Jaarverslag Sectorinstituut Openbare Bibliotheken 28 maart 2014

Jaarverslag 2013

Jaarverslag 2013 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken 28 maart 2014

Colofon Jaarverslag 2013 is een uitgave van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. © 2014 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Den Haag

Sectorinstituut Openbare Bibliotheken Koninginnegracht 14,  2514 AA Den Haag Postbus 16160 2500 BD Den Haag T +31 (0) 70 3090 222 F +31 (0) 70 3090 299 [email protected] www.siob.nl

Mits niet anders vermeld valt de inhoud van deze publicatie van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken onder een Creative Commons NaamsvermeldingNietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Zie de licentievoorwaarden op: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl/

Inhoudsopgave Voorwoord7 Exploitatierekening in één oogopslag

11

Bestuursverslag 1 Bedrijfsvoering

13

2 Verantwoording naar rol

25

3 Vaststelling

61

Jaarrekening 4 Balans 2013

63

5 Exploitatierekening 2013

73

Bijlagen Controleverklaring82 Prestatieverantwoording 2013 (Model III)86

5

Toelichting prestatieverantwoording 2013

88

Overzicht van (inter-)nationale activiteiten en publicaties

90

Lijst van namen, begrippen en afkortingen

94

Voorwoord

“Niemand keert terug van een lange reis, zoals hij vertrokken is.” Dat zijn de woorden van Graham Greene. Een Engels schrijver die leefde van 1904-1991. Onderweg maak je veel dingen mee, die je vormen en verrijken. Iedere reiziger weet dat; heeft dat ervaren. De mooie dingen en successen, maar ook de tegenslagen en barrières maken een reis de moeite waard. Dat geldt ook voor het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. In het reisschema van het afgelopen jaar staan veel verschillende onderwerpen waar onze medewerkers zich energiek voor hebben ingezet. Zij hebben veel activiteiten uitgevoerd en nieuwe ontwikkelingen in gang gezet, waarmee stippen op de horizon zijn bereikt of dichterbij zijn gekomen. Ik denk bijvoorbeeld aan het inrichten van de landelijke innovatieagenda, het meten van rendement en effect, het contextualiseren van de collectie Nederland en kwaliteitsbeheersing. Deze onderwerpen passen bij onze rol van landelijk regisseur, waarbij we het voortouw nemen om landelijk beleid, innovaties, efficiency en effectiviteit in het bibliotheekstelsel te bewerkstelligen. Maar ik denk ook aan het op een hoger plan tillen van laaggeletterden en digibeten, leesbevordering via de Bibliotheek op school, mediawijsheid en Aangepast Lezen. Deze onderwerpen passen bij de rol van facilitator, waarbij we lokale en provinciale bibliotheekorganisaties ondersteunen met landelijke voorzieningen. Dit alles doen we om de samenhang, verbinding en efficiëntie voor het openbare bibliotheekbestel te bevorderen. In dit jaarverslag leest u meer over deze onderwerpen. De Nederlandse schrijver Jan Brokken noemde reizen ooit eens “naar jezelf kijken tegen een andere achtergrond”. Regelmatig hebben we naar ons zelf gekeken het afgelopen jaar. Niet om te navelstaren, maar om onszelf te veranderen en aan te passen aan de nieuwe achtergrond (context) waarmee we te maken hebben. Want dat die aan verandering onderhevig is tijdens onze reis, staat buiten kijf. Meerdere achtergronden passeren in 2013 de revue. Zo hebben we het integratieproces met de Koninklijke Bibliotheek in gang gezet, om in januari 2015 te komen tot een nieuwe invulling van de nationale bibliotheek. Ook investeren we volop in digitalisering en integratie van de fysieke en digitale collectie, om de dienstverlening te laten aansluiten bij de moderne wensen van bibliotheekgebruikers. En de commissie Cohen heeft in samenwerking met het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken gewerkt aan een toekomstperspectief voor de

7

bibliotheken in 2025, om zo de maatschappelijke meerwaarde van bibliotheken in de toekomst verder te verstevigen. In januari 2014 heeft de commissie dit perspectief gepresenteerd en overhandigt aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De bibliotheeksector en het SIOB zijn sterk in beweging om de vraagstukken van deze tijd het hoofd te bieden. Samen hebben we de uitdaging om het netwerk van openbare bibliotheken toekomstbestendig te maken. Gezien de daadkracht in onze sector, heb ik daar alle vertrouwen in. Laten we elkaar daarbij scherp houden, met in gedachten de woorden van de Duitse schrijver en dichter Johann Wolfgang von Goethe: “Benader iemand zoals hij is en hij zal zo blijven. Benader hem zoals hij kan worden en hij zal zo worden”.

Mr. Frank de Grave Voorzitter Raad van Toezicht

8

Exploitatierekening in één oogopslag

10

Exploitatie (bedragen x G 1.000)

Beheerlasten personeel Lonen Sociale lasten

Initiële begroting 2013

Realisatie 2013

Realisaties 2012

 

 

 

1.080

1.032

1.061

153

166

148

Pensioenpremies

170

180

220

Inhuur derden

320

449

494

Opleidingen / bijscholing

35

23

108

Reis- en verblijfkosten

20

49

52

Overig

70

42

35

--

757

--

Frictiekosten

 

 

 

Kantoorkosten

Beheerlasten materieel

147

145

135

Huisvestingskosten

225

177

345

43

48

46

Afschrijvingen Overig

266

--

--

Frictiekosten

--

137

--

Activiteitenlasten materieel

 

 

 

114

114

186

Bedrijfsvoering Corporate communicatie Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen

10.370

11.014

11.072

Lezen, Leren en Informeren

1.074

1.321

3.941

Beleid, Kennis en Innovatie

1.045

718

--

--

--

529

Materieel internationale promotie Materieel educatie, informatie en reflectie Totale lasten  

--

--

629

15.132

16.372

19.001

 

 

 

Directe opbrengsten

 

 

 

Inkomsten uit detachering

--

80

59

Bijdrage de Bibliotheek op school

--

--

582

Doorbelaste kosten en opbrengsten

--

--

251

Terugvordering project opleidingen

--

--

49

Doorbelaste kosten VNG

--

--

33

Doorbelaste kosten helpdesk

--

--

13

Vacatiegelden

--

--

6

Overig

--

8

0

Structurele subsidies

 

 

 

14.440

14.728

6.655

Aangepast Lezen

Reguliere subsidie Basis Infrastructuur

--

--

11.072

Niet-structurele subsidies / bijdragen

 

 

 

692

697

693

Subsidie frictiekosten

--

894

--

Projectsubsidie laaggeletterdheid

--

100

250

Subsidie uitvoering digitale innovatie

Totale baten

15.132

16.507

19.663

 

 

 

 

Saldo uit gewone bedrijfsvoering

0

135

663

 

 

 

 

Saldo rentebaten/-lasten

--

145

240

Exploitatieresultaat

0

280

903

11

Bestuursverslag

Bestuursverslag

12

Bestuursverslag

1 Bedrijfsvoering

1.1 Integratie met de Koninklijke Bibliotheek Op 18 september 2012 ontvangt het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) de bevestiging dat de subsidierelatie per 2015 wordt beëindigd. De activiteiten van het SIOB krijgen per die datum een andere organisatorische inbedding. OCW vraagt op 16 april 2013 aan het SIOB om uiterlijk 15 juni 2013 een plan van aanpak (PvA) in te dienen voor de integratie van de taken van het SIOB in de Koninklijke Bibliotheek (KB). Bij dit verzoek zijn ook een aantal richtinggevende voorwaarden benoemd door OCW. –– OCW is de opdrachtgever van de integratie. De KB en het SIOB formeren een stuurgroep, voorgezeten door een onafhankelijke procesbegeleider. De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) wordt als vertegenwoordiger van de openbare bibliotheeksector zorgvuldig betrokken bij het transitieproces, –– Continuïteit van de stelseltaken van het SIOB is essentieel. In verband hiermee zijn de financiën van het SIOB voor de periode 2013-2016 geborgd, –– De kennis en de expertise van het SIOB op het gebied van Openbare Bibliotheken dienen behouden te blijven in de nieuwe KB, –– Voor het openbaar bibliotheekveld dienen de SIOB-activiteiten herkenbaar en zichtbaar gepositioneerd te worden binnen de KB, –– In het kader van de integratie vindt bij beide organisaties een due diligence-onderzoek plaats. De streefdatum voor de integratie van beide organisaties is vastgesteld op 1 januari 2015. Hierbij is rekening gehouden met de tijd die nodig is om de nieuwe Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) tot stand te brengen. De Wsob regelt namelijk dat de stelseltaken en bijkomende taken van het SIOB worden geïncorporeerd in de KB. Naast de professionele invulling van haar wetenschappelijke functie, zal de KB ook haar nieuwe, ondersteunende functie voor de openbare bibliotheeksector professioneel inrichten. Beide functies zullen elkaar zoveel mogelijk aanvullen, versterken, stimuleren en inspireren. Hierdoor zullen er binnen de nieuwe KB en in het bibliotheekveld vernieuwende vormen van samenwerking en innovatieve diensten ontstaan.

13

Bestuursverslag

De gezamenlijke stuurgroep van het SIOB en de KB is in april 2013 ingesteld. Naast de stuurgroep is een regiegroep ingesteld, bestaande uit medewerkers van SIOB en KB. De regiegroep bereidt stukken voor de stuurgroep voor. Het PvA is in juni 2013 afgerond en werkt drie kernonderdelen uit: –– waarom: achtergrond en voorgeschiedenis, –– wat: doelstelling van de integratie, randvoorwaarden, contouren van de nieuwe KB, –– hoe: aanpak en fasering van het proces van samenvoeging. De doelstelling die in dit PvA is geformuleerd, luidt: “Door de integratie van de SIOB-taken en -expertise in de KB, ontstaat een nationale bibliotheekorganisatie die zich richt op de verbinding van dienstverlening aan een algemeen publiek en aan de wetenschap, waarbij de kwalitatief hoogwaardige kennis en kunde van beide organisaties elkaar versterken. Dit komt het gehele bibliotheekstelsel ten goede; het zorgt voor meer samenhang, eenduidigheid, continuïteit en innovatie in de openbare bibliotheeksector. De SIOB-taken zullen op een herkenbare en zichtbare wijze worden geborgd in de KB-organisatie.” Na afronding van het PvA in juni 2013, is het aan de minister van OCW Jet Bussemaker aangeboden. In juli 2013 vindt er een gezamenlijk overleg plaats in aanwezigheid van beide directeuren-generaal OCW (Cultuur en Wetenschapsbeleid), voorzitters Raad van Toezicht (RvT) van het SIOB en KB, Algemeen Bestuurscollege KB, directeuren van SIOB en KB, directeur OCW Media, Letteren, Bibliotheken en het hoofd OCW Letteren en Bibliotheken. Het PvA voorziet in de opzet van een viertal werkgroepen: Organisatie (Financiën en P&O), Visie, Kennismaking & Communicatie en Inhoud. Onderdeel van de integratie is een due diligence-onderzoek. Voor het SIOB zijn daar geen speciale aandachtspunten uit naar voren gekomen. Eind augustus brengen leidinggevenden van de KB een bezoek aan het SIOB. De activiteiten van het SIOB worden op een interactieve wijze gepresenteerd, met als doel de KB medewerkers te verrassen en een zekere mate van openheid naar elkaar toe te bewerkstelligen. De bijeenkomst is een goede stap in het proces van kennismaking. Een onderdeel van het integratieproces is het formuleren van een perspectief op de maatschappelijke functie van de openbare bibliotheek. Dit perspectief levert input op voor de visie op het openbare bibliotheekbestel, dat het resultaat moet zijn van de werkgroep Visie. Het SIOB heeft deze taak op zich genomen in het verlengde van wat al in het Activiteitenplan 2013 stond. Besloten is een ‘zware’ externe commissie samen te stellen, met Job Cohen als voorzitter. De medewerkers van het SIOB die samen met medewerkers van de KB in een van de vier werkgroepen zitten, ervaren grote cultuurverschillen. Activiteiten om dit aan te pakken starten in 2014. Verder zal er in februari 2014 een heisessie plaatsvinden met medewerkers van de KB, het SIOB en Stichting Bibliotheek.nl (B.nl), om met elkaar te bespreken hoe de geïntegreerde organisatie er in 2015 uitziet.

1.2 Cultural governance Het sectorinstituut past de principes- en best practice-bepalingen van de code Cultural Governance toe, welke veelal statutair zijn vastgelegd. Als besturingsmodel is het raad-van-toezicht-model gekozen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de directie, die belast is met het besturen van het sectorinstituut, en de Raad van Toezicht, die als taak heeft om toezicht te houden op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken. 14

Bestuursverslag

Per 1 oktober is V.A.J. Frissen op interim-basis in functie getreden als directeur/bestuurder. De directie van het SIOB bestaat in 2013 uit de volgende personen:  Aantreden

Aftreden

Mevrouw drs. M.A.M. Heijne

Directie

01-08-2011

 01-10-2013

Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen

 01-10-2013

--

De directie opereert vanuit haar missie, namelijk: SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. De missie ligt ten grondslag aan de algemene doelstellingen van de rollen, die in hoofdstuk twee worden verantwoord. De taken, bevoegdheden maar ook verantwoordelijkheden van de directie zijn opgenomen in de Akte van Oprichting (2009), namelijk onder artikelen zeven, acht en negen. Als topfunctionaris van het SIOB ontvangt M.A.M. Heijne een bezoldiging van € 85.958 voor haar werkzaamheden in 2013. De bezoldiging is € 114.611 op jaarbasis en is beneden de WNTnorm, als gesteld in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De Raad van Toezicht bestaat in 2013 uit de volgende personen: Raad van Toezicht

Aantreden

Aftreden

De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter

01-02-2010

--

Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen, lid

01-02-2010

30-09-2013

Mevrouw drs. J.S. Calff, lid

01-02-2010

--

De heer J.H.M. van Velzen, lid

01-02-2010

--

De heer dr. J.A. Brandenbarg, lid

01-02-2010

01-02-2013

De Raad van Toezicht vergadert vier maal, onder meer voor het goedkeuren van het jaarplan met bijbehorende begroting en voor het vaststellen van het jaarverslag en jaarrekening. Ook worden diverse beleidsdocumenten behandeld en de bestuursrapportages waarin de directie verantwoording aflegt over de voortgang op (voorgenomen) activiteiten. De taakverdeling, de werkwijze van de RvT en de omgang met de directie zijn opgenomen in de Akte van Oprichting (2009), namelijk onder artikelen tien, elf, twaalf en dertien. De vacatievergoeding voor de leden van de RvT is passend voor het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB. Ook de vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT is passend voor het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis A 12.500.

1.3 Herinrichting van de organisatie Met ingang van 2013 heeft OCW op advies van de Raad voor Cultuur het SIOB-budget gekort met vijftig procent. Door deze bezuinigingsmaatregel is herinrichting van de organisatie noodzakelijk. Het SIOB moet zijn personeelsbestand verkleinen en op zoek gaan naar kleinere huisvesting. Voor de bekostiging van deze reorganisatie is het mogelijk om gebruik te maken van een frictiekostenregeling die door OCW beschikbaar is gesteld. Vooruitlopend op de budgetkorting is in 2012 gestart met personeelsgesprekken en het treffen van regelingen om te komen tot de benodigde

15

Bestuursverslag

formatiebezuiniging. De benodigde besparingen zijn in 2013 behaald door het betrekken van kleinere en goedkopere huisvesting en het reduceren van het aantal vaste formatieplaatsen, via vermindering van contracturen en uitdiensttreding. Hiervoor zijn met de betreffende medewerkers overeenkomsten gesloten.

1.4 Indirecte baten Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

Lasten

 

 

 

 

Frictie- en transitiekosten basisinfrastructuur 2009-2012

0

894

-894

N

 

 

 

 

 

Baten

 

 

 

 

Verkoop overigen

6

7

-1

V

Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur

14.687

14.728

-41

V

Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie

693

697

-5

V

0

894

-894

V

100

100

0

 

60

80

-20

V

168

145

23

N

Subsidie frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012 Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt Taal & Rekenen VE Bijdragen uit detachering Rentebaten bank   Subtotaal

Totaal bedrijfsvoering, m.u.v. indirecte kosten (paragraaf 1.5)

 

 

 

 

15.714

16.653

-939

V

-15.714

-15.758

44

V

Verkoop overigen Het SIOB ontvangt een vergoeding van Kennisnet en ECP (platvorm voor de informatiesamenleving; te benaderen via www.ecp.nl) voor deelname aan hun projecten. Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur Dit is de ‘reguliere’ subsidie waarmee taken van het SIOB worden bekostigd. Met ingang van 2013 is de subsidie voor Aangepast Lezen en voor Varenden inbegrepen in deze basisinfrastructuursubsidie. Het subsidiebedrag ligt lager dan in 2012, vanwege een korting van vijftig procent op het reguliere SIOB-budget en een generieke korting van vijf procent op het budget voor Aangepast Lezen. Eind december is het bedrag bijgesteld voor de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling. Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie Het SIOB ontvangt subsidie om de opdrachttaak digitale innovatie uit te voeren. In dit kader is de directeur SIOB gemandateerd om namens de minister van OCW subsidie te verstrekken. Zo ontvangt Bibliotheek.nl subsidie voor haar activiteiten op het gebied van digitale innovatie. 16

Bestuursverslag

Subsidieregeling frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012 Het betreft hier het deel van de subsidie frictie- en transitiekosten wat daadwerkelijk aangewend is. Het SIOB heeft een voorschot ontvangen van € 1.170.100. De daadwerkelijk gemaakte kosten zijn € 894,272. Frictiekosten (in euro’s)

Jaarrekening 2013

Personeel

757.407

Huisvesting

129.822

Overig

7.043

Saldo

894.272

Projectsubsidie laaggeletterdheid (via steunpunt Taal & Rekenen VE) Het SIOB participeert als hoofdaannemer met professionals uit Provinciale Service Organisaties (PSO’s) in een project om laaggeletterdheid in Nederland aan te pakken. Bijdragen uit detachering Het betreft hier kosten van een medewerker die voor langere tijd is uitgeleend aan Stichting Lezen (te benaderen via www.lezen.nl) in de functie van programmamanager Kunst van Lezen (KvL). Rentebaten bank De rentebaten zijn afkomstig van de renterekening bij de Deutsche Bank. De spaarrente is in 2013 erg laag, maar volgt de rentemarkt.

1.5 Indirecte kosten De indirecte kosten bestaan uit huisvestingskosten, afschrijvingskosten, kantoorkosten, salariskosten, kosten voor inhuur van derden en overige personeelskosten. Alle indirecte kosten worden verdeeld over de stelseltaken. Op deze wijze wordt de verantwoording naar OCW in beheerslasten en activiteitenlasten vormgegeven.

Exploitatie (bedragen x € 1.000)

 

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

Huisvestingskosten

 

 

 

 

Datalijnen

7

6

1

V

143

130

13

V

Huurlasten Reparatie en onderhoud

45

8

37

V

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten

24

27

-3

N

Overige huisvestingskosten

22

7

15

V

 

 

 

 

241

178

63

V

 

 

 

 

  Subtotaal  

17

Bestuursverslag

Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Afschrijvingskosten

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

Afschrijving meubilair

20

20

0

--

Afschrijving pc’s

10

21

-11

N

Afschrijving centrale computerapparatuur

4

7

-3

N

Investeringsruimte

12

0

12

V

 

 

 

 

46

48

-2

N

 

 

 

 

  Subtotaal

Kantoorkosten Kantoorartikelen

19

14

5

V

Huur/leasekosten

20

17

3

V

Kleine software

25

30

-5

N

2

0

2

V

45

43

2

V

6

3

3

V

Telefoonkosten

22

21

1

V

Abonnementen, contributies en lidmaatschappen

18

15

3

V

2

2

0

-- 

Arbo aanpassingen Reparatie en onderhoud pc’s / meubilair Bedrijfsverzekeringen

Bankkosten, incassokosten  

 

 

 

 

159

145

14

V

Salariskosten

 

 

 

 

Salariskosten

1.200

1.023

177

V

323

347

-24

N

 

 

 

 

1.523

1.370

153

V

Subtotaal

Werkgeverslasten   Subtotaal

 

 

 

 

Uitzendkrachten, inhuur personeel

Inhuur en advies

216

130

86

V

Extern advies

328

230

99

V

Accountantskosten

31

58

-27

N

Kosten RvT

45

32

13

V

Reiskosten

67

49

18

V

 

 

 

 

687

499

188

V

  Subtotaal

Overige personeelskosten Opleidingskosten Verwerkingskosten salarissen Overige personeelskosten

 

 

 

 

35

26

9

V

5

6

-1

N

24

22

2

V

Arboadvies

6

7

-1

N

Representatiekosten

5

5

0

 

 

 

 

 

 

75

66

9

V

2.731

2.306

425

V

Subtotaal

Totaal indirecte kosten

18

Bestuursverslag

Datalijnen Het SIOB maakt gebruik van een private cloud oplossing voor zijn ICT. Alle serverapparatuur wordt gehuurd en staat in een datacenter in Amsterdam, met een backup-opstelling elders in Nederland. De telefonie is geregeld via een Voice over IP (VOIP)-oplossing. Om op deze manier te kunnen werken maakt het SIOB gebruik van een glasvezelverbinding, een snelle internetlijn, een DSL-lijn voor VOIP en een ADSL-lijn voor back-ups. De kosten vallen in 2013 iets lager uit dan begroot, omdat de glasvezelaansluiting later is gerealiseerd dan voorzien. Huurlasten Het SIOB huurt sinds zijn oprichting kantoorruimte op de Grote Marktstraat in Den Haag. In verband met een renovatie van het pand kan de huurperiode niet worden verlengd. Daarom is er gekeken naar een versnelde overgang naar de KB, maar dit blijkt niet mogelijk te zijn. Er is namelijk onvoldoende aaneengesloten ruimte te vinden in het KB-gebouw. Het SIOB huurt daarom tot aan de integratie met de KB een pand aan de Koninginnegracht in Den Haag. Zowel het aantal vierkante meters als de prijs per vierkante meter is lager dan aan de Grote Marktstraat. Naast kantoorruimte huurt het SIOB opslagruimte voor beursmaterialen. Reparatie en onderhoud De kosten voor reparatie en onderhoud bestaan in 2013 uit kosten voor huurmeubilair, belettering van de beglazing in het kantoor en kleine reparaties. In verband met de verwachte opheffing van het instituut per 1 januari 2015 investeert het SIOB niet meer in meubilair, maar neemt zij waar nodig huurmeubilair af. De verhuurder heeft bij het afsluiten van het huurcontract de kosten voor het benodigde schilderwerk en de aanpassing van plafonds en verlichting voor zijn rekening genomen, dit drukt dus niet op het SIOB-budget. Uitgevoerde reparaties in 2013 vielen veelal onder de garantie. Schoonmaakkosten en beveiligingskosten Vanwege het kleinere kantooroppervlak zijn de schoonmaakkosten lager dan in 2012. De beveiligingskosten zijn toegenomen. Op de vorige locatie waren beveiligingsmedewerkers in het gebouw aanwezig, dat is op de nieuwe locatie niet het geval. Daardoor worden er extra uren (reistijd) gemaakt voor het uitvoeren van de controlerondes. Overige huisvestingskosten De overige huisvestingskosten bestaan uit de koffievoorziening, de interieurbeplanting en kleine kosten voor bijvoorbeeld extra sleutels, deurdrangers en dergelijke. Ook zijn er kosten ingecalculeerd voor het aanpassen van thuiswerkplekken. Hiervan is geen gebruik gemaakt. Afschrijvingskosten In verband met de verwachte opheffing van het SIOB per 1 januari 2015 zijn de afschrijvingstermijnen aangepast. Daardoor zijn alle investeringen per eind 2014 afgeschreven. De investeringsruimte is ongemoeid gelaten. Er worden alleen vervangingsaankopen gedaan als dat nodig is, of er wordt gehuurd. Kantoorartikelen De aanschaf van de benodigde kantoorartikelen en computersupplies is lager uitgevallen. Kleine software De kosten voor licenties van software zijn in 2013 hoger uitgevallen vanwege de installatie van Sharepoint. Overige licenties betreffen: Principal toolbox, Exact, Microsoft office, Sumatra, Abby en de aansluitkosten bij internetdiensten.

19

Bestuursverslag

Arbo-aanpassingen Het betreft hier voorzieningen die vanuit het oogpunt van arbeidsomstandigheden worden aangeschaft of vergoed. Reparatie en onderhoud pc’s/meubilair Het SIOB heeft een flexibel contract voor zijn ICT en betaalt per werkplek per maand een vast bedrag. De kosten zijn afhankelijk van het aantal gebruikers. Dit aantal varieert naar gelang het aantal mensen dat meedraait in projecten van het SIOB en ICT-ondersteuning nodig heeft. Bedrijfsverzekeringen Het betreft hier de schade- en brandverzekering, de reisverzekering en de bestuursaansprakelijkheidsverzekering. Telefoonkosten De vaste telefoonkosten hebben betrekking op het aantal werkplekken dat is aangesloten op de VOIP-oplossing. De mobiele telefoonkosten bestaan uit de afgesloten abonnementen bij Vodafone. De kosten hebben zich volgens verwachting ontwikkeld. Abonnementen, contributies en lidmaatschappen Het betreft hier voornamelijk kosten voor vakliteratuur en losse aanschaf van publicaties. Bankkosten, incassokosten De bankkosten zijn in 2013 hoger uitgevallen als gevolg van het afsluiten van een bankgarantie voor de nieuwe huurovereenkomst. Salariskosten De salariskosten zijn in 2013 lager uitgevallen als gevolg van het niet of later opvullen van vacatures. Uitzendkrachten, inhuurpersoneel Het SIOB heeft in 2013 gebruik gemaakt van uitzendkrachten en inhuurpersoneel voor de functies van administrateur, medewerker planning & control, P&O-adviseur en directeur. De kosten zijn lager dan begroot doordat er minder inzet nodig was voor advies over de subsidieregeling voor digitale innovatie. Daarnaast heeft het SIOB in 2013 gebruik gemaakt van inhuurpersoneel voor de functies van programmamedewerker en projectleider. Deze kosten zijn verantwoord als activiteitenlasten. Extern advies In 2013 zijn kosten gemaakt voor juridisch advies, aanpassing van de managementinformatie, extra P&O-inzet in het kader van de integratie met de KB en implementatie van Sharepoint. Ook valt deelname aan het traineeprogramma van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onder deze post. Accountantskosten De accountantskosten bestaan uit de kosten voor de controle van de jaarrekening en de interim controle. In 2013 zijn extra kosten gemaakt voor een due diligence-onderzoek, fraudepreventieonderzoek en extra inzet bij de jaarrekening in verband met de mandaatregeling.

20

Bestuursverslag

Kosten RvT Kosten van de RvT bestaan voornamelijk uit vacatiegelden en ondersteuning. In verband met het aftreden van enkele leden van de RvT en het niet opvullen van de ontstane plekken, is het budget niet volledig uitgeput. Reiskosten De reiskosten bestaan uit kosten voor dienstreizen en woon-werkverkeer. De uitgaven zijn lager dan begroot. Opleidingskosten Het betreft hier opleidingskosten voor opleidingen voor medewerkers. Ook is in 2013 een personeelsvertegenwoordiging opgericht en zijn studiekosten gemaakt voor dit specifieke onderwerp. Daarnaast zijn kosten gemaakt voor deelname aan congressen van de International Federation of Library Association (IFLA) en de Europese organisatie van openbare bibliotheken (Eblida). Ook zijn er wervingskosten gemaakt (advertentiekosten) voor ontstane vacatures in 2013. Verwerkingskosten salarissen Het SIOB maakt gebruik van een externe salarisverwerker. De kosten zijn iets hoger uitgevallen in verband met extra werkzaamheden. Arboadvies Het SIOB heeft een contract met Achmea-vitale voor arbo-dienstverlening. In 2013 zijn extra kosten gemaakt vanwege een adviesvraag met betrekking tot het instellen van de werkplekken. Representatiekosten Het betreft hier veelal kleine kosten, zoals het weggeven van een bloemetje bij een opening of een fles wijn bij een receptie.

1.6 Communicatie De beleidsverantwoordelijke informatie is verdeeld naar de onderdelen: –– basisgegevens, –– wat willen we bereiken, –– wat hebben we bereikt, –– wat heeft het ons gekost.

Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder Communicatie vallen onder meer de volgende projecten en activiteiten: –– opstellen van een strategisch communicatieplan, –– realiseren nieuwe SIOB-website en -huisstijl, –– verzorgen/begeleiden ‘Cycling for libraries’.

21

Bestuursverslag

Hoofddoel Communicatie wordt gestructureerd en gecoördineerd ingezet om de strategie en activiteiten van het SIOB te ondersteunen. Primaire doelgroepen Het SIOB kent de volgende primaire doelgroepen: management van openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, Interprovinciaal Overleg (IPO), Raad van Cultuur (RvC), stakeholders in de sector (VOB, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL), KB, Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland (SPN), PSO’s, Vereniging van Leesgehandicapten (NLBB), Visio, opdrachtnemers (Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon, B.nl), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek. Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners. Kengetal(len) Er zijn geen kengetallen bekend.

Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor Communicatie benoemd: –– het SIOB is bekend onder zijn (primaire) doelgroepen en zij weten waarvoor ze bij het SIOB terecht kunnen, –– het SIOB heeft een consistente identiteit en imago die past bij zijn missie en doelen, –– het SIOB is aanwezig in voor hem relevante media en platforms/netwerken, –– Het SIOB is een communicatieve organisatie.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar is op het gebied van Communicatie het volgende bereikt: –– oplevering van het strategisch communicatieplan, –– publicatie van het activiteitenplan 2013-2014, –– restylen huisstijl. Door een doorontwikkeling van de huisstijl sluit deze nu beter aan op de doelstellingen en het gewenste imago van het SIOB. Binnen dit project is het volgende gerealiseerd: vormgevingsstrategie, doorontwikkeling logo, doorontwikkeling correspondentieset en powerpointpresentatie, verhuiskaart en vormgeving website. Daarnaast is de koppeling met de kennisbank verbeterd en wordt nader gekeken naar de functie van de bibliotheekmonitor. De website en de digitale nieuwsbrief zijn gelanceerd, –– cycling for libraries is een internationale ‘conferentie’ voor bibliothecarissen en bibliotheekliefhebbers. Samen met de Netherlands library Forum (Fobid), de KB en de Openbare Bibliotheek Den Haag organiseert SIOB in dit kader een bijeenkomst om in discussie te gaan met onder andere Nederlandse parlementariërs en genodigden uit de Nederlandse bibliotheeksector, –– het verzorgen van twee workshops tijdens het KNVI- congres ´Hoera! Het is een Informatieprofessional’, 22

Bestuursverslag

–– boekenbuffet. In plaats van een Bibliotheek tweedaagse heeft SIOB in samenwerking met VOB en B.nl een boekenbuffet georganiseerd, –– voorleesestafette. 2013 is het jaar van het Voorlezen, uitgeroepen door de Leescoalitie waar het SIOB deel van uitmaakt. In dit kader vond er een speciale voorleesestafette plaats rondom ‘Erik of het klein insectenboek’.

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

Bedrijfsvoering

 

 

 

 

 

114

122

114

8

V

 

 

 

 

 

114

122

114

8

V

Corporate communicatie   Saldo

Corporate communicatie Budgetten voor communicatie-actviteiten die verband houden met primaire taken van het SIOB, worden verantwoord bij de desbetreffende toelichting op de taken. Het budget van € 40.000 voor tijdelijke inhuur van een communicatieadviseur is niet verbruikt. In plaats van inhuur is een overeenkomst voor bepaalde tijd gesloten. De kosten daarvan worden verantwoord als deel van de salariskosten. Ook het budget van € 20.000 voor beurzen, congressen en sponsorschap KNVI is niet verbruikt. Hiervoor is separaat budget vrijgemaakt, welke in dit jaarverslag wordt verantwoord onder de rol ‘kennisdeler’. Naast deze niet benutte budgetten van in totaal € 67.500, staan enkele alternatieve aanwendingen. Voor restyling van www.siob.nl, www.thisweekinlibraries.com en de huisstijl is € 46.500 meer uitgegeven. Ook zijn er extra, onvoorziene kosten gemaakt voor het jaarverslag 2013 en het sponsorschap Eblida 2014 (€ 13.000). Het sponsorschap voor 2013 wordt in dit jaarverslag verantwoord onder de rol ‘advies’ en is niet bekostigd uit het communicatiebudget.

23



Bestuursverslag

2 Verantwoording naar rol

OCW heeft vanuit zijn stelselverantwoordelijkheid voor het openbare bibliotheekbestel het SIOB de regie gegeven. Tevens heeft het SIOB vanaf 2012 de opdrachttaak digitale innovatie gekregen. Om aan zijn regietaak invulling te geven vervult het SIOB twee sturende rollen, namelijk: landelijk regisseur en facilitator. De sturende rollen worden versterkt én mogelijk gemaakt door een viertal andere rollen, namelijk: adviseur, expert, kennisdeler en kwaliteitsbewaker. In dit hoofdstuk zijn de zes rollen nader onderscheiden naar activiteiten. Ook is er in lijn met het SIOB activiteitenplan 2013-2014, onderscheid gemaakt tussen clusters en is de beleidsverantwoordelijke informatie nader onderverdeeld. De clusters bestaan uit: –– lezen, leren en informeren (LLI), waarbij aangepast lezen apart wordt toegelicht, –– beleid, kennis en innovatie (BKI). Net als voor de paragraaf Communicatie geldt voor de beleidsverantwoordelijke informatie in dit hoofdstuk dezelfde onderverdeling: –– basisgegevens, –– wat willen we bereiken, –– wat hebben we bereikt, –– wat heeft het ons gekost.

25

Bestuursverslag

2.1 De rol van landelijk regisseur 2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten, waarvan een business-case en/of projectplan is opgenomen in www.siob.nl/kennisbank/ : Onderdeel LLI –– onderwijsdiensten, –– de Bibliotheek op school PO, –– keurmerk informatie architectuur. Onderdeel BKI –– visievorming, –– samenhangend collectiebeleid, –– advies collectie NL, –– collectiebeleid Jeugd in context, –– collectiebeleid Slavernij in context, –– innovaties in de sector, –– innovatieagenda 2013-2014. Hoofddoel Als landelijk regisseur heeft SIOB als hoofddoel landelijk beleid en innovaties te ontwikkelen en het op afstand aansturen van de implementatie daarvan. De focus ligt bij onderwijsdiensten, visie, collectiebeleid en innovaties in de sector. Het SIOB heeft samen met Stichting Lezen (penvoerder) de opdracht gekregen de uitvoering van het programma KvL te coördineren. Dit heeft onder andere betrekking op het realiseren van de programmalijnen BoekStart, de Bibliotheek op school en strategische leesbevorderingsnetwerken. De programmacoördinator wordt in 2013 rechtstreeks aangestuurd door de directeuren van beide instellingen. Met het vertrek van de SIOB-directeur is deze taak overgenomen door de SIOB-clustermanager LLI. De programmacoördinator krijgt per programmalijn ondersteuning van medewerkers uit beide organisaties. Het SIOB richt zich op het ontwikkelen van een visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek. Deze visie biedt bibliotheken handvatten voor keuzes in de lokale omgeving. Het SIOB stelt op landelijk niveau prioriteiten en bundelt activiteiten in een gezamenlijke innovatieagenda. Ook werkt het SIOB aan het ontsluiten van alle analoge en digitale bronnen in bibliotheekcollecties. Deze bronnen worden met elkaar verbonden, zodanig dat een verrijkt aanbod ontstaat. Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: Stichting Lezen, het management van openbare bibliotheken, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (CPNB, Stichting Lezen & Schrijven, VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (SAL, partners in programma’s), 26

Bestuursverslag

opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen), uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.

Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners.   Kengetal(len) Onderwijsdiensten, in cijfers 

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

35%

Niet bekend

1.706

1200

108

76

Landelijke dekking Boekstart Basisscholen met Bibliotheek op school* Deelnemende basisbibliotheken aan Bibliotheek op school** Deelnemende basisbibliotheken aan Boekstart**

158

149

Deelnemende vestigingen van basisbibliotheken aan Boekstart

826

751

Deelnemende kinderdagverblijven/peuterspeelzalen aan Boekstart*

580

300

55.000

40.000

Boekstartkoffertjes verstuurd naar bibliotheken

*

Betreft locaties in Nederland.

** Eind 2013 bestaan er 160 basisbibliotheken.

2.1.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: –– het ontwikkelen van de digitale bibliotheek in lijn met de bepalingen in de Wsob, waarbij activiteiten zich richten op het optimaal gebruik van het openbare bibliotheekveld, –– één landelijke marketingstrategie met dienstenpakket voor de invulling van educatieve functie(s) voor het onderwijs, dat in samenwerking met bibliotheken wordt uitgerold bij scholen. Specifieke toelichting(en) Keurmerk informatiearchitectuur Naast normen voor het openbare bibliotheekwerk houdt het SIOB zich samen met VOB en B.nl bezig met normstelling en certificering in het kader van de informatiearchitectuur. De activiteiten voor 2013 richten zich op de doorontwikkeling van (proef)certificering van RFID-leveranciers voor bibliotheken. Onderwijsdiensten Het SIOB beoogt met onderwijsdiensten een aangenaam leesklimaat te creëren voor baby’s, peuters, kleuters, jongeren en jongvolwassenen. Beleidsuitgangspunt is dat voorlezen en vrij lezen

27

Bestuursverslag

van belang zijn voor het bereiken van een beter taalniveau. De ontwikkeling en coördinatie van het beleid ligt bij het SIOB en Stichting Lezen, specifieker binnen het programma KvL. Hieronder volgt een toelichting op de verschillende programmalijnen. Strategische leesbevorderingsnetwerken Het opzetten van lokale en bovenlokale strategische leesbevorderingsnetwerken is de kern van KvL. De programmaonderdelen BoekStart en de Bibliotheek op school worden zo verankerd in het beleid van basisbibliotheken en de samenwerkende partners, waaronder lokale overheden, kinderopvanginstellingen en onderwijsinstellingen. Het doel is om bibliotheken te ondersteunen bij de strategische en bedrijfsmatige omslag die nodig is om een groter en toekomstbestendig bereik te realiseren van het educatieve programma in het algemeen, en BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek op school in het bijzonder. BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang Voor velen is BoekStart voor baby’s de letterlijke start van de doorgaande leeslijn. Dankzij BoekStart voor baby’s zijn circa vijftigduizend baby’s in 2013 lid geworden van de bibliotheek (35% van de aangeschreven baby’s). BoekStart voor baby’s betekent een ingerichte BoekStart-hoek in de bibliotheek, waar het veilig is en waar getraind bibliotheekpersoneel klaarstaat. BoekStart in de kinderopvang is in 2010 gestart als uitbreiding van BoekStart voor baby’s. Doelstelling is kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar, ouders en pedagogisch medewerkers via de kinderopvang intensief in aanraking te brengen met boeken en (voor)lezen, en hen te binden aan de bibliotheek. De nadruk ligt vooral op pedagogisch medewerkers die tot leescoördinator worden opgeleid en bibliothecarissen. Verder is een aantrekkelijke leesomgeving speerpunt, evenals betrokkenheid op strategisch niveau bij de samenwerkingspartners om zo borgingsprocessen te versnellen. Via de bibliotheek ontvangen geselecteerde kansrijke kinderopvanginstellingen ruim € 2.400 om doelstellingen te bereiken op het gebied van deskundigheidsbevordering, leesomgeving, collectie en borging. De Bibliotheek op school primair en voortgezet onderwijs Vanaf maart 2013 valt de beleidsuitvoering van de Bibliotheek op school voor het primair onderwijs (PO) onder gemandateerde bevoegdheid van een aantal coördinatoren bij SPN. De aangewezen portefeuillehouder is Biblionet Drenthe. In navolging van de uitvoering door SPN bij het PO, zal op termijn ook de Bibliotheek op school voor het voortgezet onderwijs (VO) door SPN worden uitgevoerd. De regie, aansturing en doorontwikkeling van de Bibliotheek op school blijven taken van Stichting Lezen en SIOB. Het beleid van de Bibliotheek op school heeft tot doel meer kinderen met plezier te laten lezen, zodat spelenderwijs de taal-, lees- en informatievaardigheden van kinderen verbeteren. Kritische succesfactoren bij dit beleid zijn: expertise, enthousiasme en een goed uitgebalanceerde, aantrekkelijk gepresenteerde collectie die aansluit bij de (school)populatie. De Bibliotheek op school richt zich vooral op de strategische laag van organisaties, zodat de kans op borging in beleid van gemeente, onderwijs en bibliotheek het grootst is. Uiteraard bouwt de Bibliotheek op school VO (dat nu in de pilotfase verkeert) voort op de ontwikkelde bouwstenen binnen de Bibliotheek op school PO. Zo wordt de ‘monitor de Bibliotheek op school’ doorontwikkeld voor het voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). Binnen de Bibliotheek op school kunnen leerlingen en leerkrachten gebruikmaken van vijftig canonvensters, die vanuit een literair perspectief toegankelijk zijn gemaakt voor het onderwijs. Door middel van het koppelen van relevante (jeugd)boeken aan de vijftig vensters, komt de geschiedenis tot leven.

28

Bestuursverslag

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Keurmerk informatiearchitectuur De pilot betreffende het uitreiken van keurmerken aan leveranciers heeft in de loop van het proces een andere wending genomen. De veronderstellingen bij aanvang bleken niet overeen te komen met de praktijk. Daarop is de pilot anders vormgegeven en alsnog langs de aangepaste lijnen uitgevoerd. Dat heeft wel een groter urenbeslag gevraagd dan vooraf was voorzien. Op verzoek van de leveranciers vindt op korte termijn een studiebijeenkomst plaats over de resultaten van de pilot en de verder te nemen stappen. Een keurmerk moet de bibliotheken zekerheid geven over de leverancier waarmee zaken wordt gedaan en de producten die hij levert. De RFID technologie vormt immers een belangrijk onderdeel voor de uitvoering van de activiteiten van de openbare bibliotheken. De leverancier moet echter ook het belang van het keurmerk zien en er tijd en geld in willen stoppen. Bij de start van de pilot was het voornemen deze activiteit over te dragen aan B.nl. Met de integratie van het SIOB, B.nl en de KB doet zich de vraag voor welke partij dit proces het beste kan gaan trekken. Daarvoor wordt in samenwerking met het platform RFID een overdrachtsdocument gemaakt. Onderwijsdiensten In 2013 is in samenwerking met Stichting Lezen de regie, aansturing en doorontwikkeling van het programma KvL voortgezet. Daarbij wordt nauw samengewerkt met B.nl voor wat betreft de digitale infrastructuur. Strategische leesbevorderingsnetwerken De in 2012 opgestelde beleidsnota ‘Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken’ is in 2013 uitgevoerd. De campagne bestaat uit een workshoptraject waaraan drie tot acht bibliotheken tegelijkertijd deelnemen en een conferentie op provinciaal niveau. De workshops beogen de implementatie van de programma’s de Bibliotheek op school en BoekStart te versnellen en te verdiepen. Ook hebben ze tot doel het maatschappelijk draagvlak voor de bibliotheek te versterken en relaties met samenwerkingspartners te verrijken. De workshops richten zich op directeuren van basisbibliotheken, omdat zij de aanvoerders zijn van het leesbevorderingsnetwerk. Het volgende is gerealiseerd: –– uitvoering workshops binnen de Campagne Strategische leesbevorderingsnetwerken in de provincies Drenthe, Friesland, Noord-Brabant NO, Noord-Brabant ZO, Limburg, Flevoland, Zeeland, Utrecht, Zuid-Holland, Noord- Holland en Limburg, –– afsluiting van Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in Utrecht, Zuid-Holland, Limburg en Friesland door middel van het organiseren van vier provinciale conferenties. BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang Ook in 2013 staan diverse promotiematerialen ter beschikking van bibliotheken om BoekStart onder de aandacht te brengen. In het oog springt het BoekStart-koffertje, maar ook folders met leestips, posters, stickers, banieren, dvd’s en diverse brochures. Met, ook dit jaar, activiteiten als de BoekStart Karavaan, BoekStart babyboek van het jaar, een voorleesrecord (in het kader van 2013, Jaar van het Voorlezen, georganiseerd door de Leescoalitie waar SIOB onderdeel van uitmaakt) en deelname aan diverse congressen en beurzen met een BoekStart-stand. Hiermee is BoekStart een gevestigde naam geworden.

29

Bestuursverslag

Het volgende is gerealiseerd: –– veertien nieuwe basisbibliotheken zijn in 2013 gestart met BoekStart voor baby’s. Nog eens elf basisbibliotheken hebben nieuwe vestigingen aangesloten. In totaal zijn vijfenzeventig nieuwe vestigingen geopend. In totaal doen honderdachtenvijftig (99%) basisbibliotheken met achthonderdzesentwintig vestigingen mee (98%), –– zestien nieuwe basisbibliotheken zijn gestart met BoekStart in de kinderopvang in 2013. Tweeëntwintig basisbibliotheken die al gestart waren, hebben nieuwe locaties geopend met geld van KvL. In totaal zijn honderdtweeënveertig kinderdagverblijven/peuterspeelzalen begonnen in 2013. In totaal doen zesenzeventig basisbibliotheken (47%) mee met zeshonderd kinderopvanglocaties, –– zeven congressen/beurzen zijn bezocht, –– zes keer is de BoekStart Karavaan gehouden, –– het BoekStart babyboekje van het jaar is gepresenteerd, –– de kraamzorg is actief betrokken bij BoekStart. De Bibliotheek op school PO en VO Met de monitor ‘de Bibliotheek op school’ is in 2013 verder meetonderzoek gedaan naar leesmotivatie en leesgedrag op school. Er lopen twee wetenschappelijke onderzoeken naar effecten van de Bibliotheek op school, namelijk in Den Bosch (de resultaten worden verwacht in 2015) en in de wijk Oosterwijs in Gouda (de resultaten worden verwacht in 2016). De cultuurhistorische canon van Nederland wordt binnen KvL vanuit een literair perspectief naar het onderwijs vertaald. Voor redactionele werkzaamheden voor de canonvensters heeft SIOB.nl eenmalig een financiële bijdrage verstrekt van € 168.000. Het volgende is gerealiseerd: –– coördinatie en aansturing wordt door KvL georganiseerd, –– opzet landelijke uitvoeringsorganisatie door SPN voor PO, –– uitrol landelijke aanpak de Bibliotheek op school PO, –– monitor de Bibliotheek op school PO is verder doorontwikkeld en er is een brochure met resultaten verschenen. Uit analyse van de monitorgegevens zijn drie potentieel succesvolle profielen gedestilleerd, namelijk: de enthousiaste lezer, de leesbevorderende leerkracht en de betrokken ouder. Als deze haalbare profielen als doel gehanteerd worden, zal het leesniveau en daarmee de leesprestaties op scholen aantoonbaar toenemen, –– in de tweede helft van 2013 zijn zes pilots voor de Bibliotheek op school ontwikkeld en gestart. De eerste pilot is Opleiding Onderwijsspecialist VO. De andere pilots zijn gericht op samenwerking tussen de bibliotheek en een achttal vmbo-scholen op het terrein van lezen en informatievaardigheden binnen het vmbo. De ervaringen van de pilots worden gebruikt voor de invulling van de bouwstenen en de toolkit van de Bibliotheek op school VO. –– honderd extra jeugdtitels zijn toegevoegd aan de canonvensters, te benaderen via www.leesplein.nl en www.leesplein.nl/jongerenliteratuurplein/, –– duizend titels voor vijftien jaar en ouder zijn geselecteerd en toegevoegd aan de canonvensters, te benaderen via www.literatuurplein.nl, –– er is een voorleeswedstrijd georganiseerd op dertig PABO’s (lerarenopleiding basisonderwijs) met de finale in Utrecht, –– 340 brugklassen uit acht provincies hebben meegedaan met het event read2me!. De finale was in Amsterdam.

30

Bestuursverslag

De activiteiten vanuit het programma KvL richten zich op leesbevordering, namelijk: het versterken van de maatschappelijke positie van bibliotheken binnen taal- en leesonderwijs. De activiteiten gericht op leesbevordering worden bekostigd vanuit het programma KvL, waarvoor SIOB menskracht levert zoals de programmacoördinator. Daarnaast richten de activiteiten vanuit het programma KvL zich op mediawijsheid, namelijk: de verzameling competenties die iemand nodig heeft om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. De activiteiten gericht op mediawijsheid worden bekostigd en primair bemenst door het SIOB. Leesbevordering/mediawijsheid In samenwerking met het programma KvL heeft SIOB aan DUO Onderwijsonderzoek gevraagd een onderzoek uit te voeren onder alle bibliotheken om inzicht te krijgen in de huidige samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid. Het onderzoeksrapport is in maart gepubliceerd en is te benaderen via www.siob.nl/kennisbank/ SIOB bekostigt de activiteiten met betrekking tot mediawijsheid, terwijl het programma KvL de activiteiten met betrekking tot leesbevordering bekostigt. De kosten voor onderzoek naar samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen zijn gedeeld. Mediawijsheid In het verlengde van de Bibliotheek op school PO zijn onder regie van SIOB de projecten ‘Doorgaande lijn informatievaardigheden PO’, ‘Voorstel monitor informatievaardigheden’ en ‘Ontwikkelen van lesmateriaal voor de module informatievaardigheden’ opgestart. In het verlengde van Bibliotheek op school VO is onder regie van SIOB het project ‘Informatievaardigheden beter mediawijs’ opgestart. SIOB bekostigt deze activiteiten, omdat ze betrekking hebben op mediawijsheid.

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

  LLI Onderwijsdiensten De bibliotheek op school PO Keurmerk informatie architectuur   Saldo rol landelijk regisseur, onderdeel LLI

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen

Begroting 2013

 

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

205

227

380

-153

N

0

99

99

0

-

20

20

54

-34

N

 

 

 

 

 

225

346

533

-187

N

Onderwijsdiensten De kosten voor onderwijsdiensten hebben betrekking op activiteiten voor de Bibliotheek op school. De Bibliotheek op school bestaat uit drie pijlers, namelijk Collectie, Leesbevordering en Mediawijsheid. Alleen activiteiten met betrekking tot de laatste pijler worden bekostigd door SIOB. Hiervoor heeft SIOB € 30.000 van totaal € 227.000 begroot. Deze deelbegroting is met ruim € 150.000 overschreden. De overschrijding wordt veroorzaakt door extra inzet op het gebied van mediawijsheid. De doorontwikkeling van de module Informatievaardigheden als ook het in de markt zetten van deze cursus heeft geleid tot ruim € 117.000 extra kosten. In 2012 zijn een drietal deelprojecten voor de Bibliotheek op school opgestart, welke in 2013 tot meerwerk hebben geleid. Deze onvoorziene kosten bedragen ruim € 36.000. De kosten voor

31

Bestuursverslag

promotieactiviteiten zijn niet begroot en komen uit op ruim € 38.000. Hieronder valt onder meer deelname aan de Nationale Onderwijstentoonstelling in de Jaarbeurs te Utrecht. Daartegenover staat een onderschrijding van het budget met ruim € 38.000 voor externe inhuur. De Bibliotheek op school PO In 2013 is onderzoek gedaan naar de btw-aspecten bij een aantal deelprojecten van de Bibliotheek op School. Daaruit blijkt dat het onzeker is of de terugvordering van btw bij één van de in dit project gefinancierde organisaties onduidelijk is. Het SIOB moet er rekening mee houden dat deze btw alsnog ten laste van het project kan komen en heeft daartoe een reservering gemaakt van € 98.585. Zodra de btw-situatie bij de betreffende organisatie helder is, kan definitief worden vastgesteld of de btw wel of niet als last op het project drukt. Keurmerk informatiearchitectuur De eerste ronde voor certificering van RFID-leveranciers voor bibliotheken heeft in 2013 een vervolg gekregen in proefcertificering van de Start-of-Life-Cycle-omgeving en de eigen uitleenomgeving. Mede door ontwikkelingen op het terrein van RFID zijn de kosten voor het vervolgtraject hoger dan geraamd. De kosten van het vervolgtraject, dat wordt afgerond in 2014, zijn ten laste gebracht van 2013. Verder is de budgetoverschrijding mede het gevolg van het vertrek van een SIOB-medewerker met specialistische kennis over RFID. Hierdoor moet het SIOB in hoge mate een beroep doen op een extern bureau.

2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: –– visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek als handvat voor bibliotheken om keuzes te maken voor de toekomst, –– een samenhangend collectiebeleid dat fysieke en digitale collecties combineert, –– collectie Nederland in Context: het verbinden van alle collecties van openbare bibliotheken via de Nationale Bibliotheekcatalogus (NBC+). De informatiebronnen in deze collecties worden zodanig verbonden dat een verrijkt en op de klant afgestemde dienst ontstaat, –– innovatie in de sector (innovatieagenda): de veranderkracht van de openbare bibliotheeksector mobiliseren door samenhang aan te brengen in innovatie. Het gaat daarbij vooral om samenhang tussen en prioritering van bestaande en kansrijke initiatieven. De innovatieagenda is tevens een opmaat naar een duurzaam innovatieproces voor de (openbare) bibliotheeksector. Specifieke toelichting(en) Collectie Nederland in context De activiteiten voor het collectiebeleid in 2013 richten zich op het sleutelproject NBC+ (in samenwerking met B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken), Collectie Jeugd in Context, Slavernij in Context en Dinalog (logistiek onderzoekstraject met Rijksuniversiteit Groningen en landelijke distributeurs, zoals Wehkamp).

32

Bestuursverslag

Innovatie in de sector en Innovatieagenda 2013-2014 De activiteiten in 2013 hebben betrekking op de inventarisatie van innovaties in de openbare bibliotheeksector, organisatie van innovatiedenkdagen, en het co-financieren van verschillende initiatieven.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Visie Zowel de sector als de Raad voor Cultuur heeft het SIOB opgeroepen om een visie op de maatschappelijke functie van de bibliotheek te formuleren en op basis daarvan handvatten te bieden aan bibliotheken voor keuzes in de lokale omgeving. Het SIOB heeft - mede daarom - in haar Meerjarenbeleidsplan 2013-2016 en haar Activiteitenplan 2013-2014 aangekondigd dat zij in 2013 een visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek zal ontwikkelen. In deze visie zijn ook de integratie van het SIOB en de KB, en de wijze waarop de stelseltaken in de nieuwe bestuurlijke constellatie worden ingevuld, als nieuwe ontwikkelingen meegenomen. Het visiedocument dat is opgesteld, vormt het startpunt voor het Beleidsplan 2015-2018 van de KB inclusief de dan geïntegreerde taken van SIOB. SIOB heeft, om tot dit toekomstperspectief te komen, een commissie samengesteld van mensen die (vrijwel) geen belangen hebben in de bibliotheeksector. De commissieleden zijn Job Cohen (voorzitter), Kim Putters, Valentine van der Lande, Joke Hermsen en Paul Rutten. Deze commissie is sinds september vijf keer bij elkaar gekomen. Er is een toekomstperspectief geschreven over de maatschappelijke functie van de openbare bibliotheek, die de sector als geheel en bibliotheken afzonderlijk handvatten kan bieden voor keuzes die zij moeten maken voor de toekomst. In januari 2014 heeft de commissie dit perspectief gepresenteerd en overhandigd aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Collectie Nederland in context Eind 2012 is het SIOB gestart met een verkenning naar het begrip contextualiseren van de collectie Nederland. Deze verkenning is vastgelegd in het rapport ‘Context & Contextualisering’. Dit rapport is gepresenteerd tijdens een symposium in maart 2013. Rond dit onderwerp zijn inmiddels verschillende verslagen van bijeenkomsten verschenen. Binnen het programma collectie Nederland in context wordt gewerkt aan verschillende projecten. Herinrichting Veldstructuur In opdracht van het SIOB is een verkenning uitgevoerd naar de huidige veldstructuur en zijn voorbereidingen getroffen voor een rondetafelbijeenkomst met sleutelpartijen uit het veld (publiek/ privaat) over dit onderwerp. Collectie Jeugd in Context Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen leveranciers van context, gericht op doelgroep Jeugd. Het SIOB is gestart met de concrete uitwerking van dit project en de voorbereidingen voor een expertmeeting met verschillende content leveranciers Jeugd (partijen die sites rond leesbevordering en mediawijsheid aanbieden, gericht op nul- tot achttienjarigen). Daarnaast is een inhoudelijk kader ontwikkeld waarbinnen een sitevergelijking is gemaakt.

33

Bestuursverslag

Slavernij in Context Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen contextleveranciers rond het thema Slavernij, met de afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, Openbare Bibliotheek Amsterdam, NBD Biblion en Zeeuws Archief. Ook dit project heeft concrete invulling gekregen door verschillende leveranciers op dit gebied te identificeren. Bij B.nl is de vraag om levering van een digitale etalage uitgezet. Daarnaast is content verzameld bij de beoogde partijen (KB, Zeeuws Archief, Universiteit van Amsterdam Bijzondere Collecties en anderen). Momenteel wordt gewerkt aan een redactieprotocol en een gezamenlijk communicatieplan. NBC+ Het SIOB heeft in het kader van de collectie Nederland in context in Context verder invulling gegeven aan het sleutelproject NBC+ van de VOB, passend bij de Strategische agenda 2013-2016 die de VOB in 2012 heeft uitgebracht. Samen met coalitiepartners als B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken is een viertal deelprojecten gestart: –– samenwerking & afstemming collectiebeleid, –– innovatie logistiek & distributie, –– samenwerkende contextleveranciers, –– de NBC+ over 5 jaar. De invulling en voortgang van de vier deelprojecten zijn tijdens werkconferenties, bijeenkomsten en ledenvergadering van de VOB gepresenteerd door de betrokken coalitiepartijen. Aan de eerder genoemde deelnemers is ook SPN toegevoegd. Deze organisatie heeft een portefeuillehouder benoemd rond het onderwerp Collectie en Interbibliothecair Leenverkeer. Deze persoon is ook als projectleider aangesteld van het deelproject Innovatie Distributie en Logistiek. Hiermee is (toekomstig) beleid van SPN verbonden aan dit sleutelproject. Dinalog In samenwerking met het consortium Dinalog wordt een breed onderzoekstraject onder aanvoering van Rijksuniversiteit Groningen gerealiseerd. In 2013 is het volgende gerealiseerd: –– een artikel over onderzoeksresultaten en conceptmodellen logistiek ten behoeve van het bibliotheekveld in vakblad Informatie Professional, –– voorbereidingen rond het COPE-congres op 1-11-2013. Tijdens dit congres, dat de Rijksuniversiteit Groningen organiseerde samen met SIOB en commerciële partijen als Wehkamp en Bol.com, wordt een aparte bibliotheektrack ingericht waarin innovatie op het gebied van logistiek en distributie in het bibliotheekveld centraal staat. Innovatie in de sector en Innovatieagenda 2013-2014 In de zomerperiode is als startsein een inventarisatie van innovatieve ideeën, projecten en initiatieven uitgevoerd. Het rapport is begin september afgerond. De inventarisatie (te benaderen via www.siob.nl/thema-s/inventarisatie-innovatie-openbaar-bibliotheekwerk/ ) biedt over- en inzicht in de huidige stand van zaken van innovatie in de openbare bibliotheeksector. Vierennegentig projectbeschrijvingen zijn verzameld. Onder de noemer ‘innovatiedenkdagen’ (het verslag is te benaderen via www.siob.nl/thema-s/eindverslag-en-conclusies-innovatiedenkmiddagen/ ) zijn bijeenkomsten georganiseerd die in het vierde kwartaal hebben plaatsgevonden. Het SIOB heeft de sector bevraagd over innovatie met als doel helder te krijgen: welke behoeften er leven bij gebruikers/klanten, en hoe de openbare bibliotheeksector daar met innovaties aan tegemoet kan komen vanuit haar missie (mensen faciliteren bij hun persoonlijke ontwikkeling), wat kunnen de landelijke organisaties (SIOB, B.nl en VOB) doen om de sector als geheel in staat te stellen die innovaties voort te brengen? 34

Bestuursverslag

De aanbevelingen die uit deze twee activiteiten zijn voortgekomen, hebben in grote mate de plannen voor 2014 gevormd. Vanuit de innovatieagenda is ook een sessie op het KNVI-congres van 14 november georganiseerd, met als uitgangspunt wat bibliotheken moeten ondernemen om te veranderen in innovatieve organisaties, evenals wat en hoe groot de rol van innovatie moet zijn. Verder zijn een viertal projecten gestart, die vanuit de innovatieagenda worden ge(co)financierd: eLibrary In dit project wordt onderzocht hoe een zelfstandige eLibrary/shop-in-shop zou kunnen functioneren als digistore, waarin de deelnemende bibliotheken participeren, financieren en sturen. Het gaat hier om een vervolg op de eerste voorbereidende fase/haalbaarheidsonderzoek. De resultaten zijn een businessplan, realisatieplan en het werven van deelnemers voor een zelfstandige eLibrary als pilot. Het project is in 2013 gestart en loopt tot april 2014. Narrowcasting Vanuit de innovatieagenda wordt voor dit project bijgedragen aan het realiseren van een koppeling naar de database van G!DS binnen het door DOKLAB te ontwikkelen landelijke narrowcastingsysteem voor bibliotheken. Dit resulteert in het zichtbaar worden van digitale culturele data binnen de fysieke bibliotheek en in de directe omgeving. Binnen dit deelproject wordt een koppelvlak naar de database van G!DS gerealiseerd. Daarnaast wordt een aantal aantrekkelijke templates ontwikkeld om deze informatie te presenteren. Het project is in 2013 gestart en wordt halverwege 2014 afgerond. Fab the Library In Fab the library wordt een methode ontwikkeld die het mogelijk maakt voor elke bibliotheek een FabLab of daaraan gerelateerde diensten in het productportfolio op te nemen. Daarvoor worden drie modules ontwikkeld, die samen een leergang vormen voor professionals in de bibliotheeksector. De modules zijn ook los van elkaar te volgen. Vanaf maart 2014 zijn de modules beschikbaar. Bibliotheken kunnen dan vaardigheden en competenties vergaren om een FabLab te realiseren en bezoekers kennis te laten maken met de principes van digitale fabricage en open design. Het project is in 2013 gestart en wordt begin 2015 afgerond. Linked Open Data Slavernij In deze pilot wordt onderzocht welke rol Linked Open Data (LOD) kan spelen in de informatiefunctie van de bibliotheek. Dit resulteert in het ontwikkelen van een voorbeeldtoepassing middels een ontwerpend onderzoekstraject waarbij het thema Slavernij als kapstok dienst. Diverse bronnen worden aan elkaar gerelateerd, verrijkt en ontsloten. De wijze van ontsluiting maakt het potentieel en de meerwaarde van LOD inzichtelijk voor bibliotheekgebruikers. Het project is in 2013 gestart en wordt halverwege 2014 afgerond. Innovatieraad Eind 2013 is een innovatieraad (het projectplan is te benaderen via www.siob.nl/thema-s/innovatieraad/ ) opgericht. De raad heeft tot doel inspraak, krachtenbundeling en draagvlak te creëren en te organiseren op het gebied van innovatie. Dat zal mede richting geven aan de investeringen in en de inhoudelijke richting van de landelijke innovatieagenda. De raad adviseert over en geeft richting aan projecten die gecofinancierd of landelijk opgeschaald worden, ideeën en pilots. Daarnaast zal de raad als gesprekspartner en klankbord voor het project landelijke innovatieagenda dienen. En tot slot formuleert en draagt hij een gezamenlijke visie uit op bibliotheekinnovatie.

35

Bestuursverslag

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

BKI

 

 

 

 

 

Visievorming

35

35

104

-69

N

170

107

42

65

V

Advies collectie NL

0

0

35

-35

N

Collectiebeleid Jeugd in context

0

30

31

-1

N

Collectiebeleid Slavernij in context

0

33

12

21

V

Samenhangend collectiebeleid

Innovaties in de sector

260

0

1

-1

N

Innovatieagenda 2013-2014

0

110

94

16

V

Rentebaten digitale innovatie

0

123

183

-60

N

 

 

 

 

 

 

465

438

502

-64

N

Saldo rol landelijk regisseur, onderdeel BKI

Visievorming In de loop van 2013 is besloten om het traject zwaarder in te zetten, om een zo groot mogelijk effect en uitstraling te bereiken. Dit heeft gevolgen gehad voor het budget, vanwege het instellen van een commissie, intensievere ondersteuning en het drukken van een grotere oplage. Innovatieagenda 2013-2014 Het projectbudget voor 2013 en 2014 bedraagt € 260.000 en is in 2013 verantwoord onder innovaties in de sector. Gedurende het jaar 2013 is op enkele onderdelen van het project vertraging ontstaan. Voor de doorgeschoven onderdelen en de voor 2014 geplande onderdelen wordt opnieuw projectbudget vrijgemaakt. Een groot deel van het niet benutte projectbudget 2013, namelijk € 150.000, is ingezet voor gedeeltelijke financiële dekking van de marketing voor Aangepast Lezen (cluster LLI). Samenhangend collectiebeleid Een deel van het budget is vrijgemaakt voor de projecten Collectiebeleid Jeugd in Context en Collectiebeleid Slavernij in Context. Ook de kosten voor het project Advies collectie NL hebben betrekking op dit budget. Uitgaven zijn gedaan voor context en contextualisering, samenstelling van het rapport ‘Context & Contextualisering’ en verstrekking van een financiële bijdrage aan Stichting Samenwerkingsverband Plusbibliotheken (€ 12.100) voor het sleutelproject NBC+. Verdere activiteiten zijn ontplooit door inzet van eigen personeel, met als gevolg een voordelig resultaat. Advies collectie NL De kosten voor het opstellen van een maatschappelijke business case over het slimmer en in samenhang organiseren van spelers in de bibliothekensector komen ten laste van het budget Samenhangend collectiebeleid. De activiteiten worden in 2014 afgerond. Collectiebeleid Slavernij in context Het projectbudget heeft betrekking op 2013, maar de activiteiten worden naar verwachting pas in 2015 afgerond. Er zijn geen juridisch bindende afspraken, zodat het resultaat ten gunste van 2013 komt. 36

Bestuursverslag

Innovaties in de sector De integratie van het SIOB en de KB heeft geleid tot herprioritering van enkele activiteiten. Het vrijgekomen budget is ingezet voor de marketing van Aangepast Lezen. Rentebaten digitale innovatie Het subsidiegeld voor de opdrachttaak Digitale innovatie is bij aanvang van het jaar ontvangen. In overeenstemming met de subsidiebeschikking is de subsidie per kwartaal aan B.nl verstrekt. Het verschil in cashflow heeft gaandeweg het jaar tot rentebaten geleid. De rentepercentages zijn in 2013 laag, maar volgen de rentemarkt.

2.2 De rol van facilitator 2.2.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten: Onderdeel LLI –– leesbevordering, –– mediawijsheid, –– mediawijsheid/laaggeletterdheid, –– bibliotheek voor varenden, –– bibliotheek voor ondernemers, –– uitrol Digisterker, –– meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik), –– laaggeletterdheid, –– monitor laaggeletterdheid, –– portal basisvaardigheden. Onderdeel LLI AL –– subsidieovereenkomst met SAL, –– prestatieovereenkomst met Dedicon, –– prestatieovereenkomst met CBB, –– onderzoek en ontwikkeling, –– lezersraad, –– integratiebudget openbare bibliotheken, –– marketing Aangepast Lezen, –– uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie met SAL, –– ketenonderzoek, –– integratiebudget Strategische toekomstverkenning, –– contributieonderzoek.

37

Bestuursverslag

Hoofddoel SIOB faciliteert op strategisch niveau landelijke voorzieningen voor het vergroten van taal- en mediavaardigheid van burgers waar die de efficiëntie en effectiviteit vergroten, zodanig dat maatschappelijke verankering van beleid ontstaat. Daarmee beoogt zij instandhouding en verbetering van de bibliotheekvoorzieningen voor mensen met een leeshandicap enerzijds en bevordering van mediawijsheid van alle burgers door middel van een specifieke aanpak per doelgroep anderzijds. Bij mediawijsheid van kinderen ligt de nadruk van beleid meer op het aanleren van de juiste informatievaardigheden (zoeken, vinden, verwerken en beoordelen van informatie), terwijl bij volwassenen eerder de nadruk ligt op het aanleren van de benodigde digitale vaardigheden. Primaire doelgroepen Aangepast Lezen richt zich op een ieder bij wie het gewone lezen niet (meer) gaat. Naast mensen met een visuele beperking kunnen ook dyslectici en mensen met een cognitieve of motorische beperking gebruik maken van de dienstverlening. Primair ligt de focus bij: management van openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, de Oogvereniging), opdrachtnemers (SAL, Dedicon, CBB), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek. Mediawijsheid richt zich op alle burgers. Primair ligt de focus bij bestuurlijke stakeholders EZ en SZW, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties. Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke/lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners. Kengetal(len) Voor LLI zijn geen kengetallen bekend. De kengetallen voor LLI AL zien er als volgt uit:

Particuliere gebruikers* Instellingen*

Van de particuliere gebruikers is: Jeugd (tm 17 jaar) Volwassenen (18-64 jaar)

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

31.120

29.330

639

502

 

 

5.777

4.721

11.459

10.690

Senioren (65-79 jaar)

5.178

5.081

Senioren (80 jaar en ouder)

8.707

8.838

 

 

1.586

1.505

29.685

27.952

4.187

4.491

De dienstverlening voor aangepast lezenden, onderscheiden naar: Braillelezers Gesproken boeklezers Abonnees kranten en tijdschriften Collectie braille**

11.544

10.733

Collectie gesproken**

68.116

66.231

1.079.699

1.096.598

6.458

6.990

283.628

288.681

Uitleningen gesproken boeken Uitleningen brailleboeken Uitleningen kranten en tijdschriften

38

Bestuursverslag

* De doelgroep is ongeveer 300.000 aangepast lezenden. ** In verhouding tot de doelgroep is de collectie van Openbare Bibliotheken factor 2,7 groter dan de collectie van aangepast lezenden. De doelgroep van Openbare Bibliotheken is ruim 16 mln. leden, waarvan ongeveer 4 mln. al lid zijn.

Particuliere gebruikers en instellingen Het totaal aantal klanten is in 2013 ten opzichte van 2012 met negentienhonderdzevenentwintig toegenomen. Dit is een toename van 6%. De groei van het aantal klanten is te danken aan verschillende factoren: –– Vanaf mei 2013 is in goed overleg met de ketenpartners het bestaande marketingbeleid geïntensiveerd en op een aantal punten verbeterd. Punten van verbetering hebben vooral betrekking op de zichtbaarheid van SAL in het algemeen en de dienstverlening in het bijzonder. –– De dienstverlening, en de ondersteuning daarvan, richting openbare bibliotheken is verder geïntensiveerd. Dit heeft geresulteerd in een toename van 27% ten opzichte van 2012 in het aantal ingeschreven instellingen, waarvan het merendeel bibliotheken. –– Eind 2013 is een website voor de jeugd - Superboek.nl - gelanceerd. Direct vanaf de lancering heeft dit tot nieuwe inschrijvingen geleid. In december alleen al waren dit er circa driehonderd. Dit verklaart ook voor een deel de toename van het aantal klanten met dyslexie. Het aantal jeugdleden tot en met zeventien jaar met dyslexie steeg bijvoorbeeld met 22%. Afnemers van diensttypen Het aantal abonnees op kranten en tijdschriften vertoont al een aantal jaren een licht dalende trend. Deze zet zich door in 2013. Deze trend valt ook waar te nemen in de reguliere markt en valt ook deels hierdoor te verklaren. Uitleningen Steeds meer klanten maken gebruik van het Gesproken boek. Er vindt een gestage toename plaats van het aantal klanten registraties voor deze digitale dienstverlening. Klanten worden actief gestimuleerd om gebruik te maken van de online dienstverlening om daarmee hun zelfredzaamheid te stimuleren. Mede door dit beleid is er een toename in het aantal uitleningen via stream, 101% ten opzichte van 2012. Deze toename verklaart deels de afname in het aantal uitgeleende cd’s, -6% ten opzichte van 2012. Het aantal uitleningen van brailleboeken is met 8% licht gedaald. In de tweede helft van 2013 is veel energie gestoken in het verbeteren van de kwaliteit van de brailleboeken. Betreffende de uitlevering van kranten en tijdschriften valt een flinke toename in het aantal streams waar te nemen, 40% ten opzichte van 2012. Net als bij de gesproken boeken speelt hier de Daisylezer-applicatie een belangrijke rol.

2.2.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstelling is voor dit onderdeel benoemd: Het effectief faciliteren van initiatieven voor het vergroten van de taal- en mediavaardigheden van alle burgers.

39

Bestuursverslag

Specifieke toelichting(en) Leesbevordering Leesbevordering richt zich op het vergroten van taalvaardigheid. Mediawijsheid voor volwassenen Hierin werken de openbare bibliotheken samen met landelijke partners om de open leeromgeving te benutten voor het digivaardig- en informatievaardig maken van burgers, waaronder het bijscholen van ondernemers en digibeten. Bibliotheek voor ondernemers Uitbreiden van de dienstverlening aan speciale doelgroepen door bibliotheken, in dit geval ondernemers. Digisterker Voorbereidende werkzaamheden voor uitrol van Digisterker onder tenminste tien bibliotheken. Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik) Stimuleren van het gebruik bij bibliotheken van Klik & Tik en de landelijke Klik & Tik-monitor. Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid Het project Voortzetting laaggeletterdheid richt zich op laagopgeleide volwassenen/anderstaligen en inburgeraars. De algemene doelstelling voor de activiteiten is het versterken van de rol van openbare bibliotheken bij de aanpak van laaggeletterdheid. Specifieke doelstellingen voor 2013 zijn: verbeteren van de kennis over de collectie, delen van informatie over succesvolle projecten, verbeteren van informatievoorziening voor bibliotheekprofessionals en verkrijgen van (meer) inzicht in de effecten van aanpak laaggeletterdheid door bibliotheken. Portal basisvaardigheden Op de portal basisvaardigheden staat het volledige dienstverleningsaanbod op het gebied van taal- en mediavaardigheden bij elkaar. Deze portal moet voor bibliotheken die een dienstverlening op het gebied van basisvaardigheden willen gaan opzetten, als startpunt dienen. De portal bevat naast dit aanbod ook voorbeelden van beleidsplannen, inspirerende best practices, filmpjes, relevant onderzoek en promotiemateriaal. Voorzieningen speciale doelgroepen Het SIOB verstrekt subsidie aan Bibliotheek Rotterdam voor continuering van de Bibliotheek voor Varenden. In een landelijke pilot wordt bezien of de vervoer- en vrachtkosten geheel of gedeeltelijk kunnen komen te vervallen door het werken met floating collecties. Verder wordt onderzocht in hoeverre de dienstverlening aan zeevarenden en expats kan worden verbeterd door het digitaal aanbieden van materialen.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:

40

Bestuursverslag

Bibliotheek voor ondernemers De volgende activiteiten zijn gerealiseerd: –– trainingen PSO’s en bibliotheken, –– overdrachtsdocumenten (actieplan, handleiding, formats voor omgevingsanalyse en voorwaarden BVO), –– onderhouden website BVO (de website is te benaderen via www.debibliotheekvoorondermers.nl). Klik & Tik In 2012-2013 is de dienstverlening bij vijftien bibliotheken en zeventien vestigingen gemonitord. De monitor loopt in 2013-2014 nog door en zal dan opgenomen worden in de grotere educatiemonitor die SIOB in 2014 zal bouwen. Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid De volgende activiteiten zijn gerealiseerd: –– actuele advieslijsten voor bibliotheekprofessionals over collecties en thema-aanbieding voor inkoop door bibliotheekprofessionals (uitgebracht door NBD Biblion), –– aanbodoverzicht van bibliotheken voor taalcoaches/taaltrainers, –– actueel overzicht over inburgereisen, examentraining en oefenwebsites; samenstelling en uitgave van de brochure ‘Samenwerken aan laaggeletterdheid’, –– organisatie van Landelijke Dag Laaggeletterdheid, –– realisatie website en toolkit betreffende portal basisvaardigheden, –– en onderzoek naar social return on investment. Met deze activiteiten zijn de projectdoelstellingen voor 2013 behaald en is er, door Bibliotheek Graafschap en SW-bedrijf Delta, onderzoek gedaan naar de bibliotheek als oefen- en leerplek voor laaggeletterde cursisten. Portal basisvaardigheden Het project loopt conform planning. Er is een portal basisvaardigheden gerealiseerd voor de laagopgeleide ondernemer, met instructiefilmpjes en instructiebladen voor de bibliotheken. Speciale doelgroepen – Varenden Er is onderzoek gedaan naar de waardering voor en verbetering van de dienstverlening aan doelgroepen binnen de zeevaart en binnenvaart. Besloten is om de depots in Duisburg en Terneuzen eind 2014 op te heffen. In 2013 is het gebruik van deze dienstverlening licht teruggelopen. Dienstverlening voor niet-werkende vrouwen (in samenwerking met het ministerie van OCW, Stichting Lezen & Schrijven) In 2013 is een eerste oriënterend gesprek geweest met het ministerie van OCW en Stichting Lezen & Schrijven.

41

Bestuursverslag

Wat heeft het ons gekost

Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

 

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen

 

LLI

 

 

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)  

 

 

 

 

 

 

Mediawijsheid/laaggeletterdheid

35

0

0

0

-

Leesbevordering

20

20

5

15

V

Mediawijsheid

30

30

13

17

V

Bibliotheek voor ondernemers

0

44

85

-41

N

Uitrol Digisterker

0

30

30

0

-

Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik)

0

0

20

-20

N

65

89

90

-1

N

11

11

11

0

-

Projectsubsidie laaggeletterdheid Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid Portal basisvaardigheden Varenden

89

50

29

21

V

259

259

259

0

-

 

 

 

 

 

509

533

542

-9

N

  Saldo rol facilitator, onderdeel LLI

Mediawijsheid/laaggeletterdheid Het budget is bij aanvang van het jaar overgeheveld naar het project Portal basisvaardigheden. Leesbevordering Het budget voor Leesbevordering heeft impliciet betrekking op het onderdeel ‘Strategische leesbevorderingsnetwerken’ van het programma KvL. Te denken valt aan de activiteiten betreffende de ‘Leescoalitie’ (hierin participeren Stichting Lezen, SIOB, Stichting Lezen &Schrijven en CPNB, met als doel leesbevordering een zichtbaarder profiel te geven), waaronder een financiële bijdrage voor de voorleesmarathon te Rotterdam. Mediawijsheid De kosten hebben betrekking op activiteiten voor metadatering van onderzoeksliteratuur en onvoorziene uitgaven voor de effectmeting Klik & Tik van € 4.000. Het budget heeft ook betrekking op het project Bibliotheek voor ondernemers en het project Meet & monitoringsinstrumenten. Bibliotheek voor ondernemers Dit onderdeel kent een budgetoverschrijding als gevolg van: –– onvoorziene kosten uit 2012 (€ 8.000), –– extra open inloopdagen bij bibliotheken (€ 6.700), –– gereserveerde gelden voor de Bibliotheek voor ondernemers 2014 vanwege al gestarte activiteiten (€ 25.840). Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik) In 2013 en 2014 worden activiteiten ontplooid voor monitoring van Klik & Tik (€ 20.000). De kosten zijn voorzien in het projectbudget Mediawijsheid.

42

Bestuursverslag

Portal basisvaardigheden De activiteiten zijn deels uitgevoerd binnen het projectsubsidie laaggeletterdheid. Een deel van het budget is ingezet voor het project Uitrol digisterker.

2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Aangepast Lezen Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) Voor mensen met een leesbeperking wil het SIOB de producten van Aangepast Lezen onder bereik brengen. Op de lange termijn beoogt de voorziening Aangepast Lezen dat mensen met een leesbeperking volwaardig participeren; zowel in maatschappelijk als in cultuur opzicht. Toegankelijkheid tot en beschikbaarheid van materialen van Aangepast Lezen zijn van wezenlijk belang voor onze doelgroep. Specifieke toelichting(en) De bibliotheekvoorziening Voor het in standhouden van de bibliotheekvoorziening voor mensen met een leesbeperking richt het SIOB zich op collectiebeleid, innovatie in de productie en distributie van producten en op initiatieven die het bereik onder de doelgroep kunnen vergroten. Het SIOB realiseert deze plannen in diverse projecten, in samenwerking met de verschillende organisaties in het netwerk. Om de dienstverlening zo efficiënt mogelijk te laten verlopen werken drie organisaties samen, ieder naar hun eigen kennis en kunde. De SAL verzorgt het klantencontact, de selectie van titels voor de collectie en de toegankelijkheid van deze collectie via haar website en catalogi. Dedicon en CBB dragen zorg voor de vervaardiging en distributie van het aangepaste materiaal, zoals gesproken boeken, braille, grote-lettertijdschriften en digitale data. De dienstverlening vindt plaats langs elektronische weg. SAL SAL voert aangepaste bibliothecaire dienstverlening uit onder regie van het SIOB. Doelstellingen van de stichting zijn: het uitvoeren van de collectionerings- en klantcontactfunctie voor de landelijke voorziening Aangepast Lezen en het voorlichten van en samenwerken met de plaatselijke en regionale openbare bibliotheken. Voor de tenuitvoerlegging van haar collectiebeleid werkt SAL nauw samen met uitvoeringsorganisaties Dedicon en CBB. Dedicon Dedicon produceert boeken, kranten en tijdschriften en levert deze in opdracht van SAL rechtstreeks aan de klanten. Bovendien zorgt Dedicon voor veilige opslag en back-up van de bestanden. Dedicon voert in opdracht van het SIOB onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten uit. SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met Dedicon, welke aansluit op de beleidslijn uit de meerjarige raamovereenkomst. In de prestatieovereenkomst zijn technische (product/ dienst)specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd. Verder worden binnen het Projectprogramma 2013 een aantal ‘research and development’ projecten opgestart, te weten: –– benutting tekst naar spraak voor nieuwe diensten, –– ontwikkeling Hybride boekdiensten,

43

Bestuursverslag

–– benutting van eBook/ ePub-bestanden voor de doelgroep, –– landelijke uitrol Aanvragen Gesproken Boek, –– digitale televisie als distributiekanaal, –– uitbreiding Online Dienstverlening –– catalogus van Aangepast Lezen. CBB CBB produceert boeken en tijdschriften en levert die aan Dedicon voor de collectie van SAL. SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met CBB, welke aansluit op de beleidslijn uit de meerjarige raamovereenkomst. In de prestatieovereenkomst zijn technische (product/dienst) specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd. Lezersraad De raad is ingesteld om de communicatie met de achterban te vergroten en om de achterban meer directe invloed te laten uitoefenen op het te voeren beleid en de uitvoering ervan. Voor de uitvoering is een reglement opgesteld. Ontwerpverdrag Vanuit Nederland wordt onder regie van het SIOB (uitvoering Dedicon) door overheid, belangenorganisaties en producenten gewerkt aan de totstandkoming van een verdrag voor internationale uitwisseling van Aangepast Lezen-documenten ten behoeve van mensen met een leeshandicap. Ook in 2013 levert SIOB input aan deze discussie met het oog op internationale acceptatie van de ontwerp-verdragstekst. Subsidiering van Openbare Bibliotheken Over de afgelopen jaren maakten 537 bibliotheekvestigingen en twee PSO’s (namelijk PSO Noord-Brabant en PSO Limburg) gebruik van de mogelijkheid om met een bijdrage van het SIOB een aanbod voor Aangepast Lezen te realiseren. Innovatie Aangepast Lezen Er zijn op dit terrein diverse activiteiten uit 2012 die doorwerken in 2013, te weten: Lezergame (de game voor lezers), lezen in hybride vormen, uitbreiden aanbod (ABC, Dedicon) en synthetische stem. Niet-gebruikersonderzoek Het SIOB wil inzicht krijgen in de redenen van het niet-gebruiken van de AL-dienstverlening, zodanig dat de activiteiten van Aangepast Lezen efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Uiteindelijk wil het SIOB het bereik van de dienstverlening vergroten en zo meer mensen laten profiteren van de producten en diensten van Aangepast Lezen. Het onderzoek is de opmaat voor het project Marketing Aangepast Lezen. Marketing Aangepast Lezen In samenwerking met Dedicon, CBB en SAL beoogt het SIOB met dit project het bereik van de dienstverlening voor aangepast lezenden te vergroten. Onder meer met de uitkomsten van het niet-gebruikersonderzoek wordt een campagne opgesteld om de dienstverlening beter bekend te maken bij de doelgroep.

44

Bestuursverslag

Landelijke uitrol aanvragen gesproken boeken Het landelijk beschikbaar stellen van vijfenzestigduizend gesproken boeken voor de leden van de openbare bibliotheken. Strategische toekomstverkenning Het ontwikkelen van een visie op Aangepast Lezen met een tijdshorizon van tien tot vijftien jaar. Ketenonderzoek Het verzamelen van feiten over wat een klant ervaart aan mogelijkheden, informatie en hindernissen vanaf verwijzing of signalering tot en met het feitelijk gebruik maken van de diensten van SAL. Contributieheffing Verkennend onderzoek naar contributieheffing in de keten van Aangepast Lezen. Pilot de Bibliotheek op school Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein Het SIOB onderzoekt wat er nodig is om leerlingen met een leesbeperking voldoende te ondersteunen, zodat ze in staat zijn voor hun plezier te lezen in boeken die zij leuk vinden.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: De bibliotheekvoorziening Kwaliteit In 2012 is een set kwaliteitseisen voor het geheel van Aangepast Lezen opgesteld, waarbij in samenhang wordt gekeken naar de Activiteiten van SAL, Dedicon en CBB. Ook voor dit segment is kwaliteitsbewustzijn en ondernemerschap van belang en kwaliteitseisen (normen) kunnen daarin een rol spelen. Vervolgens heeft Cubiss in de praktijk getoetst of deze set hanteerbaar is en daarover (positief) advies uitgebracht. Begin 2013 zijn de normen vastgesteld door het SIOB. In aanloop van 2013 heeft Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB) audits uitgevoerd ten behoeve van de certificering. De eindrapportages zijn gereed en inmiddels is gebleken dat de drie organisaties aan de gestelde eisen voldoen. SAL In 2013 is SAL gestart met de uitvoering van het meerjaren-Jeugdplan, te weten: –– het vergroten van de collectie door aankoop van brailleboeken voor de doelgroep onderbouw en middenbouw van het basisonderwijs en door aankoop van luisterboeken voor scholieren op de middelbare school, –– ontwikkeling van een hoorspel voor scholieren op de middelbare school, –– opname van vijftien titels in hybride vorm, bestemd voor leerlingen met dyslexie in het VO (te benaderen via www.lezenvoordelijst.nl), –– zoveel als mogelijk jeugdboeken voorzien van een leeftijdsaanduiding, –– productie en distributie van een nieuwsbrief in gesproken, braille- en ‘dyslexieversie’-vorm, in aanloop naar de Kinderboekenweek, –– de realisatie van een nieuwe website voor de jeugd, www.superboek.nl, met meer aandacht voor jeugdboeken, tekstpresentatie voor dyslectici en verplichte literatuur voor middelbare scholieren.

45

Bestuursverslag

Het SIOB heeft daarnaast ook acties ingezet om het product Aangepast Lezen onder de aandacht van schoolgaande jeugd te brengen. Daarvoor heeft het twee games laten ontwikkelen die op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling in januari 2013 zijn gepresenteerd. Het gaat om Yoleo, Kees Komma en de Boekenbende. Deze games zijn separaat gesubsidieerd vanuit de subsidie digitale innovatie. Dedicon heeft Yoleo medegefinancierd. Jaarlijks stelt SAL een dienstverleningsplan en een begroting op, die door SIOB wordt goedgekeurd. De activiteiten zijn uitgevoerd conform de subsidieovereenkomst. Een uitgebreide verantwoording over de activiteiten is te vinden in het Jaarverslag Aangepast Lezen 2013. Dedicon In 2013 is duidelijkheid gekomen over het btw-regime voor diverse activiteiten. Voor productie en inkoop van audio betreffende algemene lectuur (boeken), voor productie tekst/braille betreffende algemene lectuur (boeken), voor (re-)productie van reliëfwerk en voor (re-)productie online, op CD en op braillepapier geldt een btw-regime van 6%. Voor alle andere activiteiten geldt een btw-regime van 21%. De uitzondering hierop betreft de financiële bijdrage voor het projectprogramma, welke is vrijgesteld van btw. Voorheen is uitgegaan van 21% voor alle activiteiten, met uitzondering van het projectprogramma. Als gevolg hiervan heeft het SIOB een vordering op Dedicon voor het verschil aan af te dragen btw. Er is een overeenkomst opgemaakt, die nog nadere invulling behoeft, om de terug te storten gelden in te zetten voor incidentele activiteiten in het kader van de dienstverlening voor blinden- en slechtzienden en anderen die in hun leesvermogen zijn beperkt. De activiteiten zijn uitgevoerd conform prestatiecontract. CBB Besloten is om in plaats van maatwerk de productie van brailleboeken te verhogen. Verdere activiteiten zijn uitgevoerd conform prestatiecontract. Lezersraad De samenwerking met de Lezersraad verloopt goed en constructief. Door persoonlijke omstandigheden hebben drie leden van de raad hun lidmaatschap moeten beëindigen. Eind 2013 zijn drie nieuwe leden aangesteld. Het activiteitenoverzicht van de Lezersraad is te vinden in het Jaarverslag Aangepast Lezen 2013. De Lezersraad heeft advies uitgebracht over het opnemen van gesproken relatiemagazines die Dedicon in opdracht van derden maakt, in de catalogus van Aangepast Lezen. Dit advies wordt opgevolgd. De Lezersraad volgt nauwgezet de kwaliteit van de brailleproducties, waarvoor bij Dedicon een verbeterplan is ingezet. Subsidie aan openbare bibliotheken In 2013 hebben openbare bibliotheken de mogelijkheid gekregen vervolgsubsidie aan te vragen voor projecten op het gebied van Aangepast Lezen. Tweeënveertig basisbibliotheken hebben hiervan gebruik gemaakt, Zeven bibliotheken hebben een startsubsidie aangevraagd. De vervolgsubsidie dient om de dienstverlening van Aangepast Lezen verder uit te bouwen. De subsidies worden vooral ingezet voor marketingactiviteiten, deskundigheidsbevordering van medewerkers en voorlichtingsbijeenkomsten over Aangepast Lezen voor externe partijen. Het project Aanvragen Gesproken Boek zal naar verwachting de integratie van Aangepast Lezen in de openbare bibliotheek versnellen. Innovatie Aangepast Lezen In 2013 zijn de volgende innovatieprojecten afgerond, te weten: Lezergame, game voor lezers, lezen in hybride vormen, uitbreiden aanbod en synthetische stem.

46

Bestuursverslag

Marketing Aangepast Lezen SAL, Dedicon en CBB hebben een gezamenlijk strategisch marketingplan gemaakt voor het meerjarenplan vergroten bereik. Het plan is goedgekeurd in 2013, de uitvoer ligt in de periode 2014-2015. Niet-gebruikersonderzoek Het project is in 2013 opgestart, de onderzoeksresultaten volgen in 2014. Landelijke uitrol Aanvraag Gesproken Boek Het projectplan is opgeleverd en de uitvoering is gestart. Strategische toekomstverkenning In 2013 is onderzoek gedaan naar trends en ontwikkelingen en is gekeken naar (innovatieve) producten en diensten voor aangepast lezenden in de toekomst. Het visierapport ‘De wereld van aangepaste leesvormen in 2025’ schetst mogelijke ontwikkelpaden. Het rapport is in december 2013 gepresenteerd. In 2014 start de uitwerking ervan. Contributieonderzoek Het offertetraject is afgerond. De verkenning wordt in 2014 gestart. Ketenonderzoek Er is onderzoek gedaan naar de ervaringen van de doelgroep met de faciliteiten van Aangepast Lezen. Het onderzoek is afgerond. Tijdens een bijeenkomst zijn de resultaten aan ketenpartners gepresenteerd. Conclusie is dat de samenwerking binnen de keten Aangepast Lezen op een groot aantal punten goed werkt. Op een aantal punten kan de dienstverlening aan klanten verbeterd worden. Het gaat onder meer om de toegankelijkheid van de website en het ontbreken van een centrale vindplek met informatie over hulpmiddelen. De aanbevelingen worden opgevolgd. Pilot Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein – de Bibliotheek op school Het project is voorbereid in 2013. De uitvoering van activiteiten vindt plaats in 2014. Voorleesfeest In het kader van het jaar van het voorlezen heeft SIOB in samenwerking met NLBB, Dedicon, SAL, Visio, Bartimeus en Stichting Leen het ‘Grote Voorleesfeest’ georganiseerd. Centraal stond het (voor)leesplezier voor slechtziende en blinde kinderen en het informeren van hun ouders over nieuwe lees- en prentenboeken voor hun kind. Tijdens het feest zijn twee producten van Dedicon gepresenteerd: de jumboprint en de voelboekjes. Uitleenservice Daisyspelers Sinds 2011 hebben ouders en scholen de mogelijkheid om gratis Daisypelers te lenen voor een periode van zes weken. Dit geeft hen de gelegenheid om kennis te maken met het apparaat en met het gesproken boek. Zo’n tweehonderd spelers zijn hiervoor in omloop. Van deze dienstverlening wordt goed gebruikgemaakt.

47

Bestuursverslag

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

LLI AL

 

 

 

 

 

SAL - algemene lectuur, kranten/tijdschriften

1.538

1.538

1.601

-63

N

Productie algemene lectuur braille/groot-letter

0

0

-17

17

V

Productie/omwerken kranten ed

0

0

-4

4

V

6.988

6.988

7.051

-63

N

0

0

-11

11

V

1.199

1.199

1.214

-15

N

0

0

51

-51

N

0

0

36

-36

N

56

56

58

-2

N

Prestatiecontract Dedicon Uitlenen tekst Prestatiecontract CBB Te verrekenen inkomsten Onderzoek en ontwikkeling Vrijwilligers SAL/CBB/DED Lezersraad

59

59

14

45

V

530

359

301

58

V

0

0

2

-2

N

Marketing Aangepast Lezen

0

420

420

0

-

Uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie SAL

0

145

164

-19

N

Integratiebudet NUV

0

0

15

-15

N

Integratiebudget Vergroten Bereik

0

0

2

-2

N

Integratiebudget kwaliteit (Ketenonderzoek)

0

25

25

0

-

Integratiebudget Strategische toekomstverkenning

0

0

75

-75

N

Contributieonderzoek

0

0

15

-15

N

Overige posten

0

99

0

99

V

 

 

 

 

 

 

10.370

10.888

11.012

-124

N

Integratiebudget Openbare Bibliotheken Innovatie Aangepast Lezen

Saldo rol facilitator, onderdeel LLI AL

SAL Naast verstrekking van subsidie voor kernactiviteiten van SAL zijn er niet begrote kosten gemaakt voor het tweede deel van project Jeugd en voor loon-prijsbijstelling voor gesubsidieerde activiteiten. De loon-prijsbijstelling is verrekend met ontvangen gelden van OCW. Prestatiecontract Dedicon In 2013 is meer duidelijk gekomen over het btw-regime voor diverse uitvoeringsactiviteiten. Het deel van de financiële bijdrage dat teveel is ontvangen, is opnieuw bestemd. Zo wordt in de periode 2013-2014 € 405.000 incidenteel ingezet voor activiteiten in het kader van de dienstverlening voor blinden- en slechtzienden en anderen die in hun leesvermogen zijn beperkt. Specifieker gaat het om verbetering van de kwaliteit van braille, innovatie van het productieproces en de productie van brailleboeken. Prestatiecontract CBB Minder vraag naar maatwerk heeft ertoe geleid dat € 50.000 is ingezet voor de productie van extra brailleboeken.

48

Bestuursverslag

Lezersraad Er is sprake van incrementele budgettering; echter, incidentele activiteiten voor samenstelling van de Lezersraad in 2012 hebben plaats gemaakt voor activiteiten als de invulling van de rol van secretaris. Voor samenstelling van de Lezersraad is eind 2012 een reservering gevormd, waarvan het restant in 2013 is vrijgevallen. Hiernaast zijn er kosten gemaakt voor onkostenvergoedingen aan betrokkenen. Integratiebudget Openbare Bibliotheken € 145.000 van het integratiebudget is geoormerkt voor het project Uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en € 25.000 is geoormerkt voor het project Ketenonderzoek. Het restantbudget is niet volledig benut vanwege het achterblijven van subsidieaanvragen voor diensten/producten voor aangepast lezenden in Openbare Bibliotheken. Er zijn onvoorziene kosten gemaakt voor promotie van Kees Komma en de boekenbende, de pilot Makkelijk Lezen Plein in de openbare bibliotheek Den Bosch en de ontwikkeling van voelboekjes. De onvoorziene kosten bedragen ruim € 39.000. Uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie SAL Met het vaststellen van de business case is ook een budget van € 145.000 vrijgemaakt. Ook zijn er voorbereidende werkzaamheden ontplooit. Integratiebudget Strategische toekomstverkenning Het onderzoek is verricht conform opdracht. Het onderzoeksrapport is opgeleverd. Overige posten In overeenstemming met een subsidieovereenkomst en twee prestatiecontracten compenseert het SIOB de loon-prijsontwikkeling voor 2012 en 2013. De kosten zijn verantwoord binnen kostendragers SAL, Prestatiecontract Dedicon en Prestatiecontract CBB.

2.3 De rol van adviseur 2.3.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol valt de volgende activiteit: –– adviesverstrekking. De activiteiten zijn nauw verbonden met de activiteit visievorming van rol landelijk regisseur. Hoofddoel Vanuit een gezaghebbende en onafhankelijke positie adviseert het SIOB betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en over ontwikkelingen op specifieke thema’s als daartoe aanleiding is.

49

Bestuursverslag

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen : openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders, stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s.

2.3.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. Specifieke toelichting(en) Het adviseren van betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en ontwikkelingen op specifieke thema’s.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Er is geen aanleiding geweest tot het verstrekken van adviezen aan stakeholders, wel is de gezaghebbende en onafhankelijke positie van het SIOB als ook de expertise van het SIOB benut voor visievorming over het bibliotheekbestel.

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

  BKI Adviesverstrekking   Saldo rol advies, onderdeel BKI

Begroting 2013  

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen  

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

 

80

30

31

-1

N

 

 

 

 

 

80

30

31

-1

N

Adverstrekking Het budget is overgeheveld naar de rol van facilitator voor het project Marketing Aangepast Lezen. De kosten bestaan voor het grootste deel uit de financiële bijdrage aan Fobid.

50

 

Bestuursverslag

2.4 De rol van expert 2.4.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten: –– onderzoek, –– meten maatschappelijke opbrengst, –– consumer insight. Onderzoeken die ten gunste van of in het verlengde van specifieke (project)activiteiten zijn verricht, worden verantwoord bij de betreffende rol. Hoofddoel Het SIOB richt zich op voortzetting van (wetenschappelijk) onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens, door te werken aan een landelijke onderzoeksagenda en aan trendrapporten. Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks-)partners in programma’s (Stichting Lezen). Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen, internationale partners.

2.4.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: –– onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens, –– meten maatschappelijke opbrengst –– verbeteren vertegenwoordiging en samenwerking bibliotheekstelsel, –– consumer insight: inzicht in consument voor input voor en toets van beleid, product- en dienstontwikkeling, bundeling en efficiency, –– trends: ervoor zorgen dat bibliotheken voorzien worden van informatie en kennis die hen in staat stelt om te anticiperen op de ontwikkelingen in de maatschappij.

51

Bestuursverslag

Specifieke toelichting(en) Aan de basis van SIOB-activiteiten en -beleid staat (wetenschappelijk) onderzoek. Ook in de bibliotheeksector wordt op deze manier gewerkt. Onderzoek wordt zo geprogrammeerd dat het inzicht biedt in de effecten van beleid en activiteiten. De onderzoeksagenda wordt breed gedragen en geeft landelijk richting aan onderzoek in de sector. Er is een bijdrage geleverd aan de wetenschappelijke kennis over de effectiviteit en de maatschappelijke opbrengst van de sector. Op basis hiervan is een beleidslijn uitgezet in de sector.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Onderzoek – (trendrapportages) De geplande activiteit(en) om in 2013 vier trendrapporten uit te brengen en daar (extra) ruchtbaarheid aan geven is niet gerealiseerd. In plaats daarvan is de focus komen te liggen op het visietraject met trendrapporten als onderbouwing. Landelijke onderzoeksagenda Dit jaar is een start gemaakt met de inventarisatie van onderzoeksvragen en kennisthema’s. Consumer insights Het project is gestart en er wordt gewerkt aan een Plan van Aanpak voor fase 2. De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd: –– desk research, –– field research. Ontwikkeling datawarehouse (DWH) De ontwikkeling van een datawarehouse is vanuit de opdrachttaak Digitale innovatie belegd bij B.nl. Als regievoerder heeft SIOB zitting in de werkgroep. Trendstudie mediawijsheid Het onderzoek is in juni gepubliceerd en vormt een naslagwerk voor bibliotheekmedewerkers, alsmede een sterke basis voor de formulering van beleid en visie op de rol van de bibliotheken op het gebied van mediawijsheid. Aan deze visie wordt momenteel gewerkt. Koop-, leen- en leesgedrag In samenwerking met partners uit het Boekenvak is door het consortium ‘Stichting marktonderzoek Boekenvak’ thema-onderzoek gedaan naar het koop-, leen- en leesgedrag van de doelgroep jongeren (dertien tot en met vijfentwintig jaar). Door Gfk is een reguliere trendmeting uitgevoerd. Niet-gebruikers onderzoek Aangepast Lezen Hiermee is een start gemaakt in 2013. Het onderzoek wordt begin 2014 afgerond. Meten maatschappelijke opbrengst De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd: –– data-analyse van het surveyonderzoek, 52

Bestuursverslag

–– rapportage en publicatie in vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften, –– presentatie en kennisuitwisseling op internationale congressen. Daarnaast is een kwalitatieve verkenning gestart naar de breedte van diensten en producten van openbare bibliotheken. Onderzoeksactiviteiten betreffende de Bibliotheek op school De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd: –– begeleiden en adviseren ten aanzien van de doorontwikkeling van de monitor ‘de Bibliotheek op school VO’ en informatievaardigheden, –– begeleiden en afstemmen promotieonderzoeken Universiteit van Amsterdam en Universiteit van Leiden, –– opzetten jaarpeiling de Bibliotheek op school, –– opzetten jaarpeiling Boekstart. Evaluatie van de leerstoel De evaluatie van de leerstoel stond gepland in 2013, maar zal in 2014 plaatsvinden.

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

BKI

 

 

 

 

 

400

76

49

27

V

Meten maatschappelijke opbrengst

Onderzoek

0

20

8

12

V

Consumer insight

0

44

7

37

V

 

 

 

 

 

 

400

140

64

76

V

Saldo rol expert, onderdeel BKI

Onderzoek In overeenstemming met de begroting is budget vrijgemaakt voor de projecten Meten maatschappelijke opbrengst en Consumer insight. Er zijn kosten gemaakt voor de publicatie ‘Buiten de boeken’, het onderzoek naar lezen door kinderen van 14-25 jaar en vier consumentenonderzoeken voor de boekenbranche. Niet voorziene activiteiten als de integratie van het SIOB met de KB hebben geleid tot herprioritering van de trendrapportages. Een deel van het budget is opnieuw bestemd voor het project Marketing Aangepast Lezen. Meten maatschappelijke opbrengst De oorspronkelijke budgettering is gebaseerd op oude gegevens. De begrote kosten voor onderzoek naar samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid zijn gerealiseerd en verantwoord binnen cluster Lezen, Leren en Informeren. Consumer insight Het project wordt niet in 2013 maar in 2014 afgerond. Daardoor is een significant deel van het budget niet benut.

53

Bestuursverslag

2.5 De rol van kennisdeler 2.5.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten: –– kennisdeling, –– biebtobieb, –– KNVI 2013. Hoofddoel Het SIOB bevordert kennisdeling binnen de bibliotheeksector. Hij voorziet daarom in een kennisen innovatieplatform en stimuleert kennisdeling. Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen). Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners. Kengetal(len) Huidig boekjaar Aantal deelnemers KNVI-congres

Vorig boekjaar

947

650*  

2.300

N.v.t. 

213

N.v.t.

Kennis- en innovatieplatform voor openbare bibliotheken: biebtobieb.nl Deelnemers** Groepen**

* In 2012 heeft een bibliotheek tweedaagse plaatsgevonden. ** Vanaf 2013 is het kennis- en innovatieplatform actief.

54

Bestuursverslag

2.5.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) Het SIOB stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector. Specifieke toelichting(en) Kennisdeling Het SIOB verzamelt gegevens over de bibliotheeksector en presenteert die op overzichtelijke en intuïtieve wijze in tekst en beeld binnen de Bibliotheekmonitor. Deze is te benaderen via www.siob.nl/bibliotheekmonitor/ . Het SIOB biedt toegang tot kennis over de bibliotheeksector door onderzoeksrapporten, beleids- en visiedocumenten, artikelen en links naar relevante websites te ontsluiten. Het instrument dat daarvoor wordt gebruikt is de Kennisbank. Deze is te benaderen via www.siob.nl/kennisbank/. Biebtobieb – Terugblik 2012-2013 In juni 2012 is het projectplan door de stuurgroep goedgekeurd en start het project Kennis– en innovatieplatform. Doel van dit project is een landelijk digitaal platform te ontwikkelen voor (grensoverschrijdende) kennisdeling. In de tweede helft van 2012 zijn binnen dit project een visie en strategie geformuleerd aangaande digitale kennisdeling en een aanpak voor de ontwikkeling van een platform, dat de naam biebtobieb draagt. Eind 2012 is na enkele hindernissen gekozen voor het ontwikkelen van het platform in Drupal 7 in samenwerking met Merge. In december is een eerste demoversie van het platform opgeleverd, die tijdens de Bibliotheek tweedaagse in Middelburg is gepresenteerd. De KNVI 2013 SIOB, VOB en B.nl willen ook dit jaar een meerdaags congres voor de gehele sector organiseren, samen met alle partners. In 2013 zijn er onvoldoende middelen voor. Daarvoor in de plaats is aangesloten op het programma van het KNVI-congres 2013.

Wat hebben we bereikt Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Kennisdeling In 2013 zijn de Kennisbank en de Bibliotheekmonitor wekelijks geactualiseerd en zijn beide binnen de website van het SIOB geïncorporeerd. Biebtobieb Begin 2013 is de initiële ontwikkeling van het platform afgerond en in februari is het geopend voor het brede publiek. Sindsdien heeft een gestage groei in leden en groepen plaatsgevonden op het platform. In de loop van 2013 hebben er enkele ‘ontwikkelsprints’ plaatsgevonden waarin functionaliteiten zijn verbeterd en toegevoegd. Daarnaast is in 2013 actief ingezet en resultaat

55

Bestuursverslag

geboekt op de volgende punten: communicatie en promotie, ambassadeurschap en moderatie. Ten aanzien van dat laatste is een landelijk netwerk van moderatoren van start gestaan, waarin naast een landelijke moderator namens het SIOB zes provinciale moderatoren namens de PSO’s hebben plaatsgenomen. KNVI 2013 Op 14 november vond in het NBC Congrescentrum te Nieuwegein het KNVI-congres ‘Hoera! Het is een Informatieprofessional’ plaats. SIOB verzorgde hier twee workshops: ‘openbare bibliotheek in 2025 - een toekomstperspectief’ en ‘van informatieprofessional naar innovatieprofessional’. De workshops zijn goed bezocht. Door een verbreding van het programma kreeg de openbare bibliotheeksector substantiële aandacht binnen het congres. Dit is een goede stap op weg naar een nauwere verwevenheid. Omdat er dit jaar geen bibliotheek tweedaagse plaatsvindt en daarmee een belangrijk moment van ontmoeting en kennisdeling binnen de sector wegvalt, heeft SIOB in samenwerking met VOB en B.nl een boekenbuffet georganiseerd. Het buffet vond plaats in aansluiting op het KNVIcongres. De insteek van de avond was ontspanning, netwerken en kennisdelen. Het was een geslaagde avond met circa honderddertig gasten. Tijdens het buffet werd bovendien ook de campagne ‘Geek de bibliotheek’ gelanceerd.

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

  BKI Kennisdeling

Begroting 2013  

Begroting Jaarrekening 2013 incl. 2013 wijzigingen  

Saldo 2013 Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

 

 

100

14

12

2

V

Biebtobieb

0

86

71

15

V

KNVI 2013

0

40

37

3

V

  Saldo rol kennisdeler, onderdeel BKI

 

 

 

 

 

100

140

120

20

V

Kennisdeling Het budget voor kennisdeling is benut binnen de projecten Biebtobieb en KNVI 2013. Biebtobieb Het budget van biebtobieb laat een onderbesteding zien. Er zou een evaluatieonderzoek plaatsvinden in december 2013, maar vanwege de recente start van het platform is dat verschoven naar 2014.

56

Bestuursverslag

2.6 De rol van kwaliteitsbewaker 2.6.1 Beleidsverantwoordelijke informatie Basisgegevens Projecten/activiteiten Onder deze rol valt de certificering van bibliotheken. Hoofddoel Het SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit doet hij door middel van certificering van bibliotheken (zie ook www.bliotheekcertificaat.nl ). Het SIOB behoudt een overall regierol in het kwaliteitstraject, onder andere via de rol binnen de SCOB. Daarnaast bevordert en bewaakt hij de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel door actief toe te zien op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen. Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s), opdrachtnemers (SAL, Dedicon, B.nl), partners in programma’s, uitvoeringsorganisaties, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties. Secundaire doelgroepen. Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners. Kengetal(len) Certificeren, in cijfers

Huidig boekjaar, cumulatief*

Vorig boekjaar, cumulatief

Audits, waarvan:

152

113

Complexe audits

36

31

Zeer complexe audits

10

9

Zeer complexe audits: SAL. Dedicon en CBB Gewone audits Geweigerde audits

*

57

3

Niet van toepassing

97

67

6

6

Zes geplande audits 2013 vinden plaats in 2014; waarvan één complex en één zeer complex. Twee bibliotheken bevinden zich in een fusie. In de periode 2010-2014 zijn alle bibliotheken bezocht/benadert door een auditor.

Bestuursverslag

2.6.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Wat willen we bereiken Algemene doelstelling(en) Certificering van bibliotheken en in stand houden van een actueel opleidingsaanbod. Specifieke toelichting(en) Opleiding Het SIOB ziet actief toe op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen, zodat een actueel opleidingsaanbod gewaarborgd is. Certificering SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit doet zij door certificering van bibliotheken in zijn algemeen en op specifieke aspecten. In 2012 is een set kwaliteitseisen voor het geheel van Aangepast Lezen opgesteld. Naast de toepassing van de set kwaliteitseisen voor de begrote audits wordt uitgekeken naar belegging van taken en financiering van SCOB voor de nabije toekomst. Andere voorziene activiteiten zijn certificering van RFID-leveranciers van openbare bibliotheken alsmede een stuk advieswerk betreffende beide trajecten.

Wat hebben we bereikt Certificering De werkzaamheden zijn uitgevoerd conform planning. De werkgroep Herziening normen heeft vertraging opgelopen, doordat de algemene ledenvergadering van de VOB de eerste voorstellen van de commissie heeft afgewezen. In september heeft het bestuur van de SCOB in samenwerking met het bestuur van de VOB een nieuwe opdracht gegeven aan de werkgroep, die daarmee aan de slag is gegaan. Een en ander betekent wel dat de nieuwe norm niet voor besluitvorming kan worden voorgelegd in 2013. Om het draagvlak te vergroten plant SCOB drie studiebijeenkomsten, waarna de training van auditoren start. De voorbereidingen daarvoor zijn gestart. Paragraaf 2.1.2 verantwoord certificering van RFID leveranciers.

58

Bestuursverslag

Wat heeft het ons gekost Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Begroting 2013

Begroting 2013 incl. wijzigingen

Jaarrekening 2013

Saldo 2013

Voordeel (V) Nadeel (N)

 

 

 

 

 

 

LLI

 

 

 

 

 

Vmbo

0

0

9

-9

N

Hbo

0

0

-9

9

V

Pr.tr. HBO + Excelleren NU

0

0

-1

1

V

340

340

247

93

V

Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde   Saldo rol kwaliteitsbewaker, onderdeel LLI

 

 

 

 

 

340

340

246

94

V

Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde Voor certificering van bibliotheken heeft SCOB € 244.000 subsidie ontvangen. De hiervoor geplande activiteiten zijn ook gerealiseerd. Daarnaast is budget gereserveerd voor certificering RFID-leveranciers en voor extern advies inzake deze beide trajecten. De kosten voor activiteiten betreffende certificering RFID bedragen ruim € 70.000 en worden verantwoord binnen Certificering 3e ronde en Keurmerk informatiearchitectuur (zie ook paragraaf 2.1.2). Het feitelijke resultaat voor begrote activiteiten komt uit op ruim € 25.000 voordeel.

59

Bestuursverslag

3 Vaststelling

Directie Behandeld (in de vergadering) op 4 maart 2014,

Prof. dr. Valerie Frissen Directeur SIOB

Raad van Toezicht Aldus vastgesteld het jaarverslag en de jaarrekening op het niveau van clusters, inclusief bedrijfsvoering, en rollen op 3 maart 2014,

Mr. Frank de Grave Voorzitter Raad van Toezicht SIOB

Drs. Josje Calff Lid Raad van Toezicht SIOB

Hans van Velzen Lid Raad van Toezicht SIOB

61

Jaarrekening

Jaarrekening

62

Jaarrekening

4 Balans 2013

4.1 De balans per 31 december 2013, na resultaatverwerking

ACTIVA (in euro’s)

I. Immateriële vaste activa II. Materiële vaste activa III. Financiële vaste activa

Totale vaste activa

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

0

0

24.772

68.538

0

0

24.772

68.538

 

 

 

I. Voorraden

0

2.305

120.916

192.969

II. Vorderingen III. Effecten

0

0

IV. Liquide middelen

7.872.014

7.134.676

Totale vlottende activa

7.992.931

7.329.950

  Totale activa

63

 

 

8.017.703

7.398.488

Jaarrekening

PASSIVA (in euro’s)

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

I. Algemene reserve

115.972

114.481

II. Bestemmingsreserves

0

0

III.a Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen

0

561.209

III.b Bestemmingsfonds OCW algemeen III.c Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012 III.d Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016 IV. Overige bestemmingsfondsen

Totale eigen vermogen   Totale voorzieningen

0

4.736.653

5.297.862

0

278.927

0

0

0

5.692.761

5.412.343

 

 

301.003

0

Totale langlopende schulden

0

0

Totale kortlopende schulden

2.023.939

1.986.145

 

 

  Totale passiva

8.017.703

7.398.488

4.2 Grondslagen 4.2.1 Algemene grondslagen Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn 640 organisaties-zonder-winststreven en de vereisten vanuit het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies instellingen 2013-2016 van OCW. Activiteiten Het SIOB, statutair gevestigd te Den Haag, heeft volgens de oprichtingsakte tot doel: Vanuit de kernfuncties Lezen, Leren en Informeren het stelsel van Openbare Bibliotheken te bewaken en bevorderen. Zij investeert alleen zeer gericht in zaken die op landelijk niveau van belang zijn. Het SIOB beoogt hiermee de versterking van het maatschappelijk belang, de positie en het functioneren van (digitale) Openbare Bibliotheken. Continuïteit In september 2012 is door OCW besloten subsidie toe te kennen aan het SIOB voor de periode 2013-2016. Voor de jaren 2015 en 2016 heeft OCW hieraan een ontbindende voorwaarde inzake de bibliotheekwetgeving verbonden. Het voorwaardelijke karakter houdt in dat de subsidie voor zowel het jaar 2015 als het jaar 2016 afhankelijk is gesteld van de inwerkingtreding van de Wsob, waarbij de subsidiëring voor beide jaren vervalt op het moment dat vóór 2015 de ontbindende voorwaarde (de inwerkingtreding van de Wsob) van kracht wordt. Mocht de ontbindende voorwaarde pas in 2015 van kracht worden, dan zal alleen de grondslag voor de subsidieverlening voor het jaar 2016 met terugwerkende kracht wegvallen. In de Wsob worden de taken die het SIOB vervult in het kader van Digitale Innovatie, evenals de stelseltaken gericht op samenhang, verbinding en efficiency geïntegreerd met de taken van de KB. De beoogde in werking treding van de Wsob

64

Jaarrekening

is 1 januari 2015. In de waardering van de activa en passiva is rekening gehouden met het beëindigen van de activiteiten van het SIOB per 1 januari 2015. Financiële positie De financiële positie van het SIOB is goed. Alle tegoeden van het SIOB zijn direct opeisbaar. OCW heeft besloten dat het gevormde bestemmingsfonds OCW 2010-2012 in 2013 en 2014 mag worden ingezet. Verdere bevoorschotting c.q. termijnbetalingen aan subsidieontvangers of leveranciers volgt het tempo van bevoorschotting door OCW waardoor er geen liquiditeitstekort in de loop van het jaar kan ontstaan. WNT Voor de toelichting in de jaarrekening is uitgegaan van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel Aanpassingswet in werking is getreden. Op het moment van het opmaken van de jaarrekening is het wetsvoorstel wel door de Tweede Kamer, maar nog niet door de Eerste Kamer aangenomen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een mededeling in de Staatcourant gepubliceerd dat voor het kalenderjaar 2013 de WNT zal worden gehandhaafd als ware het bij de Eerste Kamer aanhangige wetsvoorstel Aanpassingswet WNT in werking getreden. Op 26 februari 2014 heeft BZK het normenkader WNT gepubliceerd. Dit normenkader is toegepast.

4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen De waardering van activa en passiva en de bepaling van het saldo vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij in de onderstaande toelichting anders is vermeld. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur (tot 1 januari 2015). De minister heeft aangegeven dat het SIOB als zelfstandige stichting in ieder geval tot en met 2014 subsidie ontvangt voor activiteiten. Dit heeft ertoe geleid dat alle gedane investeringen gelijk worden afgeschreven over de resterende subsidieperiode van het SIOB. Er is derhalve een inhaalafschrijving gedaan. Inrichting en meubilair worden in gelijke delen afgeschreven over 2013 en 2014. De investering 2013 ad € 4.528 wordt in 2013 en 2014 afgeschreven. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De voorziening wordt bepaald op grond van een individuele beoordeling van de openstaande vorderingen. Algemene reserve De algemene reserve bestaat uit een deel van de in het verleden behaalde positieve resultaten. Dotatie aan de algemene reserve vindt plaats naar rato van de eigen inkomsten ten opzichte van de totale inkomsten.

65

Jaarrekening

Bestemmingsreserves Een door het bestuur aangebrachte beperking in de reserves wordt aangeduid als bestemmingsreserve. Bestemmingsfondsen Een eventuele onderbesteding van de ontvangen subsidies wordt in het desbetreffende boekjaar gedoteerd aan het bestemmingsfonds. Het resultaat wordt met het resultaatbestemming toegevoegd aan het bestemmingsfonds van OCW, de algemene reserve of een bestemmingsreserve. Door OCW is besloten om de bestemmingsfondsen OCW en Aangepast Lezen aan te wenden voor het doel in de subsidieperiode 2013-2014, waarvoor aan het SIOB een vierjaarlijkse instellingssubsidie 2013-2016 is verleend, dan wel aan eventuele frictiekosten, die ontstaan bij de fusie met de KB. Een niet besteed deel wordt opgenomen in de bestemmingsreserve “restant subsidie OCW 2010-2012”. Onttrekkingen aan de bestemmingsreserve “restant subsidie OCW 2010-2012” mogen plaatsvinden bij zowel een positief als een negatief exploitatieresultaat. Indien aan het eind van de periode 2013-2014 een positief saldo resteert, dient het saldo toegevoegd te worden aan het bestemmingsfonds OCW ultimo 2016. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. Mandaatregeling Digitale Innovatie OCW heeft de directeur van het SIOB gemandateerd om de opdrachttaak Digitale Innovatie uit te voeren. Het gevolg hiervan is dat het SIOB namens OCW subsidie zal verlenen aan B.nl. Dit betekent voor het SIOB een nieuwe manier van werken, waarbij ze voor wat betreft het uitvoeren van de subsidietaak is onderworpen aan onder meer de Algemene wet bestuursrecht. Het SIOB heeft inmiddels een eerste maal subsidie verleend aan B.nl. Hiermee geeft het SIOB op dit moment volop invulling aan zijn subsidietaak, zij het nog niet optimaal. De jaren 2012 en 2013 zijn immers overgangsjaren, waarin het subsidieproces verder ingeregeld moet worden.

66

Jaarrekening

4.3 Toelichting op de balans 4.3.1 Vaste activa (in euro’s)   Stand per 1 januari 2013

Inventarissen

Computerapparatuur

 

 

Totaal  

 

 

 

Aanschaffingswaarde

60.699

77.389

138.088

Cumulatieve afschrijvingen

-20.233

-49.318

-69.551

Boekwaarden

40.466

28.071

68.538

 

 

 

  Mutaties

 

 

 

Investeringen

--

4.528

4.528

-20.233

-28.060

-48.293

-20.233

-23.532

-43.765

Afschrijvingen Saldo  

 

 

 

Stand per 31 december 2013

 

 

 

60.699

81.917

142.616

-40.466

-77.378

-117.844

20.233

4.539

24.772

Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden   Afschrijvingspercentages

 

 

 

10%

33,30%

 

31-12-2013

31-12-2012

 

 

4.3.2 Vlottende activa (in euro’s)   Debiteuren

75.892

165.682

Overige vorderingen en overlopende activa

45.024

27.287

 

120.916

192.969

Debiteuren

 

 

Debiteuren

124.692

214.482

Voorziening dubieuze debiteuren

-48.800

-48.800

 

75.892

165.682

 

 

 

Overige vorderingen en overlopende activa

 

 

45.024

18.049

--

9.238

 

45.024

27.287

 

 

 

Nog te ontvangen / vooruitbetaalde bedragen Diversen

Liquide middelen Liquide middelen Gelden onderweg  

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting.

67

 

 

7.970.787

7.134.676

-98.773

--

7.872.015

7.134.676

Jaarrekening

4.3.3 Eigen vermogen

(in euro’s)  

2013  

2012  

Algemene reserve

 

 

114.481

68.845

 

 

 

Resultaatverdeling

 

 

1.491

45.636

Stand per 1 januari

Toevoeging resultaat   Stand per 31 december

 

 

115.972

114.481

De toevoeging van het resultaat is als volgt berekend: Overige inkomsten (€ 87.745) / Totale inkomsten (€ 16.507.341)  *  Exploitatieresultaat (€ 280.418) = € 1.491. (in euro’s)

2013

2012

 

 

  Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen Stand per 1 januari Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012

 

 

561.209

561.209

-561.209

--

 

 

--

561.209

  Stand per 31 december

Dit betreft het bestemmingsfonds waarop een overschot van de subsidie voor Aangepast Lezen is opgenomen. In 2013 is de reserve vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012. (in euro’s)   Bestemmingsfonds OCW algemeen Stand per 1 januari Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012

OCW 2010-2012

2013

2012

 

   

 

4.736.653

2.988.308

-4.736.653

--

 

 

Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten

--

891.279

 

--

3.879.587

Resultaatverdeling

 

 

Toevoeging resultaat

--

857.066

  Stand per 31 december

 

 

--

4.736.653

In 2013 is de bestemmingsreserve OCW algemeen vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012.

68

Jaarrekening

(in euro’s)

2013

2012

 

 

 

Bestemmingsfonds OCW frictiekosten

 

 

Stand per 1 januari

--

891.279

Toevoeging aan bestemmingsfonds OCW algemeen

--

-891.279

 

 

 

Stand per 31 december

--

--

Op 27 januari 2012 heeft staatssecretaris van OCW het SIOB een aankondiging en besluit Vergoeding kosten toegezonden. Hierin wordt besloten dat middelen die in een bestemmingsfonds van OCW zijn gevormd aangewend mogen worden ter bestrijding van de frictiekosten. In 2012 is de regeling aangepast. De te maken frictiekosten worden niet vanuit een bestemmingsfonds betaald maar uit de regeling die hiervoor in werking is getreden. In 2012 is de reserve hierdoor vrijgevallen ten gunste van het bestemmingsfonds OCW. (in euro’s)  

2013  

Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012 Stand per 1 januari Toevoeging vanuit bestemmingsreserve OCW

 

 

--

--

561.209

--

Aangepast Lezen Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten

 

 

4.736.653

--

  Stand per 31 december

2012  

 

 

5.297.862

--

Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen door toevoeging vanuit de bestemmingsfondsen Aangepast Lezen en Algemeen op basis van de beschikking datum 25 november 2013 van OCW. (in euro’s)

2013

2012

 

 

 

Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016

 

 

Stand per 1 januari

--

--

 

 

 

Resultaatverdeling

 

 

278.927

--

 

 

278.927

--

Toevoeging resultaat   Stand per 31 december

Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen door toevoeging van het resultaat 2013 na aftrek voor toegestane dotatie aan de algemene reserve.

69

Jaarrekening

4.3.4 Voorzieningen (in euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

 

 

 

Voorziening frictiekosten

 

 

Voorziening frictiekosten

301.003

--

Als gevolg van bezuinigen is het personeelbestand verkleind. Voor de hiermee verwachte pensioenkosten is door het bestuur een voorziening gevormd. Voor berekening van voorziening is uitgegaan van 22,5% van het pensioengevend salaris, rekening houdend met de franchise voor de betreffende periode tot pensioendatum van betreffende medewerkers. Van de voorziening wordt € 42.984 in 2014 af gedragen.

4.3.5 Kort lopende schulden

(in euro’s)   Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen

31-12-2013  

31-12-2012  

123.546

450.364

59.552

12.610

Overige schulden en overlopende passiva

1.840.841

1.523.171

 

2.023.939

1.986.145

31-12-2013

31-12-2012

(in euro’s)  

 

 

Belastingen en premies sociale verzekeringen

 

 

Loonheffing

43.399

12.610

Pensioenen

16.153

--

59.552

12.610

 

70

Jaarrekening

(in euro’s)

31-12-2013

 

 

Overige schulden en overlopende passiva

31-12-2012  

 

Vooruitontvangen subsidie Frictiekosten

 

275.829

--

Terug te betalen subsidie Aangepast Lezen en realisatie

--

486.412

Nog te betalen looncompensatie Mandaatregeling

--

21.237

Digitale Innovatie

 

 

Nog te betalen projectkosten

223.740

239.967

Reservering vakantiegeld en -dagen

89.562

112.594

Nog te betalen bedragen

98.585

--

Gelden onderweg Overige verplichtingen

--

67.449

1.153.125

595.512

1.840.841

1.523.171

Vooruitontvangen subsidie Frictiekosten De vooruitontvangen subsidie Frictielasten bestaat uit het verschil tussen de ontvangen subsidie van € 1.170.100 en de gerealiseerde kosten van € 894.272.

(in euro’s)

2013

 

 

Verloopoverzicht Mandaatregeling Digitale Innovatie Stand per 1 januari Betaalde looncompensatie 2012 Looncompensatie 2012 t.b.v. SIOB Ontvangen van OCW Subsidieverlening aan B.nl Betaalde looncompensatie aan B.nl, 2013 Looncompensatie 2013 t.b.v. SIOB

2012  

 

 

21.237

--

-18.284

--

-2.953

--

17.270.393

17.270.638

-17.249.401

-17.249.401

-19.351

--

-1.641

--

Terug ontvangen van B.nl

--

--

Stand per 31 december

--

21.237

Jaarschijf 2013

Jaarschijf 2014

(in euro's)   Gemandateerd aan het SIOB door OCW Ontvangen loonbijstelling Ontvangen van OCW  

Jaarschijf 2012  

 

 

-17.249.401

-17.249.401

-17.249.401

-18.284

-19.351

--

-17.267.685

-17.268.752

--

 

 

 

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2012

17.249.401

--

--

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2013

18.284

17.268.752

--

 

17.267.685

17.268.752

--

 

 

 

 

--

--

--

Nog te betalen / terug te ontvangen door het SIOB

71

Jaarrekening

 

Jaarschijf 2012

 

 

Verantwoording afgelegd door B.nl

Jaarschijf 2014  

Ja

Nee

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Vastgesteld door het SIOB Vastgesteld door OCW

Jaarschijf 2013  

(in euro’s)

 

 

 

 

 

31-12-2013

Overige verplichtingen

 

 

 

 

Marketing AC

 

 

420.000

Buca uitrol AGB

 

 

145.000

Informatievaardigheden

 

 

31.470

Vervolginzet RFID

 

 

35.038

Onderzoek naar contributieheffing

 

15.000

Monitor informatievaardigheid

 

23.000

 

 

20.190

Financiële bijdrage realisatie koppeling database

Realisatie jaarverslag 2013

 

20.000

Financiële bijdrage Fab the Library

 

23.780

Financiële bijdrage LOD slavernij

 

24.200

Bibliotheek voor ondernemers 2014

 

25.840

Overig

 

 

369.607

 

 

 

1.153.125

4.3.6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurverplichtingen Het SIOB heeft een huurovereenkomst voor de huisvesting aan de Koninginnegracht 14 te Den Haag. De jaarlijkse kosten bedraagt € 95.300. Het contract loopt tot 1 mei 2015, waarna het eindigt vanwege de overgang van het SIOB naar het gebouw van de KB. Ten behoeve van het gehuurde pand is een bankgarantie afgegeven van € 31.325. Het SIOB heeft een contract met Veenman voor printers en kopieermachines. De contracten zijn begin 2011 ingegaan, met een looptijd van 72 maanden. De kosten bedragen ca. € 13.000 per jaar. Overige verplichtingen Het SIOB heeft een overeenkomst met Universiteit van Amsterdam over de bijzondere leerstoel Bibliothekenwetenschap. De benoemingstermijn loopt van 1 september 2010 tot en met 1 september 2015. De kosten bedragen ca. € 43.000 per jaar

72

Jaarrekening

5 Exploitatierekening 2013

5.1 De (categoriale) exploitatierekening

Baten (in euro's)

Huidig boekjaar

Begroting

Vorig boekjaar

Directe opbrengsten

 

 

 

Publieksinkomsten totaal

0

0

0

Sponsorinkomsten

0

0

0

Overige inkomsten

87.745

66.000

994.032

Indirecte opbrengsten

 

 

 

Indirecte opbrengsten

0

 

0

87.745

66.000

994.032

 

 

 

Totale opbrengsten

Structurele subsidies Structurele subsidie OCW

14.728.132

14.688.035

17.726.634

Structurele subsidie provincie

0

0

0

Structurele subsidie gemeente

0

0

0

Structurele subsidie ander orgaan dan OCW, provincie, gemeente

0

0

0

Niet-structurele subsidies/bijdragen

 

 

 

1.683.704

792.000

942.599

0

0

0

16.411.836

15.480.035

18.669.233

 

 

 

16.499.581

15.546.035

19.663.265

Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen Overige bijdragen uit private middelen Totale subsidies/bijdragen   Totale baten

73

Jaarrekening

Lasten (In euro’s)

Fte (aantal)

Huidig boekjaar

Begroting

Vorig boekjaar

 

 

 

 

 

 

 

 

2,9

169.101

208.205

197.776

Beheerlasten personeel Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie* Waarvan vast contract, digitale innovatie* Waarvan tijdelijk contract* Waarvan inhuur**

 

265.718

266.709

266.940

0,8

37.565

47.084

44.726

1,7

107.733

163.346

125.729

 

580.117

685.344

635.172

Beheerlasten materieel

 

 

 

 

Beheerlasten materieel, beschikking

 

16.413

89.508

170.732

 

354.500

355.821

356.129

5,4

951.030

1.130.673

1.162.032

 

 

 

 

11,9

842.637

936.697

912.755

69.212

69.470

69.530

Waarvan tijdelijk contract*

3,3

190.382

211.829

206.415

Waarvan inhuur**

1,2

251.376

381.140

293.368

16,4

1.353.607

1.599.135

1.482.067

 

 

 

 

instellingssubsidie Beheerlasten materieel, digitale innovatie

Totale beheerlasten

Activiteitenlasten personeel Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie* Waarvan vast contract, digitale innovatie*

 

Activiteitenlasten materieel Activiteitenlasten materieel

 

13.165.335

12.984.115

16.356.330

21,8

14.518.942

14.583.250

17.838.397

Frictielasten

 

 

 

 

Totale activiteitenlasten

Frictielasten

 

894.271

0

0

Totale frictielasten

 

894.271

0

0

 

 

 

 

 

Totale lasten

 

16.364.243

15.713.923

19.000.430

Saldo uit gewone bedrijfsvoering

 

135.338

-167.888

662.836

 

 

 

 

 

Saldo rentebaten/-lasten

 

145.080

167.888

239.864

Saldo bijzondere baten/lasten

 

0

0

0

280.418

0

902.700

Exploitatieresultaat

*

**

74

 

Voor bepaling van het aantal fte is rekening gehouden met (gedeeltelijk) ontslag met wederzijds goedvinden van zes medewerkers. De arbeidsinzet dient gecorrigeerd te worden met een ziekteverzuimpercentage 2013 van 1,53% (de ziektemeldingsfrequentie 1,17). Voorts is per november 2013 een medewerker met zwangerschaps-/bevallingsverlof. Deze gegevens overwegende komt het arbeidsvolume 2013 uit op 18,5 jaar exclusief inhuur en op 21,4 jaar inclusief inhuur. Hiervoor geldt dat het ziekteverzuimpercentage niet van invloed is op inhuur. In 2012 was het aantal fte inhuur respectievelijk 1,4 en 1,9; totaal 3,3.

Jaarrekening

5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Vergelijkende cijfers Vanaf het boekjaar 2013 is door OCW voorgeschreven om de categoriale exploitatierekening te hanteren (2012: functionele exploitatierekening). De cijfers voor 2012 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2013 mogelijk te maken. Baten De baten betreffen directe exploitatieopbrengsten en de toegezegde subsidies van OCW. De subsidies worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht. Pensioenlasten De vennootschap is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds voor Openbare Bibliotheken. De door het fonds verzorgde pensioenregeling is een toegezegd-pensioenregeling op basis van een middelloonregeling. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-pensioenregeling op basis van een toegezegde-bijdrageregeling. Dit is gebeurd, omdat de stichting in geval van een tekort geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan voor hogere toekomstige premies. Het pensioenfonds heeft per balansdatum een dekkingsgraad van 116% (2012: 112%). Op grond hiervan worden de komende jaren, naast de reguliere premies, geen additionele premies verwacht. Beheerlasten personeel en materieel De beheerlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de beheerlasten worden gerekend alle personele en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie (overheadlasten). Afschrijvingen Afschrijvingen worden berekend op basis van de geactiveerde waarden met inachtneming van de geschatte levensduren van de betreffende activa. Activiteitenlasten personeel en materieel De activiteitenlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de activiteitenlasten behoren de lasten die direct samenhangen hangen met de activiteiten van de organisatie.

75

Jaarrekening

5.3 Toelichting op de exploitatierekening Directe opbrengsten (in euro’s)

Begroting 2013

 

Realisatie 2013

 

Overige inkomsten Inkomsten uit detachering

 

Realisatie 2012  

 

 

 

60.000

79.985

59.083

Bijdrage de Bibliotheek op school

--

--

582.365

Doorbelaste kosten en opbrengsten B2D

--

--

250.629

Terugvordering project opleidingen

--

--

48.800

Doorbelaste kosten VNG

--

--

33.358

Doorbelaste kosten helpdesk

--

--

13.000

Vacatiegelden Overig

 

Structurele subsidies (in euro's)

--

--

6.335

6.000

7.760

462

66.000

87.745

994.032

Realisatie 2013

Realisatie 2012

Begroting 2013

 

 

Structurele subsidie OCW Reguliere subsidie BIS Aangepast Lezen

 

 

 

 

 

14.688.035

14.728.132

6.655.174

--

--

11.071.460

14.688.035

 Niet-structurele subsidies / bijdragen (in euro's)

 

Begroting 2013

14.728.132

17.726.634

Realisatie 2013

Realisatie 2012

 

 

 

Overige subsidies / bijdragen uit publieke middelen

 

 

 

692.000

689.430

692.599

--

894.271

--

100.000

100.000

250.000

792.000

1.683.701

942.599

Begroting 2013

Realisatie 2013

Realisatie 2012

 

 

 

 

 

1.080.000

1.022.952

1.060.780

Sociale lasten

152.888

166.405

147.881

Pensioenpremie

170.000

180.424

219.548

Overige personeelslasten

444.560

563.942

689.026

1.847.448

1.933.723

2.117.235

Subsidie uitvoering digitale innovatie Subsidie frictiekosten Subsidieproject laaggeletterdheid

 

Lasten (in euro’s)   Lonen, salarissen, sociale lasten en overige personeelslasten Lonen

 

76

 

Jaarrekening

Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2013 waren gemiddeld 18,9 werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2012: 17,7). Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Naam:

Mevr. M.A.M. Heijne

Functie:

Directeur-bestuurder

Dienstverband:

1 augustus 2011 tot en met 30 september 2013

Parttime %:

100%

   

Realisatie 2013  

Beloning:

82.614

Belastbare vaste / variabele onkostenvergoeding:

--

Beloning op termijn:

9.351

Per 1 oktober 2013 is mevr. V.A.J. Frissen als directeur-bestuurder in functie getreden bij het SIOB. Mevr. V.A.J. Frissen is gedetacheerd vanuit een externe organisatie en heeft in 2013 geen bezoldiging ontvangen van het SIOB. Pensioenregeling Voor medewerkers is een individuele pensioenregeling afgesloten bij het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken. Het betreft een toegezegde bijdrageregeling. (in euro’s)

Begroting 2013

 

Realisatie 2013

 

Overige personeelslasten Inhuur derden

Realisatie 2012

 

 

 

 

 

620.485

448.793

494.120

Opleidingen / bijscholing

35.000

23.482

108.108

Reis- verblijfkosten

67.000

49.379

52.182

Overig

39.565

42.288

34.983

762.050

563.942

689.393

 

De lonen en salarissen en overige personeelskosten zijn als volgt toegerekend aan de beheer- en activiteitenlasten:

 (in euro’s)   Beheerlasten personeel en materieel

Begroting 2013  

Realisatie 2013  

 

Realisatie 2012  

 

 

Beheerlasten personeel

685.344

580.117

635.172

Beheerlasten materieel

445.329

370.913

526.861

77

Jaarrekening

 

1.130.673

951.030

1.162.032

Activiteitenlasten personeel

1.599.135

1.353.607

1.482.067

2.729.808

2.304.637

2.644.099

 

 (in euro’s)

Vast contract

Tijdelijk contract

Inhuur

Subtotaal

Beheerl. materieel

Totaal

 

 

 

 

 

 

  Beheerlasten personeel Lonen, sociale lasten en pensioenpremies Overige personeelslasten

 

 

 

 

 

 

403.390

28.895

--

432.285

--

432.285

31.429

8.670

107.733

147.832

370.913

518.745

 

434.819

37.565

107.733

580.117

370.913

951.030

 

 

 

 

 

 

 

Activiteitenlasten personeel

 

 

 

 

 

 

782.880

154.618

--

937.498

--

937.498

Lonen, sociale lasten en pensioenpremies Overige personeelslasten

128.969

35.764

251.376

416.109

--

416.109

 

911.849

190.382

251.376

1.353.607

--

1.353.607

 

1.346.668

227.947

359.109

1.933.724

370.913

2.304.637

(in euro’s) 

Begroting 2013

Realisatie 2013

Realisatie 2012

 

 

 

 

Beheerlasten materieel

 

 

 

Kantoorkosten

157.882

145.132

135.410

Huisvestingskosten

241.040

177.488

345.422

46.407

48.293

46.029

445.329

370.913

526.861

Afschrijvingen

78

Jaarrekening

(in euro’s)

Begroting 2013

Realisatie 2013

Realisatie 2012

 

 

 

 

Kantoorkosten

 

 

 

Kantoorbenodigheden

18.785

13.589

8.556

Licentiekosten

25.000

30.205

17.080

Huur / leasekostem machines

20.299

16.526

14.098

Abonnement, contributies en lidmaatschappen

17.500

14.922

13.540

Onderhoud inventaris

45.298

43.493

62.397

Telefoonkosten

22.000

21.097

18.540

9.000

5.300

1.199

157.882

145.132

135.410

Overig

 

(in euro’s)

Begroting 2013

Realisatie 2013

Realisatie 2012

 

 

 

 

Huisvestingskosten

 

 

 

Huurlasten, servicekosten en energie

142.761

129.501

177.528

Reparatie en onderhoud

45.000

7.819

104.307

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten

24.488

26.902

37.379

6.912

6.277

5.841

21.879

6.989

20.367

241.040

177.488

345.422

Datalijnen Overig

 

(in euro’s)  

Begroting 2013  

Realisatie 2013  

Realisatie 2012  

Afschrijvingen

 

 

 

Inventarissen

20.233

20.233

20.233

Computerapparatuur

14.037

28.060

25.796

12.137

--

--

46.407

48.293

46.029

Investeringsruimte

 

79

Jaarrekening

Activiteitenlasten materieel (in euro’s)  

Begroting 2013  

Realisatie 2013  

Bedrijfsvoering Corporate communicatie Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen

Realisatie 2012  

121.748

113.740

186.043

10.889.073

11.012.425

11.071.460

Lezen, Leren en Informeren

1.119.192

1.220.734

3.691.053

Lezen, Leren en Informeren – Projectsubsidie

100.000

100.000

250.000

laaggeletterdheid Beleid, Kennis en Innovatie

748.102

718.436

--

Materiaal internationale promotie

--

--

528.887

Materieel educatie, informatie en reflectie

--

--

628.763

12.978.115

13.165.335

16.356.206

Realisatie

Realisatie

 

Frictielasten (in euro’s)

Realisatie 2012

 

 

Personeel

--

757.406

 

--

 

Huisvesting

--

129.822

--

Overig

--

7.043

--

 

--

894.271

--

Met ingang van 2013 is het budget met 50% ingekort door OCW. Door de bezuiniging is herinrichting van de organisatie noodzakelijk. Het SIOB moet zijn personeelsbestand verkleinen en op zoek gaan naar kleinere huisvesting. Voor de bekostiging van de reorganisatie is het mogelijk om gebruik te maken van een frictekostenregeling. Op 27 januari 2012 heeft het SIOB een beschikking gehad van OCW waarin de maximale vergoeding voor frictiekosten € 2.176.213 bedraagt. In 2013 is een bedrag van € 1.170.100 als voorschot van OCW ontvangen. In 2012 is het SIOB gestart met gesprekken met het personeel en het treffen van regelingen. In 2013 zijn met werknemers overeenkomsten afgesloten voor het uit dienst treden bij de stichting en heeft het SIOB een kleinere huisvesting gevonden.

80

Bijlage 1 Controleverklaring

Accountants

Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken Postbus 16146 2500 BC DEN HAAG

Baker Tilly Berk N.V. Scheveningseweg 80-82 Postbus 85745 2508 CK Den Haag T: +31 (0)70 358 90 00 F: +31 (0)70 350 20 20 E: [email protected] KvK: 24425560 www.bakertillyberk.nl

Referentie

MdG\RvdK\0014794\000002 CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Afgegeven ten behoeve van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2013 van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de exploitatierekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in overeenstemming met het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bestuur is tenslotte verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Alle diensten worden verricht op basis van een overeenkomst van opdracht, gesloten met Baker Tilly Berk N.V., waarop van toepassing zijn de algemene voorwaarden, gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nr. 24425560. In deze voorwaarden is een beperking van aansprakelijkheid opgenomen.

Accountants

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol Cultuursubsidies Instellingen. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de relevante wet en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2013 voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals die in de subsidiebeschikking en het Controleprotocol Cultuursubsidies Instellingen zijn vermeld.

2/3

Accountants

Toelichtende paragraaf inzake de continuïteit van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken Wij vestigen de aandacht op punt 4.2.1 onder het kopje ‘Continuïteit’ in de Algemene grondslagen van de jaarrekening, waarin uiteengezet is dat aan de subsidie voor de jaren 2015 en 2016 door het Ministerie van OCWeen ontbindende voorwaarde is gesteld. Op het moment dat de Wet stelselopenbare bibliotheekvoorzieningen in werking treedt, zal de subsidierelatie met Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken door het Ministerie van OCWworden beëindigd en zullen haar taken geïntegreerd worden met die van de Koninklijke Bibliotheek. Als gevolg hiervan zal Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken naar verwachting per 1 januari 2015 niet meer zelfstandig subsidie ontvangen en worden geliquideerd. In de waardering van de activa en passiva is rekening gehouden met de beleidsintentie van het Ministerie om de Wet stelselopenbare bibliotheekvoorzieningen per 1 januari 2015 in werking te laten treden. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons oordeel. Benadrukking van een aangelegenheid inzake de Aanpassingswet WNT Wij vestigen de aandacht op de waarderingsgrondslag inzake de WNT op pagina 10 in het jaarverslag, waarin is uiteengezet dat voor de vermeldingen in het kader van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is uitgegaan van de wet zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel Aanpassingswet WNT in werking is getreden. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons oordeel. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW en het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder g en h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Den Haag, 26 maart 2014 Baker Tilly Berk N.V. Was getekend M.J. de Graaf Registeraccountant

3/3

Bijlage 2 a Prestatieverantwoording 2013 (Model III)

Bijlagen

 

(Inter)nationale promotie Internationale activiteiten

Educatie, informatie en reflectie Conferenties/debatten Publicaties Anders, namelijk …*

* **

87

Huidig boekjaar Aantal

Activiteitenplan Aantal

Vorig boekjaar Aantal

 

 

 

 9*

Niet benoemd

8

 

 

 

17*

 Niet benoemd

17

 28*

 Niet benoemd

7

 

 

Bijlage 3 bevat een specificatie van het aantal. Vanaf 4 juni 2012 moeten websites wettelijk toestemming vragen voor het plaatsen van niet noodzakelijke cookies. De praktijk leert dat hierdoor een vertekening van bezoekersgegevens van websites ontstaat, daarom worden dergelijke gegevens niet gepresenteerd.

Bijlage 2 b Toelichting prestatieverantwoording 2013

Bijlagen

  Huidig boekjaar Aantal

Afstemming en coördinatie

Activiteitenplan Aanta

Vorig boekjaar Aantal

 

 

 

2.300

200

N.v.t.

anders, namelijk …

 

 

 

Educatie, informatie en reflectie

 

 

 

Onderwijsondersteuning: aantal bibliotheek-organisaties dat intensief samenwerkt met het onderwijs

108

160

93

Kwaliteitszorg: aantal gecertificeerde bibliotheekorganisaties

132

145

105

 

 

 

Aantal actieve deelnemers aan het digitaal kennisplatform (digitaal innovatie-netwerk)

anders, namelijk …

Vertegenwoordiging en promotie Aantal bibliotheekorganisaties dat participeert in de digitale bibliotheek* anders, namelijk …

Bibliotheekvoorziening leesgehandicapten en varenden Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar braille

 

 

 

160

160

160

 

 

 

 

 

 

811

720

832

Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar spraak

1.885

1.800

1.775

Vergroting bereik: aantal uitleningen Aangepast Lezen**

1.086.157

1.100.000

1.103.588

29.832

32.000

31.759

 

 

 

Vergroting bereik: aantal gebruikers van de dienstverlening (gemeten naar uitleningen incl. streaming)*** anders, namelijk …

* Eind 2013 bestaan er 160 basisbibliotheken. ** Uitleningen van gesproken boeken via Daisy en stream en uitleningen van brailleboeken. *** Particuliere gebruikers / instellingen.

89

Bijlage 3 Overzicht van (inter-)nationale activiteiten en publicaties

Bijlagen

Datum

(Inter)nationale promotie Internationale activiteiten

apr - 13

1. aborate to provide access to information for all (IATUL congres – International Association for scientific and technological University Libraries).

mrt - 13

2. Presentatie Maria Heijne – A national strategy for public libraries: the “cross channel” model in the Netherlands (Kongress Bibliothek und Information Deutschland (BID)). 3. Congres IFLA te Singapore. Deelname Adriaan Langendonk aan plenaire en

aug - 13

deelsessies. 4. Deelname Adeline van den Berg – OCLC EMEA Regional Council meeting,

feb - 13

Straatsburg (Frankrijk). 5. Deelname Adeline van den Berg – Internet Librarian Conferentie, London

okt - 13

(Engeland). 6. Presentatie Marjolein Oomes op het Berliner Bibliothekswissenschaftlichen

 apr - 13

Kolloquium (Berlijn). jul - 13

7. Presentatie Marjolein Oomes op het 10th Northumbria International Conference on Performance Measurement in Libraries and Information Services (York, UK). 8. Presentatie Frank Huysmans op het 5th International Conference on

mei - 13

Qualitative and Quantitative Methods in Libraries (Rome, Italie). 9. Presentatie en workshop voor Gerència de Serveis de Biblioteques Àrea de

mei - 13

Presidència, Diputació de Barcelona (Barcelona, Spanje).  

 

Educatie, informatie en reflectie

  Datum

Conferenties/debatten 1. Spel en Leaflet Kees Komma.

 jan - 13

2. Nationale Onderwijs Tentoonstelling Grote stand van de Bibliotheek op

jan - 13

school (AL). 3. Boekstartkaravaan in het kader van vijf jaar BoekStart: Bibliotheek Nijkerk, Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Hellevoetsluis, Bibliotheek Almere,

 mei, jun, sep, okt - 13

Bibliotheek Hoogezand en Bibliotheek Helmond-Peel. 4. BoekStart congressen beurzen: stand op Negenmaandenbeurs; Jaarcongres Leve het jonge kind!; Heit & Mem Beurs Friesland; stand op

 feb, mei, okt, nov, dec - 13

Kinderopvang Live; stand op Kraamcafe; Jaarcongres JGZ. 5. Innovatiedenkmiddagen http://www.siob.nl/thema-s/eindverslag-

sep, okt - 13

en-conclusies-innovatiedenkmiddagen/item2527. 6. Sessie KNVI congres – ‘van informatieprofessional naar

nov - 13

innovatieprofessional’. 7. Landelijke dag laaggeletterdheid. Congres “De bibliotheek als verbindende

nov - 13

schakel: Samenwerken als basis’. 8. Expertmeeting: Collectie Jeugd in Context.

91

okt - 13

Bijlagen

Publicaties

Soort

Door

1. Lesen lernen leicht gemacht (BIX).

Artikel over

Lourina Voogd

aanbod voor volwassen laaggeletterden in de bibliotheek. 2. Jaarverslag 2012: algemene lectuurvoorziening voor leesgehandicapten.

Jaarverslag 2012

SIOB

aangepast lezen.

3. Keten aangepast lezen: Onderzoek naar

Rapport

De

klantbeleving.

Ketenonderzoek.

Processhoppers

4. De Wereld van aangepaste leesvormen in 2025:

Visierapport.

 Aan de Wind BV

Rapport over

Sardes

strategische toekomstverkenning en innovatieve diensten voor toekomstige gebruikers. 5. Lezen meten: een basis voor beleid.

Monitor de Bibliotheek op school, in 20122013. 6. Literatuurstudie informatievaardigheden primair

Onderzoeksrapport. NextValue

onderwijs: Kennisbasis voor de ontwikkeling,

Research

inzet en monitoring van een doorgaande lijn van informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school. 7. Beter leren door informatievaardigheden:

Rapport over

Informatievaardigheden als basisvaardigheid in

het omgaan met

het vmbo.

analoge en digitale

Sardes

bronnen. 8. Meer lezen beter in taal – VMBO.

Brochure.

Sardes 

Bronbeschrijvingen over de positieve invloed van lezen ophet taalniveau.   9. De Bibliotheek op school in het VMBO. Samen werken aan lezen en leren. 10. Inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk.

Best practise

Oberon 

beschrijvingen. Rapport over

M.I. Webwerk

innovatie in het bibliotheekbestel. 11. Eindverslag en conclusies innovatiedenkmiddagen.

Rapport.

Frank Huysmans

12. Perceived outcomes of public libraries inFinland,

Wetenschappelijk

Marjolein

artikel in het

Oomes en Frank

Journal of

Huysmans, i.s.m.

Documentation

onderzoekers

(in 2013

uit Finland en

geaccepteerd,

Noorwegen

Norway and the Netherlands.

in 2014 gepubliceerd). 13. De waarde van Bibliotheken gepeild (1).

92

Artikel

Marjolein

Bibliotheekblad

Oomes en Frank

(augustus).

Huysmans

Bijlagen

14. De waarde van Bibliotheken gepeild (2).

15. Measuring the public library’s societal value: a research program.

Artikel

Marjolein

Bibliotheekblad

Oomes en Frank

(oktober).

Huysmans

Conference paper

Frank Huysmans

in Ifla journal.

en Marjolein Oomes

16. Tussenrapportage monitor Klik en Tik: sept 2012 t/m feb 2013.

Monitor educatief

 

online internet oefenprogramma.  

17. Eindrapportage monitor Klik & Tik 2012-2013.

Monitor educatief

 NextValue

online internet

Research

oefenprogramma. Breed literatuuronderzoek over mediawijsheid in relatie tot de bibliotheken.   Rapport over

NextValue

thema’s en ontwikkelingen op het gebied van

ontwikkelingen,

Research

mediawijsheid.

concepten en

18. Buiten de boeken: Een brede verkenning van

inzichten op het gebied van mediawijsheid. 19. Samenwerking bibliotheken en basisscholen.

Onderzoeksrapport. DUO onderwijs-

20.Monitor bestrijding laaggeletterdheid door

Monitor.

onderzoek bibliotheken: tussenrapportage.

Kasperkovitz beleidsonderzoek en advies

21. De Bibliotheek op school – voortgezet onderwijs

Rapport.

Marlijn Wijnen

Brochure: najaar

GO opleidingen

in 2013: Resultaten vervolgtraject. 22. GO opleiding mediacoach voor bibliotheekprofessionals. 23. Iene Miene Media 2013.

2013. Een onderzoek

Stichting Mijn

naar

Kind Online

mediagebruik door kleine kinderen. 24. Verkenning Context & Contextualisering.

Verkenningsstudie.

Brandenbarg Advies en Norma Verheijen

25. Slimmer zoeken – informatievaardigheden

Brochure.

op de basisschool. 26. Van woordjes naar wereldliteratuur:

Stichting Mijn Kind Online

Onderzoeksrapport. Frank Huysmans

de leerwereld van kinderen van 7-15 jaar. 27. Samenwerken aan laaggeletterdheid.

Brochure.

B.nl

28. SROI: een kans voor de bibliotheek!?

Onderzoeksrapport. MMIJ meetbaar & zichtbaar

93

Bijlage 4 Lijst van namen, begrippen en afkortingen

Bijlagen

Arbeidsvolume

De hoeveelheid arbeid die is ingezet in het proces, uitgedrukt in arbeidsjaren.

B.nl

Stichting Bibliotheek.nl bouwt de landelijke digitale bibliotheek.

CBB

Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden en producent van aangepast lectuur.

DBNL

Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, is een website over de Nederlandse literatuur, taal en cultuurgeschiedenis; te benaderen via www.dbnl.org.

Dedicon

Hoofdproducent van aangepaste lectuur en tevens verantwoordelijk voor de functie studielectuur voor mensen met een leesbeperking in opdracht van OCW.

EBLIDA

European Bureau of Library, Information and Documentation Associations, zij is een onafhankelijk instituut dat vooral is gericht op Europese aangelegenheden betreffende informatie(-voorziening/verspreiding).

Fobid

Netherlands library Forum is het nationale samenwerkingsverband van de landelijke bibliotheekorganisaties.

IPO

Interprovinciaal Overleg, koepelorganisatie van de twaalf provinciën.

KvL

Kunst van Lezen levert een wezenlijke aanvullende bijdrage aan de reguliere subsidieverstrekking aan culturele instellingen en scholen. Het programma versterkt tevens de maatschappelijke functie die bibliotheken vervullen en ondersteunt daarmee de bibliotheekvernieuwing.

Lezersraad

Uit lezers samengesteld adviesorgaan dat is ingesteld ten behoeve van de lezersinbreng.

Maatwerk

Het omzetten in aangepaste leesvorm van teksten voor persoonlijk gebruik, zoals: brieven, handleidingen, vergaderstukken, artikelen tijdschriften, brochures, verslagen, recepten, nieuwsbrief/bulletin en facturen.

Mediawijsheid

De verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving.

NBC+

Nationale Bibliotheekcatalogus is een gebruikersinterface die met een open zoekplatform is verbonden om alle bezit van de Nederlandse bibliotheken te (kunnen) ontsluiten.

NLBB

Vereniging van Leesgehandicapten, de landelijke belangenvereniging op het gebied van het lezen in aangepaste vorm; te benaderen via www.nlbb.nl.

OCW

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Oogvereniging

Belangenvereniging van mensen met een visuele beperking, oogaandoening of doofblindheid. Te benaderen via www.oogvereniging.nl.

95

Bijlagen

PSO

Provinciale Service Organisatie, ondersteunt de Openbare Bibliotheken in zijn provincie.

Reliëfwerk

Topografische (land-)kaarten, situatietekeningen, plattegronden en kaarten van het menselijke lichaam waarop de informatie zo is weergegeven dat elementen voelbaar zijn en dus op een tactiele wijze kunnen worden onderscheiden.

RFID

Radio Frequency Identification, oftewel identificatie met radiogolven. Het is een methode om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van zogenaamde RFID tags die in of op objecten zit.

RvC

Raad van Cultuur, het wettelijke adviesorgaan van de regering en het parlement op het terrein van kunst, cultuur en media.

RvT

Raad van Toezicht van het SIOB.

SAL

Stichting Aangepast Lezen verzorgt dienstverlening voor alle mensen met een leesbeperking en functioneert als centrale backoffice van openbare bibliotheken die hun dienstverlening willen verbreden. Te benaderen via www.aangepastlezen.nl.

SCOB

Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. Zij organiseert/ voert uit de certificering van Openbare Bibliotheken. Te benaderen via www.bibliotheekcertificaat.nl.

SIOB

Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Zij voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. Te benaderen via www.siob.nl.

SPN

Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland, zij organiseert samenwerking tussen de PSO’s onderling en met andere organisaties, als het SIOB en B.nl.

Visio

Visio behandelt vragen over slechtziend of blind zijn. Zij biedt informatie en advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. Te benaderen via www.visio.org.

VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

VOB

Vereniging van Openbare Bibliotheken, de brancheorganisatie van de openbare bibliotheken en landelijke en provinciale ondersteuningsorganisaties.

Wsob

Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen heeft tot doel te komen tot een actualisering van de wettelijke bepalingen voor de openbare bibliotheek.

96

Bijlagen

97