid en hiv en aids. Steun aan het Global Fund Het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria is een uniek internationaal fonds dat de afgelopen tien jaar belangrijke resultaten heeft geboekt. Dankzij financiering door dit fonds ontvingen onder meer 3,3 miljoen mensen hiv-behandeling in 2011. STOP AIDS NOW! heeft zich actief ingespannen om ervoor te zorgen dat de Nederlandse regering financieel blijft bijdragen aan het Global Fund. Door de omvang van het fonds – met programma’s in meer dan 130 landen – zijn er vaak ook risico’s. Het fonds laat zijn programma’s daarom onafhankelijk controleren. In 2011 bleek uit onderzoek dat bij een aantal programma’s niet al het geld goed besteed was, waarop het Global Fund heeft ingegrepen door het geïnvesteerde budget terug te eisen. Desondanks besloten een aantal donorlanden hun bijdrage aan het fonds stop te zetten. STOP AIDS NOW! heeft in samenwerking met het Aids Fonds er bij de Nederlandse politiek op aangedrongen om het Global Fund niet te straffen voor zijn transparantie: het fonds had de fraude immers zelf aan het licht gebracht en bekendgemaakt. Mede daardoor besloot de regering haar bijdrage aan het Global Fund te continueren. We blijven ook in 2012 het Global Fund kritisch volgen om te zorgen dat de organisatie zo effectief en transparant mogelijk opereert. De Stop AIDS Alliance Samen met de Britse aidsorganisatie International HIV/AIDS Alliance heeft STOP AIDS NOW! een lobbykantoor in Brussel. Twee jaar geleden is dit partnerschap, de Stop AIDS Alliance, uitgebreid met kantoren in Genève en Washington DC. Dankzij de aanwezigheid op deze drie belangrijke locaties is het mogelijk geworden om op een gecoördineerde manier te pleiten voor het belang van aidsbestrijding. Dat heeft in 2011 al tot succes geleid. Via het kantoor in Washington heeft de Stop AIDS Alliance in een vroeg stadium kunnen pleiten voor het belang om in ontwikkelingslanden zo veel mogelijk mensen met hiv in behandeling te krijgen. Dezelfde boodschap is ook via de andere kantoren bij de Britse en Nederlandse regering onder de aandacht gebracht. Mede door onze lobby spraken landen spraken landen op de Algemene Vergadering van de VN over hiv en aids in juni in New York af om in 2015 vijftien miljoen mensen met hiv in behandeling te hebben. Met de uitbreiding van de Stop AIDS Alliance zijn we in 2011 gestart met thematische werkgroepen. In deze werkgroepen zitten afgevaardigden van STOP AIDS NOW! en de 13 verschillende vestigingen van de Stop AIDS Alliance. Er zijn vijf thematische werkgroepen , die ervoor moeten zorgen dat de aidsbestrijding internationaal op de agenda blijft en dat er voldoende geld voor beschikbaar blijft. Via de werkgroep die zich bezighoudt met sociale bescherming hebben we bijgedragen aan de richtlijnen over dit thema van UNAIDS en de Wereldbank en samen met andere organisaties lobbyden we bij de Europese Unie, die nu in 2012 een strategie voor sociale bijstand in ontwikkelingslanden zal ontwikkelen.
13
1) Hiv, mensenrechten en wereldwijde toegang tot medicatie, 2) het versterken van community systems en de integratie van hiv met seksuele en reproductieve gezondheid, 3) hiv en sociale bescherming, 4) financiering voor hiv en de Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria, 5) effectiviteit van hulp (aid effectiveness and HIV).
29
7
Fondsenwerving en communicatie Het is een groot voorrecht om de steun te genieten van meer dan 91.000 structurele donateurs. Dankzij de steun van vrijwilligers, donateurs, bedrijven en loterijen heeft STOP AIDS NOW! in 2011 veel kunnen realiseren. Deze ondersteuning leverde bijna € 9,9 miljoen op, een mooi bedrag. En dat terwijl Nederland nog niet uit het economische dal is geklommen, het consumentenvertrouwen in goede doelen laag is en de concurrentie op de fondsenwervingsmarkt als gevolg van een zich terugtrekkende overheid toeneemt. Tegen deze turbulente achtergrond zag STOP AIDS NOW! de donateursinkomsten wel iets lager uitvallen dan begroot. Naast de bovengenoemde oorzaken speelt ook de dalende effectiviteit van fondsenwervende instrumenten als het versturen van acceptgiro’s hier een belangrijke rol. In 2011 hadden we gelukkig ook enkele grote acties, die, naast zichtbaarheid en betrokkenheid bij de aidsbestrijding, veel geld opbrachten. Een voorbeeld van zo’n succesvolle fondsenwervende actie is de verkoop van ArtBags. In 2011 leverde die met € 305.000 maar liefst 32 procent meer op dan in 2010. Een tegenvaller vormde de inkomsten uit grote donaties van particulieren. De begroting werd niet gehaald, reden voor STOP AIDS NOW! om meer toegang te zoeken tot het netwerk van vermogende particulieren van De Grote Onderneming (DGO). De communicatie met donateurs (zie hoofdstuk 7.2 Communicatie met donateurs) is een belangrijk aspect van fondsenwerving. STOP AIDS NOW! heeft hier in 2011 veel aandacht aan besteed. Uit onderzoek is gebleken dat vooral de eerste maanden van het donateurschap cruciaal zijn voor de kennismaking met STOP AIDS NOW! Meer in het algemeen hebben wij ons gericht op zo transparant mogelijke communicatie met donateurs, via nieuwsbrieven, email, een jaaroverzicht, sociale media en de website. Er is gestreefd naar een proactieve, heldere communicatie over bestedingen en bereikte doelen, maar ook over lessen en kritische vragen, bijvoorbeeld over hoe we omgaan met reserves.
7.1
Fondsenwerving In tijden van forse bezuinigingen, die iedereen treffen, is de blijvende financiële steun en het vertrouwen van een groot aantal relaties heel bijzonder. Zonder de steun van de vrijwilligers, donateurs en het bedrijfsleven kan STOP AIDS NOW! immers niet bestaan. Donateurs Structurele donateurs vormen het belangrijkste deel van de donateursachterban. Hun aantal is ten opzichte van 2010 licht gekrompen van 93.000 naar 91.000 (-2 procent). Het aantal mensen dat reageert op een giftverzoek via een acceptgiro is met 14 procent wel flink afgenomen. Er zijn 10.013 nieuwe structurele donateurs bij gekomen in 2011, maar de werving hiervan verliep moeizamer dan vorige jaren. Werving op straat en huis-aan-huis zorgden voor de grootste instroom van nieuwe donateurs. En dat is belangrijk want de bijdragen van donateurs die via straatwerving zijn geworven vormen 60 procent van de totale inkomsten van STOP AIDS NOW! Maar door de financiële crisis en een groter aantal aanbieders is het steeds moeilijker geworden om via dit kanaal donateurs te werven. Doelmatige samenwerkingen, zoals die met de V&D rond de verkoop van de ArtBag, worden steeds belangrijker om deze wervingsmethode effectief te houden. In V&D-winkels werden in december ArtBags verkocht én donateurs geworven. Ook liepen V&D-medewerkers gesponsord mee in de Dam tot Damloop. Postcode Loterij en VriendenLoterij In 2011 werd de vaste bijdrage van de Postcode Loterij voor STOP AIDS NOW! met maar liefst 50 procent verhoogd van € 900.000 naar € 1.350.000! Daarnaast werkten deze partner en STOP AIDS NOW! samen bij campagnes zoals de Facebook-actie (zie hoofdstuk 6.1
30
Campagnes en acties/1 like = 2 condooms) en de ArtBag-actie. Bij de VriendenLoterij konden deelnemers zelf bepalen aan welk goed doel zij de helft van hun inleg gunden. In 2011 zijn op die manier 1.827 loten voor STOP AIDS NOW! geoormerkt en die leverden ook nog eens bijna € 144.000 op. Het Droomfonds Het Droomfonds van de Postcode Loterij biedt de mogelijkheid om een specifiek projectvoorstel in te dienen dat op een nieuwe, innovatieve, niet eerder in de praktijk gebrachte en ambitieuze wijze een specifieke droom najaagt. Samen met het Clinton Health Access Initiative schreven we in 2010 een ambitieus voorstel om de aidsepidemie in Swaziland (zie hoofdstuk 4.2 Behandeling als preventie) een halt toe te roepen. De Postcode Loterij kende voor dat project het enorme bedrag van € 8,8 miljoen toe. Begin 2011 startte de uitvoering. De ArtBag In 2011 bracht de verkoop van ArtBags € 305.000 op, dat is € 73.000 meer dan in 2010. De ArtBag, dit keer met ontwerpen van Dick Bruna, Pip Studio en Viktor & Rolf, werd voor de tiende keer uitgebracht. De Postcode Loterij nam tassen af die als welkomstgeschenk dienden voor hun nieuwe deelnemers. Er werden ook 49.250 tassen verkocht in diverse winkelketens, waaronder de Bijenkorf, Bruna, Dirk, Bas en Digros, Fair Trade, Libris en V&D. Nalatenschappen Bijzonder zijn de inkomsten die we in 2011 uit nalatenschappen hebben ontvangen. Zes personen lieten in totaal € 110.000 na aan STOP AIDS NOW! Wij zijn dankbaar voor deze bijzondere vorm van steun. Schenken bij testament drukt een enorme betrokkenheid uit, ongeacht de omvang van de nalatenschap. Hoewel deze bron van inkomsten lastig te begroten is, verwachten we dat deze manier van geven zal blijven groeien. STOP AIDS NOW! blijft dan ook op gepaste wijze aandacht vragen voor de mogelijkheid om via het testament te schenken. Evenementen en collectes Diverse particuliere acties en collectes leverden een bijzondere bijdrage aan de aidsbestrijding. Een voorbeeld van succesvolle activiteiten is de scholenactie van Dance4life. Ook werd een benefietconcert ter gelegenheid van de twintigste sterfdag van Queen-zanger Freddie Mercury georganiseerd en werd weer enthousiast in diverse theaters gecollecteerd. Onze vrijwilligers liepen gesponsord mee aan de marathon van Amsterdam. Maar ook veel donateurs organiseerden een kleinschalige actie (zie hoofdstuk 6.1 Campagnes en acties/In actie voor STOP AIDS NOW!) of vroegen in plaats van cadeaus een bijdrage voor de aidsprojecten van STOP AIDS NOW! Private fondsen De inkomsten uit donaties van vermogende particulieren en samenwerking met het bedrijfsleven vielen in 2011 lager uit dan begroot. Vorig jaar is de samenwerking met De Grote 14 Onderneming (DGO) geïntensiveerd, waardoor we betere toegang krijgen tot het netwerk van vermogende particulieren. In 2012 zullen we mogelijke donateurs, onder andere via AmsterdamDiner, intensiever gaan benaderen. De samenwerking met DGO wordt medio 2012 geëvalueerd. Door het wegvallen van de financiering voor het project Hiv en aids op de werkvloer (zie hoofdstuk 5.3 Hiv en aids op de werkvloer) is grote noodzaak ontstaan hier private fondsen voor te werven. In 2011 is een voorstel voor samenwerking met bedrijven uitgewerkt, waarmee in 2012 een proefproject wordt gestart.
7.2
Communicatie met donateurs Het betrokken houden van bestaande donateurs is heel belangrijk voor STOP AIDS NOW! Veel aandacht wordt besteed aan de eerste maanden van het donateurschap. Uit 14
www.degroteonderneming.nl
31
onderzoek is gebleken dat die periode cruciaal is voor de kennismaking met STOP AIDS NOW! en de wensen en verwachtingen van de donateur. Hiertoe is het Welkomstproject in het leven geroepen, dat in 2012 wordt geëvalueerd. In het Welkomstproject wordt ons werk zorgvuldig geïntroduceerd en krijgen donateurs de gelegenheid aan te geven hoe ze willen dat er met hen wordt gecommuniceerd. Gelukkig wordt STOP AIDS NOW! gezien als een betrouwbare organisatie. Het Nederlands publiek waardeert ons met een 7,1 (bron: TNS NIPO). Informeren van de achterban Donateurs die ons al langer steunen en andere belangstellenden werden via twee nieuwsbrieven, een jaaroverzicht, zeven e-mailings, het online jaarverslag en de website op de hoogte gebracht van het werk van STOP AIDS NOW! en onze partners. Het afgelopen jaar bezochten 127.659 mensen de website, een stijging van 5,5 procent ten opzichte van 2010. Helaas hebben we wegens ziekte af moeten zien van het ontwikkelen van een nieuwe website. Dit staat nu gepland voor 2012. STOP AIDS NOW! is een van de meest actieve Nederlandse goede doelen op het gebied van sociale media. Op Hyves hebben we ongeveer 42.000 vrienden, op Facebook 49.500 fans en op Twitter worden we gevolgd door 1.500 mensen. Deze sociale media zetten we actief in om de dialoog aan te gaan met onze donateurs, critici en geïnteresseerden. Blijkbaar slagen we 15 daar goed in, want op 1 november 2011 stonden we op plaats 13 in de ‘engagement rank’ van Nederlandse Facebook-pagina’s. Wensen, opmerkingen en klachten Behalve het actief informeren van de achterban hebben we ook goed geluisterd naar de wensen, opmerkingen en klachten van donateurs. Met 657 trouwe donateurs zijn telefoongesprekken gevoerd om tevredenheid en wensen ten aanzien van onze dienstverlening te peilen. Daarnaast hebben we via het donateurs-internetpanel drie keer advies ingewonnen over verschillende communicatieonderwerpen. STOP AIDS NOW! hecht grote waarde aan de privacy van donateurs. In 2011 is extra 16 aandacht besteed aan dit onderwerp en is het privacystatement actief uitgedragen. De 17 branchevereniging voor Dialoog Marketing (DDMA) heeft ons daarop het Privacy Waarborg toegekend. Hoewel STOP AIDS NOW! consumentenirritatie zo veel mogelijk probeert te beperken, zijn klachten van donateurs niet altijd te vermijden. In 2011 werden 174 donateursklachten in behandeling genomen. Het merendeel heeft betrekking op wervingsactiviteiten. Uitdaging fondsenwerving Op 7 november 2011 werd de manager Communicatie en Fondsenwerving in het radioprogramma ‘Dit is de Dag’ om uitleg gevraagd over straatwerving en huis-aan-huiswerving. Dit middel wordt door STOP AIDS NOW! ingezet om donateurs te werven. De aanleiding was een klacht van iemand die zich onder druk gezet voelde te verantwoorden waarom hij niet wilde doneren. Dit is uiteraard niet onze bedoeling, maar het lukt helaas niet altijd zoiets te voorkomen. Daar zijn excuses voor gemaakt en in het radioprogramma heeft de manager Communicatie en Fondsenwerving duidelijk kunnen maken dat fondsenwerving nodig is om de doelstelling te kunnen bereiken. Het aantal spontane donaties is niet voldoende om ons werk te realiseren. Zonder actieve fondsenwerving komen er niet voldoende middelen beschikbaar voor de aidsbestrijding. STOP AIDS NOW! is natuurlijk niet de enige instelling die gebruik maakt van deze vorm van werving in Nederland. Zowel non-profit als profit-organisaties zijn zich na aanscherping van de wetgeving rond telefonische verkoop massaal op straatwerving gaan richten. Dat leidt tot lagere effectiviteit en meer ‘consumentenirritatie’. STOP AIDS NOW! besteedt veel aandacht en tijd aan de kwaliteit van de werving om irritatie te voorkomen, maar met die extra tijd lopen ook de kosten op. Alternatieve 15 In de Engagement Rank 100 worden Facebook-pagina’s van bedrijven en organisaties met elkaar vergeleken op basis van de intensiviteit van de interacties van fans, zoals comments en likes. 16 www.stopaidsnow.nl/stopaidsnow_artikel/privacy 17 Het Privacy Waarborg is een keurmerk waarmee organisaties laten zien dat zij op een correcte manier persoonsgegevens gebruiken voor reclamedoeleinden (www.privacywaarborg.nl).
32
wervingsmethoden, zoals direct mail en telemarketing, hebben in de afgelopen jaren aan effectiviteit ingeboet en nieuwe wervingsmethoden via online campagnes brengen nog niet de gewenste resultaten. We moeten of genoegen nemen met een lagere instroom van nieuwe donateurs tegen hogere kosten, of stoppen met werving, maar dan zullen zowel het aantal donateurs als daarmee samenhangend de inkomsten voor STOP AIDS NOW! ten bate van de aidsbestrijding gaan dalen. Dat is natuurlijk geen optie. Zorgvuldige werving van nieuwe donateurs blijft daarmee een grote uitdaging. Transparantie Sinds 2011 beschikt STOP AIDS NOW! over een webcare team, dat online discussies over STOP AIDS NOW! volgt, reageert indien nodig en vragen beantwoordt. Eind 2011 ontstond een discussie over transparantie. Een belangrijke aanleiding was de media-aandacht voor de bestedingen van Pink Ribbon. Gebrek aan transparantie en een niet-adequate reactie op de kritiek zorgden voor grote reputatieschade bij deze organisatie. Daarnaast kwam Artsen zonder Grenzen naar buiten met een moedig rapport over het eigen werk, getiteld Humanitarian Negotiations Revealed dat wel positief is ontvangen. Reden voor STOP AIDS NOW! om extra kritisch te kijken naar hoe wij het zelf doen op dit vlak. Dit resulteerde in het prominenter naar voren brengen van een aantal gevoelige onderwerpen, bijvoorbeeld vragen over de verhouding kosten-bestedingen, hoe we omgaan met onze reserves en hoeveel geld we op de bank hebben staan. In 2012 blijft transparantie een belangrijk onderwerp: durven communiceren over moeilijke onderwerpen en ook over projecten die minder goed zijn gegaan.
33
8
Financiën Hieronder vindt u de Balans per 31 december 2011 en de Staat van Baten en Lasten over 2011. De volledige Jaarrekening 2011 is te vinden in hoofdstuk 12.
Balans per 31 december 2011
31 december 2011
31 december 2010
Vorderingen Gelieerde instellingen Liquide middelen
2.216.974 74.860 10.322.969
10.872.053 166.229 3.352.659
Totaal Activa
12.614.803
14.390.941
(in euro’s) Activa
Passiva Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves
1.231.000 1.083.301
1.217.000 1.415.461 2.314.301
2.632.461
Fondsen Bestemmingsfondsen
7.822.932
9.161.006
Kortlopende schulden Gelieerde instellingen
2.135.471 342.099
2.197.082 400.392
12.614.803
14.390.941
Totaal Passiva
34
Staat van baten en lasten over 2011 Werkelijk 2011
Begroot 2011
Werkelijk 2010
(in euro's) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving
7.446.349
8.022.000
7.367.402
Baten uit acties van derden
1.694.275
1.450.000
11.256.678
0
0
2.525.508
Subsidies van overheden Rentebaten
240.524
100.000
99.999
Overige baten
514.214
1.003.785
468.339
9.895.362
10.575.785
21.717.926
Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen Voorlichting en Communicatie
2.534.867
2.866.601
3.477.836
Structurele hulp
4.538.115
4.234.562
4.411.441
Innovatie en additionele hulp
2.440.984
1.683.138
2.120.257
311.050
313.421
293.549
Strategie en Pleitbezorging
9.825.016
9.097.722
10.303.083
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden
1.387.012
1.471.416
1.488.036
44.105
38.839
123.840
1.431.117
1.510.255
1.611.876
295.463
299.715
295.649
Som der lasten
11.551.596
10.907.692
12.210.608
Resultaat
-1.656.234
-331.907
9.507.318
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve - bestemmingsreserves
14.000
7.000
14.000
-332.160
-338.907
868.318
- overige reserves - bestemmingsfondsen
35
-1.338.074
0
8.625.000
-1.656.234
-331.907
9.507.318
9
Verantwoordingsverklaring De Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht van de Stichting STOP AIDS NOW! leggen in deze verantwoordingsverklaring vast op welke wijze zij invulling geven aan: 1. de functiescheiding tussen uitvoeren, besturen en toezicht houden; 2. het continu verbeteren van effectiviteit en doelmatigheid bij het realiseren van de doelstelling; 3. het optimaliseren van de relaties met belanghebbenden. Door het ondertekenen van de zogenaamde ‘Bijlage 12’ van het CBF onderschrijven de leden van Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur ook individueel deze drie principes van goed bestuur voor goede doelen. 1. Scheiding van uitvoering, bestuur en toezicht De Stichting STOP AIDS NOW! heeft in haar statuten de functie 'toezicht houden' (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het 'besturen' dan wel van de 'uitvoering'. De stichting wordt bestuurd door een eenhoofdige Raad van Bestuur, waarop toezicht wordt gehouden door een Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht wordt bijgestaan door een financiële Auditcommissie, voorgezeten door de portefeuillehouder financiën van deze raad. De wettelijk voorgeschreven Ondernemingsraad levert vanuit het oogpunt van medezeggenschap een bijdrage aan een goed bestuur van de Stichting. Sinds 1 januari 2008 is de algehele personele unie van kracht in de Raden van Toezicht van de Stichting STOP AIDS NOW!, de Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids. Het aantal leden van de Raad van Toezicht bedraagt minimaal zeven en maximaal negen. Hierdoor is het besturen van de stichtingen gescheiden van het toezicht, terwijl bij het toezicht juist kan worden gelet op de onderlinge samenhang en verschillen. De verhouding tussen de Raden van Bestuur en de Raden van Toezicht van de stichtingen is, voor zover niet in de statuten geregeld, vastgelegd in een reglement waarin de verantwoordelijkheden en taken zijn benoemd. Ook de verhouding tussen Auditcommissie, Raden van Toezicht en Raden van Bestuur is vastgelegd in dit reglement. Uit oogpunt van transparantie en om belangenverstrengeling te voorkomen hebben de toezichthouders en bestuurders op de genoemde ‘Bijlage 12’ van het CBF hun nevenfuncties gemeld. De statuten voldoen volledig aan het vigerende Reglement CBF-Keur. De organisatie onderschrijft de Code Wijffels en voldoet aan alle vereisten die deze code stelt. In 2011 is het ISO 9001-certificaat verkregen. In 2011 is gestart met het stapsgewijs invoeren van een nieuw systeem van monitoring en evaluatie door aanpassing van het systeem voor de kwartaal- en jaarrapportages. In 2011 werd het systeem voor Soa Aids Nederland operationeel, Aids Fonds en STOP AIDS NOW! zullen in 2012 volgen. 1.1. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht vervult de statutair vastgelegde taak van toezichthouder, waarbij hij de stichting en haar resultaten kritisch volgt en zijn goedkeuring moet hechten aan plannen en verantwoordingen. De Raad van Toezicht benoemt de externe accountant, die rapporteert aan de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur. Eens per vier jaar wordt het functioneren van de externe accountant door de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur beoordeeld. De organisatie beschikt sinds begin 2009 over een interne risicoanalyse, waarbij aan de hand van een aantal scenario’s is vastgelegd hoe de organisatie in een bepaalde situatie gaat reageren.
36
Profiel Het op 20 december 2007 vastgestelde profiel van de Raad van Toezicht vormt het uitgangspunt voor de samenstelling van de Raden van Toezicht in een algehele personele unie. Gelet op de doelstellingen van de drie stichtingen moeten de toezichthouders voortkomen uit de volgende acht maatschappelijke sectoren: politiek, bedrijfsleven, nationale soa-bestrijding, internationale aidsbestrijding, ontwikkelingssamenwerking, financiën, communicatie en onderzoek. De negende toezichthouder is statutair bepaald als iemand die het vertrouwen heeft van de belangenorganisaties voor mensen met hiv. Combinaties van deskundigheid zijn mogelijk en er wordt gestreefd naar een evenwicht in het aantal mannen en vrouwen. Vergaderingen De Raad van Toezicht is in 2011 viermaal in vergadering bijeengekomen. De Raad van Bestuur woonde deze vergaderingen bij. Vaste onderwerpen op de agenda zijn de besluitenlijst van de Raad van Bestuur en de inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages. De financiële Auditcommissie van de Raad van Toezicht rapporteert in de vergaderingen over haar toezicht op de financiële zaken en op de besluitvormingsprocedure bij het toekennen van subsidies. De Raad van Toezicht heeft zichzelf verplicht periodiek een zelfevaluatie te organiseren. In zijn vergadering van 13 april 2010 is de zelfevaluatie uitgevoerd, waarvan een verslag is gemaakt. De volgende zelf zelfevaluatie is voor 2012 gepland. In de vergadering van 11 april werden het jaarverslag en de jaarrekening 2010 goedgekeurd. Tevens werd met de accountants van KPMG het accountantsverslag besproken. De vacatures in de Raad vormden wederom een agendapunt, waarbij de heer prof. dr. F. Miedema werd benoemd als lid van de Raad van Toezicht. Op grond van een grondige evaluatie van de relatie met de accountant door de auditcommissie besloot de Raad van Toezicht tot herbenoeming van de accountant. De ontwikkeling van de organisatie was een belangrijk thema op deze vergadering. De Raad van Toezicht combineerde zijn vergadering van 15 juni met een bezoek aan de Nationale Postcodeloterij, waar de BankGiroLoterij en de Vrienden Loterij zich presenteerden. De belangrijkste vergaderpunten waren de aanvraag bij het Key Populations Fonds van het ministerie van Buitenlandse Zaken, de door de minister van VWS bekend gemaakte bezuinigingen voor 2012 en 2013 en de doorlichting van de organisatie zowel naar functionaliteit als naar de merken. Op 26 oktober werden het werkplan en de begroting voor 2012 goedgekeurd. Besloten werd mevrouw ir. H.A.G.M. Linden te benoemen op de zetel ‘nationale soa-bestrijding’. Tevens werd besproken op welke wijze een kandidaat voor de vacature op de zetel ‘politiek’ zou kunnen worden ingevuld. Tenslotte werden de voorgenomen organisatorische veranderingen behandeld. De Raad van Toezicht besprak in zijn vergadering van 12 december met de Raad van Bestuur de planning voor 2012. Financiële auditcommissie De Auditcommissie, voorgeschreven vanwege het eenhoofdige bestuur van de stichting, is belast met het houden van toezicht op de financiële gang van zaken binnen de Stichting in het algemeen en voorts met de toetsing van de werking van de interne controle op de administratieve organisatie, in het bijzonder op de betalingsorganisatie. De auditcommissie ziet er tevens op toe dat subsidiebesluiten op de juiste wijze tot stand komen. Vaste onderdelen van de vergaderingen betreffen de bespreking van de managementrapportages en de beoordeling van de declaraties, creditcard en andere uitgaven door de Raad van Bestuur. De Auditcommissie bestond in 2011 uit de voorzitter van de Raad van Toezicht en de portefeuillehouder financiën van die Raad. De Auditcommissie behandelde in haar vergadering van 29 maart de jaarrekening, het jaarverslag en de Verantwoordingsverklaring 2010. Verder sprak de commissie over
37
horizontaal toezicht en de directiesalarissen. In het kader van de periodieke herbenoeming van de externe accountant heeft de Auditcommissie de door haar in december 2010 uitgevoerde evaluatie met hem besproken en op grond van deze evaluatie en het gesprek een advies over de herbenoeming aan de Raad van Toezicht opgesteld. De vergadering van 13 september stond in het teken van de door de minister van VWS opgelegde bezuinigingen, de conceptbegroting voor het jaar 2012 en de financiële managementrapportage. Op 21 december besprak de Auditcommissie in het bijzijn van de Raden van Bestuur met de accountants de concept managementletter. Andere agendapunten waren het concept ‘financieel beleid’ en een update van de ‘financiële procedures’. Vergoedingenbeleid De leden van de Raad van Toezicht verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd met de mogelijkheid van een redelijke vergoeding voor de ten behoeve van de stichting gemaakte kosten en voor door hen voor de stichting verrichte werkzaamheden. Binnen de ruimte van het CBF-Keur bestaat de mogelijkheid van niet-overmatige vacatiegelden. In het boekjaar 2011 werden door de leden van de Raad van Toezicht geen onkosten gedeclareerd; er werden evenmin vacatiegelden uitgekeerd. Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht verwelkomde in 2011 drie nieuwe leden. Per 1 januari trad mevrouw drs. Y.M. Wilders RA toe tot de Raad als portefeuillehouder financiën. Daarnaast werden de heer prof. dr. F. Miedema en mevrouw ir. H.A.G.M. Linden benoemd op de zetel met respectievelijk het profiel ‘onderzoek’ en 'nationale soa-bestrijding'. De zetel met het profiel ‘politiek’ bleef in 2011 onbezet, maar de betreffende ervaring en deskundigheid was overigens wel in voldoende mate bij andere leden van de Raad aanwezig. Statutair is bepaald dat de Raad van Toezicht een rooster van aftreden opstelt. Indien in een tussentijdse vacature wordt voorzien, dan wordt geen volledige, eerste termijn vervuld maar eindigt de eerste termijn volgens het rooster. Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een aaneengesloten periode van maximaal vier jaar en kunnen één keer worden herbenoemd. Raad van Toezicht Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland, Stichting Werkmaatschappij Soa Aids en Stichting STOP AIDS NOW! per 31 december 2011 Naam Profiel van de zetel Aantreden Termijn Einde termijn Dhr. mr. A. Ruys, Bedrijfsleven 18-04-2006 2 01-06-2014 voorzitter Mw. drs. Y.M. Wilders RA Financiën 01-01-2011 1 01-06-2014 Vacature Politiek 1 01-06-2014 Mw. prof. dr. A.P. Hardon Internationale aidsbestrijding 21-04-2008 2 01-06-2015 Dhr. dr. K.G. Moody Vertrouwen van mensen met 21-04-2008 2 01-06-2015 hiv Dhr. prof. dr. F. Miedema Onderzoek 11-04-2011 1 01-06-2012 Mw. E.M.J. Ploumen Ontwikkelingssamenwerking 22-09-2008 1 01-06-2012 Mw. ir. H.A.G.M. Linden Nationale soa-bestrijding 26-10-2011 1 01-06-2013 Dhr. R.J. Lips Communicatie 29-06-2010 1 01-06-2013 Hoofd- en nevenfuncties 2011 De heer mr. A. Ruys heeft de volgende nevenfuncties: lid Raad van Commissarissen Janivo Holding BV, lid Raad van Commissarissen Lottomatica Spa (Italië) (tot 1 juni), lid Raad van Commissarissen British American Tobacco Plc (VK), lid Raad van Commissarissen ITC PLC India, voorzitter Raad van Commissarissen Luchthaven Schiphol N.V., voorzitter Raad van
38
Toezicht Het Rijksmuseum, voorzitter Raad van Toezicht Stichting Madurodam en bestuurslid Stichting De Eik. Mevrouw drs. Y.M. Wilders RA heeft als hoofdfunctie lid Raad van Bestuur Spaarne Ziekenhuis en als nevenfuncties: bestuurslid Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisdirecteuren, lid Raad van Toezicht Medial, bestuurslid Stichting Apotheek der Haarlemse Ziekenhuizen, voorzitter Bestuur Stichting Digitale Snelweg Kennemerland, voorzitter Raad van Commissarissen Transpaarne en bestuurslid Stichting De Belevenis. Mevrouw prof. dr. A.P. Hardon heeft als hoofdfuncties hoogleraar Antropologie van Zorg en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam en wetenschappelijk directeur Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) en geen nevenfuncties. De heer dr. K.G. Moody heeft als hoofdfunctie internationale coördinator / CEO Global Network of People Living with HIV (GNP+) en als nevenfuncties: bestuurslid International Network of Religious Leaders (INERELA+), lid Technical Advisory Group van de Global Commission on HIV and the Law (UNDP) en lid Conference Coordinating Committee van de International AIDS Conference in Washington DC (AIDS 2012, USA). De heer prof. dr. F. Miedema heeft als hoofdfunctie vicevoorzitter Raad van Bestuur en decaan Universitair Medisch Centrum Utrecht en als nevenfuncties: secretaris Stichting Dondersfonds, bestuurslid Talma Eijckman Stichting, voorzitter Raad van Toezicht Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra, lid Raad van Toezicht Hubrecht Instituut, lid Raad van Toezicht UMC Utrecht Exploitatie BV en lid Raad van Toezicht UU Holding BV. Mevrouw E.M.J. Ploumen heeft als hoofdfunctie voorzitter Partij van de Arbeid en als nevenfuncties: lid Raad van Toezicht Samenwerkende Hulporganisaties en bestuurslid Stichting Opzij. Mevrouw ir. H.A.G.M. Linden heeft als hoofdfuncties directeur Geneeskundige en Gezondheidsdienst Gemeente Utrecht en Regionaal Geneeskundig Functionaris Veiligheidsregio Utrecht en als nevenfuncties: lid Raad van Toezicht Voedingscentrum, lid Raad van Toezicht Lijn 1 Haaglanden en lid Adviesraad MO zaak. De heer R.J. Lips heeft als hoofdfunctie Netmanager Nederland 3 bij de Nederlandse Publieke Omroep en geen nevenfuncties. 1.2. Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is belast met het besturen van de Stichting STOP AIDS NOW! en legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De taken van de Raad van Bestuur zijn in het bijzonder het strategisch beleid, de algehele coördinatie en de externe representatie. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de inhoudelijke en financieel-administratieve kwaliteitsbewaking, alsmede het personeelsbeleid. Een substantieel deel van werkzaamheden van de bestuurder betreffen het lidmaatschap van de Raad van Bestuur van de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids. Deze Stichting opereert als faciliterend bedrijf en fungeert als werkgever voor de stichtingen STOP AIDS NOW! en Aids Fonds – Soa Aids Nederland. De Raden van Bestuur van STOP AIDS NOW!, Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Werkmaatschappij Soa Aids vergaderen tweewekelijks in het managementteam met de managers van de drie afdelingen. Het managementteam heeft geen besluitvormende bevoegdheid, maar wel worden besluiten aangaande de organisatie door de Raad van Bestuur zoveel mogelijk in het managementteam genomen en als zodanig vastgelegd. Alle besluiten van de Raad van Bestuur worden schriftelijk in een besluitenlijst vastgelegd en als mededeling bij de vergaderstukken van Raad van Toezicht gevoegd.
39
De Raad van Bestuur van de Stichting wordt gevormd door Louise van Deth. Zij heeft als nevenfuncties: lid Leadership and Accountability Programme Committee van de International AIDS Conference in Washington DC (AIDS 2012), voorzitter Arts & Exes en penningmeester stichting Henry Hudson 500. De jaarlijkse evaluatie en beoordeling van de Raad van Bestuur heeft in 2011 plaatsgevonden door de Raad van Toezicht volgens het door deze Raad in 2010 vastgesteld systeem. Bezoldiging directie De Raad van Toezicht heeft in 2005 met behulp van het ODRP-functiewaarderingssysteem, op advies van Leeuwendaal, het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het beleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgt STOP AIDS NOW! de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels (zie www.vfi.nl), maar hanteert op grond van de vigerende afspraken het ODRPfunctiewaarderingssysteem. Het ODRP-functiewaarderingssysteem geeft aan de hand van weging van de hoofdgroepindeling en overige gezichtspunten een maximumnorm aan voor het jaarinkomen. Dit leidde tot de inschaling in de BBRA-schaal 15, aansluitend bij het salarishuis van de gehele organisatie (schalen van het BBRA 1984 sector Rijk). De BBRA-schaal 15 kende in 2011 een maximaal jaarinkomen inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering van € 93.850 (36 uur, 1.0 fte). De toetsing aan de VFI-Adviesregeling van de situatie bij STOP AIDS NOW! vond plaats door de Auditcommissie in maart 2011, waarbij een BSD-score van 390 werd vastgesteld met een maximum inkomen van € 98.257 (2011; 1 fte; 1 jaar). Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante, werkelijke jaarinkomen van de directie bedroeg voor mevrouw Louise van Deth in 2011 93.850 euro (36 uur, 1.0 fte). Haar bezoldiging bleef binnen het maximum van de VFI-Adviesregeling. De hoogte en samenstelling van de bezoldiging wordt in de jaarrekening toegelicht in de toelichting op de staat van baten en lasten. Naast het jaarinkomen maken ook betaalde sv- en pensioenpremies deel uit van de bezoldiging. Er zijn geen belastbare vergoedingen/bijtellingen noch overige beloningen op termijn. 2. Effectiviteit en doelmatigheid van de bestedingen STOP AIDS NOW! heeft zich ten doel gesteld zowel de omvang als de kwaliteit te verhogen van de Nederlandse bijdrage aan de aidsbestrijding in de ruimste zin van het woord. STOP AIDS NOW! tracht dit doel onder meer te verwezenlijken door: • financiële steun te verlenen aan activiteiten van verwante organisaties op het terrein van zorg, preventie, wetenschappelijk onderzoek en de vaccinontwikkeling (fondsenbesteding); • het ontwikkelen en uitvoeren van fondsenwervende activiteiten ter financiering van concrete activiteiten op het terrein van de mondiale aidsbestrijding (fondsenwerving); • het bevorderen van politieke betrokkenheid bij de uitvoering van het internationale aidsbeleid (pleitbezorging); • het bevorderen van de betrokkenheid van de Nederlandse samenleving bij mensen met hiv en het aidsbeleid (draagvlakversterking). De doelstellingen zijn uitgewerkt in een strategisch meerjarenbeleidsplan 2010-2015 ‘Making it work - Capitalising on working together towards a world without AIDS’ met meerjarenbegroting, dat in 2009 werd vastgesteld. In het strategisch beleidsplan is vastgelegd voor welk doel de middelen uit de fondsenwerving zijn bedoeld, hoeveel geld per doel nodig is en in welke vorm de middelen worden ingezet. Jaarlijks wordt er een werkplan met begroting opgesteld, waarin de beoogde resultaten per beleidsonderdeel en per project zijn vastgelegd.
40
De realisatie wordt in beeld gebracht in de kwartaalrapportages en uiteindelijke gepubliceerd in het jaarverslag. Deze doelstellingen worden in belangrijke mate verwezenlijkt door de vijf partners van STOP AIDS NOW!: Aids Fonds, Cordaid Memisa, Hivos, ICCO en Oxfam Novib, die hiervoor overeenkomstig artikel drie van de statuten elk een zesde deel van de netto opbrengsten ontvangen. Conform artikel drie van de statuten kan een uitzondering worden gemaakt op de genoemde verdelingsregel. Dit geldt bijvoorbeeld voor de toekenning uit het Droomfonds door de Postcodeloterij. Het resterende zesde deel wordt door de Raad van Bestuur zelf ingezet voor innovatie, het ‘small grants’-programma en voor het lobbykantoor te Brussel. STOP AIDS NOW! richt zich met de innovatie momenteel op de thema’s: • het ontwikkelen van een integrale aanpak van de hiv-preventie voor de jeugd, • het verbinden van hiv en aids aan seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, • het ondersteunen via families en gemeenschappen van kinderen die op een of andere manier zijn getroffen door hiv/aids, • het verder opschalen van het programma dat werkt aan het integreren van hiv in werksituaties en • de integratie van het onderwerp ‘hiv’ in microfinancieringsprogramma’s en in programma’s gericht op zelfstandig levensonderhoud bevorderd. De instelling werkt continu aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. In 2008 is een systeem voor monitoring en evaluatie operationeel geworden. Momenteel wordt het management informatiesysteem stapsgewijs aangepast: bij Soa Aids Nederland is in 2011 operationeel geworden en in 2012 volgen het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! 3. Omgang met belanghebbenden STOP AIDS NOW! streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. STOP AIDS NOW! hecht grote waarde aan transparantie en probeert met voorbeeldprojecten een helder beeld te geven van de bestedingen. Voor degenen die een gedetailleerde verantwoording willen, is het jaarverslag gratis beschikbaar. Het directiespreekuur op elke vrijdag van 11.00 tot 12.00 biedt iedereen die dat wil de mogelijkheid om met de directeur-bestuurder van STOP AIDS NOW! te spreken. STOP AIDS NOW! heeft de omgang met belanghebbenden structureel geregeld door middel van het belanghebbendenbeleid en de mogelijkheid om ideeën, opmerkingen en wensen kenbaar te maken. Daarnaast is er een klachtenregeling en de mogelijkheid via de website, telefonisch of per email vragen te stellen. Uiteraard worden belanghebbenden via de website over het jaarlijkse werkplan geïnformeerd en over de bestedingen door middel van het jaaroverzicht en het jaarverslag. STOP AIDS NOW! heeft in 2011 na een positieve beoordeling de Privacy Waarborg gekregen van de DDMA (Dutch Dialogue Marketing Association), waarmee we de zekerheid kunnen geven dat onze marketing voldoet aan de geldende privacyregels. De organisaties die de Waarborg voeren worden jaarlijks gecontroleerd op naleving van de wetgeving en zelfregulering. De organisatie heeft een vrijwilligersbeleid, waarbij de rechten en plichten van collectanten en andere vrijwilligers duidelijk zijn beschreven in een brochure en in een vrijwilligersovereenkomst worden vastgelegd. STOP AIDS NOW! onderschrijft het principe van volledige betrokkenheid van mensen met hiv bij beleidsvorming en uitvoering op alle niveaus, het zogenaamde het GIPA-principe (Greater Involvement of People Living with HIV and AIDS). Er is een statutair geborgde de zetel in de
41
Raad van Toezicht voor een persoon die vertrouwen heeft van de belangenorganisaties voor mensen met hiv en aids. Het personeelsbeleid van de organisatie is gericht op het in dienst nemen van mensen met hiv, die bij gebleken gelijkwaardigheid de voorkeur krijgen. Medewerkers met hiv worden bewust betrokken bij het ontwikkelen van programma’s en activiteiten met betrekking tot leven met hiv en aids en de bestrijding van hiv en andere soa. Jaarlijks organiseren STOP AIDS NOW!, Aids Fonds en Soa Aids Nederland in nauwe samenwerking met de belangrijkste samenwerkingspartners en professionals het Nationaal Congres Soa * Hiv * Seks. Door het interactieve karakter biedt dit congres niet alleen een podium voor het uitwisselen van kennis en ervaringen, maar is bij uitstek ook de gelegenheid waar het publieke debat tussen de belanghebbenden over belangrijke thema’s in de aidsbestrijding plaatsvinden. STOP AIDS NOW! werkt volgens de gedragscodes van het Genootschap voor Fondsenwervers, de Dutch Dialogue Marketing Association (DDMA), Vereniging van Fondsenwervende Instellingen en is lid van Partos, de branchevereniging voor organisaties in de ontwikkelingssamenwerking. Onze organisatie hecht waarde aan sponsoring van onze producten en activiteiten, niet alleen omdat met extra middelen ook extra inspanningen kunnen worden geleverd, maar ook omdat hierdoor het bedrijfsleven nauwer bij de strijd tegen hiv en aids wordt betrokken. Wel stelt STOP AIDS NOW! zich op het standpunt dat sponsors geen inhoudelijke invloed kunnen uitoefenen en legt dit ook vast als ontbindende voorwaarde in de sponsorcontracten. In 2012 zal de ontwikkeling van een sponsorcode, waarin wordt vastgelegd hoe wij met sponsors omgaan, worden afgerond. De sponsorcode gaat gelden voor de gehele organisatie en zal na vaststelling op onze website geplaatst. Integriteitsbeleid Op 24 november 2009 gaf de Raad van Bestuur, na advies van de Ondernemingsraad, zijn goedkeuring aan het ‘Integriteitsbeleid, Gedragscodes en procedures voor goed werkgeveren werknemerschap.’ Dit beleid bevat naast een aantal preventieve en correctieve gedragsregels, waaronder de klokkenluidersregeling, ook de procedures voor het inschakelen van de interne of externe vertrouwenspersoon en de klachtenregeling voor medewerkers. Verantwoording De Stichting STOP AIDS NOW! legt jaarlijks verantwoording af door middel van een jaarverslag volgens de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (Richtlijn 650) van de Raad voor Jaarverslaggeving. Op 13 december 2004 is aan de Stichting STOP AIDS NOW! het CBF-Keur toegekend. Dit betekent dat de Stichting positief door het Centraal Bureau Fondsenwerving is beoordeeld op de onderdelen bestuur, beleid, fondsenwerving, bestedingen en verslaglegging. Het geeft tevens aan dat STOP AIDS NOW! binnen de norm van 25 procent voor de eigen fondsenwerving blijft. De tussentijdse controle door het CBF in 2011 leidde tot een positief oordeel zonder openstaande afwijkingen. De vervlechting van de Code Goed Bestuur van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) en het CBF-Keur heeft geleid tot een nieuw Reglement CBF-Keur, dat vanaf 1 juli 2008 van kracht is. In het nieuwe reglement is meer nadruk komen te liggen op uitvoeren, besturen en toezicht houden. Ook het doorlopend verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen en het optimaliseren van de omgang met vrijwilligers wordt onderdeel van de toetsing. De organisatie hecht er waarde aan om ook in breder historisch perspectief verantwoording aan de samenleving te kunnen afleggen. De organisatie heeft in 2008 met het Nationaal Archief een overeenkomst afgesloten tot overbrenging en bewaring en de archieven tot en met 2004 in bruikleen overgedragen. Na de overdracht worden de archieven geconserveerd en zoveel mogelijk ontsloten. Na de toevoeging aan de collectie particuliere archieven van het
42
Nationaal Archief zal het archief vanaf 2012 voor onderzoekers en andere belangstellenden worden opengesteld. Conform deze overeenkomst zullen in het vervolg de archieven elke vijf jaar naar het Nationaal Archief worden overgebracht. Reserves en beleggingen STOP AIDS NOW! belegt sinds jaar en dag haar gelden op een niet-risicovolle wijze. In 2011 heeft de Raad van Bestuur het financieel beleid geactualiseerd, waarbij de risico’s op het gebied van financieel beheer verder werden geminimaliseerd. Dit betekent dat bij het sparen en/of beleggen de hoofdsom minimaal in stand moet worden gehouden en de risico’s moeten worden gespreid. De financiële middelen worden niet in aandelen, bedrijfsobligaties, staatsobligaties en vastgoed belegd. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van bankrekeningen, spaarrekeningen en deposito’s. Ten aanzien van risicospreiding worden de middelen bij minimaal twee banken geplaatst. De middelen worden uitsluitend in euro aangehouden. Bij de keuze voor een bank maakt STOP AIDS NOW! een afweging tussen rendement, imago en risico’s. Dat wordt bepaald op basis van de ‘Eerlijke bankwijzer’ (www.eerlijkebankwijzer.nl). In 2005 heeft de Raad van Bestuur een plan gepresenteerd voor de vorming van een ‘passende’ continuïteitsreserve dat, met instemming van de partners, door de de Raad van Toezicht is goedgekeurd. Dit is conform de Richtlijn Reserves Goede Doelen (2004) van de VFI. Centraal in het plan van de Raad van Bestuur staat dat het primaire doel van de organisatie is om de doelstellingen zo goed mogelijk te realiseren en daarvoor derhalve middelen te besteden. Wel is het noodzakelijk om een reserve op te bouwen die de continuïteit van de organisatie waarborgt. Dit betreft zowel de verplichtingen ten aanzien van personeel en organisatie als de noodzaak om de subsidietoekenningen te continueren. Op basis daarvan is besloten dat er een risicoreserve wordt opgebouwd van tien procent van de organisatiekosten en één miljoen euro voor de continuering van de doelstelling. Op basis van de Jaarrekening 2011 betekent dit dat er een continuïteitsreserve nodig is van € 1.231.000. In 2012 zal het beleid ten aanzien van de continuïteitsreserve worden herzien op basis van een risicoanalyse. De continuïteitsreserve valt binnen het gestelde maximum van de Richtlijn 'Reserves Goede Doelen' van de VFI van € 5.142.000. Klachtenregeling STOP AIDS NOW! beschikt over een algemene klachtenprocedure en een klachtenprocedure voor de afdeling dienstverlening donateurs. De secretaris van de Raad van Bestuur fungeert als klachtencoördinator. Totaal per jaar Klachtenprocedure Dienstverlening Donateurs TOTAAL
2008 15 44 59
2009 12 105 117
2010 0 161 161
2011 0 174 174
Klachtenprocedures De klachtenprocedures zijn een krachtig instrument in het kwaliteitssysteem van de organisatie. De drempel is bewust laag gehouden, zodat belanghebbenden op eenvoudige wijze – telefonisch, via internet, per e-mail of brief – hun klachten kunnen uiten. Klachten komen in het algemeen binnen bij de coördinator dienstverlening donateurs en de klachtencoördinator. In principe wordt de klacht opgelost waar deze is ontstaan, maar afhankelijk van de aard van de klacht wordt bepaald of afhandeling door de donateursdienstverlening geschiedt met of zonder terugkoppeling naar de Raad van Bestuur of dat afhandeling via de Raad van Bestuur verloopt. In alle gevallen waar sprake is van donateurs en/of fondsenwervende activiteiten zorgt donateursdienstverlening voor een aantekening in het registratiesysteem, dat sinds eind 2008 operationeel is. Met dit registratiesysteem kunnen de klachten worden geanalyseerd en in de gedetailleerde kwartaalrapportages gerapporteerd. De meeste klachten hangen samen met fondsenwervende activiteiten en door middel van regulier overleg worden de bevindingen tussen dienstverlening donateurs en de fondsenwervers afgestemd. De klachtencoördinator
43
houdt het klachtenregister voor de overige klachten bij. Elk kwartaal worden de klachtenrapportages, inclusief een analyse door donateursdienstverlening, opgesteld ten behoeve van de uitvoerenden. Elk half jaar rapporteert de klachtencoördinator aan de Raad van Bestuur met afschrift aan het managementteam. In deze rapportage zijn tevens de analyses van de coördinator dienstverlening donateurs opgenomen. In 2011 zijn bij het STOP AIDS NOW! in totaal 174 klachten binnengekomen. Straatwerving is voor STOP AIDS NOW! het belangrijkste kanaal waarlangs nieuwe donateurs worden geworven en daar vinden de meeste contacten plaats. Dat is de reden dat in absolute zin het grootste aantal klachten door het straatwervingsbureau in die periodes wordt veroorzaakt. Verder vindt om het aantal klachten zo veel mogelijk terug te dringen continu afstemming plaats met de externe wervingsbureaus om de werkwijze te verbeteren. In de loop van 2010 zijn nieuwe straatwervingsformulieren ontwikkeld, waarbij op de achterkant voor de donateur duidelijk staat vermeld aan welke regels de wervers zich moeten houden. Het doel is om het aantal klachten met betrekking tot het verstrekken van onjuiste informatie en het onjuist noteren van gemaakte afspraken terug te dringen. Inmiddels zijn de formulieren overal in het land in gebruik genomen. Sinds 2011 worden ook opmerkingen over de mogelijkheid om eenmalig te kunnen doneren bij de werver opgenomen als klacht, zodat het verhaal van de wervers beter kan worden gecontroleerd en teruggekoppeld aan het wervingsbureau. Dit heeft tot een toename aan van het aantal geregistreerde klachten geleid. Daarnaast zijn we in 2011 de klachten nog beter gaan toekennen aan bepaalde categorieën. De toename ‘foutieve verwerking‘ en waarschijnlijk ook ‘te veel post’ zijn hiermee te verklaren. Ook een intensievere werving leidt tot een groter aantal klachten, terwijl het aantal klachten per contact juist afneemt. In 2011 heeft STOP AIDS NOW! diverse telemarketingacties gedaan, waaronder het bellen als opvolging van SMS-acties. Dit leidde tot een toename van het aantal klachten in de categorie ‘oneens met de actie’. De achtergrond van deze klachten was dat veel mensen niet bekend waren met de regel dat als ze zich hadden aangemeld in het ‘Bel me niet’-register ze wel als donateur/relatie benaderd mogen worden. Ook vond een aantal mensen dat ze te oud waren om gebeld te worden. Alle klachten zijn afgehandeld. Indien klachten door een extern bureau zijn veroorzaakt is dit met hen opgenomen en intern verder afgehandeld. De betreffende donateurs hebben allen excuses aangeboden gekregen. Het aantal klachten over 2011 verdeeld naar categorieën is als volgt: Categorie ‘Oneens met actie’ ‘Onjuist informatie werver’ ‘Agressieve benadering’ ‘Niet eens met incasso’ ‘Incassofrequentie niet juist’ ‘Incassobedrag niet juist’ ‘Teveel post’ ‘Foute adressering’ ‘Foutieve verwerking’ ‘Organisatie’ ‘Overig’ Totaal
2008 3 0 3 13 6 2 6 3 0 0 23 59
2009 39 0 4 25 9 3 2 0 0 0 23 105
2010 33 20 17 22 27 2 7 13 0 8 12 161
Evaluatie structurele aanpassingen Klachten die leiden tot een structurele aanpassing van de werkwijze worden in het daarop volgende jaar geëvalueerd. In 2010 werden geen structurele wijzigingen doorgevoerd naar aanleiding van klachten. In 2011 werden geen klachten ontvangen die aanleiding tot structurele aanpassingen gaven.
44
2011 50 28 12 16 3 1 20 0 21 11 12 174
Deze verantwoordingsverklaring is vastgesteld op 23 april 2012.
Louise van Deth Raad van Bestuur
Anthony Ruys Voorzitter Raad van Toezicht
Statutaire en overige gegevens STOP AIDS NOW! is een onafhankelijke stichting en heeft haar zetel in de gemeente Amsterdam. De Stichting is op 15 december 2000 opgericht door de initiatiefnemer Stichting Aids Fonds (thans: Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland) te Amsterdam met als participanten: • Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland te Amsterdam; • Stichting Cordaid Memisa te ’s-Gravenhage; • Stichting Hivos – Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking te ’sGravenhage; • Stichting ICCO te Zeist; • Stichting Oxfam Novib te ’s-Gravenhage. Deze vijf organisaties zijn de partners van STOP AIDS NOW! Minimaal tweemaal per jaar voeren de vijf partners op directieniveau overleg in de Directieraad. Dit overleg dient de afstemming tussen de partners onderling en die met Stichting STOP AIDS NOW! Missie De missie van STOP AIDS NOW! luidt ‘Samen werken aan een wereld zonder aids.’ In het kader van deze aan zichzelf gestelde opdracht werkt STOP AIDS NOW! samen met overheidsinstellingen en natuurlijke of rechtspersonen in binnen- en buitenland. Inschrijving Kamer van Koophandel De Stichting STOP AIDS NOW! is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam onder nummer 34148235. Rangschikking Successiewet 1956 De Stichting STOP AIDS NOW! is door de Inspecteur van de Belastingdienst aangemerkt als instelling zoals bedoeld in artikel 24, lid 4 van de Successiewet 1956. Per 1 januari 2008 is de stichting aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Gegevens gelieerde instellingen Werkmaatschappij Soa Aids De Werkmaatschappij opereert als faciliterend bedrijf, zodat de werkzaamheden sterk gericht zijn op de operationele kant. De Werkmaatschappij fungeert als werkgever voor de Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Stichting STOP AIDS NOW! Statutaire gegevens De stichting draagt de naam ‘Stichting Werkmaatschappij Soa Aids’ en heeft haar zetel in de gemeente Amsterdam. De Stichting heeft ten doel zodanige voorwaarden te scheppen voor de te Amsterdam gevestigde Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Stichting STOP AIDS NOW!, zodat deze stichtingen hun werkzaamheden optimaal kunnen verrichten, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Inschrijving Kamer van Koophandel De Stichting Werkmaatschappij Soa Aids is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam onder nummer 41207989.
45
Raad van Toezicht Er is sprake van een algehele personele unie in de Raden van Toezicht van de stichtingen STOP AIDS NOW!, Aids Fonds – Soa Aids Nederland en Werkmaatschappij Soa Aids. De verhouding tussen de Raden van Bestuur en de Raden van Toezicht van de stichtingen is vastgelegd in een reglement, waarin de verantwoordelijkheden en taken zijn benoemd. Ook de verhouding tussen Auditcommissie, Raden van Toezicht en Raden van Bestuur is vastgelegd in een reglement. In 2008 zijn beide reglementen samengevoegd. Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids bestaat uit Ton Coenen (voorzitter) en Louise van Deth (lid). De nevenfuncties van Ton Coenen zijn: lid Raad van Toezicht Stichting Huisartsen Dienstenposten Amsterdam, bestuurslid René Klijn Stichting, bestuurslid Stichting H. Molendijk, lid Raad van Toezicht Medical Credit Fund, bestuurslid ICASO, member of the Executive Committee and chair to the Governance Committee and chair of the Strategy Committee (all ICASO), member AIDS Action Europe Steering Committee, co-chair of the HIV in Europe Initiative en member European HIV/AIDS Funders Group Steering Committee. Louise van Deth heeft als nevenfuncties: lid Leadership and Accountability Programme Committee van de International AIDS Conference in Washington DC (AIDS 2012), voorzitter Arts & Exes en penningmeester stichting Henry Hudson 500. Aids Fonds – Soa Aids Nederland Aids Fonds – Soa Aids Nederland is een onafhankelijke stichting te Amsterdam, die op 1 januari 2004 is ontstaan uit de fusie van de Stichting Aids Fonds te Amsterdam en de Stichting Soa-bestrijding te Utrecht. Statutaire gegevens De stichting draagt de naam ‘Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland’ en heeft haar zetel in de gemeente Amsterdam. De Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland heeft ten doel het stimuleren en vergroten van de omvang en de kwaliteit van de Nederlandse bijdrage aan de nationale en internationale strijd tegen hiv en aids en andere soa’s evenals aan de ondersteuning en zorg voor mensen die leven met hiv en aids of een andere soa. Inschrijving Kamer van Koophandel De Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam onder nummer 34200393, waarbij ook ‘Aids Fonds’ als verkorte naam is vastgelegd. Raad van Toezicht Er is sprake van een algehele personele unie in de Raden van Toezicht van de stichtingen STOP AIDS NOW!, Aids Fonds – Soa Aids Nederland en Werkmaatschappij Soa Aids. De verhouding tussen de Raden van Bestuur en de Raden van Toezicht van de stichtingen is vastgelegd in een reglement, waarin de verantwoordelijkheden en taken zijn benoemd. Ook de verhouding tussen Auditcommissie, Raden van Toezicht en Raden van Bestuur is vastgelegd in dit reglement. Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van de Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland bestond uit Ton Coenen. Zijn nevenfuncties zijn: lid Raad van Toezicht Stichting Huisartsen Dienstenposten Amsterdam, bestuurslid René Klijn Stichting, bestuurslid Stichting H. Molendijk, lid Raad van Toezicht Medical Credit Fund, bestuurslid ICASO, member of the Executive Committee and chair to the Governance Committee and chair of the Strategy Committee (all ICASO), member AIDS Action Europe Steering Committee, co-chair of the HIV in Europe Initiative en member European HIV/AIDS Funders Group Steering Committee.
46
Keur Centraal Bureau voor de Fondsenwerving Op 1 januari 1998 is aan het Aids Fonds het CBF-Keur toegekend. Rangschikking Successiewet 1956 De Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland is door de Inspecteur van de Belastingdienst aangemerkt als instelling zoals bedoeld in artikel 24, lid 4 van de Successiewet 1956. Per 1 januari 2008 is de stichting aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).
47
10 Organisatie en Personeel
De stichtingen Aids Fonds – Soa Aids Nederland en STOP AIDS NOW! werken vanuit één organisatie: de Werkmaatschappij Soa Aids. Zij hebben elk hun specifieke doelstellingen op het terrein van de soa- en hiv-bestrijding in binnen en buitenland. Alle medewerkers zijn in dienst van de Werkmaatschappij. De werkzaamheden worden uitgevoerd vanuit de vier afdelingen: Beleid en Programma’s, Communicatie en Fondsenwerving, het Bedrijfsbureau en het Stafbureau. De organisatie wordt geleid door twee bestuurders, één van de stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en één van STOP AIDS NOW! Samen vormen zij de Raad van Bestuur van de Werkmaatschappij Soa Aids. Eén gezamenlijke Raad van Toezicht is toezichthouder voor deze drie stichtingen.
Personeelszaken Algemeen Het is een uitdaging om medewerkers zo in te zetten dat zij hun kennis en vaardigheden kunnen gebruiken en ontwikkelen en daarmee een toegevoegde waarde leveren aan de doelen, taken en resultaten van de organisatie. Personeelszaken werkt mee aan het scheppen van randvoorwaarden om dit te realiseren. Daarnaast houdt personeelszaken zich bezig met
48
het actueel houden van de arbeidsvoorwaarden, het inspelen op veranderende wetgeving, advisering, in-, door- en uitstroom van medewerkers, ziekteverzuimbeheersing, arbotaken, opleidingen, medezeggenschap en personeelsbeheer en -administratie. Personeelssamenstelling In 2011 waren gemiddeld 123,5 medewerkers in dienst (2010: 129), omgerekend naar een volledig dienstverband 98 fte (2010: 102): Aids Fonds Soa Aids Nederland STOP AIDS NOW! ICSS
23 fte (2010: 23) 47 fte (2010: 46) 28 fte (2010: 27) (2010: 6)
Van de medewerkers was 64 procent vrouw. Het aantal medewerkers met een volledig dienstverband (36 uur per week) was 19 procent, zodat 81 procent in deeltijd werkte. De gemiddelde duur van het dienstverband was 6,2 jaar. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers 43,5 jaar. Er kwamen twaalf medewerkers in dienst, 22 traden uit dienst: negen medewerkers omdat zij op basis van tijdelijke vervanging of een tijdelijk gefinancierde functie werkten, tien medewerkers namen op eigen verzoek ontslag, twee gingen met pensioen en een vertrok om andere redenen. Er zijn in 2011 geen medewerkers doorgestroomd naar een andere functie. Twee keer is een introductiemiddag voor nieuwe medewerkers gehouden. Het programma bestaat uit algemene informatie over de organisatie en informatie over de verspreiding en bestrijding van seksueel overdraagbare aandoeningen. Met medewerking van een vrijwilliger van de Hiv Vereniging Nederland wordt aandacht besteed aan leven en werken met hiv. Arbeidsvoorwaarden Voor de arbeidsvoorwaarden worden de wijzigingen in de CAO Verpleeg-, Verzorgingshuizen, Thuiszorg, Kraam- en Jeugdgezondheidszorg (CAO VVT) gevolgd, voorzover van toepassing. De arbeidsvoorwaarden zijn op grond van gewijzigde bepalingen in de CAO VVT 2010 – 2012, na overleg met de ondernemingsraad, opnieuw vastgesteld. De meest ingrijpende wijziging betreft de vakantieregeling: leeftijdsuren werden vervangen door persoonlijke levensfasebudget-uren, die kunnen worden opgenomen of gespaard voor een langer verlof later. De regeling van flexibele arbeidsvoorwaarden werd aangepast in verband met het einde van de spaarloonregeling en de levensloopregeling per 1 januari 2012. In 2011 werd door 63 medewerkers gebruik gemaakt van de flexibele arbeidsvoorwaarden. Voor de salarissen worden de salarisontwikkelingen van de Rijksoverheid, de BBRA schalen, gevolgd. Deze ondervonden geen verhoging of verandering. Management- en organisatieontwikkeling Directie en management hebben in samenwerking met een organisatieadviesbureau een start gemaakt om tot herontwerp van de organisatie te komen vanuit de behoefte om meer te sturen op het geheel en het lerend vermogen binnen de organisatie te versterken, voortbouwend op de specifieke strategieën van het Aids Fonds, Soa Aids Nederland en STOP AIDS NOW! Daarnaast is een analyse gemaakt van de positionering van de drie merken. Een interactief traject met medewerking en inbreng van vertegenwoordigers uit alle geledingen van de organisatie heeft een conceptvoorstel opgeleverd voor een nieuwe organisatiestructuur. Het voorstel is in 2012 ter advisering voorgelegd aan de Ondernemingsraad en ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht. De verdere uitwerking vindt plaats in 2012. Per 1 januari 2012 is Soa Aids Nederland een aantal bezuinigingen opgelegd. Dat maakte het noodzakelijk om een nieuwe koers uit te zetten en keuzes te maken. Naast strategische en op programma’s gerichte keuzes heeft dit geleid tot het opheffen van vier functies. De functie van redacteur, vacant door pensionering, is niet opgevuld. Productiebegeleiding en het Documentatiecentrum gaan terug van ieder twee medewerkers naar één en de functie van campagneleider publiekscommunicatie komt te vervallen. Voor de drie medewerkers van wie
49
de functie vervalt zijn intern oplossingen gevonden, zodat zij vanaf 1 januari 2012 werkzaam kunnen blijven. In 2011 zijn ook twee zeer grote internationale projectsubsidies gerealiseerd:het KeyPopulations Programma – 35 miljoen euro subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken – en het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij – een subsidie van 8,5 miljoen. Beide projecten zijn inmiddels gestart. Het Prostitutieprogramma van Soa Aids Nederland voert het internationale gedeelte van het Key Populations Programma uit gericht op sekswerkers. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim lag met 6,72 procent voor het derde achtereenvolgende jaar boven de maximaal 5 procent waarnaar gestreefd wordt. Wel lag de meldingsfrequentie met 1,66 onder het streefcijfer van maximaal 2. Het MT heeft meerdere malen gesproken over deze zorgelijke ontwikkeling. Er is een extra analyse gemaakt van de cijfers. Bovendien is het belang weer onderstreept van de standaardprocedure om gesprekken te voeren met de mensen die frequent ziek zijn bij alle leidinggevenden. Conform de Arbowet heeft iedere medewerker recht op een periodiek gezondheidskundig onderzoek. De Arbo Unie deed een voorstel voor het houden van een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) in de vorm van een online vragenlijstonderzoek. Deelname is vrijwillig. Na overleg met de ondernemingsraad is besloten de uitvoering van het PMO te doen na afronding van de evaluatie van het ziekteverzuimbeleid. Een van de succesfactoren van een goed verzuimbeleid is het contact tussen leidinggevende en medewerker vanaf het moment dat er signalen zijn van dreigend verzuim en/of bij het ontstaan van ziekteverzuim. Er is een start gemaakt met evaluatie van het verzuimbeleid om te kunnen bepalen of aanpassing een bijdrage kan leveren aan de ambitie om het ziekteverzuim waar mogelijk te voorkomen en waar het ontstaat zo kortdurend mogelijk te houden. Vertrouwenspersoon De Ondernemingsraad vroeg aandacht voor de situatie dat de interne (de stafmedewerker personeelszaken) en de externe vertrouwenspersoon (de bedrijfsarts van de Arbo Unie) in een situatie van belangenverstrengeling kunnen komen of een drempel kunnen vormen voor medewerkers die gebruik willen maken van de vertrouwenspersoon. Dit heeft geleid tot het benoemen van een externe onafhankelijk opererende vertrouwenspersoon. Het integriteitsbeleid is op het onderdeel vertrouwenspersoon aangepast. Werken met competenties Vanaf 2009 wordt gewerkt aan competentieontwikkeling. Om een beter zicht te krijgen op de eigen perceptie van de competenties en de perceptie van de leidinggevende is een 90° evaluatievragenlijst ontwikkeld. Medewerkers en leidinggevende vullen beiden de vijf puntenschaal in, waarna een gesprek wordt gevoerd worden over eventuele competentieontwikkeling. Levensfasebewust personeelsbeleid De organisatie bestaat uit medewerkers in verschillende levensfasen. De aandacht voor levensfasen wordt door medewerkers positief gewaardeerd maar levensfasen en ouder worden is niet als probleem benoemd dat vraagt om specifiek beleid. Met gebruikmaking van bestaande instrumenten kunnen eventuele maatregelen of voorzieningen op maat georganiseerd worden. Vrijwilligers Een flink aantal vrijwilligers helpt het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! bij het werk. Wij zijn onze vrijwilligers zeer erkentelijk voor hun tomeloze en belangeloze inzet. Vrijwilligers worden vooral ingeschakeld bij de organisatie en uitvoering van evenementen en collectes voor het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! en in beperkte mate in werkzaamheden op kantoor. Jaarlijks worden vrijwilligers ingeschakeld tijdens grote evenementen zoals de Roze maandag van de kermis in Tilburg, de Amsterdam Gay Pride week en rond Wereld Aidsdag, 1
50
december. Een beperkt aantal vrijwilligers werkt op kantoor in ondersteunende taken. In totaal hebben zo’n 250 vrijwilligers zich ingezet. Er is een algemeen vrijwilligersbeleid en iedere nieuwe vrijwilliger ontvangt een vrijwilligersregeling waarin informatie wordt gegeven over taken, rechten en plichten van de vrijwilliger en de organisatie.
Bedrijfsbureau Het bedrijfsbureau heeft als belangrijkste functie de medewerkers van de Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Stichting STOP AIDS NOW! bedrijfsmatig te ondersteunen bij het uitvoeren van hun taken. In 2011 werkte het bedrijfsbureau met nieuwe producten en activiteiten aan de continue verbetering van de interne en externe dienstverlening. Het jaar stond ook in het teken van de ISO 9001:2008 certificering van het kwaliteitsbeleid, dat in november aan de organisatie is uitgereikt. In september heeft de organisatie het Convenant Horizontaal Toezicht met de Belastingdienst getekend, waarbij beide partijen hun onderlinge relatie op transparantie, begrip en vertrouwen baseren. Het bedrijfsbureau bestaat uit de volgende teams: Dienstverlening, Planning en Productie (DPP) Hier zijn de facilitaire zaken, de receptie, de organisatie van congressen, het beheer van voorlichtingsmateriaal, de logistiek van mailings, post, catering en drukwerk ondergebracht. DPP organiseerde in 2011, naast standaard symposia en congressen voor het programma Etnische Minderheden en het Programma Intermediairs, voor het eerst de gehele coördinatie e van het 15 Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks waaraan ongeveer 650 mensen deelnamen. Dit congres is met een gemiddelde cijfer 7,5 beoordeeld en werd op professionaliteit beoordeeld met een 9. Verder heeft DPP de theatervoorstelling 'Angels in America' van Toneelgroep Amsterdam logistiek ondersteund. De voorstelling werd bijgewoond door ruim 350 donateurs. Functioneel Beheer Relatiedatabase (FBR) FBR zorgt voor de kwaliteit van de database. In 2011 is een overstap naar een nieuwe versie van de database gerealiseerd. Voor het importeren van gegevensbestanden en resultaten van fondsenwervende acties is een nieuwe tool ontwikkeld en in gebruik genomen. Er is een maandelijkse consistentiecontrole ingevoerd. Het maken van selecties voor acties wordt in huis uitgevoerd en de processen rond de aanvraag en uitvoering zijn verbeterd. Ook is aandacht besteed aan de nieuwe regelgeving op het gebied van de privacywetgeving. Financiële Administratie (FA) FA zorgt voor alle financiële processen van de organisatie, van debiteuren- crediteuren- en projectadministratie tot managementrapportages en het opstellen van begrotingen en jaarrekeningen. In 2011 is extra aandacht besteed aan de administratie van projectsubsidies. Dit heeft geleid tot een verbetering van het - tussentijds - inzicht in de projectsubsidies waarvan de projectduur meestal niet samenvalt met het boekjaar. Per 1 januari 2011 is een nieuwe versie van het weburenprogramma voor de urenregistratie van alle medewerkers in gebruik genomen. Hierdoor is de gebruiksvriendelijkheid verbeterd. Het financieel procedurehandboek is in 2011 gecheckt en aangevuld. Informatie en Communicatie Technologie (ICT) ICT beheert de diverse automatiseringssystemen, zoals het computernetwerk en de telefooncentrale. In 2011 werd tijd besteed aan het voorbereiden van het nieuwe besturingssysteem Windows 7 en de consequenties van het invoeren daarvan voor zowel de werkstations als de servers. De bestaande applicaties zijn getest. Er bestaat nu een goede indruk van de te verwachten uitdagingen. De implementatie zal in 2012 geschieden.
51
De telefoonserver is vervangen waarbij meteen overgegaan is op het naar buiten toe bellen over IP (VOIP). De schijfruimte op de servers is vergroot om tegemoet te komen aan de toenemende behoefte aan opslagruimte. De backupapparatuur is vervangen en nu meer berekend op toekomstige ontwikkelingen. Het printerpark is vervangen en meteen verkleind van 24 naar 10 printers – dit laatste om kosten- en milieutechnische redenen. Om deze verlaging op te vangen is een nieuw systeem van printen geïntroduceerd waarbij de beveiliging van privacygevoelige documenten nog meer gewaarborgd is. Analyse van resultaten De organisatie beschikt over up-to-date systemen en heeft de belangrijkste processen beschreven en gestroomlijnd. Regelmatig vinden evaluaties plaats. De efficiency neemt toe, de interne en externe dienstverlening verbeteren, zowel in omvang als in kwaliteit, met een gelijkblijvende formatie. Wij zijn trots op het halen van het ISO certificaat voor kwaliteitsbeleid. In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan de veiligheid van de huisvesting. In 2011 is de huisvesting door de gemeente en brandweer goedgekeurd. Een paar activiteiten van het werkplan werden echter niet uitgevoerd. Onverwachte en ad hocprojecten hebben bij voorbeeld geleid tot het uitstel van de implementatie van de tweede fase van de relatiedatabase Charibase, gericht op alle andere relaties dan donateurs, naar 2012. Evaluatie In 2012 wordt gewerkt aan de voortzetting van de kwaliteit van de dienstverlening, door middel van nieuwe producten (Windows 7 en Office 2010, digitalisering inkoopfacturen), aanscherping van de planning en controle cyclus (financiën) en datakwaliteit (relatiedatabase), in een veilige en optimale huisvesting (DPP). Het ISO-kwaliteitsbeleid wordt voortgezet. MVO: Maatschappelijk Verantwoord Organiseren Ons doel is het waarmaken van een wereld zonder Aids en het nastreven daarvan is onze belangrijkste maatschappelijke bijdrage. Maar uiteraard zorgen wij ook dat wij als organisatie op een verantwoorde wijze met mens en milieu omgaan. Begin 2011 hebben wij een nulmeting uitgevoerd van onze prestaties op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Organiseren (MVO), gevolgd door de formulering van een MVO-beleid en bijbehorende acties. Onderstaand onze speerpunten en een greep uit de MVO-activiteiten. Minimaliseren milieubelasting door ons gebouw, vervoer en organisatieprocessen • Transport. Alle medewerkers van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland komen met de fiets, lopend of per openbaar vervoer naar het kantoor. Zodoende weten wij de milieubelasting als gevolg van woon-werkverkeer sterk te beperken. Er is een fietsregeling mogelijk voor medewerkers die per fiets komen. • Internationale reizen. Veel van onze activiteiten vinden in het buitenland plaats waardoor reizen onvermijdelijk is. Waar mogelijk reizen we per trein, anders per vliegtuig. • Energie-inkoop. Wij maken gebruik van ‘groene’ stroom. • Energiegebruik. Wij hebben reeds verschillende maatregelen doorgevoerd om ons energieverbruik te beperken. We zorgen dat op alle koffieautomaten een timer zit, zodat apparatuur niet nodeloos aan staat. In 2010 zijn de servers gevirtualiseerd, waardoor er minder hardware benodigd is en daarmee een lager energieverbruik. Het is gereduceerd met 80 procent. Tevens hebben we in 2011 het aantal printers sterk teruggebracht van 24 naar 10. Alle printers staan standaard op zwart/wit en dubbelzijdig ingesteld. Om het aantal prints te reduceren, en daarmee papier- inkt en energieverbruik te verminderen, worden tevens steeds meer processen gedigitaliseerd. • Wij scheiden ons afval. • Een verhoging van de minimumtemperatuur met een aantal graden van de airconditioning in de serverruimte heeft het stroomverbruik van dit apparaat aanzienlijk verlaagd.
52
Kiezen voor leveranciers die op verantwoorde wijze met mens en milieu omgaan Wij vinden het belangrijk dat onze organisatieketen duurzaam is. Dat betekent dat onze leveranciers de mensenrechten respecteren en op een verantwoorde wijze met natuurlijke bronnen omgaan. Een greep uit de producten die wij inkopen: • •
Papier. Wij maken gebruik van FSC-papier voor printen en kopiëren. Koffie. Wij kopen UTZ-gecertificeerde koffie in, geproduceerd met aandacht voor mens en milieu.
Een prettig werkklimaat met voldoende ontplooiingsmogelijkheden Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers met plezier naar hun werk gaan en hun ambities kunnen realiseren binnen hun baan. Lees meer over ons personeelsbeleid in het hoofdstuk Personeelszaken.
53
11 Ondernemingsraad Inleiding We wisten dat 2011 een turbulent jaar zou worden voor de organisatie en die verwachtingen zijn uitgekomen. Tegenover het succesvol verwerven van subsidies via de Nationale Postcodeloterij (Droomfonds) en het ministerie Buitenlandse Zaken (Key Populations Fonds) stonden kortingen op de subsidie van het RIVM-CIb die onze organisatie gevoelig raakten. Deze kortingen op de financiering van het RIVM-CIb hebben in 2011 geleid tot een aanpassing van functies en werkzaamheden voor Soa Aids Nederland. Daarnaast is er gestart met een doorlichting van de Werkmaatschappij Soa Aids door het bureau Bosman & Vos met als belangrijkste reden verbeteren van ‘sturing op het geheel’ en ‘het lerend vermogen’. De OR is in 2011nauw betrokken geweest bij dit proces. Het komende jaar wachten de OR een aantal uitdagingen. Eén daarvan is de OR-adviesaanvraag van de Raad van Bestuur over de reorganisatie naar aanleiding van het Bosman&Vos traject, die begin 2012 wordt verwacht. Bij alle ontwikkelingen staat de OR voor veranderingen waar de medewerkers bij zijn betrokken en die leiden tot een sterkere organisatie. Wijziging in de samenstelling Vanwege het terugtreden van OR-leden Ronald Brands en Myrthe Dut, zijn er in juni ORverkiezingen georganiseerd. Met vier kandidaten (Jorrit Kabel, Ieske Kuppens, Lisa Tiggelaar en Marjon van Wijngaarden) viel er ook echt wat te kiezen. Dat werd gewaardeerd: maar liefst 80 procent van de collega’s bracht zijn/haar stem uit. Een hoge opkomst waar we erg blij mee zijn en die we ervaren als een steun in de rug bij ons werk. Vanaf 1 juli 2011 bestaat de samenstelling van de OR daarmee uit: Marieke de Ridder (voorzitter), Mark Vermeulen (vicevoorzitter), Jacqueline Bot (secretaris), Ieske Kuppens (secretaris), Elly Hassink, Elizabeth Njeru en Jorrit Kabel. Activiteiten en resultaten Ook voor de OR was 2011 een turbulent jaar, met verkiezingen, de start van een reorganisatie en de behandeling van de eerste adviesaanvraag. Hieronder een overzicht van onze activiteiten en de resultaten daarvan, naar aanleiding van de doelen die wij ons voor afgelopen jaar hadden gesteld.
Doel 1
Medewerkers worden betrokken bij en zijn goed geïnformeerd over het proces en voortgang van de doorlichting van de werkmaatschappij en het eventueel daarop volgende verbetertraject. Het resultaat stelt hen in staat optimaal hun werk uit te voeren.
Activiteiten/ resultaten
• De OR is door de RvB betrokken bij de keuze van het bureau dat de doorlichting van de organisatie zou gaan uitvoeren. • Een afgevaardigde van de OR was lid van de expert groep die werkprocessen in de organisatie in kaart bracht. • Een afgevaardigde van de OR nam deel aan de speciale ‘MT-plus’ dagen, waar de uitkomsten van het Bosman&Vos traject werden besproken en verder vormgegeven. • Via enquêtes en lunchbijeenkomsten zijn medewerkers betrokken en geïnformeerd over de stand van zaken rondom de reorganisatieplannen. • De OR heeft de RvB gestimuleerd om duidelijk en regelmatig te communiceren over de voortgang in het proces.
Doel 2
Arbeidsomstandigheden en de organisatie van het werk zijn optimaal afgestemd op de wensen van de medewerkers.
Activiteiten/
• De OR heeft op basis van een OR Lunch een lijst met projecten opgesteld
54
resultaten
die door de werknemers als ‘onafgerond’ werden ervaren. Op basis van de deze lijst heeft het MT een update gegeven van de stand van zaken van deze projecten en is besloten dat het MT in de toekomst duidelijker communiceert over deadlines en de stand van zaken van grote projecten. • Nadat de OR was benaderd met berichten over ongewenste ervaringen bij een training voor het geven van feedback, heeft de OR dit bij de RvB aangekaart. Er is contact opgenomen met de trainer en achteraf is het verloop van de training geëvalueerd. Afgesproken is dat het MT in de toekomst duidelijker communiceert over de doelstelling van een training en wat er verwacht kan worden.
Doel 3
Er is binnen de werkmaatschappij een werkomgeving waar werknemers zich veilig voelen, weten waar zij met problemen terecht kunnen en ondersteuning krijgen als zij na ziekte weer terugkeren op de werkvloer. • Naar aanleiding van een OR lunch is het ontbreken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon, die niet gelinkt is aan de afdeling personeelszaken, besproken met de RvB. Dit heeft er toe geleid dat in 2011 Ella Bohnenn als extern vertrouwenspersoon is aangesteld. • Naar aanleiding van zorgen over het hoge ziekteverzuimcijfer heeft de OR er bij de RvB op aangedrongen om evaluatie van het huidige ziekteverzuimbeleid uit te voeren. Om zo te bepalen of de aanpak eventueel verbeterd kan worden. De evaluatie is inmiddels gestart en de resultaten worden begin 2012 verwacht.
Activiteiten/ resultaten
Doel 4 Activiteiten/ resultaten
Doel 5 Activiteiten/ resultaten
55
OR vertegenwoordigt de belangen van de werknemers bij de algemene bedrijfsvoering van de werkmaatschappij. • De OR heeft een adviesaanvraag van de RvB ontvangen over het voorgenomen besluit betreffende een nieuwe koers voor Soa Aids Nederland als gevolg van de bezuinigingen die zijn aangekondigd door het ministerie van VWS en het RIVM. De OR is van mening dat de RvB er in is geslaagd om een passende oplossing te vinden voor de aangekondigde bezuinigingen. Met een brief (16 september) heeft de OR laten weten daarom positief te adviseren op de adviesaanvraag. • De OR heeft de werkplannen en begroting voor 2012 beoordeeld op realisme en werkdruk en deze met een aantal suggesties goedgekeurd. • De OR heeft in 2011 iedere zes weken met de RvB vergaderd over actuele ontwikkelingen. Daarnaast heeft de OR tweemaal een gesprek gehad met een afvaardiging van de Raad van Toezicht; in augustus om kennis te maken, en in december om over de voortgang rondom de reorganisatie te spreken.
Werknemers zijn goed geïnformeerd over het werk van de OR en dragen actief bij aan de werkzaamheden van de OR. • Ook dit jaar heeft de OR met veel succes de ‘OR Lunch’ georganiseerd. In april aten ruim 30 collega’s met de OR een boterham en werden ontwikkelingen binnen de werkmaatschappij besproken. In september was er speciale ‘OR Lunch’ over de doorlichting van bureau Bosman&Vos en schoven 25 collega’s aan. • Tweemaal heeft de OR in 2011 de achterban geraadpleegd door middel van een enquête. In maart is geïnventariseerd hoe men tegen de organisatie aankijkt: wat werkt goed, welke knelpunten ziet men, hoe kunnen onderdelen verbeterd worden. In totaal hebben 42 mensen uit alle geledingen van de organisatie gereageerd. Vervolgens is in oktober om reactie gevraagd naar aanleiding van het rapport van Bosman&Vos: wat vind men goed, welke knelpunten en welke oplossingen ziet men. Op deze enquête hebben 26
mensen gereageerd. De resultaten van beide enquêtes zijn teruggekoppeld naar de medewerkers en naar de groepen die over de organisatie en de veranderingen spraken, inclusief Bosman&Vos. • Voor de adviesaanvraag m.b.t. de nieuwe koers van Soa Aids Nederland, heeft de OR haar concept advies gedeeld met de betrokken medewerkers en hen gevraagd om input. Veel van de betrokken medewerkers hebben hier gebruik van gemaakt en de OR heeft hun inbreng meegenomen in haar uiteindelijke advies. • De OR heeft tijdens twee kennismakingsmiddagen voor nieuwe medewerkers een presentatie gegeven over het werk van de OR. • Veel collega’s weten de OR via de mail te vinden, of lopen even binnen met hun vragen. We zijn blij dat steeds meer collega’s ons weten te vinden en er kennelijk geen hoge drempel bestaat om de OR aan te spreken.
56
12 Jaarrekening 2011 STOP AIDS NOW! Kengetallen 2011
(in euro's X 1.000)
Werkelijk 2011
Begroot Werkelijk 2011 2010
Baten
9.895
10.576
21.718
Lasten: Besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten beheer en administratie
9.825 1.431 295
9.098 1.510 300
10.303 1.612 296
Som der lasten
11.552
10.908
12.211
Resultaat
-1.656
-332
9.507
Bestedingspercentage (besteed aan de doelstelling) 99,3% ten opzichte van de totale baten ten opzichte van de totale lasten 85,1%
86,0% 83,4%
47,4% 84,4%
Kostenpercentage eigen fondsenwerving
18,6%
18,3%
20,2%
3,0%
2,8%
1,4%
Kostenpercentage beheer en administratie
Het negatieve resultaat is grotendeels terug te voeren op het winnen van het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij in 2010. Toen is ineens € 8,8 miljoen ontvangen voor een project van vier jaar. Hiervoor is een fonds gevormd die in de jaren tot en met 2014 stelselmatig aangewend zal worden voor het project. Het tekort van € 1.656.000 is dan ook het resultaat van toevoegingen aan (€ 0,6 miljoen) en onttrekkingen (€ 2,2 miljoen) uit de bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen, waarvan het MaxArt project (Droomfonds) het grootste deel voor zijn rekening neemt (onttrekking van € 1,4 miljoen). De baten in 2010 waren eenmalig hoog vanwege de € 8,8 miljoen van het Droomfonds en het twee keer boeken van de reguliere bijdrage (€ 0,9 miljoen) van de Nationale Postcode Loterij. Dit betrof en eenmalige 'inhaalmanoeuvre' om de verantwoording in overeenstemming te brengen met de waarderingsgrondslagen. Als wij de hiervoor genoemde bijdragen buiten beschouwing laten, dan dalen de totale baten met 18% (€ 2,1 miljoen). De beëindiging van de bijdrage van het ministerie van Buitenlandse Zaken (€ 2,5 miljoen in 2010) is de voornaamste oorzaak hiervoor. Baten uit eigen fondsenwerving stijgen licht 1%, baten uit acties van derden nemen met 9% toe en de rentebaten groeien met 140% doordat de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij op deposito en spaarrekening zijn geplaatst. Ten opzichte van de begroting 2011 zijn de baten € 0,7 miljoen lager. Dit komt vooral door lagere opbrengsten van (major) donateurs en lagere bijdragen van de STOP AIDS NOW! partners (€ 0,5 miljoen) in het budget voor draagvlakversterking.
57
De bestedingen aan de doelstellingen nemen met € 0,5 miljoen af ten opzichte van 2010. De campagne uitgaven zijn fors teruggedraaid (€ -0,9 miljoen) na het einde van de ondersteuning van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De meeste ontwikkelprojecten zijn in 2010 afgerond (€ -1,3 miljoen), het MaxArt project (€ 1,4 miljoen) is gestart en de kennisfunctie wordt ontwikkeld (€ 0,3 miljoen). Ten opzichte van de begroting nemen de bestedingen met € 0,7 miljoen toe, voornamelijk door het MaxArt project. De geplande besteding uit de opbrengsten van het AmsterdamDiner is niet doorgegaan (€ -0,7 miljoen) doordat de baten ervan naar het Aids Fonds zijn gegaan. De kosten voor werving baten nemen ten opzichte van de begroting en 2010 af, als gevolg van minder investering in prospect werving. De huidige vormen van werving blijken steeds minder doeltreffend.
Meerjarenoverzicht (in euro's x 1.000)
2011
2010
2009
2008
2007
Baten
9.895
21.718
11.181
11.933
11.265
Lasten: Besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten beheer en administratie
9.825 1.431 295
10.303 1.612 296
8.702 1.481 278
9.834 1.422 270
9.209 1.427 216
Som der lasten
11.552
12.211
10.461
11.526
10.852
Resultaat
-1.656
9.507
720
407
413
Bestedingspercentage (besteed aan de doelstelling) ten opzichte van de totale baten 99,3% 47,4%* ten opzichte van de totale lasten 85,1% 84,4%
77,8% 83,2%
82,4% 85,3%
81,7% 84,9%
Kostenpercentage eigen fondsenwerving Kostenpercentage beheer en administratie
18,6%
20,2%
18,2%
19,5%
19,4%
3,0%
1,4%*
2,5%
2,3%
1,9%
* het bestedingspercentage en kostenpercentage beheer en administratie ten opzichte van de baten zijn bijzonder laag als gevolg van het winnen van het Droomfonds.
Toekomst In 2012 zullen naar verwachting de baten met 5% groeien. De bestedingen aan de doelstellingen zullen met 20% groeien als gevolg van de intensivering van onder andere het MaxART project (Droomfonds), het afronden van het project in Tanzania in het kader van het Health Insurance Fund, de besteding van de opbrengsten van het Amsterdam Diner 2012. Onder andere hierdoor verwachten wij dat het resultaat € 3,3 miljoen negatief zal zijn.
58
Balans per 31 december 2011
Toelichting
31 december 2011
31 december 2010
2.216.974 74.860 10.322.969
10.872.053 166.229 3.352.659
12.614.803
14.390.941
(in euro’s) Activa Vorderingen Gelieerde instellingen Liquide middelen
1 2 3
Totaal Activa Passiva Reserves en fondsen Reserves
4
Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves
5 6
Fondsen Bestemmingsfondsen
Kortlopende schulden Gelieerde instellingen Totaal Passiva
59
1.231.000 1.083.301
1.217.000 1.415.461 2.314.301
2.632.461
7
7.822.932
9.161.006
8 9
2.135.471 342.099
2.197.082 400.392
12.614.803
14.390.941
Staat van baten en lasten over 2011 Werkelijk 2011
Begroot 2011
Werkelijk 2010
(in euro's) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving
10
7.446.349
8.022.000
7.367.402
Baten uit acties van derden
11
1.694.275
1.450.000
11.256.678
Subsidies van overheden
12
0
0
2.525.508
Rentebaten
13
240.524
100.000
99.999
Overige baten
14
514.214
1.003.785
468.339
9.895.362
10.575.785
21.717.926
Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen Voorlichting en Communicatie
15
2.534.867
2.866.601
3.477.836
Structurele hulp
16
4.538.115
4.234.562
4.411.441
Innovatie en additionele hulp
17
2.440.984
1.683.138
2.120.257
Strategie en Pleitbezorging
18
311.050
313.421
293.549
9.825.016
9.097.722
10.303.083
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving
19
1.387.012
1.471.416
1.488.036
Kosten acties derden
20
44.105
38.839
123.840
1.431.117
1.510.255
1.611.876
295.463
299.715
295.649
Som der lasten
11.551.596
10.907.692
12.210.608
Resultaat
-1.656.234
-331.907
9.507.318
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
21
Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve - bestemmingsreserves
14.000
7.000
14.000
-332.160
-338.907
868.318
-1.338.074
0
8.625.000
-1.656.234
-331.907
9.507.318
- overige reserves - bestemmingsfondsen
60
Kasstroomoverzicht over 2011 2011
2010
-1.656.234
9.507.318
. Afschrijvingen
0
0
. Mutaties voorzieningen
0
0
. Mutaties langlopende projectverplichtingen
0
0
8.746.449
-9.737.631
-119.905
-542.890
6.970.310
-773.203
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
0
0
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
0
0
6.970.310
-773.203
Stand liquide middelen 01-01
3.352.659
4.125.862
Stand liquide middelen 31-12
10.322.969
3.352.659
6.970.310
-773.203
in euro's Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar Aanpassingen voor:
Veranderingen in werkkapitaal: . Mutaties vorderingen en overlopende activa . Mutaties overige schulden en overlopende activa Totaal
Mutatie liquide middelen
De afname van de vorderingen is veroorzaakt door de Nationale Postcode Loterij (€ 8.366.000), dance4life (€ 330.000), het ministerie van Buitenlandse Zaken (€ 195.000), de rekening courant met de Werkmaatschappij Soa Aids (€ 91.000) en door de Libelle puzzelactie en SMS actie (€ 83.000). Daarnaast is er een toename van de rente (€ 178.000) en van de debiteuren (€ 139.000).
De afname van de overige schulden en overlopende passiva is vooral veroorzaakt door een afname van de vooruit ontvangen bijdrage voor het WPP project (€ 210.000), van de rekening courant met International Civil Society Support (€ 150.000), van de vooruit ontvangen bijdrage van Cordaid (€ 91.000), van de Stop Aids Alliance (€ 49.000), van de financiële bijdragen (€ 36.000) en van overige schulden (€ 105.000). Daarnaast is er een toename van de aan de partners te betalen partneruitkering (€ 315.000), van de crediteuren (€ 118.000) en van de rekening courant met Aids Fonds - Soa Aids Nederland (€ 92.000).
61
Toelichting waarderingsgrondslagen De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen (aangepast 2011). De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat de Raad van Bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Voorzover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Financiële instrumenten omvatten vorderingen, liquide middelen, crediteuren en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. STOP AIDS NOW! maakt geen gebruik van complexe financiële instrumenten. Vorderingen en overlopende passiva worden gewaardeerd op de nominale waarde en indien noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van de vorderingen. Reserves en fondsen De continuïteitsreserve is gevormd om de continuïteit te waarborgen ingeval van (tijdelijke) sterk tegenvallende opbrengsten. De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door het bestuur bepaald, en betreft geen verplichting, het bestuur kan deze beperking zelf opheffen. Bestemmingsfondsen betreffen de middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming. Grondslagen voor de resultaatbepaling Opbrengsten en kosten worden verantwoord in het jaar waaraan zij kunnen worden toegerekend. Nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin zij worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen, voorzover deze niet al in een voorgaand boekjaar zijn verantwoord. Opbrengsten uit de verkoop van artikelen worden onder de baten tegen de brutowinst opgenomen. De brutowinst is de netto-omzet verminderd met de kostprijs van de verkochte artikelen. Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven belastingen. Onder de kostprijs wordt verstaan de inkoopwaarde van de goederen, verhoogd met de op de inkoop en verkoop drukkende directe (aan derden betaalde) verwervingskosten. De door STOP AIDS NOW! in dit verband gemaakte eigen kosten worden als kosten van fondsenwerving verantwoord. Uitvoeringskosten De Stichting STOP AIDS NOW! wordt facilitair ondersteund door de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids, waarin het personeel ondergebracht is. De verdeling van de uitvoeringskosten (personeel, pand en materiële voorzieningen) vindt plaats op basis van de goedgekeurde begrotingen van de Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland en de Stichting STOP AIDS NOW! In 2011 was de verdeelsleutel: 71,24% aan de Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland, 28,76% aan de Stichting STOP AIDS NOW! De doorberekening van de kosten voor personeel en organisatie uit de Werkmaatschappij Soa Aids aan de merken Soa Aids Nederland, Aids Fonds en STOP AIDS NOW! is direct gerelateerd aan de omvang van de personele inzet voor het bepaalde merk. Aan de hand van de uren per merk, vermenigvuldigd met het uurtarief voor de betreffende functionaris wordt concreet doorberekend wat de kosten zijn. Hierdoor wordt gegarandeerd dat de merken alleen de eigen kosten betalen. Het uurtarief is gebaseerd op de integrale kostprijs en bestaat derhalve uit salariskosten inclusief sociale lasten en pensioenlasten, overige personeelskosten, huisvestingskosten, kantoorkosten, overige algemene kosten en afschrijvingen. De verdeling van de doorbelaste organisatiekosten over de programma's vindt plaats op basis van de werkelijke geschreven uren op de programma's.
62
Kosten beheer en administratie Kosten beheer en administratie zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. De Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) heeft aanbevelingen opgesteld voor de toepassing van deze richtlijn. STOP AIDS NOW! volgt die aanbevelingen en heeft de volgende onderdelen ondergebracht in de post beheer en administratie: - management: uitvoeringskosten van de directeuren en de managers, voor zover zij niet direct in het kader van de doelstelling zijn uitgevoerd, overeenkomstig de urenverantwoording, - bedrijfsvoering: uitvoeringskosten van de afdeling Dienstverlening, Planning en Productie (DPP), voor zover zij niet direct in het kader van de doelstelling zijn uitgevoerd, overeenkomstig de urenverantwoording, - financiën / controlling. De organisatie streeft ernaar om de kosten beheer en administratie te beperken tot tussen 2% en 5% van de totale opbrengsten. Voorbeelden van directe toerekening aan de doelstelling zijn: - management: communicatie, pleitbezorging en strategische vertegenwoordiging - bedrijfsvoering: organisatie van evenementen en logistiek inzake de distributie van voorlichtingsmateriaal De uitvoeringskosten van de afdelingen Personeelszaken en Automatisering worden aan de doelstelling, aan fondsenwerving en aan beheer en administratie toegerekend, naar rato van de bezetting van het personeel onder elk onderdeel. Kosten toerekening Kosten worden toegerekend aan de doelstelling, werving baten, en beheer en administratie op basis van de volgende maatstaven: - direct toerekenbare kosten worden direct toegerekend - middels de urenverantwoording gekoppeld aan een uurtarief worden de andere kosten aan de doelstelling, werving baten en beheer en administratie toegerekend (zie hierboven 'uitvoeringskosten') De bij particulieren fondsenwervende activiteiten betrokken kosten worden voor 50 procent aangemerkt als kosten in het kader van de doelstelling (communicatie en voorlichting). Omdat de kennis over en betrokkenheid bij het werkterrein van STOP AIDS NOW! - de mondiale strijd tegen aids - bij zowel het algemene publiek als de landelijke politiek relatief laag is, blijft het noodzakelijk te investeren in algemene communicatie en gerichte voorlichting. STOP AIDS NOW! ziet het vergroten van kennis en realiseren van maatschappelijke betrokkenheid namelijk als een essentiële voorwaarde om de doelstelling te realiseren. Om deze redenen wordt binnen fondsenwervende activiteiten aandacht besteed aan voorlichting. De toedeling van kosten aan fondsenwerving en communicatie is gebaseerd op een zo feitelijk mogelijke vaststelling van deze onderlinge verhouding. In 2009 werden de veronderstellingen die aan het verdelingspercentage ten grondslag liggen door de Raad van Bestuur geëvalueerd. Alle onderdelen van de particulieren fondsenwervende activiteiten werden beoordeeld op hun voorlichtingskarakter. Het infomeren van de achterban wordt bijvoorbeeld voor 68 procent ten laste van voorlichting gebracht. De kosten die worden gemaakt voor het verwerken van de giften zoals de bankkosten en de database kosten vallen uiteraard volledig onder kosten fondsenwerving. De fondsenwervende activiteiten die betrekking hebben op de collecte organisatie, corporate fondsenwerving en aandeel in acties van derden worden niet aan voorlichting toegerekend.
63
Toelichting balans per 31 december 2011 (in euro's) 2011
2010
1.350.000
9.700.000
1 Vorderingen Te vorderen Nationale Postcode Loterij Te vorderen VriendenLoterij
34.517
50.159
Te vorderen van dance4life
171.929
501.519
Nog te factureren ArtBags
188.178
212.665
0
194.732
237.717
59.898
0
49.000
3.225
42.027
0
33.563
5.630
0
Belastingen
35.757
16.075
Debiteuren
146.214
7.415
Diverse vorderingen
16.307
5.000
Erfenissen en legaten
27.500
0
2.216.974
10.872.053
Te vorderen subsidie BuZa MFS Nog te ontvangen rente Te vorderen Libelle puzzelactie Te vorderen van co-locatie partners Brussel Te vorderen SMS actie Te vorderen Stop Aids Alliance - Geneve
De afname van de vordering op de Nationale Postcode Loterij heeft betrekking op de bijdrage voor het Droomfonds (€ 8.800.000) in 2010. De jaarlijkse reguliere bijdrage is met ingang van 2011 verhoogd van € 900.000 naar € 1.350.000. 2 Gelieerde instellingen Werkmaatschappij Soa Aids
74.860
166.229
74.860
166.229
3 Liquide middelen ING / Postbank rekeningen
552.134
766.804
ING Spaarrekening
190.000
1.382.855
ING Deposito
5.000.000
0
ASN Spaarrekening
4.580.835
1.203.000
10.322.969
3.352.659
In 2011 heeft de raad van bestuur het financieel beleid geactualiseerd. Het minimaliseren van risico’s op het gebied van financieel beheer betekent dat bij het sparen en/of beleggen de hoofdsom minimaal in stand moet worden gehouden en de risico’s moeten worden gespreid. De financiële middelen worden niet in aandelen, bedrijfsobligaties, staatsobligaties en vastgoed belegd. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van bankrekeningen, spaarrekeningen en deposito’s. Ten aanzien van risicospreiding worden de middelen bij minimaal twee banken geplaatst. De middelen worden uitsluitend in Euro aangehouden. Bij de keuze voor een bank maken wij een afweging tussen rendement, imago en risico’s. Dat wordt bepaald op basis van de Eerlijke bankwijzer www.eerlijkebankwijzer.nl. Van de € 10 miljoen aan liquide middelen is € 8,9 miljoen bestemd voor voornamelijk uitgaven in het kader van het MaxART project. 4 Reserves
64
2011
2010
Continuïteitsreserve
1.231.000
1.217.000
Bestemmingsreserves
1.083.301
1.415.461
2.314.301
2.632.461
De mutaties in de reserves in het boekjaar 2011: Stand per 1 januari
Toevoeging
Besteding
Stand per 31 december
Continuïteitsreserve
1.217.000
14.000
0
1.231.000
Bestemmingsreserves
1.415.461
343.500
-675.660
1.083.301
0
0
0
0
2011
2.632.461
357.500
-675.660
2.314.301
2010
1.750.143
1.073.797
-191.479
2.632.461
Overige reserves
5 Continuïteitsreserve Stand per 1 januari Resultaatbestemming Stand per 31 december
2011
2010
1.217.000
1.203.000
14.000
14.000
1.231.000
1.217.000
In 2005 is met instemming van de partners en de Raad van Toezicht besloten tot de vorming van een 'passende' continuïteitsreserve binnen de stichting STOP AIDS NOW! Op basis daarvan is besloten dat er een reserve wordt opgebouwd van tien procent van de organisatiekosten en één miljoen euro voor de continuering van de doelstelling. De Raad van Toezicht heeft in 2011 dit beleid opnieuw bevestigd. Op basis van de jaarrekening 2011 betekent dit dat er een continuïteitsreserve nodig is van € 1.231.000. In 2012 wordt het beleid ten aanzien van de continuïteitsreserve herzien op basis van een risico analyse. De continuïteitsreserve valt binnen het gestelde maximum van de Richtlijn 'Reserves Goede Doelen' van de VFI, opgenomen in het CBF-reglement. De maximale toegestane continuïteitsreserve is
5.142.000
6 Bestemmingsreserves
2011
2010
0
155.664
dance4life
100.000
200.000
Kennisfunctie
375.301
159.797
Draagvlak
608.000
900.000
1.083.301
1.415.461
Ontwikkelprojecten
De mutaties in de bestemmingsreserves in het boekjaar 2011: Stand per
Stand per 31 december
1 januari
Toevoeging
Besteding
Ontwikkelprojecten
155.664
0
-155.664
0
dance4life
200.000
0
-100.000
100.000
Kennisfunctie
159.797
218.500
-2.996
375.301
Draagvlak
900.000
125.000
-417.000
608.000
2011
1.415.461
343.500
-675.660
1.083.301
2010
547.143
1.059.797
-191.479
1.415.461
Op bovenstaande bestemmingsreserves berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door het bestuur. De reserve ontwikkelprojecten betreft het deel eigen middelen dat wordt ingezet in het kader van de ontwikkelingsprojecten. In 2011 is het Preventie project afgerond. De reserve dance4life is tot stand gekomen naar aanleiding van de overeenkomst die STOP AIDS NOW! met dance4life Nederland heeft afgesloten voor de jaren 2008-2010, verlengd voor de jaren 2011-2012. Deze reserve is voor de uitkering aan dance4life Nederland uit eigen middelen. Beoordeling geschiedt op basis van een jaarlijks in te dienen werkplan en begroting. De reserve Kennisfunctie betreft werk dat in 2011 om uiteenlopende redenen nog niet uitgevoerd kon worden (zie toelichting 16) en zal gebruikt worden voor verkenningen, evaluaties, beleidsnotities en koppeling met internationale netwerken. De reserve Draagvlak betreft de ontwikkeling van nieuwe campagne activiteiten in 2011 en 2012.
65
7 Bestemmingsfondsen AmsterdamDiner 2009 (HIF) dance4life 2010 (SCT Malawi) MaxArt (Droomfonds)
2011
2010
211.006
211.006
0
150.000
7.611.926
8.800.000
7.822.932
9.161.006
De mutaties in de bestemmingsfondsen in het boekjaar 2010: Stand per 1 januari
Toevoeging
Besteding
Stand per 31 december
AmsterdamDiner 2009 (HIF)
211.006
0
0
211.006
dance4life 2010 (SCT Malawi)
150.000
0
-150.000
0
MaxArt (Droomfonds)
8.800.000
224.196
-1.412.270
7.611.926
2011
9.161.006
224.196
-1.562.270
7.822.932
2010
536.006
8.950.000
-325.000
9.161.006
De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden. De opbrengst van het AmsterdamDiner 2009 is bestemd voor het project Health Insurance Fund (HIF) samen met Hivos in Tanzania. Naar verwachting wordt het project in 2012 afgerond. Uit de scholenactie 2010 van dance4life heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken een bedrag van € 150.000 toegekend voor het project Social Cash Transfers in Malawi. Besteding heeft in 2011 plaatsgevonden. Het Droomfonds 2010 van de Nationale Postcode Loterij wordt besteed aan het driejarig project MaxArt, Doorbraak in de aidsbestrijding in Swaziland. Het project is 1 april 2011 gestart. De toevoeging aan het fonds betreft rente opbrengsten en € 75.000 van de 6de taartpunt. 8 Kortlopende schulden en overlopende passiva
2011
2010
1.179.368
864.288
93.292
129.550
Crediteuren
595.920
478.445
Belastingen
0
3.792
266.890
721.007
2.135.471
2.197.082
Te betalen aan partnerorganisaties Toegezegde financiële bijdragen
Overige schulden en overlopende passiva
Onder de kortlopende schulden staan verplichtingen met een looptijd van minder dan 1 jaar verantwoord. Te betalen aan partnerorganisaties Batig saldo ten behoeve van de 5 partners
3.974.210
3.580.360
Uitgekeerde voorschotten aan de partners
-2.000.000
-2.000.000
Uitgekeerd saldo aan Aids Fonds - Soa Aids Nederland (schuld gelieerde instelling)
-794.842
-716.072
1.179.368
864.288
2011
2010
Verplichtingen uit hoofde van toezeggingen in 2007
23.000
23.000
Verplichtingen uit hoofde van toezeggingen in 2008
0
0
Verplichtingen uit hoofde van toezeggingen in 2009
2.550
2.550
Verplichtingen uit hoofde van toezeggingen in 2010
54.000
0
Verplichtingen uit hoofde van toezeggingen in 2011
13.742
104.000
93.292
129.550
Elk van de partners heeft recht op een uitkering van € 794.842. Toegezegde financiële bijdragen Dit bedrag wordt gevormd door kortlopende verplichtingen uit toegezegde bijdragen
66
2011
2010
0
3.792
146.095
173.796
Belastingen Schenking en successierecht Overige schulden en overlopende passiva Fondsenwervingkosten Stop Aids Alliance
17.084
65.976
Vooruit ontvangen project Opschalen WPP
57.252
267.141
Vooruit ontvangen Cordaid bijdrage 2011 Overige nog te betalen bedragen
0
90.757
46.460
123.338
266.890
721.007
342.099
250.165
0
150.227
342.099
400.392
9 Gelieerde instellingen Aids Fonds - Soa Aids Nederland ICSS
67
Toelichting op de staat van baten en lasten (in euro's) Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2011
2011
2010
10 Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Donaties en giften Sponsoring
11.432
40.000
30.200
6.887.673
7.712.000
7.010.217
0
0
0
Nalatenschappen
110.691
0
35.308
Verkoop goederen
221.663
270.000
182.474
Overige baten uit eigen fondsenwerving Totaal
214.890
0
109.203
7.446.349
8.022.000
7.367.402
Baten uit eigen fondsenwerving zijn 1% hoger dan in 2010. Donaties en giften dalen met 2% door minder incidentele donaties. Structurele donaties (incasso) stijgen echter met 2%. 9 nieuwe erfenissen en legaten werden ontvangen. Overige baten uit eigen fondsenwerving betreffen het project Opschalen Work Place Policy. Ten opzichte van de begroting zijn de baten uit eigen fondsenwerving 7% lager. De opbrengsten van het AmsterdamDiner 2011 waren onder STOP AIDS NOW! gepland maar gingen naar het Aids Fonds. Daarnaast vielen de opbrengsten van major donoren tegen. De begroting ging ten slotte uit van een forsere groei in structurele donateurs uit dan is gerealiseerd. Bestemde baten uit eigen fondsenwerving betreffen 2 projecten in Kenia 3 projecten in Zuid Afrika, Ethiopië en Kenia Aidswezen en kwetsbare kinderen in ontwikkelingslanden
6.942
0
0
13.770
0
183.542
6.942
197.312
Deze baten zijn overeenkomstig de aangeven bestemming in 2011 besteed.
Verkoop goederen Netto omzet
304.530
378.000
232.284
Kostprijs
-82.867
-108.000
-49.810
Netto winst
221.663
270.000
182.474
Deze post betreft vooral de verkoop van de Artbag. Er werden 99.000 Artbags in 2011 verkocht (2010 55.000, begroot 90.000), waarvan 50.000 aan de Nationale Postcode Loterij. 11 Baten uit acties van derden Nationale Postcode Loterij (reguliere bijdrage)
1.350.000
900.000
1.800.000
0
0
8.800.000
Vrienden Loterij
143.835
50.000
128.754
dance4life Nederland
200.440
200.000
527.924
0
300.000
0
1.694.275
1.450.000
11.256.678
Nationale Postcode Loterij (Droomfonds)
AmsterdamDiner
De reguliere bijdrage van de Nationale Postcode Loterij werd tot en met 2009 op kasbasis verantwoord. In 2010 is dit recht getrokken, waardoor in 2010 de bijdragen van 2009 en 2010 worden verantwoord. In 2011 is de reguliere bijdrage verhoogd naar 1,35 miljoen. Deelnemers aan de Vrienden Loterij worden gevraagd met extra loten ten bate van STOP AIDS NOW! mee te spelen. In 2011 draagt dance4life via act4life aan STOP AIDS NOW! bij. In 2010 werd de tweejaarlijks scholenactie van dance4life georganiseerd. Het ministerie van Buitenlandse Zaken droeg € 150.000 extra bij.
68
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2011
2011
2010
Bestemde baten uit acties van derden betreffen Project Social cash transfers - Malawi (dance4life)
0
Projecten van ICCO en Hivos (dance4life) (2010: Cordaid, ICCO en Hivos) Droomfonds (Nationale Postcode Loterij)
150.000
100.000
351.520
0
8.800.000
100.000
9.301.520
De baten van het project Social Cash Transfers zijn in 2011 besteed, een bestemmingsfonds was hier eind 2010 voor gevormd (dance4life 2010 SCT Malawi). De baten van de projecten van ICCO en Hivos zijn overeenkomstig de aangegeven bestemming in 2011 besteed. De baten 2010 van het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij worden in de jaren 2011-2014 besteed. Hiervoor is een bestemmingsfonds gevormd.
12 Subsidies van overheden Ministerie van Buitenlandse Zaken
0
0
2.525.508
0
0
2.525.508
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft tot en met 2010 een MFS subsidie toegekend voor bewustmakingacties en campagnes en voor de ontwikkelprojecten. Vanaf 2011 ontvangt STOP AIDS NOW! geen middelen van het ministerie. 13 Rentebaten Er zijn geen beleggingen. De baten betreffen uitsluitend rente ontvangsten.
240.524
100.000
99.999
De liquide middelen van STOP AIDS NOW! worden op deposito, spaar- en betaalrekeningen tegen vaste of aan de markt gerelateerde rentepercentages gezet. Het nettoresultaat liquide middelen over de afgelopen 5 jaren is: 2011
2010
2009
240.524
2008
2007
164.662
99.999 53.970 265.609 De toename in 2011 wordt veroorzaakt door een verhoging van de rente en vooral door de ontvangst van het Droomfonds van de Postcode Loterij eind maart 2011 (€ 8,8 miljoen).
14 Overige baten Bijdragen eigen organisaties Overige baten
513.785
1.003.785
453.785
429
0
14.554
514.214
1.003.785
468.339
De bijdragen eigen organisaties betreffen de afgesproken bijdragen van de vijf partners in het communicatiebudget en een bijdrage van vier partners in de Stop AIDS Alliance (zie toelichting 17). Ten opzichte van de begroting was een extra bijdrage van de partners voor draagvlakversterking niet meer nodig na het vormen van een bestemmingsreserve hiervoor eind 2010.
15 Voorlichting en Communicatie Publiciteitscampagnes Mailings dance4life Nederland (scholenacties)
416.342
400.000
400.228
1.022.886
1.185.500
1.153.347
0
0
850.000
Overige pr- en communicatiekosten
356.155
498.750
395.090
Uitvoeringskosten eigen organisatie
739.484
782.351
679.171
2.534.867
2.866.601
3.477.836
De onderschrijding van mailingskosten ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door minder voorlichting aan de achterban en prospects.
69
De onderschrijding van de overige pr- en communicatie kosten ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door minder uitgaven op online activiteiten en het uitstellen van een innovatie project naar 2012. De onderschrijding van de uitvoeringskosten ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door een aantal vacatures die langer open zijn blijven staan. Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2011
2011
2010
Programmakosten
145.793
190.000
109.105
dance4life Nederland
100.000
100.000
150.000
0
0
270.000
3.974.210
3.606.009
3.580.360
318.112
338.553
301.976
4.538.115
4.234.562
4.411.441
16 Structurele hulp
International Civil Society Support Partneruitkeringen Uitvoeringskosten eigen organisatie
Minder uitgaven op kennisontwikkeling, monitoring en evaluatie en de professional website leiden tot onderbesteding op programmakosten. Op 15 februari 2012 werd het overschot binnen STOP AIDS NOW! ad € 4.769.052 conform de statutaire bepalingen in zes gelijke delen van € 794.842 ten behoeve van de vijf partners en de eigen projecten ('zesde taartpunt') verdeeld. Vanuit de STOP AIDS NOW! 'zesde taartpunt' werden de volgende activiteiten gefinancierd: Additionele hulp, kennisfunctie
308.766
546.054
0
Additionele hulp, ontwikkelprojecten
202.036
0
388.355
Additionele hulp, financiële bijdragen
149.200
175.148
209.398
Onttrokken aan bestemmingsreserve Ontwikkelprojecten
-155.664
0
-41.479
Toegevoegd aan bestemmingsreserve Kennisfunctie
215.504
0
159.797
Toegevoegd aan bestemmingsfonds MaxArt
75.000
0
0
794.842
721.202
716.071
Ontwikkelprojecten
194.249
232.253
1.462.311
Kennisfunctie
278.903
500.737
0
1.405.544
0
0
0
0
106.956
Opschalen Work Place Policy
196.061
0
1.145
Social Cash Transfers Malawi
150.000
0
0
Financiële bijdragen uit eigen middelen
216.227
250.148
216.667 8.178
17 Innovatie en additionele hulp
MaxART Swaziland Work Place Policy Ethiopia
Gezamenlijke projecten
0
0
AmsterdamDiner 2011
0
700.000
0
AmsterdamDiner 2009 - HIF Tanzania
0
0
325.000
2.440.984
1.683.138
2.120.257
134.701
188.105
1.108.312
59.548
44.148
353.999
194.249
232.253
1.462.311
Ontwikkelprojecten Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
70
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2011
2011
2010
Access to Treatment (ATT) - Work Place Policies
0
0
199.198
Orphans and Vulnerable Children (OVC)
0
0
351.949
Gender
0
0
317.627
De ontwikkelprojecten zijn
Preventie
194.249
232.253
491.584
Verkenningen
0
0
59.311
Integratie hiv aids beleid
0
0
42.642
194.249 232.253 1.462.311 Na het afronden van de overige ontwikkelprojecten in 2010 afgerond is het Preventie project in 2011 beëindigd. Kennisfunctie Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
74.435
200.000
0
204.468
300.737
0
278.903
500.737
0
De kennisfunctie betreft: Preventie
68.594
94.148
0
Children Affected by AIDS (CABA)
65.980
129.995
0
SRGR
96.743
138.297
0
47.586 278.903
138.297 500.737
0 0
1.346.050
0
0
8.391
0
0
51.103
0
0
Livelihoods MaxART Swaziland Financiële bijdragen Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
1.405.544 0 0 Het MaxART project is ontstaan door de toekenning van het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. Het project is in april 2011 gestart en zal drie jaren duren, met een mogelijke verlenging van een jaar.
Work Place Policy Ethiopia Directe kosten
0
0
100.020
Uitvoeringskosten eigen organisatie
0
0
6.936
0
0
106.956
1.145
Het project is in 2010 afgerond.
Opschalen Work Place Policy Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
90.311
0
105.750
0
0
196.061
0
1.145
Het project is ontstaan door een toekenning van Oxfam Novib en loopt tot april 2012. Er wordt onderzocht of additionele financiering mogelijk is.
Social Cash Transfers Malawi Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
150.000
0
0
0
0
0
150.000
0
0
Dit project is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van de scholenactie 2010 van dance4life. Het project is eind 2011 afgerond.
71
Financiële bijdragen uit eigen middelen Het bestuur heeft de volgende financiële bijdragen toegekend: Toekenning Toekenning Organisatie Stop AIDS Alliance
Omschrijving Lobbykantoren in Brussel, Genève en Washington DC samen met de International HIV/AIDS Alliance
2011
2010
179.285
187.914
WOFAK
Gender HIV and AIDS
10.000
0
Young Africa Young Women Campaing Against AIDS YWCAA Mary Joy Development Association and JeCCDO
1 like = 2 condooms
10.000
0
1 like = 2 condooms
6.500
0
Wereld aids dag
3.500
2.783
WOFAK - Goed cadeau *
Helpen Helpt!
5.942
0
WOFAK *
Economic empowerment programme
1.000
0
Twilight Children
Twilight Children
0
10.000
0
10.000
0
4.470
Nkosi’s Haven Nkosi's Haven Kenya Network of Women with AIDS Community centre in Nyeri Association against AIDS - Circle of Friends JanHerman Veenker Award
0
1.500
216.227
216.667
* Deze twee financiële bijdragen werden door geoormerkte giften gefinancierd. Gezamenlijke projecten Toekenning Toekenning
Organisatie
Omschrijving
Intern
Integration HIV/AIDS within Micro Finance &
2011
2010
0
8.178
0
8.178
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2011
2011
2010
Livelyhood Programme
18 Strategie en Pleitbezorging Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
87.935
95.000
87.316
223.115
218.421
206.233
311.050
313.421
293.549
1.108.651
1.200.500
1.183.008
278.361
270.916
305.028
1.387.012
1.471.416
1.488.036
19 Kosten eigen fondsenwerving Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
De directe kosten zijn lager dan begroot als gevolg van lagere inspanning in het werven van nieuwe donateurs.
Kostenpercentage fondsenwerving Onderstaand is de verhouding van de kosten fondsenwerving in relatie met de totale baten eigen fondsenwerving procentueel weergegeven: Baten eigen fondsenwerving
7.446.349
8.022.000
7.367.402
Kosten eigen fondsenwerving
1.387.012
1.471.416
1.488.036
18,6%
18,3%
20,2%
105.477
Kostenpercentage fondsenwerving 20 Kosten acties derden Directe kosten
12.355
5.000
Uitvoeringskosten eigen organisatie
31.750
33.839
18.363
44.105
38.839
123.840
De kosten zijn gemaakt in verband met De Grote Onderneming, dance4life en de Vrienden Loterij.
72
21 Kosten beheer en administratie
Werkelijk
Begroting
2011
2011
Werkelijk 2010
295.463
299.715
295.649
Kostenpercentage beheer en administratie Onderstaand is de verhouding van de kosten beheer en administratie in relatie met de totale baten procentueel weergegeven: Totale baten Kosten beheer en administratie Kostenpercentage beheer en administratie
9.895.362
10.575.785
21.717.926
295.463
299.715
295.649
3,0%
2,8%
1,4%
De organisatie streeft ernaar om de kosten beheer en administratie te beperken tot tussen 2% en 5% van de totale opbrengsten. Vanwege de bijzondere en eenmalige opbrengst van het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij is deze ratio in 2010 ver onder de streefwaarde gedaald. Het Droomfonds en de dubbele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij uitgesloten bedroegen de kosten beheer en administratie 2,5% van de totale baten.
Bestedingspercentages Onderstaand is de verhouding van de bestedingen aan de doelstelling in relatie met de totale baten procentueel weergegeven: Totale baten
9.895.362
10.575.785
21.717.926
Totaal besteed aan de doelstelling
9.825.016
9.097.722
10.303.083
99,3%
86,0%
47,4%
Bestedingspercentage
In 2010 was het bestedingspercentage in relatie met de totale baten laag als gevolg van de bijzondere opbrengst van de Nationale Postcode Loterij, waarvoor een bestemmingsfonds was gevormd. Het Droomfonds en de dubbele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij uitgesloten was het bestedingspercentage 85,7% van de totale baten.
Onderstaand is de verhouding van de bestedingen aan de doelstelling in relatie met de totale lasten procentueel weergegeven: Totale lasten Totaal besteed aan de doelstelling Bestedingspercentage
73
11.551.596
10.907.692
12.210.608
9.825.016
9.097.722
10.303.083
85,1%
83,4%
84,4%
Toelichting lasten verdeling Specificatie en verdeling kosten naar bestemming
(in euro's)
Doelstelling
Beheer en Administratie
Totaal
Begroot
Totaal
Acties derden
2011
2011
2010
Werving baten
Voorlichting & Structurele Communicatie Hulp
Innovatie & Strategie en Additionele pleitbezorging Hulp
Eigen fondsen werving
0
4.105.310
1.865.187
0
0
0
5.970.497
4.762.762
6.302.787
1.795.383
114.693
154.928
87.935
1.108.651
12.355
3.273.945
3.856.250
3.740.466
1)
627.964
270.139
357.398
189.467
236.382
26.961
250.904
1.959.215
1.935.903
1.844.411
Huisvestingskosten
30.734
13.221
17.492
9.273
11.569
1.320
12.280
95.888
103.252
97.977
Kantoor- en algemene kosten
49.729
21.392
28.303
15.004
18.719
2.135
19.869
155.151
145.698
132.511
Afschrijving en rente
31.058
13.361
17.676
9.371
11.691
1.333
12.409
96.900
103.827
92.454
295.462
11.551.596
Subsidies en bijdragen Aankopen en verwervingen Personeelskosten
Totaal
2.534.868
4.538.116
2.440.984
311.050
1.387.012
44.104
10.907.692 12.210.606
Uitvoeringskosten eigen organisatie' zijn de som van personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en afschrijvingen en rente Uitvoeringskosten 1)
739.485
318.113
420.869
223.115
278.361
31.749
295.462
2.307.154
2.288.680
2.167.353
Personeelskosten 480.663
206.772
273.564
145.024
180.934
20.637
192.050
1.499.644
1.461.059
1.394.882
Werknemersverzekeringen
58.628
25.221
33.367
17.689
22.069
2.517
23.425
182.916
193.274
200.320
Pensioenverzekeringen
53.293
22.926
30.331
16.079
20.061
2.288
21.293
166.271
157.898
149.798
Overige personeelskosten
35.380
15.220
20.136
10.675
13.318
1.519
14.136
110.384
123.672
99.411
627.964
270.139
357.398
189.467
236.382
26.961
250.904
1.959.215
1.935.903
1.844.411
9,5
3,7
4,5
2,2
3,6
0,3
3,8
27,6
27,0
27,4
Loon en salarissen
Totaal personeelskosten
Personeelsbestand (FTE's) gemiddeld aantal werknemers
Bezoldiging Raad van Bestuur / Raad van Toezicht Naam
Louise van Deth
Functie
Directeur
Dienstverband Aard van de overeenkomst (looptijd) Uren per week
onbepaald 36
Parttime percentage
100%
Periode
1/1-31/12/11
Bezoldiging (euro) Jaarinkomen Bruto loon/salaris
80.238
Vakantiegeld
6.419
Eindejaarsuitkering
7.193
Variabel jaarinkomen
0
Totaal jaarinkomen SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel)
93.850 7.032 0 11.860
Overige beloningen op termijn
0
Uitkering beëindiging dienstverband
0
Totaal bezoldiging 2011
112.742
Totaal bezoldiging 2010
112.537
Het jaarinkomen is via de Arbeidsvoorwaarden gebaseerd op dat van Rijksambtenaren, schaal 15, maximaal € 93.850. Het jaarinkomen bleef binnen het maximum van € 98.257 (1 FTE/12 maanden) volgens de VFI Beloningsregeling. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen wij naar hoofdstuk 9 van het jaarverslag (Verantwoordingsverklaring). Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. De leden van de Raad van Toezicht hebben geen bezoldiging ontvangen. Onkostenvergoedingen waren € 0.
Bestedingen van de vijf partners De netto-opbrengst van de eigen fondsenwerving en eventuele aandelen in acties derden wordt bestemd voor de partneruitkeringen (5/6) aan de vijf partners en het vrij besteedbare (1/6) deel waaruit onder andere de kennisfunctie worden gefinancierd. De financiële verantwoording van deze jaarlijkse, statutair bepaalde, uitkering aan de vijf partners van STOP AIDS NOW! is in 2007 opnieuw in goed onderling overleg afgestemd, waarbij rekening is gehouden met de nieuwe Richtlijn 650 'Fondsenwervende Instellingen'. De partneruitkeringen zijn door de partners te beschouwen als inkomsten uit acties derden conform Richtlijn 650 artikel 417, omdat de partners zelf geen risico voor de fondsenwerving dragen. De uitkering aan de vijf partners in STOP AIDS NOW! wordt door elke partner opgenomen in een bestemmingsfonds conform Richtlijn 650 artikel 407. Daarbij wordt jaarlijks op 15 februari door STOP AIDS NOW! de hoogte van de partneruitkering vastgesteld en voor opname in de jaarrekening van het voorgaande jaar doorgegeven. De partners is toegestaan om hierop maximaal 10% voor apparaatskosten in mindering te brengen. Omgekeerd leveren de partners van STOP AIDS NOW! voor 15 februari de inhoudelijke en financiële gegevens van de nieuwe, lopende en afgesloten projecten, gefinancierd uit de partneruitkering. Dit betreft onder andere de nieuw gecommitteerde projecten met gecommitteerde totaalbedragen per project plus de betalingen op bestaande en nieuwe projecten in het betreffende boekjaar. Richtinggevend voor committering van projecten ten laste van de partneruitkering is het in de begroting van het betreffende boekjaar vermelde bedrag. Naast de partneruitkeringen hebben de partners in sommige gevallen ook subsidies via STOP AIDS NOW! ontvangen, zoals vanuit de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij. De partners hebben deze bedragen ook in hun fonds geadministreerd, waardoor ze onderdeel van het bestemmingsfonds STOP AIDS NOW vormen. Fondsverloop STOP AIDS NOW! per partner (in euro x 1.000) Cordaid Memisa
Standen en mutaties 01-01-2010 Bij: partneruitkering 2010 Af: gecommitteerd Af: apparaatskostenvergoeding (maximum 10%) 31-12-2010 Bij: partneruitkering 2011 Af: gecommitteerd Af: apparaatskostenvergoeding (maximum 10%) 31-12-2011
Oxfam Novib
ICCO - KIA
Hivos
Aids Fonds
209
-12
-60
-56
200
716
716
716
716
716
-629
-615
-526
-576
-34
-68
-64
-72
-72
0
228
25
58
12
882
795
795
795
795
795
-690
-658
-658
-528
-1.238
-79
-71
-79
-79
0
254
91
116
200
439
De jaarrekeningen van de partners zijn opvraagbaar. De inhoud van de accountantsverklaringen bij de jaarrekeningen van de partners waren nog niet bekend op het moment dat deze jaarrekening werd opgesteld. De jaarrekeningen 2010 van de partners zijn voorzien van een goedkeurende controleverklaring.
76
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van Stichting STOP AIDS NOW! Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2011 van Stichting STOP AIDS NOW! te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2011 en de staat van baten en lasten over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag beide in overeenstemming met Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting STOP AIDS NOW! per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650). Verklaring betreffende het jaarverslag Wij vermelden dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650) is opgesteld. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Amstelveen, 23 april 2012 KPMG ACCOUNTANTS N.V.
W. Tjoelker RA
77
Bijlage 1
Begroting 2012 Begroting 2012
Werkelijk 2011
Werkelijk 2010
8.159 1.470 0 200 514 10.343
7.446 1.694 0 241 514 9.895
7.367 11.257 2.526 100 468 21.718
2.912 4.242 3.665 316 11.135
2.535 4.538 2.441 311 9.825
3.478 4.411 2.120 294 10.303
1.485 81 0 0 1.566
1.387 44 0 0 1.431
1.488 124 0 0 1.612
314
295
296
Som der lasten
13.015
11.552
12.211
Resultaat
-2.672
-1.656
9.507
Kosten fondsenwerving (van baten FW) Kosten beheer en administratie (van totale baten) Besteed aan doelstelling (van totale baten) Besteed aan doelstelling (van totale lasten)
18,2%
18,6%
20,2%
3,0% 107,7% 85,6%
3,0% 99,3% 85,1%
1,4% 47,4% 84,4%
(in euro's x 1.000) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen (rente) Overige baten Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen Voorlichting en Communicatie Structurele hulp Innovatie en additionele hulp Strategie en Pleitbezorging Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen (rente) Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
De begroting 2012 werd in oktober 2011 vastgesteld. Ontwikkelingen daarna die tot de vorming per 31 december 2011 van bestemmingsreserves en fondsen hebben geleid zijn in de begroting 2012 niet opgenomen. Naar verwachting wordt circa € 0,7 miljoen uit de reserves en fondsen in 2012 meer besteed dan is begroot. Het negatief resultaat van € 2,7 miljoen heeft betrekking op de uitputting van de bestemmingsreserves Draagvlak (€ 0,4 miljoen) en dance4life (€ 0,1 miljoen) en de financiering van het project MaxART uit het bestemmingsfonds van de Nationale Postcode Loterij (€ 2,2 miljoen).
78
Bijlage 2 Samengestelde jaarrekening 2011 Van de Stichtingen Aids Fonds - Soa Aids Nederland, STOP AIDS NOW! en Werkmaatschappij Soa Aids (2010: inclusief Stichting International Civil Society Support) Balans
Aids Fonds -
Werkmaat-
STOP AIDS
In euro's x 1.000
Soa Aids NL
schappij
NOW!
Eliminaties
2011
2010
totaal
totaal
Materiële vaste activa
1.195
918
0
0
2.113
2.315
Vorderingen
3.044
98
2.217
0
5.359
13.739
Activa
Gelieerde instellingen
544
0
75
-619
0
0
Liquide middelen
18.727
338
10.323
0
29.388
18.430
Totaal Activa
23.510
1.354
12.615
-619
36.860
34.484
Continuïteitsreserves
1.571
0
1.231
0
2.802
2.780
Bestemmingsreserves
2.374
0
1.083
0
3.457
3.505
Overige bestemmingsreserves
1.332
0
0
0
1.332
2.345
Overige bestemmingsfondsen
1.938
0
7.823
0
9.761
11.220
Reserves en fondsen
7.215
0
10.137
0
17.352
19.850
0
277
342
-619
0
0
Langlopende schulden
3.693
0
2.136
0
5.829
3.193
Kortlopende schulden
12.602
1.077
0
0
13.679
11.441
Totaal Passiva
23.510
1.354
12.615
-619
36.860
34.484
Passiva
Gelieerde instellingen
79
Staat van baten en lasten
Aids Fonds -
STOP AIDS
In euro's x 1.000
Soa Aids NL
NOW!
Baten uit eigen fondsenwerving
6.505
7.446
13.951
15.734
13.981
Baten uit acties van derden
3.357
1.694
-795
4.257
3.500
13.750
Subsidies van overheden
Eliminaties
2011
2011
2010
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
11.908
0
0
11.908
8.813
12.825
Baten uit beleggingen (rente)
319
241
0
560
300
391
Overige baten
336
514
-106
744
584
674
22.425
9.895
-901
31.420
28.931
41.621
Aids Fonds Beleid, SAN! Beleid en ICSS
6.990
6.979
-810
13.159
12.368
11.497
Aids Fonds project
3.618
0
0
3.618
896
2.542
Soa Aids Programma's
4.474
0
0
4.474
5.165
4.849
Voorlichting & Communicatie
5.400
2.535
-91
7.844
6.281
7.848
483
311
0
794
850
762
Besteed aan doelstellingen
20.965
9.825
-901
29.889
25.560
27.498
Kosten eigen fondsenwerving
932
1.387
0
2.319
2.525
2.361
Kosten acties derden
187
44
0
231
235
317
68
0
0
68
0
115
Totaal baten
Strategie & Pleitbezorging
Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen (rente)
0
0
0
0
0
0
1.187
1.431
0
2.618
2.760
2.793
764
295
0
1.059
1.042
1.098
22.916
11.551
-901
33.567
29.362
31.389
-491
-1.656
0
-2.147
-431
10.232
14,3%
18,6%
16,6%
16,0%
16,9%
3,4%
3,0%
3,4%
3,6%
2,6%
Besteed aan doelstelling (van totale baten)
93,5%
99,3%
95,1%
88,3%
66,1%
Besteed aan doelstelling (van totale lasten)
91,5%
85,1%
89,0%
87,1%
87,6%
Werving baten Kosten beheer en administratie Totaal lasten Resultaat Kosten fondsenwerving (van baten FW) Kosten beheer en administratie (van totale baten)
80
13 STOP AIDS NOW!-projecten van de partners NB: Het totaal toegekende bedrag per partner kan afwijken van het totaal gecommitteerde bedrag zoals vermeld onder ‘Bestedingen van de vijf partners’. Verschillen zijn het gevolg van mogelijke vrijval van toegekende bedragen in voorgaande jaren. Aids Fonds projecten Access to basic health services for highly mobile populations and their direct and indirect contacts Organisatie: North Star Alliance Looptijd: 04/05/2011 – 03/05/2014 Land/regio: Mozambique, Zimbabwe Bijdrage in 2011: € 147.009 Omschrijving: In Afrika gebeurt het meeste transport via de weg. Hiv blijkt veel vaker voor te komen langs de routes die veelvuldig door vrachtwagens bereden worden. Het is een plek waar mensen elkaar ontmoeten. Vrachtwagenchauffeurs zijn bijvoorbeeld lang alleen op de weg en zoeken vertier tijdens hun rustpauzes. North Star Alliance zet een keten van klinieken langs de wegen in Afrika op, zodat vrachtwagenchauffeurs, prostituees en andere mensen die langs de kant van de weg werken extra aandacht krijgen. Assessment of injecting drug use among HIV-infected patients in Indonesia Organisatie: Universitair Medisch Centrum Nijmegen St. Radboud (UMCN) Looptijd: 01/07/2011 – 01/07/2012 Land/regio: Indonesië Bijdrage in 2011: € 7.276 Omschrijving Op het Indonesische West-Java zijn zo’n 25.000 heroïnegebruikers. Tweederde van hen leeft met hiv, maar ze kunnen haast nergens terecht voor behandeling en ondersteuning. Het ontbreekt in Indonesië echter nog aan de kennis en middelen om de aidsepidemie onder drugsgebruikers te bestrijden. In dit programma werken de universiteiten van Bandung, Nijmegen en Maastricht samen om de preventie en medische zorg voor Javaanse drugsgebruikers met hiv te verbeteren. Veertig lokale artsen krijgen een bijscholing en doen daarnaast onderzoek, publiceren daarover en stellen richtlijnen voor behandeling op. Bovendien zetten specialisten in Bandung een opleiding verslavingsgeneeskunde op. Right to health Organisatie: B92 Fund Looptijd: 01/09/2011 – 30/04/2012 Land/regio: Servië Bijdrage in 2011: € 10.000 Omschrijving: Transgenders hebben een moeilijke positie binnen de Servische cultuur. Doordat hun geslacht niet duidelijk is, kunnen zij zich niet registreren en komen zij voor veel diensten, zoals een ziektekostenverzekering, niet in aanmerking. Een groep van Servische transgenders zet een choreografie op om aandacht voor hun situatie te vragen. Dit project steunt de opvoering hiervan. Tevens wordt de totstandkoming van deze choreografie vastgelegd in fotografie en in een documentaire. Het plan is dat de documentaire op IDFA wordt vertoond. Kids & Arts on AIDS in Namibia Organisatie: St. Diaconaal Hulpfonds Leidse Studenten Ekklesia Looptijd: 01/04/2011 – 30/06/2013 Land/regio: Namibië Bijdrage in 2011: € 5.000 Omschrijving: In Afrika hebben 16,6 miljoen kinderen één of beide ouders verloren aan aids. Veel van hen worden depressief of hebben zelfs een posttraumatisch stresssyndroom. Kids & Arts on Aids is een antropologisch onderzoek, dat zich onder meer richt op het rouwproces en
81
de manier waarop verzorgers met deze kinderen over hun overleden ouders spreken. In Kids & Arts on Aids gaan kinderen in Namibië aan de gang met creatieve methoden, zoals tekenen, schilderen en linoleum snijden. Op die manier kunnen ze zich uiten over het verlies van hun ouders of andere familieleden, en in sommige gevallen ook over hun eigen hiv-status. Supporting the communications focal point for the communities delegation of the Global Fund Organisatie: Action for Aids (AFA) Singapore Looptijd: 01/01/2012 – 31/12/2014 Land/regio: Singapore Bijdrage in 2011: € 50.000 Omschrijving: Het Global Fund to Fight Aids, TB and Malaria heeft 20 stemgerechtigde partijen. Eén van die partijen is de zogenaamde Community Delegation, dat bestaat uit 40 mensen van over de hele wereld. Deze delegatie is de stem van de gemeenschappen die op lokaal niveau te maken krijgen met aids, tb en malaria. Zij maakt zich hard voor universele toegang tot preventie, behandeling, zorg en ondersteuning en komt op voor mensenrechten. De delegatie bestaat uit vrijwilligers en wordt voorgezeten door één betaalde kracht, de Communications Focal Point (CFP). Deze kracht blijkt van enorme waarde – in de afgelopen twee jaar heeft de community delegation veel bereikt. Met deze ondersteuning kan Action for Aids Singapore ook de komende jaren zorgen dat de community delegation zijn werk voort kan zetten onder de leiding van de CFP. The MSM Initiative Community Awards Program Organisatie: The American Foundation for AIDS Research (AmfAR) Looptijd: 01/01/2012 – 31/12/2012 Land/regio: Democratische Republiek Congo, Kenia, Malawi, Oeganda Bijdrage in 2011: € 250.000 Omschrijving: AmFAR is een organisatie die zich inzet voor de rechten van mannen die sex hebben met mannen en transgenders in landen waar deze mensen nog vaak worden bedreigd. En waar kennis over risico’s, preventie, testen en behandeling niet zomaar voorhanden is. AmFAR zorgt voor meer toegang tot hiv-services in die landen waar een groot taboe heerst op hiv en aids. Lifting barriers to universal access: A step by step transformative process for increased access to HIV prevention and treatment services for sexual minorities in communities in Zimbabwe Organisatie: SafAIDS Looptijd: 04/06/2011 - 31/05/2014 Land/regio: Zimbabwe Bijdrage in 2011: € 113.667 Omschrijving: Homoseksuele en biseksuele mannen en vrouwen en transgenders hebben het in het dagelijks leven in Zimbabwe moeilijk. Ook in het medisch circuit hebben zij te maken met discriminatie. In klinieken krijgen ze soms inferieure medische zorg of moeten ze hun seksuele geaardheid verbergen. SafAIDS pakt deze situatie aan door binnen gemeenschappen de dialoog aan te gaan en zo te zorgen voor meer kennis en begrip. Daarnaast is er een succesvolle samenwerking met journalisten, die worden getraind om zo tot een meer zorgvuldige berichtgeving te komen. Een speerpunt hierbij is de combinatiepreventiemethode. Bij deze innovatieve aanpak wordt de doelgroep gestimuleerd om via een combinatie van maatregelen hiv-infecties te voorkomen. Proudly combined Organisatie: Schorer Looptijd: 01/07/2011 - 30/06/2014 Land/regio: Botswana, Zimbabwe, Zuid-Afrika Bijdrage in 2011: € 113.667 Omschrijving: Homoseksualiteit is in grote delen van Afrika nog een taboe. Mede daardoor hebben de overheden van Zuid-Afrika, Zimbabwe en Botswana tot nu toe weinig gedaan aan preventie van hiv onder mannen die seks hebben met mannen. Partnerorganisaties OUT,
82
GALZ en Bonela richten zich stuk voor stuk op deze kwetsbare groep. Met hun gemeenschappelijke programma Proudly Combined bieden zij een innovatieve combinatie van verschillende preventiemaatregelen. Daarbij gaat het zowel om gedragsverandering en nieuwe behandelmethoden, als om een betere toegang tot medische zorg. HIV combination prevention for men who have sex with men (MSM), including intravenous drug users (IDU), in Cape Town, South Africa Organisatie: Mainline Looptijd: 01/07/2011 – 31/12/2013 Land/regio: Zuid-Afrika Bijdrage in 2011: € 113.667 Omschrijving: In een uniek samenwerkingsverband met het Zuid-Afrikaanse Health4Men en de Nederlandse organisaties de Schorer Stichting en Mainline, ontwikkelen we in Kaapstad een effectief hiv-preventieprogramma. Daarbij richten we ons op mannen die seks hebben met mannen, en dan vooral op mannen die daarnaast ook drugs gebruiken. Allereerst worden zogenaamde peer educators ingezet, die in brede kring vertellen over de drie speciaal op mannen gerichte klinieken van Health4Men. ‘Ambassadeurs’ van het project geven daarnaast in kroegen en op andere ontmoetingsplekken actief voorlichting over hiv. Uiteraard wordt er ook veel aandacht besteed aan het belang van veilige seks – vaak een verwaarloosd onderwerp bij deze groep. Innovative combination HIV prevention for sex workers Organisatie: Wit's Reproductive Health and HIV Institute (WRHI) Looptijd: 01/07/2011 – 01/07/2014 Land/regio: Zuid-Afrika Bijdrage in 2011: € 113.667 Omschrijving: WRHI is een Zuid-Afrikaanse aidsorganisatie die opkomt voor mannen en vrouwen in de seksindustrie. Met een uitgebreid pakket aan medische en psychosociale diensten willen ze de overdracht van hiv tussen sekswerkers en hun klanten voorkomen. Daarbij gaat het onder meer om frequente hiv-testen, zodat mensen met hiv snel met de behandeling kunnen beginnen. Ook aandacht voor therapietrouw is onderdeel van het project. WRHI heeft een mobiele kliniek, maar de medewerkers bezoeken de sekswerkers ook in hun eigen omgeving. Daarnaast wil WRHI een intensieve lobby voeren om ervoor te zorgen dat de Zuid-Afrikaanse regering de zorg voor sekswerkers verbetert. HIV combination prevention programme for female sex workers Organisatie: Packachere Insitute of Health and Development Communication Looptijd: 01/07/2011 - 30/06/2014 Land/regio: Malawi Bijdrage in 2011: € 113.665 Omschrijving: Met een speciaal hiv-preventieprogramma benadert Pakachere in de districten Zomba, Mwanza en Blantyre vrouwen die in de seksindustrie werken. Ook worden prostituees zelf opgeleid om hun collega’s voorlichting te geven over hiv. Het gaat daarbij over condooms en hoe de prostituees hierover kunnen onderhandelen met hun klanten. De condooms worden ook uitgedeeld onder de vrouwen. Daarnaast is er veel aandacht voor het belang van regelmatige testen op hiv en andere soa’s. Indien nodig wordt doorverwezen naar de medische zorgverleners waarmee Pakachere samenwerkt. De sekswerkers worden ook geïnformeerd via een speciaal ontwikkeld radioprogramma, waarbij ze kunnen inbellen met vragen. Leerstoel Sustainable diagnostics in resource-poor settings Organisatie: Amsterdam Institute for International Development (AIID) Looptijd: 01/10/2007 – 31/12/2012 Land/regio: Wereldwijd Bijdrage in 2011: € 200.000 Omschrijving: Het AMC/UvA heeft de leerstoel Sustainable Health Care Implementation in Resource-poor Settings ingesteld. Het doel van deze leerstoel is het versterken van de
83
opleiding, het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek in de implementatie van duurzame gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Cordaid Memisa projecten 2010 Cordaid HIV/Aids Award Ntankah Village Organisatie: Ntankah Village Looptijd: 01/01/2010 – 31/12/2010 Land/regio: Kameroen Bijdrage in 2011: € 10.000 Omschrijving: Ntankah Village trekt met mobiele klinieken diep de binnenlanden van Kameroen in. De vrouwen van Ntankah geven voorlichting en bieden medische zorg aan vrouwen en meisjes met hiv. Daarbij spreken zij specifiek ook mannen aan over vrouwenrechten en gezondheid. Ntankah ondersteunt 5.000 mensen met hiv/aids in Kameroen. In 2010 won Ntankah de ‘Cordaid Hiv and Aids award 2010’ voor seksuele en reproductieve rechten voor vrouwen met hiv. Met deze prijs, die door STOP AIDS NOW! is gefinancierd, kan Ntankah Village haar activiteiten versterken. Institutionele ondersteuning aids in Oost-Congo Organisatie: Espoir Pour la Vie (EPVI) Looptijd: 01/01/2010 – 31/12/2011 Land/regio: Democratische Republiek Congo Bijdrage in 2011: € 42.800 Omschrijving: In Oost-Congo is een groot gebrek aan aidspreventie en aan zorg en begeleiding van mensen met hiv. EPVI ondersteunt bijna 10 procent van het totaal aantal mensen dat onder behandeling is in deze regio. Dit project versterkt de operationele capaciteit van EPVI, om een efficiëntere en duurzame strijd tegen aids te kunnen voeren. Zo kunnen meer mensen met hiv en aids behandeld en begeleid worden, krijgen meer mensen thuiszorg, en wordt de stigmatisering van mensen met hiv en aids harder aangepakt. Capaciteitsversterking voor aidsprogramma Organisatie: Service Promotion de la Santé (SPS)-Caritas Congo Looptijd: 1/7/2011 – 31/12/2011 Land/regio: Democratische Republiek Congo Bijdrage in 2011: € 39.560 Omschrijving: In de Democratische Republiek Congo neemt de katholieke kerk 40% van de gezondheidszorg voor haar rekening. De verschillende bisdommen bereiken hiermee een doelgroep van minstens 20 miljoen mensen. SPS-Caritas Congo is verantwoordelijk voor de uitvoering van het aidsprogramma in Noord-Congo en in Kinshasa. De organisatie ondersteunt kwetsbare burgers en hun organisaties en helpt hen zich te organiseren. Zo kunnen ze invloed uitoefenen op de gezondheidszorg en specifiek het aidsprogramma. Cash transfers reproductive health (voorbereidingsfase) Organisatie: Cordaid H&W Looptijd: 01/09/2011 – 31/08/2012 Land/regio: Democratische Republiek Congo Bijdrage in 2011: € 250.000 Omschrijving: Cordaid komt met een innovatieve manier van financieren van de gezondheidszorg voor Congolese vrouwen en moeders, waarbij het medische personeel en de patiënten de inhoud bepalen. De moeders krijgen persoonsgebonden budgetten, waarmee ze zelf de medische zorg kunnen regelen die ze nodig hebben. De gezondheidscentra en ziekenhuizen krijgen betaald op het moment dat de vooraf afgesproken handelingen geleverd zijn, het zogenaamde ‘resultaatgericht financieren’. Dit alles wordt uitgekeerd via lokale vrouwenorganisaties, die ook de controle voeren over de financiën. Sustainable professionalised CHBC initiatives in Chikwawa Organisatie: Chikwawa Dioces
84
Looptijd: 10/01/2010 – 10/01/2013 Land/regio: Malawi Bijdrage in 2011: € 250.000 Omschrijving: In Malawi komt de zorg voor mensen met hiv vaak neer op de schouders van dorpsgenoten – meestal vrouwen. Al sinds 1992 worden in Malawi daarom thuiszorgprogramma’s verzorgd door de verschillende bisdommen in het land. De komende drie jaar wordt hierin een volgende vernieuwings- en effectiviteitslag gemaakt door middel van ‘resultaatgericht financieren’. In deze nieuwe fase wordt de financiering en het management van de thuiszorgactiviteiten gedecentraliseerd naar de dorpsautoriteiten en de thuiszorggroepen zelf en worden er standaard bedragen vastgesteld per behandeling. Duurzame thuiszorg Mangochi Organisatie: Bisdom Mangochi Looptijd: 01/10/2010 – 31/12/2011 Land/regio: Malawi Bijdrage in 2011: € 97.085 Omschrijving: Hiv en aids is in Malawi een groot probleem. Op dorpsniveau staat men voor de uitdaging om het grote aantal weeskinderen, eenoudergezinnen en gezinnen waar kinderen of grootouders aan het hoofd staan, sociaal en economisch te ondersteunen en mensen met aids en andere chronische zieken te verzorgen. Met dit programma wordt gewerkt aan het uitbreiden van professionele, effectieve en efficiënte thuiszorg in Malawi. Tegelijkertijd wordt er bijgedragen aan de positieversterking van thuiszorgcliënten, mantelzorgers en getrainde thuiszorgvrijwilligers. Hivos projecten Most at risk populations programme in Kenya (2010-2013) Organisatie: Liverpool VCT, Care and Treatment (LVCT) Looptijd: 01/04/2010 – 31/03/2013 Land/regio: Kenia Bijdrage in 2011: € 60.000 Omschrijving: LVCT ondersteunt de meest kwetsbare groepen onder de Keniaanse jeugd met voorlichting en toegang tot gezondheidszorg. Jongeren in de gevangenis, met een lichamelijke beperking, slachtoffers van verkrachting en homoseksuele jongeren hebben het extra moeilijk in Kenia. Juist zij lopen extra risico op hiv. LVCT zet programma’s op om deze jongeren te bereiken en ondersteunen, via multimedia, via jeugdgroepen en via het opzetten van partnerschappen tussen al bestaande jeugdgroepen. Participation of AMSHeR in ICASA 2011 Organisatie: African Men for Sexual Health and Rights (AMSHER) Looptijd: 12/10/2011 – 01/04/2012 Land/regio: Afrika/Ethiopië Bijdrage in 2011: € 35.000 Omschrijving: Dit Pan-Afrikaanse netwerk komt op voor rechten van seksuele minderheden, zoals mannen die seks hebben met mannen, lesbische vrouwen, biseksuelen en transgenders, in Afrika. Hoofddoel: het opheffen van de stigmatisering en criminalisering van homoseksualiteit en het versterken van bestaande hiv organisaties en organisaties voor mannen die seks hebben met mannen in Afrika. In de aanloop naar de tweejaarlijks internationale conferentie over aids in Afrika organiseerde AMSHER een dag waarin activisten van over het hele continent werden samengebracht voor training en kennisuitwisseling. The Voices Organisatie: African Men for Sexual Health and Rights (AMSHER) Looptijd: 01/11/2011 - 31/10/2013 Land/regio: Afrika Bijdrage in 2011: € 100.000 Omschrijving: Als enige organisatie in Afrika richt AMSHER zich op de rechten van seksuele minderheden in het continent. AMSHER zal in 2012 de campagne ‘The Voices’ opzetten, met
85
videomateriaal, flyers, posters, t-shirts en pins. In de campagne wordt aandacht gevraagd voor de culturele en maatschappelijke (mis)interpretaties over LGBTI seksuele minderheden in Afrika. Naast tv-aandacht wordt de campagne uitgezet op social medianetwerken voor een nog groter bereik binnen heel Afrika. Community empowerment for universal access in Latin America – 2011-2012 Organisatie: International Treatment Preparedness Coalition (ITPC) Looptijd: 01/10/2011 – 31/12/2012 Land/regio: Bolivia, Ecuador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Peru Bijdrage in 2011: € 50.000 Omschrijving: Als onderdeel van ITPC richt CIAT zich op het activeren van mensen met hiv in Zuid-Amerika om voor hun eigen rechten op te komen. Zestig mensen met hiv worden getraind, zodat zij weten welke wetten en welk beleid er in hun land bestaan over (rechten van mensen met) hiv en aids. Op deze manier kunnen zij hun stem laten gelden en anderen informeren over de mogelijkheden en rechten die mensen met hiv in hun land eigenlijk hebben. Youth voices count! Increasing the youth voice in MSM and HIV responses in Asia and The Pacific Organisatie: 7Sisters - Coalition of Asia Pacific Regional Networks of HIV/AIDS Looptijd: 01/12/2011 – 30/06/2013 Land/regio: Azië Bijdrage in 2011: € 85.000 Omschrijving: Youth Voices Count bestaat sinds september 2010 en is een platform dat zich sterk maakt voor jonge mannen die seks hebben met mannen en jonge transgenders. Het is één van de weinige initiatieven die voor én door deze groepen geleid worden. Youth Voices Count richt zich in het bijzonder op toegang tot preventie, zorg en behandeling. Het afgelopen jaar is succesvol geweest en met deze ondersteuning zal Youth Voices Coint haar activiteiten kunnen versterken. Zo zal het zich meer gaan richten op belangrijke politieke platforms en de samenwerking met andere soortgelijke organisaties opzoeken. Strengthening networks of women living with HIV/AIDS in Eastern Africa; through advocacy and capacity building Organisatie: The International Community of Women Living with HIV/AIDS (ICW) Eastern Africa Looptijd: 30/11/2011 – 30/01/2014 Land/regio: Kenia, Oeganda, Tanzania Bijdrage in 2011: € 100.000 Omschrijving: ICW is een regionaal netwerk voor en door vrouwen met hiv. Vrouwen met hiv in Oost-Afrika hebben vaak geen stem bij belangrijke programma’s, beleid en wetten die van invloed zijn op hun leven. Het doel van ICW is om meer zichtbaarheid te geven aan de behoeften van vrouwen met hiv. Dit doen ze door (organisaties voor) vrouwen met hiv beter bekend te maken met hun rechten, en hen te leren voor zichzelf op te komen. ICW brengt verder in kaart wat er mist in de bestaande regelingen en programma’s voor vrouwen met hiv. Ook is ICW continue bezig meer leden te werven, want hoe groter het netwerk hoe sterker de boodschap zal zijn. ICAAP 2011 Asian Pacific Aids Conference Organisatie: Hivos Looptijd: 19/04/2011 – 30/11/2011 Land/regio: Azië Bijdrage in 2011: € 35.000 Omschrijving: In veel landen in Azië hebben mannen die seks hebben met mannen minder rechten. Deze groep wordt vaak uitgesloten van goede voorlichting en behandeling. Hivos vraagt aandacht voor deze continue uitsluiting en de groeiende hiv-problematiek onder de doelgroep. Daarom organiseerde de organisatie consultaties op verschillende internationale congressen, waar (jonge) mannen die seks hebben met mannen en andere risicogroepen samenkomen, een stem hebben en samen op kunnen komen voor hun rechten.
86
Building partnerships for HIV/AIDS in rural areas in Central America Organisatie: Cybernet Sociedad Anónima Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2013 Land/regio: Costa Rica, Guatemala, Honduras, Nicaragua Bijdrage in 2011: € 35.000 Omschrijving: In rurale gebieden in Costa Rica, Guatemala, Honduras en Nicaragua zijn hiv en aids een probleem. Toch besteden veel organisaties in deze gebieden niet veel aandacht aan hiv en aids, en hebben organisaties die zich specifiek richten op aids weinig projecten in rurale gebieden. Dit project brengt hier verandering in. Er wordt een plan ontwikkeld om hiv preventie en zorg te promoten in de rurale sector, via fora wordt informatie over hiv en aids gedeeld, en organisaties worden gestimuleerd om samen te werken en zo informatie uit te wisselen en lokale initiatieven te versterken. Scaling up of initiatives for managing HIV and AIDS at the workplace in Tanzania Organisatie: Eastern African Support Unit for NGOs (EASUN) Looptijd: 01/11/2010 – 31/10/2011 Land/regio: Tanzania Bijdrage in 2011: € 30.000 Omschrijving: Hiv heeft een grote impact op de beroepsbevolking in ontwikkelingslanden. Door hiv en aids onder de aandacht te brengen bij lokale organisaties, verbetert de werksituatie voor de medewerkers. Ook leren organisaties zo problemen als onderbezetting, verlies van opgebouwde kennis en de financiële consequenties hiervan voor te zijn. Dit project is onderdeel van het opschaalprogramma hiv op de werkvloer van STOP AIDS NOW! in 10 landen. EASUN coördineert dit project in Tanzania. ICCO projecten Using theatre to empower HIV at risk populations in schools, workplaces and rural communities Organisatie: Patsime Looptijd: 01/06/2011 – 31/05/2013 Land/regio: Zimbabwe Bijdrage in 2011: € 38.000 Omschrijving: Onder jongeren in Zimbabwe bestaat nog steeds veel onwetendheid over hiv en aids. De organisatie Patsime maakt onderwerpen zoals hiv door middel van theater bespreekbaar. De populaire voorstellingen worden op plekken gegeven waar veel jongeren komen: op school, in de kerk en op werkplaatsen van bedrijven en overheidsinstellingen. Jaarlijks bereikt Patsime zo’n 36.000 jongeren -verspreid over 120 scholen- met haar toneelstukken. Community empowerment through radio to demand and lobby Organisatie: Development Communications Trust (DTC) Looptijd: 01/09/2011 – 31/08/2012 Land/regio: Malawi Bijdrage in 2011: € 20.000 Omschrijving: Stigma en discriminatie jegens mensen met hiv is in Malawi wijdverbreid. Vrouwen, jongeren maar juist ook oudere mensen krijgen er mee te maken – ook binnen de gezondheidszorg. In Malawi weten mensen met hiv dan ook vaak niet dat zij recht hebben op gezondheidszorg, hoe zij die kunnen verkrijgen en waar. Via radio-uitzendingen in zogenaamde ‘radio listening groups’ maakt DTC de Malawianen bewust van hun rechten en plichten zodat de gezondheidszorg zal verbeteren, en mensen er de weg makkelijker naartoe weten te vinden. SRDS (santé reproductive et droits sexuels) Bénin 2011-2012 Organisatie: Bupdos Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2012 Land/regio: Benin
87
Bijdrage in 2011: € 170.000 Omschrijving: In Benin zetten jongeren – net als overal ter wereld – tussen de 14 en 24 jaar de eerste stappen op het gebied van seks. Vaak is dat onbeschermd. Om hen voor te lichten over veilige seks en over hun seksuele rechten worden jongeren getraind om als peer educator op hun beurt weer anderen te trainen. Daarnaast acht Bupdos het van belang dat lokale (religieuze) leiders zich bewust zijn van de seksuele gezondheid en rechten van jongeren in hun eigen gemeenschap, zodat ze aandacht kunnen besteden aan dit onderwerp. SRDR Mali Organisatie: WALE Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2012 Land/regio: Mali Bijdrage in 2011: € 130.000 Omschrijving: Dit project is onderdeel van een groot regionaal programma dat zich richt op de promotie van reproductieve gezondheid en seksuele rechten voor jongeren. WALE heeft in Mali als doel dat jongeren minder risicovol seksueel gedrag vertonen, dat de voorzieningen beter aansluiten bij de behoeften van jongeren, en dat er meer samenwerking is tussen jongeren, ouders, organisaties, locale autoriteiten en de gemeenschap om zo de kwetsbaarheid van jongeren te verkleinen. Hiv en aids in Peru Organisatie: Asociación KALLPA Looptijd: 01/01/2012 – 31/12/2012 Land/regio: Peru Bijdrage in 2011: € 50.000 Omschrijving: Steeds meer jongeren in Peru lopen een hiv-infectie op. Taboe en schaamte rond alles wat met hiv en aids te maken heeft, spelen hierbij een grote rol. Door de onwetendheid onder tieners aan te pakken en seks bespreekbaar te maken, kan de kans op hiv-infecties worden verkleind. Docenten op middelbare scholen leren tijdens speciale workshops van KALLPA hoe ze deze voorlichting moeten geven aan hun scholieren. Daarbij worden ook jongerenleiders ingezet, die een voorbeeldrol voor hun leeftijdsgenoten kunnen spelen. KALLPA zal in 2012 de samenwerking opzoeken met de lokale overheid, om de seksuele en reproductieve rechten van jongeren te waarborgen en de problemen rondom ongewenste zwangerschappen en risicovol gedrag van jongeren in Cusco tegen te gaan. Health Network Program 2008 - 2011: Women's health is a right and a social good Organisatie: Latin American and Caribbean Women’s Health Network (LACWHN) Looptijd: 01/01/2008 – 31/12/2011 Land/regio: Chili Bijdrage in 2011: € 50.000 Omschrijving: LACWHIN is een verzameling van 329 organisaties uit 16 Latijns Amerikaanse landen, die opkomen voor de gezondheidsrechten van vrouwen. Omdat in veel landen de publieke en politieke steun voor vrouwenrechten ver te zoeken is, steunt LACWHIN deze lokale organisaties om zich uit te spreken voor (en door) vrouwen. LACWHIN staat voor het versterken van de positie van vrouwen, voor het bepleiten van betere wetten ter bescherming van seksuele gezondheidsrechten en voor het uitwisselen van kennis onderling. Buddy Project (uitbreiding) Organisatie: GAPA Bahia Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/012 Land/regio: Brazilië Bijdrage in 2011: € 80.000 Omschrijving: In Brazilië zijn de verschillen tussen arm en rijk enorm. Vooral in het noorden van het land leven mensen in grote armoede. In dit gebied leeft ruim 12% van de mensen met hiv. En juist hier zijn hiv en aids niet alleen een gezondheidsprobleem, maar ook een bron van sociale uitsluiting. STOP AIDS NOW! en GAPA-Bahia zetten hier een buddyprogramma op om
88
mensen met hiv meer te betrekken bij de samenleving, stigma en discriminatie tegen te gaan en hun rechten te garanderen. Regionale meeting Organisatie: 19 partnerorganisaties Looptijd: 01/11/2011 – 30/11/2011 Land/regio: Angola, Malawi, Zimbabwe, Zuid-Afrika Bijdrage in 2011: € 20.000 Omschrijving: In verschillende landen in Zuidelijk Afrika geldt veelal dezelfde soort problematiek op het gebied van hiv/aids. Veel organisaties pakken dit probleem ook op vergelijkbare wijze aan. Om kennis te delen en uit te wisselen zette ICCO een samenwerkingsverband op tussen verschillende (religieuze) hiv/aids organisaties. Door het delen van kennis versterkt iedere individuele organisatie en kan men leren en ontwikkelen zonder het wiel opnieuw uit te vinden. Uitwisseling en training op het gebied van monitoren en evalueren van activiteiten en programma’s kreeg speciale aandacht tijdens de bijeenkomst. Abriendo Puertas Organisatie: Instituto para el Desarrollo Humano (IDH) Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2013 Land/regio: Bolivia Bijdrage in 2011: € 20.000 Omschrijving: Abriendo Puertas (‘deuren openen’) richt zich op jeugd van 11 tot 18 jaar oud. Het project geeft voorlichting op scholen over seksualiteit en het voorkomen van hiv. Daarnaast maken zij zich hard voor betere wetgeving over seksueel onderwijs en seksuele vrijheid in het gebied Cochabamba. SIMPLE (Sustainable Internal Mainstreaming Programs in Local Entities): Managing HIV and AIDS in the Workplace Organisatie: INSA-India Looptijd: 01/01/2011 – 30/06/2012 Land/regio: India Bijdrage in 2011: € 96.830 Omschrijving: Mensen met hiv hebben vaak te maken met stigma en discriminatie op de werkvloer. Daardoor durven veel van hen niet uit te komen voor hun status, of durven zij zich niet te laten testen. India heeft één van de snelst groeiende hiv-cijfers ter wereld. SIMPLE zet zich hier in voor het reduceren van stigma op de werkvloer, voor betere toegang tot testen en behandeling maar ook voor nationale regelgeving over discriminatie, seksuele rechten en beleid op de werkvloer. Dit project is onderdeel van het opschaalprogramma hiv op de werkvloer van STOP AIDS NOW! in 10 landen. INSA-India coördineert dit project in India. The Ecumenical Solidarity for HIV and AIDS (ESHA) Organisatie: Christian Service Agency Looptijd: 01/11/2011 – 30/10/2013 Land/regio: India Bijdrage in 2011: € 20.000 Omschrijving: Christian Service Agency is onderdeel van de ‘National Council of Churches in India’. Het zet zich in om de rol van de kerk te vergroten in de strijd tegen aids. Dit gebeurt bijvoorbeeld door samen met verschillende kerken in India richtlijnen voor hiv en aids op de werkvloer op te stellen. Ook wordt er gewerkt aan het vergroten van de openheid over seksualiteit. Speciale aandacht is er voor stigma en discriminatie, gender gelijkheid, seksualiteit, en zorg en behandeling. Organisatie: STOP AIDS NOW! Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2011 Land/regio: Nederland Bijdrage in 2011: € 15.000 Omschrijving: Dit is een extra bijdrage aan lobby en advocacy activiteiten van STOP AIDS NOW! in 2011. Met haar lobby en advocacy activiteiten heeft STOP AIDS NOW! in 2011 onder
89
andere samen met andere organisaties de aangekondigde overheidsbezuinigingen op hiv/aids en seksuele gezondheid weten terug te draaien. Oxfam Novib projecten SRHR 2011-2014 Organisatie: Association of Positive Youth Living with HIV/AIDS in Nigeria (APYIN) Looptijd: 01/04/2011 – 31/03/2014 Land/regio: Nigeria Bijdrage in 2011: €271.000 Omschrijving: Medewerkers van het Nigeriaanse APYIN trainen jongeren, zodat zij hun leeftijdsgenoten kunnen informeren over veilige seks, hiv en aids. Deze manier van voorlichting - peer education - is zeer effectief, want juist jongeren nemen eerder iets aan van een leeftijdsgenoot dan van een volwassene. Het merendeel van de peer educators is zelf hivpositief. Dat maakt extra indruk en nodigt andere jongeren uit om ook over seks en hiv en aids te praten. In 2014 wil APYIN meer dan 2000 jongeren (de helft jongens, de helft meiden) opgeleid hebben tot peer educator. Queremos vivir (2011-2013) Organisatie: ASPALSIDA Looptijd: 01/01/11 – 31/12/2012 Land/regio: Angola Bijdrage in 2011: € 237.500 Omschrijving: In Angola richten de meeste ngo’s zich op hiv-preventie. Er is nog maar weinig opvang en behandeling voor mensen met hiv. ASPALSIDA is opgezet voor en door mensen met hiv, en richt zich op het ontsluiten van informatie over rechten, plichten en behandeling. Met steun van de lokale zusters en partnerorganisaties zal ASPALSIDA meer mensen met hiv en hun families steunen, mensen met hiv een stem geven om te vechten tegen stigma en discriminatie en lobbyen voor betere (toegang tot) medische zorg. Community led HIV/AIDS intervention programme 2012 Organisatie: METTA Looptijd: 01/01/2012 – 31/12/2012 Land/regio: Myanmar Bijdrage in 2011: € 90.000 Omschrijving: METTA in Birma ondersteunt kwetsbare groepen, zoals jongeren, weduwen met hiv en aidswezen. Naast voorlichting over hiv/aids en veilig vrijen krijgen zij trainingen om hen te leren beter voor zichzelf te zorgen. Zo zijn er trainingen over het onderhouden van een eigen groentetuin en over het opzetten van een eigen bedrijfje. Ook trainen ze mensen om in het openbaar te spreken, zodat ze voor zichzelf en hun naasten op kunnen komen. ECUO 2011 Organisatie: East Europe and Central Asia Union of PLHIV (ECUO) Looptijd: 01/01/2011 – 31/12/2011 Land/regio: Centraal-Azië Bijdrage in 2011: € 96.000 Omschrijving: ECUO streeft ernaar om mensen met hiv tijdig op de juiste behandeling te kunnen zetten in landen in Centraal-Azië. Via lobby bepleit de organisatie betere regelgeving. ECUO is een overkoepelend netwerk van 19 organisaties die zich inzetten voor mensen met hiv in hun land. Zij worden bijgestaan door ECUO met kennisuitwisseling, planning en lobby.
90
14 Lijst van publicaties en presentaties Rapporten Adisse M, Koster W, Azashe W, Implementation of HIV and AIDS Workplace Policies in Ethiopian NGOs, Applied research, phase 3, report [online]. 2011 Centre for Youth and Children Affairs (CEYCA), Network of Organizations for Vulnerable and Orphaned Children (NOVOV). Training Manual: Advocacy for the care, protection and support of orphans and vulnerable children. Lilongwe (Malawi): NAMEDiA, 2011 Chikadza K. Strengthening the National Cash Transfer Programme in Malawi: The role of Civil Society Organisations. Consolidated research report. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 Ekongo Lofallanga JR, Kasereka Kavyavu L. Study on the linkages between sexual and reproductive health and rights and HIV/AIDS related to the work of local partners of ICCO and Oxfam Novib in DR Congo. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 Foundation Rural Development Consult (CDR). Evaluation of the HIVOS – STOP AIDS NOW! pilot project ‘Integrating HIV/AIDS into microfinance’. General report [online]. 2011 Holden S, Bushee J. The big picture: A guide for implementing HIV prevention that empowers women and girls. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 Kamwendo AM, Kawale-Magela R. Psychosocial support source book for vulnerable children in Malawi. Amsterdam: STOP AIDS NOW! & Ecumenical Counselling Centre Malawi, 2011 Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Health System Research Series. VIH et renforcement des systèmes de santé. Etude de cas pour explorer l’évidence pour maximiser les synergies. Amsterdam: KIT Publishers, 2011 Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Health System Research Series. VIH et renforcement du système de santé. Etudes de cas multicentriques pour la recherche de données probantes permettant d’optimiser les synergies: Cas du Burkina Faso. Amsterdam: KIT Publishers, 2011 Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Health System Research Series 1. The Impact of HIV and AIDS funding and programming on health system strengthening in Malawi. Amsterdam: KIT Publishers, 2011 Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Health System Research Series 2. The Impact of HIV funding and programming on health system strengthening in Ghana. Amsterdam: KIT Publishers, 2011 Koster W, Westerhof N. Experiences and lessons learnt in the project ‘Managing HIV and AIDS in the Workplace’ in South Indian non-governmental organizations. End report applied research [online]. 2011 Kureya T, Kureya CT, Koster W, Both R. Life skills within HIV prevention for youth project, Zimbabwe. Applied research phase two: midterm [online]. 2011
91
Rutgers WPF, STOP AIDS NOW!, Insiza Godlwayo Aids Council, et al. Are you on the right track? Six steps to measure the effects of your programme activities. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 Rutgers WPF, STOP AIDS NOW!, Insiza Godlwayo Aids Council, et al. Êtes-vous sur la bonne voie? Six étapes pour mesurer les effets de vos activites de programme. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 STOP AIDS NOW! 9 Things you should know about us. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 STOP AIDS NOW! Op weg naar een hiv-vrije generatie, wereld aids dag rapport [online]. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 STOP AIDS NOW!, African Regional Youth Initiative, et al. Addressing the Needs of Young People Living with HIV, a guide for professionals. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 STOP AIDS NOW!, Umzingwane Aids Network, et al. Volunteer management Factsheets. Amsterdam: STOP AIDS NOW!, 2011 Zulu J, Munachonga H, Koster W, Both R. Life skills within HIV prevention for youth project, Zambia. Applied research phase two: midterm [online], 2011
Tijdschriftartikel Doppenberg, AM. Test en behandeling voor iedereen. Swaziland omarmt innovatieve aanpak van hiv en aids. SEKSOA 2011; 2: 20-22 Granich, R, Gupta, S, Suthar, A, et al. ART in Prevention of HIV and TB: Update on Current Research Efforts. Current HIV Research 2011, 9: 000-000
Krantenartikel Deth L van, Hehenkamp A, Coenen, T. ‘Einde aidsepidemie in zicht, als er nú betaald wordt’. De Volkskrant online, 30 november 2011
Presentaties, Colleges, Trainingen, Workshops th
Akhtar S, David F, The NGO Workplace – How Enabling is it?, Poster presentation, the 10 International Congress on AIDS in Asia and the Pacific, Busan, Republic of South Korea, 27 augustus 2011 th
Akhtar S, David F, From Empowerment to Actions…, Poster presentation, the 10 International Congress on AIDS in Asia and the Pacific, Busan, Republic of South Korea, 29 augustus 2011 Bushee J, Future of GDP with or without current funding, Gender Development Project final evaluation workshop, Lake Baringo, Kenia, januari 2011 Bushee J, Panel presentation: Risk analysis of MCP, MCP as a Key HIV Driver: Presentation of Findings, Current Debates and Implications For Programming, SAfAIDS Regional Summit, Harare, Zimbabwe, november 2011
92
Bushee J, Mukurazita E, Six steps to measure effects on outcome level, skill building workshop, ICASA Conferentie, Addis Ababa, Ethiopië, december 2011 Bushee J, Crone E, Gatsi J, Consultation meeting on the health rights of women living with HIV, Addis Ababa, Ethiopië, december 2011 Chang’anamuno M, Psychosocial Support Source Book for Vulnerable Children in Malawi, Regional Psychosocial Support Forum, Benoni, Zuid-Afrika, mei 2011 Chikadza K, Civil Society support for Government-led Social Cash Transfer Scheme in Malawi, International Symposium, Johannesburg, Zuid-Afrika, mei 2011 Deth LH van, Ending New HIV Infections in Swaziland: A Catalytic Model for Southern Africa funded by the Dutch Postcode Lottery, Kennisweek Buitenlandse Zaken en Zuid Afrikaanse delegatie van HIV/Aids bilaterale partners, Den Haag, 30 juni 2011 Deth LH van, Presentatie MaxART Swaziland, Bijeenkomst Clinton Global Initiative, New York, 20 - 22 september 2011 Deth LH van, Chingandu L, et al. Human Rights issues Take the Centre Stage in the World of Work Interventions – Integrating SRHR, LGBTI and HIV for Improved Access to Services, Dialogue for Rights, side event, ICASA Conferentie, 6 december 2011 Fleming Y, How much evidence is needed? Maximizing ART for Better Health and Zero New HIV Infections Swaziland?, Poster presentatie, Sex & Secrets. Bruggen slaan tussen onderzoek en praktijk, Den Haag, 12 september 2011 Groenhof M, Six steps to measure the effects on outcome level, oral presentation, M&E conference, INTRAC, Amersfoort, juni 2011 Groenhof M, Characteristics of effective HIV prevention interventions for young people, Training for Trainers, Nairobi, Kenia, november 2011 Groenhof M, Six steps to measure effects on outcome level, oral presentation, Aids Impact Conference 2011, Santa Fe, Verenigde Staten, september 2011 Groenhof M, Six steps to measure the effects on outcome level, Launch Event, Harare, Zimbabwe, november 2011 Hart D ‘t, The role of civil society in strengthening the Malawi Social Cash Transfer Scheme, Den Haag, 23 juni 2011 Kodiaga H, Bushee J, Violating taboos: how HIV programming can empower women to break th the silence on gender based violence, 11 International Women Health meeting, Brussel, september 2011 Otieno H, Bushee J, Work on HIV from a gender transformative perspective? Yes we can! Results and lessons from field work in Kenya and Indonesia, SAfAIDS Regional Summit, Harare, Zimbabwe, november 2011 Simons B, Fighting Stigma, addressing needs of YPLHIV skill building workshop, ICASA Conferentie 2011, Addis Ababa, Ethiopië, december 2011 Simons B, Azashe Aleme W, Holden S, Strengthening Organisational Capacity to integrate and utilise HIV policies, skills building session, HIV Capacity Building Partners Summit, Nairobi, Kenia, 16-18 maart 2011
93
Simons B, Azashe Aleme W, Holden S, Managing HIV in the Workplace, Training of Trainers on the tool ‘Managing HIV in the Workplace. A Guide for CSOs’, Nairobi, Kenia, 19 maart 2011 Simons B, Akhtar S, Assume Nothing! CSO Staff Need an Enabling Workplace too!, Oral th presentation, the 10 International Congress on AIDS in Asia and the Pacific, Busan, Republic of South Korea, 28 augustus 2011 Simons B, Akhtar S, NGOs – Practice What You Preach! Tackling Poverty by Managing HIV th and AIDS in the Workplace, Poster presentation, the 10 International Congress on AIDS in Asia and the Pacific, Busan, Republic of South Korea, 27 augustus 2011 Simons B, CSOs need Needs assessments too! Evidence-based findings as a starting point th for HIV workplace policies, Poster presentation, the 10 International Congress on AIDS in Asia and the Pacific, Busan, Republic of South Korea, 29 augustus 2011 Simons B, Mugabi M, Evidence-based findings as a starting point for HIV workplace Policies. CSOs want needs assessments too!, Poster presentation, International Conference on AIDS and STIs in Africa, 4-8 december 2011 Tadele G, Strengthening livelihoods in communities confronting HIV. An exploratory study in Ethiopia. SAHARA Conferentie 2011, Porth Elizabeth, Zuid-Afrika, 30 november 2011 Yates R, HIV Sensitive Social Protection: Working towards a common Agenda for the AIDS response and Development Cooperation, Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks, Amsterdam, 1 december 2011
94
Contact Dit jaarverslag is een publicatie van Stichting STOP AIDS NOW! Keizersgracht 392 1016 GB Amsterdam Telefoon 020 – 85 11 105 www.stopaidsnow.nl De vormgeving, ontwikkeling en realisatie van de internetomgeving is gerealiseerd door VI Company
95
