Soa Aids Soa Aids Nederland Nederland
Soa Aids Nederland Jaarverslag 2013
Soa Aids Nederland Jaarverslag 2013
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 11.1 11.2 11.3 12. 13. 14. 15.
Soa Aids Nederland in 2013 en in de toekomst Programma Professionals Programma Jongeren Programmma Etnische Minderheden Programma Mannen die seks hebben met mannen (MSM) Programma Prostitutie Programma Beleid Programma Communicatieadvies Resultaten Centrum Gezond Leven AIDS Action Europe Organisatie en Personeel Bestuur en toezicht Staf Beheer en Service Ondernemingsraad (OR) Jaarrekening Verantwoordingsverklaring Statutaire en overige gegevens Bijlage: publicaties en presentaties
1 7 13 21 25 30 35 37 40 41 46 46 50 54 57 90 95 96
1.
Soa Aids Nederland in 2013 en in de toekomst
Inleiding Feiten en cijfers In de eerste helft van 2013 nam het aantal soa-consulten toe met 14 procent en bleef het vindpercentage rond de 15 procent (ten opzichte van de eerste helft van 2012) 1. Omdat de soa-cijfers over het eerste kwartaal van 2013 voorlopig zijn, wordt hieronder uitgegaan van de soa-cijfers over 2012. De meest gevonden soa in Nederland blijft chlamydia: 14.721 gevallen in 2012, ruim 11 procent meer dan in 2011. Ook gonorroe werd vaker gevonden: 3.991 gevallen in 2012, 12 procent meer dan in 2011. De eerdere daling in syfilis stabiliseerde in 2012 met 571 gevallen. LGV vertoonde met 184 gevallen in 2012 een scherpe stijging ten opzichte van 2011 (die begin 2013 weer afvlakte). Het aantal acute gevallen van Hepatitis B en C daalde in 2012. Soa
Aantal gevallen
Trend tov 2011
Chlamydia
14.712
↑
LGV
184
↑↑↑
Gonorroe
3.991
↑↑
Syfilis
571
=
Hepatitis B (acuut)
175
↓↓
Hepatitis C (acuut)
40
↓↓
Hsv (Herpes simplex)
625
↑
Genitale wratten
2.308
=
Medio 2013 leven er in Nederland naar schatting 25 duizend mensen met hiv 2, van wie iets meer dan 18 duizend mensen op de hoogte zijn van hun hiv-status en geregistreerd in zorg. Het is van groot belang om de mensen te vinden die zich niet bewust zijn van hun hiv-status (27 procent van alle mensen met hiv), omdat deze groep bijdraagt aan het voortduren van de hiv-epidemie in Nederland. Nog steeds wordt 43 procent van de 1.100 jaarlijkse diagnoses gesteld bij mensen die volgens de richtlijnen eigenlijk al met medicatie hadden moeten starten. Zij lopen hierdoor risico op lagere overlevingskansen en een lagere kwaliteit van leven. Wetenschappelijk onderzoek levert steeds meer bewijs dat vroeg starten van behandelen en daarmee het zo snel mogelijk verlagen van de hiv-viral load, voordelen oplevert voor de individuele gezondheid, maar ook verdere transmissie verlaagt. De Nederlandse Vereniging van Hiv Behandelaren heeft in 2013 het standpunt over 'viral load en onbeschermde seks' onderschreven, samen met Soa Aids Nederland, Aids Fonds en de Hiv Vereniging Nederland.
1
RIVM. Thermometer seksuele gezondheid. Bilthoven, RIVM: november 2013
2
Van Sighem et al. HIV infection in the Netherlands. Monitoring Report 2013. Amsterdam,
Stichting Hiv Monitoring: november 2013 1
Medio 2012
Medio 2013
Aantal mensen met hiv in Nederland (geschat)
25.000
25.000
Aantal mensen bekend met hivstatus en gelinkt aan zorg
17.321
18.217
Aantal mensen met hiv behouden in zorg
16.169
17.006
Aantal mensen met hiv op cART
13.924
14.817
Aantal mensen met hiv met onderdrukt virus
12.945
13.369
Een uitdaging voor de komende jaren is het sneller vinden van soa’s. Daarvoor moet het actieve testbeleid gericht op risicogroepen als jongeren, MSM en etnische minderheden worden voortgezet. Maar ook buiten de soa-poli moet de soa-test actiever aangeboden worden (huisartspraktijk, outreach-test). Daarnaast moeten we blijven inzetten op het voorkomen (condoomgebruik, seksuele vorming) van risico’s op soa. Algemene kaders Soa Aids Nederland is het landelijk expertisecentrum op het gebied van soa’s, hiv en seksuele gezondheid, dat taken vervult in de infrastructuur van de soa- en hiv-bestrijding en de bevordering van seksuele gezondheid in Nederland. Deze infrastructuur bestaat uit een netwerk onder regie van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Soa Aids Nederland heeft een specifieke rol in de ondersteuning van de curatieve en de preventieve soa- en hiv-bestrijding en de bevordering van seksuele gezondheid. Daarnaast verzorgt Soa Aids Nederland de publieksinformatie en worden preventieve interventies voor specifieke doelgroepen ontwikkeld en geïmplementeerd. Voor de meeste van deze taken ontvangt Soa Aids Nederland overheidssubsidie. Ontwikkelingen in 2013 Nadat deze herijkingsoperatie rondom het leefstijlbeleid was voltooid, werd eind 2013 door het ministerie van VWS aangekondigd dat met ingang van 2016 de instellingssubsidie 'enigszins' zal worden verlaagd. De aard en omvang zullen in de loop van 2014 bekendgemaakt worden.. Het RIVM/Cib verzocht in 2012 Soa Aids Nederland en Rutgers WPF delen van het werk van het failliete Schorer voort te zetten en te moderniseren. Soa Aids Nederland startte een nieuw programma gericht op soa- en hiv-bestrijding onder homo’s: het MSM-programma 3. In 2013 werd het plan van aanpak uitgebracht: 'Onder controle, strategie voor de aanpak van soa’s en hiv onder MSM in Nederland 2013 - 2018'.
3
2
MSM: Mannen die Seks hebben met Mannen
In 2013 werd een tweetal trends gecontinueerd: • Het streven naar zo vroeg mogelijk behandelen van mensen met hiv. Dit is behalve een individueel belang (betere gezondheid) ook een belangrijk middel in de strijd tegen de verspreiding van het virus. • Onverminderd wordt ingezet op e-health en online aanbod van interventies, scholing en campagnes in Nederland. Uit signalen van GGD’s en andere intermediairs blijkt enerzijds de terugloop aan capaciteit om doelgroepen in het veld te bereiken en anderzijds te toename van kennis en mogelijkheden om groepen via online media te bereiken. Soa Aids Nederland zet dan ook volop in op deze ontwikkeling, zoals ook blijkt uit de resultaten van de verschillende programma’s. In 2013 zijn het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland ondergebracht in één stichting met de naam Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. De organisatiestructuur is ook op een aantal punten gewijzigd. Voor onze klanten en belanghebbenden zullen de veranderingen nauwelijks zichtbaar zijn. Door de fusie kunnen wij de organisatie beter besturen en interne verbindingen en leerprocessen beter faciliteren. Ook is een aantal efficiencyslagen gemaakt om kosten te besparen. In ‘Setting Milestones’ hebben we onze gezamenlijke strategie voor de lange termijn weergegeven. Deze strategie is ambitieus en haalbaar. We kunnen aids wereldwijd uitbannen door in te zetten op testen en behandelen. Zo redden we levens en remmen we de verspreiding van hiv. De Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland heeft de volgende vier hoofddoelen vastgesteld: • Meer mensen worden getest op hiv en andere soa’s • De zwaarst getroffen groepen ervaren minder sociale, wettelijke en financiële belemmeringen bij de toegang tot preventie, behandeling, zorg en ondersteuning • Maatschappelijke organisaties hebben een sterkere positie en meer invloed • De wetenschappelijke kennis betreffende hiv en andere soa’s is vergroot Huidige strategie Soa Aids Nederland bestrijdt soa’s en hiv en bevordert seksuele gezondheid, zoals verwoord in het strategisch document ‘Stroomopwaarts’ dat tot en met 2013 leidend was voor ons werk. Belangrijke principes hierbij zijn: • Rechten: we gaan uit van de rechten van individuen en groepen, met aandacht voor de positie van kwetsbare groepen en voor het patiëntenperspectief. • Behoeften: we werken vraaggestuurd door aan te sluiten op de behoeften van doelgroepen, professionals en beleidsmakers. • Evidence based: we gaan uit van feiten en niet van veronderstellingen, streven naar goede onderbouwing van keuzen. • Proactief: we signaleren kansen en knelpunten, pakken deze actief op en weten ontwikkelingen en vernieuwende aanpakken verder te brengen. • Samenwerking: we geloven in de kracht van netwerken, samenbrengen van visie en expertise en het vergroten van draagvlak. Soa Aids Nederland ondersteunt de professionals in de lokale praktijk (GGD’s, ziekenhuizen, huisartsen, scholen) in hun werk. We adviseren overheden. Daarnaast bereiken we een aantal prioritaire groepen (jongeren, sekswerkers, etnische minderheden) direct. We werken aan onze expertise door kennis uit binnen- en buitenland te verzamelen en beschikbaar te stellen aan relevante groepen, professionals en beleidsmakers. We gebruiken onze expertise om materialen en interventies te ontwikkelen en anderen te ondersteunen in onderzoek, beleid en praktijk.
3
Soa Aids Nederland realiseert de missie door: • Preventie en vroege signalering van soa’s en hiv te bevorderen bij het algemeen publiek, jongeren, etnische minderheden, MSM en in de prostitutiesector. • Kwaliteit van werk en onderlinge samenwerking te bevorderen van professionals in de soa- en hiv-bestrijding. • Afstemming te bevorderen tussen partijen in de soa- en hiv-bestrijding. • Nationaal en internationaal beleid te beïnvloeden en onderzoek te stimuleren op het gebied van soa- en hiv-bestrijding. Werkwijze Soa Aids Nederland heeft zeven programma’s: Professionals, Etnische Minderheden, MSM, Prostitutie, Jongeren (inclusief Aids Soa- en Sense infolijn), Beleid en Communicatieadvies. Daarnaast faciliteert Soa Aids Nederland het netwerk AIDS Action Europe. Sinds 2010 werken Soa Aids Nederland en Rutgers WPF met gebundelde krachten in een gemeenschappelijk jongerenprogramma dat het veld bedient op het gebied van soa’s, hiv en seksuele gezondheid. Medio 2012 is dit programma uitgebreid met het LHBT 4-deel. In 2014 wordt een nieuw gezamenlijk meerjarenplan Jongeren 12+ verwacht. De programma’s ontwikkelen beleid, interventies, richtlijnen en materialen. Professionals worden getraind en krijgen op verzoek gericht advies. De Aids Soa Infolijn en Sense Infolijn bieden online en telefonische ondersteuning op het gebied van soa’s en hiv en seksuele gezondheid op individuele basis. Soa Aids Nederland streeft naar wetenschappelijke onderbouwing van de activiteiten en evaluatie - en mogelijke verbetering - van de resultaten bij voorkeur door middel van onderzoek. Voor een optimale voorbereiding op hedendaagse en toekomstige problemen is de ontwikkeling van strategisch beleid in Nederland en Europa van belang. Daarom neemt Soa Aids Nederland deel aan netwerken en bijeenkomsten in de internationale hiv- en soabestrijding en het bredere nationale gezondheidsveld. Doelstellingen 2013 Voor de periode 2011-2015 heeft Soa Aids Nederland op grond van de epidemiologische en maatschappelijke ontwikkelingen de volgende speerpunten benoemd: 1. Het bevorderen van primaire en secundaire preventie door consequent condoomgebruik, het stimuleren van tijdig testen en behandelen en het versterken van seksuele weerbaarheid. 2. Het ondersteunen van doelgroepen door voorlichting en door het handelen van professionals in de zorg en de preventie. 3. Het bevorderen van een integrale aanpak en onderlinge afstemming en samenwerking op het gebied van de soa- en hiv-bestrijding 5. Resultaten in 2013 Aanzienlijk meer professionals zijn nageschoold dan was voorzien, vooral door scholingsvragen vanuit het veld, met een gemiddelde waardering van 8,2. In de huisartsenzorg werd een actiever testbeleid op hiv en hepatitis geborgd in de herziene NHG soa-standaard. Implementatie en evaluatie van deze huisartsenrichtlijn kregen veel aandacht. De digitale nascholingsmodule vond in korte tijd ruim aftrek. Mede dankzij de
4
Lesbisch, Homo-, Bi-, en Transseksueel
5
Soa Aids Nederland, Stroomopwaarts, Strategisch meerjarenbeleid Soa Aids Nederland 2011-2015,
Amsterdam, augustus 2010, blz. 17 4
bijzondere leerstoel hiv en soa in de eerste lijn vindt veel nascholing en onderwijs plaats aan huisartsen, huisartsen-opleiders en huisartsen in opleiding. De implementatie van de vernieuwde lespakketten Lang Leve de Liefde verloopt voorspoedig. Bijna duizend docenten hebben een account aangemaakt voor de website www.lesgevenindeliefde en 250 (van de 645) scholen hebben het lesmateriaal aangeschaft. Dit geldt ook voor de versie voor het praktijkonderwijs, waar ongeveer 13.000 leerlingenmagazines behorende bij Lang Leve de Liefde zijn verspreid. Het bereik van sense.info en de campagneactiviteiten is onveranderd hoog. In 2013 heeft de website sense.info ruim 800 duizend bezoeken gerealiseerd, waarvan 500 duizend via de desktop en ruim 300 duizend via de mobiele site. De campagne Testjeleefstijl heeft 600 duizend meisjes bereikt. De Infolijn heeft aangetoond een stevige basis te vormen voor landelijke regionale samenwerking op het gebied van online dienstverlening die meerwaarde voor klanten en aanbieders oplevert. De sub-site Liefde, Seks en Islam op de community website Maroc.nl ging begin 2013 online. De site trok 42.093 bezoekers, zo’n 15 duizend bezoekers meer dan verwacht. De nieuwe meerjarenstrategie voor MSM vormt een stevig theoretisch fundament voor de komende jaren, onderdelen konden al snel worden geoperationaliseerd. In 2013 is veel aandacht besteed aan de hepatitis B-vaccinatie, onder andere via de website Man of Mietje die een stijging van 300 procent noteerde van het aantal bezoekers. Ook werd gestart met de ingrijpende vernieuwing van de MantotMan-website. De actviteiten van Programma Prostitutie werd op ‘basisniveau’ gecontinueerd. Veel activiteiten (veldwerk) worden online uitgevoerd. De afstemming van internetveldwerk bleek effectief en is in 2013 gesystematiseerd met twee dagen deskundigheidsbevordering. De ontwikkeling van de Handreiking Mensenhandel voor gezondheidsprofessionals bleek ingewikkelde en tijdrovende materie; hoewel het proces langer duurt dan voorzien, overheerst tevredenheid bij de betrokken organisaties over de tussenuitkomsten. Soa Aids Nederland in de toekomst In 2014 is het honderd jaar geleden dat de Rijksoverheid op initiatief van de Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst besloot tot de oprichting van De Nederlandse Vereniging tot Bestrijding der Geslachtsziekten. Hiermee werd soa-bestrijding officieel onderdeel van de publieke gezondheid in Nederland. Soa Aids Nederland memoreert komend jaar dit jubileum, onder meer tijdens het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks op 1 december. Hoewel Soa Aids Nederland kritisch is over de kwaliteit, zullen naar verwachting vraag en aanbod van thuistests blijven stijgen. De inzet is een keurmerk en een soa-zelftestwijzer. Biomedische interventies vergroten de kansen om hiv te bestrijden. Vroege opsporing en behandeling van hiv vragen om andere accenten in de hiv-bestrijding. In 2014 worden de websites van Sense (samen met Rutgers WPF en de Universiteit Twente) en MantotMan volledig vernieuwd. Techniek - onder andere voor mobile telefoons en tablets - en inhoud zullen flink worden aangepast. MantotMan is een van de belangrijkste pijlers van de meerjarenstrategie MSM. Naar verwachting wordt medio 2014 bekend of de Sense Infolijn wordt ingezet als een soort landelijke e-health-hub. De resultaten uit de pilot zijn veelbelovend. Een aantal belangrijke projecten (Campagne Maak Seks Lekker Duidelijk, De Jeugdimpuls) loopt in 2014 af. In het 5
komende jaar zal actief moeten worden gezocht naar nieuwe mogelijkheden om jongeren via campagnes te bereiken. Ten aanzien van etnische minderheden wordt een preventieve 'treatment as preventionzorgketen' ontwikkeld via de eerste- en tweedelijns hiv- en soa-zorg, en verder samengewerkt in een landelijk regionaal netwerk van community based initiatieven. Het informatieve online aanbod wordt uitgebreid met advies- en servicemodules. De traditionele manieren van veldwerken zullen naar verwachting plaats gaan maken voor innovatieve methodieken. Soa Aids Nederland gaat de mogelijkheden voor veldwerken in het niet-vergunde circuit onderzoeken. De Wet Regulering Prostitutie en Bestrijding Misstanden Seksbranche is aangehouden, wat niet wil zeggen dat de wet niet alsnog wordt aangenomen. De invoering kan consequenties hebben voor GGD’s, die mee zullen (moeten) gaan werken aan een eventuele lokale registratieplicht voor sekswerkers.
6
2.
Programma Professionals
Context Jaarlijks bezoeken meer dan 300.000 personen een hulpverlener voor soa- en/of hivgerelateerde zorg. Het Programma Professionals bevordert de soa- en hiv-bestrijding door ondersteuning van hulpverleners en gezondheidsbevorderaars. Kerntaken zijn het signaleren, beschikbaar en toepasbaar maken van wetenschappelijke kennis, inzichten en vaardigheden. Soa Aids Nederland heeft tevens een adviesfunctie binnen (landelijke) overlegstructuren. De belangrijkste doelgroepen - tevens partners - zijn: • Professionals in de GGD-centra voor Aanvullende Seksuele Gezondheid (ASG) • Professionals in de hiv-behandelcentra • Professionals in de huisartsenpraktijk, met nadruk op grootstedelijke gebieden en achterstandswijken. Voor overige professionals die met soa‘s en hiv te maken krijgen, zoals bedrijfsartsen, juristen, overige verpleegkundigen en medici, biedt het programma een beperkt aanbod. Doelstellingen 2013 • Kwaliteitsverbetering door toepassing van richtlijnen • Gebruiksvriendelijker en effectiever maken van de website voor professionals • Uitbreiden van onderwijs via digitale leeromgeving • Verbeteren onderwijs en entameren van onderzoek in de eerste lijn • Advisering over juridische kwesties in relatie tot hiv. Activiteiten en resultaten Richtlijnontwikkeling en kwaliteitsbeleid Soa Aids Nederland draagt bij aan de ontwikkeling van nieuwe richtlijnen. Een handzame samenvatting van de Multidisciplinaire Richtlijn Soa voor de tweede lijn is ontwikkeld en breed verspreid. Daarnaast is de nieuwe richtlijn voor huisartsen ‘Het soa-consult’ gepubliceerd en zijn diverse implementatiematerialen en (digitale) nascholingen voor huisartspraktijken ontwikkeld. Er is een start gemaakt met het aanpassen van het Draaiboek Partnerwaarschuwing. De GGD-artsen zijn met nieuwe inzichten gekomen voor 'partnermanagement'. Voor verwerking van deze inzichten is meer tijd nodig; het Draaiboek was dan ook eind 2013 nog niet gereed (verschijnt eerste kwartaal 2014). Voor de Zorgmodule Arbeid voor bedrijfsartsen van het Nederlands Kwaliteitsinstituut werkte Soa Aids Nederland mee aan het onderdeel met aandacht voor ‘arbeid en een chronische aandoening’ (waaronder hiv). Deskundigheidsbevordering Soa Aids Nederland werkt in nauwe samenwerking met en naar aanleiding van vragen van het veld. In 2013 werd meer tijd dan gepland besteed aan nascholingen en deskundigheidsbevordering, beide groeiden ten aanzien van voorafgaande jaren. Het accent lag op soa-onderwijs aan de huisartsopleiders en partnerwaarschuwing in de publieke gezondheid. Nieuw waren bijdragen aan de opleiding tot arts infectieziektebestrijding en scholing op maatschappelijke en juridische thema’s in relatie tot hiv. Er zijn 21 trainingen (zowel een- als meerdaagse) uitgevoerd, waaraan 459 professionals deelnamen. Het gemiddelde evaluatiecijfer was 8.2. Daarnaast werden 19 presentaties, gastlessen en workshops gegevens tijdens diverse symposia en cursussen. Ruim 2.100 professionals werden bereikt. Een compleet overzicht van nascholingen, inclusief onderwerpen, bereik en evaluatiecijfers is te vinden in de bijlage. 7
Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks 2013 Aan het congres Soa*Hiv*Seks op 2 december hebben 600 mensen deelgenomen, waaronder verpleegkundigen (22 procent), etnische minderheden (18 procent) en beleidsmedewerkers (5 procent). Voor de organisatie van het congres werd samengewerkt met het Programma Etnische Minderheden, dat zijn voorheen 'eigen' congres per 2013 met succes integreerde in het nationale congres. Het congres werd beoordeeld met een 7.3, de workshops werden gemiddeld beoordeeld met een 7 (zie ook de bijlage). Nascholing (huis-)artsen en doktersassistenten Soa Aids Nederland faciliteert de Huisarts Adviesgroep Seksuele Gezondheid (SeksHAG) van de NHG. SeksHAG heeft 26 leden, allen huisartsen met aantoonbare ervaring en deskundigheid op dit gebied. Als expertgroep op het domein soa’s, hiv en seksualiteit bevordert de SeksHAG kwaliteitsborging binnen de beroepsgroep. Het accent ligt op nascholing aan collega-huisartsen, huisartsen in opleiding en andere professionals. Het Programma Professionals verzorgt jaarlijks de terugkomdagen voor deze groep, waaraan in 2013 25 leden deelnamen (beoordeling 8.6) en die functioneren volgens het 'train de trainers'-principe. Op hun beurt gaven de huisarts-docenten van de SeksHAG gezamenlijk nascholing aan meer dan duizend professionals in de eerste lijn. Een van de modules was Huisje Boompje Testje, gericht op het diagnostisch handelen. Evaluatieonderzoek toonde positieve veranderingen ten aanzien van kennis, houding en gedrag. Zo was er na de training een significante toename te zien van testen op anale soa in de praktijken van de getrainde professionals. In september 2013 werd de herziene NHG-standaard Het soaconsult gelanceerd. Diverse implementatiematerialen zijn samengesteld, zoals een beslisboom en een hiv-verdiepingsmodule. In samenwerking met NHG is een digitale individuele leermodule (E-pin) ontwikkeld en aan alle huisartsen en huisartsen in opleiding gratis toegestuurd (n=10.000). Deze digitale nascholing werkt met videorolmodellen voor het bevorderen van actiever testen op soa’s en hiv. Sinds september hebben 835 huisartsen deze geaccrediteerde digitale nascholing afgerond. Docenten van de SeksHAG zijn betrokken bij de uitrol van de nieuwe cursus Het soa-consult 2.0 voor huisartsen en huisartsen in opleiding. In 2014 worden in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam de diverse vormen van onderwijs geëvalueerd. In 2009 startte de pilot Better Safe Than Sorry in Amsterdam Zuid Oost: praktijkassistenten (love coaches) van drie gezondheidscentra geven onder supervisie van een huisarts consulten aan jongeren op het gebied van seksuele gezondheid. Het project is opgezet in samenwerking met het stadsdeel en verzekeraar Achmea. Soa Aids Nederland verzorgt de training en intervisie. Na een positieve evaluatie in 2013 wordt het project uitgebreid naar andere gezondheidscentra in achterstandswijken in Amsterdam en Rotterdam. De praktijkassistenten volgen verplicht de training Seksuele gezondheid in de huisartsenpraktijk, die inmiddels is gestart met 19 deelnemers. Nascholing sociaalverpleegkundigen, verpleegkundig consulenten hiv/aids en gezondheidsbevorderaars. Hulpverlening volgens Motiverende Gespreksvoering (MI) is een van onze belangrijke trainingsthema’s. Dit jaar vonden er drie basiscursussen en een opfrisdag plaats, met 61 deelnemers, onder wie elf artsen. De MI-coaches (werkzaam bij zeven van de acht GGDregio’s) hebben tijdens een tweedaagse training gewerkt aan coachingvaardigheden en gebruik van MI-trainingstools binnen het eigen team. De training partnerwaarschuwing, met verbeterde methoden voor het opsporen van partners van personen met een soa, is goed bezocht en geëvalueerd. Voor implementatie van de Handleiding community based soa-en hiv-preventie hebben GGDprofessionals een tweedaagse training gevolgd.
8
Verpleegkundig consulenten hiv/aids namen deel aan onder andere 'Hepatitiden bij mensen met hiv' en 'Seksuologische hulpverlening voor mensen met hiv; hoe om te gaan met cliënten met een seksverslaving'. Na het succes van de Digitale Leerweken in 2012 zijn er van de dertien destijds ontwikkelde digitale modules negen vernieuwd, op basis van feedback van de deelnemers. Op 17 juni is de Digitale Leeromgeving Soa Hiv Seks geopend, de vernieuwde online workshops zijn nu continu te volgen via de website. Het evaluatierapport van de Digitale Leerweken werd bij de opening overhandigd aan de voorzitters van de sociaalverpleegkundigen seksuele gezondheid en verpleegkundig consulenten hiv/aids. Voor verpleegkundigen zijn we gestart met het ontwikkelen van een digitale MI-module, in samenwerking met de NSPOH. Het online scholingsprogramma partnerwaarschuwing zal gestart worden als het nieuwe landelijke Draaiboek partnerwaarschuwing gereed is. Advisering In 2013 zijn 180 medische en zorgadviezen verstrekt, de meeste vragen kwamen van GGDartsen, huisartsen en microbiologen. Veelal werden ze telefonisch of per e-mail beantwoord. Soms ging het om het beoordelen van een hoofdstuk uit een boek of onderdeel van voorlichtingsmaterialen. Gebruiksvriendelijker website In 2013 heeft het programma een nieuwe website voor professionals ingericht; op basis van de behoefte van het werkveld zijn onderdelen van de oude site onder de loep genomen en aangepast. De nieuwe site is in september online gegaan en biedt meer interactiemogelijkheden. SekSoa Magazine en publicaties In 2013 zijn 20 artikelen en 12 abstracts gepubliceerd in nationale en internationale tijdschriften. Zie voor een compleet overzicht de bijlage. Naast het digitale nascholingsaanbod zijn 19 presentaties verzorgd, in Nederland en daarbuiten. Het SekSoa Magazine is sinds maart een digitaal vakblad en via een app voor tablets en smartphones of via de professionalswebsite beschikbaar. Twaalfhonderd professionals hebben de app gedownload, er zijn plannen in ontwikkeling om het bereik te vergroten. Er verschenen in 2013 34 nieuwe artikelen, waarvan het Programma Professionals er vier zelf schreef. Filmpjes maken dit digitale vakblad aantrekkelijk en het volledige digitale archief (meer dan tien jaar publicaties) is te raadplegen. Men kan eenvoudig artikelen met collega’s delen (via sociale media en mail). Onderzoek De bijzondere leerstoel soa en hiv in de eerste lijn aan de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam (AMC-UvA), die een van de programmaleiders van het team vervult, draagt bij aan het acquireren en uitvoeren van onderzoek. De resultaten van de effect- en procesevaluatie van de Digitale Leerweek 2012 zijn gepubliceerd en gepresenteerd op de congressen Aidsimpact 2013 (Barcelona) en Medicine 2.0 (Londen). Het Programma Professionals voert het voorzitterschap en secretariaat van de Wetenschappelijke commissie CSI Biobank. Deze is in 2013 opgenomen in de BBMRI, een samenwerkingsverband van meer dan 185 Nederlandse Biobanken. Een promovendus startte in het AMC met het onderzoek PROtest, rondom actiever testen op hiv door huisartsen. Ook wordt de effectiviteit van het onderwijs in seksuele gezondheid aan professionals (in spe) onderzocht. Voorbeelden van (internationale) samenwerking in onderzoek zijn het H-TEAM Project en de samenwerking met RIVM-ECDC over 9
chlamydiascreening in Europa. Leden van het programma participeerden in diverse onderzoekscommissies. Bevorderen samenhang en afstemming Het programma participeert in landelijke werkgroepen, vakgroepen en commissies. We voeren het secretariaat en de organisatie van het Landelijk Overleg sociaalverpleegkundigen Seksuele Gezondheid. Ook is een bijdrage geleverd aan de bijeenkomsten van de Werkgroep Artsen Soa Sense Centra (WASS) en de begeleidingscommissie Sense e-hulpverlening van het RIVM. Op verzoek van de Stuurgroep managers centra seksuele gezondheid GGD’s is de coördinatie uitgevoerd van de Werkgroep geïntegreerde opleiding GGD-artsen en verpleegkundigen seksuele gezondheid. Het eindadvies is door de Stuurgroep volledig overgenomen. Overige afstemmingsbijeenkomsten vonden plaats met onder andere de Hiv Vereniging Nederland en de Nederlandse Vereniging van Hiv Behandelaren. Nieuw in 2013 was de afstemming met hulpverleners die te maken hebben met ongedocumenteerde mensen met hiv over toegang tot hiv-zorg. Er vonden ongeveer tien overleggen plaats met hiv-behandelaren en andere professionals. Ook nieuw was de bijdrage aan het Symposium commissie Infectieziekten 2.0, uitdagingen van vandaag en morgen': ‘Hiv, we staan erbij en we kijken ernaar’, waaraan 45 artsen Infectieziektebestrijding GGD deelnamen. In Europees verband werd overlegd met SENSOA, onze zusterorganisatie in België, onder andere over het voorstel in België voor een wetswijziging die een hiv-test verplicht stelt voor daders van seksueel geweld. Zij zijn geïnformeerd over standpunten en wetgeving in Nederland. Als lid van het pilotproject European HIV Legal Forum (EHLF) wordt meegewerkt aan verbetering van de kwetsbare positie van migranten met hiv in Europa door wetgeving. Er is een hiervoor een concept Strategic Plan 2014-15 ontwikkeld. Ondersteuning nationaal beleid Soa Aids Nederland heeft - formeel en informeel - bijgedragen aan nationaal beleid op het gebied van soa/hiv en seksuele gezondheid. Denk hierbij aan detachering bij het RIVM en deelname aan diverse commissies, zoals de stuurgroep Aanvullende Seksuele Gezondheid, Soap-commissie en het Platform soa en seksuele gezondheid. We onderzochten de stand van zaken op het gebied van zelftesten die thuis kunnen worden afgenomen. Vaak is zo'n test verkrijgbaar zonder tussenkomst van arts of apotheker en in geval van doe-het-zelftesten wordt de analyse buiten het lab uitgevoerd. We concludeerden dat de kwaliteit van de testen en de informatievoorziening door de aanbieders te wensen overlaat. Het rapport Zelftesten doen of laten (doen?) is aangeboden aan beleidsmakers van het ministerie van VWS, de GGD-centra voor Seksuele Gezondheid en aan alle relevante beroepsgroepen. We ontvingen veel signalen over de financiële drempel bij soa-testen in huisartsenzorg. Aan dit knelpunt werd een artikel in Medisch Contact gewijd. Het onderwerp kreeg veel aandacht van de media; er zijn ook Kamervragen over gesteld. Juridische aspecten en advisering In 2013 zijn 152 adviezen verstrekt over juridische kwesties in relatie tot hiv. Zij werden afgehandeld door de beleidsmedewerker maatschappelijke en juridische aspecten. Het programma voorziet als enige organisatie in Nederland in de behoefte van professionals om juridische kwesties in verband met hiv aan een deskundige voor te leggen. Bijvoorbeeld over weigering van zorgverlening aan cliënten met hiv, of een stigmatiserende houding van zorginstellingen of zorgprofessionals, en over verboden discriminatie door werkgevers van werknemers met hiv. Ook zijn vragen beantwoord van advocaten die spelen bij een 10
procedure voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning, zoals de vraag of hiv-medicatie in het land van herkomst beschikbaar is. Hierbij zijn de mate van toegankelijkheid en continuïteit van hiv-zorg, en de betaalbaarheid van belang (de vier a’s: available, accessible, accountable and affordable). Bij strafzaken worden vragen gesteld over de overdracht van hiv tijdens bijvoorbeeld een bijtincident of geweldsdelict. Ook heeft Soa Aids Nederland bijgedragen aan de rechtsontwikkeling van het begrip 'verboden onderscheid vanwege handicap of chronische ziekte' in de zin van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. Op initiatief van Soa Aids Nederland gaf het College voor de Rechten van de Mens een oordeel over het ontslag van een uitzendkracht vanwege zijn hiv-status. Het College oordeelde dat het bedrijf een verboden onderscheid heeft gemaakt bij het beëindigen van de uitzendopdracht van deze uitzendkracht. Ook op verzoek van Soa Aids Nederland werd een Klaagschrift ingediend bij het Gerechtshof Amsterdam tegen de officier van justitie om helder te krijgen of hiv binnen het begrip 'handicap' in het strafrecht valt. Als gevolg hiervan wordt een zorginstelling strafrechtelijk vervolgd voor discriminatie van een sollicitant met hiv. Over de soms problematische houding van werkgevers tegenover werknemers met hiv werd een interview gegeven voor het artikel Hiv op het werk in de Gaykrant. Om de toegang tot hiv- en soa-zorg te verbeteren is het rapport Access to HIV and STI services for uninsurable illegals in the Netherlands samengesteld, met onder meer informatie over de financieringsmogelijkheden van zorg aan onverzekerbare vreemdelingen door het College voor Zorgverzekeringen. Ook was er aandacht voor het vervolgingsbeleid van professionals bij het Openbaar Ministerie en de Politie bij een aangifte door de seksuele partner van iemand die niet open is geweest over zijn of haar hiv-status. Dit vervolgingsbeleid past niet in de huidige rechtsontwikkeling. Analyse van de resultaten Soa Aids Nederland bevordert deskundigheid maar probeert ook beleid te beïnvloeden via advisering, agendasetting, afstemming en publicatie. Er zijn aanzienlijk meer nascholingsactiviteiten uitgevoerd dan gepland, vooral door vraag vanuit het veld. In de huisartsenzorg werd een actiever testbeleid op hiv en hepatitis geborgd in de herziene NHG soa-standaard. Er is veel aandacht besteed aan de implementatie en evaluatie van deze huisartsenrichtlijn. De digitale nascholingsmodule Het soa-consult vond in korte tijd ruim aftrek. Mede dankzij de bijzondere leerstoel hiv en soa in de eerste lijn vindt veel nascholing en onderwijs plaats aan huisartsen en huisartsen-opleiders en huisartsen in opleiding. De overgang van ons papieren SekSoa Magazine naar het digitale vakblad voor tablet en computer is in technische en financiële zin goed verlopen. Echter, de implementatie van dit toekomstgerichte en actuele medium blijkt meer aandacht te vergen. Om professionals te binden in het grote digitale aanbod is een meer gerichte en actieve communicatiestrategie gewenst dan tot nu toe is gerealiseerd. De interne betrokkenheid was moeizaam te realiseren, input van andere programma’s en dwarsverbanden met de nieuwe website dient beter te worden benut. Toekomst Het programma continueert de ontwikkeling van online scholing samen met de beroepsgroepen en andere partners in het veld, waarbij we het aantal gebruikers willen vergroten. Onderzoek naar leereffecten is een (kostbare) wens van Soa Aids Nederland. Online worden de interactiemogelijkheden verbeterd, en de mogelijkheden van sociale media verder benut. Een nieuw communicatieplan zal het aanbod meer gericht onder de aandacht brengen, nieuwe doelgroepen zijn doktersassistenten en artsen in de publieke gezondheid.
11
Op het gebied van hiv, arbeid en discriminatie/stigma blijft het Programma Professionals zijn expertise inzetten. Er zal een handleiding worden ontwikkeld, de informatie via de website wordt aangevuld. Het thema partnerwaarschuwing blijft een aandachtspunt. Als het draaiboek geactualiseerd is zal de implementatie bevorderd worden, ook via een online workshop. Door biomedische interventies zijn de kansen om hiv te bestrijden toegenomen. Vroege opsporing en behandeling van hiv vragen om andere accenten in de hiv-bestrijding. Soa Aids Nederland blijft werken aan betere informatievoorziening door aanbieders van soa-zelftesten. Voor gebruikers kan bijvoorbeeld een soa-zelftestwijzer worden gemaakt. Een keurmerk voor zelftestaanbieders is zeer wenselijk.
12
3.
Programma Jongeren
Context Per 1 januari 2013 is een vernieuwd Programma Jongeren van start gegaan. Verschillende onderdelen van het voormalige Programma Publiekscommunicatie zijn aan het Programma Jongeren toegevoegd: de dienstverlening van de Infolijn, (social media-) campagnes en communicatieadvies (bijvoorbeeld richting het Programma Jeugdimpuls van het Centrum Gezond Leven). Door de bundeling is een programma ontstaan dat zich richt op de volgende domeinen: • Voortgezet onderwijs • E-Health: sense.info, infolijn (chat, e-mail en telefoon), advies E-health-programma seksuele gezondheid • Etnische doelgroepen (Antilliaanse, Surinaamse en Marokkaanse jongeren) • Jongerenwerk • LHBT-jongeren • Campagnes en social media (Maak Seks Lekker Duidelijk, Jeugdimpuls) • Advies (Werkplaats Publiekscommunicatie, Werkplaats onderwijs, Online strategie CGL) Binnen het domein voortgezet onderwijs zijn vanaf december 2012 de kerndoelen seksualiteit en seksuele diversiteit opgenomen, waardoor onder andere meer vraag ontstaat naar relationele aspecten van seksualiteit. GGD’s werken bij de implementatie van de lespakketten steeds meer vraaggericht en richten zich nadrukkelijker op het creëren van draagvlak onder het management en bestuur van onderwijsinstellingen, naast de individuele docenten. In 2013 is er onder regie van GGD Nederland binnen de jeugdgezondheidszorg een extra contactmoment voor jongeren van veertien jaar en ouder ingevoerd, dat een extra mogelijkheid biedt om structureel aandacht te vragen voor het thema seksuele gezondheid bij jongeren. Buiten het onderwijs worden smartphones en tablets steeds belangrijker bij het bereiken van jongeren. Doelstellingen 2013 • Verdere implementatie van lespakketten, online interventies en informatievoorziening op diverse websites. • Pilot Infolijn met betrekking tot landelijke regionale samenwerking op het gebied van eenmalige anonieme chatcontacten. • Vernieuwing van portal, content en doorverwijzing naar Sense.info. • Uitrollen van de in 2012 ontwikkelde vernieuwde (interventie-)strategie voor LHBTjongeren. • Ontwikkelen en implementeren diverse campagne-elementen. Activiteiten en resultaten Onderwijs De implementatie van het lespakket Lang Leve de Liefde Onderbouw is in 2013 voorspoedig verlopen. Het bereik van docenten en GGD’s met het lespakket via verschillende kanalen is succesvoller geweest dan verwacht. Door systematische monitoring wordt zicht gehouden op de effectiviteit van verschillende activiteiten.
13
Belangrijke resultaten in 2013: • Bijna 1.000 docenten hebben een account aangemaakt voor de website www.lesgevenindeliefde.nl (eerste jaar van implementatie). • Door 250 (van de 645) scholen is het lesmateriaal aangeschaft. • Ruim 45.000 leerlingenmagazines zijn verspreid (laatste kwartaal 2012 16.000 stuks). • 22 GGD’s en 53 GGD-medewerkers zijn getraind (2012: 21 GGD’s en 58 GGDmedewerkers). Scholen en docenten zijn zowel bereikt via GGD’s als direct via regionale bijeenkomsten. De volgende promotieactiviteiten hebben plaatsgevonden: • NIBI congres voor biologiedocenten (650 docenten) • Nationale Onderwijs Tentoonstelling • Docentendag maatschappijleer • GGD Dag Lang Leve de Liefde (dertig GGD’ers) • Nieuwsbrieven Gezonde School, CGL en Seksuele gezondheid. • Artikel in Prima Onderwijs • Mailing naar 1.300 schooladressen • Ansichtkaart ter agendasetting van Lang Leve de Liefde aan het einde van het schooljaar Hoewel het nog niet tot een procesevaluatie van de praktijkonderwijsversie van Lang Leve de Liefde is gekomen, zijn er wel diverse promotieactiviteiten geweest bij het praktijkonderwijs en het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO). In deze laatste setting wordt de praktijkonderwijsversie ook aangeboden en gebruikt. Tijdens regionale bijeenkomsten zijn docenten uit praktijkonderwijs en VSO getraind in het gebruik van Lang Leve de Liefde. Ongeveer 13.000 leerlingenmagazines voor het praktijkonderwijs zijn verspreid. De eerste aanzet voor een artikel over de planmatige ontwikkeling van Lang Leve de Liefde is gemaakt en het proces van certificering van het lespakket is in gang gezet. Dit proces zal in het tweede kwartaal van 2014 worden afgerond. Op basis van een verkenning is een voorstel voor ouderondersteuning geformuleerd dat in de loop van 2014 verder zal worden ontwikkeld. Sense.info In 2013 heeft de website sense.info ruim 800.000 bezoeken gerealiseerd (toename van 15 procent ten opzichte van 2012). Bijna 500.000 bezoeken via de desktop en ruim 300.000 via de mobiele site (2012 totaal 695.000 bezoeken: 576.000 via desktop en 119.000 via de nieuwe mobiele versie). Dit resultaat is het gevolg van zowel gerichte promotie via Facebook en Google Addwords als structurele verwijzing naar sense.info in bestaande lesmaterialen en promotiematerialen zoals kraskaarten. Het bezoekersaantal ligt iets boven de doelstelling voor 2013 (750 duizend bezoeken). Het is duidelijk dat steeds meer jongeren de mobiele versie van sense.info raadplegen. De kwaliteit van het bezoek is onveranderd hoog: de gemiddelde bezoekduur is bijna 4,5 minuten en het gemiddelde aantal pageviews per bezoek is vijf. Redactioneel is aandacht besteed aan jongeren met een religieuze achtergrond. Samen met Rutgers WPF hebben we een gebruikersonderzoek voor de mobiele site uitgevoerd dat mede begeleid is door Soa Aids Nederland. De resultaten wijzen uit dat de mobiele site goed wordt gewaardeerd door de jongeren. Uit doelgroeponderzoeken blijkt dat jongeren behoefte hebben aan ervaringsverhalen op het gebied van seksualiteit van andere jongeren. In 2013 is daarom samenwerking gezocht met het forum van het Sekwoordenboek.nl. Met de hoofdmoderators van het forum is uitvoerig overlegd over de vorm van de samenwerking en het uitwisselen van deskundigheid. Uiteindelijk is gekozen voor een samenwerkingsovereenkomst voor drie jaar. Het forum zal actief worden gepromoot via sense.info (en visa versa), de moderators worden betrokken bij 14
de redactie van sense.info, het forum zal worden ingezet om de doelgroep te raadplegen (bijvoorbeeld om nieuwe producten en concepten te testen) en de moderators worden uitgenodigd voor relevante bijeenkomsten (bijvoorbeeld Wereld Aids Dag) en deskundigheidsbevordering. In 2013 werd gestart met de bouw van een nieuw sense.info. Een projectgroep van Soa Aids Nederland (projectleiding), Rutgers WPF en de Universiteit Twente heeft een plan van aanpak geformuleerd om tot een briefing te komen voor de nieuwe site. Er is een literatuurstudie gedaan en er zijn twee expertmeetings gehouden De briefing wordt begin 2014 verstuurd, de nieuwe site zal naar verwachting eind 2014 online gaan. Online voorlichting aan jongeren van Marokkaanse en Antilliaanse afkomst Jongeren van Marokkaanse afkomst De subsite Liefde, Seks en Islam op de community website Maroc.nl ging begin 2013 online. De subsite trok in 2013 42.093 bezoekers, zo’n 15 duizend bezoekers meer dan verwacht (geen cijfers beschikbaar over 2012). De gemiddelde bezoektijd is 3.04 minuten. Populaire onderdelen zijn Maagdelijkheid, Geheime relaties, Praten over seksualiteit, Veilig vrijen en Partnerkeuze. Op de site werden diverse polls geplaatst, zoals: Moet je vriend of vriendin ook islamitisch zijn? Heb je al eens een relatie gehad? Gemiddeld vulden tweehonderd jongeren de poll in. De interventie Liefde, seks en islam werd bij het CGL ingediend ter beoordeling door de Erkenningscommissie interventies. De uitslag volgt in 2014. Jongeren van Antilliaanse afkomst Jongeren van Antilliaanse afkomst zijn bereikt via de subsite LoveNseks van de communitywebsite kitatin.com. De subsite trok in 2013 4.763 bezoeken (2012: ruim 10.000 bezoeken), aanzienlijk minder dan verwacht (negenduizend). De gemiddelde bezoektijd is 1.30 minuten. In plaats van het ontwikkelen van nieuwe content, werd de site in het Papiamento vertaald om meer jongeren van Antilliaanse afkomst te bereiken. Verder werd ter promotie van de site voor jongeren van Antilliaanse afkomst een Z-card ontwikkeld. De interventie LoveNsex werd bij het CGL ingediend en door de Erkenningscommissie beoordeeld als 'theoretisch goed onderbouwd'. Samen met de GGD Rotterdam werkt het Programma Jongeren aan de online serious game X-Match. Het is een in eerste instantie door de GGD Rotterdam ontwikkelde game voor 'urban' jongeren van 14-19 jaar. Het doel is het bevorderen van de seksuele interactiecompetentie; het bespreekbaar maken van seksualiteit onder jongeren. In 2013 hebben de GGD Rotterdam-Rijnmond en Soa Aids Nederland samen eerst op basis van een evaluatie het concept op een aantal punten herzien. In november 2013 is een pretest van de bijna definitieve versie van X-Match gedaan onder een groep jongeren, waaronder veel Antilliaanse jongeren. De uitkomsten hiervan waren positief: de jongeren beoordeelden XMatch gemiddeld met het rapportcijfer 8.8. De implementatie vindt plaats in 2014. De game wordt, onder andere vanwege de gemeenschappelijke doelgroep, gekoppeld aan LoveNsex. Sense.infolijn en Aids Soa Infolijn In 2012 heeft de Infolijn een pilot in het kader van het E-Health-programma seksuele gezondheid uitgevoerd om de meerwaarde van landelijke regionale samenwerking op het gebied van chatdienstverlening te onderzoeken. Gedurende drie maanden hebben sociaalverpleegkundigen uit vier regio’s de chatspreekuren versterkt. Elke regio heeft op een vaste werkdag twee uur lang chatvragen van jongeren beantwoord. De deelnemende verpleegkundigen hebben een door Soa Aids Nederland verzorgde training gevolgd; deelnemers en hun managers beoordeelden de pilot positief. De meerwaarde blijkt niet alleen uit vergroting van de capaciteit en bereik van de infolijn, ook het soort vragen van jongeren is anders dan de sociaalverpleegkundige normaal gesproken in de spreekkamer 15
tegenkomt. Verder is men positief over het delen van deskundigheid en het aanleren van chatvaardigheden. Alle deelnemende regio’s hebben interesse om de samenwerking structureel te maken. Belangrijk aandachtspunt is dan wel de financiering van de inzet van de verpleegkundigen. Ten opzichte van 2012 is de capaciteit van de infolijn met 0,9 fte teruggebracht. In onderstaande tabel zijn de resultaten van 2013 opgenomen, inclusief de resultaten van de samenwerking binnen de pilot. Bereik infolijn Doelstellingen 2013
Gerealiseerd 2013
Gerealiseerd 2012 (+0,9 fte)
Telefoon
5.000
6.940
8.419
E-mail
3.000
4.959
5.225
Chat
2.000
2.592
2.981
Chatroom
4.000
2.000
2.000
14.000
16.491
18.625
Totaal
LHBT-jongeren In samenwerking met Rutgers WPF is in 2013 gewerkt aan een meerjarenplan seksuele gezondheid (2014-2017) voor LHBT-jongeren, gebaseerd op een uitgebreide contextanalyse, inventarisaties onder GGD’s en een consultatiebijeenkomst met betrokken partijen (onder andere COC, Movisie, Transvisie). De volgende doelstellingen staan centraal: • Minder barrières bij LHBT-jongeren bij het vinden van antwoorden op hun vragen over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. • Minder nieuwe soa- en hiv-infecties en problemen met ongewenste zwangerschap bij LHBT-jongeren. • LHBT-jongeren hebben een reëel zicht op (alternatieve) mogelijkheden voor realiseren eventuele kinderwens. • Meer seksuele weerbaarheid en minder seksuele grensoverschrijding bij LHBT-jongeren. • Een grotere/snellere zelfacceptatie en het voorkomen van de vorming van een negatief (seksueel) zelfbeeld. • Goed toegeruste professionals. Op basis van deze doelstellingen worden concrete activiteiten geformuleerd die vanaf 2014 worden uitgevoerd. In 2013 zijn activiteiten uitgevoerd gericht op LHBT-jongeren, variërend van beheer van de Facebook-pagina van Man tot Man, artikelen en speciaal ontwikkelde inleggers voor het (online) magazine Expreszo tot het optimaliseren van Google Add Words voor de website Man tot Man. Er zijn online campagnes uitgevoerd onder jonge MSM voor ManofMietje (hepatitis B) en MantotMan (veilig vrijen), beide een voortzetting van campagnes die in 2012 zijn ontwikkeld. Voorafgaande aan de ManofMietje-campagne is de online agendamodule en de usability van ManofMietje geoptimaliseerd. Met deze module kunnen bezoekers een afspraak maken voor de vaccinatie bij de GGD. Uit de evaluatie van de campagne 2012 is gebleken dat de campagne weliswaar een groot aantal jongeren naar de afsprakenpagina trok, maar dat slechts een beperkt aantal bezoekers daadwerkelijk een afspraak maakte. De campagne in 2013 heeft tot ruim 86 duizend extra bezoeken op ManofMietje geleid. De campagnevideo is 16
ruim 14 duizend keer bekeken en op de nieuwe mobiele site zijn 6 duizend bezoeken gerealiseerd. Vergelijking met 2012 is niet relevant omdat de campagne in 2012 korter heeft gelopen. In 2013 hebben 4.060 MSM een vaccinatie gehad (2012: 3.600 mannen). De campagne voor MantotMan (de KerstMantotMan), uitgevoerd in december 2013, had als doelstelling jonge MSM te verleiden de Sekswijzer op de site in te vullen. De Sekswijzer geeft een persoonlijk advies op basis van een online vragenlijst. Als gevolg van de campagne (bannering en video) zijn bijna 20.000 personen gestart met de Sekswijzer (in 2012 11.000 personen). De campagnevideo is 18.000 keer bekeken (bijna 8.000 keer in 2012). Jongerenwerk De plannen voor het jongerenwerk zijn in de loop van 2013 bijgesteld. Uit verschillende regio’s hebben ons signalen bereikt dat onder druk van bezuinigingen GGD’s minder investeren in het jongerenwerk. Het Programma Jongeren heeft daarom besloten om de samenwerking voorlopig tot een actieve regio (GGD Hart voor Brabant) te beperken en te monitoren welke resultaten het jongerenwerk realiseert. Daarnaast worden van andere regio’s visie op- en ambities voor jongerenwerk geïnventariseerd. Op basis hiervan zal in 2014 een nieuwe strategie voor het jongerenwerk worden geformuleerd. In 2013 heeft Soa Aids Nederland samen met Rutgers WPF twee workshops gegeven aan jongerenwerkers uit de regio Hart voor Brabant. Seks onder je 25e In 2013 verscheen het actieplan Seks onder je 25e, van onderzoek naar actie, gericht op behoud en verbetering van de seksuele gezondheid van jongeren. Het beschrijft wat volgens zo’n honderd professionals op het gebied van jongeren en seksualiteit de komende jaren moet worden opgepakt. Het is het resultaat van het nationaal onderzoek Seks onder je 25e 2012 én de inbreng van GGD’s, Sense-regio’s, landelijke thema- en kennisinstituten, gezondheid bevorderende instellingen, jongerenvertegenwoordigers, (jongeren-)media, docentenopleiders en organisaties gericht op specifieke groepen, zoals artsen en seksuologen. Advies en overige taken Het Programma Jongeren heeft in 2013 advies geleverd en bijdragen geleverd aan de volgende activiteiten: • Stichting opvoeden.nl • Online strategie CGL • Contactmoment adolescenten • Kernteam social media van de Jeugdimpuls • Werkplaatsen Publiekscommunicatie en Onderwijs van het Lot-i Analyse van de resultaten Het onderwijs is een belangrijke setting om de seksuele gezondheid van jongeren te ondersteunen. Het vernieuwde lespakket Lang Leve de Liefde wordt volgens de evaluaties zowel door leerlingen als docenten goed gewaardeerd. Implementatie van het lespakket blijft echter een uitdaging omdat het van de scholen een behoorlijke lestijd-investering vraagt. Mede vanwege de ‘concurrentie’ met andere leefstijlthema’s is dat voor scholen soms lastig. Meer richten op de scholen (en schoolbesturen, in plaats van de individuele leerkracht) en meer vraaggericht werken zijn belangrijke ontwikkelingen. Voor de belangrijkste kwetsbare groepen (Antilliaanse, Turkse en Marokkaanse jongeren) zijn inmiddels interventies beschikbaar. De Surinaamse jongeren zijn ook een belangrijke risicogroep (soa’s, ongewenste zwangerschappen, grensoverschrijdend gedrag), maar vanwege de diversiteit
17
binnen de doelgroep en de diversiteit in determinanten voor risicogedrag, is het tot op heden nog niet gelukt voor hen een effectieve aanpak te organiseren. Toekomst Een aantal belangrijke projecten (Campagne Maak Seks Lekker Duidelijk, De Jeugdimpuls) loopt in 2014 af. In het komende jaar zal actief moeten worden gezocht naar nieuwe mogelijkheden om jongeren via campagnes te bereiken. Er is een visie ontwikkeld voor het E-Health-programma seksuele gezondheid. Implementatie van deze visie en de afstemming tussen landelijke en regionale organisaties zal in het komende jaar veel aandacht vragen. Afzonderlijk gefinancierde projecten Campagne Maak Seks Lekker Duidelijk, € 140.000 Doelstelling Bevorderen seksuele weerbaarheid van jongeren 12 tot 25 jaar met de nadruk op jongeren aan het begin van hun seksuele carrière. Activiteiten en resultaten Verschillende social mediacampagnes zijn uitgevoerd om jongeren naar online interventies (Can You Fix It? en No-or-Go) op Sense.info te leiden. Speciaal ontwikkelde trailers van de Can You Fix It-video’s zijn succesvol ingezet via YouTube en Facebook. Van de game No-orGo is een mobiele versie voor smartphones verschenen en vloggers (video bloggers) uit de doelgroep hebben aandacht voor de campagne gerealiseerd. Daarnaast is een online campagne uitgevoerd gericht op ouders om hen naar Uwkindenseks.nl te verwijzen. Naast Facebook zijn hiervoor specifieke vrouwenmedia zoals Libelle, Viva en Margriet ingezet. Het Programma Jongeren heeft, in het kader van de Werkplaats Publiekscommunicatie van het Lot-i, en in samenwerking met Rutgers WPF, een voortrekkersrol gespeeld om de portal Hoepakjijdataan.nl (Trimbos Instituut) uit te breiden met de thema’s alcohol, drugs en seksualiteit. De thematisch verbrede portal is in november 2013 online gegaan. Doelstellingen en resultaten van de campagne Maak Seks Lekker Duidelijk 2013 Online promotie
Doelstelling 2013
Gerealiseerd 2013
Sense.info Can You Fix It
32.000 bezoeken 20.000 nieuwe spelers
35.100 bezoeken 26.000 nieuwe spelers
No-or-Go Uwkindenseks/ Hoepakjijdataan
60.000 nieuwe spelers 20.000 bezoeken
72.000 nieuwe spelers 26.500 bezoeken
Speciaal voor de GGD’s is een campagnepakket ontwikkeld voor lokaal niveau. Alle GGD’s hebben het materiaal ingezet en hebben een positieve beoordeling gegeven. Op lokaal niveau is ook voor het eerst (op bescheiden schaal) samengewerkt met de campagne ‘WE CAN Young’ van het ministerie van OCW. De pr-actie van de campagne heeft geleid tot aandacht op televisie (RTL Editie.nl en AT5), dagbladen (NRC, regionale kranten) en radio (FunX). Analyse van de resultaten Met aantrekkelijke videotrailers via Facebook en YouTube wordt de doelgroep goed bereikt, tegen relatief lage kosten. Ook ouders worden via Facebook goed bereikt.
18
Financiering De campagne wordt gefinancierd door de ministeries van VWS en OCW, in samenwerking met Rutgers WPF uitgevoerd, hij loopt van 2012 tot en met 2014. Consequenties voor de toekomst In 2014 wordt een nieuwe transmediale campagne uitgevoerd. Testjeleefstijl, mobiele applicatie, € 100.000 Doelstelling: Een applicatie voor smartphones die MBO-leerlingen ondersteunt op het gebied van seksuele gezondheid. Activiteiten en resultaten Testjeleefstijl.nl is een online module voor leerlingen in het MBO binnen de schoolsetting. Door het beantwoorden van leefstijlvragen over zaken als alcohol, drugs, bewegen en seksualiteit krijgt de leerling inzicht in zijn gezondheid. Wanneer uit de uitslag blijkt dat de leerling risico’s loopt, krijgt deze de vraag of hij/zij de intentie heeft om de leefstijl te verbeteren. De applicatie ondersteunt de leerling die zijn/haar seksuele gezondheid wil verbeteren. In samenwerking met het ROC Nijmegen en de GGD Nijmegen is behoefteonderzoek onder de leerlingen van het MBO uitgevoerd. Mede op basis van de resultaten is een briefing geschreven voor applicatiebouwers en is via een aanbestedingsprocedure een concept en een bouwer geselecteerd. Het concept is onder de doelgroep getest en op basis van de resultaten geoptimaliseerd. In het eerste kwartaal 2014 wordt de app opgeleverd en gedurende een maand in een pilot getest. Oplevering van de definitieve app is gepland voor de zomervakantie. De app zal vervolgens worden overgedragen aan Stichting Testjeleefstijl.nl. Analyse van de resultaten Het project is enigszins vertraagd door onduidelijkheden rond de opdrachtverlening, verantwoordelijkheden en eigendomsrechten van de projectpartners. Financiering Het project is gefinancierd uit de Jeugdimpuls. Partners zijn de Stichting Testjeleefstijl, de MBO-raad, CGL, ROC Nijmegen, GGD Nijmegen en Rutgers WPF. Consequenties voor de toekomst Dit project biedt interessante inzichten in de (on-)mogelijkheden van applicaties voor smartphones om de seksuele gezondheid van jongeren te bevorderen. Condoomcampagne meisjes, € 40.000 Doelstelling Stimuleren van discussie onder meisjes van 12 tot 25 jaar over het belang van het zelf beschikbaar hebben van condooms. Bevorderen dat meisjes zich beter voorbereiden op veilige seks en een positievere houding krijgen ten aanzien van het zelf beschikbaar hebben van condooms (twee derde van de meisjes met losse partners heeft nooit een condoom op zak).
19
Activiteiten en resultaten Op de belangrijkste online mode- en fashionplatforms en YouTube is drie weken discussie gevoerd over de vraag: Ben je een sterke vrouw of een slet als je een condoom bij je hebt? De campagne heeft 600 duizend meisjes bereikt. Zij hebben 4.100 geschreven reacties op het discussiethema gegeven, de YouTube-video’s zijn 180.000 keer bekeken. De doelstellingen (bereik 500.000 meisjes, 1.500 reacties) zijn ruimschoots gehaald Analyse van de resultaten Samenwerking met specifieke doelgroepsites, met voldoende ruimte en tijd voor eigen inbreng, is een effectieve manier om in dialoog met de achterban te komen en een groot bereik onder jongeren op te bouwen. Financiering De campagne is gefinancierd door Durex. Consequenties voor de toekomst De samenwerking met Durex op heeft op dit specifieke thema geen structureel karakter. Jaarlijks kiest Durex thema’s en activiteiten voor samenwerking met Soa Aids Nederland.
20
4.
Programmma Etnische Minderheden
Context De ziektelast van hiv en andere soa’s is onder een aantal etnische groepen disproportioneel hoog. De incidentie van de vijf meest voorkomende soa's (hiv, gonorroe, chlamydia, syfilis en hepatitis B) was bij de GGD-soa-centra in 2012 het hoogst onder bezoekers afkomstig uit de Nederlandse Antillen en Aruba (25 procent), Suriname (21 procent) en Sub-Sahara Afrika (20 procent). Ook bij bezoekers afkomstig uit Latijns-Amerika en Oost-Europa worden vaker soa’s gevonden dan bij autochtone bezoekers. Onder mannen die seks hebben met mannen (MSM) uit deze etnische minderheidsgroepen liggen de vindpercentages nog hoger. Van de hiv-geïnfecteerden in Nederland heeft 15 procent een Sub-Sahara Afrikaanse, 7 procent een Latijns-Amerikaanse en 4 procent een Caribische achtergrond. Onder de Sub-Sahara Afrikaanse heteroseksuele hiv-geïnfecteerden zijn meer vrouwen dan mannen gediagnosticeerd. Bij de Latijns-Amerikanen en mensen uit de Cariben zijn dat juist meer mannen. In registratie door huisartsen wordt geen informatie over etniciteit vastgelegd. In een kleinschalige steekproef onder een aantal 'peilstations' bij huisartsen echter was het soavindpercentage onder etnische minderheden ook hoger dan onder autochtone Nederlanders. Soa Aids Nederland focust op doelgroepen uit etnische minderheden die gemeen hebben dat zij onvoldoende kennis hebben over soa’s en hiv en de behandelmogelijkheden en vaak later in de zorg komen dan mensen van Nederlandse afkomst. Een aanzienlijk deel van hen heeft geen optimale toegang tot hiv- en soa-zorg, mede omdat in die zorg de benodigde cultuursensitieve of -specifieke benadering ontbreekt. Doelstellingen 2013 Het programma werkt aan de bestrijding van soa’s en hiv en het bevorderen van seksuele gezondheid onder etnische minderhedengroepen in Nederland. Dat gebeurt in samenwerking met professionele, intermediaire organisaties, zelforganisaties, sleutelfiguren en 'peers' uit etnische minderheden. De activiteiten gericht op jongeren uit etnische minderheden zijn ondergebracht bij het Programma Jongeren. In 2013 waren de specifieke doelstellingen: • Versterken van het netwerk van organisaties, peer-educators en sleutelpersonen uit de doelgroepen (community based werken) • Versterken van het professionele netwerk voor hiv- en soa-bestrijding • In beeld brengen van (nieuwe) hoogrisicogroepen • Ontsluiten van informatie over en voor doelgroepen, interventies en ontwikkelingen (kennismanagement) • Ontwikkelen en implementeren van interventies gericht op etnische minderheden op lokaal niveau Activiteiten en resultaten Community based werken In 2013 werd bijgedragen aan projecten van de organisaties Shiva (onder andere de evaluatie van Positive Sisters, peerondersteuning voor vrouwen met hiv uit Sub-Sahara landen) en Stichting Mara (driedaagse training Hiv, Stigma en Discriminatie voor mannen en vrouwen met hiv uit Sub-Sahara landen). Tevens werd, met ondersteuning van het Programma Professionals, een tweedaagse training Community Based werken voor gezondheidsprofessionals georganiseerd. In het kader van het beter bereiken van doelgroepen uit etnische minderheden binnen hun eigen gemeenschap (community based werken), werd in 2013 toegewerkt naar de realisatie 21
van een door het programma zelf opgezette bestand van peer-groepswerkers en peervoorlichters uit de etnische groepen die we willen bereiken. Tijdens de voorbereidingen ontstonden er twijfels over de mogelijkheden en resultaten van zo’n aanpak. Besloten werd om het oorspronkelijke plan los te laten en wat betreft community based werken aan te sluiten bij bestaande initiatieven. Soa Aids Nederland gaat onderwerpen als gezonde seks en voorkomen van overdracht van hiv en soa’s in het aanbod van bestaande community based interventies inbouwen. Voor regio’s, etnische zelforganisaties en settings waarin vormen van community based werken een bijdragen kunnen leveren aan vermindering van hiv en soa’s onder etnische groepen, kan dit een aansprekend werkverband worden. Versterking van het professionele netwerk Op basis van de conclusies en aanbevelingen van de door Soa Aids Nederland georganiseerde bijeenkomst Duurzaam aanpakken etnische minderheden, die in december 2012 met 15 GGD’s en het RIVM plaatsvond, is in 2013 een plan uitgewerkt voor de versterking van de regionale hiv- en soa-bestrijding voor etnische minderheden. Dit plan omvat drie onderdelen, te weten: 1. Beheer en doorontwikkeling van bij het RIVM-CGL gecertificeerde interventies en stimuleren van het gebruik van deze interventies. Met de beschrijving van de eerder ontwikkelde interventie Islam, soa’s en seks werd in 2013 begonnen en deze wordt in 2014 voor certificering bij het CGL ingediend. Uma Tori, de al eerder gecertificeerde interventie voor Surinaamse en Antilliaanse vrouwen, werd geactualiseerd en van een draaiboek voorzien, dat begin 2014 aan de interventiebeschrijving op de CGL-database wordt toegevoegd. Na een interne evaluatie werd besloten dat de interventie Kitchen Tea Parties voor vrouwen uit SubSahara Afrika niet verder wordt ontwikkeld. Dit omdat deze nauwelijks nog werd afgenomen, hoge kosten met zich meebracht en er twijfels waren over de effectiviteit die deze interventie nu nog kan hebben. Ook werd besloten om Asense, voor asielzoekers, niet verder door te ontwikkelen, omdat deze interventie in het huidige asielbeleid nauwelijks nog uitvoerbaar is. 2. Uitwisseling van ervaringen en kennis tussen het programma en professionals onderling. April 2013 werd gestart met een gebruikersgroep op GGD-kennisnet 2.0. Professionals die met etnische minderheden werken kunnen hier een profiel aanmaken, berichten achterlaten, documenten bekijken, met elkaar en met ons contact leggen. Tot op heden hebben 62 professionals op deze groep ingetekend. In april 2014 wordt het eerste jaar van deze gebruikersgroep geëvalueerd en zal worden besloten of en hoe ermee wordt doorgegaan. 3. Intensieve samenwerking met regionale gezondheidsinstellingen. In navolging van het programma MSM werd in 2013 begonnen met de ontwikkeling van een meerjarig 'koersdocument' voor de hiv- en soa-bestrijding onder etnische minderheden. Dit document is naar verwachting in mei 2014 gereed. Soa Aids Nederland zal naar verwachting meer gaan samenwerking met soa-poliklinieken, hiv-behandelcentra en huisartsen. In een workshop met verpleegkundigen, paneldiscussies op de congressen NCHIV en Soa*Hiv*Seks en een presentatie in het kader van de debatreeks Hiv op de agenda werden de grote lijnen van deze beleidsrichting besproken met het professionele veld gepresenteerd. In beeld brengen van hoogrisicogroepen In 2013 deed Soa Aids Nederland programma een uitgebreide schriftelijke inventarisatie naar de aard en omvang van de soa- en hiv-problematiek van Midden- en Oost-Europeanen in Nederland. Daaruit blijkt dat deze groep sterk is vertegenwoordigd in de hiv- en soa-cijfers 22
van de soa-poli’s en dat een groot percentage van hen in de prostitutie werkzaam is. Dit gegeven wordt verder meegenomen in het werkplan 2014 van het Programma Prostitutie. Eenzelfde inventarisatie met betrekking tot mannen die seks hebben met mannen (MSM) uit etnische minderheidsgroepen wordt begin 2014 afgerond. De eind 2012 gestarte analyse van nationale en internationale hiv- en soa-cijfers werd afgerond en aangevuld met een kwalitatieve inventarisatie door middel van een aantal interviews met soa-verpleegkundigen en –artsen en huisartsen. Op basis van de conclusies en aanbevelingen wordt vanaf 2014 een plan van aanpak uitgevoerd. Soa Aids Nederland participeert in de community advisory board van het aMase Project, een cross-sectionele Europese studie naar de toegang van migranten met hiv tot lokale gezondheidszorg waaraan Nederland als een van negen Europese landen deelneemt. De resultaten van dit onderzoek, die in 2014 worden verwacht, moeten leiden tot nieuwe inzichten om de toegang tot zorg te kunnen verbeteren. Mede op voorstel van Soa Aids Nederland spitst het onderzoek zich in Nederland toe op mannen en vrouwen geboren in Afrika en MSM-migranten. Een samen met de GGD Amsterdam opgezet onderzoeksvoorstel bij het Sarphati-initiatief, naar testgedrag van Surinaamse en Antilliaanse MSM, heeft het in de tweede ronde niet gered. Kennismanagement doelgroepen Omdat eerder uit onderzoek was gebleken dat ook onder etnische minderheden in Nederland overwegend online middelen worden gebruikt voor het zoeken naar gezondheidsinformatie en voor communicatie met het eigen netwerk, worden zij vanaf 2013 vooral via internet geïnformeerd. Omdat de website www.life2live.nl slecht werd bezocht was er al in 2012 voor gekozen onze doelgroepen voortaan via www.soaaids.nl (zie ook onder Programma Communicatieadvies) te benaderen. Daarmee wordt aangesloten op de corporate strategie om de doelgroepen van Soa Aids Nederland zoveel mogelijk via die website te informeren. Etnische minderheden worden aangesproken via een aparte sectie Diversiteit. In 2013 werd daarvoor een grote hoeveelheid teksten ontwikkeld. Deze zijn qua thematiek en toon toegespitst op etnische minderheden. Gezien de eerste bezoekcijfers lijkt dat een goede keuze, want deze zijn ten opzichte van Life2live meer dan verdubbeld. Opvallend is dat specifieke pagina’s, zoals soa’s, seks en islam, mannenbesnijdenis en het persoonlijke verhaal van een hiv-positieve Afrikaanse vrouw niet alleen vaker maar ook langduriger worden bezocht. In samenspraak met het programma Prostitutie worden de teksten medio 2014 ook in het Engels, Frans, Spaans en Russisch aangeboden. Met deze talen kunnen we een groot gedeelte van onze doelgroepen in hun 1e of 2e taal bereiken. Kennismanagement professionals Er werden drie kennissheets voor gezondheidsprofessionals ontwikkeld, gepubliceerd en onder professionals verspreid; één met de hiv- en soa-cijfers voor etnische minderheden, één over MOE-landers (Midden- en Oost-Europese migranten) en één over MSM uit etnische minderheden. Van de 900 exemplaren die van deze factsheets werden gedrukt, werden er 600 verspreid onder deelnemers aan het congres Soa*Hiv*Seks. Het resterende aantal wordt tijdens ontmoetingen en bijeenkomsten met professionals verspreid. In juni werd er een les verzorgd voor beginnende soa-artsen. en op de jaarlijkse introductiebijeenkomst voor beginnende soa-verpleegkundigen werd het programma Etnische Minderheden gepresenteerd. In oktober werd op een bijeenkomst van het LOVS en op het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks tot tweemaal toe de workshop 'Ik heb soms seks met mannen, maar ik ben wel echt hetero' gegeven. Hierin werd met professionals uit de hiv- en soa-zorg nagedacht over hoe seksuele diversiteit in de hiv- en soa-counseling met MSM uit etnische minderheden bespreekbaar kan worden gemaakt. Bij elkaar hadden de workshops ongeveer honderd deelnemers. Op dezelfde LOVS-bijeenkomst werd de workshop 'Eerder testen,
23
eerder behandelen' voor zo’n vijftig verpleegkundigen gegeven. Op de congressen NCHIV en Soa*Hiv*Seks hadden we zitting in plenaire panels over Treatment as Prevention. In 2012 vond voor het laatst het jaarlijkse Etnische Minderheden Congres (EMC) plaats. Eerder was al besloten om de voor etnische minderheden belangrijke thema’s vanaf 2013 zichtbaar te integreren in het programma van het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks. Een van de drie tracks van deze conferentie was exclusief gewijd aan etnische minderheden. Dat bleek een gelukkige keuze. Het lukte boven verwachting goed om de professionals en zelforganisaties die de voorgaande zes jaren het EMC bezochten nu naar het nationaal congres te laten komen. Waarschijnlijk speelde het aantrekkelijke en voor hen ook herkenbare programma van de track daarbij een belangrijke rol. Maar ook nam nu een nieuwe groep professionals aan deze track deel, waardoor etnische minderheden als risicogroep voor hiv en soa’s bij hen nu meer 'top of mind' zijn. Analyse van de resultaten Het programma Etnische Minderheden investeerde in de ontwikkeling van een project van community based werken, dat niet realistisch bleek te zijn en moest worden gestopt. Inmiddels is wel gestart op een bescheiden schaal deze werkwijze met andere organisaties samen uit te bouwen. Oude communicatiemiddelen zoals het blad en de website Life2live werden afgerond. Communicatie loopt nu vrijwel uitsluitend via de vernieuwde website soaaids.nl onder het kopje diversiteit. Door afname van de specifieke outreach capaciteit richting etnische groepen van de GGD’s, zoekt Soa Aids Nederland naar nieuwe en effectievere interventies. Toekomst Rond mei 2014 wordt een koersdocument gepresenteerd, qua opzet verwant aan de meerjarenstrategie MSM (Onder Controle). Dit document, dat zowel intern als extern zal worden besproken met relevante stakeholders, moet richting geven aan de rol en werkwijze van Soa Aids Nederland op het gebied van etnische minderheden voor de komende jaren.
24
5.
Programma Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
Context Mannen die seks hebben met mannen (MSM) zijn vanaf het begin van de hiv-epidemie in Nederland de zwaarst getroffen groep. Ook soa’s komen onder MSM vaker voor. Hoewel het condoomgebruik van MSM hoog lijkt en zij zich in de loop der jaren meer op hiv zijn laten testen, raken toch ieder jaar weer zeven- tot achthonderd MSM met hiv geïnfecteerd. Na het faillissement van Schorer in 2012 verzocht het RIVM-Cib Soa Aids Nederland een MSM-programma op te zetten om een deel van de voormalige Schorer-activiteiten voor MSM in gewijzigde vorm te continueren. De uitvoering van enkele te continueren activiteiten, met name de Man tot Man-samenwerking en de ondersteuning van de landelijke HBVvaccinatiecampagne voor MSM, kon snel worden hervat. Daarnaast werd tot medio 2013 gewerkt aan de opbouw van het nieuwe programma. De samenstelling van het team dat het programma uitvoert kwam dat jaar gereed en er werd een nieuwe meerjarenstrategie vastgesteld. Doelstellingen 2013 Binnen de algemene doelstelling van het bestrijden van soa’s en hiv bij - en het bevorderen van seksuele gezondheid van - MSM waren specifieke doelstellingen in 2013: • Operationaliseren en implementeren van een nieuw meerjarenbeleid voor bestrijding van hiv en soa’s bij MSM en de bevordering van hun seksuele gezondheid. • Samen met het uitvoerende professionele veld ontwikkelen en implementeren van strategieën ter ondersteuning van gezond seksueel gedrag van MSM. • Betrekken van (vooral) jonge MSM, MSM uit etnische minderheden en MSM met hiv bij de ontwikkeling en uitvoering van strategieën. Activiteiten en resultaten Meerjarenstrategie In 2013 ontwikkelde Soa Aids Nederland een nieuwe strategie voor de periode 2013-2018. Hiervoor werden twaalf experts geraadpleegd op het gebied van hiv- en soa-epidemiologie, gedragsonderzoek onder MSM, behandeling van hiv, soa-zorg, interventieontwikkeling, seksuele gezondheid van MSM, het hiv- en soa-overheidsbeleid en ontwikkeling van gedragsinterventies voor MSM. Ook werden een vertegenwoordiger van de Hiv Vereniging Nederland en een van COC Nederland geconsulteerd en werden er twee inputbijeenkomsten met in totaal ongeveer twintig (jongere en oudere, hiv-negatieve en hiv-positieve) MSM georganiseerd. De meerjarenstrategie die op deze input en op recente internationale literatuur werd gebaseerd is gestoeld op het inzicht dat het promoten van condoomgebruik alléén niet afdoende is om onder MSM een daling van het aantal nieuwe infecties te realiseren. Er valt veel winst te behalen als meer MSM zich tijdig laten testen op hiv en soa’s en zij zich, indien positief getest, eerder laten behandelen. Naast testen en behandelen blijven de promotie van veilige seks en vaccinatie tegen hepatitis B belangrijke onderdelen van de aanpak.
25
De nieuwe strategie rust met andere woorden op drie pijlers: 1. Meer en makkelijker testen, het zo vroeg mogelijk opsporen van hiv-infecties en soa’s. We streven ernaar dat in 2018 85 procent van alle seksueel actieve MSM zijn hiv-status kent, 90 procent van alle MSM met hiv op de hoogte is van zijn hiv-infectie en dat 60 procent van de nieuwe diagnosen recente infecties betreft. 2. Eerder behandelen, het zo vroeg mogelijk na diagnose behandelen van hiv en soa’s. We streven ernaar dat in 2018 96 procent van alle met hiv gediagnosticeerde MSM tijdig in hiv-zorg is gegaan en gebleven en 90 procent van hen ook hiv-medicatie gebruikt. Van deze laatste groep wordt bij 96 procent het hiv zodanig onderdrukt dat het ondetecteerbaar is geworden. Uiteindelijk zou dat ertoe moeten leiden dat bij 75 procent van de MSM met hiv het virus succesvol wordt onderdrukt (nu 58 procent). 3. Veilige seks, het bevorderen van veilige seks en hepatitis B-vaccinatie. We streven ernaar dat in 2018 80 procent van de MSM het door Soa Aids Nederland en haar partners gegeven seksueel gedragsadvies opvolgen en 80 procent zich voor hepatitis B heeft laten vaccineren. Om dit te kunnen bereiken zijn er voor de drie pijlers in totaal vijftig concrete en toetsbare uitkomsten gedefinieerd met betrekking tot biomedische interventies (testen en behandelen van hiv en soa’s, vaccineren voor hepatitis B), gezond seksueel gedrag, wet- en regelgeving, voorzieningen (beschikbaarheid van informatie, advies, condooms en testfaciliteiten) en de leefomgeving van MSM (individuele en onderlinge omgang met hiv-infecties). Om deze strategie te laten slagen zullen de organisaties en professionals in de hiv- en soazorg voor MSM intensiever dan tot op heden met elkaar moeten gaan samenwerken in een 'combinatiepreventie-aanpak'. Verschillen in visies, zoals die onder andere met de Hiv Vereniging Nederland op onderdelen bestaan, moeten leiden tot vruchtbare discussie, niet tot onderlinge tegenwerking. Vanaf oktober 2013 werd de strategie op enkele landelijke bijeenkomsten aan betrokken professionals geïntroduceerd en in november werd deze onder de titel Onder Controle gepubliceerd. Door het professionele veld werd de publicatie vooral positief ontvangen. Hij werd door veel homomedia en enkele dagbladen opgepikt. Op de congressen NCHIV en Soa*Hiv*Seks en op de bijeenkomst Hiv op de Agenda konden we de strategie vervolgens in paneldiscussies en presentaties aan het professionele veld introduceren en toelichten. De eerste operationalisering van de strategie vonden eind 2013 plaats: • Het uitvoerende professionele veld is voorgesteld het hiv-testadvies aan MSM die risico lopen op infectie met hiv te intensiveren van twee naar vier maal per jaar. Dit voorstel wordt in 2014 verder met het veld geagendeerd en daar bepleit. Naar verwachting zal dit advies in 2014 kunnen worden ingevoerd. • Eind november werd een campagne voor MSM gestart waarin de voordelen van (eerder) behandelen van een hiv-infectie naar voren werden gebracht als argument voor tijdig testen. • Belangrijke onderdelen van de strategie werden meegenomen in een subsidieaanvraag die het Amsterdam Institute for Global Health Development (AIGHD) samen met de programma’s Etnische Minderheden en Professionals van Soa Aids Nederland, Amsterdamse huisartsen en hiv-behandelaars, de GGD Amsterdam, Stichting Hiv Monitoring en de Hiv Vereniging Nederland indiende bij het Aids Fonds. Deze aanvraag werd gehonoreerd en vanaf 2014 zullen we met deze partners in een sterk en gezaghebbend consortium samenwerken aan een innovatieve combinatiepreventieaanpak in Amsterdam. • In het kader van vaker en eerder testen en eerder behandelen worden MSM meer dan voorheen bewust gemaakt over de handelingsmogelijkheden direct nadat risico op hiv is gelopen: PEP, en enkele weken na het risicomoment op hiv laten testen. Zij worden daarbij meer gedetailleerd geïnformeerd over acute hiv-infecties; de lichamelijke 26
symptomen aan de hand waarvan een acute hiv-infectie kan worden herkend, de vergrote kans in die fase hiv aan sekspartners over te dragen, de voordelen om al in deze fase met hiv-behandeling te beginnen. In 2013 werd begonnen met de ontwikkeling van een adviesmodule hieromtrent voor mantotman.nl. Deze zal in 2014 op de vernieuwde site worden geplaatst. Uitbreiding en vernieuwing mantotman.nl Man tot Man is een samenhangend aanbod voor MSM ter preventie van hiv en soa’s van Soa Aids Nederland, GGD Amsterdam en GGD Rotterdam-Rijnmond. Op mantotman.nl kunnen MSM alle relevante informatie vinden over gezonde seks, maar ook advies krijgen over de specifieke hiv- en soa-risico’s die zij in hun seksleven lopen en, onder verantwoordelijkheid maar zonder tussenkomst van soa-poli’s, zelf soa- en hiv-testen laten uitvoeren. In 2010 werd Man tot Man bij het CGL gecertificeerd als 'theoretisch goed beschreven' met het advies om door te gaan voor het hogere niveau 'verondersteld effectief'. Dit traject werd indertijd gestart maar kwam door organisatorische veranderingen stil te liggen. Gezien de vernieuwingen waar nu aan wordt gewerkt is dit traject nu (nog) niet aan de orde. De regio’s waar MSM de Man tot Man testapplicatie Testlab kunnen gebruiken (Amsterdam, Rotterdam-Rijnmond en Haaglanden) werden in 2013 uitgebreid met de drie noordelijke provincies. Ook werd in 2013 begonnen met de voorbereidingen om Testlab RotterdamRijnmond in 2014 uit te breiden naar de Drechtsteden. Mogelijk vindt in 2014 vanuit Rotterdam-Rijnmond een uitrol plaats over de hele provincie Zuid-Holland. In de eerste acht maanden van 2013 werden via Testlab 1.345 tests gedaan, een stijging van 23 procent vergeleken met de eerste acht maanden van 2012. Eind 2013 is versneld begonnen met herziening van mantotman.nl. De website wordt zowel technisch als inhoudelijk helemaal vernieuwd. De website wordt daardoor veiliger, beter te beheren en krijgt meer gebruiksmogelijkheden, onder andere voor gebruik op smartphones en tablets. De adviesmodules Sekswijzer en PEPcheck worden geïntegreerd in een module die meer kan inspelen op de persoonlijke situaties van gebruikers en mogelijke recentelijk gelopen risico’s. Ook de module Testlab voor hiv- en soa-testen zal worden aangepast voor (toekomstig) mobiel gebruik, betere beveiliging tegen ongewenst bezoek, en gebruiksvriendelijkere registratie en declaratiemogelijkheden. Het bureau DPDK is uitgekozen om de nieuwe website te bouwen. De GGD Amsterdam zal de nieuwe functionele 'achterkant' voor Testlab bouwen. Voor deze optie werd gekozen vanwege de specifieke complexiteit die Testlab (patiëntgegevens) met zich meebrengt. De bouw van de nieuwe site zal naar verwachting ongeveer acht maanden gaan duren en in de loop van 2014 gereed komen. Ondersteuning regionale activiteiten Vanaf 2013 werd het project 'Safe Sex Zones' - indertijd door De Condomerie en Schorer met steun van het Aids Fonds opgezet, en sinds het verdwijnen van Schorer 'on hold' - weer opgepakt. Met deze CGL-gecertificeerde omgevingsinterventie worden regionale gezondheidsdiensten met een pakket maatregelen en gratis condooms gestimuleerd om in, en in samenspraak met, sauna’s, darkrooms, seksfeesten en pornobioscopen in hun verzorgingsgebied veiliger sekslocaties te creëren. In 2013 kwamen er in het land vier van dergelijke locaties bij. De beschikbaarheid van gratis condooms, de aanwezigheid van informatie over veilige seks en de eventuele aanwezigheid van de GGD voor (vooral) vaccinatie tegen hepatitis B worden door alle betrokkenen als pluspunten gezien. Op basis van de uitkomsten uit onderzoek van de GGD Amsterdam naar de impact van deze interventie in Amsterdamse gelegenheden werd duidelijk dat aan de huidige aanpak ook bezwaren kleven. Bezwaarlijk is vooral dat de naam bij een klein deel van de gebruikers de indruk wekt dat men op die plek geen of minder risico’s op soa- of hiv-overdracht loopt. In
27
2014 wordt in samenspraak met de GGD Amsterdam en andere betrokken regionale professionals bepaald hoe deze omgevingsinterventie vernieuwd wordt voortgezet. Directe benadering van MSM • De in 2012 gestarte reeks 'advertorials' (advertenties met een inhoudelijke boodschap), advertenties en banners werd in 2013 succesvol voortgezet met maandelijkse uitingen op vier populaire community en dating websites en in vier papieren media. Naast testen, vaccineren en condoomgebruik werd er onder andere aandacht besteed aan open zijn over seks met bij de huisarts, seks en drugs en de voordelen en risico’s van anaal spoelen. Maandelijks werden daarmee 95 duizend lezers bereikt. • De eigen Man tot Man Facebook-pagina groeide van 850 likes in oktober 2012 tot 4.500 likes in december 2013. Op de diverse posts wordt door steeds meer bezoekers gereageerd en onderling gediscussieerd. De drie geprioriteerde doelgroepen lijken in die reacties sterk vertegenwoordigd. • Het bezoek aan mantotman.nl groeide met gemiddeld 472 unieke bezoekers per dag in 2012 naar 615 in 2013. De gemiddelde bezoekduur steeg tevens met ongeveer 30 procent. • Voor de lokale MSM-outreachteams, die onder toezicht van zes regionale GGD’s outreachacties uitvoeren in onder andere het homo-uitgaansleven, werden ondersteunende materialen ontwikkeld, waaronder vier flyers (over de Man tot Manaanpak, hiv-testen, PEP, condooms en glijmiddel). • Het programma nam deel aan de European HIV Testing Week en verzorgde daarvoor de landelijke publiciteit voor de extra testfaciliteiten die regionaal waren opgezet. • Met behulp van twee additioneel gefinancierde filmpjes, waarvan één in het kader van voornoemde testweek, werden twee hiv-testcampagnes opgezet en uitgevoerd; 'hoe vaak doe jij het nu', in de zomer, en 'ben jij er op tijd bij', vanaf eind november. De eerste werd in korte tijd 18.000 keer bezocht, van de tweede moeten de bezoekcijfers nog worden ontvangen. • Het programma werkte mee aan de herziening van de folder over hepatitis C voor MSM met hiv, die in 2013 opnieuw door de Hiv Vereniging Nederland werd uitgebracht. Omdat Testlab alleen in een deel van de Randstad kon worden gebruikt, werd het tot op heden terughoudend gepromoot. De schaalvergroting door de uitbreiding met de drie Noordelijke provincies, maakt meer promotie tot een verantwoorde keuze. Ter voorbereiding hierop werd een communicatie-onderzoek uitgevoerd onder de MSM die via Testlab testen en onder de met Testlab werkende soa-polimedewerkers. Dit onderzoek gaf veel inzicht in de voordelen van testen via Testlab voor de huidige gebruikers. Uit de gesprekken die met de professionals werden gevoerd, bleek dat zij verschillende ideeën hadden over Testlab; een instrument voor screening van soa’s en hiv of een digitaal verlengstuk van de soa-poli. Voor de toekomstige promotie van Testlab moet over die positionering overeenstemming bestaan bij alle betrokken professionals. Begin 2014 wordt de aard en positionering van Testlab met de betrokken partijen vastgesteld.
28
Hepatitis B vaccinatie In het kader van landelijke HBV-vaccinatiecampagne werd additionele financiering ontvangen van het RIVM LCI. In 2013: • Is deelgenomen aan de landelijke overlegstructuur van het RIVM. • Zijn de regionale subsidieaanvragen samen met de RIVM beoordeeld. • Werd een in 2012 gestarte inventarisatie van de wenselijkheid van een applicatie voor mobiel internet afgerond en besloten om deze app niet te ontwikkelen. • Werd de website Man of Mietje op noodzakelijke punten verbeterd. Het bezoek aan de site steeg ten opzichte van 2012 met 300 procent. • Werden MSM via advertenties en advertorials in diverse gay magazines en op gay community websites, banners op gay community sites en posts op Facebook, geïnformeerd over data en adressen waarop GGD's op locatie vaccineerden, onder andere in de homohoreca. • Werden een plan en een briefing opgesteld voor de integratie van Man of Mietje in het vernieuwde mantotman.nl. Voor deze integratie werd van het RIVM-LCI eenmalig aanvullende financiering verkregen. Door het ontbreken van een goed bezoekersregistratiesysteem op de verouderde website manofmietje.nl zijn exacte bezoekcijfers niet voorhanden maar wel is duidelijk dat in 2013 het aantal bezoeken sterk steeg en de gemiddelde tijdsduur van deze bezoeken langer was. Een tot 2011 dalende trend in eerste vaccinaties is de afgelopen jaren omgezet in een stijgende trend. In 2013 werden er in het kader van de HBV vaccinatiecampagne bij MSM 4.060 eerste vaccinaties gegeven tegenover 3.600 in 2012 en 3.500 in 2011. Ondersteuning professionals Er werden vier workshops voor professionals gegeven, over testen op hiv, testen en behandelen, en seksuele identiteit (twee keer, waarvan een keer samen met het programma Etnische Minderheden). Tevens werd bijgedragen aan een NSPOH-lesmodule voor 25 startende soa-artsen en aan een introductiebijeenkomst voor 17 startende verpleegkundigen. Het programma was vertegenwoordigd in de Landelijk Commissie Actief Testen en Counselen (CATC) en nam deel aan de klankbordgroep van de LHBT survey van RutgersWPF. Analyse van de resultaten Met het vaststellen van de nieuwe meerjarenstrategie werd zowel een duidelijke koers als een visie op de komende jaren vastgelegd. De Amsterdamse samenwerking onder leiding van AIGHD maakte het mogelijk om de belangrijkste voornemens uit die strategie meteen ten uitvoer te gaan brengen. Het gezag van dit consortium en de effecten die deze vorm van samenwerking hopelijk in Amsterdam zal hebben kan de uitvoer van deze strategie de komende jaren ook elders in Nederland dichterbij brengen. Onder de noemers Man tot Man en Man of Mietje leverde het programma in 2013 veel output. Vergroten van het kwantitatieve bereik en zichtbaarheid stonden daarbij voorop. Vanuit het kleine programma zijn de nodige verplichtingen aangegaan en de ambitie is hoog. Er moet voor worden gewaakt dat daarbij de juiste prioriteiten gesteld blijven worden en de werkdruk niet te hoog oploopt. Toekomst Voor de komende jaren zal de werkagenda vooral bestaan uit het verwezenlijken van de beoogde uitkomsten van de meerjarenstrategie. Het vernieuwde mantotman.nl wordt het belangrijkste uitvoerende instrument. Het programma heeft de ambitie om de behaalde resultaten zo goed mogelijk te monitoren. Daarvoor zal in 2014 een onderzoeksagenda voor de komende jaren worden opgesteld. Over de gevonden resultaten zullen betrokken professionele veld en beleidsmakers via publicaties worden geïnformeerd. 29
6.
Programma Prostitutie
Context Sekswerkers vormen een risicogroep voor hiv en andere soa’s doordat zij seksuele contacten hebben met verschillende klanten. Het RIVM schat dat twee procent van de vrouwelijke sekswerkers in Nederland geïnfecteerd is met hiv en dat van hen slechts een derde op de hoogte is van haar status (van Veen et al, AIDS 2011). Zij vormen een mobiele populatie, zeker de niet-Nederlandse sekswerkers, waardoor zij mogelijk een testuitslag niet ontvangen of zich niet regelmatig laten testen. Illegale sekswerkers gaan officiële instanties uit de weg, wat ook van invloed kan zijn op hun testgedrag. Sekswerkers zijn hierdoor lastig te bereiken met preventie-activiteiten. Jaarlijks laten circa vijfduizend sekswerkers zich in de GGD-soa-poliklinieken testen. Uitgaande van een groep van 25 duizend sekswerkers bereikt dus maar een kleine groep de soa-poli (RIVM 2010). Het merendeel van deze polibezoekers is van Nederlandse afkomst, ongeveer 45 procent van de consultaties (RIVM, 2011). Het is onbekend hoeveel sekswerkers zich bij de huisarts laten testen. De Wet Regulering Prostitutie is vooralsnog aangehouden in de Eerste Kamer en met een novelle (= aanpassing) teruggestuurd naar de Tweede Kamer. Daarom is nog onbekend hoe de wet in 2014 zal uitpakken, wat de gevolgen voor sekswerkers en professionals in het veld zullen zijn en hoe hierop het best gereageerd kan worden. De registratie op nationaal niveau is van de baan, maar registratie op lokaal niveau is nog steeds mogelijk. Doelstellingen 2013 Het Programma Prostitutie bestrijdt soa’s en hiv bij sekswerkers en prostituanten en zet zich in voor een gezonde en veilige werk- en leefomgeving. Naast het ontwikkelen en implementeren van preventiemethodieken ten behoeve van GGD's en andere organisaties en het ondersteunen en adviseren van professionals, zorgt het programma voor directe informatievoorziening over veilig en gezond werken in de prostitutiebranche middels websites, forums en andere sociale media. Het programma onderhoudt een netwerk van partners die te maken hebben met gezondheidsvraagstukken en voorziet in beleidsadvisering ten aanzien van soa’s en hiv aan (lokale) overheid en partners. De internationale activiteiten van het progamma vallen onder het werkplan van het Aids Fonds. De doelstellingen op een rij: • Ondersteuning in de regio’s en deskundigheidsbevordering • Informatievoorziening via internet • Internetveldwerk • Netwerkrelatie en delen van expertise • Internationale activiteiten Veel sekswerkers zijn niet in staat te kiezen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Professionals in het veld hebben behoefte aan richtlijnen om sekswerkers in uitbuitingssituaties te herkennen. Zij bevinden zich momenteel in een conflict tussen beroepsgeheim en Wetboek van Strafrecht. Om deze kwetsbare groep sekswerkers, die extra risico’s loopt op soa’s en/of hiv, te bereiken, is in samenwerking met het Programma Professionals als extra doelstelling bepaald: • Het opstellen van richtlijnen om professionals bekwamer te maken in het herkennen van en het omgaan met sekswerkers in uitbuitingssituaties.
30
Activiteiten en resultaten Handreiking Mensenhandel Gezondheidsprofessionals komen in hun werk uitbuitingssituaties tegen. Om hen te helpen hiermee effectief om te gaan heeft het programma de Handreiking mensenhandel binnen de gezondheidssector ontwikkeld. Begin 2013 is een begeleidingscommissie samengesteld om diverse scenario’s te beoordelen. Eind 2013 is één scenario uitgewerkt in een handreiking en is voor de implementatie samenwerking aangegaan met het ministerie van VWS. De Handreiking is voorgelegd aan de Taskforce Mensenhandel, die hem september 2013 heeft aangenomen. Daarmee is de handreiking geborgd voor beleidsontwikkeling op lokaal niveau. Het bleek niet mogelijk al in 2013 een implementatietraject onder gezondheidsprofessionals te starten. Het ministerie van VWS heeft een voorlopige toezegging gedaan voor verdere implementatie. De waardering van Openbaar Ministerie, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen en ministerie van VWS voor de handreiking was groot. Mede door de ontwikkeling van de handreiking heeft het programma expertise opgebouwd op dit thema, die regelmatig wordt gedeeld. De adviezen variëren van het melden bij Meld Misdaad Anoniem, tot het inschakelen van een speciale eenheid binnen het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). In juni 2013 zijn 35 artsen Maatschappij & Gezondheid getraind in het signaleren van mensenhandel en handelingsbekwaam gemaakt voor verdere doorverwijzing. Ondersteuning in de regio’s en deskundigheidsbevordering Om samenhang en afstemming te bevorderen tussen de GGD’s en maatschappelijke organisaties die zich bezig houden met prostitutie en gezondheid zijn twaalf GGD’s bezocht. Met vijftien GGD’s heeft regelmatig telefonisch contact plaatsgevonden, veertig keer werd het programma om ondersteuning gevraagd. Daarnaast deden twaalf GGD’s en vier maatschappelijke organisaties mee aan een 'meet & greet': professionals werden geïnformeerd over de nieuwe wet en de mogelijke consequenties voor de uitvoering van hun taken op lokaal niveau. Er is gezamenlijk gekeken naar de beste mogelijkheden om de sekswerkers te bereiken. De eerste uitkomsten van de pilot Internetveldwerken 'Fish where the fish are' zijn met andere GGD’s besproken en afspraken zijn bestendigd voor uniforme aanpak. Via de GGD’s in grensregio's is samenwerking gezocht met Duitse instellingen en bordelen. Er is veel overlap van sekswerkers tussen Nederland en Duitsland. Zodoende wordt getracht zicht te houden op de mobiliteit van sekswerkers. Extra aandacht is er voor de nieuwe groep van sekswerkers uit Midden- en Oost-Europa, aangezien zij de hoogste soa-prevalentie hebben 6. In 2013 is bij hen een stijging van 10 procent aan soa’s vastgesteld. In 2014 wordt veldwerk gedaan en zal een focusgroepdiscussie en behoefteanalyse worden gehouden onder de nieuwe Midden- en Oost-Europeanen, met name de mannelijke sekswerkers. Afname veldwerk bij GGD's De GGD’s hebben te maken met bezuinigingen, hierdoor nemen veldwerkactiviteiten af en wordt veelal nog slechts voorzien in een soa-spreekuur. De GGD’s vinden het verminderen van hun activiteiten onwenselijk. Door minder toezicht op het veld kunnen er gemakkelijker misstanden plaatsvinden. De groep sekswerkers in Nederland is niet stabiel en krijgt voortdurend nieuwe aanwas. Het blijft dus belangrijk om continu voorlichting te geven over 6
Midden- en Oost-Europeanen in Nederland: een nieuwe doelgroep voor het programma Etnische
Minderheden, Soa Aids Nederland? Een inventarisatie naar de omvang, kenmerken en de aard van de soa- en hiv problematiek mei 2013 31
veilig en gezond werken in de prostitutiebranche. Daarnaast is het onrustig geweest in de prostitutiebranche. In Alkmaar is een grote 'schoonmaakactie' gehouden en de boten in Utrecht zijn gesloten. Verder werkt een aantal grote gemeenten met een vorm van registratie, wat ertoe leidt dat sekswerkers elders gaan werken. Repressieve maatregelen beperken de werkplekken van vrouwen, die daardoor ondergronds gaan. Internet Het Programma Prostitutie maakt al jaren gebruik van internet om de doelgroepen te benaderen, zoals de website prostitutie.nl en commerciële fora. Informatie over soa en hiv, veilig werken en (wets-)wijzigingen is via deze kanalen aangeboden. In 2013 is prositutie.nl technisch en inhoudelijk aangepast en geïntegreerd in www.soaaids.nl, conform de online strategie van Soa Aids Nederland. Dit heeft meer tijd gekost dan verwacht. Ook www.prostitutiegoedgeregeld.nl, in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, werd in een nieuw jasje gestoken. Dit onderdeel van de website is beschikbaar in zeven talen, terwijl de algemene content van prostitutie.nl in drie talen beschikbaar is. Het soa-hoekje op hookers.nl had in 2013 135 duizend bezoekers (vier honderd per dag). Er is 240 keer geïntervenieerd om antwoord te geven dan wel de lezers van juiste informatie te voorzien. Er werden 120 interne e-mailvragen gesteld via hookers.nl, voornamelijk door klanten. Ook via chat zijn klanten persoonlijk geadviseerd; 21 privé chats en 24 plenaire chats. Op de commerciële site van Kinky.nl zijn twaalf actieve topics onder de aandacht gebracht en binnen elk topic zijn tenminste drie interventies uitgevoerd. Deze manier van voorlichten blijkt effectief, gezien de hoeveelheid bezoekers. Echter, welke gedragsverandering de methode oplevert kan alleen gemeten worden met een grootschalig onderzoek. Prostitutie.nl heeft in 2013 over de 180 duizend bezoekers geregistreerd en prostitutiegoedgeregeld.nl meer dan elf duizend bezoekers. Het totaal aantal bezoekers is iets gestegen ten opzicht van vorig jaar. Twitter als sociaal medium blijft binnen het programma een ondergeschoven kindje. Vanaf 2014 zal niet één persoon belast zijn met Twitter maar gaat het hele team meewerken. We hopen daardoor meer interactie te krijgen op de tweets. In 2013 is een start gemaakt om Testlab mogelijk aan te passen voor sekswerkers. Er is een eerste behoefteanalyse gemaakt. Door een technisch probleem bij Testlab zijn echter de activiteiten op verzoek van het Programma MSM stopgezet, zodat er geen plan van aanpak werd opgesteld in 2013. In 2014 hoopt het programma dit alsnog te doen. Internetveldwerk Met internetveldwerk wordt de doelgroep via commerciële sites en fora bereikt. Om te voorkomen dat deze sites worden overspoeld door hulpverleners, is gekozen voor een gecoördineerde aanpak. In 2012 is gestart met de pilot 'Fish where the fish are', in 2013 werd deze gecoördineerde aanpak voortgezet. Het doel is het gezamenlijke bereik - door afstemmen van taken en verdelen van commerciële websites – te vergroten. De expertise van GGD’s op dit gebied is vergroot, zodat er onderling geen grote discrepanties ontstaan in deze veldwerkmethode. Met de GGD’s zijn afspraken gemaakt voor eenduidige gezondheidsboodschappen, verdeling van de internetportals en het delen van informatie van potentiële cliënten. De samenwerking levert eenduidige boodschappen op. Vijf commerciële sites zijn intensief bewerkt; meer dan 1.800 e-mails zijn direct naar personen verstuurd. Wie uiteindelijk op het spreekuur komen door deze acties is lastig te meten maar van dertig cliënten is het zeker dat zij via het internet op het spreekuur zijn gekomen om zich te laten testen op soa en hiv. Eind 2013 werd samen met de GGD Hollands Noorden een onderzoeksvoorstel ingediend bij het Sarphati Initiatief om het bereik van internetveldwerk 32
te meten. Het onderzoeksvoorstel is in januari 2014 goedgekeurd, de eerste resultaten worden medio 2014 verwacht. Netwerkrelatie en delen van expertise Het programma gaf een viertal gastcolleges aan de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit en de Universiteit Utrecht, met als thema's soa- en hiv-preventie, het werken binnen de complexe omgeving van legale en illegale prostitutie, en de meerwaarde van Nederlandse expertise in het internationale veld. Daarnaast is een module verzorgd voor de NSPOH arts Maatschappij & Gezondheid, gericht op soa- en hiv-preventie en mensenhandel. De Nederlandse ervaringen zijn verder gedeeld met Europese parlementariërs in Brussel, een onderzoeksgroep vanuit Sheffield en Antwerpen en tijdens een bijeenkomst van Share-net is het online veldwerken gepresenteerd. Ook heeft het programma met onder meer Burgemeester Van der Laan in de Balie meegewerkt aan een Stadsgesprek en heeft het een presentatie verzorgd bij de GGD Groningen, ter gelegenheid van twintig jaar prostitutiezorg. Het Programma Prostitutie is voorzitter van twee netwerken: het Vlaams Nederlands Netwerk Mannenprostitutie en het Landelijk overleg Tippelzones. Beide netwerken zijn in 2013 drie keer bij elkaar geweest. In het Vlaams-Nederlandse Netwerk Mannenprostitutie, bestaande uit negen organisaties, ging het onder andere over geschikte plaatsen om de doelgroep te bereiken en is gesproken over vindplaatsen en interventiestrategieën voor nieuwe Midden-en Oost-Europeanen. De hiv-prevalentie onder hen is hoger dan onder vrouwelijke sekswerkers. Het is momenteel niet helder of de hiv-besmetting in Nederland is opgelopen of in het land van herkomst. Een complicerende factor is het hoge middelengebruik binnen deze doelgroep. In 2013 heeft Mainline hier onderzoek naar gedaan. In 2014 werken de organisaties aan een gezamenlijke brochure. Er zijn nog vier tippelzones in Nederland; voor 2014 worden geen verdere sluitingen verwacht. Voor de medewerkers van de tippelzone is een medewerkersdag georganiseerd. De thema’s van deskundigheidsbevordering waren gericht op het uitstappen van sekswerkers, middelengebruik en het opzetten van weerbaarheid-trainingen. Internationale activiteiten Het programma heeft in een lange reeks van jaren nationaal en internationaal een goede naam opgebouwd met langjarige internationale ontwikkelprojecten voor de verbetering van de positie van sekswerkers. Het Move Foreward-project (gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken) heeft in Macedonië, Oeganda, Vietnam en Egypte pilotprojecten opgezet om de carrièremogelijkheden voor sekswerkers te vergroten. De goede resultaten hebben geleid tot de subsidie van een nieuw en groter project met vergelijkbare doelstelling. Sinds november 2012 werkt Soa Aids Nederland samen met ICCO in tien landen aan het project Stepping Up, Stepping Out om samen met lokale organisatie de economische weerbaarheid van sekswerkers te vergroten. Bridging the Gaps is gericht op kwetsbare groepen zoals sekswerkers, MSM en druggebruikers. Zie voor een verdere beschrijving van de internationale activiteiten in 2013 het jaarverslag van het Aids Fonds. Onderzoek Soa Aids Nederland heeft lang geijverd voor (financiering van) een onderzoek naar aard en omvang van de problematiek. In 2013 heeft het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum - gelieerd aan het ministerie van Veiligheid en Justitie - de opdracht gekregen om drie deelonderzoeken en een nulmeting uit te voeren. Hierin komen de sociale positie, de ontwikkelingen op toezicht en handhaving en een schatting van de omvang van het legale versus niet legale circuit aan bod. Het prostitutieprogramma neemt deel aan twee van de deelonderzoeken in de begeleidingscommissie. In september 2014 zijn de onderzoeksresultaten beschikbaar. Voor de ontwikkeling van adequate methodieken zijn 33
onderzoekdata over de aard en omvang van de problematiek binnen het snel veranderende prostitutieveld onontbeerlijk. Het Programma Prostitutie is blij dat er nu onderzoek gedaan wordt en dat invloed kan worden uitgeoefend via de begeleidingscommissies. Analyse van de resultaten Het programma werkt met een relatief klein budget, dat grotendeels wordt besteed aan bestaande activiteiten. De mogelijkheid voor innovatie is er niet, terwijl die wel wenselijk is in de snel veranderende prostitutiesector. Het programma heeft in 2013 niet alle doelen gehaald. De ontwikkeling van de Handreiking mensenhandel voor gezondheidsprofessionals bleek ingewikkelde en tijdrovende materie; ook het integreren van de websites in de corporate website soaaids.nl nam veel tijd in beslag. De bezuinigingen bij de GGD's leiden tot minder veldwerk met alle negatieve gevolgen vandien. Het afstemmen van internetveldwerk om effectiever een grotere groep te bereiken bleek effectief en is in 2013 gesystematiseerd met twee dagen deskundigheidsbevordering. Toekomst De traditionele manieren van veldwerken zullen naar verwachting plaats gaan maken voor innovatieve methodieken. De mogelijkheden voor veldwerken in het niet vergunde circuit zullen worden onderzocht. Een goede nulmeting van aard en omvang van de problematiek geeft inzicht in het prostitutieveld zodat interventies aangepast kunnen worden. Het feit dat de Wet Regulering Prostitutie en Bestrijding Misstanden Seksbranche is aangehouden wil niet zeggen dat de wet niet alsnog wordt aangenomen. Invoering kan consequenties hebben voor GGD’s, die mee zullen (moeten) gaan werken aan een eventuele lokale registratieplicht voor sekswerkers. Soa Aids Nederland zal de taken in dat geval herijken om de professionals en de directe doelgroepen zo effectief mogelijk te ondersteunen. Het streven blijft om zoveel mogelijk sekswerkers en klanten met een eenduidige boodschap te bereiken.
34
7.
Programma Beleid
Het Programma Beleid adviseert het Management Team, in het bijzonder de manager van de afdeling Beleid en Programma’s. Naast internationale hebben de nationale ontwikkelingen in de soa- en hiv-bestrijding in Nederland voortdurend aandacht van het programma. Op nationaal niveau ontvangt het programma onder andere input van het Platform soa en seksuele gezondheid, een onafhankelijk adviesorgaan van deskundigen met uiteenlopende expertise op het gebied van soa’s en seksuele gezondheid. Activiteiten in 2013 In 2013 is gewerkt aan een nieuwe organisatiestrategie, waarbij het Programma Beleid onder andere de nationale en internationale contextanalyse verzorgde en het proces van de totstandkoming van de strategie begeleidde. Het Platform soa en seksuele gezondheid kwam in 2013 drie keer bijeen en adviseerde onder andere een betere onderbouwing van de noodzaak van investeringen in seksuele gezondheid in Nederland en te onderzoeken of een bredere inzet van HPV-vaccinatie in Nederland nuttig kan zijn. Soa Aids Nederland voert het secretariaat van het Platform. Er werd een gezamenlijk standpunt uitgewerkt van de Hiv Vereniging Nederland, de Nederlandse Vereniging van Hiv Behandelaren en Aids Fonds-Soa Aids Nederland ten aanzien van de viral load en (on)veilige seks. Dit standpunt houdt in dat mensen in een discordante relatie (een van de partners heeft hiv) onder strikte voorwaarden - de belangrijkste is dat het hiv door effectieve behandeling al langdurig niet detecteerbaar is - ervoor kunnen kiezen om geen condoom meer te gebruiken. Het Programma Beleid formuleerde begin 2013 al een beleidsadvies over de preventieve werking van behandeling met hiv-remmers en andere vormen van biomedische preventie. In 2013 werd het themadeel over seksuele gezondheid van de Handreiking Gezonde Gemeente geactualiseerd (Centrum Gezond Leven). Een inspiratiemiddag voor lokale beleidsmedewerkers over gemeentelijk beleid voor seksuele gezondheid werd goed ontvangen en krijgt navolging in 2014. Het programma werkte intensief mee aan de nieuwe website voor professionals, de meerjarenstrategie voor de aanpak van hiv en soa’s onder mannen die seks hebben met mannen ('Onder Controle') van het Programma MSM, de regeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg (ASG-regeling), en een innovatief project van het Aids Fonds. Dit Hiv Transmissie en Eliminatie Amsterdam project is interessant omdat het innovatieve methoden inzet voor het sneller opsporen en sneller behandelen van mensen met hiv. Maar ook omdat het een samenwerking tussen diverse ketenpartners opbouwt, zoals GGD, behandelaren, onderzoekers, de Hiv Vereniging Nederland en Soa Aids Nederland. Op verzoek van VWS en het RIVM CIb werkt Soa Aids Nederland in het Europees Joint Action project samen aan een verbetering van de kwaliteit van hiv-preventie. Het Programma Beleid heeft in 2013 Nederlandse expertise ingebracht voor de ontwikkeling van een nieuw kwaliteitsinstrument. Ook is ervoor gezorgd dat medewerkers van Soa Aids Nederland getraind zullen worden in bestaande kwaliteitsinstrumenten.
35
Vooruitblik op 2014 Ontwikkelingen rond biomedische zaken als HCV en HPV blijven relevant. In 2014 of 2015 komt nieuwe medicatie voor hepatitis C op de markt, deze is minder belastend en effectiever. Verder groeit het inzicht dat HPV-vaccinatie niet alleen voor meisjes nuttig kan zijn maar ook voor jongens. De ontwikkelingen op dit gebied worden gevolgd en zo nodig van beleidsstandpunten voorzien. In 2014 wordt invulling gegeven aan het uitwerken van wijzigingen in de ASG-regeling; de mogelijke gevolgen van de wijzigingen zullen worden onderzocht.
36
8.
Programma Communicatieadvies
Context Met het nieuwe Programma Communicatieadvies is ervoor gekozen om expertise op het gebied van communicatie samen te brengen in één programma, zodat Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland met ingang van 2013 voor het eerst werken met een centrale communicatieafdeling. Een geïntegreerde visie uitdragen en zicht en controle houden op alle communicatiekanalen en – middelen wordt zo een stuk eenvoudiger. Ook is versnippering veel beter tegen te gaan. Het Programma Communicatieadvies heeft goed in kunnen spelen op de toenemende behoefte van de inhoudelijke programma’s aan deskundige communicatie rondom de ontwikkeling en promotie van interventies. Zo hebben we onder andere bijgedragen aan het vormgeven, implementeren en onder de aandacht brengen van de Digitale Leerweek, een product van het Programma Professionals. Hieruit is een niet alleen aantrekkelijke maar ook goed werkende digitale leeromgeving voortgekomen, die aansluit op de behoeften van de doelgroep en al in het eerste jaar tot veel aanmeldingen heeft geleid. Doelstellingen 2013 Naast het bieden van ondersteuning en communicatieadvies had het programma ook een aantal eigen doelstellingen voor 2013: • Bieden van betrouwbare en toegankelijke basisinformatie • Ontwikkeling van een nieuwe website soaaids.nl • Coördinatie van de online communicatie van Soa Aids Nederland • Op de agenda houden van soa- en hiv-bestrijding • Positioneren van Soa Aids Nederland als interventiespecialist Activiteiten en resultaten Nieuwe website soaaids.nl Met de nieuwe website www.soaids.nl kwam een einde aan de versnippering van de online activiteiten van Soa Aids Nederland. De voorheen verschillende sites met diverse doelgroepen zijn nu ondergebracht onder het hoofddomein soaaids.nl. Alle programma’s hebben een plek gekregen binnen de site, zij geven binnen bepaalde kaders zelf invulling aan de inhoud en kunnen de content zelfstandig aanpassen en up-to-date houden. Terwijl de oude site vooral was gericht op informeren gaat de nieuwe site een stap verder en zet in op activeren (denk aan het invullen van een contactformulier, het doen van een online soa-test doen of het bekijken van een voorlichtingsvideo). Daarnaast wordt de interactie met de doelgroep professionals opgezocht. De content van de nieuwe website is veel beter deelbaar dan voorheen en de nieuwe website is uiteraard ook voorbereid voor het tijdperk van mobiel internet. Bezoekcijfers Door Google Analytics zijn in 2013 1.370.000 bezoekers gemeten. In de eerste maand na lancering van de nieuwe website nam het aantal gemeten bezoekers van de website met ruim 90 procent af, doordat aanvankelijk een strenger cookiebeleid werd toegepast. Nadat dit was hersteld is het bezoekersaantal weer op het oude niveau teruggekomen. Het is aannemelijk dat door dit probleem zo'n 200 duizend bezoekers minder is gemeten dan er daadwerkelijk zijn geweest. Iets meer dan 50 procent van alle bezoek is afkomstig via mobiel of tablet.
37
Samen met Colours, de bouwer van de website, wordt in 2014 gewerkt aan betere inzichten omtrent gebruik van de website via Google Analytics. Dit gaat leiden tot verdere optimalisatie van de site op het gebied van conversie. Coördinatie online communicatie Via de zogenaamde hub & spokes-werkwijze wordt de online communicatie van de diverse inhoudelijke programma’s op elkaar afgestemd. Tijdens de vaste overleggen worden de programma’s geïnformeerd over contentontwikkelingen, voortgang van de ontwikkeling van de nieuwe website, bezoekcijfers en analyse en elkaars online activiteiten. Daarnaast is er in 2013 gewerkt aan kennisdeling door het uitbrengen van een social-mediahandleiding, een uitgebreide introductie in het Content Management Systeem en verschillende trainingen, waaronder: Schrijven voor het web, SEO copywriting, SEO workshop, social media workshop. Bieden van betrouwbare en toegankelijke basisinformatie In 2013 zijn we overgestapt van verzendhuis Euromail naar Hexspoor. Al onze voorlichtingsen promotiematerialen zijn tegenwoordig te bestellen via een webwinkel. De webwinkel is volledig geïntegreerd in de nieuwe website. Via de webwinkel zijn onze materialen niet alleen te bestellen maar ook direct te downloaden. Dit vergroot de toegankelijkheid, we kunnen de basisinformatie immers zowel via gedrukte als digitale materialen verspreiden. In 2013 werden er ongeveer 226.000 gedrukte materialen via de webwinkel besteld, vooral door de GGD’s. Dit is 30 procent minder dan in 2012. De daling kunnen we verklaren door: • een afname van het aantal campagnematerialen: Sinds de Vrij Veilig Campagne is komen te vervallen, worden er veel minder campagnematerialen ontwikkeld, hiermee is het aantal materialen dat we bieden dus afgenomen. Daar komt bij dat de campagnematerialen die voor de weerbaarheidscampagne “Maak Seks Lekker Duidelijk” zijn ontwikkeld, in 2013 direct zijn uitgeleverd aan de GGD’s. Deze materialen zijn dus niet meegerekend in de telling van distributiehuis Hexspoor. • het tijdelijk niet leverbaar zijn van twee populaire folders, namelijk: Voorkomen, Testen en Behandelen en de patiëntenfolder over Chlamydia. De productie van deze folders liep vertraging op door het uitvallen van de productiebegeleider. Als gevolg hiervan zijn naar schatting 20.000 folders minder uitgeleverd. Inmiddels zijn beide folders weer verkrijgbaar via onze site. • een verschuiving naar informatievoorziening via digitale kanalen. Zo ontsluiten we een groot deel van de basisinformatie die we leveren over soa’s, veilig vrijen en seksuele gezondheid via soaaids.nl. Op onze website zijn al onze folders met één druk op de knop te downloaden. De website heeft een groot bereik en is een toegankelijk en gebruiksvriendelijk medium dat een steeds belangrijkere rol gaat spelen. Uiteraard vormen de nieuwe website en overige kanalen als YouTube eveneens belangrijke informatiebronnen. Zo zijn er in 2013 filmpjes ontwikkeld met basisinformatie over de meest voorkomende soa’s. Deze filmpjes worden zowel aangeboden op soaaids.nl, als op YouTube. Externe partijen weten ons te vinden als het gaat om betrouwbare informatie over soa’s en hiv. Zo zijn we onder andere benaderd door beheerders van websites als Thuisarts.nl met de vraag of zij onze content via hun site mogen ontsluiten. Hiermee vergroten we ons bereik. Agendasetting, corporate communicatie en brandmanagement De persvoorlichters hebben ook in 2013 aandacht weten te vragen voor onderwerpen als soa’s, hiv en seksuele gezondheid. Zo kregen verschillende campagnes maar ook onze acties rondom Wereld Aids Dag aandacht in de media. In corporate uitingen als de website, het jaarverslag, het jaaroverzicht en tijdens het congres Soa*Hiv*Seks heeft Soa Aids Nederland een start gemaakt met haar profilering als interventiespecialist. Bij de branding gaat het niet om het laden van het begrip 38
interventiespecialist maar meer om het benadrukken van onze kracht als het gaat om aantrekkelijke en effectieve interventies binnen de soa- en hiv-bestrijding en bevordering van seksuele gezondheid. Zo is er ook een start gemaakt met het beschrijven van een aantal topinterventies. Deze worden samen met een corporate brochure in 2014 opgeleverd. Corporate communicatie en brandmanagement heeft in 2013 iets minder aandacht gekregen dan gepland. Dat hing met name samen met een aantal uitdagingen die de ontwikkeling van de nieuwe soaaids.nl site met zich meebracht. De achterstand wordt begin 2014 ingelopen. Sociale media • Soa Aids Nederland is in haar communicatie richting professionals naast LinkedIn nu ook actief op Twitter. Eind 2013 stond de teller op 540 volgers, waarmee de doelstelling van 500 volgers (werkplan 2013) is behaald. Een analyse van de volgers door het bureau Someone (Lectric groep) wees uit dat dit vrijwel uitsluitend professionals betreft. Voor het algemeen publiek is eind 2013 het Soa Aids Nederland YouTube kanaal in gebruik genomen.
39
9.
Resultaten Centrum Gezond Leven
Soa Aids Nederland voert, net als de andere thema-instituten, in opdracht van het Centrum Gezond Leven jaarlijks een aantal taken uit, verdeeld in generieke en thema-specifieke taken. Tijdens de jaarlijkse evaluaties is teruggekoppeld dat de samenwerking prettig verloopt en de resultaten goed worden beoordeeld. In het kader van de specifieke taken werd diverse keren een bijdrage geleverd aan de Nieuwsbrief Gezonde School (Campagne seksuele weerbaarheid, sense.info, Lang Leve de Liefde). Het programma Jongeren participeerde in de stuurgroep Vignet Gezonde School. Er werd een vignet voor het mbo ontwikkeld, waarbinnen scholen een thema-certificaat relaties en seksualiteit kunnen halen. Soa Aids Nederland nam deel aan een netwerkbijeenkomst Gezonde School en participeerde in de werkgroep Jeugd van het Landelijk Overleg Themainstituten. Centraal stonden de ondersteuning van jeugdgezondheidszorg met betrekking tot extra contactmoment en het versterken van de implementatie en samenwerking richting onderwijs. In het kader van de generieke taken was Soa Aids Nederland ook in 2013 als adviseur nauw betrokken bij de ontwikkeling van de online strategie van het Centrum Gezond Leven. Voor het programma Professionals Versterkt werd de online wegwijzer in het landelijk ondersteuningsaanbod (GPS Gezond Leven) geactualiseerd en is tekstmateriaal aangeleverd waarmee stelselmatig op de GPS wordt geattendeerd via nieuwsbrief, twitter en website. Voor het programma Settings is een basistekst over evalueren opgesteld die begin 2014 zal worden opgenomen in de Handreiking Gezonde Gemeente, Wijk, School en Werk. De basistekst geeft een algemene inleiding op het belang van evaluatie en de belangrijkste stappen in een evaluatieplan. De thema-specifieke taken variëren verder van het laten certificeren van interventies tot bijdragen aan nieuwsbrieven en het up-to-date houden van websites. Op dit moment zijn 25 interventies opgenomen in de database van het Centrum Gezond Leven, waarvan er negen het predicaat 'theoretisch goed onderbouwd' hebben, vijf bekend staan als 'goed beschreven’ en negen nog geen beoordeling hebben. Een aantal minder actuele en/of toegepaste interventies zal uit de database worden verwijderd. In 2014 wordt bezien of er nog nieuwe beschrijvingen kunnen en moeten worden toegevoegd. Overige taken zijn, voor zover dit jaar van toepassing, volledig uitgevoerd.
40
10.
AIDS Action Europe
Context In 2014 memoreren we het tienjarige bestaan van de Dublin Declaration on Partnership to Fight HIV/AIDS in Europe and Central Asia, een belangrijke mijlpaal in de Europese aidsbestrijding. Er is echter geen aanleiding voor een feestje: het aantal hiv-infecties in Europa blijft stijgen. Deze stijging vindt voornamelijk plaats in Oost-Europa en Centraal-Azië: sinds 2011 is in Oost-Europa het aantal infecties gestegen met 9 procent, tegen 1 procent in de EU. Tegelijkertijd zijn dit de regio’s waar het behandelpercentage het laagst is. AIDS Action Europe is het enige netwerk dat ngo’s in Oost- en West-Europa bij elkaar brengt om samen te werken aan een effectievere aanpak van de hiv-epidemie in deze regio. Doelstellingen 2013 • Een effectieve bijdrage van het maatschappelijk middenveld aan regionaal en nationaal hiv- en aidsgerelateerd beleid bewerkstelligen • Betere samenwerking, interactie en kennisuitwisseling tussen netwerken van ngo’s, beleidsmakers en andere organisaties bevorderen • Verder ontwikkelen van een sterk en doeltreffend georganiseerd netwerk Activiteiten en resultaten Bijdrage van het maatschappelijk middenveld aan regionaal en nationaal hiv- en aidsgerelateerd beleid. Als covoorzitter van het HIV/AIDS Civil Society Forum (CSF), een adviesorgaan van de Europese Commissie en als lid van de hiv/aidsdenktank heeft AIDS Action Europe ook in 2013 weer proactief bijgedragen aan zowel de implementatie als de monitoring van het EUhiv-beleidsplan, dat moet zorgen voor minder hiv-infecties, betere toegang tot preventie, behandeling en zorg voor risicogroepen en het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met hiv. Het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) presenteerde in oktober het eindrapport over het EU-beleidsplan 2009-2013. Hierin werd onder andere het CSF erkend als een waardevol platform voor lobby en uitwisseling van informatie. Voor de totstandkoming van het rapport werd ook het CSF geconsulteerd. Als covoorzitter van het CSF coördineerde AIDS Action Europe beide keren de reactie van het CSF en zorgde ervoor dat de conclusies uit het rapport werden meegenomen tijdens de CSF-bijeenkomsten in 2013. Het EU-hiv-beleidsplan 2009-2013 liep in december 2013 ten einde. De lobby voor een nieuw Europees hiv-beleid vormde de kern van het CSF-werk gedurende 2013. De CSF-voorzitters vroegen in een brief aan leiders van de Europese Commissie en de Europese Unie om commitment voor een nieuw actieplan op het gebied van hiv/aids. De brief werd door 200 organisaties ondertekend. Na een gesprek met CSF-vertegenwoordigers kondigde eurocommissaris Borg tijdens de conferentie Right to Health, Right to Life: High Level Meeting on HIV and Human Rights in the EU and its Neighbouring Countries in Brussel aan, dat hij zich er persoonlijk toe committeerde om de voorbereiding tot een hiv-vervolgbeleid in gang te zetten. Als tussenoplossing wordt er voor 2014 een interim Action Plan ontwikkeld. Samen met de andere covoorzitter, de European Aids Treatment Group (EATG), verzamelden en bundelden we de suggesties van alle CSF-leden. Hierbij was het advies dat het beleid gericht moet blijven op MSM, migranten en mensen die drugs gebruiken. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor sekswerkers, gevangenen en nieuwe thema’s zoals behandeling als preventie, vroegtijdig testen en co-infecties. Als covoorzitter van het CSF hebben we ook de toenemende mensenrechtenschendingen in de regio aan de kaak gesteld en universele 41
toegang voor iedereen in tijden van economische crisis bevochten. AIDS Action Europe heeft samen met de EATG in 2013 opnieuw twee CSF-bijeenkomsten georganiseerd, die de spil vormden van het pleitbezorgingswerk van het netwerk. De gemiddeld dertig deelnemers vertegenwoordigden nationale ngo’s, regionale netwerken, Europese Commissie, ECDC, WHO, UNAIDS en andere Europese instituten. Op de agenda stonden onder andere toegankelijkheid van medicatie, ontwikkelingen op het gebied van mensenrechten in relatie tot hiv in Europa, de toekomst van Europees hiv-beleid en de evaluatie van het EUbeleidsplan 2009-2013. Daarnaast heeft het CSF onder andere de volgende zaken opgepakt: • Een herziening van de Griekse gezondheidszorg leidde tot de arrestatie en detentie van een sekswerker en elf vrouwelijke drugsgebruikers en de publicatie van hun persoonlijke gegevens. Daarnaast werd een wet die gedwongen testen op hiv mogelijk maakt opnieuw geïntroduceerd. Het CSF voerde een actieve lobby om deze vrouwen te helpen en de wet ongedaan te maken. Inmiddels zijn acht van de twaalf vrouwen vrijgelaten. Positive Voice (lid van het CSF en AIDS Action Europe) is onderdeel van een commissie die is ingesteld om de afschaffing van de verscherpte wetten te onderzoeken. • Met betrekking tot de anti-homowetgeving in Oekraïne hebben de covoorzitters van het CSF op verzoek van CSF/AIDS Action Europe lid All-Ukrainian Network of People Living With HIV/AIDS een brief naar de president van Oekraïne en relevante parlementsleden en commissies opgesteld om protest aan te tekenen tegen de conceptwet die ‘propaganda’ rondom homoseksualiteit verbiedt. Samen met de lokale partner werden in 2013 vervolgstappen ontwikkeld. • Lobby bij de Italiaanse ministeries van Gezondheid en Binnenlandse Zaken en bij de EC om tijdens het Italiaanse EU-voorzitterschap een conferentie te organiseren om bij het 10-jarig bestaan van de Dublin Declaration on HIV in Europe stil te staan en een vervolg op de Declaratie te formuleren. European HIV Legal Forum In 2012 groeide de interesse onder leden van AIDS Action Europe in juridische kwesties met betrekking tot hiv in Europa. Daarom zette AIDS Action Europe het European HIV Legal Forum op. Hier komen juristen en beleidsexperts bij elkaar om mensenrechten te monitoren en desgewenst hierover te adviseren en op te treden. Vijf AIDS Action Europe-leden initieerden een pilotfase: Swiss AIDS Federation, LILA Milano, Hungarian Civil Liberties Union, National AIDS Trust (UK) en Soa Aids Nederland. In de eerste fase richtten zij zich op de juridische situatie van migranten die leven met hiv. In hoeverre hebben zij toegang tot gezondheidszorg en zorgverzekering? Dit werd onderzocht in Zwitserland, Italië, Hongarije, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Begin 2013 werd een rapport gepubliceerd dat een waardevol inzicht in de verschillende zorgsystemen en de toegankelijkheid voor migranten in deze vijf landen gaf. Enkele conclusies: • Beperkte kennis van het aantal ongedocumenteerden met hiv bemoeilijkt de ontwikkeling van doelgroepgerichte interventies • Bij regionaal georganiseerde gezondheidszorg is een landelijk overzicht moeilijk te krijgen • Bij uit belasting gefinancierde gezondheidszorg (Engeland en Italië) lijkt toegang tot zorg eenvoudiger dan in een zorgverzekeringsstelsel • In alle betrokken landen hebben ongedocumenteerde migranten – tenminste in principe – toegang tot behandeling en zorg bij levensbedreigende gezondheidsproblemen. • De angst van migranten om het land uitgezet te worden maakt dat zij vaak minder zorg krijgen dan wettelijk en volgens richtlijnen mogelijk zou zijn. • In sommige landen – Engeland en misschien ook Hongarije – wordt met succes met public health-argumenten voor gratis zorg gelobbyd.
42
Deze resultaten werden onder ander tijdens de EU HIV/AIDS Civil Society Forum in december 2013 in Luxemburg gepresenteerd. Eind oktober kwamen de leden bij elkaar in Amsterdam om samen het projectplan voor de komende twee jaar uit te werken. Verdere samenwerking en activiteiten AIDS Action Europe was aanwezig bij Right to Health, Right to Life, een conferentie in Brussel georganiseerd door de Europese Commissie en UNAIDS over mensenrechten en discriminatie in verband met hiv. Leden van het CSF en stuurgroepleden van AIDS Action Europe waren als sprekers op de conferentie uitgenodigd. De covoorzitter van het CSF sloot de conferentie af met een samenvatting van de hoofdpunten. Samenwerking, interactie en kennisuitwisseling tussen ngo’s, netwerken, beleidsmakers en andere organisaties. AIDS Action Europe gebruikt verschillende kanalen om kennisdeling en samenwerking tussen ngo’s te bevorderen. Via onder andere de website, sociale media en mailings verspreidden we nieuws, oproepen, vacatures, evenementen, materialen et cetera. • De Clearinghouse speelt een belangrijke rol in de kennisuitwisseling tussen ngo’s, netwerken, beleidsmakers en andere organisaties. Deze online database werd in 2013 met 67 nieuwe 'good practice'-materialen aangevuld, wat het totaal aantal materialen eind 2013 op 1.296 bracht. In 2013 is de database met gebruikersaccounts van de Clearinghouse en de AIDS Action Europe leden grondig opgeschoond. De Clearinghouse had eind 2013 817 gebruikersaccounts, 26 meer dan vorig jaar. De gebruikers van de Clearinghouse variëren van kleine ngo’s in de Oekraïne tot beleidsmakers in Brussel. • Er is elf keer een update van de Clearinghouse uitgestuurd en drie keer een Clearing House Special. Deze specials lichtten publicaties met betrekking tot een actueel thema uit, zoals YOUTH op wereld jongeren dag en Get ready for TESTING naar aanleiding van de eerste Europese hiv-testweek. De specials werden in verhouding tot de reguliere updates goed bekeken. Na iedere mailing werd een stijging in het aantal pageviews op de website gemeten. • De website www.aidsactioneurope.org werd actueel gehouden met nieuws, vacatures, petities, evenementen, rapportages en andere relevante informatie uit de regio. Ook werd hier informatie gedeeld over het CSF. De website trok gemiddeld 1.809 bezoeken per maand (21.706 bezoeken over het hele jaar, vergelijkbaar met het aantal bezoeken in 2012). • Het E-news werd in 2013 tien keer verspreid aan ruim 550 leden, partners en andere geïnteresseerden (ter vergelijking: in 2012 kwam maar vier keer een nieuwsbrief uit). Door de frequentere verspreiding had de nieuwsbrief een groter bereik en waren leden beter en sneller op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen. Na iedere nieuwsbrief werd een stijging gemeten van het aantal website-bezoeken. • In 2012 begonnen we met het gericht benaderen van specifieke doelgroepen binnen het netwerk met informatie op maat. Hier zijn we in 2013 mee doorgegaan. Zo verstuurden we gerichte oproepen aan de leden om bijvoorbeeld lid te worden van het CSF. Deze gerichte mailings worden relatief vaker geopend dan Clearing House Updates of nieuwsbrieven. • Het aantal mensen dat AIDS Action Europe volgt via Facebook en Twitter is in 2013 opnieuw aanzienlijk gestegen. Facebook telde in 2013 761 fans (576 eind 2012) en Twitter 390 volgers (263 eind 2012). Het inzetten van sociale media versterkt de centrale rol van aidsactioneurope.org en hivaidsclearinghouse.eu. We promootten de website ook door linkjes van nieuwsberichten en e-news op sociale media te posten. Daarnaast posten we ook de laatste publicaties in de Clearing House op Twitter en Facebook. Tijdens de twee CSF-bijeenkomsten en de Right to Health - Right to Life- conferentie van EU/UNAIDS werden life filmpjes, foto’s en berichtjes getwitterd en gefacebookt.
43
•
De AIDS Action Europe-brochure werd in 2013 herzien en herdrukt. De brochure werd samen met ander promotiemateriaal verspreid tijdens verschillende bijeenkomsten en evenementen.
Verder ontwikkelen van een sterk en doeltreffend georganiseerd netwerk. Het AIDS Action Europe netwerk groeide met veertien nieuwe leden naar 438 leden. Diverse activiteiten hebben bijgedragen aan de sturing van het netwerk. Zo vond er begin januari een strategische discussiebijeenkomst plaats met leden van de stuurgroep, om de missie, doelstellingen en ambities van het netwerk voor de komende jaren te bespreken. Op 22 en 23 april vond een stuurgroepvergadering plaats in Amsterdam. Tijdens deze bijeenkomst stond een discussie over de toekomst van AIDS Action Europe centraal. Met name in OostEuropa neemt het aantal hiv-infecties nog altijd snel toe, terwijl overheden lang niet altijd hun verantwoordelijkheid nemen op het gebied van preventie, zorg en behandeling. Tegelijkertijd maakt de economische crisis het voor organisaties steeds moeilijker om subsidies te krijgen. Juist in deze tijd is het belangrijk dat AIDS Action Europe het belang van de leden vertegenwoordigt. Tijdens de bijeenkomst werd besloten om hiervoor concrete activiteiten te ontwikkelen. Analyse van de resultaten Uit het ECDC-rapport Monitoring en implementatie van het EU beleidsplan 2009-2013 werd duidelijk dat CSF-leden, denktankleden, beleidsmakers, de Europese Commissie en internationale organisaties het CSF zien als een belangrijk kanaal om beleidsbeïnvloeding en -uitwisseling te bevorderen. Evaluaties van CSF-bijeenkomsten tonen hoge scores voor de manier waarop AIDS Action Europe, samen met EATG, het CSF voorzit. De bijeenkomsten worden gewaardeerd om hun netwerkmogelijkheden, actuele onderwerpen en beleidsmatige discussies. Uit evaluaties blijkt dat de meerderheid van de leden CSF-informatie deelt met collega’s en hun bredere lokale en/of nationale netwerk. In 2013 zijn communicatiekanalen (nieuwsbrief Network News en sociale media) beter op elkaar afgestemd en actiever ingezet. Daarnaast hebben we onze leden doelgerichter benaderd met informatie op maat. Op die manier was er frequenter en intensiever contact en interactie met het netwerk. Toch bleken onze doelstellingen om hiermee meer nieuwe leden en Clearing House gebruikers te bereiken te ambitieus. Kortom, we zijn kwalitatief in 2013 beter gaan communiceren, maar kwantitatief hebben we ons doel niet helemaal bereikt. Reden tot zorg zijn de effecten van de economische crisis, zowel voor onze leden als voor het netwerk zelf. AIDS Action Europe merkt de toenemende moeilijkheid om haar kernactiviteiten gefinancierd te houden en additionele fondsen aan te boren voor nieuwe projecten en initiatieven. Toekomst Gedurende 2013 is gediscussieerd over verschillende scenario’s voor de toekomst, die in 2014 verder uitgewerkt gaan worden. De toenemende moeilijkheden om kernactiviteiten van het netwerk gefinancierd te krijgen, naast discussies over eventuele nieuwe aandachtspunten voor AIDS Action Europe, zullen in 2014 tot keuzes voor de toekomst leiden.
44
Afzonderlijk gefinancierd project Joint Action on improving quality in HIV prevention (AAE- aandeel: € 22.000) Doelstelling Verbeteren van de kwaliteit van hiv-preventie in Europa door het toepassen van effectief bewezen instrumenten. Activiteiten en resultaten In juni 2013 nam AIDS Action Europe deel aan de aftrap van het Joint Action on Improving Quality in HIV Prevention (Quality Action) -initiatief in Berlijn, gevolgd door een bijeenkomst van de adviesgroep, waarin AIDS Action Europe een vaste zetel heeft. We zijn betrokken bij de disseminatie en beleidsontwikkeling van dit driejarige project. In april hadden we een instructiebijeenkomst met de coördinatoren van de disseminatietaken. We begeleidden de coördinatoren bij het ontwikkelen van het logo en de communicatie- en disseminatiestrategie. Als onderdeel van deze strategie werden verschillende communicatiekanalen (website, brochure en een Facebook-pagina) opgezet. We informeerden ons netwerk over Quality Action in onze nieuwsbrief, sociale media en de website. Alle materialen maken wij toegankelijk via de AAE Clearinghouse. We benaderen in de betreffende landen onze leden om deel te nemen aan de trainingen en workshops met als doel de kwaliteit van hun preventiewerk te verbeteren. We zijn tevens onderdeel van de werkgroep beleid, die pas eind 2013 haar activiteiten startte. Uiteindelijk zal het werk van Quality Action worden samengebracht in een policy kit die via AIDS Action Europe op de agenda van het CSF geplaatst zal worden. Analyse van de resultaten Het Quality Action initiatief is later van start gegaan dan gepland, waardoor na de startbijeenkomst niet alle activiteiten hebben plaatsgevonden die voor het jaar 2013 gepland waren. De samenwerkingsverbanden die gestart zijn tussen verschillende nationale gezondheidsministeries, ngo’s, en netwerken in 25 landen zijn veelbelovend. In 2014 zal duidelijk worden of het initiatief de verwachtingen verder weet waar te maken. Financiering Jaarbudget voor AAE: € 22.000. Financiering door de Europese Commissie en WHO/Europe. Primaire samenwerkingspartners: BZgA, EuroHealthNet, Public Health England. Consequenties voor de toekomst Aangezien het project trager is gestart dan gepland zal er in 2014 een inhaalslag gemaakt moeten worden om op schema te komen. Het project biedt veel mogelijkheden voor de uitbreiding van het netwerk van AIDS Action Europe.
45
11.
Organisatie en Personeel
11.1
Bestuur en toezicht
11.1.1 Raad van toezicht De raad van toezicht vervult de statutair vastgelegde taak van toezichthouder, waarbij hij de stichting en haar resultaten kritisch volgt en zijn goedkeuring moet hechten aan plannen en verantwoordingen. De raad van toezicht benoemt de externe accountant, die rapporteert aan de raad van toezicht en de raad van bestuur. Eens per vier jaar wordt het functioneren van de externe accountant door de raad van toezicht en de raad van bestuur beoordeeld. Profiel Het in 2007 vastgestelde profiel van de raad van toezicht vormt het uitgangspunt voor de samenstelling van de raad. Gelet op de doelstelling van de stichting moeten de toezichthouders voortkomen uit de volgende acht maatschappelijke sectoren: politiek, bedrijfsleven, nationale soa-bestrijding, internationale aidsbestrijding, ontwikkelingssamenwerking, financiën, communicatie en onderzoek. De negende toezichthouder is statutair bepaald als iemand die het vertrouwen heeft van de belangenorganisaties voor mensen met hiv. Combinaties van deskundigheid zijn mogelijk en er wordt gestreefd naar een evenwicht in het aantal mannen en vrouwen. Vergaderingen De raad van toezicht is in 2013 vijf maal in vergadering bijeengekomen. De raad van bestuur woonde vier van deze vergaderingen bij. Vaste onderwerpen op de agenda zijn de inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages van de raad van bestuur. De financiële auditcommissie van de raad van toezicht rapporteert in de vergaderingen over haar toezicht op de financiële zaken en op de besluitvormingsprocedure bij het toekennen van subsidies. De raad van toezicht heeft zichzelf verplicht periodiek een zelfevaluatie te organiseren. In zijn vergadering van 10 april 2013 is de zelfevaluatie uitgevoerd, waarvan een verslag is gemaakt met een aantal aandachtspunten. De raad wil de komende periode dieper doorpraten over bepaalde onderwerpen en onderdelen van de organisatie en zorgen dat de organisatie meer gebruik maakt van de kennis en kunde van de leden. Dit kan door thematische onderwerpen te agenderen, waarover medewerkers presentaties houden en door toezending van actuele ontwikkelingen aan de leden. De volgende zelfevaluatie is voor 2014 gepland. Voorafgaande aan de vergadering van 10 april spraken de voorzitter en het lid Miedema van de raad van toezicht met een delegatie van de ondernemingsraad. In de vergadering van de raad van toezicht werden de jaarverslagen en de jaarrekeningen over 2012 goedgekeurd en werd met de accountants van KPMG het accountantsverslag besproken. Voorts besloot de raad om voor de aanbesteding van de accountantsdiensten bij vier partijen offertes aan te vragen. Ten slotte werd gesproken over de kandidaatstelling van de heer Coenen als bestuurslid van het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. In de vergadering van 17 juni werd de herziende begroting voor 2013 na een positief advies van de auditcommissie goed gekeurd. De raad besloot tot de benoeming van een nieuwe accountant op basis van de presentaties en de offertes van vier offrerende accountantskantoren. De raad gaf zijn instemming aan de benoeming van de heer Coenen als bestuurslid van het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. Verder werd gesproken over het instellen van één internationale adviescommissie. De raad stemde in met de herbenoeming voor een tweede termijn van mevrouw Linden en de heer Lips. Naar aanleiding van de gesprekken die vier toezichthouders met de leden van het management team hebben gevoerd vergaderde de raad van toezicht op vrijdag 28 juni. Doel van de vergadering was om de overige toezichthouders te informeren en om te reflecteren 46
op de gang van zaken in de organisatie. Bij deze vergadering was de raad van bestuur niet aanwezig. Op 15 oktober werden het werkplan en de begroting voor 2013 goedgekeurd. De heer De Bruijn, mevrouw Hankins en mevrouw Weldring werden benoemd als lid, waarmee alle zetels van de raad van toezicht weer bezet zijn. De raad stond uitgebreid stil bij het strategische meerjarenplan Setting Milestones, Strategy 2014-2017 en heeft dit goedgekeurd. De raad van toezicht besprak na twee presentaties in zijn vergadering van 16 december het thema online strategie. De nieuwe beleidsbrief over internationaal beleid van Minister Ploumen was geagendeerd. Voorts werd besloten de data in het rooster van aftreden met één maand op te schuiven voor een betere aansluiting op de vergaderingen. Ten slotte werd het aanbod van deskundigheidsbevordering voor toezichthouders besproken. Financiële auditcommissie De auditcommissie van de raad van toezicht is belast met het houden van toezicht op de financiële gang van zaken binnen de stichting in het algemeen en voorts met de toetsing van de werking van de interne controle op de administratieve organisatie, in het bijzonder op de betalingsorganisatie. De auditcommissie ziet er tevens op toe dat subsidiebesluiten op de juiste wijze tot stand komen. Vast onderdeel van de vergadering is de bespreking van de managementrapportages en de beoordeling van de declaraties, creditcard en andere uitgaven door de raad van bestuur. De auditcommissie bestond in 2013 uit de portefeuillehouder financiën van die raad van toezicht, mevrouw Wilders, en een lid van die raad, de heer Miedema. Mevrouw Wilders is voorzitter van de Audit Commissie. De raad van bestuur woonde alle vergaderingen van de Auditcommissie bij. De auditcommissie behandelde in haar vergadering van 2 april in het bijzijn van de externe accountant het accountantsverslag 2012, de jaarrekening 2012, het jaarverslag 2012 en de Verantwoordingsverklaring 2012. Voorts werd gesproken over de aanbesteding van de accountantsdiensten en de rentetoerekening naar de merken. Op 12 juni behandelde de auditcommissie de herziene begroting 2013, de kwartaalrapportage en het omgaan met de liquiditeit. Tevens werden de presentaties van de vier offrerende accountants geëvalueerd. De vergadering van 30 september stond in het teken van het concept-werkplan 2014 en de conceptbegroting 2014, alsmede de financiële managementrapportage over het eerste halfjaar. Tevens werd gesproken over het beheer van de reserves. Vergoedingenbeleid De leden van de raad van toezicht verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd met de mogelijkheid van een redelijke vergoeding voor de ten behoeve van de stichting gemaakte kosten en voor door hen voor de stichting verrichte werkzaamheden. Binnen de ruimte van het CBF-Keur bestaat de mogelijkheid van niet-overmatige vacatiegelden. In het boekjaar 2013 werden door de leden van de raad van toezicht geen onkosten gedeclareerd; er werden evenmin vacatiegelden uitgekeerd. Samenstelling Raad van Toezicht De raad van toezicht is actief op zoek gegaan naar kandidaten voor de invulling van de vacatures en in 2013 werden mevrouw Yvonne Weldring (ontwikkelingssamenwerking), mevrouw Catherine Hankins (internationale aidsbestrijding ) en de heer Wiet de Bruijn (politiek) benoemd tot lid van de raad van toezicht. In april 2013 trad mevrouw Anita Hardon af. In juni werden de heer Roek Lips en mevrouw Hetty Linden voor hun tweede termijn benoemd. In december 2013 trad mevrouw Hetty Linden af. Aldus was er eind 2103 een vacature op de zetel met het profiel nationale soa-bestrijding. Statutair is bepaald dat de raad van toezicht een rooster van aftreden opstelt. Indien in een tussentijdse vacature wordt voorzien, dan wordt geen volledige, eerste termijn vervuld maar eindigt de eerste termijn volgens het rooster. Leden van de raad van toezicht worden benoemd voor een aaneengesloten periode van maximaal vier jaar en treden af volgens het 47
door de raad opgestelde rooster. De toezichthouders kunnen worden herbenoemd. Het lidmaatschap van de raad eindigt op het moment dat het gedurende acht jaar is vervuld. Raad van toezicht Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland - STOP AIDS NOW! per 31 december 2013 Naam
Profiel van de zetel
Aantreden
Termijn
dhr. mr. A. Ruys, voorzitter mw. drs. Y.M. Wilders RA
Bedrijfsleven
20-12-2007
2
Einde termijn 01-07-2014
Financiën
01-01-2011
1
01-07-2014
dhr. L.W.L. de Bruijn mw. dr. C.A. Hankins CM, MD, PhD, CCFP, FRCPC dhr. dr. K.G. Moody
Politiek Internationale aidsbestrijding
15-10-2013 15-10-2013
1 1
01-07-2014 01-07-2015
Vertrouwen van mensen met hiv Onderzoek
21-04-2008
2
01-07-2015
11-04-2011
2
01-07-2016
mw. Y. Weldring
Ontwikkelingssamenwerking
15-10-2013
1
01-07-2016
vacature
Nationale soa-bestrijding Communicatie
1
01-07-2017
2
01-07-2017
dhr. prof. dr. F. Miedema
dhr. R.J. Lips
29-06-2010
Hoofd- en nevenfuncties 2013 De heer mr. A. Ruys heeft de volgende nevenfuncties: lid Raad van Commissarissen Janivo Holding BV, lid Raad van Commissarissen British American Tobacco Plc (VK), lid Raad van Commissarissen ITC PLC India, voorzitter Raad van Commissarissen Luchthaven Schiphol N.V., voorzitter Stichting Codart, voorzitter Douwe Egberts Foundation, voorzitter raad van toezicht Stichting Madurodam en bestuurslid Stichting De Eik. Mevrouw drs. Y.M. Wilders RA is lid van de raad van bestuur Spaarne Ziekenhuis en heeft als nevenfuncties: gemandateerd lid raad van bestuur Kennemer Gasthuis, bestuurslid Stichting Apotheek der Haarlemse Ziekenhuizen, voorzitter bestuur Stichting Digitale Snelweg Kennemerland en voorzitter Raad van Commissarissen Transpaarne. De heer L.W.L. de Bruijn is algemeen directeur van Veen Bosch & Keuning Uitgeversgroep B.V. en heeft geen nevenfuncties. Mevrouw prof. dr. A.P. Hardon is hoogleraar Antropologie van Zorg en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam en wetenschappelijk directeur Amsterdam Institute for Social Science Research (AIS*SR) en heeft geen nevenfuncties. Mevrouw C.A. Hankins CM, MD, PhD, CCFP, FRCPC is adjunct-directeur van het Amsterdam Institute for Global Health and Development (AIGHD) en honorary professor London School of Hygiene and Tropical Medicine. Ze heeft als nevenfuncties: bestuurslid AIDS Foundation East-West, trustee UK HIV Research Trust, bestuurslid (emeritus) Health Bridge in Canada, voorzitter Scientific Advisory Board CAPRISA en voorzitter Scientific Advisory Group HIV Prevention Trials Network. De heer dr. K.G. Moody was internationale coördinator / CEO van de Global Network of People Living with HIV (GNP+) tot 1 oktober 2013 en heeft als nevenfuncties: bestuurslid International HIV/AIDS Alliance (Brighton, UK) en lid advisory committee Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT, Amsterdam). De heer prof. dr. F. Miedema is vicevoorzitter raad van bestuur en decaan Universitair Medisch Centrum Utrecht en heeft als nevenfuncties: secretaris Stichting Dondersfonds, bestuurslid Talma Eijckman Stichting, lid raad van toezicht Hubrecht Instituut, lid raad van
48
toezicht UMC Utrecht Exploitatie BV, lid raad van toezicht De Utrecht Holdings en lid Stichting DTL. Mevrouw Y. Weldring werkt als interim directeur voor diverse organisaties en heeft geen nevenfuncties. Mevrouw ir. H.A.G.M. Linden is directeur van de Geneeskundige en Gezondheidsdienst Gemeente Utrecht en directeur van de Publieke Gezondheid GGD Regio Utrecht en heeft als nevenfuncties: lid raad van toezicht Voedingscentrum en lid raad van bestuur Stichting Agis. De heer R.J. Lips is Netmanager Nederland 3 bij de Nederlandse Publieke Omroep en heeft als nevenfunctie: lid raad van toezicht Centrum Internationale Kinderontvoering (Centrum IKO).
11.1.2 Raad van bestuur De raad van bestuur is belast met het besturen van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland en legt verantwoording af aan de raad van toezicht. De taken van de raad van bestuur zijn in het bijzonder het strategisch beleid, de algehele coördinatie en de externe representatie. De raad van bestuur is verantwoordelijk voor de inhoudelijke en financieel-administratieve kwaliteitsbewaking, alsmede het personeelsbeleid. Het managementteam van directeuren, managers en de programmaleider beleid is verantwoordelijk voor het sturen van de organisatie, zowel naar inhoud, processen als financiën. Hiertoe vergadert het MT wekelijks. Besluiten worden vastgelegd in verslagen. Ook wordt de organisatie na elke twee vergaderingen geïnformeerd over de belangrijkste besprekingen door middel van de MT-flits: een mailbericht voor iedereen. De Raad van Bestuur vergadert wekelijks om zaken te bespreken. Bestuursbesluiten worden op een continue basis genomen, veelal per mail, en vastgelegd in verslagen. Alle besluiten van de raad van bestuur worden schriftelijk in een besluitenlijst vastgelegd. De Raad van Bestuur van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland werd in 2013 gevormd door de heer Ton Coenen en mevrouw Louise van Deth. Het Aids Fonds en Soa Aids Nederland worden vertegenwoordigd door de heer Ton Coenen en STOP AIDS NOW! door mevrouw Louise van Deth. De nevenfuncties van de heer Ton Coenen zijn: bestuurslid René Klijn Stichting, bestuurslid Stichting H. Molendijk, lid Raad van Toezicht Medical Credit Fund, member of the Executive Committee and chair of the Strategy Committee ICASO, co-chair of the HIV in Europe Initiative (tot september 2013), member European HIV/AIDS Funders Group Steering Committee (tot september 2013) en bestuurslid Global Fund to Fight HIV, Tuberculosis and Malaria. De nevenfuncties van mevrouw Louise van Deth zijn: voorzitter Tony Chocolonely Foundation, voorzitter Arts & Exes en lid bestuur stichting Henry Hudson 500. In december 2013 is zij tot bestuurslid gekozen van Funders Concerned about AIDS (FCAA). Bezoldiging directie De raad van toezicht heeft in 2005 met behulp van het ODRP-functiewaarderingssysteem, op advies van Leeuwendaal, het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het beleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgt de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels (zie www.vfi.nl), maar hanteert op grond van de vigerende afspraken het ODRP-functiewaarderingssysteem. Het ODRP-functiewaarderingssysteem geeft aan de hand van weging van de hoofdgroepindeling en overige gezichtspunten een maximumnorm aan voor het jaarinkomen. Dit leidde tot de inschaling van de heer Ton Coenen in de BBRA-schaal 16 en mevrouw Louise van Deth in de BBRA-schaal 15, aansluitend bij het salarishuis van de gehele organisatie (schalen van het BBRA 1984 sector Rijk). 49
De toetsing aan de VFI-Adviesregeling vond plaats door de Auditcommissie in maart 2011, waarbij voor de heer Ton Coenen een BSD-score van 445 werd vastgesteld met een maximum inkomen van € 109.550 (2013; 1 fte; 1 jaar) en voor mevrouw Louise van Deth een BSD-score van 390 werd vastgesteld met een maximum inkomen van € 98.257 (2013; 1 fte; 1 jaar). Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante, werkelijke jaarinkomen van de directie bedroeg voor de heer Ton Coenen in 2013 € 106.442 (36 uur, 1 fte). Dit is inclusief een bedrag van € 1.624 door verkoop van niet-gebruikte verlofdagen middels het systeem van flexibele arbeidsvoorwaarden. Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante, werkelijke jaarinkomen van de directie bedroeg voor mevrouw Louise van Deth in 2012 € 96.556 (36 uur, 1 fte). De bezoldiging van de directie bleef binnen het maximum van de VFIAdviesregeling. De hoogte en samenstelling van de bezoldiging wordt in de jaarrekening toegelicht in de toelichting op de staat van baten en lasten. Naast het jaarinkomen maken ook betaalde sven pensioenpremies en de verkoop van verlofdagen deel uit van de bezoldiging. Er zijn geen belastbare vergoedingen/bijtellingen noch overige beloningen op termijn.
11.2
Staf Beheer en Service
De afdeling Staf Beheer en Service regelt alle facilitaire zaken, van financiën tot automatisering en van huisvesting tot de logistieke organisatie van evenementen en congressen. De afdeling heeft ook een beheersfunctie op het niveau van controlling en personeel.
11.2.1 Personeelszaken Personeelszaken werkt aan het scheppen van randvoorwaarden voor goed werkgeverschap waarbinnen medewerkers zich met plezier inzetten voor het realiseren van de doelstellingen van de organisatie en zich tevens zelf kunnen ontwikkelen. Personeelszaken adviseert en ondersteunt ten aanzien van personele- en organisatorische vragen en veranderingen, de toepassing van arbeidsvoorwaarden en personele regelingen en het actualiseren en ontwikkelen van instrumenten voor personeelsbeleid. Stimuleert het handhaven van de jaarlijkse cyclus van activiteiten als functionerings- en voortgangsgesprekken en de inventarisatie van opleidingswensen en biedt ondersteuning in het kader van de in-, door- en uitstroom van medewerkers. Personeelssamenstelling In 2013 waren gemiddeld 129 medewerkers in dienst, omgerekend naar een volledig dienstverband 104 fte. Daarnaast is gebruik gemaakt van 2 fte medewerkers die niet in loondienst waren. De verdeling is als volgt: Aids Fonds STOP AIDS NOW! Soa Aids Nederland
37 fte 28 fte 41 fte
(2012: 31) (2012: 28) (2012: 44)
Van de medewerkers is 66 procent vrouw (2012: 65 procent) en 34 procent man (2012: 35 procent). Een volledig dienstverband (36 uur per week) heeft 24 procent (2012: 23 procent), 76 procent (2012: 77 procent) werkt in deeltijd. De gemiddelde duur van het dienstverband is 7,5 jaar (2012: 7,5), de gemiddelde leeftijd 43,2 jaar (2012: 43,5). 24 medewerkers kwamen er in dienst (2012: 25) en 16 medewerkers (2012: 17) gingen met ontslag. Van deze 16 medewerkers werkten er vier op basis van tijdelijke vervanging of een tijdelijk gefinancierde functie, zeven namen op eigen verzoek ontslag, twee medewerkers vertrokken door pensionering en met drie medewerkers werd ontslag overeengekomen om andere
50
redenen. Er zijn in 2013 zes (2012: vijf) medewerkers doorgestroomd naar een andere functie. Introductie nieuwe medewerkers, stagiaires en kantoorvrijwilligers Voor nieuwe medewerkers, stagiaires en kantoorvrijwilligers werden in april en oktober introductiemiddagen gehouden. Het programma bestaat uit onderlinge kennismaking, algemene informatie over het werk van de organisatie, de ondernemingsraad, de vertrouwenspersoon, de historie en de huidige hiv- en soa-bestrijding en -behandeling, en werken en leven met hiv (met onder andere de bijdrage van een vrijwilliger van de Hiv Vereniging Nederland). Arbeidsvoorwaarden De arbeidsvoorwaarden van de CAO Verpleeg-, Verzorgingshuizen, Thuiszorg, Kraam- en Jeugdgezondheidszorg (CAO VVT) worden gevolgd voorzover van toepassing. De CAO VVT 2012 – 2013 bleef ongewijzigd. Dat geldt ook voor de arbeidsvoorwaarden van Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de salarissen worden de BBRA schalen van de Rijksoverheid gevolgd. De Rijksoverheid hanteert sinds april 2009 de nullijn. De schaalsalarissen bleven derhalve ongewijzigd. In 2013 werd 38 maal door medewerkers gebruik gemaakt van de flexibele arbeidsvoorwaarden waarmee de ene arbeidsvoorwaarde als bron geruild kan worden voor een andere als doel. Bijvoorbeeld het kopen- of verkopen van vakantie-uren van- of tegen salaris of het kopen van een fiets van bruto loon. Management- en organisatieontwikkeling Via een interactief proces is in 2012 een herontwerp van de organisatie tot stand gekomen. De vernieuwde structuur is per 1 januari 2013 ingevoerd, voert tot nieuwe werk- en samenwerkingsprocessen, en heeft een positieve invloed op leiderschapsstijlen, werknemerschap en lerend vermogen van de organisatie. Een voorbereidingsgroep heeft een analyse gemaakt van de elementen waaruit de organisatiecultuur bestaat en aanbevelingen gedaan om de gezamelijke organisatiecultuur te versterken. In de loop van het najaar is gestart met de verdere uitwerking van het cultuurtraject. Cultuurtraject In de loop van 2013 is begonnen met een Cultuurtraject overeenkomstig de aanbeveling van het bureau Bosman & Vos bij de herinrichting van de organisatie. Het streven hierbij is het in kaart brengen en versterken van de aanwezige en verbindende cultuurelementen om zo de kracht van de organisatie en de resultaten van het werk te verbeteren. Tien sleutelfiguren, die een dwarsdoorsnede van de organisatie vertegenwoordigen, zijn in gesprek met hun collega’s, op zoek gegaan naar deze cultuurelementen. Hun bevindingen zijn samengevat en opnieuw getoetst bij collega’s waarbij nadrukkelijk ook de eigen verantwoordelijkheid aan de orde kwam. In 2014 zal het Cultuurtraject voortgezet worden en met aanbevelingen komen aan het MT. Hierbij zal ook worden ingegaan op de rol van leidinggevenden. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim bedroeg 5,7 procent. In vergelijking met voorgaande jaren is het ziekteverzuim gedaald. Het lag meerdere jaren boven de 6 procent. Het streven om op jaarbasis een ziekteverzuim onder de 5 procent te hebben is echter niet gehaald. Het landelijke gemiddelde is 4,5 procent. De meldingsfrequentie bleef met 1,4 binnen het streven (minder dan 2). In april is de samenwerking gestart met een nieuwe bedrijfsarts van de Arbo Unie. In het najaar werd tijdens een bijeenkomst met medewerkers, management, ondernemingsraad, personeelszaken, de bedrijfsarts en een regiomanager van de Arbo Unie gesproken over de 51
aanpak van het ziekteverzuim. Voorgesteld is meer projectmatig aan gezondheids- en verzuimmanagement te werken, rekening houdend met het cultuurtraject en de implementatie van de nieuwe strategie. Flexibel werken / Het Nieuwe Werken Flexibel omgaan met werktijden, werkplek en werkmiddelen kan een bijdrage leveren aan efficiënt en effectief werken en kan kosten besparen. Het beleid voor flexibel werken is uitgebreid met een thuiswerkregeling. Gemaakte afspraken worden in een thuiswerkovereenkomst vastgelegd. Ook zijn mogelijkheden van een verregaande vorm van flexibilisering van het werken op kantoor onderzocht. Er heeft een interne verschuiving van werkplekken plaatsgevonden, waardoor meer flexplekken zijn gecreëerd. Het grootste gedeelte van de medewerkers blijft een vaste werkplek houden. Vertrouwenspersoon Voor medewerkers die daar behoefte aan hebben is een externe vertrouwenspersoon aan de organisatie verbonden. Op afspraak is zij beschikbaar om in een neutrale omgeving met de medewerker te spreken. Over het werk en de persoon van de vertrouwenspersoon is informatie beschikbaar op intranet. In de twee maal per jaar gehouden introductiemiddagen voor nieuwe medewerkers gaf zij een presentatie en zij was aanwezig tijdens de zomer- en de kerstbijeenkomst. De vertrouwenspersoon is in 2013 één keer geraadpleegd. Vrijwilligers Aids Fonds en STOP AIDS NOW! maken dankbaar gebruik van vrijwilligers die zich inzetten voor aandacht en geld voor de aidsbestrijding. Jaarlijks worden vrijwilligers ingezet voor collectes tijdens grote evenementen als Roze Maandag (kermis Tilburg), de Canal Parade (Gay Pride), Wereld Aids Dag 1 december en Wereld Aids Nacht. In 2013 collecteerden vrijwilligers ook bij de theatervoorstelling ‘The Normal Heart’. Enkele vrijwilligers werken in ondersteunende taken op kantoor. In totaal hebben zo’n 250 vrijwilligers zich ingezet. Iedere nieuwe vrijwilliger ontvangt de vrijwilligersregeling, die taken, rechten en plichten van de vrijwilliger en de organisatie vastlegt. In het voorjaar is als blijk van waardering voor de inzet van vrijwilligers een bedankdag georganiseerd waarop zij werden geïnformeerd over behaalde resultaten en ontwikkelingen van het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! Verder was er ruimte voor het ontmoeten van andere vrijwilligers en betaalde medewerkers.
11.2.2 Financiële administratie (FA) FA zorgt voor alle financiële processen van de organisatie, van salaris-, debiteuren-, crediteuren- en projectadministratie tot managementrapportages en het opstellen van begrotingen en jaarrekeningen. Teneinde optimale expertise tegen een reële prijs in te zetten werden in 2013 offertes gevraagd van vier accountantskantoren met ervaring op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en goededoelenorganisaties. De keuze is gevallen op PricewaterhouseCoopers (PwC), dat de opdracht kreeg om de komende jaren de interimcontrole, jaarrekeningcontrole en de projectcontroles uit te voeren. De projectsubsidieadministratie heeft in de afgelopen jaren een flinke groei doorgemaakt door de toekenning van een aantal meerjarige omvangrijke projectsubsidies. Het team is daarom in 2013 uitgebreid met een projectcontroller. In 2013 is uit oogpunt van risicospreiding besloten om de spaartegoeden te spreiden over twee banken. Bij het beheer van de spaartegoeden staat centraal het verkrijgen van een gunstige rente terwijl de spaartegoeden vrij opneembaar blijven. In het najaar van 2013 is een programma aangeschaft voor het inscannen van de inkomende facturen en waarmee tevens de fiattering van de facturen door de budgethouders digitaal 52
kan plaatsvinden. De implementatie heeft deels plaats gevonden in 2013 en zal in 2014 afgerond worden.
11.2.3 Informatie en communicatietechnologie (ICT) ICT beheert de diverse automatiseringssystemen, zoals het computernetwerk en de telefooncentrale. De in 2013 aangeschafte telefoonserver beschikt over een herschreven versie van het telefoonsysteem, dat nu stabieler functioneert. De nieuwe server biedt extra mogelijkheden, waarvan een aantal in 2014 in gebruik genomen zal worden. Alle switches zijn vervangen door nieuwe die aan de hedendaagse normen voldoen. Tevens is de belangrijkste patchkast vervangen en een nieuwe hoofdserver in gebruik genomen. Er is veel tijd geïnvesteerd in het automatiseren van de installatie van besturingssysteem en applicaties op de 150 werkstations en het up to date houden van deze software. Dit om de werkdruk bij ICT en de overlast bij de gebruiker te verminderen. Het systeem dat hiervoor gebruikt wordt is Specops Deploy. Hiermee zal in 2014 ook Windows 7 worden uitgerold naar de werkstations. Er is op verzoek van de afdeling een ICT-scan uitgevoerd door een extern bedrijf. De aanbevelingen zullen - waar van toepassing - in 2014 opgevolgd worden. Om tegemoet te komen aan de toegenomen surf- en downloadbehoeftes bij de gebruikers zijn we overgestapt op een glasvezelverbinding van UPC (was DSL bij XS4ALL).
11.2.4 Faciliteiten en Evenementenbureau (FEB) Hier zijn de facilitaire zaken, de receptie, de organisatie van congressen en evenementen, het organiseren van vergaderruimtes voor diverse teams, het beheer van voorlichtingsmateriaal, de logistiek van mailingen, post, catering en drukwerk ondergebracht. FEB begeleidde in 2013 de theatervoorstelling The Normal Heart, verzorgde stands bij diverse informatiemarkten, bood logistieke ondersteuning bij informatiebijeenkomsten van het programma Jongeren, bij de Canal Pride en bij de activiteiten tijdens Roze Maandag. FEB coördineerde met het Programma Professionals het 17e Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks (600 deelnemers).
11.2.5 Documentatiecentrum Het documentatiecentrum selecteert, documenteert en verspreidt informatie binnen de organisatie. In 2013 zijn er 400 verzoeken geweest vanuit de organisatie. Op basis van informatieprofielen werden medewerkers op de hoogte gehouden van relevante nieuwsfeiten en literatuur. Er zijn zo’n 5.000 attenderingen uitgestuurd. De medewerker van het documentatiecentrum heeft een sturende rol in het beheer van het intranet en er is een begin gemaakt met de vernieuwing hiervan.
11.2.6 Kwaliteitsbeleid en leren Kwaliteitsbeleid geldt voor de hele organisatie en houdt in dat de geleverde producten en diensten van goede kwaliteit zijn (en blijven) en aansluiten bij de vraag van onze klanten. Structurele systematische monitoring en evaluatie geven zicht op wat we bereiken en wat bijgestuurd moet worden. Het lerend vermogen van de organisatie wordt gestimuleerd, dit komt tot uiting in cultuur en structuur. Het kwaliteitsmanagement is met ingang van 1 mei 2013 belegd bij de medewerker Kwaliteit en Leren, een nieuwe functie binnen de organisatie. Sinds november 2011 is de organisatie ISO 9001 gecertificeerd. Om de effectiviteit van het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) te kunnen volgen en verbeteren zijn de relevante kernprocessen beschreven en opgenomen in het kwaliteitshandboek. Dit handboek is in 2013 herzien en aangepast aan de nieuwe structuur van de organisatie. Er zijn twee interne auditrondes georganiseerd waaruit verbeteracties zijn geformuleerd en opgevolgd. Er vonden 53
twee externe surveillancebezoeken vanuit Lloyds plaats. De conclusies van de externe auditor waren zeer positief, waaruit blijkt dat de organisatie haar KMS en processen op orde heeft. De directie heeft een jaarlijkse beoordeling van het KMS uitgevoerd en kansen voor verbetering geïdentificeerd. In 2013 is tevens gewerkt aan het optimaliseren van het managementinformatiesysteem, parallel aan de nieuwe organisatie-brede meerjarenstrategie. In 2014 ligt de focus op doorontwikkeling van het kwaliteits- en kennismanagement en het lerend vermogen van de organisatie.
11.2.7 MVO: Maatschappelijk Verantwoord Organiseren Onderstaand onze speerpunten en een greep uit de MVO-activiteiten. Minimaliseren milieubelasting door ons gebouw, vervoer en organisatieprocessen: • Transport. Alle medewerkers komen met de fiets, lopend of per openbaar vervoer naar het kantoor, wat de milieubelasting van het woon-werkverkeer beperkt. Er is een fietskoopregeling. • Energie-inkoop. We maken gebruik van 'groene' stroom. • Energiegebruik. Diverse energiebesparende maatregelen zijn reeds doorgevoerd. Alle koffieautomaten hebben een timer. De servers zijn gevirtualiseerd, waardoor er minder hardware nodig is en energie wordt bespaard. • Papier. Alle printers staan standaard op zwart/wit en dubbelzijdig ingesteld. Om het papier- inkt en energieverbruik te verminderen worden steeds meer processen gedigitaliseerd. • Wij scheiden ons afval. • Door een kleine verhoging van de minimumtemperatuur in de serverruimte is het stroomverbruik van dit apparaat aanzienlijk verlaagd. Kiezen voor leveranciers die op verantwoorde wijze met mens en milieu omgaan: • Wij maken gebruik van FSC-papier voor printen en kopiëren. • Wij kopen UTZ-gecertificeerde koffie in, geproduceerd met aandacht voor mens en milieu.
11.3
Ondernemingsraad (OR)
Per 1 januari 2013 zijn de Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland, de Stichting STOP AIDS NOW! en de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids gefuseerd. Door adviezen aan- en overleggen met de Raad van Bestuur (RvB) heeft de OR invloed gehad op zaken als de nieuwe organisatiestrategie, de geplande evaluatie van de herstructurering, het geplande medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) en het ziekteverzuimbeleid. Voor de OR stonden de belangen van de werknemers voorop. Na verkiezingen in mei nam in juni de nieuwe OR het werk over. Ook in 2014 zal de OR zich inzetten voor een sterke organisatie die optimaal bijdraagt aan het bestrijden van soa’s en hiv, en waar mensen bovendien met veel plezier werken. Samenstelling OR tot juni 2013: Marieke de Ridder (voorzitter), Mark Vermeulen (vicevoorzitter), Jacqueline Bot (secretaris), Ieske Kuppens, Elly Hassink, Elizabeth Njeru, Jorrit Kabel. Vanaf juni 2013: Jorrit Kabel (voorzitter), Mark Vermeulen (vicevoorzitter), Jacqueline Bot (secretaris), Karina Grens, Ieske Kuppens, Eliane Vrolings, Nienke Westerhof.
54
Activiteiten en resultaten Betrokkenheid bij de herstructurering van de organisatie en de ontwikkeling van de nieuwe strategie. De OR: • Was in gesprek met de RvB over de herstructurering van de organisatie, de geplande evaluatie en de nieuwe organisatiestrategie. • Sprak op uitnodiging met de RvB en het Management Team (MT) over de implementatie van de nieuwe strategie en de betekenis hiervan voor medewerkers en het personeelsbeleid. • Informeerde de medewerkers over deze gesprekken en relevante ontwikkelingen via een nieuwsbrief (OR Express) en OR-lunches. • Stimuleerde de RvB om duidelijk en regelmatig te communiceren over de ontwikkeling van de nieuwe strategie. Tijdens een strategiemiddag konden de medewerkers input leveren voor de nieuwe strategie. • Heeft zitting in de 'Cultuurgroep'. Een veilige en gezonde werkomgeving De OR: • Is in dialoog met de RvB over het hoge ziekteverzuim. De OR stimuleert het zoeken naar nieuwe oplossingen en wijst op het belang van consistentie in het uitvoeren van de huidige regels. Met de actieve deelname van een groep medewerkers die vanuit hun eigen perspectief meedenken wordt een actieplan ziekteverzuim opgesteld. • Is betrokken bij de invulling van het MTO dat in 2014 zal worden uitgevoerd. • Heeft zitting in de projectgroep ziekteverzuimbeleid. Vertegenwoordiging van de belangen van de werknemers bij de algemene bedrijfsvoering. De OR heeft: • Iedere zes weken regulier met de RvB vergaderd over actuele ontwikkelingen. • Extra vergaderingen ingelast met de RvB en het MT om de nieuwe strategie, de implementatie ervan en de betekenis voor de medewerkers en het personeelsbeleid te bespreken. • Iedere twee weken vergaderd om actuele zaken te bespreken en werkzaamheden voor te bereiden. • Eén keer overlegd met de Raad van Toezicht. • De werkplannen en begroting voor 2014 beoordeeld op realisme en werkdruk en - met een aantal suggesties - goedgekeurd. • Haar expertise vergroot. De drie nieuwe OR-leden hebben een introductiecursus OR gevolgd, twee leden volgden een tweedaagse themacursus over strategisch personeelsbeleid en de voltallige OR heeft een training gevolgd om de eigen strategie voor 2014 en de komende drie jaar te bepalen. Informeren van medewerkers over de activiteiten van de OR en hen actief betrekken bij de werkzaamheden. • Voor de OR-verkiezingen in mei hadden zich negen kandidaten aangemeld. De betrokkenheid en opkomst waren groot, maar liefst 83 procent van de collega’s bracht een stem uit. Er zijn zeven kandidaten gekozen die vanaf juni 2013 de nieuwe OR vormen. • De OR heeft zich bij twee kennismakingsmiddagen aan nieuwe medewerkers gepresenteerd. 55
• • • •
De 'OR-lunches' op 28 maart en 10 september werden goed bezocht. In twee nieuwsbrieven informeerde de OR de medewerkers over relevante ontwikkelingen en vergaderingen met de RvB (OR Express). Bij de meeste van de wekelijkse newsbreaks was de OR aanwezig. Alle OR-documenten zijn beschikbaar op het Intranet.
Advisering De OR heeft de volgende adviezen uitgebracht: • Positief advies ten aanzien van nieuwe leden Raad van Toezicht. • Positief advies ten aanzien van het onderbrengen bij UWV van de WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten)-verzekering (was Nationale Nederlanden).
56
12.
Jaarrekening
Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland De jaarrekening in dit jaarverslag geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van Aids Fonds en STOP AIDS NOW! verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen. In bijlage 1 wordt de exploitatie gesplitst naar de merken Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland. De stichting is per 1 januari 2013 ontstaan als gevolg van de juridische fusie van de Stichting Aids Fonds - Soa Aids Nederland, de Stichting STOP AIDS NOW! en de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids. De gegevens over het jaar 2012 en de jaren ervoor zijn gepresenteerd als ware die fusie er in deze jaren ook al. Kengetallen 2013 Werkelijk Begroot Werkelijk (in euro's x 1.000)
Baten
2013
2013
2012
36.711
36.789
34.005
Lasten: Besteed aan doelstellingen
34.038
36.913
33.082
Werving baten
2.516
2.744
2.710
Kosten beheer en administratie
1.143
1.146
1.054
37.697 40.803
36.846
Som der lasten Resultaat
-986
-4.014
-2.841
ten opzichte van de totale baten
92,7% 100,3%
97,3%
ten opzichte van de totale lasten
90,3%
90,5%
89,8%
19,0%
19,9%
16,5%
3,0%
2,8%
2,9%
Bestedingspercentage (besteed aan de doelstelling)
Kostenpercentage eigen fondsenwerving Kostenpercentage beheer en administratie
De staat van baten en lasten laat al enige jaren een negatief resultaat zien. Dit komt doordat voor een aantal grote projecten de financiering ineens ontvangen is terwijl deze projecten zich over meerdere jaren uitspreiden. Bij ontvangst zijn dus reserves gevormd die in de loop van de projecten worden uitgeput. Dientengevolge laat de staat van baten en lasten telkens een negatief resultaat zien, dat volgens plan wordt gecompenseerd uit de gevormde reserves. Voorzien was een negatief resultaat van € 4,0 miljoen. Hiervoor zouden de reserves van MaxART, Investeringsfonds, Aids Fonds Universal Access en een aantal kleinere reserves aangesproken worden. Er is minder aanspraak gemaakt op de verschillende reserves, in verband met latere besteding van deze gelden, waardoor er een minder hoog negatief resultaat dan begroot ontstaat. Uit de kengetallen blijkt dat de baten nagenoeg zijn gerealiseerd ten opzichte van de begroting. De gerealiseerde baten 2013 zijn 8% hoger dan die van 2012. De hogere baten zijn voornamelijk toe te schrijven aan nieuw geacquireerd werk dat wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid. De inkomsten uit eigen fondsenwerving zijn 9% gedaald ten opzichte van 2012. Deze daling was voorzien. De realisatie van 2013 is zelfs iets hoger dan begroot. De markt voor fondsenwerving bij particulieren staat al enige tijd onder druk. In de in 2013 geformuleerde nieuwe marketingstrategie worden de ontwikkelingen geadresseerd. De kosten en de bestedingen aan de doelstelling zijn 8% lager uitgekomen dan begroot en zijn daarmee 2% hoger dan in 2012. De lagere doelbestedingen betreffen MaxArt (-0,9 miljoen), Investeringsfonds (-0,6 miljoen), Aids Fonds Universal Access/GIPA (-0,8 miljoen), Robert Carr civil society Networks Fund (-0,4 miljoen) en kosten fondsenwerving (-0,2 miljoen). Deze bedragen zullen na 2013 wel volgens de bestemming worden uitgegeven. Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
57
Meerjarenoverzicht (in euro's x 1.000) Baten
2013
2012
2011
2010
2009
36.711
34.005
31.419
41.236
31.468
34.038
33.082
29.889
27.523
27.281
2.516
2.710
2.618
2.793
2.860
Lasten: Besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten beheer en administratie Som der lasten
1.143
1.054
1.059
1.039
993
37.697
36.846
33.566
31.355
31.134
Resultaat Bestedingspercentage (besteed aan de doelstelling) ten opzichte van de totale baten
-986
-2.841
-2.147
9.881
334
92,7%
97,3%
95,1%
66,7%
86,7%
ten opzichte van de totale lasten
90,3%
89,8%
89,0%
87,8%
87,6%
19,0%
16,5%
16,6%
17,0%
15,9%
3,0%
2,9%
3,2%
3,3%
3,2%
Kostenpercentage eigen fondsenwerving Kostenpercentage beheer en administratie
Toekomst In 2014 zullen de baten naar verwachting met 1 procent krimpen ten opzichte van 2013. Deze lichte daling is vooral toe te schrijven aan een daling in inkomsten uit eigen fondsenwerving. Ten opzichte van de markt is de daling zeer gering. De markt staat onder druk. De gevolgen van de teruglopende markt voor fondsenwerving worden in 2012 en 2013 gevoeld bij de meeste fondsenverwende instellingen. Rekening houdend met de reserves en fondsen aan het begin van 2014 zullen de totale lasten met 7% toenemen ten opzichte van 2013 naar € 40,3 miljoen. 2014 is het eerste jaar van de nieuwe strategie "Setting Milestones". Deze strategie geldt organisatiebreed. De drie merken hebben er hun eigen plek in. Tevens is een nieuwe marketingstrategie geformuleerd waarmee we inspelen op ontwikkelingen in de fondsenwervende markt.
58 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Balans per 31 december 2013 Toelichting (in euro's x 1.000)
31 december 2013
31 december 2012
1.679 3.105 26.396
1.896 3.976 31.481
31.180
37.353
Activa Materiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen
1 2 3
Totaal Activa Passiva Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Overige reserve Fondsen Bestemmingsfondsen
Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal Passiva
4 5 6
7
8 9
2.554 5.746 626
2.862 3.808 1.416 8.926
8.086
4.599
6.425
13.525
14.511
2.940 14.715
3.844 18.998
31.180
37.353
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
59
Staat van baten en lasten over 2013
Werkelijk 2013
Begroot 2013
Werkelijk 2012
(in euro's x 1.000) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving
10
12.617
12.286
13.808
Baten uit acties van derden
11
3.554
3.710
6.230
Subsidies van overheden
12
19.616
19.752
12.716
Rentebaten
13
436
509
608
Overige baten
14
488
532
643
36.711
36.789
34.005
Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen Aids Fonds subsidies programma
15
3.806
4.419
4.892
Robert Carr civil society Networks Fund
16
4.546
4.917
4.273
Aids Fonds projecten
17
10.156
9.646
6.138
STOP AIDS NOW! preferred partners
18
2.650
3.232
2.575
STOP AIDS NOW! projecten
19
3.952
5.329
5.100
Soa Aids programma's en projecten
20
3.515
3.571
3.901
Voorlichting en Communicatie
21
4.444
4.701
5.061
Strategie en Pleitbezorging
22
969
1.098
1.142
34.038
36.913
33.082
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving
23
2.394
2.447
2.277
Kosten acties derden
24
116
297
378
Kosten verkrijging subsidies overheden
25
6
0
55
2.516
2.744
2.710
1.143
1.146
1.054
37.697
40.803
36.846
-986
-4.014
-2.841
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som der lasten Resultaat
26
Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve - bestemmingsreserves - overige reserves - bestemmingsfondsen
-308
69
60
1.938
-1.037
351
-790
0
84
-1.826
-3.046
-3.336
-986
-4.014
-2.841
60 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Kasstroomoverzicht over 2013
(in euro's x 1.000)
2013
2012
-986
-2.841
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar Aanpassingen voor: . Afschrijvingen
363
247
. Reserves en fondsen
0
0
. Mutaties voorzieningen
0
0
-903
151
. Mutaties langlopende projectverplichtingen Veranderingen in werkkapitaal: . Mutaties vorderingen en overlopende activa
871
1.364
-4.283
3.201
-4.938
2.122
-146
-30
0
0
Mutatie liquide middelen
-5.084
2.092
Stand liquide middelen 01-01
31.481
29.389
Stand liquide middelen 31-12
26.396
31.481
-5.085
2.092
. Mutaties overige schulden en overlopende passiva Totaal Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Het kasstroomoverzicht wordt tegen de indirecte methode bepaald. De liquide middelen dalen in 2013 met € 5,1 miljoen, voornamelijk veroorzaakt door minder vooruit ontvangen subsidies per 31 december 2013 dan aan het begin van het jaar (€ 5,3 miljoen).
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
61
Toelichting waarderingsgrondslagen De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat de Raad van Bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Voorzover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde, verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. Financiële instrumenten omvatten vorderingen, liquide middelen, crediteuren en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Aids Fonds – STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland maakt geen gebruik van complexe financiële instrumenten. Vorderingen en overlopende passiva worden gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van de vorderingen. Reserves en fondsen De continuïteitsreserve is gevormd om de continuïteit te waarborgen ingeval van (tijdelijk) sterk tegenvallende opbrengsten. De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserves is door het bestuur bepaald, en betreft geen verplichting, het bestuur kan deze beperking zelf opheffen. Bestemmingsfondsen betreffen de middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum. Aangehouden vreemde valuta, alsmede activa en verplichtingen die ontvangen of betaald worden in vreemde valuta, worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. De verschillen die optreden door de omrekening worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Grondslagen voor de resultaatbepaling Opbrengsten en kosten worden verantwoord in het jaar waaraan zij kunnen worden toegerekend. Nalatenschappen worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin zij worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen, voorzover deze niet al in een voorgaand boekjaar zijn verantwoord. Opbrengsten uit de verkoop van artikelen worden onder de baten tegen de brutowinst opgenomen. De brutowinst is de netto-omzet verminderd met de kostprijs van de verkochte artikelen. Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven belastingen. Onder de kostprijs wordt verstaan de inkoopwaarde van de goederen, verhoogd met de op de inkoop en verkoop drukkende directe (aan derden betaalde) verwervingskosten. De door het Aids Fonds in dit verband gemaakte eigen kosten worden als kosten van fondsenwerving verantwoord.
62 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Kosten toerekening Kosten worden toegerekend aan de doelstelling, werving baten, en beheer en administratie op basis van de volgende maatstaven: - direct toerekenbare kosten worden direct toegerekend, - middels de urenverantwoording gekoppeld aan een uurtarief worden de uitvoeringskosten eigen organisatie aan de doelstelling, werving baten en beheer en administratie toegerekend. Uitvoeringskosten eigen organisatie Onder uitvoeringskosten eigen organisatie wordt verstaan personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten inclusief afschrijvingen ten behoeve van de eigen organisatie. De verdeling van de uitvoeringskosten eigen organisatie over de programma's en projecten vindt plaats op basis van de werkelijke geschreven uren op de programma's en projecten. De pensioenregeling van Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland is ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. Kosten beheer en administratie Kosten beheer en administratie zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. De Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) heeft aanbevelingen opgesteld voor de toepassing van deze richtlijn. Aids Fonds - Soa Aids Nederland volgt die aanbevelingen en heeft de volgende onderdelen ondergebracht in de post beheer en administratie: - management: uitvoeringskosten van de directeuren en de managers, voor zover zij niet direct in het kader van de doelstelling zijn uitgevoerd, overeenkomstig de urenverantwoording, - bedrijfsvoering: uitvoeringskosten van de afdeling Faciliteiten en Evenementenbureau, voor zover zij niet direct in het kader van de doelstelling zijn uitgevoerd, overeenkomstig de urenverantwoording, - financiën / controlling. De organisatie streeft ernaar om de kosten beheer en administratie te beperken tot tussen 3% en 6% van de totale lasten. De uitvoeringskosten van de afdelingen Personeelszaken, Automatisering, Documentatie en Kwaliteit & Leren worden aan de doelstelling, aan fondsenwerving en aan beheer en administratie toegerekend, naar rato van de bezetting van het personeel onder elk onderdeel. De bij particulieren fondsenwervende activiteiten betrokken kosten worden voor 50% aangemerkt als kosten in het kader van de doelstelling (communicatie en voorlichting). Voor het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! zijn kennis over de aidsproblematiek en het realiseren van maatschappelijke betrokkenheid belangrijke voorwaarden om de doelstelling te realiseren. Om deze reden wordt binnen fondsenwervende activiteiten aandacht besteed aan voorlichting. De toedeling van kosten aan fondsenwerving en communicatie is gebaseerd op een zo feitelijk mogelijke vaststelling van deze onderlinge verhouding. In 2009 werden de veronderstellingen die aan het verdelingspercentage ten grondslag liggen door de Raad van Bestuur geëvalueerd. Alle onderdelen van de particulieren fondsenwervende activiteiten werden beoordeeld op hun voorlichtingskarakter. Het infomeren van prospects, bijvoorbeeld, wordt voor 60% ten laste van voorlichting gebracht. De kosten die worden gemaakt voor het verwerken van de giften zoals de bankkosten en de database kosten vallen uiteraard volledig onder kosten fondsenwerving. De fondsenwervende activiteiten die betrekking hebben op de collecte-organisatie, corporate fondsenwerving en aandeel in acties van derden worden niet aan voorlichting toegerekend.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
63
Toelichting balans per 31 december 2013 (in euro's x 1.000) 1 Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt weer te geven: Boekwaarde 1 januari 1.144
(des)investering 0
afschrijving -28
Boekwaarde 31 december 1.116
Inrichting
429
5
-166
268
Inventaris
109
22
-40
91
Software
144
72
-80
136
70
47
-49
68
2013
1.896
146
-363
1.679
2012
2.113
30
-247
1.896
Gebouwen
Inrichting, inventaris
Software
Hardware
50 jaar
7 jaar
5 jaar
3 jaar
Gebouwen
Hardware
Afschrijvingstermijnen:
De materiële vaste activa betreffen uitsluitend activa bestemd voor de bedrijfsvoering. Kosten voor groot onderhoud worden direct ten laste van het resultaat geboekt. 2013
2012
2 Vorderingen en overlopende activa Loterijen
1.851
1.918
Erfenissen en legaten
390
458
Vorderingen inzake projectsubsidies
102
346
Te ontvangen rente
223
401
Debiteuren
157
253
Vooruitbetaalde kosten
137
116
Diversen
245
484
3.105
3.976
ING rekeningen
5.185
3.904
ING Spaarrekeningen
7.154
725
0
8.000
14.014
0
De vorderingen hebben een looptijd van minder dan een jaar. 3 Liquide middelen
ING Deposito's ABN AMRO Spaarrekeningen ASN Spaarrekening Collectegelden in kluis en kasgeld
3
18.827
40
25
26.396
31.481
Het financieel beleid is risicomijdend. Het minimaliseren van risico’s op het gebied van financieel beheer betekent dat bij het sparen en/of beleggen de hoofdsom minimaal in stand moet worden gehouden en de risico’s moeten worden gespreid. De financiële middelen worden niet in aandelen, bedrijfsobligaties, staatsobligaties en vastgoed belegd. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van bankrekeningen, spaarrekeningen en deposito’s. Ten aanzien van risicospreiding worden de middelen bij minimaal twee banken geplaatst. Bij de keuze voor een bank maken wij een afweging tussen rendement, imago en risico’s. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Eerlijke bankwijzer www.eerlijkebankwijzer.nl. Alle liquide middelen zijn vrij opeisbaar. Van de € 26,4 miljoen per 31 december is € 12,6 miljoen toegezegd aan projectverplichtingen, € 2,0 miljoen vooruit ontvangen van subsidiegevers voor inzet in 2014 en € 12,4 gereserveerd in bestemmingsreserves en fondsen.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
65
Reserves
-308
Stand per 31 december 2.554
Bestemmingsreserves
3.808
2.747
-809
5.746
Overige reserves
1.416
0
-790
626
2013
8.086
2.747
-1.907
8.926
2012
7.591
2.025
-1.530
8.086
Stand per Toevoeging 1 januari
Besteding
Stand per 31 december
Continuïteitsreserve
Stand per Toevoeging 1 januari 2.862 0
Besteding
4 Continuïteitsreserve
2013
2.862
0
-308
2.554
2012
2.802
60
0
2.862
Effectieve en efficiënte besteding van de middelen staan centraal in het financieel beleid. Daarnaast is het noodzakelijk om vermogen op te bouwen om de continuïteit van de organisatie te waarborgen. Dit betreft zowel de verplichtingen ten aanzien van personeel en organisatie als de noodzaak om de financiële bijdragen aan derden te continueren. Bij het merk Soa Aids Nederland wordt de continuïteitsreserve gevormd door de egalisatiereserve van 10% van de jaarlijkse kosten die door de subsidiegever, RIVM, is toegestaan. Voor de merken Aids Fonds en STOP AIDS NOW! geldt één gezamenlijke continuïteitsreserve van € 2 miljoen plus 10% van de jaarlijkse organisatiekosten van de beide merken samen. De merken dragen zorg voor de eigen bijdrage. Op basis hiervan is eind 2013 een continuïteitsreserve nodig van in totaal € 2,554 miljoen. Per 1 januari was de stand van de continuïteitsreserve € 2,862 miljoen. Derhalve valt € 308.000 vrij ten gunste van de bestemmingsreserve subsidieverstrekking en bestedingen. In 2012 is een risicoanalyse gedaan waarbij de conclusie luidde dat een bedrag van € 1,8 miljoen alle risico's voor 90% met zekerheid kon dekken. De continuïteitsreserve is eind 2013 toereikend. De continuïteitsreserve valt binnen het gestelde maximum van de Richtlijn 'Reserves Goede Doelen' van de VFI, opgenomen in het CBF-reglement. De maximale toegestane continuïteitsreserve is € 15,1 miljoen. 5 Bestemmingsreserves
-73
Stand per 31 december 150
78
0
-62
16
Subsidieverstrekking en bestedingen
884
2.323
-167
3.040
Bridging the Gaps project
500
0
-148
352
Investeringsfonds
969
424
-333
1.060
Voorlichtingsmateriaal AIDS Action Europe
Stand per Toevoeging 1 januari 223 0
Besteding
Reserve financiering activa bedrijfsvoering
1.154
0
-26
1.128
2013
3.808
2.747
-809
5.746
2012
3.457
1.881
-1.530
3.808
Op bovenstaande bestemmingsreserves berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door het bestuur. Voorlichtingsmateriaal Deze reserve wordt aangewend voor de productie van voorlichtingsmateriaal(herdruk en digitaal). AIDS Action Europe AIDS Action Europe is een Europees netwerk van organisaties op het gebied van hiv en aids. De reserve is bestemd voor de continuering van het netwerk. De onttrekking betreft operationele kosten in 2013. Subsidieverstrekking en bestedingen De reserve "Subsidieverstrekking en bestedingen" is vanaf 1 januari 2013 de som van verschillende door Aids Fonds-Soa Aids Nederland en STOP AIDS NOW! aangehouden reserves: de reserve "Subsidieverstrekking en bestedingen" van het Aids Fonds (beginstand 646), de reserves "Kennisfunctie" (92) en "Draagvlak" (125) van STOP AIDS NOW! en de reserve "Sponsoren" (21) van Soa Aids Nederland.
66 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
De toevoeging betreft middelen voor een internationale oproep van het Aids Fonds inzake Universal Access die in 2013 niet heeft plaats gevonden (651), investeringen volgens de meerjarige marketingstrategie 2014-2017 (1.422), middelen voor het project ART voor kinderen in Oeganda (220), een SRGR project in Kameroen (20) en nog niet aangewende middelen van sponsoren voor projecten van Soa Aids Nederland (9). De onttrekking betreft de eigen bijdrage van het Aids Fonds in het Robert Carr civil society Networks Fund (100), drie projecten van STOP AIDS NOW! (42) en de nieuwe actietool van STOP AIDS NOW! Kom in Actie (25). Per 31 december 2013 bestaat de reserve uit middelen voor de internationale hiv-bestrijding (1.168), innovatie en investeringen in marketing (1.692), eigen bijdrage in het Robert Carr civil society Networks Fund 2014-2015 (150) en sponsorgelden voor projecten (30). Bridging the Gaps project Deze reserve wordt gevormd voor het deel van eigen middelen van het Aids Fonds in het project. Het project loopt van september 2011 tot en met december 2015. De onttrekking betreft de eigen bijdrage in 2013 Sponsoren De reserve sponsoren wordt gevormd door nog niet aangewende middelen van sponsoren voor projecten van Soa Aids Nederland. Investeringsfonds Het Investeringsfonds is in 2012 in het leven geroepen. Het saldo van vrij beschikbare middelen van STOP AIDS NOW! wordt via het Investeringsfonds aangewend. Het doel van het Investeringsfonds is het versterken van de aidsrespons van de STOP AIDS NOW! partners door samenwerking op het gebied van innovatie en opschaling van dat wat werkt. De toevoeging betreft het saldo van beschikbare middelen per 31 december 2013 (425). De onttrekking betreft de in 2013 aangewende middelen. Reserve financiering activa bedrijfsvoering Deze reserve is gevormd in verband met het kantoorpand dat eigendom is van de stichting. 6 Overige reserve Stand per Toevoeging Onttrekking 1 januari
Stand per 31 december
2013
1.416
0
-790
626
2012
1.332
84
0
1.416
In 2010 is in de Raad van Toezicht van Aids Fonds - Soa Aids Nederland afgesproken dat gezien de economische omstandigheden een deel van de overige reserves voorlopig nog niet besteed zou worden ( € 1.300.000). Naar aanleiding van de meerjarige marketingstrategie is besloten om voor het merk Aids Fonds een extra investering van € 1,4 miljoen in fondsenwerving te doen ten einde de neergaande lijn in de fondsenwervingsinkomsten te keren. Deze wordt gefinancierd uit het resultaat 2013 en reserves. 7 Bestemmingsfondsen
0
Stand per 31 december 109
Egalisatie reserve VWS/RIVM
348
12
0
360
Robert Carr civil society Networks Fund
231
0
-231
0
Hiv-bestrijding in ontwikkelingslanden
419
102
-201
320
5.155
0
-1.483
3.672
165
0
-27
138
Plonsfonds
MaxART (Droomfonds) AmsterdamdDiner 2012 (HIV&livelyhoods)
Stand per Toevoeging 1 januari 107 2
Besteding
2013
6.425
116
-1.942
4.599
2012
9.761
6.516
-9.852
6.425
De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
67
Plonsfonds Dit fonds is gevormd door een gift van een begunstiger die op grond van een overeenkomst gerechtigd is om bestedingen aan te geven (binnen de doelstellingen van de stichting). In 2013 is het fonds met de renteopbrengsten en twee kleine giften verhoogd. Er zijn geen bestedingen geweest. Egalisatie reserve VWS/RIVM De egalisatie reserve betreft gelden van de instellingssubsidie voor de programma's van Soa Aids Nederland die niet besteed zijn. Robert Carr civil society Networks Fund De in 2012 niet aangewende middelen van de donoren zijn in 2013 besteed. Hiv-bestrijding in ontwikkelingslanden De gelabelde opbrengsten van donateurs op het gebied van de internationale hiv-bestrijding worden in dit fonds beheerd. Per 31 december 2013 bestaat het fonds uit gelabelde giften van donateurs van STOP AIDS NOW! (102) voor een project ART voor kinderen in Oeganda en de aanschaf van apparatuur voor het MaxART project en door het Aids Fonds nog niet aangewende middelen uit het partnerfonds van STOP AIDS NOW! (218). MaxART (Droomfonds) Het Droomfonds 2010 van de Nationale Postcode Loterij wordt besteed aan het project MaxArt, Doorbraak in de aidsbestrijding in Swaziland. Het project is 1 april 2011 gestart. AmsterdamdDiner 2012 De opbrengst van het AmsterdamDiner 2012 is bestemd voor een HIV and livelyhoods project in Ethiopië. Een bestemmingsfonds wordt gevormd voor het bedrag dat nog niet besteed is. 8 Langlopende schulden Toegezegde financiële bijdragen
2013
2012
2.940
3.844
Onder de langlopende schulden staan verplichtingen voor langer dan een jaar verantwoord. De toezeggingen financiële bijdragen betreffen meerjarige projecten, met name (wetenschappelijk) onderzoek. 9 Kortlopende schulden en overlopende passiva
2013
2012
Toegezegde financiële bijdragen
9.651
8.878
Vooruit ontvangen subsidies
1.984
7.313
Crediteuren
1.640
574
Personeelslasten
525
472
Belastingen - Loonbelasting en BTW
426
424
Terug te betalen instellingssubsidie RIVM
42
390
Overige schulden en overlopende passiva
447
947
14.715
18.998
Onder de kortlopende schulden staan verplichtingen met een looptijd van minder dan een jaar verantwoord. De afname van kortlopende schulden wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere vooruit ontvangen subsidies. Vooruit ontvangen subsidies Bridging the Gaps Project
1.126
5.476
SUSOII Project
144
973
ASK Project
421
473
Europese Commissie - Operating Grant / Joint Action
93
175
ZonMw - Campagne seksuele weerbaarheid Online (2012: diverse projecten) Overige projecten
33
22
167
194
1.984
7.313
Onder Personeelslasten worden alle verplichtingen die hiermee verband houden opgenomen: sociale lasten, pensioenpremies, reserveringen vakantiegeld en vakantiedagen.
68 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Niet in de balans opgenomen verplichtingen Totaal
< 1 jaar
2-5 jaar
> 5 jaar
Huur onroerend goed (bedrijfsvoering)
969
233
601
135
Huur printers/kopieerapparaten
209
64
145
0
4.798
0
4.798
0
Onder voorbehoud toegekende financiële bijdragen
5.977 297 5.545 135 De stichting huurt twee kantoorpanden in Amsterdam (Keizersgracht 390-392 en Prinsengracht 515). De huidige huurcontracten lopen 30 november 2014 af. Beide huurcontracten worden tot 2019 verlengd. De stichting heeft een huurcontract met een leverancier van printers en kopieerapparaten. Het contract loopt tot 1 april 2017. In het kader van het Robert Carr civil society Networks Fund is in 2013 een totaal bedrag van US$ 12,4 miljoen (€ 9,0 miljoen) toegekend voor de periode 2014-2015, onder voorbehoud van het werkelijk ontvangen van de bijdragen van de donoren. Per 31 december 2013 is een bedrag van € 4,8 miljoen nog niet ontvangen, de verplichtingen op de balans zijn hierop aangepast. Zodra de bedragen van donoren ontvangen worden ontstaat een verplichting jegens de ontvangers van de financiële bijdragen.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
69
Toelichting op de staat van baten en lasten (in euro's x 1.000)
Werkelijk Begroting Werkelijk 2013 2013 2012 Voor het onderscheid tussen de merken Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland wordt verwezen naar bijlage 1. 10 Baten uit eigen fondsenwerving Collecten Donaties en giften Sponsoring Nalatenschappen Verkoop goederen Overige baten uit eigen fondsenwerving
35 10.945 331 687 53 566
40 10.615 345 650 110 526
43 11.683 324 710 81 967
Totaal 12.617 12.286 13.808 De baten zijn 9% lager dan in 2012. De daling wordt vooral bij donaties en giften (-/-6%) en subsidies van niet overheden (overige baten uit eigen fondsenwerving) zichtbaar. Opbrengsten van donateurs via een machtiging nemen met 3% af, éénmalige donaties dalen met 13%. Onder Nalatenschappen werden 28 dossiers geopend (pro forma 2012: 27), waaronder 24 legaten (14). Van alle open dossiers zijn 12 (11) belast met vruchtgebruik. Overige baten uit eigen fondsenwerving betreffen vooral niet-overheidssubsidies. De belangrijkste bijdragen hebben betrekking op de HIV in Europe Initiative, AIDS Action Europe, projecten uit het Investeringsfonds 2012. Baten uit eigen fondsenwerving zijn 3% hoger dan begroot, door voornamelijk meer donaties en giften dan verwacht. Bestemde baten uit eigen fondsenwerving betreffen Ondersteuning mensen met hiv - Aids Fonds Voorlichting en zorg in Nederland - Aids Fonds Wetenschappelijk onderzoek - Aids Fonds Hiv-bestrijding in ontwikkelingslanden - Aids Fonds Medical Credit Fund - Aids Fonds HIV in Europe - Aids Fonds AmsterdamDiner - Aids Fonds Gelabelde giften STOP AIDS NOW!
143 63 526 1.370 250 250 382 62
158 62 558 1.003 500 350 322 150
3.046 3.103 Deze baten zijn overeenkomstig de aangegeven bestemming in 2013 besteed, op een aantal giften inzake de internationale hiv-bestrijding in ontwikkelingslanden na, waarvoor een bestemmingsfonds is gevormd. Verkoop goederen Netto omzet Kostprijs
70 -17
150 -40
98 -17
Netto winst 53 110 81 Deze post betreft vooral de verkoop van de ArtBag. Er werden 17.600 ArtBags in 2013 verkocht (2012: 23.500). 11 Baten uit acties van derden VriendenLoterij geoormerkt STOP AIDS NOW! VriendenLoterij geoormerkt Aids Fonds VriendenLoterij ongeoormerkt Aids Fonds subtotaal VriendenLoterij Nationale Postcode Loterij - reguliere bijdrage De Lotto en Kras Loterij FBU - Fonds Bijzondere Uitkering SLV Robert Carr civil society Networks Fund AmsterdamDiner dance4life
193 728 705 1.626 1.350 375 28 0 175 0 3.554
125 900 650 1.675 1.350 385 0 0 300 0 3.710
70 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
222 866 684 1.772 1.350 413 26 2.287 228 154 6.230
(in euro's x 1.000) Bestemde baten uit acties van derden betreffen AmsterdamDiner 2013 Robert Carr civil society Networks Fund AmsterdamDiner 2012 - Hiv & Livelyhoods - Ethiopië
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012
175 0 0
0 2.287 228
175 Deze baten zijn overeenkomstig de aangegeven bestemming in 2013 besteed. 12 Subsidies van overheden RIVM instellingssubsidie Ministerie van Buitenlandse Zaken projectsubsidies Robert Carr civil society Networks Fund Overige overheidssubsidies
2.515
3.558 11.224 4.201 633
3.600 10.943 4.611 598
3.500 6.260 2.173 783
19.616
19.752
12.716
3.600 0 -42
3.507 93 0
3.331 559 -390
3.558
3.600
3.500
Het ministerie van Buitenlandse Zaken financiert de volgende projecten: Key Populations Fund - Bridging the Gaps 8.250 Stepping Up, Stepping Out II 1.829 ASK 870 Link Up 275 Project 'MOVE Forward' - Prog. Prostitutie 0 TMF-project LAASER 0 Aids Conferences 2012 Washington en Kolkatta 0
7.795 1.868 977 303 0 0 0
5.929 27 0 0 165 65 74
RIVM instellingssubsidie Toegekende instellingssubsidie Aanvullende instellingssubsidies Terug te betalen aan RIVM
11.224 10.943 6.260 Het project Bridging the Gaps is 1 september 2011 gestart en loopt tot en met december 2015. Het ministerie financiert € 35 miljoen van een totaal € 46,7 miljoen. Het Aids Fonds is penvoerder van het project. Stepping Up, Stepping Out II is 1 november 2012 gestart en loopt tot en met december 2015, het ministerie financiert € 6 miljoen. Het Aids Fonds is penvoerder van het project. "Access, Services and Knowledge (ASK), what young people want, what young people need" is 1 januari 2013 gestart en loopt tot en met december 2015. De verwachte financiering van het ministerie is € 2,9 miljoen over de hele periode voor STOP AIDS NOW! De penvoerder van het project is Rutgers WPF. "Better sexual and reproductive health and rights for young people affected by HIV (Link Up)" is 1 januari 2013 gestart en loopt tot en met december 2015. De verwachte financiering van het ministerie is € 0,9 miljoen voor STOP AIDS NOW! De penvoerder van het project is de International HIV/AIDS Alliance, VK. Het Robert Carr civil society Networks Fund wordt door de volgende overheden gefinancierd: Noorse ministerie van Buitenlandse Zaken (NORAD) 1.425 1.600 1.624 Britse ministerie van Buitenlandse Zaken (DfID) 1.560 1.511 549 UNAIDS / PEPFAR 1.216 1.500 0 4.201
4.611
2.173
De overige overheidssubsidies hebben voornamelijk betrekking op de programma's AIDS Action Europe (Europese subsidie), Jongeren (VWS en ZonMw), Prostitutie en MSM (RIVM LCI) en Professionals (RIVM). 13 Rentebaten 436 509 608 Er zijn geen beleggingen. De baten uit beleggingen betreffen uitsluitend renteinkomsten. De liquide middelen worden op deposito, spaar- en betaalrekeningen tegen vaste of aan de markt gerelateerde rentepercentages gezet. Het nettoresultaat liquide middelen over de afgelopen 5 jaren is: 2013 2012 2011 2010 2009 436 608 560 390 250 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
71
(in euro's x 1.000) 14 Overige baten Bijdragen partnerorganisaties STOP AIDS NOW! Voorlichtingsmateriaal Training, workshops, congres en diversen
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012
363 28 97
363 50 119
363 119 161
488 532 643 Voor de distributie van de verschillende (folder)materialen is vanaf 2013 het distributiecentrum Hexspoor ingeschakeld. De opbrengst is in principe voldoende voor de distributie- en de handelingskosten. 15 Aids Fonds subsidies programma Financiële bijdragen aan projecten Vrijval afgerekende projecten Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
3.392 -120 100 434
3.841 0 112 466
4.632 -175 83 352
3.806
4.419
4.892
115
90
157
156 409 120 338
170 405 120 200
167 482 130 550
360 270
360 1.014
400 1.500
1.294 269
1.382 0
1.246 0
311 250 -500
600 0 -500
0 500 -500
Financiële bijdragen aan projecten Meer aandacht voor hiv Small grants Versterking positie mensen met hiv Individuele hulpverlening Ondersteuning groepsactiviteiten Ongedocumenteerden GIPA Universal access Nationaal Internationaal Kennis Wetenschappelijk onderzoek nationaal Internationaal (AmsterdamDiner 2013) Gezondheidssystemen AmsterdamDiner 2013 Medical Credit Fund Bijdrage uit het Partnerfonds van STOP AIDS NOW! 7
3.392 3.841 4.632 De lijst van de in 2013 toegekende financiële bijdragen wordt in bijlage 2 weergegeven. De financiële bijdragen nemen met 27% af ten opzichte van 2012 en zijn 12% lager dan de begroting. De belangrijkste reden is de beslissing om de internationale oproep tot voorstellen in het kader van Universal Access en GIPA tot 2014 uit te stellen. De in 2013 niet gebruikte middelen zijn in de bestemmingsreserve Subsidies en bestedingen opgenomen. 16 Robert Carr civil society Networks Fund Financiële bijdragen aan netwerken Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
4.219 99 228
4.639 90 188
4.181 40 52
4.546 4.917 4.273 Het Fund heeft een financiële bijdrage aan 14 netwerken in 2013 voor de jaren 2014-2015 toegekend. Doordat de toekenningen onder voorbehoud van toekomstige inkomsten werden gedaan, is in 2013 alleen de ontvangen inkomsten als last opgenomen. De nog niet geboekte last is als een 'niet op de balans' verplichting opgenomen (zie laatste toelichting Balans). De lijst van netwerken wordt in bijlage 3 weergegeven. De uitvoeringskosten zijn hoger dan de begroting door een grotere inzet van communicatieadviseur dan gepland. Programmamanagement en secretariële ondersteuning zijn ook zwaarder dan gedacht.
7 STOP AIDS NOW! keert jaarlijks een bedrag uit aan haar vijf partners, inclusief het Aids Fonds (zie toelichting 18). Om dubbele kosten te vermijden wordt hier de bijdrage van STOP AIDS NOW! aan het Aids Fonds geëlimineerd.
72 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
(in euro's x 1.000) 17 Aids Fonds projecten Financiële bijdragen Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie LAASER project Financiële bijdragen aan partners Directe kosten Bridging the Gaps Financiële bijdragen aan alliantiepartners Financiële bijdragen aan samenwerkingspartners Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012
8.992 351 813
8.261 600 785
5.456 167 515
10.156
9.646
6.138
0 0
0 0
93 -7
0
0
86
5.503 1.959 295 595
5.332 1.560 323 590
3.238 2.125 163 500
8.352 7.805 6.026 Het project Bridging the Gaps is 1 september 2011 gestart en loopt tot en met december 2015. Het Aids Fonds is penvoerder van een alliantie van 5 nederlandse organisaties (AFEW, COC, GNP+, Mainline). Daarnaast worden 4 globale en 4 lokale partners (samenwerkingspartners) direct door het Aids Fonds ondersteund. Na een tragere start dan gepland in 2012 wordt het werkplan in 2013 ingehaald. Stepping Up Stepping Out II Financiële bijdragen aan alliantiepartner Financiële bijdragen aan samenwerkingspartners Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
768 762 56 218
768 601 277 195
0 0 11 15
1.804 1.841 26 Stepping Up Stepping Out II is eind 2012 gestart en loopt tot en met december 2015. Het Aids Fonds als penvoerder werkt samen met ICCO aan de versterking van de positie van sekswerkers in 10 landen. 18 STOP AIDS NOW! preferred partners Partnerfonds Investeringsfonds
2.500 150
2.500 732
2.500 75
2.650 3.232 2.575 De vijf partners van STOP AIDS NOW! ontvangen ieder een vast bedrag van € 500.000 (partnerfonds). Het Investeringsfonds heeft ten doel het versterken van de aidsrespons van de STOP AIDS NOW!partners door samenwerking op het gebied van innovatie en opschaling van dat wat werkt. In 2013 is aan ICCO een bedrag van € 150.000 toegekend voor het project: Healthy Young People. Working towards a supportive sexual and reproductive health environment (pilot) in Malawi. De niet gebruikte middelen uit het investeringsfonds worden naar 2014 verschoven. 19 STOP AIDS NOW! projecten Financiële bijdragen Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
2.452 640 860
3.174 1.258 897
3.329 796 975
3.952 5.329 5.100 Ten opzichte van 2012 zijn de uitgaven 23% lager, voornamelijk door lagere uitgaven op het MaxART-project welke zijn uitgesteld naar 2014, geen toekenningen in het Proud Partner Programma en lagere uitvoeringskosten. Ten opzichte van de begroting 2013 wordt onderbesteed op de projecten MaxART, Proud Partner Programma, Stop AIDS Alliance en Investeringsfonds 2012.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
73
(in euro's x 1.000) Algemeen Kennisfuncties Projecten uit investeringsfonds 2012 MaxART Link Up ASK AmsterdamDiner 2012 Stop AIDS Alliance Proud Partner programma dance4life Nederland Togather HIF - Tanzania Opschalen WPP Financiële middelen uit eigen bijdragen
20 Soa Aids programma's en projecten Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012
344 423 308 1.528 267 855 28 120 0 0 0 76 3
382 444 423 2.412 194 958 0 236 125 0 0 155 0
507 737 0 2.595 0 0 384 160 150 100 225 234 8
3.952
5.329
5.100
996 2.519
942 2.629
1.506 2.395
3.515 3.571 3.901 De lagere directe kosten ten opzichte van 2012 worden voornamelijk veroorzaakt door het beëindigen van projecten bij de Programma's Jongeren (Lang Leve de Liefde, Seks onder je 25ste) en Prostitutie (MOVE forward). De uitvoeringskosten stijgen ten opzichte van 2012 omdat het programma MSM pas halverwege 2012 is gestart. Professionals Jongeren Etnische minderheden / MSM Prostitutie AIDS Action Europe
21 Voorlichting en Communicatie Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
806 1.254 927 236 292
860 1.134 931 220 426
918 1.591 636 342 414
3.515
3.571
3.901
2.838 1.606
2.967 1.734
3.368 1.693
4.444 4.701 Ten opzichte van 2012 hebben zowel Aids Fonds als STOP AIDS NOW! minder besteed aan campagnevoering, wat de daling van de directe kosten verklaart. 22 Strategie en Pleitbezorging Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
176 793
259 839
5.061
257 885
969 1.098 1.142 Minder beleids- en pleitbezorgingscapaciteit zorgen voor een daling in de kosten ten opzichte van zowel 2012 als de begroting 2013. 23 Kosten eigen fondsenwerving Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
1.849 545
1.934 513
1.706 571
2.394 2.447 2.277 Kostenpercentage fondsenwerving Onderstaand is de verhouding van de kosten fondsenwerving in relatie met de totale baten uit eigen fondsenwerving procentueel weergegeven: Baten eigen fondsenwerving 12.617 12.286 13.808 Kosten eigen fondsenwerving 2.394 2.447 2.277 Kostenpercentage fondsenwerving 19,0% 19,9% 16,5% De algemene trend is dat particuliere fondsenwerving duurder wordt. Dit blijkt ook uit het kostenpercentage. De realisatie van de kosten fondsenwerving is achter lager dan begroot. Er wordt scherp gelet op de kosten en de kosten/baten verhouding.
74 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
(in euro's x 1.000) 24 Kosten acties derden Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012
51 65
180 117
298 80
116 297 378 In 2012 hadden zowel Aids Fonds als STOP AIDS NOW! geïnvesteerd in de VriendenLoterij. In 2013 is dit op kleinere schaal gebeurd. 25 Kosten verkrijging subsidies overheden Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
26 Kosten beheer en administratie Uitvoeringskosten eigen organisatie
0 6
0 0
7 48
6
0
55
1.143
1.146
1.054
Kostenpercentage beheer en administratie Onderstaand is de verhouding van de kosten beheer en administratie in relatie met de totale lasten procentueel weergegeven: Totale lasten 37.697 40.803 36.846 Kosten beheer en administratie 1.143 1.146 1.054 Kostenpercentage beheer en administratie 3,0% 2,8% 2,9% De organisatie streeft ernaar om de kosten "beheer en administratie" te beperken tot tussen 3 en 6 procent van de totale lasten. Bestedingspercentages Onderstaand is de verhouding van de bestedingen aan de doelstelling in relatie met de totale baten procentueel weergegeven: Totale baten 36.711 36.789 34.005 Totaal besteed aan de doelstelling 34.038 36.913 33.082 Bestedingspercentage 92,7% 100,3% 97,3% Onderstaand is de verhouding van de bestedingen aan de doelstelling in relatie lasten procentueel weergegeven: Totale lasten 37.697 Totaal besteed aan de doelstelling 34.038 Bestedingspercentage 90,3%
met de totale 40.803 36.913 90,5%
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
36.846 33.082 89,8%
75
Toelichting lastenverdeling Specificatie en verdeling kosten naar bestemming
Aids Fonds projecten
STOP AIDS NOW! preferred partners
STOP AIDS NOW! projecten
4.219
8.992
2.650
2.452
0
0
100
99
351
0
640
996
2.838
Personeelskosten 1)
Voorlichting en Com-municatie
Robert Carr civil society Networks Fund
3.272
Aankopen en verwervingen
Subsidies en bijdragen
Soa Aids programma's en projecten
Aids Fonds subsidies programma
Doelstelling
(in euro's x 1.000)
369
194
690
0
731
2.140
1.366
Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten
18
9
34
0
35
104
65
30
16
56
0
59
173
110
Afschrijving en rente
17
9
33
0
35
102
65
3.806
4.546
10.156
2.650
3.952
3.515
4.444
Totaal
De eerder genoemde 'uitvoeringskosten eigen organisatie' zijn de som van personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor- en algemene kosten en afschrijvingen en rente Uitvoeringskosten
434
228
813
0
860
2.519
1.606
De uitvoeringskosten eigen organisatie zijn 3% lager dan de begroting 2013. Dit komt voornamelijk door lagere personeelslasten en herstructureringskosten (onder kantoor en algemene kosten). De onderbesteding op personeelslasten wordt veroorzaakt door een lagere bezetting (-2%), lagere sociale lasten en pensioenpremies dan begroot 1)
Personeelskosten
Loon en salarissen
271
142
508
0
537
1.572
1.003
Werknemersverzekeringen
36
19
66
0
70
206
132
Pensioenverzekeringen
31
16
57
0
61
179
114
Overige personeelskosten Totaal personeelskosten Personeelsbestand (FTE's) in 2013 in 2012
31
17
59
0
63
183
117
369
194
690
0
731
2.140
1.366
gemiddeld aantal werknemers 5,5
2,9
9,4
0,0
9,4
29,6
19,9
7,2
0,7
6,0
3,8
6,2
30,9
22,1
76 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Beheer en administratie
21.585
23.147
19.998
7.100
8.343
8.226
176
1.849
51
0
674
463
55
6
971
7.659
7.901
7.496
33
23
3
0
48
372
368
346
54
37
4
0
78
617
658
436
Strategie en Pleitbezorging
Subsidies
Totaal 2012
Acties derden
Werving baten
Begroot 2013
Eigen fondsenwerving
Totaal 2013
0
32
22
3
0
46
364
387
344
969
2.394
116
6
1.143
37.697
40.804
36.846
793
545
65
6
1.143
9.012
9.314
8.621
495
339
40
6
713
5.626
5.785
5.347
65
45
5
0
94
738
822
744
56
39
5
0
81
639
736
603
58
40
5
0
83
656
558
802
674
463
55
6
971
7.659
7.901
7.496
7,8
6,2
0,7
0,1
14,1
105,6
108,0
102,8
4,8
7,0
0,8
0,4
12,9
102,8
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
77
Bezoldiging directie Naam
Ton Coenen Voorzitter Raad van Bestuur
Functie Dienstverband Aard van de overeenkomst (looptijd) Uren per week
onbepaald
Louise van Deth Lid Raad van Bestuur
onbepaald
36
36
100% 1/131/12/13
100% 1/131/12/13
Bruto loon/salaris
91.004
82.552
Vakantiegeld
7.280
6.604
Eindejaarsuitkering
8.158
7.400
Variabel jaarinkomen
0
0
Parttime percentage Periode Bezoldiging (euro) Jaarinkomen
106.442
96.556
SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen
Totaal jaarinkomen
8.348
8.348
0
0
Pensioenlasten (wg deel)
14.515
13.059
0
0
0
0
129.305
117.963
128.685
117.350
Overige beloningen op termijn Uitkering beëindiging dienstverband Totaal bezoldiging 2013 Totaal bezoldiging 2012
Het jaarinkomen is via de Arbeidsvoorwaarden gebaseerd op dat van Rijksambtenaren, schaal 15 (lid) en 16 (voorzitter). Tevens ontving T.Coenen in 2013 middels het systeem van flexibele arbeidsvoorwaarden € 1.624 door verkoop van niet-gebruikte verlofdagen. De jaarinkomens bleven binnen de maxima van € 109.550 en € 98.257 (ieder 1 FTE/12 maanden) volgens de VFI Beloningsregeling. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen wij naar hoofdstuk 11.1.2 van het jaarverslag. Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. De leden van de Raad van Toezicht hebben geen bezoldiging ontvangen. Onkostenvergoedingen waren € 0.
78 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan:
de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2013 van Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de staat van baten en lasten over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Mededeling betreffende het jaarverslag Wij hebben het jaarverslag gelezen teneinde van materieel belang zijnde inconsistenties, indien aanwezig, met de gecontroleerde jaarrekening te onderkennen. Op basis van het doorlezen van het jaarverslag vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de informatie in de jaarrekening en dat het jaarverslag alle informatie bevat die vereist is volgens Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 650 'Fondsenwervende instellingen'. Wij hebben geen controle- of beoordelingswerkzaamheden uitgevoerd op de informatie in het jaarverslag.
Amsterdam, 31 maart 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door H.A. Wink RA MBA Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
79
Bijlage 1 Exploitatie gesplitst naar merk (in euro's x 1.000) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen Aids Fonds subsidies programma Robert Carr civil society Networks Fund Aids Fonds projecten STOP AIDS NOW! preferred partners STOP AIDS NOW! projecten Soa Aids programma's en projecten Voorlichting en Communicatie Strategie en Pleitbezorging Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten beheer en administratie Som der lasten Resultaat Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Overige reserve Bestemmingsfondsen
Aids Fonds
STOP AIDS NOW!
Soa Aids Nederland
Werkelijk 2013
Budget 2013
Werkelijk 2012
Werkelijk 2013
Budget 2013
Werkelijk 2012
Werkelijk 2013
Budget 2013
Werkelijk 2012
5.580 2.011 14.280 300 0 22.171
5.025 2.235 14.274 275 0 21.809
5.693 4.276 8.268 382 0 18.619
6.755 1.543 1.145 134 363 9.940
6.888 1.475 1.280 234 364 10.241
7.534 1.954 0 225 389 10.102
282 0 4.191 2 125 4.600
373 0 4.198 0 168 4.739
581 0 4.448 1 254 5.284
3.806 4.547 10.156 0 0 0 1.546 381 20.436
4.419 4.917 9.646 0 0 0 1.702 366 21.050
4.892 4.272 6.138 0 0 0 1.957 272 17.531
0 0 0 2.650 3.952 0 2.407 330 9.339
0 0 0 3.232 5.329 0 2.486 423 11.470
0 0 0 2.575 5.100 0 2.587 351 10.613
0 0 0 0 0 3.515 491 258 4.264
0 0 0 0 0 3.571 513 309 4.393
0 0 0 0 0 3.901 517 519 4.937
981 84 4 1.069 388 21.893 278
947 220 0 1.167 375 22.592 -783
876 189 1 1.066 324 18.921 -302
1.405 32 0 1.437 315 11.091 -1.151
1.500 77 0 1.577 328 13.375 -3.134
1.392 189 0 1.581 284 12.478 -2.376
7 0 2 9 440 4.713 -113
0 0 0 0 442 4.835 -96
9 0 54 63 446 5.446 -162
-301 1.799 -790 -430 278
57 -191 0 -650 -783
36 272 84 -694 -302
-7 264
12 -750 0 -2.396 -3.134
24 102 0 -2.502 -2.376
0 -125 0 12 -113
0 -96 0 0 -96
0 -23 0 -139 -162
-1.408 -1.151
80 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Bijlage 2 (in euro's) 1) Aids Fonds Organisatie Doelstelling 1: Meer aandacht Nationaal Les Enfants Terribles Artsen voor Kinderen St Hello Gorgeous Academisch Medisch Centrum (AMC) GGD Groningen Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) Stichting Mara St Namen Project Nederland Academisch Medisch Centrum (AMC) Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) Internationaal Stichting Document Our History Now Universiteit Maastricht (4) Children's Radio Foundation (4)
Subsidies programma Overzicht toegekende projecten 2013 Projecttitel voor hiv De tijd daarna, de documentaire Cyberpoli Hiv Hello Gorgeous, eerlijk over hiv Clinical, Immunological, Virological and Social outcomes of cART treated hiv infected children after transition into adult health care services (CLIVIA study) Lotgenotenweekend hiv-positieve asielzoekers Noord-Nederland Omgaan met seksverslaving bij mensen met hiv Wereld Aids Dag Rotterdam 2013 AIDSmonument Kookcursus Afrikaanse vrouwen Bestuurstraining
Maximale toezegging
12.500 10.000 10.000 5.635
4.000 4.000 3.000 2.000 1.000 400
Document our history now
10.000 10.000 10.000
Amsterdam Institute for Global Health & Development (AIGHD)
Summercourse intervention mapping Future Positive: Youth Radio Dialogues on hiv and aids Hepatitis C Virus (HCV) World Community Advisory Board (CAB) Meeting Strengthening community systems and scaling up access to high quality PMTCT (Prevention of Mother to Child Transmission) and EID (Early Infant Diagnosis) services for 50 HIV infected pregnant women and 50 HIV exposed children in Wakiso and Mubende districts. A two-day working conference to review the current HIV/AIDS situation in Jamaica with a focus on gay men, other men who have sex with men, and transgender people (GMT) Use of Real Time Medication Monitoring among HIV and TB infected patients in Kilimanjaro, Tanzania: a pilot study Symposium: HIV Drug Resistance and the future of Antiretroviral Treatment in sub-Saharan Africa
Totaal
Nieuwe projecten doelstelling 1
Treatment Action Group (TAG) Nurture Africa (4)
University of the West Indies & Columbia University Kilimanjaro Clinical Research Institute (KCRI) (4)
10.000 9.844
4.985
4.000 3.000
114.364
Doelstelling 2: Versterken positie mensen met hiv Individuele Hulpverlening Individuele Hulpverlening (IH) ondersteunde in 156.069 2013 431 aanvragers Nationaal - belangenverenigingen, groepsactiviteiten en ondersteuning van ongedocumenteerden Hiv Vereniging Nederland (HVN) Werkplan Hiv Vereniging Nederland + Positief 355.000 (1) werkt + Positief zorgt 2013 Protestantse Diaconie Opvang voor mensen met hiv in Amsterdam die 75.000 Amsterdam nog geen vaste verblijfsvergunning voor Nederland hebben Humanitas Rotterdam Opvang voor mensen met hiv in Rotterdam die 45.000 nog geen vaste verblijfsvergunning voor Nederland hebben Positive Women of the World Activiteiten hiv/aids 2013 10.000 (PWW) Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
81
Organisatie
Projecttitel
Humanitas Groningen Stichting ShivA Nederlandse Vereniging van Hemofilie Patiënten (NVHP) Stichting Pama Stichting Hiv Sporten Stichting Mara
Hiv café, NOPPAL, Weekend Activiteiten hiv/aids 2013 Activiteiten hemofilie en aids 2013
Internationaal Kenya Legal & Ethical Issues Network on HIV/AIDS (KELIN) (4) Action Against AIDS Germany Totaal
Maximale toezegging 10.000 10.000 10.000
Culturele activiteiten hiv/aids 2013 Activiteiten hiv/aids 2013 Groepsreis naar Lourdes voor (ex-)drugsgebruikers Securing Access to Justice for HIV related human rights violations in Kenya Communications Focal Point Nieuwe projecten doelstelling 2 inclusief IH
8.000 4.000 2.000
249.999 88.080 1.023.148
Doelstelling 3: Universele toegang tot preventie, zorg, behandeling en ondersteuning Nationaal Amsterdam Institute for Global Hiv Transmissie en Eliminatie Amsterdam-H350.000 Health & Development (AIGHD) Team studie GGD Amsterdam (1) HIV and STI prevention soon after HIV diagnosis 10.000 among MSM Internationaal University of Copenhagen HIV programme (HIV in Europe) (2) AIDS Action Europe Totaal Doelstelling 4: Meer kennis Nationaal Academisch Medisch Centrum (AMC) Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) Academisch Medisch Centrum (AMC) Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Virology Education B.V. (1) Internationaal Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) (3) Totaal
HIV in Europe 2013 Work plan 2013 Nieuwe projecten doelstelling 3
20.000 630.000
Activation of latent HIV-1 proviruses in primary T cells by dendritic cells Prospects of elimination of HIV by treatment as prevention in MSM in the Netherlands Acute HCV infections and reinfections in HIVinfected MSM: New insights into the interplay between HIV and HCV Identification and characterization of the latently HIV-infected reservoir in long-term cART suppressed patients. Development and evaluation of an evidencebased, Internet-supported self-help program for people living with HIV suffering from depressive symptoms Studiemiddag Hiv-zorg: ook in de toekomst nog rolmodel in de zorg?
250.000
The Ndlovu Research Consortium
268.750
Nieuwe projecten doelstelling 4
Doelstelling 5: Gezondheidssystemen in ontwikkelingslanden PharmAccess International (3) Mobile Health initiative Medical Credit Fund Medical Credit Fund, extra funding pilot Totaal
250.000
Nieuwe projecten doelstelling 5 Totaal toekenningen
250.000 249.539 248.115 241.365
55.000
1.562.769
311.250 250.000 561.250 3.891.531
82 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
(1) (2) (3) (4)
Projecten Projecten Projecten Projecten
(gedeeltelijk) gefinancierd door Gilead (gedeeltelijk) gefinancierd door Gilead en ViiV gefinancierd door de opbrengsten van het AmsterdamDiner 2013 gefinancierd uit het STOP AIDS NOW! partnerfonds Vrijval afgerekende projecten Doelstelling 1: Meer aandacht voor hiv Doelstelling 2: Versterken positie mensen met hiv Doelstelling 3: Universele toegang tot preventie, zorg, behandeling en ondersteuning Doelstelling 4: Meer kennis
2.33615.87894.2247.210-
119.648Deze post betreft afrekeningen waarvan de definitieve bijdrage lager uitviel dan het oorspronkelijk toegezegde bedrag. 2) STOP AIDS NOW! Investeringsfonds Organisatie Projecttitel ICCO
Healthy Young People. Working towards a supportive sexual and reproductive health environment (pilot) in Malawi. Totaal toekenningen
Maximale toezegging 150.000
150.000
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
83
Bijlage 3
Robert Carr civil society Networks Fund
Income Balance 2012 Interest income UNAIDS/USAID Norwegian Ministry of Foreign Affairs British Ministry of Foreign Affairs
EUR 230.720 47.620 1.216.534 1.424.831 1.559.728
US Dollar 317.480 65.527 1.674.000 1.960.624 2.146.248
4.479.433
6.163.879
Expenditure Financial contribution to networks Direct costs Personnel costs Cost management and administration
9.017.236 99.474 228.046 33.114
12.408.078 136.880 313.800 45.567
Aids Fonds own contribution in RC NF
9.377.870 100.000
12.904.325 137.604
Total income
Total expenditure
9.277.870 12.766.721
Result -4.798.437 -6.602.842 The negative result reflects the pledges of donors that have not formally been committed and/or received as per 31st of December 2013 List of financial contributions to networks Organisation Project title International Community of Strengthening the capacity of global & Women Living With HIV regional networks of Women living with HIV to coordinate & advocate for increased access to SRHR, HR and HIV&AIDS Consortium of MSM Networks Stronger, Smarter, Unified: A Coordinated Global Approach to HIV Among MSM Consortium of ARASA and Promoting a Human Rights-Based ITPC Response to HIV and Tuberculosis (TB) and Enabling Communities in Need to Access HIV and TB Prevention and Treatment PLHIV Networks Consortium Global Network of Sex Work Taking Up the Challenge: capacity Projects (NSWP) building to support sex workers engagement in the global AIDS response Harm Reduction Consortium Civil Society Advocacy for Increased Harm Reduction Investments and Coverage Consortium of Youth LEAD and HYLF International Network of DRUG USERS DOING IT FOR People who Use Drugs OURSELVES: Building a robust rights and (INPUD) and Asian Network public health based response to the twin of People who Use Drugs epidemics of HIV and HCV from the drug (ANPUD) injecting community Regional Aids Training Improving the Quality, Effectiveness, Network (RATN), Federation Relevance and Equity of AIDS responses of Women Lawyers (FIDA), Reaching Inadequately Served National Organization of Peer Populations in Eastern and Southern Educators (NOPE) Africa CARAM Asia Integrated services of safe migration, HIV prevention and care for migrant workers and families Global Faith Coalition for Mobilizing Faith Communities in Getting getting to Zero to Zero
Maximum amount in Euro US Dollar 1.416.562 1.949.246
1.416.562
1.949.246
1.239.492
1.705.590
1.104.918 708.281
1.520.412 974.623
708.281
974.623
442.675
609.139
442.675
609.139
369.821
508.888
295.857
407.111
265.606
365.484
84 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
List of financial contributions to networks Organisation Project title Red latinoamericana y del Contribution of the transgender Caribe de Personas trans movement in Latin America and the (REDLACTRANS) Caribbean for the recognition of equal rights Inclusive and Affirming Inclusive and Affirming Ministries Ministries (IAM) Regional Network Action Asia Pacific Transgender Strengthening the Asia-Pacific Network (APTN) Transgender Network Total granted
Maximum amount in Euro US Dollar 221.893 305.333
192.307
264.622
192.307
264.622
9.017.236 12.408.078
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
85
Bijlage 4 - Bestedingen van de vijf STOP AIDS NOW!-partners De toekenning van de partnerbijdrage uit het Partnerfonds vindt plaats aan het begin van het jaar. Zo weten de partners vooraf waarop zij kunnen rekenen. In 2013 bedroeg de bijdrage €500.000 per partner. De uitkering aan de vijf partners in STOP AIDS NOW! wordt door elke partner opgenomen in een bestemmingsfonds conform Richtlijn 650 'Fondsenwervende Instellingen' artikel 407. De partners is toegestaan om hierop maximaal 10% voor apparaatskosten in mindering te brengen. De partners van STOP AIDS NOW! leveren de inhoudelijke en financiële gegevens van de nieuwe, lopende en afgesloten projecten, gefinancierd uit de partneruitkering. Dit betreft onder andere de nieuw gecommitteerde projecten met gecommitteerde totaalbedragen per project plus de betalingen op bestaande en nieuwe projecten in het betreffende boekjaar. Naast de partneruitkeringen hebben de partners in sommige gevallen ook subsidies via STOP AIDS NOW! ontvangen, zoals vanuit de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij. De partners hebben deze bedragen ook in hun fonds geadministreerd, waardoor ze onderdeel van het bestemmingsfonds STOP AIDS NOW! vormen. Fondsverloop STOP AIDS NOW! per partner (in euro x 1.000)
Cordaid Memisa
Standen en mutaties 1-1-2012 Bij: partnerbijdrage 2012 Af: gecommitteerd Af: apparaatskostenvergoeding (maximum 10%) 31-12-2012 Bij: partnerbijdrage 2013 Af: gecommitteerd Af: apparaatskostenvergoeding (maximum 10%) 31-12-2013
Oxfam Novib
ICCO KIA
Hivos
Aids Fonds
254
91
116
200
439
500
500
500
500
500
-333
-500
-372
-577
-939
-50
-45
-50
-50
0
371
46
194
73
0
500
500
500
500
500
-391
-248
-636
-510
-284
-50
-45
-50
-50
0
430
253
8
13
216
Het STOP AIDS NOW! bestemmingsfonds bij het Aids Fonds wordt vanaf 2013 beheerd in het bestemmingsfonds 'hiv-bestrijding in ontwikkelingslanden'. De jaarrekeningen van de partners zijn opvraagbaar. De inhoud van de accountantsverklaringen bij de jaarrekeningen van de partners waren nog niet bekend op het moment dat deze jaarrekening werd opgesteld. De jaarrekeningen 2012 van de partners zijn voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring.
86 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Bijlage 5 Specificatie programma's en projecten van Soa Aids Nederland t.b.v. RIVM Werkelijk Begroting Werkelijk in euro's 2013 2013 2012 * * de cijfers 2012 worden volgens de rapportage-indeling van 2013 weergegeven. A.
Programma Professionals personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
B.
C.
D.
739.863 258.414 998.277 676.745 251.532 70.000 998.277 0
598.478 373.948 972.426 619.692 217.161 70.000 906.853 -65.573
personeel 945.211 1.031.980 materieel 324.710 292.150 totaal lasten 1.269.921 1.324.130 toegezegde bijdrage RIVM 1.027.480 1.027.480 bijdragen derden 268.508 296.650 eigen bijdrage 0 0 totaal baten 1.295.988 1.324.130 overschot / tekort 26.067 0
820.752 551.781 1.372.533 923.059 412.474 0 1.335.533 -37.000
Programma Jongeren
Programma Etnische Minderheden personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
374.701 103.658 478.359 489.862 0 0 489.862 11.503
392.339 97.523 489.862 489.862 0 0 489.862 0
460.302 59.608 519.910 517.590 2.320 0 519.910 0
313.202 224.798 538.000 387.228 151.023 0 538.251 251
334.852 122.376 457.228 387.228 70.000 0 457.228 0
138.932 107.422 246.354 211.354 35.000 0 246.354 0
225.465 39.538 265.003 227.081 34.048 0 261.129 -3.874
222.543 4.538 227.081 227.081 0 0 227.081 0
269.320 121.066 390.386 167.490 185.896 0 353.386 -37.000
Programma MSM personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
E.
718.060 240.423 958.482 676.745 160.316 70.000 907.061 -51.422
Programma Prostitutie personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
87
F.
G.
Beleid, strategie en onderzoek personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Werkelijk 2012 *
270.982 21.596 292.577 356.875 2.644 1.675 361.194 68.617
266.977 89.899 356.876 356.876 0 0 356.876 0
461.317 98.395 559.712 557.716 1.996 0 559.712 0
303.179 228.218 531.397 434.732 26.245 72.843 533.819 2.423
311.732 238.000 549.732 434.732 40.000 75.000 549.732 0
438.370 125.825 564.195 503.195 0 61.000 564.195 0
Werkelijk Begroting 2013 2013 3.150.799 3.300.286 1.182.940 1.102.900 4.333.739 4.403.186 3.600.003 3.600.004 642.784 658.182 144.517 145.000 4.387.304 4.403.186 53.565 0
Werkelijk 2012 * 3.187.471 1.438.045 4.625.516 3.500.096 854.847 131.000 4.485.943 -139.573
Advies personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort
Totaal instellingssubsidie personeel materieel totaal lasten toegezegde bijdrage RIVM bijdragen derden eigen bijdrage totaal baten overschot / tekort Verwerking overschot terug te betalen aan RIVM toevoegen aan Egalisatiereserve RIVM
41.571 11.994 53.565
88 Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
Bijlage 6 Begroting 2014 Vanaf 2014 implementeert de stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland haar strategisch plan 2014-2107 "Setting Milestones". In de nieuwe strategie zijn vier hoofddoelstellingen geformuleerd: more people are tested, strong civil society, fewer barriers for the most affected, more scientific knowledge. Awareness blijft ook een doelstelling. De verdeling van de uitgaven zal in het vervolg naar merk en naar deze doelstellingen worden gerapporteerd. Begroting 2014
Werkelijk 2013
Werkelijk 2012
11.915 3.710 19.720 475 508 36.328
12.617 3.554 19.616 436 488 36.711
13.808 6.230 12.716 608 643 34.005
4.786 5.660 18.238 1.522 4.216 34.422
pm pm pm pm pm 34.038
pm pm pm pm pm 33.082
2.492 301 50 2.843
2.394 116 6 2.516
2.277 378 55 2.710
1.158
1.143
1.054
Som der lasten
38.423
37.697
36.846
Resultaat
-2.095
-986
-2.841
20,9% 3,0% 94,8% 89,6%
19,0% 3,0% 92,7% 90,3%
16,5% 2,9% 97,3% 89,8%
(in euro's x 1.000) Baten: Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen More people are tested Strong civil society Fewer barriers for most affected More scientific knowledge Awareness Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
Kosten fondsenwerving (van baten FW) Kosten beheer en administratie (van totale lasten) Besteed aan doelstelling (van totale baten) Besteed aan doelstelling (van totale lasten)
Het negatief resultaat van € 2,1 miljoen heeft betrekking op de uitputting van de bestemmingsreserve "Subsidies en bestedingen", "Bridging the Gaps" en "Investeringsfonds" zowel het bestemmingsfonds Droomfonds. De begroting 2014 werd in oktober 2013 vastgesteld. Ontwikkelingen daarna die tot de vorming per 31 december 2013 van bestemmingsreserves en fondsen hebben geleid zijn in de begroting 2014 niet opgenomen. Naar verwachting wordt circa € 1,9 miljoen uit de reserves en fondsen in 2014 meer besteed dan is begroot. In 2014 zullen de baten naar verwachting met 1 procent ten opzichte van 2013 krimpen. Wij verwachten een verdere daling van opbrengsten van particulieren, zowel bij structurele donaties als eenmalige of spontane donaties. Rekening houdend met de reserves en fondsen aan het begin van 2014 zullen de totale lasten ten opzichte van 2013 met 7% toenemen tot € 40,3 miljoen.
Deze jaarrekening geeft de financiële verantwoording van de Stichting Aids Fonds - STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland. Voor de beschrijving en verantwoording van de activiteiten van het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland verwijzen wij naar de desbetreffende jaarverslagen.
89
13.
Verantwoordingsverklaring
De raad van bestuur en de raad van toezicht van de Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland leggen in deze verantwoordingsverklaring vast op welke wijze zij invulling geven aan: 1. de functiescheiding tussen uitvoeren, besturen en toezicht houden; 2. het continu verbeteren van effectiviteit en doelmatigheid bij het realiseren van de doelstelling; 3. het optimaliseren van de relaties met belanghebbenden. Door het ondertekenen van de zogenaamde ‘Bijlage 12’ van het CBF onderschrijven de leden van de raad van toezicht en de raad van bestuur ook individueel deze drie principes van goed bestuur voor goede doelen. 1. Scheiding van uitvoering, bestuur en toezicht De Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland heeft in haar statuten de functie 'toezicht houden' (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het 'besturen' dan wel van de 'uitvoering'. De stichting wordt bestuurd door de raad van bestuur, waarop toezicht wordt gehouden door de raad van toezicht. De raad van toezicht wordt bijgestaan door een financiële auditcommissie, voorgezeten door de portefeuillehouder financiën van deze raad. De wettelijk voorgeschreven ondernemingsraad levert vanuit het oogpunt van medezeggenschap een bijdrage aan een goed bestuur van de stichting. De verhouding tussen de raad van bestuur en de raad van toezicht is, voor zover niet in de statuten geregeld, vastgelegd in een reglement waarin de verantwoordelijkheden en taken zijn benoemd. Ook de verhouding tussen auditcommissie, raad van toezicht en raad van bestuur is vastgelegd in dit reglement. De statuten voldoen aan het vigerende Reglement CBF-Keur. De organisatie onderschrijft de Code Wijffels en voldoet aan alle vereisten die deze code stelt. De stichting bezit het ISO 9001-certificaat. Er is een systeem voor monitoring en evaluatie met kwartaal- en jaarrapportages. 2. Effectiviteit en doelmatigheid van de bestedingen De stichting heeft ten doel het stimuleren en vergroten van de omvang en de kwaliteit van de Nederlandse bijdrage aan de nationale en de internationale strijd tegen hiv/aids en andere soa evenals aan de ondersteuning en zorg voor mensen die leven met hiv/aids of een andere soa. De stichting wil dit doel verwezenlijken door: • het verder ontwikkelen en het stimuleren van de uitvoering van het nationaal en internationaal aids- en soa-beleid (pleitbezorging); • het ontwikkelen en uitvoeren van fondsenwervende activiteiten ter financiering van concrete activiteiten op het terrein van de nationale en internationale strijd tegen hiv en aids en andere seksuele overdraagbare aandoeningen (fondsenwerving); • financiële steun te verlenen aan activiteiten van organisaties op het terrein van de aan hiv en aids en/of soa gerelateerde zorg, preventie en onderzoek (fondsenbesteding); • het bevorderen van de betrokkenheid van de Nederlandse samenleving bij mensen met hiv en aids en andere seksuele overdraagbare aandoeningen en het beleid ter zake daarvan, door middel van bijvoorbeeld scholing, advisering en het organiseren van bijeenkomsten (voorlichting); • het ontwikkelen en uitvoeren van programma's gericht op het publiek, of specifieke groepen daarbinnen, professionals en overheden (uitvoering).
90
De doelstellingen zijn in 2013 uitgewerkt in een strategisch meerjarenbeleidsplan met meerjarenbegroting, getiteld ‘Setting Milestones - Strategy 2014-2017’, waarin is vastgelegd voor welk doel de middelen uit de fondsenwerving zijn bedoeld, hoeveel geld per doel nodig is en in welke vorm de middelen zullen worden ingezet. Tevens wordt beschreven hoe hierin de merken Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland elk hun plaats krijgen. Jaarlijks wordt er een werkplan met begroting opgesteld, waarin de beoogde resultaten per beleidsonderdeel en per project zijn vastgelegd. De realisatie wordt in beeld gebracht in de kwartaalrapportages, jaarrapportages en uiteindelijke gepubliceerd in het jaarverslag. Het kostenpercentage eigen fondsenwerving bedraagt 19,0 procent, ruim onder het door het CBF gesteld maximum van 25 procent. Het kostenpercentage voor beheer en administratie bedroeg in 2013 3,0 procent. Het primaire doel van de organisatie is om de doelstellingen zo goed mogelijk te realiseren en daarvoor de verworven middelen te besteden. Uiteraard is het noodzakelijk om een reserve op te bouwen die de continuïteit van de organisatie waarborgt, conform de Richtlijn Reserves Goede Doelen (2004) van de VFI. De organisatie beheert haar gelden op een niet-risicovolle wijze en heeft de risico’s gespreid (Zie Jaarrekening). Met het geld uit de fondsenwerving financiert de organisatie projecten op het terrein van de aidsbestrijding in ontwikkelingslanden en in Nederland, wetenschappelijk aidsonderzoek en de ondersteuning van mensen met hiv. De raad van bestuur wordt bij de besluitvorming over aanvragen geadviseerd door drie onafhankelijke commissies, te weten de Wetenschappelijke Adviesraad, de Commissie Nationaal en de Commissie Internationaal. De leden van deze bestuurscommissies worden voor drie jaar benoemd met de mogelijkheid tot eenmalige herbenoeming. Bij kleinere subsidies (minder dan € 10.000) adviseert de staf. De beoordeling van de projectaanvragen door de adviescommissies vindt in principe plaats op basis van rapporten van drie onafhankelijke referenten uit het betreffende vakgebied met wederhoor van de aanvrager (‘peer review’). Toekenningen in het kader van de individuele hulpverlening van het Aids Fonds vinden plaats op basis van schriftelijk vastgelegde richtlijnen. De organisatie heeft een klachtenprocedure. Het Aids Fonds kent een beroepsprocedure voor subsidieaanvragers en een bezwaarprocedure voor aanvragen voor individuele hulp. De organisatie laat regelmatig één van de doelbestemmingen extern evalueren, waarbij elk jaar een andere doelstemming onder de loep wordt genomen. De bedoeling van deze evaluaties is de raad van bestuur te informeren over de toekomstige richting. De instelling werkt continu aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. De organisatie werkt met een systeem voor monitoring en evaluatie en beschikt over een management informatiesysteem. De organisatie beschikt over een risicoanalyse, waarbij is vastgesteld dat de voor de continuïteit van de organisatie gereserveerde middelen (continuïteitsreserve en overige reserve) ruimschoots voldoende zijn. De organisatie is blijvend alert op risico’s om adequaat te kunnen reageren. Daarnaast worden risicoanalyses gemaakt voor alle subsidierelaties. 3. Omgang met belanghebbenden De organisatie streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. We hechten grote waarde aan transparantie en proberen met voorbeeldprojecten een helder beeld te geven van de bestedingen. Voor degenen die een gedetailleerde verantwoording willen, is het jaarverslag gratis beschikbaar.
91
De omgang met belanghebbenden hebben we structureel geregeld door middel van het belanghebbendenbeleid en de mogelijkheid om ideeën, opmerkingen en wensen kenbaar te maken. Daarnaast is er een klachtenregeling en de mogelijkheid via de website, sociale media, telefonisch of per e-mail vragen te stellen. Uiteraard worden belanghebbenden via de website geïnformeerd over het jaarlijkse werkplan en over de bestedingen door middel van het jaaroverzicht en het jaarverslag. De stichting werkt volgens de gedragscodes van het Genootschap voor Fondsenwervers, de Dutch Dialogue Marketing Association (DDMA), de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen en is lid van de vereniging Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) en van de vereniging Partos. De stichting bezit sinds 2011 de Privacy Waarborg gekregen van de DDMA (Dutch Dialogue Marketing Association), waarmee we de zekerheid kunnen geven dat onze marketing voldoet aan de geldende privacy-regels. De organisaties die de Waarborg voeren worden jaarlijks gecontroleerd op naleving van de wetgeving en zelfregulering. De organisatie heeft een vrijwilligersbeleid, waarbij de rechten en plichten van collectanten en andere vrijwilligers duidelijk zijn beschreven in een brochure en in een vrijwilligersovereenkomst worden vastgelegd. De Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland onderschrijft het principe van volledige betrokkenheid van mensen met hiv bij beleidsvorming en uitvoering op alle niveaus, het zogenaamde het GIPA-principe (Greater involvement of people living with HIV). Er is een statutair geborgde zetel in de raad van toezicht voor een persoon die het vertrouwen heeft van de belangenorganisaties voor mensen met hiv. Het personeelsbeleid van de organisatie is gericht op het in dienst nemen van mensen met hiv, die bij gebleken gelijkwaardigheid de voorkeur krijgen. Medewerkers met hiv worden bewust betrokken bij het ontwikkelen van programma’s en activiteiten met betrekking tot leven met hiv en de bestrijding van hiv en andere soa’s. Jaarlijks organiseren Aids Fonds, Soa Aids Nederland en STOP AIDS NOW! in nauwe samenwerking met de belangrijkste samenwerkingspartners en professionals het Nationaal Congres Soa * Hiv * Seks. Door het interactieve karakter biedt dit congres niet alleen een podium voor het uitwisselen van kennis en ervaringen, maar is bij uitstek ook de gelegenheid waar het publieke debat tussen belanghebbenden over belangrijke thema’s in de aidsbestrijding plaatsvindt. Onze organisatie hecht waarde aan sponsoring van onze producten en activiteiten, niet alleen omdat met extra middelen ook extra inspanningen kunnen worden geleverd, maar ook omdat hierdoor het bedrijfsleven nauwer bij de strijd tegen hiv en aids wordt betrokken. Wel stelt de organisatie zich op het standpunt dat sponsors geen inhoudelijke invloed kunnen uitoefenen en legt dit ook vast als ontbindende voorwaarde in de sponsorcontracten. In 2012 is de ontwikkeling van een sponsorcode, waarin wordt vastgelegd hoe wij met sponsors omgaan, afgerond. De sponsorcode geldt voor de gehele organisatie en is op onze websites geplaatst. Integriteitsbeleid In 2009 gaf de raad van bestuur, na advies van de ondernemingsraad, zijn goedkeuring aan het ‘Integriteitsbeleid, Gedragscodes en procedures voor goed werkgever- en werknemerschap.’ Dit beleid bevat naast een aantal preventieve en correctieve gedragsregels, waaronder de klokkenluidersregeling, ook de procedures voor het inschakelen van de interne of externe vertrouwenspersoon en de klachtenregeling voor medewerkers.
92
Verantwoording De stichting legt jaarlijks verantwoording af door middel van een jaarverslag volgens de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (Richtlijn 650) van de Raad voor Jaarverslaggeving. De Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland is sinds 1 januari 1998 houder van het CBF-Keur voor de goede doelen van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Dit betekent dat de stichting door het Centraal Bureau Fondsenwerving positief is beoordeeld op de onderdelen bestuur, beleid, fondsenwerving, bestedingen en verslaglegging. Ook het doorlopend verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen en het optimaliseren van de omgang met vrijwilligers wordt onderdeel van de toetsing. Het geeft tevens aan dat de stichting binnen de norm van 25 procent voor de eigen fondsenwerving blijft. De initiële toetsing na de fusie door het CBF in 2013 leidde tot een positief oordeel zonder openstaande afwijkingen. De organisatie hecht er waarde aan om ook in breder historisch perspectief verantwoording aan de samenleving te kunnen afleggen. De organisatie heeft in 2008 met het Nationaal Archief een overeenkomst afgesloten tot overbrenging en bewaring en de archieven. Klachten, beroep en bezwaar De stichting beschikt over een algemene klachtenprocedure. Voor het Aids Fonds is er daarnaast nog een beroepsprocedure met betrekking tot de subsidieverlening en een bezwaarprocedure voor individuele hulpverlening. De secretaris van de raad van bestuur fungeert als klachtencoördinator en is secretaris van de beroepscommissie. Klachtenprocedure De klachtenprocedure is een krachtig instrument in het kwaliteitssysteem van de organisatie. De drempel is bewust laag gehouden, zodat belanghebbenden op eenvoudige wijze – telefonisch, via internet, per e-mail of brief – hun klachten kunnen uiten. Klachten komen in het algemeen binnen bij de coördinator van het contactcentrum donateurs en de klachtencoördinator. In principe wordt de klacht opgelost waar deze is ontstaan, maar afhankelijk van de aard van de klacht wordt bepaald of afhandeling door het contactcentrum donateurs geschiedt met of zonder terugkoppeling naar de raad van bestuur of dat afhandeling via de raad van bestuur verloopt. In alle gevallen waar sprake is van donateurs en/of fondsenwervende activiteiten zorgt het contactcentrum donateurs voor een aantekening in het registratiesysteem, dat sinds 2008 operationeel is. Met dit registratiesysteem worden de klachten geanalyseerd en in de gedetailleerde kwartaalrapportages gerapporteerd. Contactcentrum donateurs Vrijwel alle klachten hangen samen met fondsenwervende activiteiten en door middel van regulier overleg worden de bevindingen tussen het contactcentrum donateurs en de fondsenwervers afgestemd. De klachtencoördinator houdt het klachtenregister voor de overige klachten bij. Elk kwartaal worden de klachtenrapportages, inclusief een analyse door het contactcentrum donateurs, opgesteld ten behoeve van de uitvoerenden. Elk halfjaar rapporteert de klachtencoördinator aan de raad van bestuur met afschrift aan het managementteam. In deze rapportage zijn tevens de analyses van de coördinator van het contactcentrum donateurs opgenomen. De medewerkers zijn doordrongen van het belang van het registreren van klachten. In 2013 zijn bij het Aids Fonds in totaal 253 klachten binnengekomen en bij STOP AIDS NOW! 356. Straatwerving is voor het Aids Fonds en STOP AIDS NOW! het belangrijkste kanaal waarlangs nieuwe donateurs worden geworven en daar vinden de meeste contacten 93
plaats. De veel intensievere werving leidt tot een groter aantal klachten, met name als zich dit bovengemiddeld concentreert in een specifieke periode. Daarnaast zijn er telemarketingacties gehouden. De reactivatie-actie voor STOP AIDS NOW! leidde tot een stijging van het aantal klachten over de hoeveelheid post, maar in het algemeen werd deze actie goed ontvangen en leidde tot hogere inkomsten. Dat is de reden dat in absolute zin het grootste aantal klachten de wervers betreffen (41,2 procent). Daarna volgt de foute verwerking van machtigingen (20,7 procent) vooral door onnauwkeurigheden in de aangeleverde data. Om het aantal klachten zo veel mogelijk terug te dringen vindt continu afstemming plaats met de externe wervingsbureaus om de werkwijze te verbeteren. Alle klachten zijn tot tevredenheid afgehandeld. Indien klachten door een extern bureau zijn veroorzaakt is dit met hen opgenomen en intern verder besproken. Bezwaarschriften Individuele Hulpverlening Het Aids Fonds kent een bezwaarprocedure met betrekking tot besluiten over aanvragen in het kader van individuele hulpverlening. De raad van bestuur kreeg in 2013 één bezwaarschrift op een besluit over een aanvraag voor individuele hulp. Na ontvangst van aanvullende informatie werd de aanvraag alsnog gehonoreerd. Beroep Het Aids Fonds kent een beroepsprocedure met betrekking tot bestuursbesluiten over subsidies en een onafhankelijke beroepscommissie. In 2013 werden twee beroepschriften ontvangen. Eventuele ingetrokken beroepschriften worden achteraf ter toetsing aan beroepscommissie voorgelegd. In 2013 werden twee beroepschriften ingetrokken. Beroepscommissie Aantreden
Termijn
Einde termijn
mw. mr. Helma Tilleman, voorzitter
01-09-2012
1
01-09-2015
mw. mr. Hester Uhlenbroek
01-09-2012
1
01-09-2015
dr. Stefaan van der Borght
01-09-2012
1
01-09-2015
drs. Martin van Oostrom, secretaris Evaluatie structurele aanpassingen Klachten, bezwaren en beroepen die leiden tot een structurele aanpassing van de werkwijze worden in het daarop volgende jaar geëvalueerd. In 2012 werden geen structurele wijzigingen doorgevoerd naar aanleiding van klachten en in 2013 vond derhalve geen evaluatie plaats. Deze verantwoordingsverklaring is vastgesteld op 31 maart 2014. Ton Coenen, voorzitter raad van bestuur Louise van Deth,
lid raad van bestuur
Anthony Ruys,
voorzitter raad van toezicht
94
14.
Statutaire en overige gegevens
De Stichting draagt de naam ‘Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland’ en heeft haar zetel in de gemeente Amsterdam. Doelstelling De Stichting heeft ten doel: • het stimuleren en vergroten van de omvang en de kwaliteit van de Nederlandse bijdrage aan de nationale en de internationale strijd tegen hiv/aids en andere soa’s evenals aan de ondersteuning en zorg voor mensen die leven met hiv/aids of een andere soa; • het voortzetten en verder ontwikkelen van de doelstellingen van de Stichtingen waaruit de Stichting is voortgekomen, te weten: Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland, de Stichting STOP AIDS NOW! en de Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland (voorheen Stichting Werkmaatschappij Soa Aids); • en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Missie Wij hebben een missie: 'Het einde van aids in een wereld waarin iedereen die is geraakt door hiv en andere soa’s toegang heeft tot preventie, behandeling, verzorging en ondersteuning.' De missie komt voort uit de doelstellingen van de stichting, die zijn uitgewerkt in het strategisch meerjarenbeleidsplan Setting Milestones 2014-2017. In het kader van deze aan onszelf gestelde opdracht werken we samen met overheidsinstellingen en natuurlijke of rechtspersonen in binnen- en buitenland. Inschrijving Kamer van Koophandel De Stichting ‘Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland’ is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam onder nummer 41207989. Rangschikking Successiewet 1956 De ‘Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! - Soa Aids Nederland’ is per 1 januari 2012 door de Inspecteur van de Belastingdienst aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI), zoals bedoeld in artikel 24, lid 4 van de Successiewet 1956 (RSIN 008649273). Fusie per 1 januari 2013 Per 1 januari 2013 zijn de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids, de Stichting Aids Fonds – Soa Aids Nederland en de Stichting STOP AIDS NOW! door een juridische fusie in de Stichting Werkmaatschappij Soa Aids samengegaan. Sindsdien heten we ‘Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland.’ Het doel van de fusie is om efficiënter te werken vanuit één gedeelde visie en strategie voor zowel het Aids Fonds, STOP AIDS NOW! als Soa Aids Nederland. Aldus wordt vanuit één stichting met drie merken gewerkt: Aids Fonds, STOP AIDS NOW! en Soa Aids Nederland.
95
15. 1.
Bijlage: publicaties en presentaties
Programma Professionals Publicaties, pers en overige activiteiten • Theunissen KA, Hoebe CJ, van Bergen JE, et al. Using intervention mapping for the development of a targeted secure web-based outreach strategy named SafeFriend, for Chlamydia trachomatis testing in young people at risk. BMC Public Health 2013 Oct 22;13(1):996. • Geelen TH, Hoebe CJ, Dirks A, Dukers-Muijrers NH, van Bergen JE, Wolffs PF. Low positivity rate after systematic screening for Trichomonas vaginalis in three patient cohorts from general practitioners, STI clinic and a national population-based chlamydia screening study. Sex Transm Infect. 2013 Sep;89(6):532-4. doi:10.1136/sextrans-2012-051010. Epub 2013 Jul 2. • Koedijk FD, van den Broek I, Stirbu-Wagner I, van Bergen JE. Gonococci change more quickly than prescribing practices; resistance to frequently prescribed antibiotics . Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157(24):A5642. • Van Bergen J. Stop dure soa-test. Financiële drempel schadelijk voor volksgezondheid. Medisch Contact 2013;(1 aug):1606-1607. • Donker G, Dorsman S, Spreeuwenberg P, van den Broek I, van Bergen J. Twentytwo years of HIV-related consultations in Dutch general practice: a dynamic cohort study. BMJ Open 2013 Apr 26;3(4). doi:pii:e001834. 10.1136/bmjopen-2012001834. • Brinkman K, van Bergen JE. Earlier implementation of HIV testing.Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157(15):A6120. • Van de Broek IV, Op de Coul EL, van Bergen JE, et al. Effects of population based screening for Chlamydia infections in the Netherlands limited by declining participation rates. PLoS One 2013;8(3):e58674. doi:0.1371/journal.pone.0058674. Epub 2013 Mar 20. • Koedijk FD, van Bergen JE, Dukers-Muijrers NH, van Leeuwen AP, Hoebe CJ, van der Sande MA. The value of testing multiple anatomic sites for gonorrhoea and chlamydia in sexually transmitted infection centres in the Netherlands, 2006-2010. Dutch STI centres. Int J STD AIDS 2012 Sep;23(9):626-31. doi:10.1258/ijsa.2012.011378. • Götz HM, van Bergen JE, Pars LL, et al. High yield of reinfections by home-based automatic rescreening of Chlamydia positives in a large-scale register-based screening programme and determinants of repeat infections. Sex Transm Infect. 2013 Feb;89(1):63-9. doi:10.1136/sextrans-2011-050455. Epub 2012 Jun 23. • Low N, Redmond S, et al. Screening for genital chlamydia infection. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013: NO.12. Art. No.: CD010866. doi:10.1002/14651858.CD010866. • Van den Broek IVF, van Bergen JEAM, Fennema JSA, et al. Jaarlijkse systematische chlamydia screening. Resultaten van de effectiviteit na 3 jaar proefimplementatie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A5503p. • Van Bergen JEAM. Actiever testen op hiv in de huisartspraktijk: tussen wenselijkheid en werkelijkheid. Modern Medicine Febr 2013;2:43-46. • Van Bergen JEAM, Dekker JH, Boeke AJP et al. NHG-standaard het soa-consult (eerste herziening). Huisarts en Wetenschap 2013;56(9):450-463. • Ten Hoor GA, Ruiter RA, van Bergen JE, Hoebe CJ, Houben K, Kok G. Nonparticipation in chlamydia screening in the Netherlands: determinants associated with young people's intention to participate in chlamydia screening. BMC Public Health 2013 Nov 23;13(1):1091.
96
•
•
• •
•
•
Trienekens SC, van den Broek IV, Donker GA, van Bergen JE, van der Sande MA. Consultations for sexually transmitted infections in the general practice in the Netherlands: an opportunity to improve STI/HIV testing. BMJ Open 2013 Dec 30;3(12):e003687. doi:10.1136/bmjopen-2013-003687. Donker G, Dorsman S, Spreeuwenberg P, van den Broek IV, van Bergen J. 22 jaar hiv-gerelateerde consulten in de huisartsenpraktijk. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6995. Donker GA, Dorsman S, Spreeuwenberg P, van den Broek I, van Bergen J. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6995. Op de Coul E, Spijker R, van Aar F, van Weert Y, de Bruin M. With whom did you have sex? Evaluation of a partner notification training for STI professionals using motivational interviewing. Patient Education and Counseling 2013; 93( 3) 596-603. Taal M, Pars L, Spijker R. Leren op de digitale snelweg; online cursussen voor verpleegkundigen. SekSoa Magazine, maart 2013. https://www.soaaids.nl/nl/seksoa-magazine/leren-op-de-digitale-snelweg-onlinecursussen-voor-verpleegkundigen. Brands RAM. Hiv op het werk. Gaykrant 2013; 681(december), 22-23.
Gepubliceerde abstracts • Van Bergen JEAM. The dynamics of gonorrhea in the Netherlands. Ned Tijdschr Med Microbiol 2013;21:Suppl S39. • Van Bergen J, Donker G, Dorsman S, Spreeuwenberg P, Van den Broek I. A moderate increase in HIV-related consultations in Dutch general practice: a dynamic cohort study. Eur J Pub Health 2013;23(s1):223. • Van Bergen JEAM, Dorsman S, van den Broek IVF, Spreeuwenberg P, Donker G. New avenues for proactive hiv testing in primary care required: A trend analysis of twenty years of hiv-related consultations in Dutch general practice. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013051184.1075. • Van Bergen J, Redmond S, Woodwall S, et al. Estimating the population prevalence of chlamydia in Europe: systematic review and meta-analysis. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013051184.0475. • Van Bergen JEAM, van den Broek IVF, Land JA, Morré SA, van der Sande MAB. Comparison of Chlamydia Trachomatis Antibodies in vaginal mucosa and serum in women a fertility clinic and an sti-clinic. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013-051184.0484. • Van Bergen JEAM, Theunissen KATM, Hoebe CJPA, et al. A targeted web-based chlamydia trachomatis screening strategy for testing in young people at risk using social and sexual networks. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013-051184.0490. • Van Bergen JEAM, van den Broek IVF, Trienekens SM, Donder GA, van der Sande MAB. General practitioners in the Netherlands miss opportunities to test for sti/hiv during sti-related consultations. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013-051184.0494. • Van Bergen JEAM, Geelen TH, Hoebe CJPA, Dirks A, Dukers-Muijrers NHTM. Similar, low prevalence of trichomonas vaginalis in the three patient cohorts from general practitioners, a population based chlamydia screening study and an sti-clinic. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013-051184.0552. • Van Bergen JEAM, Dukers-Muijrers NHTM, Götz HM, et al. Matching participants in a chlamydia screening programme with patients seen by std clinic. General practitioner, or specialist: added value of a chlamydia screening programme. 97
•
•
•
Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013-051184.0785. Van Bergen JEAM, Moraes M, Morré SA, van der Klis FRM, Land JA, van der Sande MAB, van den Broek IVF. Chlamydia trachomatis IGG seroprevalence in the general population of the Netherlands in 1996 and 2007. Sex Transm Infections 2013. Abstract book STI & AIDS World Congress 2013. doi:10.1136/sextrans-2013051184.0786. Taal M, Spijker R, Pars L. Online Learning Week for Nurses in STI/HIV prevention and care feasibility of an e-learning program in the Netherlands. Published abstract. Aids Impact 2013, Barcelona, Spain. Spijker R, Pars L. Online Learning Week for Nurses in Sexual Health; Building Knowledge and Understanding Enhanced by Web 2.0 Technologies within Communities of Practice (cop). Published abstract. Medicine 2.0. London 26 - 27 September 2013.
Overige activiteiten medisch en juridisch 2013 • Adviseur-expert detachering 0.1 fte RIVM: soa en hiv in de 1e lijn RIVM • Teamlid ECDC Project Chlamydia Control in Europe. Projectleider deelproject 3 ECDC: inventarisatie Chlamydia control activiteiten EU lid staten • Promotiecommissie en oppositie promotie M Heiligenberg. Epidemiological studies on STIs in heterosexuals and MSM. 4-4-2013 • Promotiecommissie en oppositie promotie L van Dommelen Optimizing Chlamydia trachomatis and treponema pallidum diagnostics. 31-1-2013 • Promotiecommissie R. Bom Molecular Epidemiology of Chlamydia trachomatis. 1401-2014 • Voorzitter NHG Expertgroep soa,hiv en seksualiteit (Huisarts Adviesgroep Seksuele gezondheid: seksHAG) • Voorzitter Registratie Commissie RIVM SOAP • Voorzitter Commissie Actiever Testen en Counselen • Hoofdredactie SEKSOA Magazine • NC HIV congres 20-11-2013 voorzitter track • Lid Advies Commissie Suggest a Test • Lid Advies Commissie Hivtest@home • Lid HKZ Commissie hiv-behandelcentra Platform soa en seksuele gezondheid • Lid NHG Commissie standaard het soa-consult: herziening • Onafhankelijk adviseur Evaluatie Commissie Regeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg • Projectleider project “Lovecoach” in Amsterdam Zuid Oost • Wijkgezondheidsproject seksuele gezondheid ism zorgverzekeraar en stadsdeel • Secretaris Commissie Actiever Testen en Counselen • Lid redactie SEKSOA App • Adviserend lid Werkgroep Artsen Seksuele gezondheid (commissie van de VIZsib) • Lid Werkgroep Advies en later begeleiding van Geïntegreerde opleiding artsen en verpleegkundigen Seksuele gezondheid • Adviezen Symposium commissie Infectieziekten 2.0, uitdagingen van vandaag en morgen ten behoeve van ochtend ‘Hiv, we staan erbij en we kijken ernaar’, 45 personen • Lid Plenaire Visitatie Commissie Aanvullende Seksuele gezondheidszorg, RIVM • Redactie Samenvattingskaart Multidisciplinaire Richtlijn Soa 2e lijn www.soaaids.nl/mdr • Adviserend lid Stuurgroep GGD centra aanvullende seksuele gezondheid • Coördinatie werkgroep advies geïntegreerd opleiden artsen en verpleegkundigen GGD Centra seksuele gezondheid 98
• • • • • • • • •
Lid Vakgroep Verpleegkundige Seksuele Gezondheid Lid stuurgroep Suggest a Test voor huisartsen Lid begeleidingscommissie Sense e-health RIVM Lid Adviesgroep LAMPION / Pharos Lid CBO Expertgroep Zorgmodule Plv. Voorzitter Expertisegroep Arbeid en Hiv Lid European HIV Legal Forum Lid Landelijk overleg en Lobbygroep Positie mensen met hiv in Nederland zonder verblijfsvergunning Lid OU Ontwikkelgroep website Positief zorgt
Pers, Radio en TV door artsen van het team • Interview taboe over jongeren in praten over hiv, soa en seksuele problemen. Radio FUNX, 12 februari 2013. • Partnerwaarschuwing voor soa. Radio FUNX, 18 februari 2013. • PING! je hebt een soa. Reportage partnerwaarschuwing en Soa-SMS. RTL4 editie NL, 19 februari 2013. • Interview. Schaamhaar scheren en soa. Volkskrant, 25 maart 2013. • Interview. Onder professoren: Jan van Bergen is niet van de luchtkastelen. STATUS AMC, 2013;22:16-17. • Interview risico op hiv bij bijtaccidenten. Radio 1 KRO, 27 maart 2013: • Soa’s in Zuidoost, de lovecoach helpt. Parool, 22 april 2013. • Zonder schaamte naar de huisarts. Hai, ik heb een soa. Verhaal van de dag P. Parool, 22 april 2013. • Interview het project Better safe than sorry. Radio Wereldomroep, 29 april 2013. • HPV vaccinatie bij jongens. Volkskrant, 26 juli 2013. • Interview: dure soatest, ANP, 1 aug 2013 (naar aanleiding van artikel Medisch Contact). • Kamervragen dure soa-tests. Min van VWS, mw. drs. E.I. Schippers. 20 sept 2013. Beantwoording kamervragen over dure SOA-test; ref: 149304-109775-PG. • 'Stop geldklopperij aanbieders soa-tests'. Telegraaf, 1 augustus 2013. http://www.telegraaf.nl/binnenland/21778782/___Soa-test_geldklopperij___.html • Geldklopperij dure soa-tests moet stoppen. Artsennet, 2 augustus 2013. http://www.artsennet.nl/Nieuws/Nieuws-uit-de-media/Artikel/135666/Zorgen-omstijgend-gebruik-zelftestchlamydia.htm?keepThis=true&TB_iframe=true&height=650&width=850&caption=Ar tsennet+actueel • Webbericht: Interview soa-test te duur. NRC Next 26-08-2013. NRC 26 aug 2013. • http://www6.lexisnexis.com/publisher/EndUser?Action=UserDisplayFullDocument&or gId=102517&Em=1&topicId=150510010&docId=l:1960165974&start=1&md5=f067 d4414bc6661b6ba30365d907287&sendDate=20130826. Alleen voor abonnee’s. • Interview Spits: Experts vrezen opmars Chlamydia zelftest. Spits 21-08-2013. http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2013/08/experts-vrezen-opmarschlamydia-zelftest. • Interview Agis. Zo praten jongeren makkelijker over seks in Amsterdam Zuidoost. Agisweb, 14 november 2013. http://www.agisweb.nl/Blog/Zorg/2013/11/Zo_praten_jongeren_makkelijker_over_s eks_in_Amsterdam_Zuidoost. • Interview soa-test te duur. Stelling van de dag. AT-5, 2 september 2013. • http://www.at5.nl/tv/de-stelling-van-amsterdam/aflevering/12818. • Interview. Veilige orale seks. (Spoelen na pijpen genoeg om soa te voorkomen?). KRO PS Radio, 25 september 2013. http://go.3fm.nl/psradio/audio/247389 • Hiv-enquête safe sex? 69 procent doet het niet veilig. VIVA, 2-8 oktober 2013. 99
Projectacquisitie in 2013: • Medeaanvrager TASP in Amsterdam: het H-TEAM project. Gehonoreerd. • Sarphati initiatief: Partners in Beeld: afgewezen. • ZonMw en huisartsgeneeskunde: afgewezen. • Unrestricted educational grants tbv Soa Aids Ned: Gilead en WillPharma. Training
100
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Motiverende gespreksvoering (MI) Verpleegkundig eendaagse Incompany hivconsulenten hiv en hiv-behandelaren behandelteams Zwolle/Enschede
07-02
8
8,3
Motiverende gespreksvoering (MI) SociaalOpfrisdag Incompany GGD verpleegkundigen Rotterdam
07-03
21
8,3
Studiedag: Soa Landelijk Overleg GGD professionals: Infectieziektebestrijding; i.s.m. artsen, sociaalverpleegkundigen en LCI microbiologen
12-03
68
Deelnemers achten overleg nuttig, men vindt vervolg eens in de 2 jaar wenselijk
Motiverende gespreksvoering (MI) Sociaalvoor MI coaches; ondersteunen verpleegkundigen en eigen teams bij uitvoering consult artsen volgens MI
26-03 en 27-03
16
8,2
Motiverende gespreksvoering (MI) Sociaaldriedaagse basisvaardigheden bij verpleegkundigen, verpleegkundig soa-consult consulenten hiv en artsen
11-04, 25-04 en 16-05 2013
16
8,6
Tweedaagse Train de trainers. Huisarts Advies Groep Seksuele Gezondheid NHG; SeksHAG
Huisartsen
25-04 en 26-04
25
8,2
Module Masterclass+ Hepatitiden 2013; kennis van verschillende hepatitiden bij mensen met hiv. Medische en verpleegkundige aspecten
Verpleegkundig consulenten hiv en MDL verpleegkundigen
27-09, 8-11, 22-11 en 06-12
14
8,9
Introductiedag startende professionals in de soa- en hivbestrijding publieke gezondheid
Sociaalverpleegkundigen, verpleegkundig consulenten hiv en doktersassistenten
15-10
17
8,2
Studiedag Seksverslaving, Verpleegkundig seksualiteit en hiv; seksuologische consulenten hiv hulpverlening voor mensen met hiv
05-11
18
8,3
Interventie Partnerwaarschuwing Sociaalbij soa; met behulp van verpleegkundigen Motiverende gespreksvoering (MI)
14-11
14
8,5
Cursus Seksuele Gezondheid in de Doktersassistenten en Huisartsenpraktijk voor praktijkdoktersassistenten en ondersteuners praktijkondersteuners; project Better Safe than Sorry
19-11, 10-12
19
Voorjaar 2014
Training
Doelgroep
Motiverende gespreksvoering (MI) Verpleegkundig eendaagse Incompany consulenten hiv en hiv- internisten hivbehandelteams Academisch Ziekenhuis Maastricht (UMC)
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
20-11
11
7,9
Intervisie Gezondheidscentra Amsterdam Zuidoost doktersassistenten; inclusief training rol love coaches deskundigheidsbevordering in counseling en condoomgebruik
Doktersassistenten
12-02, 14-05, 03-09 en 03-12
4
Training rol love coaches: 8,5
Module Hepatitis C en hivverpleegkundige Praktijk; terugkomdag voor deelnemers Hepatitiden bij mensen met hiv
Verpleegkundig consulenten hiv en MDLverpleegkundigen
19-04
20
7,9
Digitale Leeromgeving; online workshops voor professionals in de soa- en hiv-zorg
Verpleegkundigen vanuit verschillende settings
19-06 tot heden
24
7,6
Training tweedaagse; Implementatie handleiding community based soa/hivpreventive
Sociaalverpleegkundigen en preventiemedewerkers GGD
12-11 en 17-12
8
8,1
02-03
15
Goed gewaardeerd door deelnemers
06-04-en 23-11
9
Goed gewaardeerd door deelnemers
Training Belastingteruggave 2012; Financieel adviseurs Hiv Vereniging Nederland Workshop Positief leven met hiv; Verpleegkundig deskundigheidsbevordering;Huma consulenten hiv en nitas Rotterdam maatschappelijk werkers Workshop Positief leven met hiv; deskundigheidsbevordering; Elizabeth Ziekenhuis Tilburg
Verpleegkundig consulenten hiv en maatschappelijk werkers
18-04
12
Goed gewaardeerd door deelnemers
Workshop hiv en werk; Arnhem
Verpleegkundig consulenten hiv en maatschappelijk werkers
05-06
20
Goed gewaardeerd door deelnemers
Workshop adoptie en hiv; Woerden
Verpleegkundig consulenten hiv, adoptie-instellingen en Raden voor Kinderbescherming
13-09
100
Goed gewaardeerd door deelnemers
Deelname/bijdrage aan externe trainingen/workshops/presentaties Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
7-10
200
-
Cursus Preventieve benadering in Artsen de soa-bestrijding Seksuele infectieziektebegezondheid; NSPOH Amsterdam strijding in opleiding
25-09
25
-
Presentatie Organisatie soabestrijding/Seksuele gezondheid in Nederland en Seksuele Risico anamnese in Module Curatieve Soa-bestrijding; NSPOH Amsterdam
21-11
10
-
College AMC Amsterdam; Huisarts Medisch studenten en soa AMC (derdejaars)
Artsen GGD poliklinieken seksuele gezondheid
101
Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Workshop Omgaan met hiv: deskundigheidsbevordering; Den Haag
Kraam-verzorgenden
04-02 en 05-02
80
-
Workshop Stigma binnen werkomgeving; 5th Euregional Conference on Stigma and HIV/AIDS Kerkrade
Onderzoekers, NGO’s en kerken
21-06
50
-
Lezing Work and HIV related Onderzoekers, NGO’s stigma in The Netherlands; 5th en kerken Euregional Conference on Stigma and HIV/AIDS Kerkrade
21-06
150
-
Cursus Professional risks, post exposure prophylaxis and HIV prevention; Koninklijk Instituut voor de Tropen
Tropenartsen
15-04
25
-
Werkgroep AMC Amsterdam; soa en hiv
Medisch studenten AMC (tweedejaars)
28-02
12
-
Presentatie The dynamics of Nederlandse gonorrhea in the Netherlands; microbiologen Scientific spring meeting Nederlandse Vereniging Medische Microbiologen
17-04
80
-
Lezing Actiever opsporen hivHuisartsen infecties; project PPRO-test OLVG Amsterdam
18-04
12
-
Lezing over Sex Matters seksuologie en soa Medische Faculteit UMCU Utrecht
Medische studenten
02-05
45
-
Presentatie hiv-indicatorziekten Save the date hiv op de agenda
Diverse professionals in de hiv-zorg
27-06
25
-
Congres Landelijke Organisatie Huisartsen in Van Aspirant Huisartsen; opleiding Workshop Hoe doet u HET nou precies…? Over eigen normen en waarden in het soa-consult
07-06
60
-
Parallel onderwijs ‘Het soa-consult Huisarts-opleiders 2.0’; voor huisarts-opleiders AMC Amsterdam
12-11
50
-
Presentatie Congres Medicine 2.0: Verpleegkundigen en Online Learning Week for Nurses artsen vanuit diverse in Sexual Health; Building settings Knowledge and Understanding within Communities of Practice (COP)
24-09
50
-
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
2-12
25
6,1
Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks 2013 Workshops georganiseerd door Programma Professionals Workshop
Doelgroep
Grenzen aan Sense Sociaalhulpverlenerschap; hoe ver ga jij? verpleegkundigen Problematiek rondom (minderjarige) kwetsbare jongeren
102
Workshop
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Interventiecarrousel: bestaande uit 9 kortdurende workshops; workshop Digitale Leeromgeving door programma professionals
Diverse professionals in de soa- en hivzorg
2-12
80
7,1
Nieuwe richtlijnen – leidraad voor Huisartsen, artsen de soa-zorg GGD en Verpleegkundig consulenten hiv
2-12
42
7,1
Wat is nieuw in de herziene NHG standaard bij het soa-consult?
2-12
40
6,8
Huisartsen, huisartsen in opleiding, doktersassistenten en praktijkondersteuners
Workshops Programma Professionals deelgenomen/bijdrage geleverd
2.
Workshop
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Hoe krijgen we iedereen aan de test? Testen, hoogrisicogroepen en gedragsonderzoek
Diverse professionals in de soa- en hivzorg
2-12
81
7,5
Het puberconsult. Voor jeugdverpleegkundigen
Verpleegkundigen vanuit verschillende settings en overige geïnteresseerden
2-12
38
6,6
Digitale e-hulpverlening in het kader van Sense
Sense en soa hulpverleners en overige e-Health professionals
2-12
25
7,7
Interventiecarrousel: bestaande uit 9 kortdurende workshops; workshop Positief zorgt; presentatie website; stigma en zorgprofessionalskwaliteitsverbetering van zorg voor mensen met hiv
Diverse professionals in de soa- en hivzorg
2-12
80
7,5
Programma Jongeren Publicaties • Bertens, M.G.B.C., A.H. Westmaas, A. Watzeels, M.S. Meijer, P. Vriens, N.C.M. van Kesteren (2013). Culturally Sensitizing STI/HIV prevention. Applying PEN-3 in STI/HIV prevention in the Netherlands. In Berhardt, L.V. (Ed.) Advances in Medicine and Biology. Volume 70. New York: Nova Science Publishers: 93-130. • Roosjen, H. Lee, L van. No nonSense: onderzoek onder gebruikers van sense.info. SekSoa, 2013;4: (1). Training/Workshop/ Presentatie
Doelgroep
Workshop: Sekswoordenboekforum en Sense.info.Congres Soa*Hiv*Seks.
GGD/ Senseprofessionals
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
02-12
50
-
103
Training/Workshop/ Presentatie
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Training: Implementatietraining Lang Leve de Liefde voor GGD medewerkers. Utrecht
GGD-professionals
22-01
12
-
Training: Implementatietraining Lang Leve de Liefde voor GGD medewerkers. Den Haag
GGD-professionals
23-01
9
-
Training: Implementatietraining Lang Leve de Liefde voor GGD medewerkers. Den Bosch
GGD-professionals
24-01
17
-
Implementatie workshop Lang Leve de Liefde voor docenten in de regio Zuid Holland.
Docenten Voortgezt Onderwijs
13-02
54
7,6
Training: Implementatietraining Lang Leve de Liefde voor GGD medewerkers. Assen
GGD-professionals
27-02
13
-
Implementatie workshop Lang Leve de Liefde voor docenten in de regio Gelderland Midden.
Docenten voortgezet onderwijs
06-03
18
8,4
Presentatie: CRIPS, Parijs. Vive l’ Medewerkers CRIPS amour. Le développement Parijs systematique d’ un curriculum scolaire sur les relations et la sexualité
04-04
23
-
Implementatie workshop Lang Leve de Liefde voor docenten in de regio Flevoland.
Docenten voortgezet onderwijs
17-04
32
7,8
Implementatie workshop Lang Leve de Liefde voor docenten in de regio Limburg.
Docenten VO
24-04
44
7,8
Workshop: Hoe versterken we de Senseprofessionals weerbaarheid van jongeren, hun wensen en hun grenzen. Sense Doe Dag.
12-04
16
7,5
Presentatie: Seks onder je 25e, Onderzoeksnetwerk participatie in onderzoek en actie. ZonMw diversiteit en Onderzoeksnetwerk Diversiteit en gezondheid gezondheid van ZonMw.
18-04
80
-
Presentatie: Lang Leve de Liefde, additioneel lesmateriaal en biologiemethoden. Expertmeeting Seksuele vorming onder de loep.
Uitgevers, opleiders, docenten, vertegenwoordigers Ministerie OCW, SLO
29-05
30
-
Workshop:De positieve seksuele ontwikkeling van jongeren. Congres Jeugd en Seksualiteit.
Jeugdpsychologen
30-05
56
7,1
Presentatie: WUR. Long Live Love: From objectives to applications
Masterstudenten
10-06
21
-
11-06
28
-
Presentatie: Soa-bestrijding en de Artsen/ Opleiding preventieve benadering bij Infectieziekten jongeren. College opleiding infectieziektebestrijding NSPOH.
104
Training/Workshop/ Presentatie
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Presentatie: Preventie van Beleidsmedewerkers seksueel grensoverschrijdend gemeente Rotterdam gedrag: de interventies Lang Leve de Liefde en Sense. Expertmeeting grensoverschrijdend seksueel gedrag onder jongeren. Gemeente Rotterdam/Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
28-06
50
-
Presentatie: Samenwerking met leefstijl instituten.
JGZ-professionals
04-11
30
-
Presentatie: Praten met Pubers over seks, interventies voor collectieve preventie. Supportbijeenkomst JGZ/GGD Nederland
JGZ-professionals
18-11
30
-
Implementatie workshop Lang Leve de Liefde voor docenten in de regio Noordoost-Nederland.
Docenten voortgezet onderwijs
28-11
34
7,5
CRIPS, Parijs. Colloque 1er Professionals decembre 2013. Workshop: (onderwijs en Éducation pour la santé en milieu gezondheidszorg) scolaire: quels enjeux pour la réussite éducative?
29-11
37 (15 workshop)
-
Presentaties: Bologna, Italie. Docenten + 1 Young people and sexual health. gezondheids-werkers Developing culturally sensitive sexual health interventions for young people: examples from the Netherlands. 2 Long Live Love: an effective school-based sex education programme (in the Netherlands).
11-12
110
-
Presentatie: Symposium Jongeren en seks Wat doe jij er mee? Seks onder je 25e. Van onderzoek naar actie.
Docenten, jongerenwerkers en professionals gezondheidsbevorderi ng
17-09
70
-
Workshop X-Match: een serious game voor urban jongeren van 14-19 jaar over liefde, relaties en seksualiteit.
Professionals die werken met (urban) jongeren -Professionals die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van een interactieve interventie gericht op gedragsverandering.
02-12
30-35
-
Workshop E-hulpverlening: pilot eenmalige anonieme chatgesprekken
Beleidsmedewerkers VWS, GGD Sociaalverpleegkundigen, gezondheidsbevorderaars, interventieontwikkelaars
02-12
40
-
Presentatie sense.info en Sense mobiel
Communicatiemedew erkers Sense regio’s
06-06
Alle Sense regio’s, RIVM, Uni Twente
-
105
Training/Workshop/ Presentatie
3.
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Workshop ‘Veilig in gesprek over Jongerenwerkers seks’, voor jongerenwerkers. (tijdens Symposium ‘Jongeren en seks, wat doe jij ermee?’: georganiseerd door GGD Hart voor Brabant – Tilburg.
17-09
40
-
Workshop X-Match: een serious game voor urban jongeren van 14-19 jaar over liefde, relaties en seksualiteit.
02-12
30-35
-
-Professionals die werken met (urban) jongeren -Professionals die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van een interactieve interventie gericht op gedragsverandering.
Bijdrages geleverd aan Professionals in het Nieuwsbrief seksuele gezondheid: vakgebied soa en seksuele gezondheid - m.n. over LHBT en ervaringsverhalen die op site zijn geplaatst over coming-out - mobiele versie + communicatiecampagne Sense Utrecht via Funx - visie e-health
April / Juni / Dec.
Gastcollege Preventie Seksuele gezondheid, AMC
07-10
150 - 200
-
Emerce E-Health Congres: kunnen Professionals uit de online games de seksuele zorg gezondheid van jongeren bevorderen?
26-09
30
7
Genderspecifieke preventie Studenten medicijnen seksuele gezondheid, gastcollege Nijmegen
13-09
15
-
Studenten medicijnen
-
Programma Etnische Minderheden Publicaties • Soa Aids Nederland, Midden- en Oost-Europeanen in Nederland: een nieuwe doelgroep voor het programma Etnische Minderheden, Amsterdam: Soa Aids Nederland, 2013.
106
Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
NSPOH-training beginnende soa-artsen
Soa-artsen
11-06
25
-
3 Terugkomdagen van de training: positieve krachten bundelen. MijnTraining, sessie: hiv-gerelateerde stigma en discriminatie
Hiv+ve migranten 12/26peers, Stichting MARA 10 23-12
8
8,5
Training Community Based Werken
Gezondheidsbevorderaars w.o. soaverpleegkundigen
8
trainer: 8,5 training:8,8 Studiehandleiding:8
12/1711
4.
Landelijk Overleg SociaalVerpleegkundigen Seksuele verpleegkundigen gezondheid (LOVS) Treatment as (GGD) prevention
08-10
40
7,3
Landelijk Overleg Verpleegkundigen Seksuele gezondheid (LOVS) Seksuele diversiteit in de praktijk
Sociaalverpleegkundigen (GGD)
08-10
40
7,8
Round Table NCHIV
Hiv-behandelaars en andere professionals
19-11
400
-
Inleiding bijeenkomst Hiv op de agenda
Hiv behandelaars en andere professionals
28-11
20
-
Panellid congres Soa*Hiv”Seks: Treatment as Prevention
Gezondheidsprofessionals en mensen uit hiv- en soa-doelgroepen
02-12
80
-
Introductiebijeenkomst verpleegkundigen
Verpleegkundigen soa 15-10 en Sense
15
-
Factsheet Soa’s en hiv bij Etnische Professionals (GGD, Minderheden huisartsen, etc) en doelgroep
01-12
400
-
Factsheet Soa’s en hiv bij EMMSM
Professionals (GGD, huisartsen, etc) en doelgroep
01-12
400
-
Factsheet Soa’s en hiv bij MOElanders
Professionals (GGD, huisartsen, etc) en doelgroep
01-12
400
-
Programma MSM Publicaties • Soa Aids Nederland, ‘Onder Controle’, Strategie voor de aanpak van soa’s en hiv onder MSM in Nederland 2013-2018. Amsterdam, Soa Aids Nederland, 2013. Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
NSPOH training beginnende soa artsen
Soa-artsen
11-06
25
-
Workshop Seksuele diversiteit in de praktijk
Hiv- en soa-team soa- 13-06 poli RotterdamRijnmond
-
-
Landelijk Overleg SociaalVerpleegkundigen Seksuele verpleegkundigen gezondheid (LOVS) Treatment as (GGD) prevention’
08-10
40
7.3
Landelijk Overleg Verpleegkundigen Seksuele gezondheid (LOVS) Seksuele diversiteit in de praktijk
Sociaalverpleegkundigen (GGD)
08-10
40
7.8
Round Table NCHIV
Hiv-behandelaars en andere professionals
19-11
400
-
Inleiding bijeenkomst ‘Hiv op de Agenda’
Hiv-behandelaars en andere professionals
28-11
20
-
107
Training
5.
108
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Panellid Soa*Hiv”Seks: Treatment Gezondheidsas Prevention professionals en mensen uit hiv- en soa- doelgroepen
02-12
80
-
Inleiding Workshop Testen Soa*Hiv*Seks
Gezondheidsprofessio nals en mensen uit hiv- en soadoelgroepen
02-12
80
-
Introductiebijeenkomst verpleegkundigen
Verpleegkundigen soa 15-10 en Sense
15
-
Programma Prostitutie: Presentaties, trainingen en workshops Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatie- cijfer
Presentatie
HBV, Verpleegkundigen en artsen
23-01
10
n.v.t.
Symposium
Hulpverleners
24-01
200
n.v.t.
Presentatie
Partner Meeting Mombasa BtG Partners (service providers & sex workers)
02/0902
18
n.v.t.
Presentaties
Vietnamese Delegatie 17/2103
15
n.v.t.
Training politie
Korps Zeden Flevoland en Vreemdelingenpolitie
26-03
15
n.v.t.
Training en presentatie
Meet & Greet ontmoetingsdag voor GGD verpleegkundigen + presentatie internet veldwerk project
18-04
30
6,6
Expert consultatie
Development of the training toolkit for MARYP, Sharm El Sheik, Egypte
27-04 en 03-05
20
n.v.t.
Training – Attitude en communicatie I
War Child staff
06/0805
12
8,5
Presentatie
Russische delegatie
21-05
50
n.v.t.
Presentatie voor study tour
Mercer Country college over Sex and Drugs
27-05
25
n.v.t.
Training – Attitude en communicatie II
North Star Alliance staff
28/3005
25
8,5
College
Universiteit Utrecht Studenten speciale lesmodule ontwikkelingssamenw erking
12-06
25
n.v.t.
Presentatie
Share-Netpartners
13-06
40
n.v.t.
Training Material Development
War Child Holland Uganda sekswerkers
08-08 en 15-08
20
8
Training Material Development
North Star Alliance Kenia sekswerkers
19-08 en 24-08
20
8
Presentatie
Ambtenaren & coördinatoren nationaal aids programma, Nairobi, Kenya
12/2208
30
n.v.t.
Workshop
MOLISA Vietnam ambtenaren en coördinatoren uit 14 provincies)
26/3008
40
n.v.t.
Panel member
Leave No One Behind” 02/03on key populations in 10 the field of HIV at the at the global conference Global Forum on Cities, HIV and Health Inequalities for UNDP and UNFPA in Rabat, Morocco.
100
n.v.t
Lezing
Studenten VU
11-10
40
n.v.t.
Introductie prostitutie programma Nieuwe soa/GGDverpleegkundigen
15-10
20
n.v.t.
Training
Attitude and communication Tanzania, hulpverleners
12/1810
15
9
Presentatie
Meeting 11/15UNFPA/UNICEF/Leagu 11 e of Arab StatesDubai
150
n.v.t.
GGD Groningen 20 jaar prostitutie-spreekuur
Sociaal 14-11 verpleegkundigen, artsen, maatschappelijk werk, studenten, onderzoekers en management van de GGD
100
n.v.t.
Presentatie/Workshop
Nationaal Congres, artsen en sociaalverpleegkundigen
02-12
100
n.v.t.
Training
Rights4Change Mexico
07/1312
22
n.v.t.
109
6.
Programma Beleid
Training
Doelgroep
Inspiratiemiddag gemeentelijk beleid seksuele gezondheid (georganiseerd samen met Rutgers WPF)
Lokale beleidsmedewerkers
Presentatie Quality of HIV Europese prevention Joint Action: New tool coördinatoren projecten PWID for PWID projects. Tijdens: Workshop on sharing evidence to improve addiction prevention and Harm Reduction van EMCDDA
7.
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
09-10
15
-
26-11
40
-
Programma Communicatieadvies Publicaties • Oomen, A. Hiv-patiënten in welvarende landen nog steeds veel te laat in zorg [online]. SekSoa 2013; beschikbaar via: http://www.seksoa.nl/artikelen/hivpatienten-in-welvarende-landen-nog-steeds-veel-te-laat-in-zorg/
8.
Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
PIM Speedsessie Social Media, hogeschool van Utrecht
Marketeers
26-03
75
-
YTH13, San Francisco
(Intl.) Sex educators
09-04
120
-
Training Schrijven voor het Web
Intern (hub & spokes en redactie)
24-04
10
-
Training SEO copywriting
Intern (hub & spokes en redactie)
26-04
10
-
Workshop SEO
Intern (Hub & Spokes)
31-05
5
-
Young People and Sexual Health, Brussel
Europese Sti- & Sex educators
04-09
60
-
Training Sociale Media
Intern (Team Professionals)
17-09
7
Workshop Sociale Media
Intern (Hub & Spokes)
06-12
8
-
AIDS Action Europe Publicaties • Sellmijer, M. AIDS Action Europe HIV/AIDS Clearinghouse [online]. 2013. Beschikbaar via URL: http://belaids.net/news/2013/519. • Schutter, M. de. AIDS Action Europe project tour [online]. 2013. Beschikbaar via URL: http://viivhealthcareeffect.com/tour-our-programmes/aids-action-europetour.aspx.
110
Training
Doelgroep
Datum
Aantal deelnemers
Gemiddeld evaluatiecijfer
Presentatie AIDS Action Europe Vertegenwoordiging netwerk en Clearinghouse, tijdens Georgische ngo’s studiebezoek
21-05
Organisatie HIV/AIDS Civil Society HIV/AIDS Civil Forum I Society Forum leden (ngo’s), Europese Commissie leden, vertegenwoordigers van WHO, UNAIDS, ECDC.
27-05
50
4+ (uit 5)
Presentatie The role of AIDS Action Europe in dissemination of COBATEST results
Deelnemers HIVCOBATEST final conference
27-09
100
-
Presentatie The EU HIV/AIDS Civil Deelnemers HIVSociety Forum COBATEST final conference
27-09
100
-
Presentatie Knowledge sharing at the EU level – the perspective of civil society - The examples of the HIV/AIDS Clearinghouse & Civil Society Forum
13-11
60
-
09/1012
40
4+ (uit 5)
Deelnemers EU workshop on Mechanisms of successful health knowledge transfer
Organisatie HIV/AIDS Civil Society HIV/AIDS Civil Forum I! Society Forum leden (ngo’s), Europese Commissie leden, vertegenwoordigers van WHO, UNAIDS, ECDC.
-
111
Contact Dit jaarverslag is een publicatie van Stichting Aids Fonds – STOP AIDS NOW! – Soa Aids Nederland Keizersgracht 392 1016 GB Amsterdam Telefoon: 020 – 62 62 669 www.soaaids.nl
112
