Stichting Openbare Bibliotheken Emmen
Jaarverslag
2013
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Voorwoord In 2012 heeft de Bibliotheek Emmen een visie naar buiten gebracht over de toekomst van de bibliotheken in de gemeente Emmen. Deze visie is gebaseerd op een drietal maatschappelijke veranderingen die van wezenlijk belang zijn voor de toekomst. De eerste is dat de locatie een andere betekenis krijgt. Je behoeft niet meer per se naar een gebouw, dat een beperkte tijd open is om informatie te halen. Het is nu mogelijk om 24 uur onafhankelijk van de plek waar men zich bevindt boeken te lenen, te lezen en om muziek te beluisteren. Mensen van nu gaan meer en meer uit van 24 uur beschikbaarheid en bereikbaarheid. De locatie van een bibliotheek wordt voor dat doel minder belangrijk. De locatie is wel in andere opzichten belangrijk. De tweede trend is de veranderingen in de financiering van de activiteiten. In het algemeen trekken de overheden zich terug. De subsidies worden verminderd: de komende twee jaar opnieuw 5% minder, exclusief de inflatiecorrectie die ook niet wordt uitgekeerd. Er wordt meer in projectvorm uitgevoerd, waarvoor apart geld wordt gegeven. Gebruikers gaan ook meer bijdragen. De derde ontwikkeling is het lenen. Lenen/delen is in. Op talloze terreinen wordt iets in eigen bezit hebben minder belangrijk. Muziek en boeken kun je tijdelijk lenen via internet door het streamen naar je telefoon, tablet en/of PC. Het is nu makkelijk om informatie te delen via de cloud. Hetzelfde geldt voor informatie zoeken, delen en verkrijgen. Kijkend naar deze ontwikkelingen zijn er een viertal functies opgepakt, die in de komende jaren verder zullen worden ontwikkeld. Functies waarvan wij denken, op basis van gesprekken, dat deze aansluiten op de behoeftes in onze gemeente. Deze visie op de ontwikkeling van het bibliotheekwerk is onderschreven door de gemeente Emmen. Deze vier functies zijn: • de lokale functie, de bibliotheek als centrum voor ontmoeting, bijeenkomsten etc.; • de podiumfunctie, de bibliotheek die ruimte biedt om de inwoners hun talenten te tonen; • de informatiefunctie, waarin de bibliotheek als neutrale informatiemakelaar zonder belangen informatie aanbiedt, maar ook helpt bij het opzoeken, en het omgaan met informatie; • de educatiefunctie, de bibliotheek als leerhuis, in samenwerking met o.m. scholen, maar ook in de bibliotheken door het aanbieden van faciliteiten voor zelfontplooiing. In gesprekken met de politieke partijen bleek dat met name de educatieve diensten van de bibliotheek hoog scoren. Zij zien dit als een waardevolle bijdrage voor een betere sociaaleconomische ontwikkeling. In het afgelopen jaar is er hard gewerkt aan de invulling van de vier functies. Dit gaat niet altijd even gemakkelijk en zo snel als wij wel zouden wensen, maar binnen de - financiële kaders zijn er mooie resultaten behaald. In dit jaarverslag leest u de bereikte resultaten in 2013. John Franssen, voorzitter
3
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Inhoud
Voorwoord
Hoofdlijnen 5
1. Lokale functie
5
2. Educatie functie
6
2.1 Leespromotie
6
2.2 Educatieve dienstverlening
7
3. Podium functie
9
4. Informatiefunctie 10 5. Organisatie
11
6. Marketing
11
Bestuur en directie
12
• Formatie
13
• Bedrijfsresultaten - Gebruik 13 - Leden 14 - Collectie 14 - Uitleningen 15
4
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Hoofdlijnen 1 Lokale functie Nieuwbouw bibliotheek en Esdal College Klazienaveen Bibliotheek Klazienaveen gaat onderdeel uitmaken van het nieuw te bouwen Esdal College. De bouw gaat van start in 2014 en de oplevering is naar verwachting in 2015. Het huidige onderkomen van de bibliotheek zal worden verkocht. Het aantal gedetacheerde uren bij de mediatheek van het Esdal Klazienaveen werd uitgebreid van 6 naar 12 uur.
en relatief dure voorziening in het winkelcentrum. In 2014 zal hiertoe een definitief besluit worden genomen. Bibliobussen Bibliotheek Emmen heeft de beschikking over twee bibliobussen: één jeugdbus en een gecombineerde bus met een jeugd- en volwassenencollectie. Deze bussen bezoeken 61 haltes in de eigen gemeente. Aanvullend werd een bibliobus van Biblionet Drenthe gehuurd om nog een 3-tal schoolhaltes in Erica te bezoeken.
Nieuwbouw Bibliotheek Emmer-Compascuum
Bijzondere dienstverlening
Aan de bouw van het nieuwe multifunctionele centrum in Emmer- Compascuum is het hele jaar gewerkt. De bibliotheek huurt hierin een mooie ruimte. De verwachting is dat het gebouw in juni 2014 opgeleverd zal worden. Er is een begin gemaakt met het maken van een inrichtingsplan.
Uitleenposten De uitleenpost in de wijk Bargeres is opgeheven. Van deze mogelijkheid werd nog minimaal gebruik gemaakt. De uitleenposten in Angelslo en Emmermeer leenden meer uit dan in het voorgaande jaar. In het kader van de bezuinigingen en vernieuwing werd gestart met een onderzoek om tot een andere bibliotheek invulling te komen in de verzorgingstehuizen. Afronding hiervan zal in 2014 plaats vinden. Boek-aan- huis Het aantal mensen die met inzet van vrijwilligers hun boeken aan huis bezorgd kregen is licht gedaald. Servicepunt de Omslag in Emmerhout
Intussen is een overleg gestart met alle gebruikers van het nieuwe gebouw, waarbij met name de onderlinge samenwerking en het gebruik van ruimten gespreksonderwerpen zijn. De ‘oude’ bibliotheek was zeer slecht bereikbaar tijdens de bouwwerkzaamheden. Dit heeft zich vertaald in dalende leden- en uitleencijfers. Naar verwachting zal deze trend keren als de nieuwe bibliotheek in gebruik wordt genomen. Het oude pand is verkocht aan de gemeente en zal worden afgebroken. Aanvullende bibliotheekvoorziening Erica In Erica werd, als aanvulling op de bibliobus, een kleine vaste voorziening geopend met een extra collectie voor volwassenen. Hiermee werd tegemoet gekomen aan de wens van met name oudere gebruikers om uit een grotere collectie keuze te kunnen maken. Voor degenen die het lastig vinden de bibliobus te betreden om de administratieve afhandeling te doen zijn vrijwilligers behulpzaam. Andere invulling bibliotheekfunctie in Schoonebeek Er werden diverse scenario’s onderzocht om de bibliotheekfunctie in het dorp Schoonebeek op andere wijze in te vullen. Dit als alternatief voor de huidige royale
Ook in 2013 stond de nieuwbouw in de wijk Emmerhout op de agenda. Het grote nieuwbouwplan, zoals eerder de bedoeling was, werd teruggebracht tot de bouw van een kleiner kindcentrum, waarin de scholen, peuterspeelzaalwerk/BSO en de bibliotheek onderdak moeten krijgen. Naar verwachting zal de bouw in 2016 starten. De bibliotheek heeft uit het budget van de bredeschool van de wijk Emmerhout een bedrag van € 50.000 ontvangen om, in de aanloop naar een meer integrale aanpak van de bibliotheekfunctie, de samenwerking meer gestalte te geven. Alle drie scholen maken nu gebruik van de Omslag, nog steeds gehuisvest in het voormalige schoolgebouw de Tondel. Hierdoor is de laatste halteplaats van de bibliobus in deze wijk vervallen. Cultuurpunt Emmen Na evaluatie met de culturele partners is besloten te stoppen met de website Cultuurpuntemmen.nl. Het gebruik bleek te laag in verhouding tot de tijd die het kost om de site actueel te houden. Er zijn inmiddels andere websites op de markt die een deel van dezelfde informatie leveren. Postbus 50+ Emmen De seniorenwebsite Postbus 50+ Emmen zag het bezoekersaantal teruglopen met een kleine 10% naar 11.782 hits. In 2013 werd de redactie geconfronteerd met
5
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
een procedure rondom copyright i.v.m. plaatsing van een artikel uit het dagblad Trouw. Het heeft geresulteerd in een aanscherping van de redactieregels. De redactie streeft er naar elke dag een nieuwsitem op de site te plaatsen. Door langdurige ziekte is één van de vrijwilligers in 2013 afgehaakt. Zondagopenstelling De centrale bibliotheek in Emmen trof in 2013 de voorbereidingen om in de wintermaanden ook op zondagmiddag de bibliotheek te openen. Naast de reguliere openstelling werd er ook een activiteitenprogramma voorbereid. Deze proef ging in januari 2014 van start. Klanttevredenheidsonderzoek In het najaar werd er een digitaal klantenonderzoek gehouden onder volwassenen. De respons was er g hoog: ruim 1.100 voornamelijk oudere bibliotheekgebruikers vanaf ca. 50 jaar vulden de vragenlijst in. Enkele conclusies waren dat er tevredenheid is over de collectie, de openingstijden en de klantvriendelijkheid van de medewerkers. Minder tevreden is een deel van de invullers over de nieuwe opstelling van de materialen. Men vindt het lastiger om een bepaalde titel te vinden omdat niet alles meer op alfabetische volgorde staat maar naar in bepaalde ‘winkels’ naar interessegebieden is geplaatst. Aan het gemakkelijker vindbaar maken zal aandacht worden besteed.
Via de gemeente ontvangen ouders van pasgeborenen een bon waarmee ze een gratis boekstartkoffertje met twee babyboekjes en cd kunnen afhalen. Ook wordt het kind ingeschreven als lid van de bibliotheek. Er werden in de diverse vestigingen 120 biebbonnen ingeleverd. Dreumesuurtjes 0p 10 locaties in de gemeente Emmen werden dreumesuurtjes uitgevoerd voor ouders met kinderen in de leeftijd van 0- 4 jaar. De peuterspeelzalen en de wijkverpleegkundigen ouder- en kindzorg speelden een belangrijke rol bij de toeleiding naar de dreumesuurtjes.
Klantenpanels In Schoonebeek en in Emmen kwamen de leden van de klantenpanels een aantal keren bijeen om zaken van hun bibliotheek te bespreken. In Schoonebeek werd bijvoorbeeld gesproken over een alternatieve bibliotheekvoorziening in het dorp. In Emmen werd in het voorjaar, conform het reglement, de helft van het panel vervangen. De procedure is uitgevoerd door de panelleden zelf. Het panel heeft onder meer adviezen gegeven over de nieuwe inrichting van de centrale en over het gebruik van Sociale Media.
2 Educatie functie 2.1 Leespromotie Educatie is een belangrijke functie van de bibliotheek. In samenwerking met het onderwijs en voorschoolse instellingen werkt de bibliotheek aan het verminderen van taalachterstanden en stimuleren van het lezen. Ook in dit verslagjaar werden er op dit gebied weer vele activiteiten uitgevoerd. Enkele hiervan zijn in dit verslag opgenomen. BoekStart BoekStart is een programma dat het lezen met jonge kinderen bevordert en hen wil laten genieten van boeken.
6
Op enkele andere locaties werden dreumesuurtjes uitgevoerd op verzoek, bijvoorbeeld in bredeschoolverband. Dit is het geval in Emmer-Erfscheidenveen en de Delftlanden. De Nationale Voorleesdagen Ter voorbereiding op De Nationale Voorleesdagen werd er een zeer goed bezochte informatieavond georganiseerd voor de leidsters van speelzalen en kinderdagverblijven (80 deelnemers). Het programma bestond uit een tryout van de peutervoorstelling , tips en suggesties voor het werken met het bekroonde boek en het uitreiken bestelde lespakketten. Poppenspeelster Frouke van Zomeren maakte op verzoek van Bibliotheek Emmen een peutervoorstelling bij het bekroonde boek Nog honderd nachtjes slapen van M. Paagman. Er werden 38 voorstellingen gespeeld in de bibliotheekvestigingen voor ca. 850 peuters van 34
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
speelzalen en kinderdagverblijven. De aan de Nationale Voorleesdagen gekoppelde jaarlijkse ledenwerfactie leverde 60 nieuwe leden op. Kinderboekenweek De Kinderboekenweek vond dit jaar plaats rond het thema ‘sport en spel’, dit onder het motto ‘Klaar voor de start’. Aan het primair onderwijs werd een compleet dienstenpakket aangeboden bestaande uit onder meer lespakketten, workshops voor leerkrachten en voorstellingen voor kleuters en voor kinderen van de groepen 3 en 4. Van dit aanbod maakte ca. 75 %van de scholen gebruik.
In de maanden april en mei vond het project De Tweede Wereldoorlog in de gemeente Emmen plaats voor de groepen 7 en 8. Onderdelen waren o.m. een bezoek aan de synagoge in Emmen, het onderduikershol in Valthe of aan de Collectie Brands. Ook mogelijk was een lezing over de Stolpersteine of een bezoek naar de bibliotheken waar een passende tentoonstelling was ingericht
Voor dit project werd digitaal lesmateriaal ontwikkeld. In totaal deden 40 scholen met 70 groepen mee aan dit succesvolle project , een bereik van maar liefst 1530 leerlingen. Voorleeswedstrijden Ook in de bibliotheken werden rond de Kinderboekenweek veel activiteiten georganiseerd zoals spelletjesmiddagen, quizzen, voorstellingen en (voor)leesactiviteiten. Samenwerking met Centrum Jeugd en Gezin In samenwerking met het Centrum Jeugd en Gezin werd tijdens de Week van de opvoeding de peutervoorstelling Speel mee met clowntje georganiseerd. Voor deze voorstelling was een overweldigende belangstelling: meer dan 100 peuters en hun ouders/begeleiders. Ook werd in deze week een lezing georganiseerd voor ouders en beroepskrachten over communiceren met baby’s, dreumesen en peuters. Oktobermaand Kindermaand / Week van de amateurkunst
In maart werden drie voorronden gehouden van de voorleeswedstrijd voor de groepen 7 en 8 van de scholen in het primair onderwijs. Er deed een recordaantal voorleeskampioenen van de diverse scholen mee, in totaal 35. Uit de drie winnaars van de voorronden werd Lindy Dubben van OBS De Bente uit Emmercompascuum als beste voorlezer van Emmen gekozen.
Ook tijdens deze periodes organiseerde de bibliotheek diverse activiteiten die erg goed werden bezocht.
Overige activiteiten
Erfgoedprojecten
Naast bovengenoemde werden er op verzoek nog diverse andere activiteiten uitgevoerd, zoals
Bibliotheek Emmen is door de gemeente gevraagd het onderdeel cultureel erfgoed van het Cultuurmenu te verzorgen voor het schooljaar 2012-2013. Hiervoor werd extra subsidie toegekend. In de lente werd het project Sporen van vroeger op locatie uitgevoerd i.s.m. de vrijwilligers van de Nabershof. Na een verhaal over de leefwijze van de hunebedbouwers brachten de leerlingen een bezoek aan hunebed ‘het Langgraf’. Hieraan namen 785 leerlingen deel. (38 groepen 5 en 6 van 26 scholen).
- een workshop voor vrijwilligers die meewerken aan het project van Vluchtelingenwerk Emmen, de Voorleeskaravaan. Onderwerp van de workshop was interactief voorlezen aan kinderen van anderstaligen en het belang van de juiste boekenkeuze daarbij. - het ontwikkelen van een programma met voorlees activiteiten bij de Opening, de start van het cultureel seizoen. In verband met het slechte weer werden de kinderactiviteiten, ook die van CQ en de Muzeval, in de bibliotheek uitgevoerd.
7
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
2.2 Educatieve dienstverlening Als partner voor het onderwijs werd er op het gebied van taal, leesbevordering en mediawijsheid diverse activiteiten aangeboden. In de brochures Doorgaande leeslijn, die verkrijgbaar zijn voor verschillende doelgroepen als kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, primair en voortgezet onderwijs staat het aanbod beschreven. Abonnementen dienstverlening Voor een aantal diensten en producten is een lidmaatschap op de dienstverlening van de afdeling Educatie nodig. In totaal hadden 71 scholen, 11 kinderdagverblijven en 1 Pabo een abonnement. Slechts 1 school in de gemeente maakte geen gebruik van deze dienstverlening. Voor alle peuterspeelzalen bestaat er een aparte, collectieve overeenkomst met de overkoepelende organisatie voor peuterspeelzaalwerk Sedna. Om het (voor) lezen thuis in de gezinnen te stimuleren werd er in de peuterspeelzalen elke week een boek uitgeleend aan de kinderen. Deze collectie boeken werd beschikbaar gesteld door de bibliotheek. Mediawijsheid De bibliotheek ontving meerdere vragen om programma’s over mediawijsheid uit te voeren: De mediacoach heeft voor de Praktijkschool Emmen (PRO) het programma ‘Ready2read’ ontwikkeld. Vier brugklassen kregen les over lezen en mediawijsheid. Ook voor school De Atlas / RENN4, onderwijs voor jongeren met gedragsproblemen, werd een programma uitgevoerd rond mediawijsheid. In het kader van de projectweek ‘Veiligheid’ kregen vier groepen leerlingen les van de mediacoach over het thema ‘Veilig internetten doe je zo!’. Voor ouders werd een bijeenkomst georganiseerd over het thema ‘Veilig op het web’. Voor 2 basisscholen is een ouderavond verzorgd over het thema: ‘Wat doet mijn kind op internet’. Een interactieve bijeenkomst over de mogelijkheden van internet en de rol van de ouders bij de begeleiding van hun kind in het internet gebruik. Laaggeletterdheid In 2013 heeft bibliotheek Emmen het Bondgenootschap tegen Laaggeletterdheid mede ondertekend. Het bondgenootschap werkt aan voorkoming en bestrijding van laaggeletterdheid en is een samenwerking tussen gemeenten, bibliotheken, Regionale Opleidingscentra en bedrijven in Drenthe. In de Week van de Alfabetisering kregen vier groepen laaggeletterde medewerkers van de EMCO een rondleiding in de bibliotheken. Alle bezoekers ontvingen een bon voor een proefabonnement van 3 maanden. Daarnaast werd binnen het werkvoorzieningsschap EMCO een poëzie wedstrijd gehouden.
8
De cursisten van de groep stelden dit programma in overleg met docenten en de bibliotheek zelf samen. Leesvirus
Diverse basisscholen uit de hele gemeente deden weer enthousiast mee met het leesstimuleringsproject Leesvirus. De digitale component en het wedstrijdelement maakt het voor kinderen extra aantrekkelijk om aan dit project mee te doen. Als afsluiting werden de leerlingen getrakteerd op een slotfeest. Brede school De vestigingsleiders van de Emmense bibliotheken nemen deel in de lokale uitvoeringsgroepen van de brede school. Binnen de brede school is er vooral veel belangstelling voor leesbevorderingsactiviteiten voor kinderen tot en met 8 jaar. Zo werden er op de diverse locaties stripworkshops uitgevoerd. Ook voerden ze samen met een illustrator de activiteit ‘Maak je eigen prentenboek ‘ uit. In Nieuw-Amsterdam werd onder de vlag van de brede school het project Kinderpersbureau uitgevoerd. Een aantal kinderen ging op zoek naar nieuws in het eigen dorp en publiceerden dit via de media. Op diverse locaties vonden voorlees en knutseluurtjes plaats. Deze werden over het algemeen goed bezocht door kinderen en hun ouders. Primair onderwijs Collecties In 2013 zijn 1.603 collecties uitgeleend, iets minder dan in 2012. Een aantal scholen leende om financiële redenen minder extra collecties. Boekenshow De bibliotheek is gestopt met het organiseren van de jaarlijkse boekenshows voor het primair onderwijs. Reden is de afname van het aantal bezoekers aan de boekenshows. De in 2012 gestarte samenwerking met een kinderboekwinkel uit Assen is beëindigd omdat de boekhandel is gestopt. Wel verschenen in februari de jaarlijkse brochures Aanbevolen 2013: 4-8 jaar en Aanbevolen 2013: 8-12 jaar. Deze brochures geven een overzicht van geschikte materialen voor de diverse leeftijdsgroepen in de basisschool. Deze lijsten kunnen de scholen ondersteunen bij het kiezen van boeken voor hun schoolbibliotheek.
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Collectieadvies
Emmen als succesvol voorbeeld in landelijke brochure
Een aantal scholen vroeg de bibliotheek om de school collectie te beoordelen en te saneren. Daarnaast wilden de scholen ook adviezen over passende materialen voor de schoolbibliotheek.
In het kader van de Bibliotheek op school VO (dBOS) publiceerde Kunst van lezen de brochure De bibliotheek op school in het VMBO : samenwerken aan lezen en leren. In de brochure werden voorbeelden van succesvolle samenwerking tussen bibliotheek en VO- scholen beschreven. De Emmense werkwijze, detachering van deskundige mediathecarissen, werd hierin opgenomen als een succesvolle methode. Als praktijkvoorbeeld komt hierin de werkwijze op het Esdal College in Klazienaveen aan de orde.
De Monitor De Monitor, onderdeel van de Bibliotheek op school (dBOS), is op de 3 scholen in Emmerhout en bij de Viersprong in Klazienaveen uitgevoerd. Met het invullen van de monitorvragenlijsten door leerlingen, leerkrachten leesconsulent / leescoördinatoren ontstaat o.m. een beeld van de leesmotivatie en leesplezier van de leerlingen, de ouderbetrokkenheid, de plaats en rol van lezen in school en de leesomgeving thuis.De uitkomsten werden besproken met de directie, leescoördinator en het team, met als doel verbeteringen in de aanpak te bewerkstelligen, uitmondend in een leesplan. In januari 2014 zal de monitor opnieuw worden uitgevoerd om de resultaten te kunnen vergelijken. Leescoördinatoren
KunstOntmoetingsDag In het kader van de Kunstontmoetingsdag - de start voor het vak CKV - kwamen 400 leerlingen uit de vierde klas van havo- en vwo-afdelingen van de scholen in Emmen en Coevorden naar de bibliotheek in Emmen. De schrijver Khalid Boudou, bekend van jongerenromans die ook verfilmd zijn, bracht een programma over het schrijven van boeken en over het proces van verfilmen. Doorgaande leeslijn Het aanbod van de bibliotheek voor het voortgezet onderwijs werd met een aantal scholen besproken en werden er afspraken gemaakt over het gebruik hiervan. Lenen Stenden Hogeschool Bij Stenden hogeschool werd een ander bibliotheeksysteem ingevoerd waardoor het voor de studenten niet meer mogelijk is om met hun studentenpas materialen van de bibliotheek te reserveren en te lenen. Als alternatief werd het mogelijk gemaakt om met een korting van 50% lid te worden van de bibliotheek. Bibliotheekleden kunnen tegen een laag tarief materialen lenen bij de Stenden mediatheek.
In het voorjaar van 2013 hebben 10 leerkrachten van basisscholen de cursus leescoördinator Open boek gevolgd. De cursisten nemen vervolgens deel aan de netwerken leescoördinator in de gemeente Emmen. Op de bijeenkomst van leescoördinatoren in april was onderwijsadviseur Lidy Ahlers uitgenodigd. Zij hield een presentatie over de rol en de ontwikkeling van leescoördinator naar leescoach. Educat-B / Schoolwise De vervanger van Educat-B: Schoolwise heeft even op zich laten wachten maar sinds december 2013 is deze klaar voor de uitrol. In januari 2014 zal een start worden gemaakt met de overstap. Voorgezet onderwijs Mediatheken De aandacht voor lezen en leesbevordering in de VO scholen groeit. De mediathecarissen hebben hierin een belangrijke rol.
3. Podium functie Activiteitenprogramma Bij het organiseren van activiteiten werken de bibliotheken zoveel mogelijk samen met andere organisaties. Dit zijn o.a. Sedna, Icare, schoolmaatschappelijk werk, GGD, winkeliersverenigingen, kinderopvang, Centrum voor jeugd en gezin, Erfgoed organisaties, Volksuniversiteit, Open Universiteit, Centrum voor Levenskunst Emmen, Centrum De Verwondering, boekhandel Vermeer, Grote kerk cultureel en het Filmhuis. Het hele jaar door waren er activiteiten in de bibliotheken, zoals: - De Opening, de start van het culturele seizoen. Dit is inmiddels uitgegroeid tot een meerdaags evenement; - Een avond met Lulu Wang over haar leven en werk; - Een opvoedingsmarkt in Klazienaveen;
9
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
- Lezingen over hoog-sensitiviteit bij kinderen, Grafschaft Bentheim en vervoer in Drenthe in Klazienaveen; - Workshops mandala tekenen en manga tekenen voor kinderen in Nieuw-Amsterdam; - Workshop vilten en lezing over sledehondensport in Emmer-Compascuum; - Cursus internetbankieren in Schoonebeek. - In samenwerking met Amnesty International Zuidoost Drenthe een literaire avond met Abdelkader Benali in het kader van de Dag van de Rechten van de Mens. - Een etalagewedstrijd met boekfiguren bij de feestelijke opening van het nieuwe winkelcentrum in Emmerhout. !ReuR! Het succesvolle streektaalprogramma !REUR! vond dit jaar niet plaats vanwege onvoldoende financiële middelen. Alles Kids
Het aantal leden daalde met 551 personen: met name in de dorpen, met uitzondering van Klazienaveen en in het bibliobusgebied. In de centrale bibliotheek groeide het ledental licht. Collectiebeleid 2013 is het eerste volledige jaar dat er in de centrale bibliotheek werd gewerkt met het nieuwe PIM-systeem bij de indeling van de collectie. Er is met name veel aandacht geweest voor het displayen van thematafels en frontale presentatie in kasten. De informatiemedewerkers hebben veel klanten individueel geholpen om hen wegwijs te maken in het nieuwe systeem. De collecties in z’n geheel zijn in aantal afgenomen. Hierbij spelen criteria als het rendement van collecties en het daaruit volgende saneerbeleid een rol, evenals het kleinere beschikbare budget . Bladmuziek De overname van delen van de bladmuziekcollectie van Bibliotheek Assen is volledig afgerond. De werken die zijn overgenomen worden gepresenteerd op de afdeling Muziek & Film. Provinciaal collectioneren In mei werd er gestart met een 2-jarige proef om de collectionering grotendeels op provinciaal niveau te laten uitvoeren. Op basis van collectieprofielen en door de bibliotheken aangeleverde werkplannen voeren 3 provinciale collectioneurs deze taak uit. Gezien de complexiteit van de beschikbare systemen vraagt dit nog veel tijd en overleg om dit goed te laten functioneren.
Het Alles Kids in Drenthe festival in het centrum van Emmen was zeer geslaagd. De bibliotheek was beide dagen aanwezig met de jeugdbibliobus en speciaal voor het festival was de bibliotheek op het Noorderplein op zondag open. Hier konden kinderen wedstrijden spelen met Lego . Vanuit de bibliobus is een etalagewedstrijd met boekknuffels georganiseerd. Hieraan hebben veel kinderen meegedaan. Exposities De bibliotheken boden ook dit jaar aan de inwoners de gelegenheid om amateurkunst als schilderijen en foto’s tentoon te stellen. Regelmatig waren er exposities van verzamelingen.
4. Informatiefunctie Leden en uitleningen. Het aantal uitgeleende materialen in de bibliotheken en bussen daalde met zo’n 30.000. (3.3 %) In z’n algemeenheid kan gesteld worden dat er minder exemplaren per lid worden geleend dan voorheen. Uitgeleende e-books zijn nog niet in deze cijfers verwerkt.
10
Doorbraak e-books Onder klanten van de bibliotheek groeide de vraag naar e-books. In afwachting van een structureel aanbod hebben op diverse momenten in het jaar landelijke proeven plaatsgevonden met het beschikbaar stellen van e-books. In het voorjaar was dat tijdens de actie ‘Lees meer’ en in de zomervakantie werd de app Vakantiebieb gelanceerd. Met deze app konden zowel bibliotheekleden als niet-leden in de zomervakantie gratis zo’n vijftig e-books lezen. De proef bleek zeer geslaagd, er zijn landelijk meer dan een half miljoen e-books gedownload. In de herfst- en kerstvakantie werd een soortgelijk aanbod herhaald. De start van het e-bookplatform van Stichting Bibliotheek. nl zal plaatsvinden in januari 2014. Dit omvat een aanbod van 5.000 e-books alleen voor bibliotheekleden. Daarnaast kwam het Gutenberg-project met duizenden (met name Duits- en Engelstalige) gratis e-books beschikbaar via de bibliotheekcatalogus.
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Vernieuwing website De herinrichting van de websites van de bibliotheken is in provinciaal verband voorbereid en januari 2014 ging deze live. Dit is noodzakelijk i.v.m. het gebruik van Bibliotheek. nl, een landelijke digitale dienstverlening. De hernieuwde website is voorbereid op het plaatsen van landelijk aangeleverde content via widgets.
5. Organisatie Bestuur Het bestuur van Stichting Openbare Bibliotheken in de gemeente Emmen kwam 7 keer bijeen. In de vergadering van februari wordt mw. A.J. Kremer-Volmbroek als nieuw bestuurslid benoemd. Onderwerpen die tijdens het overleg aan de orde kwamen zijn o.a. financiën, huisvestingszaken, overeenkomst van dienstverlening, Drents bestuursmodel en de zondagopenstelling. Bezuinigingen Uit de financiële prognose voor 2013 blijkt dat bibliotheek Emmen het tekort inloopt. Dit werd vooral veroorzaakt door eenmalige voordelen. Zo is er in 2013 geen indexatie op de salarissen (volgens cao) geweest en is de leenrechtvergoeding op verlengingen vervallen. Belangrijk zorgpunt is de terugloop van betalende leden en dus minder inkomsten. Tegen het eind van het jaar werd duidelijk dat de biblio theek opnieuw een forse bezuinigingstaakstelling voor 2014 en 2015 kreeg opgelegd. Zowel in 2014 als in 2015 een korting van 2,5% en wederom geen prijscompensatie. Dit komt ongeveer neer op een minder te besteden bedrag van € 260.000 Er werd overleg gevoerd met de gemeente om te komen tot een budgetsubsidie. Er werd een productenbegroting opgesteld, waarin ook resultaatafspraken werden gemaakt. 2013 Geldt daarbij als een proefjaar, in 2014 zal er een evaluatie plaatsvinden. Overeenkomst van Dienstverlening De Overeenkomst van Dienstverlening met Biblionet Drenthe werd in 2011 opgezegd en loopt af in 2015. Een vernieuwde overeenkomst was regelmatig gespreks onderwerp, maar resulteerde nog niet in een nieuwe overeenkomst. Emmen opteerde o.m. voor een andere vorm van inlenen personeel en wil op een meer zakelijke wijze samenwerken in een klant- leveranciersverhouding. Nieuw bestuursmodel In provinciaal verband is veel tijd en energie gestoken in het ontwerpen van een nieuwe bestuurlijk model.
In december 2013 zijn de voorzitters van negen Drentse bibliotheekstichtingen en de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht van Biblionet Drenthe overeengekomen om in een nieuw organisatieverband verder te willen gaan De besturen van de bibliotheken Assen, Emmen en Hoogeveen gaven aan graag te willen samenwerken, maar vanuit een positie als zelfstandige stichting. Medewerkers Van een aantal medewerkers werd afscheid genomen wegens pensionering of anderszins. Binnen de vrijwilligersteams in de verschillende bibliotheken hebben diverse mutaties plaatsgevonden. In de centrale bibliotheek hebben twee jonge vrijwilligers met een Wajong-uitkering, in overleg met het UWV, een tijdelijk dienstverband aangeboden gekregen. Vanuit diverse onderwijsinstellingen hebben scholieren hun maatschappelijke stage bij de Emmense bibliotheken vervuld. De medewerkers van de bibliotheken Klazienaveen en Emmen hebben een terugkomdag van de retailscholing gevolgd. De proactieve klantbenadering wordt erg gewaardeerd door de klanten. Enkele medewerkers startten met de opleidingen voor mediacoach en leesconsulent. Ook werden er weer diverse studiedagen bezocht. Het ziekteverzuim was 2.98 % (2012: 5.16 %) De vaste betaalde formatie is opnieuw afgenomen: nu met ruim 37 uur per week. (in 2012 was dat 30,50 uur)
6. Marketing Huis-aan-huiskrant ‘Lees meer’ Om de bibliotheken zichtbaar te maken voor de inwoners van Drenthe, zowel klanten als niet-klanten, werd een huisaan-huiskrant verspreid. Hiermee wil de bibliotheek haar imago verbeteren en promotie maken voor de activiteiten, producten en diensten. De krant werd provinciaal ontwikkeld met daarin een gemeentelijke component. In september werd de krant bij de huishoudens in de gemeente Emmen verspreid. Klantbehoud Belangrijk marketing speerpunt is klantbehoud. Acties werden met name gericht op potentiële afhakers, de groep klanten die hun factuur nog niet heeft betaald. Om deze klanten aan te sporen alsnog te betalen, werden zij door medewerkers van de bibliotheek gebeld. Gezien het behoorlijke aantal dat alsnog betaalde, zal dit structureel in de werkprocedures worden opgenomen.
11
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Zaak van het Jaar De centrale bibliotheek werd genomineerd als ‘Zaak van het Jaar’. De bibliotheek kwam uiteindelijk niet als winnaar uit de bus, maar de verkiezing leverde wel mooie publiciteit op in de lokale pers, maar ook in het landelijke Bibliotheekblad. De bibliotheek kwam hierin positief naar voren, zeker ook met betrekking tot de klantvriendelijkheid van de medewerkers.
Bestuur en directie
Commerciële club
Mevrouw Angelique Kremer – Volmbroek • Emmen
De bibliotheek is gevraagd om toe te treden tot de activiteitencommissie van de commerciële club Emmen (zuidoosthoek van Drenthe). Men vindt dat ook ‘cultuur’ hierin vertegenwoordigd moet zijn.
De samenstelling van het bestuur op 31 december 2013 De heer John C. Franssen • voorzitter, Emmen De heer Wim Melenberg • penningmeester, Emmen Mevrouw Ineke Hoogland – Foppen • secretaris, Klazienaveen De heer Rob Hauptmeijer • Klazienaveen
Directeur en managementteam Mevrouw Marchien Brons • directeur, Emmen Mevrouw Frieda Jonkers • facilitaire dienst, Coevorden Mevrouw Tineke Luchies • educatie, Emmen Mevrouw Ina Luis • buitenvestigingen, Zweeloo De heer Hank van der Vaart • cultuur & informatie, Emmen
12
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Formatie
12/31/2013
12/31/2012
Formatie
uren per week
uren per week aantal personen
aantal personen
Formatie Emmen
*
Gedetacheerde uren extern W.S.W. / Wajong
1.005.71
53
65.42
7
*
944.55 60.18
57 6
108.00
4
72.00
2
1.179.13
64
1.076.73
65
293.50
100
305.00
96
1.472.63
164
1.381.73
161
Sub-totaal Vrijwilligers
**
**
Totaal * incl. 7.50 uur tijdelijk, gefinacierd door basisscholen Emmerhout incl. 3.00 uur tijdelijk, gefinancierd door EOP Emmerschans ** excl. vrijwilligers klantenpanels, redactie 50+, leesgroepen De vaste betaalde formatie is met 37.34 uur afgenomen: 15 u t.g.v. provinciale collectionering en 22.34 uur inkrimping. Vanwege een andere verrekenwijze met Biblionet zijn de uren, die voorheen onder de back-office van Biblionet vielen nu weer toegerekend aan de formatie van Emmen. (81 uur)
Bedrijfsresultaten - gebruik
Bezoek 1 Bezoekers Groeps Lezingen Overige 2 Klassen Leners KBW Overige 3 websites teller bezoeken Volwassenen activiteiten bezoek buiten Voorlees- activiteiten Volwassenen Volwassenen Jeugd openingsuren wedstrijd Jeugd
Bibliobussen
n.b.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
0
Emmen Centrale
186.886
95
809
1.212
75
0
170
667
17.140
0
24
0
127
140
245
135
Emmerhout
5.654
0
0
0
370
0
250
239
Emmer-Compascuum
Klazienaveen 57.640
0
80
38 345
0 346
538
Nieuw- Amsterdam
25.627
51
0
0
250
0
0
590
Schoonebeek
17.625
0
14
9
120
100
70
200
Totaal 2013 177.776 310.572 146 927 1.259 1.277 240 1.081 2.369 Totaal 2012 195.353 339.114 449 1.083 3.088 1.313 520 1.039 2.390 1 Bibliotheekwebsite | cultuurpuntemmen.nl | postbus50plusemmen.nl 2 Bezoekers exclusief bussen, uitleenposten 3 O.a. Opening cultureel seizoen, historisch café 4 O.a. peuter-en kleuteruurtjes, Leesvirus
13
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Bedrijfsresultaten - leden
jeugd jeugd t/m 12 13-18 jaar jaar
Centrale
4.235 2.230 2.413 1.456 778
Emmer Compascuum
629
Emmerhout
293 159
Erica
455
Klazienaveen
434
Basis
65+
223
Groot
77
Proef
32
Maand Instelling Gratis
11
10
0
0
Totaal 2012
32 178 11.343 11.256 5
8 22 3 0 0
406 189
Totaal 2013
11
1.411
1.460
0 3 488 448
74 30
0
0
9 12 1.175 1.332
1.559 1.094 623 186 206
4
0
3 30 3.705 3.706
Nieuw-Amsterdam
909
597
253
103
47
0
0
1
15
1.925
1.947
Schoonebeek
605
409
293
124
51
1
1
14
18
1.516
1.572
Subtotaal
8.685
5.329
4.002
2.042
1.147
16
11
64
267
21.563
21.721
Bibliobussen
3.623
2.382
211
63
28
0
0
14
22
6.343
6.738
Onderbouw
35
35
33
Schoolbibliotheekdienst
75
75
75
Totaal
12.308 7.711 4.213 2.105 1.175
16
11
188 289 28.016 28.567
Bedrijfsresultaten - collectie
Romans Jeugd- Infor- Tijd- Cd’s Muziek- Blad- Dvd’s Overige Totaal Totaal boeken matief schriften dvd muziek 2012 2011 Centrale
25.319 12.090 25.406 1.979 23.104 1.590 2.408
Emmer-Compascuum
3.633
Emmerhout
5.060
2.798
720
2 3.175 1.263 383
Erica
1.527
501 127 281
5.457 1.955 99.308 104.290
9
1
0
0
0
0
0
39 4.862 4.518
0
0
0
3
8 2.447 3.609
20
48
251
12.520
12.750
Klazienaveen
7.232 8.516 5.458 2.220
3
0
Nieuw-Amsterdam
2.588
5.710
2.683
764
7
1
0
269 525 24.243 25.092 40
142
11.935
12.558
Schoonebeek
4.231
5.064
2.771
715
2
0
1
70
149
13.003
12.850
Subtotaal
44.532 40.116 40.506 7.062 23.142 1.595 2.409
5.887 3.069 168.318 175.667
Bibliobussen
1.482
12.776
5.793
1.695
0
0
0
99
138
21.983
22.736
Schoolbibliotheekdienst
0
15.953
4.440
0
24
0
0
76
308
20.801
21.029
Onderbouw
0
10.352
565
1
5
412
11.335
11.252
Bijz.dienstverlening 3.613
4 219
0
0
0
0
0
Mediamagazijn
3
0
0
0
0
0
8.657
50
1 3.837 3.942 68
8.778
8.999
Totaal
14
58.284 79.204 51.573 8.757 23.167 1.595
2.409
6.067 3.996 235.052 243.625
Jaarverslag 2013 • Bibliotheek Emmen
Bedrijfsresultaten: - uitleningen Centrale
Romans Jeugd- Infor- Tijd- Cd’s boeken matief schriften
Muziek- Blad- Dvd’s dvd muziek
147.407 65.674 70.720 17.416 17.467 2.256
Emmer-Compascuum 13.239 Emmerhout
13.912
4.521
2.191 8.986 3.586
3.905 782
175 9
15 5
814
Overige Totaal 2013
Totaal 2012
34.641 3.999 360.394 365.940
0
615
0
417 103 16.079 12.145
220
Erica ¹
36.602 0
42.592 12.344
Klazienaveen
51.614 43.014 18.420 10.855
989
102
6
3.821
749 129.570 137.525
Nieuw-Amsterdam
17.907
Schoonebeek
20.560
21.964
6.152
4.586
413
75
2
1.329
326
52.754
56.268
6.408 21.360
5.928
62
1
3
664
241
55.227
56.508
Subtotaal
252.918 159.958 124.759 43.472 19.115 2.454
825
41.487
5.638 650.626
683.322
Bus volw. en jeugd
17.511
73.297 21.011 12.398
169
37
9
3.405
503 128.340
243
49.309 21.567 10.647
5
6
2
2.022
368
84.169
90.991
Bus jeugd
118.914
Schoolbibliotheekdienst
41.966
39.536
Onderbouw
62.574
58.398
Bijz.dienstverlening:
Tehuizen
9.759
10.137
Uitleenposten Emmermeer 1.610 1.959 Angelslo
1.236
1.270
Totaal bijz.dienstverlening
12.605
13.366
141
4
1
1
150
56
Bicat overig
3
Totaal
270.813 282.568 167.338 66.520 19.289 2.497
836
46.915
6.509 980.430 1.004.583
¹Uitleningen Erica overgenomen door bus volw. en jeugd
De totaal cijfers zijn exclusief de uitleningen aan de Drentse bibliotheken: 38.205 exemplaren, waarvan 7.282 muziekcd’s/-dvd’s.
In de cijfers verwerkt zijn de 30.114 exemplaren van andere Drentse bibliotheken die in de gemeente Emmen werden uitgeleend.
15
www.bibliotheekemmen.nl